Shkodrani Filip Shiroka ishte një nga poetët klasik të Rilindjes, poezia e të cilit do të bëhej e njohur më vonë. Poezia kombëtare, satirike dhe meditative e Shirokës në gjuhën shqipe, u shkrua kryesisht nga 1896 deri më 1903. Poezia e Filip Shirokës, e frymëzuar nga poetë romantikë francezë e italianë të fillimit të shekullit të nëntëmbëdhjetë, si Alfred de Mysé (1810-1857), Alfons de Lamartin (17901853), dhe Tomaso Grosi (1790-1853), të cilët ai i lexoi në kohë të rinisë në Shkodër, nuk mbulon ndonjë gamë tematike apo leksikore të veçantë dhe nuk është e gjitha me nivel letrar, ndonëse kjo e fundit vlen pa dyshim të thuhet për shumë poetë të Rilindjes. Shiroka mbahet mend si lirik thellësisht emocional e si poet me gjuhë të pastër, i zhytur me mish e me shpirt në fatin vetiak e në atë të atdheut të largët. Bashkudhëtare në veprën e tij është tema e mallit për vendlindjen. Ndoshta më e mirënjohura e më tipikja nga vjershat e tij është Shko dallndryshë, një poezi e mbushur plot mall e trishtim:
U lind më 1859 në Shkodër, i biri i Ejll (Engjëll) Shirokës dhe i Rozes së Ndoc Heqimit. Mësimet fillore i mori tek etërit françeskanë, ndër mësuesit e tij qe edhe arbëreshi At Leonardo de Martino. Gjatë ngjarjeve të Lidhjes së Prizrenit, u dërgoi javë për javë artikuj gazetave italiane L’osservatore triestino dhe Il Piccolo, përmes të cilave u bëri të ditur opinionit italik paudhësitë në pësonin në kurriz shqiptarët nga Mbretënija e Stambollës qi ndigjonte fjalët e anmiqve t’onë (dhe anmiqve të vet). Në letrat me Sotir Kolean, Shiroka pohonte se ka qenë “përgjegjësi i fletoreve L’Osservatore Romano dhe La voce della verità dhe se kishte shkruajtur shumë edhe tek Osservatore Triestino dhe Il Cittadino që botoheshin në Trieste.
Më 1880, pas dështimit të Lidhjes së Prizrenit, emigroi në Lindjen e Afërt, ku punoi si inxhinier ndërtimi hekurudhash. Atje formoi familje me një grua të huaj dhe u trashëguan me djalë, të cilit i dha emrin e të atit, Engjëll dhe një vajzë, Alice. Megjithatë, me anë të letërkëmbimeve me të afërmit e tij interesohej për gjendjen e vendlindjes dhe risitë e emërimeve në dikasterit e shtetit të pavarur shqiptar. Nga letërkëmbimi i tij, mund të kuptohen vendqëndrimet e përkohshme sa në Liban, sa në Misir. Më 14 shtator 1892, nga një letër dërguar Faik Konicës, kuptohet se është në Beirut.[6] Më 1900 u kthye në Shkodër për pak kohë.
Më 8 gusht 1911 gjendej në Kairo, dhe po në atë periudhë në një letër dërguar Koleas në Aleksandri nga Asiuti, Shiroka përcjell se po merrej vesh me autoritetet hekurudhore që të vendosej me banim në kryeqytetin e sotëm egjiptian. Më 29 prill 1912 në një letër dërguar po Koleas, kumton se e kishin diagnostifikuar anemik Sipas letërkëmbimit të tij, Shiroka gjendej në Kairo së paku deri më 15 janar 1921. Atë vit emërohet kryetar i shoqërisë “Vllazëria e shqiptarvet në Misir”. Më 9 dhjetor 1930 në një letër dërguar Zef Sumës, kumton se gjendet në Hadet, pranë Beirutit.[4] Vend ku priti edhe letrat e tjera nga kushëriri i tij.
Vepra Poema e parë e botuar ishte All’Albania all’armi, all’armi!, një poezi me theks luftarak kombëtar kushtuar mbrojtjes së Ulqinit[8] kur fuqitë e mëdha, pasi dështuan t’i jepnin Malit te Zi, Hotin e Grudën, vendosën t’ia kompensojnë me Ulqinin e Tivarin. U shkrua në italisht dhe u publikua në Osservatore Cattolico të Milanos më 1878. Vjersha u ribotua më 15 shtator 1886 me emrin e pendës Karolip Shifip në të përkohshmen Fiamuri Arbërit botuar nga De Rada.
Shiroka kishte letërkëmbim të gjerë me bashkëatdhetarët, si të vendlindjes me djalin e dajës Zef Sumën ashtu edhe të idealit kombëtar. Ndër figurat me të cilat ka shkëmbyer letra të cilat gjenden në fondin e tij në Arkivin e Shtetit, janë Faik Konica, Nikollë Ivanaj, Nikolla Naço, Andon Zako Çajupit dhe Leonidha Naço.
Poezia kombëtare, satirike dhe meditative e Shirokës në gjuhën shqipe u shkrua kryesisht nga 1896 deri më 1903. Ajo doli në organe shtypi si Albania e Faik Konicës, në periodikë shqiptarë që botoheshin në Egjipt, dhe në të përmuajshmen fetare të Shkodrës Elçija i Zemers t’Jezu Krisctit. Shiroka, i cili përdorte edhe pseudonimet Geg Postrippa dhe Ulqinaku, është autor i të paktën gjashtëdhjetë vjershave, tre tregimeve të shkurtra, disa artikujve e përkthimeve, sidomos përkthime veprash fetare të liturgjisë katolike. Më 1921 botoi Moji i të dekunve, në prozë, në Shtypshkronjën e të Papërlyemes në Shkodër. Në këtë vëllim, me gjuhë të thjeshtë dhe të ëmbël, shtjellon se ç’duhet të dijë një i krishterë i mirë për t’i ndihur shpirtërat e Purgatorit. Ndjesitë e veta fetare Shiroka i radhit që nga zanafilla: edukata dhe mirërritja që kishte marrë në gjirin e familjes.
Përmbledhja e tij poetike, Zani i zemrës, Tiranë 1933, të cilën e hartoi në zgrip të shekullit, u botua nga Ndoc Nikaj dy vjet para vdekjes së Shirokës në Beirut.
Ramon J. Sender (1901-1982), u lind në Chalamera në Provincën e Hueskës. Në moshën shtatëmbëdhjetë vjeçare shkoi në Madrid ku punoi si gazetar, derisa u dërgua në Marok në shërbim ushtarak. Më 1927 u burgos për shkak të pikëpamjeve të tij anarkiste dhe luftoi në anën e Republikanëve gjatë Luftës Civile. Kur gruaja e tij u vra nga Nacionalistët, Sender iku në ekzil me dy fëmijët, për t’u vendosur përfundimisht në ShBA, ku ligjëroi Letërsinë spanjolle në University of Southern California.
DJALOSHI
Nga Ramón J. Sender
Gjatë një udhëtimi për në Asturias grumbulluam një numër të madh anekdotash dhe vakish, mjaftueshëm për të mbushur disa vëllime. Afër Villafrisë – në rrethinat e Oviedos – ca grupe punëtorësh, të dyshuar se kishin qëlluar mbi ushtarët, ishin pushkatuar. Oficeri që mbikëqyrte zhvendosjen nga shtëpitë e tyre të një grupi të madh pa se, në mesin e burrave, të rinj dhe të vjetër, ishte edhe një djalosh rreth të të pesëmbëdhjetave. Dikush i sigurt ende ia di emrin dhe disa të tjerë madje kanë edhe fotografi të tij. Ishte çun i hajthëm, me një fytyrë si të fëmijes dhe me një profil të qartë. S’do mend ai mund të ketë qenë një guaje, ai lloji i djaloshit që punon poshtë në minierë, i mësuar me jetën e nëntokës duke bartur kazmën dhe llambën e mjeshtrit të tij, minatorit të vërtetë. Si të tjerët, djaloshi i kishte duart e lidhura dhe ishte tërhequr zvarrë deri te vendi i ekzekutimit, te njëra prej atyre rrugëve që gjarpërojnë përgjatë fushave të gjelbra. Kur oficeri e pa atë, s’kishte si të mos i vërente tiparet fëmijërore të djaloshit dhe zërin, në të gjitha rrethanat, edhe në atë më të rëndat, këmbëngulte në matjen e shkallës së bazueshmërisë së çdo akti, ai zë iu foli ndjenjave të tij më intime.
Kur duart e ushtarëve e lëshuan cilindrin poshtë te shuli dhe pushkatarët po merrnin nishan, oficeri e ngriti lart njërën dorë t’i ndalonte dhe e pyeti djaloshin:
‘Çka ishe duke bërë kur të zunë rob?’, dhe e çoi dorën nga shtëpia.
Djaloshi tha se kishte qenë duke u kujdesur vëllain e tij dyvjeçarë.
‘Ku është nëna jote?’, pyeti oficeri.
‘Ka vdekur’.
Djaloshi u përgjigj me qetësinë e çdo pesëmbëdhjetëvjeçari përballë tragjedisë. Oficeri deshi të dinte më shumë:
‘Po babai i yt?’.
“Edhe ai është vrarë’.
Pas një heshtjeje të shkurtër, djaloshi shtoi, duke shikuar kah shtëpia.
‘Vocrraku është fikall vetëm tash’.
Oficeri i tha atij se i kishte tetë minuta të kthehej në shtëpi dhe të gjente dikë që do të mund të merrej me fëmijën. Një burrë që po rrinte pranë oficerit pa se kodrat përreth dhe luginat i jepnin një mundësi të përsosur djaloshit që t’ia mbathte. Ato tetë minuta mund të ishin më se të mjaftueshme për të të ikte, kështu që u ofrua të shkonte me djaloshin të ruante të mos ikte. Oficeri – edhe njëherë i vetëdijshëm për atë matje morale, me të gjitha shkallët e ndryshme të bazueshmërisë – refuzoi. E kishte parashikuar atë mundësi dhe ideja s’i prishte punë. Jo që tha ndonjë gjë rreth kësaj, por ai mendim i erdhi prapë në mendje teksa shihte djaloshin të humbte sysh pas kodrës së parë.
Pas fare pak nisën pushkatimet. Gjysma e burrave u shemben për toke. Në sytë e të mbijetuarve, ushtarët ua dhanë coup de grâce të të plagosurve dhe menjëherë ua prenë spangot e lidhura për kyçeve të duarve të tyre. pak minuta më vonë u korrën burrat e tjerë.
Trupat ishin grumbulluar në një vend dhe vendosur në pirg. Derisa ushtarët i bartnin trupat deri aty, vërejtën se disa sish ishin gjallë dhe përsëri filluan të shtënat, duke ua dhënë coup de grâce, këtë herë më të shpërqendruar, mbase më hezitues.
Pastaj duke zbritur teposhtë kodrës, duke ecur qetësisht dhe gjithë vetëbesim, erdhi djaloshi, i kishte dëgjuar të shtënat; mund t’i shihte trupat duke u grumbulluar anash dhe të plagosurit që po hiqeshin qafe. Prapëseprapë ai erdhi, krejtësisht i mefshtë.
Shkoi te vendi që ia treguan. U deshën vetëm tre plumba për ta vrarë. Nuk pati nevojë për coup de grâce.
/Marrë nga ‘The Penguin Book of Spanish Short Stories’, Penguin, 2021 /Gazeta Express/ KultPlus.com
Atletja shqiptare Luiza Gega nuk ka arrtiur të kualifikohet në finalen e garës 3000 metra me pengesa në Lojërat Olimpike, “Paris 2024”.
Gega zbriti sot në pistë, në ‘Stade de France’ duke debutuar në Lojërat Olimpike, “Paris 2024” në baterinë e dytë, por nuk arriti që të japë më të mirën e saj dhe nuk ka mundur që të kualifikohet për në finalen e garës së 3000 metrave me pengesa për femra.
Atletja kuqezi mbylli garën me kohën 9.27.41 dhe u rendit në vendin e 9-të në baterinë e dytë.
5 atletet e para të baterisë u kualifikuan në finalen e kësaj gare. Përfundon këtu aventura e Luiza Gegës në Lojërat Olimpike, “Paris 2024”./ATSH/ KultPlus.com
Hans Kristian Andersen (2 Prill 1805-4 Gusht 1875), i quajtur H.C. Andersen në Danimarkë, ishte një autor danez. Edhe pse ishte shkrimtar i disa dramave, kujtimeve udhëtimesh, romaneve dhe poezive, ai mbahet mend më së shumti për përrallat e tij.
Përrallat e Andersenit, të përbëra nga 156 tregime të ndara në nëntë vëllime dhe të përkthyera në më shumë se 125 gjuhë në mbarë botën, janë ngulitur kulturalisht në ndërgjegjen kolektive të perëndimit, lehtësisht të kuptueshme nga fëmijët, por duke prezantuar mësime të virtyteve dhe qëndrueshmërisë përballë fatkeqësisë edhe për lexuesit e pjekur. Ndër përrallat e tij më të famshme: “Rrobat e reja të Perandorit”, “Sirena e Vogël”, “Bilbili”, “Ushtari i Tinit të Qëndrueshëm”, “Këpucët e Kuqe”, “Princesha dhe Bizelet”, “Mbretëresha e Borës”,”Rosaku i Shëmtuar “,”Shitësja e Vogël e Shkrepsëve” dhe “Gishtëza”. Historitë e tij kanë frymëzuar balete, drama dhe filma të animuar dhe filma aksion drejt për së drejti. Një nga bulevardet më të gjërë dhe më të populluar të Kopenhagës,rreth skajit në sheshin e bashkisë së qytetit ku ndodhet statuja prej bronzi (me përmasa më të mëdha se përmasat reale), e Andersenit, bulevard i cili quhet “Bulevardi H. C. Andersens”.
Në shqip për përkthimin e librit Përrallat e Andersenit kanë kontribuar disa përkthyes të njohur, si Pirro Misha,Bedri Dedja, Vandush Vinçani,Dritan Thomollari dhe Stathi Kostari.
Hans u rrit si një djalë jo tërheqës dhe qëndroi në këtë mënyrë në moshë madhore. Ai pranoi se kjo frymëzoi historinë e tij për “Rosakun e Vogët të Shëmtuar”, pasi që nga shikimi i parë rosa ishte ‘e shëmtuar’ dhe e dëbuar, megjithatë, ndërsa koha kalonte bukuria e brendshme e mendjes së tij dhe shkrimet e tij frymëzuan shumë të rritur dhe fëmijë në audiencën e tij .
Kandidati republikan për president, Donald Trump, propozoi që të debatojë me zëvendëspresidenten demokrate Kamala Harris në Fox News më 4 shtator, por fushata e Harris u kundërpërgjigj se Trumpi po përpiqej të tërhiqej nga një debat që tashmë ishte caktuar të transmetohej në ABC.
Rregullat do të ishin të ngjashme me debatin e parë me presidentin Joe Biden, i cili që atëherë ka hequr dorë nga oferta e tij për rizgjedhje, tha Trump në një postim në Truth Social vonë të premten. Por këtë herë do të kishte një “audiencë të plotë në arenë” dhe do të zhvillohej në shtetin e fushëbetejës së Pensilvanisë, tha Trump.
Trump dhe Biden kishin rënë dakord për një debat të dytë më 10 shtator në ABC News, për të cilin ish-presidenti kishte sugjeruar që të zhvendosej në Fox, rrjeti më i njohur me ndjekësit e tij, transmeton Klankosova.tv.
Harris e cila të premten siguroi votat e delegatëve të nevojshëm për të siguruar nominimin e Demokratëve në zgjedhjet e 5 nëntorit, tha të shtunën se planifikon të marrë pjesë në debatin e planifikuar fillimisht, raporton Reuters, transmeton Klankosova.tv.
Harris, e cila të premten siguroi votat e delegatëve të nevojshëm për të siguruar nominimin e Demokratëve për zgjedhjet e 5 nëntorit, tha të shtunën se ka në plan të marrë pjesë në debatin e planifikuar fillimisht.
“Është interesante se si ‘çdo kohë, çdo vend’ bëhet ‘një kohë specifike, një hapësirë specifike e sigurt’,” shkroi ajo në platformën e mediave sociale X. “Unë do të jem atje më 10 shtator, siç ka rënë dakord ai. Shpresoj për ta parë atë atje”.
Zëdhënësi i Harris, Michael Tyler tha se Trump ishte “duke vrapuar i frikësuar” dhe se fushata e saj ishte e lumtur të diskutonte debate të mëtejshme pas atij të 10 shtatorit, për të cilat “të dyja fushatat tashmë kanë rënë dakord”.
Të shtunën, Trump tha në Truth Social se Harris “ka frikë ta bëjë këtë” dhe se do ta shohë atë më 4 shtator, “ose nuk do ta shoh fare”.
Të dy kandidatët kanë kapërcyer vendin në mënyrë agresive, me Trumpin duke provuar linja të reja sulmi kundër Harrisit, raporton Reuters, transmeton Klankosova.tv
Sot feston ditëlindjen presidenti i 44-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe laureati i Çmimit Nobel për Paqe, Barack Obama, njëri prej figurave më të ndritura dhe më të rëndësishme të politikës botërore moderne.
Barack Hussein Obama II u lind më 4 gusht të vitit 1961 në Honolulu, Hawai. Jetësimi i tij do të shënonte rrugën e tij të shkëlqyeshme dhe të paharrueshme në politikë, duke i dhënë shpresë dhe frymëmarrje shumëkujt, veçanërisht rinisë me ëndrra dhe synime të mëdha.
Shërbimi i tij në Shtëpinë e Bardhë ishte një periudhë e ndritur e njohur për lidhjen e fuqishme me popullin dhe sjelljen e ndryshimeve progresive. Zgjedhja e tij si president i SHBA-ve në vitin 2008 ishte një moment shumë emocionues për shumë njerëz, veçanërisht për minoritetet etnike, duke u bërë simbol i shpresës për një botë të ndryshme dhe më të barabartë.
Në vitin 2009, në kohën e parashtrimit të tij si president, Obama mori Çmimin Nobel për Paqe, një nderim i jashtëzakonshëm për përpjekjet e tij në diplomaci dhe të drejtën e njerëzve, duke u përkushtuar për zgjidhjen e konflikteve dhe promovimin e paqes në nivel ndërkombëtar.
Ndërkohë, gjatë mandatit të tij si president, Obama udhëhoqi vendin përmes kohërave të turbullta, duke përballuar sfida të mëdha si kriza ekonomike globale dhe sfidat e sigurisë ndërkombëtare. Ai promovoi reforma të rëndësishme shoqërore, duke synuar të përmirësojë sistemin shëndetësore, të adresonte ndryshimet klimatike dhe të luftonte për barazi të mëtejshme në shoqëri.
Pas mbarimit të mandatit të tij të parë, Obama u rizgjodh në vitin 2012 dhe vazhdoi të udhëhiqte me përkushtim dhe përgjegjësi deri në fundin e mandatit të dytë në vitin 2017. Edhe pas largimit nga Shtëpia e Bardhë, ai ka vazhduar të angazhohet në fusha të ndryshme, duke promovuar vlerat e tij për paqe, dialog, dhe bashkëpunim ndërkombëtar.
Sot, kur Barack Obama feston ditëlindjen e tij të 62, admiruesit dhe miqtë e tij shprehen me dashuri dhe respekt për ndikimin që ai ka lënë në botë. Të shumtë janë ata që ndiejnë se ai ka shtrirë një dorë drejt ndryshimeve pozitive dhe ka shërbyer si frymëzim për brezat e ardhshëm që ikin pas ëndrrave të tyre. / KultPlus.com
O vëllezër shqiptarë Gëzohi! që erth kjo ditë, Kaq’ e mir’ e kaq’ e mbarë Që sjell gjithë mirësitë. … Hapu, hapu errësirë, Pa jakë tëhu o dritë! Se arriti koh’ e mirë, U gdhi nata u bë ditë … Lumja ti moj Korç’ o lule! Q’i le pas shoqet e tua Si trimi në ball u sule, Ta paçim për jetë hua … Gjuha jonë sa e mirë! Sa e ëmbël sa e gjerë Sa e lehtë sa e lirë! Sa e bukur sa e vlerë! /KultPlus.com
Kompozitori Gjergj Leka në rubrikën “Opinion” në News24 duke folur për festën e këngës shqiptare tha se ka bërë së bashku 3 gjenerata, nga mosha 11 deri në moshën 80 vjeç, sepse muzika nuk ka moshë.
Leka tha se forca e këtij festivali është fjala.
“Është kënaqësi që të dëgjosh një vajzë 15 vjeçare që të këndojë një këngë me tekst, poezitë të Lasgush Poradecit apo Ismail Kadaresë”, tha Leka.
Ai u shpreh se përgatitjet për festën e këngës shqiptare përgatitjet nisin në tetor dhe përfundon në fund të gushtit.
“Nata finale do të jetë në 27 gusht. Bëhet një punë kolosale, jemi vetëm 6 vetë që merremi me këtë festival. Kam fatin që janë edhe 3 të huaj”, tha Leka, duke shtuar se forca e këtij festivali janë të rinjtë.
Sipas Lekës, festa e këngës shqiptare ka muzikë dhe tekste cilësore.
Kompozitori tha se ndoshta ka mangësitë që ka kënga shqiptare apo nga mangësitë që ka muzika shqiptare, shumë nga të rinjtë po mbështesin dhe angazhohen me festën e këngës shqiptare. Dhe në këtë kuadër ai tha se forca e festës së këngës shqiptare janë pikërisht të rinjtë.
Leka u shpreh se në datën 26 gusht, pra një ditë para finales, do të organizohen prova me praninë e publikut, një shfaqje falas. Leka tha se institucioni e ka mbështetur vazhdimisht është Bashkia e Tiranës.
“Vetë kryebashkiaku Erion Veliaj më ka thënë: Gjergj ke nevojë për gjë se po bën një festival. Unë si natyrë jam mosbesues, por kjo ka ndodhur”, tha Leka.
Në vijim ai tha se nga ky festival fiton mirënjohjen e të rinjve, dashurinë e prindërve të tyre, por edhe vlerësimin e kolegëve.
Mbrëmë, në sheshin ‘Skënderbeu’ në Prishtinë, u mbajt koncerti ‘Rame Lahaj & Friends’, një gala mbrëmje e veçantë që përmbylli Festivalin Ndërkombëtar të Operës ‘Rame Lahaj International Opera Festival’. Kjo mbrëmje e magjishme mblodhi së bashku tre tenorë të famshëm: Rame Lahaj, Charles Castronovo dhe Murat Karahan, përcjellë nga Orkestra e Operës së Kosovës që u drejtua nga dirigjenti Sascha Goetzel, shkruan KultPlus.
Koncerti nisi me një interpretim të shkëlqyer të ‘Ouverture’ të Rossinit nga Orkestra e Operës drejtuar nga Goetzel. Ky fillim energjik dhe emocionues e përgatiti skenën për një natë të mbushur me muzikë të bukur dhe interpretime të mrekullueshme.
Rame Lahaj hapi pjesën solo të koncertit me veprat shqiptare, ‘Moj e bukura More’, ‘N’mes dashurive’ dhe ‘Hej ju male’, të cilat u pritën me duartrokitje të ngrohta dhe emocionuese nga publiku, duke dëshmuar edhe një herë për talentin dhe përkushtimin e tij ndaj muzikës shqiptare.
Pas Lahaj, në skenë u ngjit tenori i njohur amerikan, Charles Castronovo, i cili solli një interpretim të fuqishëm dhe emocional të ‘Una furtiva lagrima’ nga Donizetti. Performanca e tij u mirëprit me entuziazëm dhe vlerësime të larta nga të pranishmit, duke shtuar një tjetër dimension të pasur në mbrëmjen gala.
Më pas, mbrëmja vazhdoi me performancën e tenorit turk, Murat Karahan,i cili u paraqit me një interpretim të mrekullueshëm të ‘E la solita storia del pastore’ nga Cilea. Zëri i tij i fuqishëm dhe teknika e përsosur e tij solli një atmosferë të veçantë dhe të paharrueshme në sheshin ‘Skënderbeu’.
Mbrëmja vazhdoi me interpretimet e veprave ‘Farandole’, ‘O souveain, o juge, o pere’, ‘Non piangere Liu’,’Nessun dorma’,’Prelude’, ‘Ch’ella mi creda’, ‘E lucevan le stelle’,’Canta pe ‘me’,’Tu, ca nun chiagne’,’Core n’grato’ dhe ’My way’.
E teksa mbrëmjes po i vinte fundi, tre tenorët u ngjitën bashkë në skenë për të performuar së bashku veprat e radhës ku fillimisht Lahaj dhe Castronovo interpretuan veprën ‘Lolita’ të Peccias. Pas kësaj u interpretua vepra ‘Senede Galmaz’ nga Murat Karahan dhe Rame Lahaj.
Rame Lahaj solli më tutje nostalgji në publik me interpretimin e këngës ‘Pranvera në Prishtinë’, këngë kjo që përcolli emocione të pafund në publik.
Mbrëmja ‘Rame Lahaj & Friends’ u përmbyll mjestërisht me performancën e përbashkët të tre tenorëve, orkestrës dhe dirigjentit Goetzel, të cilët interpretua veprën ‘Torna a Surrieno’.
Pas koncertit, për KultPlus foli tenori Charles Castronovo, i cili thotë se u mrekullua nga mikpritja që iu bë në Kosovë.
“Jam shumë i lumtur, me këtë super energji, me një publik të tillë dhe në një ambient të hapur, kjo mbrëmje ishte përfekte. Unë isha shumë i lumtur,i emocionuar, por edhe me një energji të mirë që më dha publiku këtu e për këtë mezi pres që të kthehem prapë. Mendoj që gjëja më e madhe që do e marr me vete është ngrohtësia që më dhaë njerëzit në Kosovë, u mirëprita sikur të isha një anëtar i familjes që nuk ishte ardhur që një kohë të gjatë dhe për mua kjo është gjëja më e rëndësishme e këtij rrugëtimi”, u shpreh Castrovo.
Pasi bëri bashkë një numër të madh instrumentistësh, pas koncertit për KultPlus foli edhe dirigjenti Sascha Goetzel i cili theksoi rëndësinë e muzikës në bashkimin e njerëzve.
“Muzika vërtet na bashkon, e sot ne patëm shumë kombësi në publik dhe shumë kombësi në skenë. Pashë në audiencë e edhe skenë gjithashtu te orkestra tek rridhnin ca lot. Bëhet fjalë për një institucion të ri e cila ka plot ëndrra, beson në të ardhmen e saj, të vendit të tyre, janë zëri që prezantojnë çfarë në të vërtetë është Kosova, dhe kjo më bën shumë të nderuar që më zgjodhën të jem pjesë e këtij koncerti”, u shpreh Goetzel.
“U ndjeva shumë i lumtur përpara këtij publiku të mrekullueshëm me të cilët patëm një lidhje të përkryer, u ndjeva në Kosovë si të isha në shtëpinë time. Njerëzit, qëndrimet, pozitiviteti, mikpritja , ushqimi , më bënë që të ndjehem si në shtëpinë time. Koncerti ishte i mrekullueshëm, do të doja të rikthehem sërish në Kosovë. Rame Lahaj është një mik i imi i vjetër, Charles Castronovo është një tenor i mrekullueshëm, po ashtu edhe dirigjenti Sascha Goetzel ëstë mik i imi, të gjithë së bashku e bëmë një ekip të mrekullueshëm . Ishte një sinergji e mrekullueshme, mes nesh, oskestrës dhe publikut.”, u shpreh Karahan, duke shtuar më tutje se u ndje i vlerësuar nga duartrokitjet e shumta që mori nga publiku.
Ndërkaq, ju kujtojme që festivali ‘Rame Lahaj International Opera Festival’ u mbajt nga 21 korrik deri më 2 gusht dhe këtë vit erdhi me moton ‘T’knoft zemra’./KultPlus.com
Puna më e madhe për hedhjen e themeleve të Teatrit të ri Kombëtar ka përfunduar, ndërsa punohet me ritme të mira që brenda vitit 2025 të mbarojë ndërtimi i karabinasë.
Kryeministri Edi Rama përcolli në rrjetet sociale momente nga punimet në kantierin e Teatrit të ri Kombëtar.
“Vijon puna për ndërtimin e Teatrit të Ri, një projekt që do të rikthejë magjinë e skenës teatrore në zemër të Tiranës” shkroi Kryeministri Rama.
“Me investime të reja dhe teknologji bashkëkohore, po ndërtojmë një vend të dedikuar artit dhe kulturës, ku do të ngjiten në skenë artistët më të talentuar të vendit dhe jo vetëm”, shtoi ai.
Projekti i Teatrit të Ri është krijuar nga një prej studiove më të mëdha ndërkombëtare të arkitekturës në botë, “Bjarke Ingels Group” me qendër në Danimarkë.
Godina e re ofron një arkitekturë me dizajn modern dhe krijon një hapësirë unike në qytetin e Tiranës, me të gjitha kushtet e nevojshme për realizimin e shfaqjeve teatrore./atsh/ KultPlus.com
Meteoriti – që u rrëzua në Tokë afër Berlinit në janar – është rreth 4,5 miliardë vite i vjetër dhe i përket klasës së rrallë të aubritëve, shkruajnë shkencëtarët në një artikull të botuar në revistën “Meteoritics & Planetary Science”.
Asteroidi i vogël 2024 BX1 u dogj më 21 janar pranë Berlinit, në një shfaqje spektakolare qiellore. Disa copëza ranë përtokë në rajonin Havelland të landit të Brandenburgut – që rrethon kryeqytetin gjerman dhe shumë prej të cilave u mblodhën nga shkencëtarët dhe koleksionistët.
Rreth 202 copëza që peshojnë gjithsej 1,8 kilogramë u gjetën në një fushë të shpërndarë pranë fshatrave të Brandenburgut Ribbeck, Berge dhe Lietzow, të shpërndara në një sipërfaqe prej 1,5 me 10 kilometra.
Shkencëtarët e quajtën meteoritin Ribbeck sipas vendit ku u gjet.
Studimi i udhëhequr nga Instituti i Planetologjisë në Universitetin e Munster-it, i cili u botua të mërkurën, zbuloi se Ribbeck i përket klasës jashtëzakonisht të rrallë të aubriteve që janë të pasura me magnez dhe silikon.
“Ribbeck mban një status të veçantë brenda kësaj klase të rrallë – pasi shkëmbi përmban një përqindje jashtëzakonisht të lartë të feldspatëve, një mineral që i përket grupit silikat”, zbuluan shkencëtarët.
Grupi hulumtues supozon se trupi mëmë i Ribbeck është rreth 4,5 miliardë vjet i vjetër dhe e ka origjinën nga brezi asteroid midis Marsit dhe Jupiterit.
Shkencëtarët shpjeguan gjithashtu se pse copëzat e tij kishin një aromë intensive të sulfurit të hidrogjenit, një erë e ngjashme me atë të vezëve të prishura.
Reaksionet kimike midis fazave minerale dhe lagështisë, të cilat rezultojnë nga bora dhe shkrirja, shkaktojnë aromën duke ndryshuar mineralogjinë e shkëmbit./atsh/ KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani – Sadriu, e shoqëruar nga bashkëshorti i saj Prindoni, do të qëndrojë të dielën në Kroaci me ftesë të homologut të saj kroat, Zoran Millanoviq.
Çifti presidencial do të ndjekë garën e 309-të vjetore me kuaj që mbahet në qytetin kroat të Sinjit çdo të diel të parë të gushtit që nga viti 1715.
“Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani vjen në alkën e Sinjit me ftesë të presidentit Millanoviq, i cili si vitet e kaluara është edhe sponsor i saj. Ardhja e saj në Sinj është dakorduar më parë me kryesinë e Shoqëria Kalorësit e Alkut, e cila vitet e fundit po përpiqet të ndërkombëtarizojë këtë ngjarje tradicionale kalorëse në Sinj dhe do të promovohet jashtë kufijve të Kroacisë”, thuhet në njoftimin për shtyp të Zyrës së Presidentit kroat, raporton Klankosova.tv.
“Milanoviq, si sponsor i alkës së Sinjit, e mbështet këtë përpjekje të Shoqërisë Kalorësit e Alkut , kështu që vitin e kaluar ai ftoi presidentin e atëhershëm të Hungarisë, Katlin Novak, në alkën e Sinjit, ndërsa një vit më parë, mysafir ishte, presidenti i asaj kohe i Sllovenisë, Borut Pahor, burrështetasi i parë i huaj në alkën e Sinjit”, thuhet në njoftimin për shtyp.
Gjatë qëndrimit në Sinj, Milanoviq dhe Osmani do të vizitojnë ekspozitën “Vanja Radaush dhe Stipe Sikirica – dialog mes mësuesve dhe nxënësve”. Me këtë rast ata do të vizitojnë edhe Muzeun e Alkës.
Në vitin 1997, Steve Jobs u rikthye tek Apple, pas një mungese 12-vjeçare. Kompanisë që ai kishte bashkëthemeluar po i mbaronin paratë dhe ishte pranë falimentimit. Jobs mbajti një mbledhje të stafit dhe shpjegoi rolin që pasioni do të luante në rigjallërimin e markës:
“Apple nuk është vetëm prodhim kutish me të cilat njerëzit të kryejnë punët e tyre, ndonëse edhe këtë ne e bëjmë shumë mirë. Apple është më shumë se kaq. Vlera e saj qëndron në faktin se ne besojmë që njerëzit që kanë pasion, mund ta ndryshojnë botë, për ta bërë më të mirë”.
Thjeshtë fraza – “njerëzit me pasion mund ta ndryshojnë botën” – përmban sekretin e suksesit në sipërmarrje. Pothuajse një dekadë më vonë, në vitin 2005, Jobs iu rikthye kësaj teme në fjalimin e tij të famshëm, përpara studentëve të Universitetit të Stanfordit.
“Duhet të gjesh atë që do të bësh”, tha Jobs. “E vetmja mënyrë për të bërë punë të mëdha, është të duash atë që bën. Nëse nuk e keni gjetur ende, vazhdoni kërkoni. Mos rrini. Ashtu si me të gjithë gjërat që kanë të bëjnë me zemrën, do ta kuptoni kur ta keni gjetur”.
Pasioni është gjithçka. Ndjekja e pasionit është sekreti për të kapërcyer pengesat që ndeshin të gjithë sipërmarrësit, dhe për të ndërtuar rezistencë kundër nihilistëve të pashmangshëm, që do të vënë gjithmonë në dyshim vizionin tënd. Është gjithashtu një përbërës thelbësor në komunikimin e suksesshëm. Nëse nuk je ti pasionant për idetë që ke, askush tjetër nuk do të jetë.
Sipërmarrësit e suksesshëm e kanë pasionin me bollëk – por jo domosdoshmërisht për produktin. Ata janë pasionantë për misionin e tyre. Ata janë pasionantë, për domethënien që produkti ose shërbimi i tyre, ka në jetët e klientëve të tyre. Ata janë pasionantë për të ndryshuar botën.
Për shembull, Jobs nuk ishte pasionant për kompjuterët. Ai kishte për pasion ndërtimin e mjeteve që do të ndihmonin njerëzit të çlironin krijueshmërinë e tyre personale.
Kur intervistova CE)-në e Starbucks, Houard Schultz, ne folëm për më shumë se një orë, dhe ai nuk e përmendi asnjëherë fjalën “kafe”.
“Kafeja është produkti, por nuk është biznesi ku jemi ne”, më tha ai.
Schultzi ndërtoi një perandori të tërë nga hiçi, pikërisht sepse ai nuk ishte aq pasionant për produktin, se sa ishte për “krijimin e një vendi të tretë, mes punës dhe shtëpisë”. Çdokush mund ta shesë një filxhan kafe. Duhet një inovator i vërtetë për të krijuar një eksperiencë.
“Kushdo që është pasionant, zhytet i tëri në një fushë të caktuar. Dëshiron të dijë gjithçka për të”, thotë Maxine Clark, themeluese e “Build-a-Bear”.
Gjatë një bisede të kohëve të fundit, Clark më rrëfeu se sa shumë admironte Steve Jobsin, si një njeri që ndoqi pasionet e tij, kudo ku ata e çuan.
“Ai ishte kurioz. Kishte studiuar kaligrafinë, artin, muzikën dhe i bashkoi të gjitha bashkë, për ne të tjerët”, thotë ajo.
Clark nuk është më CEO e kompanisë që vetë e krijoi dhe tani po investon në kompanitë që ndodhen në faza të hershme, si dhe si mentore sipërmarrësish. Ajo thotë se pasioni është një tipar themelor, të cilin ajo e kërkon kur duhet të vendosë se kë të mbështesë dhe këtë mësojë. Ajo dëgjon me vëmendje fjalët që përdorin njerëzit. Për shembull, nëse dikush dëshiron që “thjeshtë të bëhet i pasur”, dhe nuk ka pasion për atë ide të caktuar, Clarku e anashkalon. “Nuk më mjafton. Nuk ka nxitim për të krijuar një biznes, për të cilin nuk ke pasion”, thotë ajo. “Në terma afatgjatë nuk do të funksionojë. Duhet të vësh zemrën. Është zemra që do të të udhëheqë pastaj, për të fituar para”.
Shumë investitorë u kanë bërë jehonë vëzhgimeve të Clarkut. Kohët e fundit më ndodhi të takoj Doug Leonen e Sequoia Capital. Investitori legjendar ka mbështetur Google, AirBnB, whatsApp dhe qindra kompani të tjera.
“Cila është cilësia që e kanë të gjithë sipërmarrësit e suksesshëm?”,- e pyeti një pjesëtar i audiencës. “Nuk e bëjnë për paratë”, u përgjigj atypëraty Leone. “Kanë pasion për misionin e tyre”.
Kryeministri Albin Kurti, të hënën me fillim nga ora 10 do të nisë një vizitë zyrtare në shtetin fqinj, Maqedoninë Veriore.
Siç mëson Klan Kosova, kreu i ekzekutivit kosovar do të ketë takime me krerët e shtetit maqedonas, nga homologu i tij Hristijan Mickoski, pastaj me ministrat e kabinetit qeveritar.
Ndërkaq, burimet kanë paralajmëruar një takim edhe me kryeparlamentarin e RMV-së, Afrim Gashi.
Kjo vizitë e Kurtit në Shkup vjen pak ditë pas një incidenti që u shënua në Aeroportin Ndërkombëtar të Shkupit me presidenten Vjosa Osmani, e cila po e shfrytëzonte të njëjtin për një udhëtim privat.
Incidenti erdhi pasi sigurimi i aeroportit, sipas Zyrës së Presidentes, i kërkoi asaj ta dorëzonte telefonin e saj personal.
Ky incident është konsideruar nga shumë si skandal diplomatik.
MPJ-ja e Kosovës madje i ka dërguar notë proteste Republikës së Maqedonisë së Veriut, duke kërkuar sqarime dhe informata mbi këtë rast.
Ndërkaq, MPJ-ja maqedonase ka shprehur keqardhje për rastin, teksa ka thënë se janë duke e trajtuar rastin.
Në vitin 1909, gjeniu Faik Konica, një burrë i bëshëm dhe i pashëm, vendosi të shkonte në Boston i veshur me fustanellë shqiptare. Qëllimi i tij ishte që me këtë veshje t’u binte në sy amerikanëve dhe kështu të propagandonte çështjen kombëtare shqiptare. Në Boston atë e pret Fan Stilian Noli. Më poshtë, në pika të shkurtra, mund të lexoni se si e kujtonte Noli këtë takim dhe Konicën në përgjithësi.
“E kam takuar Konicën për herë të parë më 1909. Ishte diçka që nuk kam për ta harruar kurrë. Më kishte shkruar nga Londra se do të vinte në Boston i veshur me kostum shqiptar. Ideja ishte që të dilte fotografia e tij në gazetë dhe të shfrytëzohej rasti për të propaganduar çështjen kombëtare shqiptare, e cila ka qenë pasioni i gjithë jetës së tij.
Unë mbeta i shtangur. Si prift ortodoks i modës së vjetër, në atë kohë unë vetë mbaja një mjekër të gjatë të zezë, për të cilën më duhet të pranoj se nuk u pëlqente djemve të Bostonit. E merrja me mend se sa do të dëfreheshin ata djem po të më shihnin duke ecur me një burrë të veshur me fustanellën shqiptare.
Ndonëse nuk kisha parë kurrë ndonjë fustanellë greke, një lloj fundi i balerinave. Unë isha i shkurtër e i bëshëm, Konica ishte i gjatë e i thatë, kështu që të dy do të dukeshim si Don Kishoti me Sanço Pançën të arratisur nga ndonjë cirk. Sa u habita këtë herë kur pashë se djemtë e Bostonit e harruan gjithçka lidhur me mjekrën time dhe thjesht zunë të shihnin Konicën me adhurim. Atëherë e kuptova se fustanella shqiptare nuk ishte fustanellë qesharake greke, por diçka që i ngjante kiltit të skocezëve dhe se i përshtatej shumë një burri të pashëm si Konica.
Meqë ra fjala, lexuesi mund ta gjejë në librin e Konicës ndryshimin ndërmjet kostumit grek dhe veshjes shqiptare: është e vërtetë se grekët e kanë përshtatur nga shqiptarët, por ata u përpoqën ta stërhollojnë sa që e bënë një veshje grash me aq sa mundën. Veshja e Konicës nuk ishte e vetmja gjë që më habiti.
Thjesht mbeta pa mend, kur ai nisi të më ‘mësonte’ për çdo gjë në botë. Ishte njeri me kulturë të lartë. Gijom Apoliner, një shkrimtar dhe mik i tij, e ka quajtur ‘enciklopedi shëtitëse’ që e fliste frëngjishten si një francez. Një shkrimtar tjetër, Zhyl lë Metrë, ka shkruar për të: ‘Ky i huaj që e shkruan kaq mirë gjuhën tonë’.
Si studiues i pasionuar i muzikës, Konica e adhuronte shumë Vagnerin. Një nga gjërat e para që bëri ai pasi u takuam, ishte të më tregonte për Vagnerin dhe operat e tij. Me këshillën e tij e pashë përherë të parë Parisfalin, kur u dha më 1910 në Boston. Në varrimin e tij, tridhjetë vjet më vonë, duke e ditur se sa shumë e donte Vagnerin, iu luta organistit të luante muzikën e Vagnerit nga kreu deri në fund…
…Si mysliman dhe si përkrahës i një familjeje të vjetër aristokratësh nga Shqipëria e jugut, Konica kishte të gjitha mundësitë që të fitonte poste të larta në Perandorinë Turke, ku Shqipëria bënte pjesë, që pas vdekjes së Skënderbeut. Në të vërtetë, shumë shqiptarë të tjerë gjatë shekujve ishin ngjitur në postet më të larta të Perandorisë Turke. Për shembull, kur Konica ishte i ri, Vezir i madh ose kryeministri i Perandorisë Turke ishte Ferid Pasha, një shqiptar nga Vlora.
Por, kjo karrierë nuk e tërhiqte Konicën. Ai mendonte se misioni i tij ishte të luftonte për pavarësinë e Shqipërisë. Nga viti 1897 deri më 1912, dy nga pionierët më të shquar të pavarësisë së Shqipërisë kanë qenë Konica dhe Shahin Kolonja, botuesit e dy revistave shqiptare, që dolën jashtë: ‘Albania’ dhe ‘Drita’ përkatësisht.
Gjatë sundimit turk, shqiptarët kishin harruar gjithçka për lavdinë e tyre të kaluar nën Skënderbeun. Konica ka qenë njeriu që e rizbuloi dhe e popullarizoi Skënderbeun e flamurin e tij, shqipen e zezë dy krenare në një fushë të kuqe. Ky flamur u bë simbol i pavarësisë kombëtare dhe më në fund u ngrit në Vlorë më 1912 nga Ismail Qemali kur Shqipëria u shpall shtet i pavarur.
Konica është quajtur si krijuesi i prozës moderne shqipe. Kur unë vendosa të bashkohesha me kryqëzatën për pavarësinë e Shqipërisë, e para gjë që më bëri përshtypje ishte mungesa e plotë e veprave letrare shqipe me vlera artistike. Por, kur vajta në Egjipt më 1903, një atdhetar shqiptar, Spiro Dineja, më dha vëllimet e revistës ‘Albania’ nga viti 1897 deri më 1903. I lexova të gjitha nga faqja e parë deri tek e fundit dhe atëherë e mësova se në shkrimet e Konicës ne e kishim atë që na duhej: letërsinë e mirë shqipe. Për më tepër, Konica zbuloi dhe popullarizoi shqiptarë të veprimtarisë letrare, si Kristofordhi, Mitkoja, Fishta dhe Zako Çajupi. Me këshillën dhe udhëzimet e tij unë përktheva disa vepra nga Shekspiri, Ibseni, Edgar Alan Poja dhe Don Kishotin e Servantesit. Të gjithë autorët shqiptarë që vijnë pas Konicës janë nxënësit e tij, duke përfshirë dhe shkruesin e këtyre radhëve”, ka thënë Noli. /Telegrafi/ KultPlus.com
Me ndihmën e vajzës së tij, Dua Lipa, dhe familjes së tyre, drejtori i festivalit po e çon ngjarjen e mbajtur në Kosovë në lartësi të reja.
Dugi Lipa ka folur së fundmi në një intervistë për revistën IQ rreth rritjes së shpejtë të festivalit të tij të drejtuar nga familja në Kosovë, Sunny Hill.
Këngëtari i lindur në Prishtinë, themeloi festivalin ndërkombëtar në qytetin e tij të lindjes në vitin 2018, duke sjellë në skenë vajzën e tij, sensacionin e popit Dua Lipa.
“Është një ngjarje familjare dhe nuk mund të jem më krenar”, thotë Dugi, i cili gjithashtu menaxhon Duan dhe drejton agjencinë e tij të komunikimeve në kryeqytetin e Kosovës.
Dua Lipa dhe Dukagjin Lipa në festivalin “Sunny Hill 2024” (Foto: Dua Lipa/Instagram)
“Unë kontraktoj artistët dhe përdor rrjetin tonë privat ndërsa Dua promovon festivalin – ajo është këtu çdo vit për të katër ditët e tij. Këtë vit, djali im [Gjin] ishte shumë aktiv në rezervimin e artistëve. Vajza ime Rina ka punuar në festival që kur ishte 17 vjeçe – ajo bën një punë të mrekullueshme me mikpritjen për artistët. Dhe gruaja ime [Anesa] është përgjegjëse për pamjen dhe ndjesinë e festivalit dhe fshatit të artistëve”, tha Dugi për IQ.
Në pesë vitet e fundit, Sunny Hill ka sjellë yje si: Miley Cyrus, J Balvin dhe Calvin Harris në Prishtinë, duke e vendosur Kosovën në hartën e muzikës live.
Edicioni i katërt u mbajt javën e kaluar (25-28 korrik), me një listë të re yjesh duke përfshirë: Bebe Rexha, Stormzy, Burna Boy, The Blaze, DJ Snake, Black Coffee, The Martinez Brothers dhe Groove Armada.
Bebe Rexha në festivalin “Sunny Hill 2024” (Foto: Sunny Hill/Instagram)
“Me këtë listë, mendoj se po konkurrojmë me disa nga festivalet kryesore në Evropë. Jemi shumë krenarë për këtë”, thotë Dukagjini për IQ.
Edicioni i këtij viti, i cili u mbajt në një vend të ri, tërhoqi 35,000 njerëz çdo ditë dhe vendosi një rekord të ri të pjesëmarrjes në Kosovë.
“Nuk mund ta shpreh mjaft gëzimin e pastër që është të shohësh këtë festival të bëhet ajo që është bërë gjatë pesë viteve të fundit. Ta shohësh atë të rritet dhe të bëhet diçka më shumë se ç’mund ta kemi ëndërruar ndonjëherë”, shkroi këngëtarja Dua Lipa në X të hënën (29 korrik).
Rekordi shënon një hap të madh në pjesëmarrje që nga edicioni i mëparshëm i Sunny Hill, i cili u mbajt në Parkun e Gërmisë të Prishtinës në 2022 me 15,000 pjesëmarrës në ditë. Atë vit, një festival shtesë me një listë tjetër artistësh u mbajt në Tiranë në festimin e titullit të qytetit si Kryeqyteti Evropian i Rinisë 2022.
BurnaBoy në festivalin “Sunny Hill 2024” (Foto: Sunny Hill/Instagram)
Me një zgjerim të vonuar prej kohësh, Festivali Sunny Hill mori një pauzë në vitin 2023 për të zhvilluar një vend të ri “gjigant” në fshatin Bërnicë e Poshtme, 15 minuta larg nga qyteti.
Vendi prej 17 hektarësh, i marrë me qira për 99 vjet nga komuna e Prishtinës, funksionoi “shumë mirë” për kthimin e festivalit në vitin 2024, sipas Dugit.
“Jemi shumë krenarë që e kemi kthyer një vend hedhurinash ndërtimi në një park”, thotë ai për IQ. “Vendi ishte plot me mbetje, të hedhura pasi u ndërtua autostrada aty afër, dhe na mori një vit për të punuar në të dhe për ta nivelizuar. Ne gjithashtu mbollëm rreth 700 pemë”.
Zhvillimi në vend do të vazhdojë përpara Sunny Hill 2025, me më shumë gjelbërim që do të shtohet dhe infrastruktura që do të përmirësohet, por Dugi thotë se festivali ka gjetur shtëpinë e tij afatgjatë, me shumë hapësirë për rritje.
Dua Lipa në festivalin “Sunny Hill 2024” (Foto: Dua Lipa/Instagram)
“Kapaciteti i vendit të ri është i madh, kështu që jemi të përgatitur për vitet që do të vijnë”, thotë ai. “Shpresojmë që vitin e ardhshëm të kemi 40,000 njerëz dhe ta rrisim atë për pesë deri në dhjetë vitet e ardhshme derisa të arrijmë kapacitetin e plotë prej 90,000 njerëzish”, tha Lipa.
Një nga motivet e familjes për rritjen e Festivalit Sunny Hill është të ndihmojë në ndryshimin e perceptimit të Kosovës si një vend i shkatërruar nga lufta pas Luftës së Kosovës në fund të viteve 1990.
“Sunny Hill po ndihmon në ndryshimin e retorikës për Kosovën si një vend i shkatërruar nga lufta dhe duke e treguar atë në një dritë të ndryshme”, thotë Dugi.
“Për edicionet e para dhe të dyta të festivalit, ishte pak më e vështirë për të bindur artistët e kalibrit ndërkombëtar për të ardhur këtu… ata nuk e dinin çfarë të prisnin”.
Rina, Dukagjin dhe Dua Lipa në festivalin “Sunny Hill 2024” (Foto: Instagram)
“Por vizitorët ndërkombëtarë janë shumë të kënaqur – Kosova është ndoshta vendi më progresiv në Ballkan dhe rinia në këtë vend është shumë ‘cool’ dhe e informuar.
“Plus, artistët na kanë lavdëruar për prodhimin dhe mikpritjen tonë dhe energjinë e pashembullt të audiencës sonë dhe industria e muzikës është e vogël, kështu që fjala është përhapur”, tha Dukagjin Lipa.
Fjala është përhapur edhe jashtë industrisë së muzikës, me festivalin që tërheq 45 për qind të vizitorëve ndërkombëtarë. Kjo mund të jetë pjesërisht për shkak të çmimit të biletës prej 200 eurosh që është e shtrenjtë në Kosovë por konkurrues në Evropë.
“Është një çmim i mrekullueshëm”, thotë Dugi. “Ne jemi festivali më i lirë në Evropë për të parë artistë të mëdhenj”.
Festivali Sunny Hill do të kthehet në Prishtinë, Kosovë, vitin e ardhshëm. /Telegrafi/
Prishtina Gastronomy Festival vazhdon të jetë jo vetëm një festë kulinare, por edhe një platformë e rëndësishme për promovimin e talenteve të reja muzikore. Nata e pestë e festivalit e dëshmoi këtë më së miri, duke ofruar një skenë për artistët e rinj dhe premtues që të ndajnë talentin e tyre me publikun.
Mbrëmja filloi me një degustim të veçantë të organizuar nga Heinz Hour, ku vizitorët patën mundësinë të shijojnë produktet cilësore të Heinz, të cilat i japin shije çdo gatimi.
Pasi degustimi hapi natën, skena u mor nga duo e re dhe premtuese, The Guitars Sisters. Me muzikën e tyre unike, ato arritën të krijojnë një lidhje të veçantë me publikun. Në vazhdim, skena i takoi Ndricim Gazijas, një këngëtar premtues, i cili solli një performancë plot pasion dhe emocion. Publiku e priti me duartrokitje dhe mbështetje, duke treguar se ai është një yll në rritje në skenën muzikore.
Kjo natë ishte një shembull i shkëlqyer i angazhimit të Prishtina Gastronomy Festival për të mbështetur dhe promovuar artistët e rinj. Festivali vazhdon të krijojë mundësi për talentet e reja që të ndajnë artin e tyre dhe të ndërtojnë një audiencë të re. Prishtina Gastronomy Festival do të vazhdojë deri më 9 gusht në sheshin “Adem Jashari”.
Ansambli “Deçani” nga Deçani ka rrëmbyer çmimin e parë në edicionin e nëntë të Festivalit të Folklorit “Oda e Llapushës”.
Në këtë garë prestigjioze, ku morën pjesë mbi 30 grupe dhe rapsodë, ky ansambël spikati me performancën e tij të jashtëzakonshme. Juria profesionale, e përbërë nga Prof. Dr. Zymer Neziri, Prof. Dr. Adem Zejnullahu dhe Prof. Dr. Haki Mulliqi, e cilësoi ansamblin “Deçani” si më të mirin e festivalit, duke i akorduar çmimin kryesor.
Çmimin për fituesin e festivalit e ndau kryetari i Komunës së Malishevës, Ekrem Kastrati, nën kujdesjen e të cilit edhe është mbajtur festivali.
Juria vlerësoi festivalin si një ndër më të mirët në nivel kombëtar për ruajtjen dhe kultivimin e folklorit, dhe shprehu mirënjohje për këshillin organizativ të festivalit për përpjekjet e tyre të vyera.
Në fjalimin e tij, drejtori i Drejtorisë për Kulturë, Rini dhe Sport në Malishevë, Fitim Shala, përgëzoi të gjithë pjesëmarrësit. Ai theksoi se qëllimi kryesor i festivalit është ruajtja dhe kultivimi i trashëgimisë kulturore dhe tradicionale shqiptare, duke vlerësuar folklorin si një pasuri të madhe kulturore të popullit shqiptar.
Në ceremoninë përmbyllëse u ndanë disa çmime të tjera të rëndësishme, duke përfshirë çmimin e diasporës, grupi më i kompletuar, çmimin e publikut, çmimin e karrierës, dhe çmimin “Beqir Gashi” për debutantin e festivalit. Gjithashtu, u ndanë çmimi i veteranit dhe tri çmimet e para që mbajnë emrin e kolosëve të folklorit “Salih e Feriz Krasniqi”.
Porto Palermo Festival u rikthye këtë sezon veror me edicionin e tij të katërt, ndërsa pritet të sjellë 12 artistë në 12 mbrëmje.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja publikoi momente nga nata e parë e festivalit që mbahet në një nga sitet më të bukura të trashëgimisë historike.
Mbrëmja e parë e Festivalit Porto Palermo, edicioni 4, hapi siparin e netëve artistike që mbahen në kalanë historike me ikonat e muzikës jazz Elina Duni dhe Eda Zari, shoqëruar nga Rof Luft dhe organizatori Olen Cesari.
“Artistet e mirënjohura u bënë bashkë në një performancë unike dhe të sinkronizuar për t’i dhënë çdo të pranishmi një eksperiencë të paharrueshme këtë natë vere”, shkroi Gonxhja në rrjetet sociale. .
Aktiviteti artistik mbështetet nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit duke ndërthurur nga zërat, meloditë, aktrimet dhe performancat e mrekullueshme të artistëve.
Në Porto Palermo pritet të mblidhen emrat më në zë të muzikës bashkëkohore shqiptare, një pjesë e të cilëve tashmë janë artistë që rikthehen për të disatën herë, si psh: Elina Duni e Eda Zari. Në festival do të jetë e pranishme ylli shqiptar i muzikës klasike, Inva Mula, këngëtarë si Marsela Çibukaj, Vitmar Basha, Dren Abazi, por edhe emra nga arena ndërkombëtare si Manuela Villa, Lavinia Mancusi etj. Si në të gjitha edicionet e kaluara edhe krijuesi i Porto Palermo Festival, Olen Cesari, do të interpretojë me violinën e tij, natën e parafundit.
Ky festival synon, jo vetëm të sjellë artistët më të mirë për të performuar në skenën e vet autentike, por edhe të promovojë turizmin e qëndrueshëm kulturor në Shqipëri./atsh/ KultPlus.com
Për herë të parë Pogradeci bëhet mikëpritësi i një aktiviteti të veçantë, Festivali i Peshkatarëve shqiptarë.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale fragmente nga edicioni i parë i Festivalit të Peshkatarëve Shqiptarë nga veriu në jug, të bërë bashkë për të ndarë eksperiencën e peshkimit, në një festë të madhe në qytetin liqenor.
Ky evenimet i mbështetur nga Shoqata e Peshkatarëve, bën bashkë për tre netë në Odeonin e qytetit, jo vetëm profesionistët dhe të apasionuarit pas peshkimit, por edhe kuzhinierë, artistë të botës së muzikës dhe pikturës si dhe të ftuar specialë.
Festivali krijon një atmosferë ndryshe për turistët dhe vizitorët që po frekentojnë qytetin e bukur liqenor në këtë sezon vere.
Në Festivalin e Peshkatarëve shqiptar, muzika e mirë shkon bashkë me degustimin e disa prej pjatave më tradicionale, ku korani i famshëm do të jetë kryefjala.
Festivali do të zhvillohet në datat 2, 3 e 4 gusht duke nisur kësisoj një traditë të bukur për qytetin e Pogradecit./ KultPlus.com
Prishtina Gastronomy Festival vazhdon të jetë jo vetëm një festë kulinare, por edhe një platformë e rëndësishme për promovimin e talenteve të reja muzikore. Nata e pestë e festivalit e dëshmoi këtë më së miri, duke ofruar një skenë për artistët e rinj dhe premtues që të ndajnë talentin e tyre me publikun.
Mbrëmja filloi me një degustim të veçantë të organizuar nga Heinz Hour, ku vizitorët patën mundësinë të shijojnë produktet cilësore të Heinz, të cilat i japin shije çdo gatimi.
Pasi degustimi hapi natën, skena u mor nga duo e re dhe premtuese, The Guitars Sisters. Me muzikën e tyre unike, ato arritën të krijojnë një lidhje të veçantë me publikun. Në vazhdim, skena i takoi Ndricim Gazijas, një këngëtar premtues, i cili solli një performancë plot pasion dhe emocion. Publiku e priti me duartrokitje dhe mbështetje, duke treguar se ai është një yll në rritje në skenën muzikore.
Kjo natë ishte një shembull i shkëlqyer i angazhimit të Prishtina Gastronomy Festival për të mbështetur dhe promovuar artistët e rinj. Festivali vazhdon të krijojë mundësi për talentet e reja që të ndajnë artin e tyre dhe të ndërtojnë një audiencë të re.
‘Prishtina Gastronomy Festival’ do të vazhdojë deri më 9 gusht në sheshin “Adem Jashari”. / KultPlus.com
Në Korçë janë të zakonshme familjet që kanë pasur nga dy apo tre breza serenatistësh. Një nga këto familje të vjetra këngëtarësh është edhe familja Bimbli. Ata këndonin familjarisht me burra dhe gra, zakonisht në oborr apo në shkallët e gurta të shtëpisë së tyre në qendër të qytetit te lulishtja e “Themistokli Gërmenjit”, që njihet edhe si një nga qendrat burimore më të hershme të serenatës korçare. Të moshuarit tregojnë edhe sot për atë traditë të bukur që kishin në rininë e tyre të largët për t’u mbledhur e për të kënduar tok në “pare” ose siç u quajtën më vonë edhe shoqëri. Ata mblidheshin për të kënduar dhe për t’u argëtuar duke ia shtruar me të gjithë të mirat, me sebep dhe pa sebep. Këndonin në dasma dhe fejesa, për të kremtuar ditët e emrit. Këndonin në kodrat e qytetit, te kafeneja e Shetros, tek lokal “Panda” dhe, mbi të gjitha, atje ku e kishte lezetin e saj serenata: nën dritaret dhe ballkonet e vajzave të dashuruara apo bukurosheve korçare të adhuruara.
(V.Z.)
Perëndeshë e bukurisë je un për tynë do t’pëlcas dashurinë që kam shtënë për ty u bu bu si do t’ia bëj
Dhe në ëndërr të shikoj … e kurr stë’harroj mos me mundo o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt jak o zemra ime eja të rrojmë që të dy në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim Fytyrë e dashurisë me zënë e ëmbël ti që ke më bëre të vdes
ËNDËRRA E NELIT
Ajo enderr qe shikonte pa pushim ishte nje mister.
Ishte pranvere. Çdo gje ishte kethyer ne ere lulesh.Nje vashe e bukur si nje perendeshe endej e dukshme dhe krejt e padukeshme mbi petale si vese margaritaresh me nje bukurie hyjnore.
Djelmuria me kitara kendonin si nder ethe plot dufe asaj dehje.
Ja se ç’paskesh qene FYTYRE E DASHURISE!
Kaloi si je meteor neper qytet. Njerezia hidhnin lule e lule ku shkelte kemba e saj.Kitaristet po i keputnin telat,ne jerm i luteshin plot trishtim;
Nje dite ti do te ikesh
Do te ikesh larg
Dhe mua zemren
Do ma marresh pas
Pastaj u be nate,Qe nje nate e mbushur me xixellonja yjesh.Dukej sikur ,binte nje shi yjesh.pastaj nje yll me Fytyren e dashurise u keput dhe ra ne terrin e nates,u be eter,u zhduk dhe humbi perjetesisht.
Neli klith , zgjohet nga kjo enderr qe nuk i ndahet,qull ne djersel, vishet e del me vrap neper rruge.
Nata eshte e bardhe, si netet polare.
Neli ecen nje cope here me pallton e gjate duke u fundosur ne boren e pa shkelur.Ajo ishte bora e madhe e qytetit te tij te lindjes,qe tashme dukej disi i ndryshuar.Nuk e kuptonte nga i vinte ajo deshire feminore te vraponte neper bore.te luante,te therriste,te kendonte, ndoshta nga zerat e bukur melodioze ,qe po e ndiqnin pas dhe po i jepnin jete asaj bardhesie te bekuar,si edhe zemres se tij djaloshare?Kishte zene nje dhome ne hotelin me te mire,dritarja i binte tek oborri i shkolles,ku e pat shpene i ati ,ende femije ,per te mesuar germat e para . Po tashme qe nje djalosh shume i pashem,i gjate flokegeshtenje,me sy te zinj,depertues,shoket e vjeter i therrisnin ,zemerzjarrti Çatija e shtepise ku banonin dikur kishte humbur nen bore,ishte gjithashtu fare prane oborrit te asaj shkolle. Ndersa Ushtari i Panjohur qendronte atje perballe e bora i mbulonte shpatullat,po ai dukej i qeshur edhe nen rreptesine e gurit. GURIT,GURIT!E ema i kish thene para ca vitesh,se ai i ngjante Nexhos(Nexhip Benjes),shpetimtarit dhe mbrojtesit te tyre ne kenetat e Vlores.
Po kjo qe nata e tij!
Gjithe ajo jete e trazuar,jetim nga babai qe ne moshe te njome,i burgosur nga Esat Toptani si peng i patrotizmit te tij.me enderra te thyera si kryefamiljar qe ne moshen 14 vjecare , brenda vetes kishte pritur kete nate te bardhe, te tejpashme,me boren e bute,ku cdo qelize e qenies se tij klithte plot gezim,BEKI!
Ajo vajze e kish emrin Bekime,po ai e kish quajtur Beki.Edhe ajo ishte e bardhe si debora,me trupin e hajdhme, delikat,me veshtrimin e syve larushe disi te habitur,qe flisnin te gjtha gjuhet e botes.Ajo vajze kishte duar te bardha si porcelane dhe floke geshtenje me nje pershkendritje ari,e ato ishin te bute e krela krela qe i derdhen qetesisht mbi supe,aq lehtesisht sikur kishin frike ta preknin.Ndjenja e pare qe perftoi qe ne veshtrimin e pare qe frika se mos thyhej nga brishtesia.
Atij i u duk me te vertet si nje drite perendie ca muaj te shkuar .
Qe nje dashuri si nje rrufe goditese, qe pershko qenien e tij.
Ishte i ftuar tek familja Bimbli, martohej,shoku i feminise dhe serenataxhiu i theku Bimbli i trete.Nusja ishte nje brune e persosur, qe i rrembyer zemren plot frymezim .
Dy pranvera e dy behare te gjate serenatat s’kishin te mbaruar ne sokakun e saj: O moj korçare e bukur si pupe Me ato naze porsi nuse e re… E kur me shkoje ti ne bulevard
Zemrat tona digjen flak’ e zjarr
Ai qe i ftuar i nderit ne ate dasme edhe per miqesite prinderore te Z. Xhuvi me te atin,qe ne ate qytet e quanin, ” burre i shquar”.
I zoti i shtepise mbante gjalle biseden e tavolines se miqve.
Ai qe nje gazetar me mendime liberale dhe adhurues i Lumo Skendos ,vecanerisht nuk duhet te linin ne asnje menyre pa pergjigje pyetjet e librit te tij:”Plaget tona”.-
-E ke lexuar sigurisht
-Po –tha Neli,po mendjen e kish gjetke.
-Ne njerezit e shtypit te qytetit tone e kemi analizuar aq e aq here,pyetjet: Ç’ na mungon? Ç’ duhet te kemi? Qe te shkojme perpara.
Neli perpiqej te mos tregonte mosperfillje e te lidhej me kuvendin po cdo veprim e bente me gjysem ndergjegje.
Djelmuria kishte marre flake:
Kur vjen behari çel qershia
Dashuria eshte djallush
Hedh ne prush cilin kush
Do guxoje ta trazoje
Mjerr ai qe kerkon nga puna ta ndaloje
Merr shigjeten edhe vret As qe pyet si nje mbret
Qe te gjithe ta degjojne
Plag’ e tij s’mbyllet shpejt
dhe barnat se sherojne
Kur vjen behari dhe qershite
Vajza te bukura, faqkat pa puthura
Andej kendej kerkojne djemte
Duan te lozine, te qeshine
Zemrat hapen ate cast
Dhe me gaz i nagas
Dashurine te kerkojne
Vajza djem te gjithe tok
Dhe buzet i bashkojne
Gjoksin çelur deshiron
Dhe kerkon ngazellon
Qe te puth me dashuri
Kjo darke qe shtruar per martesen e vajzes te Z.Xhuvi,qe kishte hijen e nje mbretereshe.e gjate, elegante,jashtezakonisht e bukur,me floke te zez te rende,me sy po aq te zez,dhe lekuren zeshkane.Ajo dhe Bimbli i trete me i pasuri dhender ne te gjithe qytetin,me i dashuruari dhe me gazmori ne banden e fameshme te Serenates,te sapo kthyer nga Parisi i madh ne Parisin e vogel.
Neli qe shoku fatlumur i feminise, qe duhej te ish dollibashi,po dukej i humbur si nje gamile ne shkretetire, nen trysnine fillozofike te Z.Xhuvi.
– Çdo shqipetar gjendet sot perpara gjykatores se historise.Historia po na gjykon….
Bimbli i trete nuk e fshihte krenarine per zgjedhjen e tij aq prrallore, te fisme,konkrete, tokesore ne kundershtim me kusheriren,aq e brishte aq e natyreshme dhe e thjeshte njekohesisht,qe po behej cope qe kjo darke te dukej e bukur.e gezueshme e qyteteruar.Qe me te vertete nje lule e bukur shume
Lule e bukur porsi dielli
Kush te mbolli ty ketu
Me ka mbjell imzot prej qielli
Per te ndritur mend e tu
Lum ay njeri i urte Qe me sheh e me beson
Vet vetiu un’ s’kam mbire
Lum ay qe me kupton
Mua Zoti me ka mbjelle
Çdo i urte kupton
Zerat vajzerore e mbushen me driththerime ate dasme.ne ate qytet te qyteteruar vertet,qyteti i Liceut Freng,i kinemase Majestik,ku luheshin filmat me ne ze te kohes,i librarive dhe bibliotekave si ajo e Turtullit.teatri amator, e shkolles Qytetese te vashave,i dyqaneve te degjuar e stolisur si ne nje miniature parisiane,i hoteleve moderne i pazarit ku gelonte nje zejtari e te gjitha llojeve dhe ngjyrave,robaqepesve,kepucareve,kovachanat dhe hanet .
Sa here kthehej ne ate qytet Neli e ndjente veten si ne shtepine e tij te vertete.Se femijeria sado e larget qe te kete qene,apo sado e afert . ish .parajsa e humbur, per te gjitheve.
Çupat po i jepnin embelsi dhe hijeshi dasmes me zerat armonioze.
Tavolinat qene shtruar ne çardakun e madh me te gjitha dritaret te kthyer nga Morava.Çdo gje dukej konkrete e fluturake,e tepashme si veshtrimi e buzeqeshja e Bekit aq imcake e trupvogel si nje femije I habitur ,me buzen e siperme pak te dale,dhe duart aq delikate sa do kishe frike ta prekje.
Dhe ate cast Neli desh vetem sa te prekte fare pak vetem me nje cikje
.O zot tha ai me vehte kjo vogelushe eshte eterike po aq e magjishme sa atij po i vinte ne gryke nje thirrje si nje klithme Mos m’u largo!
Pikerisht aty ishte ngjizur edhe ajo enderr plot mister,qe s’po i ndahej !
Zeri I Bekit mbisundoi zerat e gjithe vashve qe u hodhen ne valle
Lule e bukur porsi dielli
Kush te mbolli ty ketu
Me ka mbjell imzot prej qielli
Per te ndritur mend e tu
“Të interpretosh serenatën korçare është njësoj sikur të duash të tregosh një ëndërr që e ke parë në një natë maji, kur trendafilet kane çelur dhe hëna ka dalë si një perëndeshë mbi fronin e blertë të malit të Moravës , kurse zëri i bilbilave t’a shpie shpirtin në lëndina përrallore’.i tha Neli vetes, per larguar dridherimen e asaj parandjenje qe i a pickonte zemren.
++++++
Kur u gjenden te gjithe ne bulevard,me kembet qe u rreshqisnin ne deboren e bute,shoket gjysem te dehur, therrisnin sa kishin ne koke
-Ta dish se jemi te dashuruar me kete qytet,e duam dhe do i thurim serenata Korces sone,meqenese jane shpirti i ketij qyteti ,jane kenge te shenjteruara-
Ne dyqan i Tasit karshi Mitropolise
Mblidhen djemte e skolise
Nga sevda e dashurise Beme moj zonje dhendere
Se jam djale i embele
“kur do na i rrefesh te zgjedhuren tende Neli?
‘Mjaft more djaj me brire”
“Do te vijme te gjithe andej nga kinema Majestik ,dhe do te kendojme gjer ne mengjez.!” E ai u pergjigjej po me shaka: ”mua me pelqen te flas sy me sy dhe jo me paravolira”
Djem te mire gazmore , te dashur,dukem qe atje tutje qe jam i dashuruar,eshte e kot, nuk e fsheh dot.
Ata flisnin po ai degjonte vetem zerin dhe fjalet e saj.
“BEKI,BEKI desh te therriste,kurren e kurres, mos m’u largo”
Po serenatistet qene me te shpejte:
Hen’ e plote e bukur hene Fort te lutem ti vrapo
Per nje lule qe t’kam dhene
Thuaji trimit ne me do
Ref:
Ah moj vashe lozonjare
Gjumi ty s’te paska zene
Mos u bej ti merak fare
Ke nje trim qe nuk ka shok
Gjum’ i embel uruar
Oh sa endrra na degjon
Vash’ e trim jane martuar
Trasheguar pergjithmon’ .
BEKI
Per qametet e Prillit,kjo eshte beja qe ze ime eme.Rina.Me te vertet asaj ne kete muaj i kishin ndodhur qametet e medha.Gjemat e medha.Pra lindjet dhe vdekjet.Shuarejet dhe ripertritjet,sic eshte edhe ky muaj pranvere me shi,diell,stuhi,bulim gjethesh e sythash te mardhur,qe mezi presin te shperthejne.
Po per mua,jo,jo aspak.Prilli per mua u be muaji me gazmor sepse,femija im i pare, lindi pikerisht ne Prill,ne nje dite kur kundermonte era e bajameve te hidhura,qe e ndricoi me drite perendie shpirtin tim te dimeruar nga ankthi se nuk do te qesh kurre ne gjendje t’i jepja dashurise sime kurorezimin dhe lengun e jetes, nje femije,aq te pritur e te desheruar
Dashuria ime nuk mund te pershkruhet me fjale,me asnje lloj fjale.Une do perpiqem sigurisht,po nuk di ne se do te arrij ta shpjegoj sadopak se si ndodhi ajo mrekulli pa pritur e pakujtuar ne ate dite dimri,kur bora ishte aq e bardhe e aq e ndriteshme njekohesisht,diten e dasmes se kusherires sime.Ja keshtu,ne qytetin tim,bie nje bore fluturake e gjithecka behet e brishte,e tejpashme,e perjeteshme e palevizeshme.
Arabeskat mbi drtare,druret tmerresisht te mardhur e te vetmuar ne kopeshtin evjeter,hena apo gjysma e saj,qe reflektohet mbi ate bardhesi,si nje pritje e pafundme,qe e ke brenda vetes,qe e di se do te vije pa tjeter,sepse ajo ka qene aty,qysh diten e pare,qe ke lindur.
Nuk e di se si pat ndodhur qe ne shpirtin tim kishte vetem dashuri per cdo gje te gjalle e jo te gjalle qe me rrethonte.Sic duket nga qe s’kam qene krejt vetem po me vallain tim,qe na quanin binjaket e Rines,jo se qeme me te vertet te tille,une isha nje vit me e madhe dhe disi imcake e Aleksi buckan me rinte pas si manar.Mua me gezonin lulet e pemeve,gushekuqet e pellumbat,dallendyshet qe kishin bere fole tek catija e shkonin e vinin nga Misiri.I percillja me lote ne sy sepse ishin miqte me te dashur te femijerise.
U kisha lidhur verore ne kembe,i therisja me emra perkedheles, qe u patem sajuar si bisht-gershere,sybajame,kurore mbretereshe,etj,etj.
Rrokulliseshim ne barin e gjelber me Leksin,si njerezit me te lumtur te botes.E bota jone ish aty,ne duart e bukura te Rines me gishtat e gjate,te holle qe i ndjeja midis flokeve,kur thurnin e shthyrnin gershetin cdo mengjes,kur na lante ne nje govate te dyve e na kendonte me nje ze melodioz .Kenget vinin njera pas tjetres si nje mall i larget nga nje pus i thelle,i thelle,sic qe shpirti i Rines sime,i bute si pambuk dhe i forte si ajo cope guri-shkembor,qe rrinte jete e mot mbi kaminen e oxhakut.
Rina merrej me ne,ndaj edhe e donim edhe ia kishim friken.Sa per babane,ai ishte njeriu me i qete e me i dashur ne bote.I shkurter,shpatullgjere,flokeverdhe nuk e ngrinte zerin kurre.Kur vinte ne shtepi te paren gje qe bente qe te na therriste:”shpejt ne piqi te babait.hajde cupeza ime,e ti cifliku im”(keshtu e quante tim vella)Uleshim njeri perballe tjetrit e ndjenim eren e tij.qe ish nje perzierje rreshire,duhani e djerse.Nje dashuri e pafundeme buronte qetesisht nga e gjithe qenia e tij e te jepte siguri,paqe e gezim.
Familja e jone nuk qe shume e madhe po se bashku me djemte e rritur te xhaxhait dhe kusheriren time te vetme tre vjet me te madhe se une,beheshim kater djem e dy cupa.Xhaxheshes sone dhe Rines u merrej fryma nga te hyrat e te dalat e shtepise “ si Hani i Berdushit”
Kjo qe shprehja e preferuar e Rines.Me te vertete qe nje shtepi e madhe me tre kate,shume dhoma me cardake te hapur prej derrase,me tavane te zbukuruar me gedhendje druri,me mindere mbuluar me velenxa te kuqe flake me theke,me jasteke te forte prej kashte e kellefe te bardhe bore e me qendisje engjejsh. Perdet e renda te dritareve me pragje te drynjte si te qene skena teatrosh ishin vendet me te pershtateshme per te humbur,ku “binjaku im” ”tretej”kur e kerkonin per ndonje pune.Une e doja me mente e kokes tim vella e nuk e lija t’i ngjitej qimja e jo te merreshin vesh “arratiasjet” e tij.Shtepia jone ish ne breg te lumit qe rrjedh here i qete e here i hazdisur dhe e ndan Korcen ne dy qytete ate te muslimaneve,qe shtrihet pertej xhamise se Mirahorit dhe ate te krishtereve qe zjen nje jete tjeter me oborret rrethuar me kangjella,lule e trendafile dhe kitarat e dritheruara te serenatave e shume kengeve qe shkojne goje me goje si nje ugur enderre dhe lirie.
Lule e bukur porsi dielli
Kush te mbolli ty ketu
Me ka mbjell imzot prej qielli
Per te ndritur mend e tu
Lum ay njeri i urte Qe me sheh e me beson
Vet vetiu un’ s’kam mbire
Lum ay qe me kupton
Mua Zoti me ka mbjelle
Çdo i urte kupton
Kjo qe kenga ime me e dashur.Une e Rina kendonim se bashku dhe thoshin” se ngjanim si dy pika uji.”
Lumi i Korces zbret nga malet e thate te Moraves,e here here,sjell aq uje sa e mbyt carshine e Korces dhe shkaterron shtepi e dyqane e ndonjehere eshte akoma me i rrezikshem sepse behet cerdhe per cdo ndohtesire e cdo te lige.
Babai shfrynte kunder tij:’Ky lume eshte i pabese –thosh ,dy here me rradhe e kish pare ta permbyste Korcen e pafajeshme.E tani nga viti ne vit,lugu i lumit po mbushet,e mjerimet e Korces plake po shtohen.”
Babai fliste per qytetin si per nje njeri te gjalle.Ishim mesuar me te foluren e tij e vecanerisht Rina,”verjani veshin babait se i a njeh fare mire burgjite e kesaj viraneje jete”,na porosiste.
Nga dritaret e katit te trete te shtepise sone mund te shihje sa te hante syri,uren e madhe dhe muret qe ndanin shtepite e lagjes se muslimaneve,qe komunikonin me dericka me njera tjetren ashtu si edhe ne me xhaxha Xhuvin.Vertet s’ na ndante vecse nje mur,po edhe ne s’benim te njejten jete.
Im ate qe njeriu i tokes,dhe xhaxhai i shkolluar ne Zosimea, njeriu i respektuar i penes.
Babai im kujdesej per koriten dhe pyllin,prona te trasheguara te Rines.Kjo qe aresyeja qe ne e donim shume pyllin,ku kalonim pushimet e shkolles,qyshkur qeme te vegjel.Rrinim ne kasollen e pojakut,qe na dukej nje pallat i vertete.E fillonim diten ne agim, kur rrezja e pare e diellit na hapte syte dhe cicerima e zogjve depertonte permes mjergulles ne mugetiren e kalter te lagur te pyllit .Shtresa e halave te pishave mbytete zhurmen e lehte te hapave tona.Kur delnim ne lendine,babai na tregonte lulen e vogel te bukezijes.
-Pse quhet bukezije?-e pyesja babane.
-Pylli ka qene jete e mot mbrojtesi i njerezise,ai te jep e nuk kerkon asgje shperblim,kesaj bime i hahet rrenja,e shte shpetimtare e jetes.
Babai i donte shume lulet e pyllit.Njehere pa se largu nje lule te verdhe ,qe dukej si luledielli.Cau lajthishten e dendur,po qe te arrinte tek lulja duhej te kapercente perroin,Babai ishte shume i fuqishem,i largonte deget me sepatken e vogel. Une e ndiqja pas, kur ne nje vend te pabese kembet i u fundosen ne llum babai me largoi “ike.tha me prit pertej”ndersa vete shkoi perpara.Me nje dore mbante deget e dendura dhe me tjetren mbahej ne shkop.E ndiqja me zemer te dredhur.Kur morri tatapjeten,kemba i zuri ne nje gur te lepire,te mbuluar me leshterike e shqau.Une klitha:baba,baba.Zeri kumbonte ne lajthishte.Babai u zu pas degeve e u hodh m’ata ane te ujit.E shkulli bimen e eger qe e mundoi aq shume dhe solli ne shtepi,e mbolli te muri i xhaxhait,qe u ngjit lart sinje shermashek i sperkatur me lule dielli qe e kemi edhe sot e kesaj dite.Oborri yne i ka te gjitha llojet e luleve te mali,trendafile te eger,luleshenmitri,rradhiqet,hithrat,pjesa me e madhe e te cilave perdoren per te sheruar semundje te ndyshme.Babai na i mesonte nje e nga nje te fshehtat e pyllit,Ngavesa mund te dije si do te qe moti,spas shenjave te rrenjeve te barerave te pyllit,si do ishin te korrat.Pylli dukej i ndezur nga afshi i rreshires,shkelqente e lartohej shkalle,shkalle. Pishat me trung te gjere si te ngjitura me njera tjetren ngriheshin perpjete.Babai na rrefente vendin e brejtur nga nje dre,nje grusht guaskash te hedhura nga pikthi.Babai i njihte te gjitha huqet e pyllit e njuhte zemren e tij.
Njehere buze nje katarakti ndeshem me nje karvan kurbetesh.Dy prej tyre kishin mbledhur ne nje batanije nje kufome.Karvani zbriste tatepjete me nxitim dhe u ndane per cudi ne drejtime te kunderta. Ne i u afruam me plakut dhe babai i ngushelloi per humbjen.Ai ishte nje plak i vjeter shume,sic e cilesoi Leksi,plak vetem kocka e kokalla,po zerin e kishte shume te fuqishem e bubullues sa te shtinte friken.
-Te falem zot – i u pergjigj kurbati tim eti,mos u cudit qe ne vrapojme ne drejtim te kundert me te vdekurin.Keshtu rrjedh ky lumi i jetes sone,pa varre te te pareve,pa mall,pa atdhe!Varret te terresin lum miku,ndaj ne ikim prej tyre e nuk e dime ku i kemi.I humbasim vete .
Nuk e di perse m’u hap nje humnere ne shpirt.Edhe babai nuk foli nje cope here,derisa u degjua shume qarte nje sepate e vetmuar e ngutur,qe ngulej mbi trung.
Babai na rrembeu te dy me Leksin per dore.Vrapuam nje cope here.Sepata dukej sikur binte mbi zemren time,dang,dang,dang. ”C’do te ndodhe tani,mendoja,cdo te ndodhe valle?”
E ndjeja nga shterngimi i dores,qe im ate ish i zemeruar.Kur u gjendem ne afersi me keqberesin e ndalem vrapin.Te tre mezi merrnim fryme.Druvari ishte me kurriz nga ne e s’na vuri re,v
vetem kur im ate e zuri per krahu ,ktheu koken.Nuk qe vecse nje djalth pesembedhjetevjecar,qe ngriu ne kembe bga frika.Nuk do I harroj kurre syte e tij te medhenj,te deshperuar,lutes.”C’do te beje babai me te?pyeti Leksi me ze te mekur.Babai vetem heshtete dylle i verdhe. Atehere foli djali:-Kam bere nje dite te tere rruge,qe ngaDvorani,me duhet edhe nje dite tjeter, qe te zbres ne Korce t’i shes,Sic e sheh,zot, ne te gjoret hahemi me mortin-tha-“Sa do i shesesh”?pyeti babai
“Dy korona,e sot humba edhe hejbete e jam fare pa ngrene.”Na kater-tha babai e nxorri nga xhepi parate dhe ia dha djaloshit,qe I u mbushen syte me lote nga mirnjohja dhe gezimi.
Hajde te hame nje kafshate buke me femijet e mij me c’na ka dhene Zoti”Ky ishte babai yne!Ndoshta kjo qe edhe aresyeja qe ne nuk beme ndonje prokopi te madhe nga trashegimia e Rines,vetem “bli dite e shko” sic tallej edhe ajo vete,
Babai mua me therriste,shqerka e bute dhe tim vella shqerka e eger.
Gjithe dites e veres ngjiteshim ne lartesite ku mbaronte shtresa e pishes dhe fillonte ahishtja si nje cardak,qe zoteronte nga lart fushen e Korces me qilimin e arave te verdha,te blerta me ugare e mezhda.Nga jugu malet e dardhes dhe xhadea,nga lindja kurrizi i larte i maleve te Moraves,nga veriu Çardaku ,qe i zoteron te gjitha.Liqeni I Ohrit si pasqyre.Mali i thate i ndritur prej diellit duket si nje cope gurkali.Dhe zemra ime lumturohet mbushur me gezim e dashuri per te gjithe ate bukuri ,qe rrethon jeten e njeriut.Dhe zemra ime qe kendon pa u ndalur:
Lule e bukur porsi dielli
Kush te mbolli ty ketu
Me ka mbjell imzot prej qielli
Per te ndritur mend e tu
Lum ay njeri i urte Qe me sheh e me beson
Vet vetiu un’ s’kam mbire
Lum ay qe me kupton
Mua Zoti me ka mbjelle
Çdo i urte kupton
Ne vjeshte i linim lamtumiren pyllit dhe fillonin telashet e shkolles.
Per shkollen fillore te Qiriazeve,apo shkollen e vashave asnjeri nuk pati kundershtime.Kur erdhi koha e se mesmes u ndame ne dy kampe,kampi xhaxhait si me i shkolluari fisit desh te na niste te gjitheve cupa e djem ne Lice,qe ai e quante me nderim:” gjysem universitet”.Djemte e xhaxhait ,Leksi dhe kusherira ime, shkuan gjithe gezim ne Liceun frances.Ndersa per mua vendosi Rina me veton e saj te padiskutueshme per qytetesen,jo vetem se ne Korca ndoshta qe i pari qytet,qe kish kjijuar traditen dhe respektin per mesueset. si nje zanat i pershtatshem per femera po edhe pse Rina kishte dicka te dhimbeshme,personale, vrasjen e vellait te vetem,mesuesi i gjuhesh shqipe,te derguar se bashku me kalin dhe hejbete mbushur me abetare,te perlyera me gjakun e djaloshit njezete pesevjecar.Rines nuk i delte njeri perballe,kur qe fjala per amanetin e vellait,mesuesit deshmor.Une,Leksi,po edhe femijet e xhaxhait duhej te mesonim permendesh se s’ben,vjershen e Naim Frasherit:GJUHA SHQIP.,qe u gjend ne hejbete e pergjakura,dhe gurin qe rrinte ne kaminen e oxhakut,e qe ish guri me histori,sepse cdo gje qe duam e na rrethon paska nje histori,qe do u rrefeka kur ti vije koha e casti!
Vellezre Shqipetare
Qasuni e me degjoni
Sa te muntni me pare
Gjuhen tuaj te mesoni
………………………..
Se gjuh’e Shqiperise
Eshte e Perendise
……………………
Shqip te flisni per here
Fjesht’e te pa perzjere!
Djelli,hena,hylli,
Engjelli,shpeshi,dashi
Kembora gjethi,pylli,
Dellndyshja,larashi,
Edhe bibili vete
Shqip te flase nde jete!
Edhe vete Perendija,
Edhe zoti i vertete,
Dh’e tere gjithesia
Kete gjuhe te kete
Kete edhe Shqipetari
Shpirt-madhi,pune-mbari.
Ky qe edhe ungjilli i Rines sime,shpirtbukur e shpirtplagosur,valletare e meskeputur,kengetare e magjiplote, per mua dhurata me e cmuar ne bote.”
“Çdo njeri ka nje histori per te treguar,perseriste pa rreshtur.”
Edhe une keshtu u rrefeva historine time,qe te mos humbase e te behet harrese.
Mund te them me plot gojen se Zoti me pat bekuar qe ne djep.jo vetem nga emri qe me paten vene BEKIME,apo thjeshte E BUKURA BEKI,sic me quajti i shtrenjti im Neli,qysh ne castin e pare qe u pame sy ne sy.Pasketaj per mua cdo gje tjeter e kesaj bote morri emrin e tij,NELI
NELI E BEKI u transformuan ne nje qenie.
Jetuan keshtu plot shtate vjet,me dy cupezat,engjellushet tona te shenjteruara!
SHIU I YJEVE
(leter e paderguar)
Ne te vertet une,s’u kam shkruar kurre asnje leter,kjo per shkak te ndarjes sone ne vite aq te hereshme.Ndarja eshte dhimbja jone e perjeteshme,plage e pergjakur,qe nuk u sherua asnjehere,po njekohesisht edhe kredoja ime.
Kjo eshte letra e pare,me e cuditeshmja,sepse po shkruhet neper keto hapesira te largeta kozmike ne diten kur i gjithe rruzulli pret eklipsin e diellit.
Edhe ju ishit dielli i jetes sime.Ma mbushet me drite e gezim ate pjese,sado te larget,qe e erresoi eklipsi i humbjes.
E di qe kam qene femije i desheruar dhe i pritur si ujet e paket,fjale e bukur kjo ne gjuhen shqipe,qe po tingellon plot dritherima,si ne ato dite e nete kur ju te dy,ne kulmin e rinise e bukurise i luteshit Zotit t’ju a plotesonte deshiren per nje femije.
Zoti u tregua zemergjere,ai u bekoi me gjithe dashurite e botes.Ai tha:qofshi te lumtur bijt e mij.Dhe ju ashtu qete.Askush nuk qe me i lumtur e i dashuruar ,ne nje kohe kur dashuria ishte disi e rralle jo vetem ne Shqiperine tone te vogel,djepin e shtratin tuaj,po ne te gjithe boten e madhe ku po dendesoheshin rete e zeza, qe do te merrnin jetet e bardha. Kur bota e madhe ketej dhe andej kontinenteve,shkundej ndermjet endrrave e shpresave,thatesirave,termeteve,krizave konomike,lufterave qe s’kishin te mbaruar,traktateve qe s’kisin perfunduar,ku peshkaqenet kerkonin gjah tek te vegjelit,te dobetit te uritur,ku”qetesia”s’qe vecse nje genjeshter e nje mashtrim i madh.
Po ju ishit te rinj,e Fati qe me JU
Shume breza shkojne e vijne ne kete bote,po jo te gjithe gjejne dashurine.Shume cfiliten e ropaten,genjejne veten,po ne fund e dine se jeta u ka ikur neper duar,e gjithcka e magjishme,e gjithpriteshme ka fluturuar bashke me vitet me te mira.
Po jo per ju te dy.Ju qete te zgjedhurit e Zotit,qe pat caktuar DASHURINE dhe lumturine tuaj,aq te shkurter po edhe te ndriteshme,si spektakli yjor i nates se Shen Lorencit.
Baba i dashur,qe ruajte brenda vetes dy ndjenjat me te thella prinderore,per cupat e tua.Po te kujtoj tani ne nje largesi kohe ,vendi dhe nuk gjej asnje jete tjeter te ngjashme me tuajen, trashegimia ,qe late per dy vogelushet, mbeti pengu i juaj i kesaj jete!
Ju ,na late driten dhe shkelqimin e shpirtit tuaj,energjine diellore!
Sa te jemi gjalle, do te jeni te pandare nga ne!
Keshtu,Ju u shndruat,u bete ndergjegjia jone e vetme para se ciles japim llogari per te miren dhe te keqen.
Jeni qortuesit dhe ngushelluesit tane,qe nuk na lini te plakemi ,sepse e ndjejme veten gjithenje femije, para jush. /KultPlus.com
