Premiera e re filmike e “The Legend of Zelda” do të rikthehet si një krijim filmik, duke sjellë dy aktorë të rinj britanikë në rolet kryesore, ka njoftuar Nintendo.
Ylli i “Renegade Nell”, Bo Bragason, 21 vjeç, do të luajë Princeshën Zelda, ndërsa Benjamin Evan Ainsworth, 16 vjeç, i njohur nga “Pinocchio”, do të interpretojë luftëtarin Link.
Në një njoftim në platformën X, Shigeru Miyamoto i Nintendo-s tha se është “shumë i emocionuar të shohë të dy në ekranin e madh”. Kjo do të jetë përpjekja e parë për të realizuar një film “Zelda”, megjithëse më parë, në vitin 1989, u krijua një seri televizive e animuar bazuar në këtë lojë.
Filmi “The Legend of Zelda” pritet të dalë në maj 2027, ku regjisori premton një përshtatje “serioze, por me fantazi”, raportojnë mediat ndërkombëtare.
Loja ndjek Princeshën Zelda dhe luftëtarin Link, teksa përpiqen të shpëtojnë mbretërinë e Hyrule nga një sundimtar i keq i kthyer në mbret demon, i quajtur Ganon.
Në lojërat elektronike, Link nuk flet kurrë, por fansat kanë spekuluar se kjo nuk do të jetë kështu edhe në film. Gjithashtu, pritet që Princesha Zelda të ketë shumë më tepër kohë në ekran sesa në versionet e lojës.
Filmi me aktorë të gjallë u njoftua në vitin 2023, kur Sony konfirmoi bashkëpunimin me Nintendo për të bashkë-financuar projektin. Ai do të drejtohet nga Wes Ball, i njohur për “Kingdom of the Planet of the Apes” dhe trilogjinë “The Maze Runner”, përcjellë KultPlus.
Ball tha më parë për revistën Total Film: “E di që kjo është e rëndësishme për shumë njerëz dhe dua që të jetë një film serioz… një film i vërtetë që u ofron njerëzve një arratisje.”
“Kjo është ajo që dua të krijoj, duhet të ndihet si diçka e vërtetë. Diçka serioze dhe e bukur, por gjithashtu argëtuese dhe e mbushur me fantazi.”/KultPlus.com
Një vepër e mrekullueshme e përvojës së humbjes, zemërthyerjes dhe identitetit, është ajo që Shmuel Yosef Agnon, një nga shkrimtarët më të njohur hebre të shekullit të 20-të, i solli letërsisë moderne. Ky shkrimtar i lindur në 17 korrik 1888 në Buczacz, një qytet i Austro-Hungarisë (tani Ukraina Perëndimore), u rrit në një mjedis ortodoks hebre dhe kjo ndikoi thellësisht në krijimtarinë e tij.
Agnon do të mbërrinte në Palestinën Mandatare në vitin 1908, ku fillimisht do të jetonte në Jaffa dhe më vonë në Jeruzalem. Ky ndryshim vendi tregoi qartë pasurinë e kulturës hebre në shkrime të tij, pasi ai shkroi me një ndjeshmëri dhe një afsh që i dha jetë përvojave të hebrenjve të diasporës.
Vepra e Agnon-it përfshin një shumëllojshmëri zhanresh: tregime, romane, ese dhe poezi. Stili i tij është i njohur për thellësinë dhe gjuhën e pasur. Tematika kryesore e krijimtarisë së tij përqendrohet rreth kulturës hebre, identitetit kombëtar, historisë dhe spiritualitetit.
Një ndër veprat më të njohura të tij është “A Guest for the Night” (Një mysafir për natën), një roman i njohur për temat e mëkatisë dhe ndërgjegjes së fajësisë.
Për punën e tij të shkëlqyer, Agnon fitoi disa çmime të rëndësishme letrare, duke përfshirë Çmimin Nobel për Letërsi në vitin 1966. Me këtë çmim, Agnon u shpall njëkohësisht ambasadori i kulturës hebre dhe njeriut universal, që ia ofroi lexuesve më të gjërë të botës një njohje të thellë me trashëgiminë dhe emocionet e popullit hebre.
Shmuel Yosef Agnon, i cili vdiq më 17 shkurt 1970, e la një trashëgimi të mahnitshme letrare. Krijimtaria e tij mbetet një përqasje e thellë në zemrën e lexuesve, dhe ndikimi i tij në letërsinë moderne nuk mund të nënvlerësohet. Ai qëndron si një pikë referimi dhe frymëzimi për shumë shkrimtarë dhe lexues të sotëm, duke na kujtuar thellësinë e eksperiencave të njerëzve dhe shpirtit njerëzor në përgjithësi. / KultPlus.com
Janë shpallur zyrtarisht nominimet për edicionin e 77-të të Primetime Emmy Awards, ceremonia më prestigjioze e televizionit amerikan, e cila do të mbahet më 14 shtator 2025 dhe do të transmetohet drejtpërdrejt në CBS. Seriali triller i Apple TV+, “Severance”, ka dalë në krye të listës me 27 nominime, duke u pozicionuar si një ndër favoritët e padiskutueshëm të këtij viti. Menjëherë pas tij vijnë “The Penguin” nga HBO Max me 24 nominime, si dhe “The White Lotus” dhe komedia e re “The Studio”, me nga 23 nominime secili, përcjellë KultPlus
Në komedi, rivaliteti është i ashpër me emra si “The Bear” (fituesi i vitit të kaluar), “Hacks”, “Shrinking”, “Only Murders in the Building” dhe debutuesja “The Studio” që ka fituar menjëherë vëmendjen e kritikëve.
Një moment historik për Harrison Ford
Një nga momentet më të përfolura të këtij edicioni është nominimi i parë ndonjëherë për Harrison Ford, në moshën 83-vjeçare, për rolin e tij dytësor në komedinë e Apple TV+ “Shrinking”. Një arritje e vonuar, por historike për aktorin veteran.
Nominimet u shpallën nga aktorët Harvey Guillén (“What We Do in the Shadows”) dhe Brenda Song (“Running Point”), ndërsa kategoritë për Reality Competition dhe Talk Show u prezantuan në “CBS Mornings”.
Miniseri apo serial antologjik:
Monsters: The Lyle and Erik Menendez Story
The Late Show with Stephen Colbert
Komediani Nate Bargatze, i cili është vetë i nominuar për specialin “Your Friend, Nate Bargatze”, do të jetë prezantuesi i ceremonisë.
Disa nga nominimet kryesore:
Serial dramatik i vitit:
Andor
The Diplomat
The Last of Us
Paradise
The Pitt
Severance
Slow Horses
The White Lotus
Serial komedi i vitit: Abbott Elementary
The Bear
Hacks
Nobody Wants This
Only Murders in the Building
Shrinking
The Studio
What We Do in the Shadows
Miniseri apo serial antologjik:
Adolescence
Black Mirror
Dying for Sex
Monsters: The Lyle and Erik Menendez Story
The Penguin
Reality show më i mirë:
The Amazing Race
RuPaul’s Drag Race
Survivor
Top Chef
The Traitors
Talk show më i mirë:
The Daily Show
Jimmy Kimmel Live!
The Late Show with Stephen Colbert
Komediani Nate Bargatze, i cili është vetë i nominuar për specialin “Your Friend, Nate Bargatze”, do të jetë prezantuesi i ceremonisë./Panorama/
Një zjarr i madh ka përfshirë skenën kryesore të festivalit të famshëm të muzikës elektronike “Tomorrowland”, duke shkaktuar dëme të konsiderueshme vetëm disa ditë para hapjes zyrtare të eventit.
Ngjarja ndodhi në qytetin Boom të Belgjikës, ku festivali pritet të mbledhë mbi 400,000 vizitorë nga e gjithë bota gjatë dy fundjavave të ardhshme. Fatmirësisht, nuk ka raportime për persona të lënduar, por autoritetet lokale dhe organizatorët e kanë përshkruar incidentin si një “zjarr serioz”, raportojnë mediat e huaja, përcjellë KultPlus.
Shkaku i flakëve nuk është përcaktuar ende, ndërsa pamje të publikuara në rrjetet sociale tregojnë tym të dendur dhe flakë të mëdha që ngrihen nga zona ku po përgatitej skena madhështore.
Në këtë skenë ishin planifikuar të performonin disa prej emrave më të mëdhenj të muzikës elektronike, përfshirë David Guetta, Swedish House Mafia dhe Steve Aoki. Shfaqjet ishin parashikuar të nisnin të premten në mbrëmje.
Megjithatë, organizatorët kanë konfirmuar se kampingu do të hapet të enjten siç ishte planifikuar, dhe janë duke punuar intensivisht për të gjetur zgjidhje që festivali të zhvillohet pa ndërprerje. “Jemi të përqendruar në rikuperimin e dëmeve dhe sigurimin e një përvoje të paharrueshme për fansat”, thuhet në një deklaratë zyrtare të organizatorëve të Tomorrowland.
Festivali mbetet një nga ngjarjet më të mëdha të muzikës elektronike në botë, dhe zhvillimet e fundit kanë ngritur shqetësime për ndikimin që mund të ketë zjarri në programin dhe përvojën e pjesëmarrësve./KultPlus.com
Nëse dhomat e shpirtit tim do vizitoje Çfarë pretendon se do shikoje? Cilin përbindësh mendon se fsheh? Po të zhgënjej, por nuk më njeh. Nuk ka nevojë për të trokitur Hyr, shih, kërko, mbet’ e habitur. Mure të zbrazët lyer pa ngjyra Fotografi, por pa fytyra. Diku e hedhur afër shtratit Është nje kuti e tersit, e fatit. E mbushur plot është me kujtime. Brenda gjithë historia ime. Janë fjalët që kam thënë aty, gjithkush që njoha, përfshi ty. Gjithçka që bëra, e që vetëm i ëndërrova Vendet ku shkela, ku jetova. Janë zënkat tona dhe mëritë Janë puthjet netëve pa dritë. Veset e mia që aq urreve Mërgimi i ngadaltë i reve. Dënimet që vuajta për ty Herët kur s’të pash në sy. Jetët që pa ty jetova Të tjera femra që dashurova. Janë dhe sekretet që s’të kam thënë E amanetet që të kam lënë. Fëmijët që kurrë nuk më lindën Epshet që vrava se nuk mu bindën. Ka letra, që për ty i shkrova Në zarfet që kurrë s’ti dërgova. E nëse gjithçka përmbys do kthesh Sekretin më të madh do gjesh. E kam fshehur në fund fare Po s’e zbulove, s’ke pare gjë fare. Nxirre mes duarsh në shtrëngim Atë më të shtrenjtin sendin tim. Balsamin që plagët shëronte kur kjo djall jete më kafshonte. Para fytyrës ngadalë afroje Dhe mbylli sytë, pastaj zbuloje. E kur ngadalë ta kesh zbuluar. Veç një pasqyrë do gjesh në duar. Do shohësh veten, reflektim Se ti , ishe thesari im!
I lindur në Francë, me rrënjë spanjolle, Jean-Pierre Martinez, është një dramaturg me një rrugëtim interesant. Në mesin e krijmtarisë së tij është edhe komedia “Vendi më i humbur në Shqipëri”, premiera e të cilës u mbajt në amfiteatrin e Durrësit.
U ngjit për herë të parë në skenë në moshën njëzetvjeçare, jo si shkrimtar, por si baterist në grupe rok. Më vonë kaloi në fushën e reklamave, përpara se të niste një karrierë si skenarist televiziv. Në fund, u rikthye në skenë si dramaturg.
Premiera e komedisë “Vendi më i humbur në Shqipëri” u realizua nën regjinë e Andia Xhungës, kjo komedi solli në skenë një përzierje humori dhe reflektimi, duke fituar menjëherë simpatinë e publikut dhe duartrokitje të zjarrta.
E përkthyer në shqip nga Anxhela Çikopano, komedia u vu në skenë nga trupa e Teatrit “Aleksandër Moisiu” të Durrësit, që njëherësh janë edhe emra të njohur të skenës shqiptare.
Interesi i publikut ishte i jashtëzakonshëm me shitjen e të gjitha biletatve në dy netët e para në kohë rekord, duke e kthyer këtë shfaqje në një prej ngjarjeve më të spikatura kulturore të kësaj vere në qytetin bregdetar, përcjellë KultPlus.
Ngjarja zhvillohet në një fshat të vogël dhe të harruar, i cili rrezikon të zhduket përfundimisht nga harta. Në këtë realitet të zymtë, mbërritja e papritur e një gazetareje të famshme sjell përplasje botëkuptimesh, situata të papritura dhe skena komike që sfidojnë logjikën e përditshme. Një tablo sociale absurde dhe njëherazi thellësisht njerëzore.
Me ritëm të gjallë dhe humor, vepra ngre pyetje mbi ekzistencën, kujtesën kolektive dhe raportin e brishtë mes realitetit dhe absurditetit.
Skenografia dhe kostumografia janë realizuar nga Alketa Tragaj, ndërsa muzika origjinale mban firmën e Endri Sinës, duke i dhënë shfaqjes një dimension të plotë artistik./KultPlus.com
Më 17 korrik të vitit 1958 u dha premiera e realizimit të parë filmik plotësisht shqiptar, “Tana”.
Ky film, që mbante logon “Shqipëria Film”, u realizua nën regjinë e Kristaq Dhamos dhe me skenar të novelistit Fatmir Gjata. Filmi “Tana” është filmi i parë i mirëfilltë i kinematografisë shqiptare, xhiruar me autorë e aktorë shqiptarë.
Për ndërtimin e skenarit punuan shkrimtarët Fatmir Gjata dhe Nasho Jorgaqi, në bashkëpunim me kineastin Kristaq Dhamo. Në film trajtohet një nga problemet më të mprehta të shoqërisë shqiptare për kohën, siç ishte kolektivizimi në fshat, por edhe ndryshimet që po ndodhnin mbi disa aspekte të jetës së shoqërisë shqiptare.
Në role kryesore luanin Tinka Kurti (Tana), Naim Frashëri (Stefani), Kadri Roshi (Lefteri) dhe Andon Pano (kryetari i kooperativës). Subjekti që u jep fill ngjarjeve, merr shkas nga jeta shoqërore në fshat, ku mentaliteti i prapambetur rrezikon të cënojë dashurinë e dy të rinjve.
“Tana” do të kujtohet jo vetëm si produkti i parë i kinematografisë shqiptare, por edhe për skenën e shumëpërfolur të puthjes mes një çifti aktorësh.
Muzika e filmit u kompozua nga Çesk Zadeja dhe mbetet një prej filmave që ka lënë gjurmë të mëdha në historinë e kinematografisë shqiptare./atsh/KultPlus.com
Sot, më 17 korrik 2025, Disneyland feston 70-vjetorin e hapjes së tij historike një përvjetor që risjell kujtime, emocione dhe gjenerata të tëra ëndrrash të realizuara nën vizionin e Walt Disney.
I inauguruar më 17 korrik 1955, Disneyland ishte parku i parë tematik i krijuar dhe mbikëqyrur drejtpërdrejt nga vetë Walt Disney. Në atë kohë, ai përfaqësonte një eksperiment të guximshëm në industrinë e argëtimit, por shumë shpejt u shndërrua në ikonë globale të fantazisë dhe inovacionit, shkruan KultPlus.
Shtatë dekada më vonë, parku i famshëm në Anaheim vazhdon të tërheqë miliona vizitorë çdo vit, me atraksione që përzihen mes nostalgjisë klasike dhe teknologjisë më të fundit. Nga “It’s a Small World” deri te “Star Wars: Galaxy’s Edge”, Disneyland mbetet vendi “më i lumtur në Tokë” siç e kishte quajtur Walt-i.
Bob Chapek, ish-CEO i Disney, ka deklaruar se Disneyland “nuk është vetëm park, është një përvojë kulturore që ndikon imagjinatën globale në çdo brez të ri.
Përvjetori i 70-të po shënohet me aktivitete speciale, parada të reja, ndriçime spektakolare të mbrëmjes, dhe një ekspozitë të veçantë për trashëgiminë e Walt Disney-t. Po ashtu, është rikthyer përkohësisht edhe biletat klasike të hyrjes së viteve ‘50, në një version të limituar për koleksionistët./KultPlus.com
William Faulkner është një nga shkrimtarët më të fuqishëm dhe më të thellë të shekullit të XX-të, një zë që vazhdon të kumbojë përmes faqeve të veprave të tij dhe ndërdijes kolektive të lexuesve që kërkojnë më shumë sesa një histori kërkojnë shpirtin e saj.
I lindur më 25 shtator 1897 në New Albany të Mississippit dhe i rritur në qytetin e vogël të Oxfordit, Faulkner i dha zë një realiteti të mbyllur në heshtjen e pasluftës, në plagët e racizmit, në fajin dhe trashëgiminë e Jugut amerikan që ai e quajti Yoknapatawpha, një vend imagjinar, por tërësisht i besueshëm. Nuk përfundoi as shkollën e mesme, por me një vëzhgim të mprehtë dhe një ndjeshmëri të rrallë, ai i futi në letër rrëfime të ndërprera, zëra të shumëfishtë, struktura të thyeshme që kërkojnë përqendrim dhe përkushtim nga lexuesi. Ishte modernist, por edhe mitolog, shpesh i krahasuar me Joyce-in, por më i errët, më i brendshëm. Romanet si “The Sound and the Fury”, “As I Lay Dying”, “Light in August”, “Absalom”, “Absalom!” nuk janë thjesht histori janë rrëfime për dhimbjen, për dashurinë që plagos, për kohën që zhbëhet dhe për të shkuarën që ndjek gjithmonë të tashmen.
Në vitin 1949, Faulkner fitoi Çmimin Nobel për Letërsi, për kontributin e tij të pashoq në artin e romanit modern, ndërsa më vonë u vlerësua edhe me dy çmime Pulitzer, njëri gjatë jetës dhe tjetri pas vdekjes. Por ai mbeti një njeri i thjeshtë, që shëtiste rrugëve të Oxfordit, pinte wiski, dhe shmangte kamerat, si për të ruajtur misterin që e mbante gjallë brenda. Ai e quajti veten “i heshtur”, sepse besonte se shkrimtari duhet të jetë i padukshëm, ndërsa vepra e tij të marrë zë. Gjuha e tij është e pasur, e dendur, ndonjëherë si përmbytje që s’të lë të marrësh frymë, ndonjëherë e heshtur si balta e Jugut. Përmes personazheve të tij si Quentin Compson, Joe Christmas, Addie Bundren apo Thomas Sutpen Faulkner rrëfen të gjithë dramën e njerëzimit, nga mëkati te ndëshkimi, nga përçudnimi te shpresa, nga urrejtja te falja.
Ai është një arkitekt i ndërgjegjes njerëzore, një ndërtues i labirinteve ku çdo lexues duhet të humbasë për të gjetur vetveten. Kritikët shpesh e kanë quajtur të vështirë, por Faulkner nuk shkruante për rehati –ai shkruante për të vërtetën, sado e dhimbshme të ishte. Filmat e bazuar në veprat e tij nuk kanë mundur ta përkthejnë dot plotësisht botën që ai krijoi, sepse ajo botë është më shumë se sa fabula është një tronditje shpirtërore. Nëpërmjet Faulknerit, Amerika përballet me kujtesën e saj, me fajin kolektiv dhe me përpjekjen për të rimarrë ndjeshmërinë njerëzore në një shoqëri që shpesh e humb atë. Ai nuk ishte një moralist, por një kronikan i errësirës që qëndron në çdo zemër. Faulkner vdiq në vitin 1962, por vepra e tij nuk njeh vdekje.
Në çdo epokë, në çdo krizë, ajo ngjitet në raftet e nevojës për të kuptuar më shumë, për të qëmtuar përtej sipërfaqes, për të dëgjuar pëshpërimat që historia përpiqet t’i fshehë. Në kohën kur letërsia bëhet gjithnjë e më e shpejtë dhe e lehtë, Faulkner qëndron si një kala e papërkulur e thellësisë. Ai i dha rëndësi fjalës, jo vetëm për tingullin e saj, por për peshën që mbartte. I errët, por i domosdoshëm, ai është kujtesa e asaj që nuk duhet harruar, zëri që vjen nga toka, që flet për të gjitha ato që e formësojnë njeriun, edhe kur ai vetë nuk i pranon dot. Në botën e Faulknerit, gjithçka rrjedh si lumi i nënvetëdijes turbullt, i rëndë, por i pazëvendësueshëm. Dhe për këtë, ai mbetet një nga shkrimtarët më të domosdoshëm të kohës sonë./Panorama
Gadishulli Reykjanes i Islandës përjetoi shpërthimin e 12-të vullkanik në pak më shumë se katër vjet, ndërsa lava shpërtheu nga një çarje pas një serie tërmetesh orë më parë.
Zyra Meteorologjike Islandeze konfirmoi shpërthimin pak para orës 04:00 GMT, duke thënë se një çarje me madhësi 700 deri në 1 000 metra ishte hapur në gadishullin me popullsi të pakët në jugperëndim të Reykjavík.
Pamjet e drejtpërdrejta nga transmetuesi publik RÚV treguan lavë të kuqe të ndezur që dilte nga çarja në tokë.
Ekspertët e përshkruan vendndodhjen e shpërthimit si të favorshme, pa kërcënim të menjëhershëm për njerëzit ose infrastrukturën në qytetin e afërt të peshkimit Grindavík.
”Megjithatë, autoritetet evakuuan një vend kampingu dhe banjën gjeotermale popullore Blue Lagoon si një masë paraprake”, raportoi RÚV.
Nuk kishte ndërprerje të pritura në trafikun ajror ndërkombëtar nga Aeroporti Keflavík, qendra kryesore e aviacionit të Islandës.
Shpërthimi është i nënti që nga fundi i vitit 2023 dhe i 12-ti që nga fillimi i vitit 2021.
Një shpërthim i mëparshëm ndodhi në prill dhe zgjati vetëm disa ditë.
Ekspertët nuk e kishin pritur ngjarjen tjetër deri më vonë gjatë vitit./atsh/ KultPlus.com
Të luash një instrument muzikor e mban trurin të ri dhe ngadalëson rënien e perceptimit të të folurit që zakonisht ndodh me moshën.
Kjo demonstrohet nga një studim i botuar në revistën PLOS Biology nga Akademia Baycrest për Kërkim dhe Edukim (Kanada) dhe Akademia Kineze e Shkencave.
Studiuesit përdorën imazhe me rezonancë magnetike funksionale për të matur aktivitetin e trurit të 25 muzikantëve të moshuar, 25 të moshuarve që nuk luanin një instrument dhe 24 të rinjve jo-muzikantë, të cilëve iu kërkua të dëgjonin dhe të identifikonin rrokjet e maskuara nga tinguj të zhurmshëm.
Rezultatet tregojnë se muzikantët e moshuar kanë më pak vështirësi me njohjen e të folurit sesa bashkëmoshatarët e tyre jo-muzikantë, truri i të cilëve është i mbingarkuar për të kompensuar rënien njohëse të lidhur me moshën.
Në përgjithësi, muzikantët e moshuar treguan aktivitet dhe lidhshmëri në zona të trurit të ngjashme me atë të të rinjve jo-muzikantë.
Në përgjithësi, gjetjet mbështesin hipotezën se praktika muzikore rrit rezervën njohëse, duke kompensuar rënien e lidhur me moshën dhe duke ruajtur integritetin dhe arkitekturën funksionale të rrjeteve nervore.
“Një stil jetese pozitiv i ndihmon të moshuarit të përballojnë më mirë plakjen njohëse dhe nuk është kurrë vonë për të filluar dhe për të ruajtur një hobi të kënaqshëm si të mësuarit për të luajtur një instrument,” komenton Lei Zhang i Akademisë Baycrest për Kërkim dhe Edukim.
“Ashtu si një instrument i akorduar mirë nuk ka nevojë të luhet më fort për t’u dëgjuar, truri i muzikantëve të moshuar mbetet i akorduar në mënyrë të përsosur falë viteve të trajnimit,” shton Yi Du i Akademisë Kineze të Shkencave.
“Studimi ynë tregon se kjo përvojë muzikore forcon rezervën konjitive, duke ndihmuar trurin të shmangë lodhjen e zakonshme të lidhur me moshën tipike të atyre që përpiqen të kuptojnë të folurit në mjedise të zhurmshme”, shton ai. /atsh/ KultPlus.com
Meteoriti më i madh i Marsit i gjetur ndonjëherë në Tokë u shit sot në një ankand të Sotheby’s, në Nju Jork 4,3 milionë dollarë, sipas AP.
Sipas shtëpisë së ankandeve, meteoriti (25 kilogramë) besohet se është hedhur në erë nga sipërfaqja e Marsit nga një goditje masive asteroidi – përpara se të udhëtonte 225 milionë kilometra drejt Tokës, ku u rrëzua në Sahara.
“Një gjuetar meteoritësh e gjeti atë në Niger në nëntor të vitit 2023”, tha Sotheby’s.
“Meteoriti në ngjyrë të kuqe, kafe dhe gri – i njohur si “NWA 16788″, është 70% më i madh se pjesa tjetër më e madhe e Marsit – e gjetur në Tokë dhe përfaqëson gati 7% të të gjithë materialit marsian aktualisht në këtë planet”, tha Sotheby’s.
“Gjithashtu ky është një zbulim i rrallë. Janë vetëm 400 meteoritë marsiane – nga mbi 77 000 meteoritë të njohur – zyrtarisht të gjetur në Tokë”, tha Sotheby’s.
Një pjesë e vogël e mbetjes së meteoritit të kuq u hoq dhe u dërgua në një laborator të specializuar që konfirmoi se vinte nga Marsi.
Meteoriti u krahasua me përbërjen kimike të dallueshme të meteoritëve marsianë të zbuluar gjatë sondës hapësinore “Viking” që zbriti në Mars në vitin 1976.
Ekzaminimi zbuloi se është një lloj shkëmbi marsian i formuar nga ftohja e ngadaltë e magmës marsiane.
“Ai ka një strukturë të trashë dhe përmban mineralet piroksen dhe olivinë”, tha Sotheby’s./atsh/ KultPlus.com
Në edicionin e 16-të të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit, Anibar ka lansuar për herë të parë një program dedikuar fuqizimit të talenteve të rinj në fushën e animacionit – “Anibar Pro -Genesis.”
Kjo nismë franko-kosovare, e themeluar në bashkëpunim me Institutin Francez në Kosovë dhe e mbështetur nga Ministria Franceze për Evropën dhe Punët e Jashtme si dhe Ambasada Franceze në Kosovë, synon të vendosë themele të qëndrueshme për të rinjtë që duan të zhvillohen në animacion, multimedia dhe industrinë e lojërave.
Anibar Pro – Genesis është një dritare të re për krijuesit e rinj, që ua mundëson atyre të zhvillohen përmes trajnimeve në ndërmarrësi, art dhe përmes shkëmbimeve ndërkombëtare. Programi u prezantua të marten me 15 korrik, në ditën e dytë të festivalit në Pejë, në një atmosferë energjike dhe frymëzuese.
Rreth 20 studio franceze dhe evropiane po qëndrojnë këtë javë në Pejë për të zhvilluar takime me profesionistë të rinj të animacionit përmes Genesis Pitching Sessions, biseda rreth mentorimit, etikes në rrëfime dhe qëndrueshmërisë në industri si dhe takimeve me producentë dhe përfaqësues të festivaleve të njohura ndërkombëtare.
Gjatë ditëve në vijim, 18 animatorë të rinj pritet të prezantojnë projektet e tyre filmike, ku fituesit do të përzgjidhen nga një juri profesioniste me përvojë të gjatë në industrinë e filmit dhe animacionit.
Në fjalimin e tij gjatë hapjes së programit, Ambasadori Francez në Kosovë, z. Olivier Guérot, theksoi rëndësinë e këtij bashkëpunimi: “Kjo nuk është thjesht mbështetje për hir të mbështetjes, sepse ashtu siç e dimë, filmi është vetë kultura. Dhe është me rëndësi sepse të rinjtë mund të krijojnë kontakte me profesionistë të fushës. Gjithashtu flasim për identitet dhe është e rëndësishme të rritet e zhvillohet, ky identitet në këtë shtet të ri.”
Ai po ashtu theksoi se Franca po e zgjeron prezencën e saj në Kosovë e rajon duke u fokusuar në art edhe kulturë e do të vijojë të mbështesë të rinjtë për ta rritur e konkretizuar kreativitetin e tyre.
Ndërsa Vullnet Sanaja, Drejtor Ekzekutiv i Anibar, u shpreh se ky bashkëpunim përfaqëson një arritje të madhe për festivalin dhe për të gjithë komunitetin krijues.
Anibar Pro – Genesis po ashtu përforcon punën disa vjeçare të bërë nga Akademia e Animacionit në Prishtinë, duke krijuar më shumë mundësi për të apasionuarit pas animacionit dhe për zhvillimin e një industrie kreative të fuqishme në vend./ KultPlus.com
Komisioni i jurisë, i përbërë nga kuratorë të shquar, duke përfshirë Inke Arns, Erëmirë Krasniqi, Christine Macel, Valentine Umansky dhe Rein Wolfs, ka shqyrtuar me kujdes shtatë aplikacionet e pranuara në thirrjen e hapur për të përfaqësuar Republikën e Kosovës në Bienalen e Venecias në vitin 2026. Juria unanimisht ka përzgjedhur artistin Brilant Milazimi me projekt propozimin e titulluar “Dhëmbë të Fortë” të kuruar nga José Esparza Chong Cuy.
Juria e ka përzgjedhur propozimin e Milazimit pasi vlerësoi qartësinë e vizionit, gjuhën e fuqishme vizuale dhe angazhimin e tij me mediumin e pikturës. Në një ambient zhytës, të zymtë dhe të çuditshëm, vizitorët do të përballen me figura të pezulluara në një tension të qetë, që mishërojnë gjendje të pazgjidhura pritjeje, qëndrueshmërie dhe përmbajtjeje. Këto përvoja pasqyrojnë gjendje të paqarta politike, siç është edhe vetë njohja e pjesshme e Kosovës në skenën ndërkombëtare, ndërsa rezonojnë edhe globalisht në epokën e krizave të migrimit, ngërçit burokratik dhe pasigurisë kolektive.
Juria thekson se gatishmëria e artistit për bashkëpunim, së bashku me kuptimin e thellë të kuratorit për praktikën e tij, i japin mbështetje të mëtejshme realizimit të suksesshëm të këtij projekti në Ekspozitën e 61-të Ndërkombëtare të Artit në Bienalen e Venecias në vitin 2026.
Pavijoni i Republikës së Kosovës komisionohet nga Galeria Kombëtare e Kosovës, e përfaqësuar nga kuratorja Hana Halilaj, dhe mbështetet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit./ KultPlus.com
Sot ishte një ditë e veçantë për Kishën e Shën Mëhillit në Vithkuq, ku muzika, shpirti dhe natyra u bashkuan në një harmoni perfekte me koncertin “Ku bashkohet shpirti, muzika dhe kulinaria”. Norma Sereni interpretoi muzikë mesjetare të shoqëruar në piano nga Adelina Mula Qerfozi, ndërsa një panair lokal me produkte tradicionale të zonës e pasuroi përvojën e pjesëmarrësve.
Edhe pse fshati është larg qytetit, pjesëmarrja ishte e jashtëzakonshme. Surpriza e ditës ishte Ansambli i të rinjve të Vithkuqit, që bashkë me artistët e MIK Festivalit dhe turistët, krijuan një festë të vërtetë popullore me valle tradicionale, duke përmbushur një nga misionet kryesore të MIK-ut, zhvillimin dhe promovimin e zonave rurale shqiptare.
E pranishme në koncertin e mbajtur në oborrin e Kishës së Shën Mëhillit ishte dhe sopranoja e mirënjohur Inva Mula. /atsh/ KultPlus.com
Franca po shqyrton eliminimin e dy festave zyrtare, ndërsa qeveria synon shkurtime të mëtejshme të shpenzimeve për të mbushur një boshllëk buxhetor, shkruan CBNC.
Kryeministri francez François Bayrou ka njoftuar një sërë shkurtime shpenzimesh , duke synuar kursime prej 43.8 miliardë eurosh (50.9 miliardë dollarë) në një përpjekje për të arritur një deficit buxhetor prej 4.6% në vitin 2026, nga deficiti prej 5.4% i këtij viti.
Ndër propozimet janë eliminimi i dy festave zyrtare, eliminimi i 3 000 vendeve të punës në sektorin publik dhe kufizimi i lehtësirave tatimore për të pasurit.
Qeveria franceze ka sugjeruar që festat publike që mund të hiqen përfshijnë të hënën e Pashkëve, e cila thotë se “nuk ka më ndonjë rëndësi fetare”, dhe 8 majin, i njohur edhe si “Dita e Fitores në Evropë”, e cila përkujton dorëzimin e Gjermanisë naziste, duke i dhënë fund Luftës së Dytë Botërore.
”Këto festa ranë në një muaj plot me fundjava të gjata dhe heqja e tyre do të nxiste aktivitetin ekonomik në biznese, dyqane dhe administratë publike, duke përmirësuar kështu produktivitetin tonë”, theksoi qeveria.
Qeveria deklaroi gjithashtu se do të kërkohej një përpjekje e veçantë” nga ata që kanë kapacitetin për të kontribuar më shumë, duke propozuar një “kontribut solidariteti” nga më të pasurit.
“Sot po përjetojmë një moment të së vërtetës, një nga ato momente në historinë e një kombi ku të gjithë duhet të pyesin veten: çfarë roli jam i gatshëm të luaj në të ardhmen tonë kolektive?” tha Bayrou në një konferencë për shtypi. / KultPlus.com
Qendra e Studimeve dhe publikimeve për arbëreshët (QSPA) kujtoi sot 113-vjetorin e themelimit të revistës arbëreshe të së dielës “Fjala e t’in Zoti”.
Kjo ishte një revistë fetare, por edhe një shkollë dhe vatër patriotizmi për shumë të rinj arbëreshë. Revista u themelua nga studiuesi Pal Skiroi (Paolo Schirò) dhe shërbeu si një dritare informimi për arbëreshët e Siçilisë.
Shumë prej albanologëve të kohës e përshëndetën dhe e pritën me interes shkencor botimin e “Fjala e T’in’Zoti”. Skiroi mbajti një letërkëmbim me studiuesin dhe atdhetarët e kohës, Kristo Luarasi, Lumo Skëndo, Lef Nosi, at Shtjefën Gjeçovi, at Gjergj Fishta, dom Lazër Mjedja e shumë atdhetarë të tjerë të cilët e përkrahën këtë nismë. Kjo revistë ka një meritë të jashtëzakonshme, sepse me të nis përpjekja për t’i pajisur arbëreshët e të krishterët me fletën e përjavshme të së dielës, që të merrnin pjesë gjallërisht, pra në mënyrë aktive në kremtimin e sakramenteve.
“Fjala e T’in’ Zoti” ishte dhe një nxitje, një ndihmë e një mënyrë për përtëritjen dhe përforcimin e përdorimit të gjuhës së lashtë e të bukur shqipe, larg atdheut dhe përforcimin e identitetit edhe kombëtar./ KultPlus.com
Në kuadër të Festivalit Ndërkombëtar të Animacionit, Anibar, është mbajtur paneli “Navigimi në Peizazhin Ndërkombëtar të Animacionit”, ku u diskutua mbi sfidat dhe mundësitë që animatorët nga Kosova dhe Ballkani kanë për të çuar projektet e tyre të animuara përtej kufijve lokalë.
Ky program u zhvillua si pjesë e iniciativës Ask the Pro, duke ofruar një hapësirë bashkëbisedimi dhe shkëmbimi idesh për krijues të rinj dhe profesionistë të fushës, të cilët patën mundësinë të dëgjojnë nga zëra të rëndësishëm të industrisë globale.
Diskutimi, i cili u hap me pyetjen: “Çfarë e pret të ardhmen e animacionit?”, u moderua nga Aneta Ozorek, Drejtoreshë Artistike e Festivalit Kaboom në Holandë, ndërsa pjesë e panelit ishin:
● Corinne Destombes, Shefe e Zhvillimit në studion franceze Folimage ● Britt Raes, regjisore dhe ilustratore nga Belgjika ● Olivier Catherin, etnolog dhe përkrahës i animacionit në Francë ● Aaron Wood, bashkëthemelues i “Slurpy Studios” në Londër ● Lucia Dubravay Trautenberger, menaxhere kulturore dhe gazetare
Sipas Olivier Catherin, financimi i animacionit në nivel evropian nuk paraqet ndonjë problem të madh, megjithëse sfidat ekzistojnë. Ndërkaq, Corinne Destombes theksoi ndryshimet e fundit në treg: “Para një viti do të thoja se kompanitë e mëdha e kanë më të vështirë të përshtaten sesa ato të vogla. Sot ka më shumë fleksibilitet, por sigurimi i financimit mbetet ende një sfidë.”
Nga perspektiva sllovake, Lucia Dubravay Trautenberger foli mbi realitetin sfidues të vendeve më të vogla, duke theksuar se “po mësojmë si të shesim filma, e fillojmë që nga fillimi. Ka shumë institucione arsimore, dhe megjithëse është shumë e vështirë, duhet të mendojmë strategjikisht për të rritur rrjetet tona.”
Sipas regjisores belge Britt Raes, vështirësitë ekonomike përplasen me pasionin krijues, dhe fatkeqësisht “çmimet rriten, ndërsa fondet jo.”
Në fund, Aaron Wood i nxiti të gjithë të mendojnë përtej kufijve, duke i ftuar të shohin të ardhmen si një hapësirë ku mund të bashkëpunojnë të gjithë dhe të tejkalojnë lokalizmin në industrinë e animacionit.
Për krijuesit e rinj nga Kosova, panelistët theksuan nevojën për edukim mbi industrinë. “Një nga problemet më të mëdha është se shumë njerëz në industrinë e filmit nuk e kuptojnë të gjithë ekosistemin, si funksionon financimi, si të navigosh në festivale, si të prezantosh projektet në mënyrë efektive.”
Seanca përfundoi me një bashkëbisedim të hapur ndërmjet panelistëve dhe animatorëve të rinj kosovarë, të cilët ndanë përvojat e tyre dhe kërkuan këshilla konkrete./ KultPlus.com
“Ajo ishte e gatshme të mohonte ekzistencën e hapësirës dhe kohës, më shumë se sa ta pranonte se dashuria mund të mos jetë e përjetshme.” – Simone de Beauvoir
“Është e lehtë të biesh në dashuri. Pjesa e vështirë është gjetja e personit që do ta shkaktonte atë.” – Bertrand Russell
“Në dashuri, ne shpesh e dyshojmë atë që më së shumti e besojmë.” – François de La Rochefoucauld
“Secila dashuri, sa do qiellore që mund të duket, rrënjët e saj i ka në instiktin seksual.” – Arthur Schopenhauer
“Dashuria është emri për përpjekjen tonë për plotëni; për dëshiron tonë për të qenë komplet.” – Plato
“Gravitacioni nuk është përgjegjës që njerëzit bien në dashuri.” – Albert Einstein
“Oh, dashuria nuk është këtu për të na bërë të lumtur. Unë mendoj se ajo ekziston për të na treguar se sa shumë mund të durojmë.” – Herman Hesse
“Sa më shumë që ke sukses në dashuri, aq më shumë do të bindesh në ekzistencën e Zotit dhe në pavdekshmërinë e shpirtit.” – Fyodor Dostoevsky
“Dashuria e vërtetë nuk e njeh thellësinë e saj deri në momentin e ndarjes.” – Kahlil Gibran
“Dashuria është një gjendje në të cilën njeriu i sheh gjërat ashtu siç ato nuk janë.” – Friedrich Nietzsche
“Dashuria pushton çdo gjë, prandaj le ti nënshtrohemi dashurisë.” – Virgil
“Ata që është më së vështiri për t’i dashuruar, kanë më së shumti nevojë për të.” – Socrates
“E dini që jeni të dashuruar kur nuk mund të flini, sepse më në fund realiteti është më i bukur se sa ëndërrat e juaja.” – Dr. Seuss
“Kur dashuroni, ju dëshironi të bëni diçka për të. Dëshironi të sakrifikoni për të. Dëshironi ti shërbeni asaj.” – Ernest Hemingway
“Një grua e njeh fytyrën e burrit që e dashuron, ashtu siç detari e njeh detin e hapur.” – Honore de Balzac / KultPlus.com
Me një kombinim të pazakontë mes muzikës K-Pop dhe aksionit fantastik, filmi i ri i në Netflix ka kapur vëmendjen e audiencës në mbarë botën, duke u kthyer në një nga produksionet më të përfolura të vitit.
Që nga publikimi i tij në qershor, “KPop Demon Hunters” ka pushtuar listat globale të Netflix dhe ka dominuar edhe klasifikimet muzikore në mbarë botën.
Por cili është sekreti i këtij suksesi të jashtëzakonshëm?
Filmi i animuar “KPop Demon Hunters” është bërë një hit global në kohë rekord, duke grumbulluar mbi 33 milionë shikime në vetëm dy javë dhe duke u ngjitur në Top 10 në 93 shtete. Aktualisht renditet i dyti në nivel global, përcjellë KultPlus.
Por nuk është vetëm filmi që po bën bujë. Sipas raportimeve të mediave ndërkombëtare, që prej datës së publikimit, më 20 qershor, dy grupet muzikore fiktive që paraqiten në histori, grupi i vajzave Huntr/x dhe kundërshtarët e tyre rebelë Saja Boys, kanë dominuar listat muzikore globale, duke lënë pas edhe emra të mëdhenj si BTS dhe Blackpink. Shtatë këngë nga kolona zanore e filmit janë tashmë pjesë e Billboard Hot 100, ndërsa dy prej tyre kryesojnë listën e Spotify në SHBA.
“KPop Demon Hunters” ndjek historinë e Huntr/x, një grup K-pop prej tre vajzash, Rumi, Mira dhe Zoey, të cilat, përveçse superyje në skenë, janë edhe mbrojtëse të fshehta të botës kundër forcave mbinatyrore. Kundërshtarët e tyre janë djemtë e errët Saja Boys.
Është muzika ajo që ka qenë çelësi i vërtetë i suksesit. Maggie Kang, regjisore koreano-kanadeze, frymëzimin e ka marrë nga idhujt e K-pop-it që ajo admironte në rini. Në këtë film, muzika e grupit shndërrohet në një armë mbrojtëse kundër të keqes. Çdo këngë përforcon emocionet e skenave dhe është pjesë integrale e rrëfimit, jo thjesht një shtesë komerciale si në shumë filma të tjerë të animuar.
Një tjetër arsye e rëndësishme për suksesin e filmit është njohja në rritje që publiku botëror ka me kulturën koreane. K-pop-i, filmat dhe serialet koreane janë tashmë pjesë e tregut global. “KPop Demon Hunters” e pasqyron këtë realitet përmes përfaqësimit të saktë të elementeve të jetës së përditshme në Korenë e Jugut, që nga ushqimi dhe zakonet e ngrënies, deri te vendet ikonike si muret e vjetra të Seulit, klinikat tradicionale, banjat publike dhe Kulla Namsan.
Për të arritur këtë nivel autenticiteti, ekipi i filmit udhëtoi në Korenë e Jugut dhe bëri kërkime të thelluara për kulturën dhe arkitekturën, që nga fshatrat tradicionale deri te rrugicat e lagjes Myeongdong. “Ne deshëm që filmi të dukej sa më korean që të ishte e mundur,” tha Kang. “Çdo skenë, çdo dizajn përmban elemente koreane.”
Në thelb, përtej pamjes plot ngjyra dhe energji, filmi përcjell një mesazh universal: historinë e të rinjve që përballen me pranimin e vetvetes dhe më në fund arrijnë të gjejnë identitetin e tyre të vërtetë. Është një rrugëtim pjekurie që prek zemrat përtej kulturave.
“Bëhet fjalë për vetëpranim,” thotë Golka. “Ndoshta miqtë nuk të kuptojnë menjëherë, por ata të duan dhe me kohë e kuptojnë. Besoj se kjo është arsyeja pse shumë njerëz janë ndjerë të lidhur me këtë film.”/KultPlus.com
Kosovë, o vend’ i famshëm i trimnis, Kosovë, o lule e bukur e Shqipnis! Ti bjeshkat plot vjollca rreth i ke, …Si vashë e virgjen: nuse sikur je; Dhe malet me bor Mi krye i ke kunor!
Kosovë, o atdhe i lavduem i burrnis Ti ke pas kjen mbretnesha e Rumelis! Nalt mbaje kryet t’and si gjithmon Difto-u e zonja; koha sot e don Ti t’çohesh përseri N’luftë t’mbarë për liri!
Se teje të madhe shpresë ushqen Shqipnija Me burra ti q’i len, t’gjatë si selvija, Sakola mali, shoq në bot’ që s’ kanë Si luaj e si dragoj plot forcë që janë, Që e derdhin gjakun prrue Atdheun për m’e shpëtue!
Ke bij që s’kanë drojë asnjë pikë As syni far’ u tutet, s’dinë as frikë Anmikut kur i sulen me rrebtsi Si breshni mi te hidhen me duhi.
Gra e vasha ke, si zana sy-mëdha Trimnesha qi Shqipnija din m’i ba Qi rrokin armët në luftë me gas tuj shkue Ja se me mund, ja se me dekun tuj luftue! Për nder të shtëpis s’vet; E falin shpirt e jet!
Kosovë, o trimneshë, lule e rrallë Detyrën tin’ e ke me dal sot n’ballë Se mbrrini koha, tokën për m’e mprue Anmiqt e motçëm jashtë me i dëbue Se mjaft e kanë robnue Dhe n’ zjarm e kanë prue!
A mund m’e durue pa pra kët zgjedhë Që të huejt para syve të t’venë ledhe Për me t’rrzue nër kamb’ e për me t’shkel Për me t’ba gjithë copë, mirë si ju del Dhe duersh mos të lëshojn’ Prej faqes s’dheut të t’shojn!
Disa “Serbi e vjetër” duen me i thanë “Maqedhoni” do t’ jerë emnin ja lanë! Atyne si u pëlqen kufijt i venë Shqipnija veç mbas dojes s’tyne me kjenë; Mendojnë pa turp kurrfarë Se s’ka nji komb Shqiptarë!
Përpara burra, rrokni hut’ e shpatë Prej zis pështonëje Kosovën e ngratë At’ nanën t’uej t’lidhun kamb’ e dur Q’ anmiqt e kan vorrue me dhe e me gur, Me lott qi qan e ankon E asnji nuk i ndihmon!
Shqyptarë mos kujtoni bes’ e fe Po nanën ju kujtoni qi u ka le Qi ka mbet fill e vetum si gru e ve Prej bijet e harrume mi ket dhe! Se ansht turp i math për ju Të huejt me i u çnderu!
Sot ora mbrrini, dita e bekueme Shqipnin m’e ba në bot’ një vent t’lirueme! Kosovës emnin me ja ngref te qilli Për çud të botës sa ka me shkëlzy dilli Me rrnue një Shqypni Si zonjë në lumni.
Shqyptarë, çoni-u, vllazën ora mbrrini Si Geg’ e Toskë nalt flamurin e ngrini! Një Manastir, Shkup, Shkodër e Janinë Një trup bani-e an’ e mb’anë Shqypninë Si ç’trimit mirë i prek Me nder n’luftë me dek! / KultPlus.com
Një mbrëmje e mbushur me humor, ilustrim, dhe identitet ballkanik pritet të zhvillohet këtë të hënë në zemër të Prishtinës. Autorja Lida Berisha sjell para lexuesve librin e saj më të ri me titull: “Meet the Balkans – An illustration guide to social life”, i cili do të promovohet më 21 korrik 2025, ora 18:30, në Barabar Centre, kati i katërt i Grand Hotel, Prishtinë, transmeton KultPlus
Ky botim i publikuar nga shtëpia botuese Rea, është një përmbledhje vizuale e përditshmërisë në Ballkan, me stil minimalist, humor të hollë dhe vëzhgime të mprehta për zakonet, sjelljet dhe momentet tipike që ndodh të jenë njëherësh komike dhe të ndjera.
‘’Funny, cultural and way too Balkan to be bring’’ – me këtë përshkrim njoftohet zyrtarisht edhe ngjarja, duke premtuar jo vetëm të qeshura por edhe një ndalesë të thellë në mënyrën si jetojmë dhe e kuptojmë jetën si ballkanas.
Eventi organizohet nga Barabar Centre, dhe përpos prezantimit të librit, pjesëmarrësit do të kenë mundësi të shijojnë edhe një atmosferë të ngrohtë rrëfimesh, ku ilustrimet e Lida Berishës bëhen pasqyra të gjalla të realitetit tone shoqëror. /KultPlus.com
Në Amfiteatrin Antik të Durrësit u vu në skenë premiera e komedisë “Vendi më i humbur në Shqipëri”, një vepër e autorit francez Jean Pierre Martinez.
Nën regjinë e Andia Xhungës, komedia e bëri publikun të qeshë dhe të futet në mendime, duke marrë duartrokitjet e merituara.
“Vendi më i humbur në Shqipëri” është sjellë në shqip nga përkthyesja Anxhela Çikopano dhe u interpretua nga trupa e aktorëve të Teatrit “Aleksandër Moisiu” të Durrësit, emra të njohur të skenës dhe ekranit.
Interesi i publikut ndaj veprës, ka qenë i menjëhershëm. Të gjitha biletat për dy netët e para u shitën në kohë rekord, duke e bërë këtë komedi një prej ngjarjeve më të shumëpritura të verës në qytetin bregdetar.
E vendosur në një fshat të vogël dhe të harruar, që rrezikon të fshihet përfundimisht nga harta, ngjarja nis kur një gazetare e famshme mbërrin papritur, duke sjellë me vete një sërë përplasjesh botëkuptimesh, ngjarjesh të papritura dhe situatash komike që sfidojnë logjikën e përditshme. Një tablo shoqërore me ngjyra absurde, por thellësisht njerëzore.
Me humor të hollë dhe ritëm të gjallë, komedia ngre pyetje mbi ekzistencën, kujtesën kolektive dhe marrëdhënien mes realitetit dhe absurditetit.
Skenografia dhe kostumografia janë konceptuar nga Alketa Tragaj, ndërsa muzika origjinale është krijuar nga Endri Sina.
Në kastin e aktorëve spikasin: Gentian Zenelaj, Romir Zalla, Mimoza Marjanaku, Aleksandër Seitaj, Ervin Doko, Amos Zaharia, Alesia Xhemalaj, Adelina Muça, Xhejni Fama dhe Jaho Guma./atsh/KultPlus.com
Qendra për Ruajtjen dhe Zhvillimin e Kulturës së Pakicave në Mal të Zi (CEKUM) në Podgoricë, këto ditë botoi librin me poezi të poetit, Sali Bashota, me titullin “Legenda sna” (“Legjenda e ëndrrës). Libri është përkthyer mjeshtërisht nga Qazim Muja, me parathënie të shkrimtarit të njohur malazez, Mirash Martinoviq.
Bashota deri më tani ka botuar mbi pesëdhjetë vepra të llojeve dhe zhanreve të ndryshme, duke përfshirë vepra me poezi, prozë poetike, ese, studime letrare, publicistikë. Libri i botuar në gjuhën malazeze është një përzgjedhje nga krijimtaria e tij letrare me poezi.
Librat e Bashotës me poezi janë: “Albumi i grisur” (1986), “Zogu me profil vjeshte” (1989), “Plagomë” (1994), “Dalje nga trishtimi” (1999) “Bukuri e nëmur” (2006), “Dorëshkrimi i ngjallur” (2011), “Në fillim ishte Drita” (2017), “Asnjë zë tjetër” (2018). “Lutja e parë e shpirtit”, (2020), “Pëshpëritja e agonisë – libri i karantinës” (2020), “Matanë dashurisë është një lumë” (2023), ndërsa me prozë poetike ka botuar këto vepra: “Ëndrra në parajsë” (2006), “Sytë e vetmisë” (2011), “Zemërimi i heshtjes” (2014), “Shkallët e natës” (2020), “Mëkati i buzëqeshjes” (2023).
Në fushën e studimeve letrare, Bashota ka botuar veprat: “Shqipshkrimi kritik” (1997), “Kuteli prozator, poet, kritik” (1999),”Domethënia e ideve letrare” (2001), “Proza e filleve të modernitetit” (2006), “Enigma e shkrimit” (2018), “Esenca e ligjërimit letrar” (2020).
Poezia e Bashotës është përkthyer dhe botuar në libra të veçantë në vende të ndryshme të botës, si në Francë, Zvicër, Rumani, Bullgari, Çeki, Hungari, Greqi, Suedi, Finlandë, Maqedoni, Mal të Zi etj. Veprat e tij të përkthyera deri më tani janë: “Exilul Sufletului” (2004), “Schalte das magische Licht ein” (2004), “Only Death is White” (2005), “Ako stanam angel” (2006), Ploaia fara Tine” (2008), “Beauté Maudite” (2010), “Прокълната красота” (2012) , “När himlen tystnar” (2012), “Allume la lumière magique” (2012), “Il gioco delle foglio” (2015), “Ηάλλη όψη του” (2016), “Albán éjzaska” ( 2017), “La ŝtono de la amo” (2017), “Whispering Agony – a quarantine book” (2020), “Musta sade” (2025), “Legenda sna” (2025) etj.
Gjithashtu, në Prishtinë, Tiranë, Tetovë etj., nga botues të ndryshëm janë botuar me dhjetëra vepra të zgjedhura të autorit, kryesisht me poezi, ndërkaq në vitin 2023, Shtëpia Botuese Logos- A në Shkup, botoi kompletin e veprave të Bashotës në gjashtë vëllime, në të cilin përfshihet krijimtaria e tij përbrenda periudhës dyzetvjeçare.
Sali Bashota është njëri ndër poetët më të njohur dhe më të përkthyer të Kosovës në gjuhë të ndryshme të botës dhe i përfaqësuar në shumë antologji brenda dhe jashtë vendit, ndërsa për krijimtarinë e tij letrare dhe shkencore është nderuar me çmime të larta kombëtare dhe ndërkombëtare, duke përfshirë çmimet letrare “Pjetër Bogdani”, “Serembe”, “Ibrahim Rugova”, “Ali Podrimja”, “Pena e Artë”, “Menada” etj.
Në vitin 2020 nga Presidenti i Republikës së Kosovës, u dekorua me Medaljen Presidenciale të Meritave për kontributin e dhënë në fushën e letërsisë dhe të kulturës shqiptare, ndërkaq në Festivalin Ndërkombëtar të Autorëve “Netët Korçare të Poezisë”, u shpall Poeti Laureat i vitit 2024.
Jam i befasuar. Në kuptimin më të bukur dhe me ndjenjën më të bukur. Nuk e besoja se ekziston një poet i tillë. Duke lexuar “Legjendën e ëndrrës”, u binda. Poeti quhet Sali Bashota. Ndihem i privilegjuar që mund të shkruaj disa fjalë hyrëse për këtë libër. Një çelës i vogël për Pallatin e Madh të Poezisë, çdo poezi e të cilit është një portë që duhet shkyçur në mënyrë që bota ta gjejë veten në Univers.
Nëse do ta lidhja me ndonjë nga poetët botërorë, edhe pse ai është autentik dhe vetvetja, do të ishte Cesare Pavese (“Vdekja do të vijë dhe do të ketë sytë e tu”). Dhe, nëse një ose më shumë nga poezitë që përbëjnë këtë libër, do t’i zgjidhja për një antologji të mundshme, do të ishte një detyrë shumë e vështirë. Secila prej tyre është për një antologji, dhe atë evropiane dhe botërore, të poetëve të mëdhenj, e më të mëdhenjve. Megjithatë, njërën do ta veçoj për këtë rast, për shkak të poetit të madh, mikut tonë të përbashkët.
MËSOHU ME VDEKË SI ALI PODRIMJA
Këpute edhe këtë degë druri
Këpute si litarin
Hap shteg derisa të dalë shpirti
Shteg në majë të bregut
Merre me vete simfoninë e heshtjes
Merre nëse zbardhet qielli
Vraje shpendin e zi të natës
Vraje nga pabesia
Beso në simbolin e fjalës së dhënë
Beso aty ku fle malli
Digju brenda syrit të mirë
Digju vetëm për afshin
Mësohu me vdekë si Ali Podrimja
Mësohu me vdekë afër një lumi
Edhe unë personalisht, me të dëgjuar lajmin e vdekjes së Aliut, shkrova një cikël me poezi, “Bari i tufave të yjeve”, duke ia kushtuar atij.
Libri “Legjenda e ëndrrës” më mahniti. Poeti i saj më magjepsi, ma ktheu shpresën te Poezia, më bindi se sa është fuqia e saj. Bashota di t’i shndërrojë çastet në përjetësi. Çdo poezi e tij është një jetë mbas jetës. Edhe pse ai këndon për vdekjen – vdekje nuk ka. Jam i lumtur që kjo poezi, përveç që jeton në disa gjuhë evropiane, tani jeton edhe në gjuhën time – malazeze. Kam besuar se Ali Podrimja ishte poeti më i madh shqiptar që kishte nxjerrë Kosova. Për gëzimin e të gjithëve, ja këtu është një tjetër – që është i vetvetes dhe i madh.
I jam mirënjohës Qazim Mujës, i cili e përktheu librin nga shqipja në gjuhën malazeze. Ai përktheu një korpus librash të shkrimtarëve shqiptarë dhe malazezë, duke krijuar kështu ura të qëndrueshme midis dy popujve dhe dy letërsive.
Respekt i madh për të dy, Poetin dhe Përkthyesin! Si do të ishte bota pa poetë, si do të ishin gjuhët pa përkthyes?!
