Nga sot, nëntë sportistë të xhudos janë bërë pjesë e Forcës së Sigurisë së Kosovës për të trajnuar pjesëtarët e FSK-së në xhudo, përcjell KultPlus.
Lajmin e ka bërë të ditur ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku përmes një postimi në Facebook.
Në vijim gjeni postimin e plotë të ministrit Çeku:
Ushtrinë po e forcojmë përmes talentit të xhudistëve tanë. Nga sot nëntë sportistë të xhudos bëhen pjesë e Forcës së Sigurisë së Kosovës, për të trajnuar pjesëtarët e saj në xhudo. Përmes këtij projekti përfiton Ushtria e Kosovës, po ashtu xhudistët elitarë dhe profesionistë.
Jemi të lumtur që programi shtetëror “Kosova Shtet i Xhudos” po zbatohet sipas planit dhe me hapa konkretë./ KultPlus.com
Ministri Hajrulla Çeku ka bërë të ditur se është zhbllokuar përfundimisht procesi i mbrojtjes së përhershme ligjore të trashëgimisë kulturore, përcjell KultPlus.
Pas vlerësimit dhe rekomandimit pozitiv nga Këshilli i Kosovës për Trashëgimi Kulturore, listës së aseteve në mbrojtje të përhershme, pas një stagnimi disa vjeçar i shtohen Hamami i Madh në Prishtinë, varrezat Hebraike në Prishtinë, shkolla e Muzikës (ish Saraji i Mustafë Pashës) në Gjilan, Atik Xhamia në Gjilan, dhe ish-hoteli Jadran në Mitrovicë.
Gjatë javëve dhe muajve në vijim pritet të miratohen propozime të tjera për shpallje asetesh në mbrojtje të përhershme nga kategori të ndryshme të trashëgimisë kulturore. / KultPlus.com
Qeveria e Kosovës sot ka miratuar edhe Projektligjin për kinematografi dhe koncept-dokumentin për rini.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku u shpreh se me Projektligjin për kinematografi parashihet reformë e plotë strukturore në sektorin e filmit duke e shpallur këtë sektor si interes të veçantë publik.
Sa i takon koncept-dokumentit për Rini, Çeku e konsideroi si reformë të plotë po ashtu në sektorin rinor, i cili u jep mundësi për të hartuar ligj të ri për rininë.
“Parasheh një reformë të plotë strukturore në sektorin e filmit, projektligji e shpall filmin si sektor me interes të veçantë publik në Kosovëgjithashtu është një përpjekje për të krijuar kushte për ekonominë kulturore bazuar në filmin, tërheqjen e investitorëve të huaj përmes sistemit të rabatit parasheh një sistem të rimbursimit të investimeve të huaja në prodhimin e filmave në Kosovë, ky projektligj parasheh edhe themelimin e rrjetit të kinemave publike të Kosovës fuqizimin e kapaciteteve të QKK-së“, u shpreh Çeku.
Në mbledhjen e sotme ekzekutivi kosovar miratoi edhe draftin e programit edukativ për nxënësit e klasës së njëmbëdhjetë (11) të Republikës së Kosovës në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë “Edukimi për Siguri” (MAShTI) si dhe propozim-vendimin për kursime dhe ndarje buxhetore. / KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrullah Çeku, deklaroi se Kosova në vjeshtën e vitit të ardhshëm do aplikojë për tu bërë anëtare e UNESCO-s.
Sipas tij, nga anëtarësimi në UNESCO do dëshmohet edhe më shumë pavarësia e sovraniteti i Kosovës.
“Unë besoj që në mundësinë e radhës duhet të aplikohet.E ajo mundësi është në vjeshtën e vitit të ardhshëm, kjo për shkak se konferenca e përgjithshme e UNESCO-s takohet çdo 2 vjet dhe kjo është mundësia për aplikim. Aplikimi në Këshillit e Evropës në Bashkimin Evropian, NATO e shumë shpejt edhe në UNESCO,janë veprime të natyrshme për ta konfirmuar sovranitetin dhe pavarësinë e Kosovës”, deklaroi Çeku në Tëvë1.
Ai tutje përmendi edhe aplikimin e Kosovës për statusin e kandidatit për anëtar në Bashkimin Evropian, e që do ndodhë gjatë këtij muaji.
“Besoj që në të njëjtën logjikë duhet të vazhdojmë edhe me UNESCO-n dhe me organizatat tjera institucionale e ndërkombëtare”, tha ai tutje.
Kujtojmë se kërkesa e Kosovës për t’iu bashkuar organit kulturor të OKB-së në vitin 2015 nuk ka marrë mjaftueshëm vota nga shtetet anëtare të UNESCO-s, për shkak të kundërshtimit të fortë nga Serbia dhe aleatët e saj. /KultPlus.com
Sot, në Mynih, në kuadër të takimit zyrtar mes Ministrit të Kulturës, Hajrulla Çeku dhe Ministrit të Kulturës të Bavarisë, Markus Blume, më qëllim të fuqizimit të bashkëpunimit kuluror mes Kosovës dhe Gjermanisë, është nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi mes Bibliotekës Kombëtare të Kosovës “Pjetër Bogdani” dhe Bibliotekës Shtetërore të Bavarisë.
Ky bashkëpunim synon partneritetin në fushat shkencore, profesionale, të digjitalizimit dhe të veprimtarive kulturore mes dy institucioneve. Po ahstu shkëmbimin e ndërsjellë të të dhënave bibliografike, mbështetje për hulumtuesit shkencorë, bashkëpunim në zhvillimin dhe implementimin e projekteve shkencore, informacion të ndërsjellë rreth botimeve me qasje të hapur, shkëmbim të ekspertizës dhe përvojës shkencore, organizim të ngjarjeve të përbashkëta si konferenca shkencore, seminare dhe ekspozita, shkëmbim të materialit informativ dhe të publikimeve etj.
Marrëveshja është nënshkruar nga Fazli Gajraku, drejtor i Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, dhe Klaus Ceynowa, drejtor i Bibliotekës Shtetërore të Bavarisë.
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku priti në takim Yuliia Hnat, Alex Fisher, Kateryna Iakovlenko dhe Kateryna Botanova, përfaqësues nga fusha e kulturës dhe artit nga Ukraina.
Bashkë diskutuan për zhvillimet aktuale në vendin tonë sa i përket kulturës, ngritjen artistike pas luftës dhe si mund të ndihmojë përvoja e Kosovës Ukrainën. Gjithashtu ndër të tjera u fol për ndikimin dhe organizimin e bienales Manifesta në Prishtinë, bienale kjo që pritet të mbahet në Ukrainë në vitin 2028 dhe për ruajtjen e trashëgimisë kulturore.
Ministri Çeku shprehu keqardhje për situatën e rëndë në Ukrainë, po ashtu mbështetjen dhe solidaritetin e vendit tonë me këtë shtet.
Delegacioni nga Ukraina po qëndronin në Kosovë në kuadër të Konferencës së Asociacionit Ndërkombëtar të Bienaleve që u mbajt në Prishtinë si pjesë e Manifesta 14./KultPlus.com
Në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës “Pjetër Bogdani” u mbajt ceremonia e shpërndarjes së 394 titujve të librave dhe 19 revistave letrare për 32 biblioteka komunale të cilat janë financuar nëpërmjet thirrjes publike për përkrahjen e botimit dhe blerjes së librave dhe revistave letrare.
Në këtë ngjarje mori pjesë edhe ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, i cili në fjalën e tij ndër të tjera tha që MKRS-ja do të vazhdojë të qëndrojë afër botuesve, shkrimtarëve, bibliotekave dhe institucioneve komunale kulturore.
Gjithashtu ka treguar edhe për programin “Rrjeti Bibliotekar në Republikën e Kosovës”, angazhim ky i përbashkët i MKRS, MASHTI dhe MAPL, i cili mbi të gjitha ka për qëllim lehtësimin e shkëmbimit të materialit bibliotekar në nivel vendi si dhe qasje në formë elektronike në titujt e arkivuar në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës dhe bibliotekat publike lokale.
Në mënyrë simbolike, ministri Çeku ka ndarë titujt për bibliotekën e Preshevës, Bibliotekën e Forcës së Sigurisë së Kosovës dhe atë të komunës së Kamenicës./ KultPlus.com
Sot në Prishtinë u mbyll punëtoria dy ditore ku u prezantuan Draftet e Koncept dokumentit për sportin dhe Strategjisë shtetërore për sportin.
Në këtë diskutim pjesëmarrës ishin përfaqësues të komunitetit të sportit, përfaqësues të institucioneve të nivelit qendror e lokal dhe akterë tjerë njohës të kësaj fushe.
Koncept-dokumenti për sportin parasheh bazën analitike për ndryshimet e domosdoshme në legjislacionin dhe politikat përcjellëse të sportit dhe sektorëve ndërlidhës, ndërsa Strategjia shtetërore për sportin parasheh një vizion afatgjatë për zhvillimin e sportit.
Në hartimin e këtyre dokumenteve janë angazhuar zyrtarë të administratës shtetërore në dy nivelet e qeverisjes, ekspertë vendorë e të jashtëm, federatat e organizatat e sportit dhe palët e tjera relevante.
Ministri Çeku falenderoi të gjitha palët për angazhimin dhe punën e deri tanishme ndërsa u bëri thirrje që të vazhdojnë të japin kontributin e tyre deri në finalizim të këtyre dy dokumenteve me rëndësi të madhe për fushën e sportit.
Synimi është që të dyja dokumentet të finalizohen brenda këtij viti dhe të dërgohen për miratim në qeveri dhe kuvend./ KultPlus.com
Një nga pritoritetet e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit është përmirësimi i infrastrukturës fizike për të rinjtë, sportistët, artistët tanë në gjithë Kosovën. Renovim i objekteve ekzistuese dhe fillim të projekteve aty ku ka mungesë. Objekte kulturore të mirëfillta, me program e funksionale, qendra rinore që u ofrojnë të rinjve hapësira rekreative e natyrisht hapësira të dinjitetshme sportive.
Për këtë qëllim ministri Çeku po zhvillon takime me kryetarë të komunave në gjithë vendin, ku po diskutojnë për projektet që kanë vite që janë zvarritur po ashtu zhvillimin e projekteve të reja.
Të premten u takua me kryetarin e Pejës, Gazmend Muhaxheri.
Filluan me diskutim për Palestrën e Sportit në Zahaq. U dakorduan që pas tejzgjatjes, procesi aktual duhet të përmbyllet, të bëhet vlerësimi i gjendjes në terren dhe të vazhdohet me shpallje të tenderimit për operator të ri në mënyrë që projekti të përfundojë.
Një tjetër projekt që ka zgjatur me vite është ai i Palestrës së Sporteve në Loxhë, ku gjithashtu kanë stagnuar punimet. Komuna njoftoi se kanë ndërprerë kontratën dhe do të punojnë drejt vlerësimit të punëve të mbetura dhe verifikimit të pagesave të fundit, në mënyrë që të hapet mundësia e përfundimit e funksionalizimit me proces të ri.
U fol gjithashtu për stadiumin e qytetit. U pajtuam që të bëhet studim i fizibilitetit për stadium të ri dhe të shqyrtohet kapaciteti që nevojitet në aspektin teknik, ekonomik e operacional duke marrë parasysh edhe stadiumet tjera të kategorive të ndryshme në territorin e Kosovës. Të sigurohemi që të vlerësohet më pas projekti ekzistues dhe të rishikohet sipas analizave më terren në mënyrë që kur të fillojnë punimet të mos hasim në probleme, siç ka ndodhur deri tani.
Fusha ndihmëse në Raushiq është një tjetër projekt që gjithashtu u përcoll me probleme. Komuna njoftoi që shpronësimi i pronave që i kanë penguar punimet është përfunduar, tani MKRS do të vazhdojë procesin me angazhim të plotë drejt zgjidhjes më të mirë.
Ministri Çeku e njoftoi edhe me punët që janë përfunduar dhe ato që ende janë në proces në fushën e trashëgimisë kulturore.
Kanë përfunduar ndërhyrjet emergjente në shtëpinë e Qehajve ndërsa po vazhdojnë në kullën e Sheremetit dhe dyqanin e Musa Goranit.
Ministri Çeku propozoi disa projekte potenciale.
Një shtëpi të shahut. Investimin ta bëjë MKRS e Komuna të sigurojë lokacionin. Po ashtu një poligon të shigjetarisë, ku komuna u zotua ta sigurojë lokacionin sipas kritereve të nevojshme.
U diskutua gjithashtu për mbylljen e fushave të tenisit për t’u funksionalizuar gjatë dimrit, bashkë me të gjitha instalimet e duhura.
Kryetari Muhaxheri po ashtu u njoftua për dy programet nacionale që pritet të fillojnë vitin e ardhshëm, ai i artit në shkolla dhe i sportit në shkolla, programe këto që do të zbatohen në të gjithë vendin. U shpreh i gatshëm që të bashkëpunojë në zbatimin e tyre. /KultPlus.com
Mbrëmë në fshatin Kukaj filloi festivali Etno Fest i cili do të mbahet deri më 9 shtator, përcjell KultPlus.
I pranishëm në hapjen e këtij festivali ishe edhe ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, i cili vlerëson se ky festival është një koncept i shkëlqyer që shërben si shembull se si mund të transformohet një hapësirë për t’i shtuar vlerë kulturore dhe potencial turistik një vendi.
Në vijim gjeni postimin e plotë të tij:
Mes bukurive të natyrës së fshatit Kukaj, mbrëmë shijuam çdo moment të programit artistik të Etno Fest, festival ky që ka sjellë një model të ri të menaxhimit të hapësirave kulturore në vend. Një koncept i shkëlqyer që shërben si shembull se si mund të transformohet një hapësirë për t’i shtuar vlerë kulturore dhe potencial turistik një vendi, duke ruajtur dhe promovuar traditat tona.
Ishte kënaqësi e veçantë të ndjekim perfomancat, shfaqjen, ekspozitat dhe programin që ishte i paraparë për natën e parë dhe që do të vazhdojë edhe për disa ditë të tjera.
Përgëzime për drejtuesin e festivalit, Fadil Hysaj dhe ekipin për punën e palodhshme që kanë bërë që ky festival të rritet çdo vit dhe të shndërrohet në vlerë artistike për vendin tonë.
Ministri Hajrulla Çeku e vizitoi sot hapësirën e re të edukimit, prodhimit dhe ekspozimit, që u themelua dhe u hap për publikun, në ish-bazën ushtarake të KFOR-it gjerman, tani ITP (Parku i Inovacionit dhe Trajnimit në Prizren).
Kjo hapësirë e re, shumë e nevojshme për komunitetin e artit dhe qytetarët, do ta ofrojë vendin dhe mundësinë për mësim e shkëmbim të njohurive mes profesionistëve të rinj brenda fushave të tyre si dhe me ekspertë të jashtëm që do të angazhohen përmes programit të edukimit.
Përveç ekspozitave të artit bashkëkohor, Autostrada Hangar është vlerë e shtuar për komunitetin si hapësirë multifunksionale në shërbim të qytetarëve.
Me shumë kujdes dhe duke i kushtuar rëndësi çdo detaji po zhvillohen ndërhyrjet restauruese dhe konservuese në Hamamin e Gazi Mehmed Pashës në Prizren, përcjellë KultPlus.
Aktualisht po punohet në rehabilitimin e pjesëve të brendshme.
Hamami i ndërtuar në vitin 1574 është aset i trashëgimisë kulturore i një rëndësie të veçantë pasi që për shekuj me radhë ka qenë pjesë e pandashme e jetës së qytetarëve të Prizrenit dhe është shndërruar në simbol shpirtëror dhe kulturor.
Ministri i Kulturës Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Ceku ka vëzhguar nga afër sot punimet që po bëhen aty duke u shprehur që po punohet çdo ditë në mbrojtje të trashëgimisë kulturore.
“Çdo ditë punë të mira në mbrojtje të trashëgimisë kulturore”, ka thënë Çeku. / KultPlus.com
Objekti i SHFMU ”Vaso Pashë Shkodrani” në Pejë, tash do të ketë një tjetër funksion.
Kjo hapësirë është shndërruar në institucionin më të ri të artit në Kosovë, Institutin e Artit Bashkëkohor ARKIV.
Hapja u bë me ekspozitën e Artan Hajrullahut ”Silence Took a Hold of the Rooms”.
Ministri Çeku vizitoi ARKIV-in bashkë me kryetarin e Komunës së Pejës, Gazmend Muhaxheri, ku u pritën nga artisti Sislej Xhafa, njëkohësisht edhe themeluesi i këtij institucioni.
ARKIV, Instituti i Artit Bashkëkohor është institucioni i parë publik i dedikuar artit bashkëkohor në rajonin e Pejës. Duke bashkuar artistë vendas dhe
ndërkombëtarë në të gjithë disiplinat, do të jetë një qendër e krijuar për kërkime të avancuara, të menduarit kritik, eksperimentim dhe dialog. / KultPlus.com
Po bëhen prekjet e fundit para përmbylljes së ndërhyrjeve të Ministrisë së Kulturës në ndërtesën e Muzeut Etnografik në Gjakovë.
Ky aset i trashëgimisë kulturore me vlera të jashtëzakonshme dhe pikë reference e turizmit në Gjakovë po merr vëmendjen e merituar nga institucionet.
Muzeu Etnografik kishte nevojë urgjente për ndërhyrje, të cilat tani po i afrohen përmbylljes.
Ky muze po ashtu është përfshirë në analizën që ka ndërmarrë Ministria e Kulturës në kuadër të Programit Kombëtar për zhvillimin e muzeve në Kosovë.
Duke i ruajtur origjinalitetin dhe mbrojtur nga të gjitha dëmtimet që i janë shkaktuar ndër vite, muzeu do të shërbej dhe bart kujtesën kolektive tek brezat e ardhshëm.
“Çdo ditë punë të mira në mbrojtje të trashëgimisë kulturore”, ka shkruar ministri i kulturës, Hajrulla Çeku. / KultPlus.com
Ministri i Sportit, Hajrulla Çeku dhe kryetari i Federatës së Xhudos në Kosovë, Agron Kuka kanë nëshkruar memorandum bashkëpunimi për mbështetje financiare të fazës së parë të programit “Kosova shtet i xhudos”.
Ky program ka për qëllim masivizimin e sportit të xhudos përmes shtrirjes në shkolla, fuqizimin e kapaciteteve të trajnerëve, zhvillimin e infrastrukturës, organizimin e ngjarjeve ndërkombëtare dhe vazhdimësinë e rezultateve kulmore në sportin e xhudos.
Në kuadër të këtij memorandumi parashihet rritja e kapacitetit njerëzor për menaxhimin e programit të trajnerëve në xhudo, hartimi i projektit të detajuar për masivizimin e sportit të xhudos si dhe përkrahja për menaxhimin e organizimit të ngjarjeve ndërkombëtare./ KultPlus.com
Pianistja nga Kosova, Adea Badivuku, është mirëpritur në takim nga Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, shkruan KultPlus.
Badivuku bëri të ditur këtë gjë përmes një postimi në “Facebook”, duke falënderuan Çekun për pritjen e ngrohtë, siç thotë ajo.
Postimi i plotë (pa ndërhyrje):
“Faleminderit shume Ministrit te Kultures, Rinise dhe Sportit se Kosoves z.Hajrullah Çeku per pritjen e ngrohte sot! Ndihem shume e lumtur per mundesine e diskutimit te arritjeve dhe sukseseve te mia ne performancen pianistike ne SHBA e mbi te gjitha per mbeshtetjen e iniciativave, projekteve dhe artisteve te rinje!”
“Si pjesëmarrëse e vazhdueshme e garave dhe fituese e çmimeve të shumta, mund të them se çmimi i parë këtë herë në New York dhe performimi në sallën prestigjioze në Carnegie Hall ishte një përjetim përrallor”, kishte deklaruar Badivuku më herët për KultPlus.
Ky është vetëm njëri prej disa sukseseve të shumta që Kosova ka arritur në vitet e fundit përmes pianistëve të ndryshëm. /KultPlus.com
Në mesin e shumë zhvillimeve që kanë ndodhur së fundmi në aspektin kulturor dhe politik në Kosovë, ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku ka deklaruar se nuk janë ndërprerë kontaktet me organizatorët e festivalit “Sunny Hill”, shkruan KultPlus.
Pas ndarjes së çmimit kombëtar për veprimtari jetësore “Muslim Mulliqi”, ministri Çeku është deklaruar për media, ku mes tjerash ka treguar edhe prapaskenat e komunikimit mes MKRS-së dhe organizatorët e festivalit “Sunny Hill”.
“Unë kam thënë që në parim çështja e ndarjes së tokës për një periudhë kaq të gjatë, nuk duhet të bëhet në ngut ose të ndonjë lloj presioni vendimmarrje të bazuar, që në fund të matim dhe ta vlerësojmë në mënyrën e duhur interesin publik dhe aty ku ka interesa private në raste të caktuara. Ne kemi qenë në komunikim me organizatorët e festivalit të “Sunny Hill” dhe si MKRS ju kemi ofruar që të shërbejmë si pikë referente për të gjithë ministritë që ata kanë punë”, ka thënë Çeku.
I pari i Kulturës, ka thënë mes tejrash se kanë kërkuar që të ulen dhe të gjejnë zgjidhjen më të mirë.
“Nuk do të duhej të ishte shkas, as ndonjë arsyeje e mjaftueshme një çështje të cilën kemi thënë ta ri mendojmë, çështjen afatgjate të marrjes së asaj toke. Për ta bërë një lëvizje kaq të shpejtë, sepse vetëm para disa ditësh ne ishim duke diskutuar këtë çështje me ta. Dhe u duk se kishte një pranim për ta rimenduar për çështjen afatgjate të kontratës së kësaj toke. Dhe kaluan shumë pak ditë dhe ndodhi kjo që u paralajmërua dje”, ka deklaruar ai.
Çeku tutje, shprehu pakënaqësitë dhe zhgënjimin e tij se si emri i këngëtares Dua Lipa kanë marrë dimension të panevojshëm politik.
“Kontaktet nuk janë ndërprerë asnjëherë, ne jemi në komunikim dhe gjithsesi po vazhdojmë t’iu tregojmë që qëndrojmë pas gjitha zotimeve që i kemi ofruar nga fillimi. Unë besoj që një organizim i kësaj natyre është më i madh se të gjithë ne, sepse është për vendin tonë, për promovimin ndërkombëtar të vendit tonë. Nuk besoj që duhet të reduktohet në çështje të vogla ose të bëhet çështje e debateve politike. Jam thellësisht i zhgënjyer që po merr edhe një dimension politik të panevojshëm”, tha Çeku.
Më tej, tha se duhet të vazhdojnë të insistojnë si qeveri që ta mbrojnë imazhin e këngëtares Dua Lipa.
“Duhet të vazhdojnë të insistojmë si qeveri, si institucione, si shoqëri, si Kosovë që pikë së pari ta mbrojmë figurën e Dua Lipës. Një personaliteti të veçantë për vendin tonë që ka bërë shumë dhe ka kontribuar shumë për Kosovën. Ta shmangim çfarëdo politizimi ose të përfshirjes së emrit të saj në debatet politike dhe dua ta rikonfirmoj gatishmërinë edhe të ministrisë që drejtoj, por edhe për shkak të komunikimit me qeverinë, që jemi shumë të interesuar ta vazhdojmë bashkëpunimin me “Sunny Hill”. Jemi shumë të gatshëm, siç kemi qenë deri në minutë të fundit, që t’i qëndrojmë prapa zotimeve tona që t’iu plotësojmë të gjitha kërkesave”, ka përfunduar Çeku.
Ai tha se janë të gatshëm të diskutojnë më tej për çështjen e ndarjes së parcelës së nevojshme për organizimin e këtij festivali.
Nga ana tjetër, dje u njoftua zyrtarisht se “Sunnyhill” do të zhvendoset në Tiranë, për shkak të vonesave të shumta administrative për vendndodhjen. /KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, së bashku me ministren e Arsimit, Arbërie Nagavci u takuan me ministrin e jashtëm të Greqisë, Nikos Dendias, shkruan KultPlus.
Bashkë zhvilluan një diskutim konstruktiv për fushën e arsimit, rinisë, kulturës e sportit, duke parë mundësinë rreth thellimit të bashkëpunimit dhe ndarjen e përvojave në mes të dy vendeve, bëhet e ditur nga MKRS.
Në fund të takimit u theksua gatishmëria për forcimin e mëtejmë të marrëdhënieve dypalëshe mes Republikës së Kosovës dhe Republikës së Greqisë. / KultPlus.com
Filmat mund të prekin emocionet dhe kujtimet më të thella të audiencës. Ata krijojnë një përvojë të përbashkët që mund të ngjallë të qeshura, lot, zemërim dhe madje edhe frikë, duke komunikuar ide ndryshe nga çdo mjet tjetër tradicional i artit të bukur. Historia e filmit i përket shekullit të 19-të, e historia e suksesit të Kosovës në këtë fushë daton në shekullin e kaluar, por në vitin 2021 kinematografia e Kosovës arriti kulmin më të lartë të suksesit ndonjëherë, me arritje të jashtëzakonshëm në mbarë botën.
Nën patronazhin e Ministrisë së Kulturës, në ambientet e Kino ARMATËS është organizuar edhe ndarja e çmimeve vjetore të kinematografisë.
I pari që hapi këtë ceremoni ishte Berat Miftari, i cili falënderoi të pranishmit në sallë dhe gjithë komunitetin e kineastëve që ngriten në piedestalin më të lartë emrin e Kosovës.
“Ja ku jemi në ndarjen e çmimeve për kinematografi. Ngjarje që bën bashkë njerëzit që përgjatë gjithë vitit mblidhen dhe nëpërmes ekranit të madh i japin botës tregimet më të mira që vijnë nga Kosova dhe të njëjtat fluturojnë kudo në botë. Sot është e pamundur që në një festival me renome në botë të mos jenë edhe kineastët edhe nga Republika e Kosovës, të cilët përmes rrëfimeve të tyre, jo vetëm që janë pjesëmarrës, por në shumicën e tyre nga këto festivale edhe kthehen me çmime. Është kjo ceremoni që shpërblen më të mirët në artin e shtatë siç njihet, natyrisht është arkitektura, piktura, skulptura, vjen muzika, është poezia, është vallëzimi e të gjitha këto arte me një mjeshtëri të jashtëzakonshme inkorporohen brenda shiritit filmik, e jo rastësisht thuhet se bota është e paimagjinueshme të jetojë pa filmin, të jetojë pa ju për fjalë të tjera.
Kryeministri Albin Kurti në një fjalim të veçantë gjatë kësaj ceremonie, tha se kinematografia e Kosovës ka arritur majat në vitin e fundit, dhe detyrë e tyre është që të ushqejnë talentin e kineastëve, të rinjëve dhe të rejave të vendit,
“Çdo vit shteti i Republikës së Kovoës nderon me çmimin lauretët e shumë fushave artistike. Sonte jemi mbledhur këtu për t’i nderuar e kremtuar këta kinematografë me dy çmime. Çmimin për Vepër Jetësore në Kinematografi dhe Çmimin Vjetor në Kinematografi. Gjatë vitit të kaluar por edhe gjatë këtij viti, kinematografia jonë arriti në majat më të larta që ka arritur ndonjëherë. Përfaqësimi ndërkombëtar gjithëandej planetit, çmime të jashtëzakonshme dhe të panumërta të fituara na treguan edhe një herë se talentin e kemi brenda shtëpisë dhe se ne duhet të punojmë me të e për të. Talenti pa punë është pothuasje asgjë, vetëm puna e madhe dhe e vazhdueshme do të shfaq horizonte të reja. Detyra e jonë është që ta ushqejmë këtë talent dhe ta hapim e t’ia hapim e t’ia lehtësojmë rrugët drejt sukesit e t’i mbështesim jo vetëm kur të arrihet suksesi”.
FOTO: MKRS
Kurti përmend edhe marrëveshjet që janë arritur në kinematografi, duke përmendur atë të bashkëprodhimit kinematografik me shtetin e Izraelit dhe atë të Francës.
“Këto marrëveshje hapin rrugë dhe ofrojnë mundësi për prodhime të reja, që nënkupton më shumë financim, më shumë shkëmbim të stilave dhe gjëra të tjera të filmbërjes. Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit aktualisht po punon edhe në Ligjin për Kinematografi, i cili do të përcillet për diskutim në Kuvendin e Kosovës. Do të ketë edhe shumë insentime dhe jetësime të tjera të shumta për fushën e filmit. Me shpalljen e filmit si interes i veçantë shtetëtor i yni, do t’i jipet vëmendje dhe rëndësi procesit të bërjes së filmit në vend.
I pari i ekzekutivit shton edhe pjesën e rritjes së interesimit për të shikuar filma në Kosovë, duke përmendur statistika në shitjen e biletave nëpër kinematë e vendit, me ç’rast është shtuar interesimi për të shikuar filma vendor.
“Prandaj, filmi te ne po shikohet shumë më shumë se më parë, e krahas kësaj është rritur edhe kritika për të. Edhe prodhimi i filmit po shtohet, sepse imagjinata po thellohet. Të rejat e të rinjtë tanë kanë imagjinatë të madhe, këtu nuk mund pa i përmendur gratë që janë emri i suksesit tonë të Kosovës, e këtë e kemi parë në film, pikturë e gjithëandej. Këtë e kemi parë edhe në poezi, e shkënce e sport. Ne jemi këtu për asgjë tjetër vetëm për të punuar që imagjinatën tuaj ta bëni për të gjithë neve”.
FOTO: MKRS
Regjisorja Blerta Zeqiri, si pjesë e jurisë ka lexuar edhe arsyetimin për çmimin vjetor për kinematografi për vitin 2021.
“Çmimi Vjetor për Kinematografi i jepet regjisores për suksesin e jashtëzakonshëm të filmit të saj debutues të quajtur “Zgjoi”. I vlerësuar dhe i shpërblyer ndërkombëtarisht, përfshirë 3 çmimet kryesore në Sundance 2021, “Zgjoi” tërhoqi përsëri vëmendjen e botës në pjesën e dhimbshme të historisë së Kosovës, duke promovuar kinematografinë dhe shtetin tonë përmes distribuimit në të gjitha kontinentet. Në vitin 2021, Blerta Basholli ishte shembull për regjisorët, e sidomos për regjisoret e reja se si me përkushtim dhe vizion mund të sfidohej izolimi i kineastëve tanë dhe të deportohet në qarqet më prestigjioze filmike botërore”, tha Zeqiri.
FOTO: MKRS
Ndërkaq, Blerta Basholli me shumë emocione në fytyrën e saj, u shpreh e lumtur që mori këtë çmim dhe falënderoi gjithë ekipin për punën e madhe.
“Ky çmim për mua është shumë i veçantë, sepse po e marrim në Kosovë, po e marrim prej një kryeministri e ministri që përveç që janë filmdashës, i kanë dhënë një fokus të veçantë kinematografisë nga fillimi. Ky çmim nuk më takon vetëm mua, por gjithë njerëzit që kanë marrë pjesë. Kemi punuar shumë e kemi marrë mbështetje për t’u bërë ky film. Filmi “Zgjoi”, si çdo film tjetër, ka kërkuar punë e përkushtim që të arrijmë këtu. Sot po e marrë një çmim vetëm unë, por jemi një grup i madh i njerëzve që punuam shumë që të arrijmë këtu”.
Basholli vlerësoi bashkëpunimin si shumë të këndshëm, nga producentët, aktorja Yllka Gashi, e gjithë të tjerët që ndihmuan në realizimin e këtij filmi.
“Kam kaluar kohë shumë të mirë gjatë realizimit të filmit “Zgjoi” për shkak të punës dhe përkushtimit të secilit. I falënderoi të gjithë”.
Ajo nuk harroi që të përmend edhe kolegët e saj nga Kosova që kanë arritur sukses të jashtëzakonshëm, e nuk duhet vetëm që të marrim shembull nga kinematografia e huaj.
“Për mua janë shumë më inspirim kolegët e mi, përfshirë Blerta Zeqirin që lexoi arsyetimin e saj. Kur Blerta ka shkuar në Festivalin e Filmit “Sundace”, isha në Amerikë në studime dhe thash se si arriti të shkojë atje. Inspirimi për mua ka qenë shumë më shumë prej kolegëve sesa nga regjisorët e mëdhenj, sepse ne shpesh herë harrojmë me i përmend kolegët tonë që janë sa më afër nesh e kanë korrur suksese të mëdha. Jo vetëm filmi “Zgjoi”, por edhe shumë filma të tjerë kanë arritur majat vitin e kaluar”.
Blerta Basholli falënderoi gjithë të pranishmit, përfshirë edhe familjen e saj, e gjithashtu përmendi edhe pjesën e buxhetit dhe mbështetjes së institucioneve.
“Uroj që bashkë edhe institucionet edhe komuniteti të punojmë bashkë që të zhvillojmë tutje industrinë e filmit, sepse kemi korrur shumë suksese por kemi nevojë që sa më shpejt të shtyjmë përpara me ligj, me lehtësira financiare, me krejt sa më shpejt që të ruajmë kuadrot që i kemi kriju, që mos të na hupin kuadrot që i kemi. Shpresoj që shumë shpejt të bëhet ligji për kinematografi dhe kjo industri e filmit të rritet shumë e më shumë”.
Ndarja e Çmimit për Vepër Jetësore “Bekim Fehmiu” i është ndarë aktorit post-mortem, aktorit të madh kosovar, Abdurrahman Shala.
Edhe një herë tjetër, Blerta Zeqiri lexoi arsyetimin duke thënë se aktori Shala ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm në fushën e kinemasë si atë vendore dhe atë botërore.
“Me rolet e tij të paharrueshëm, Abdurrahman Shala ka krijuar një opus artistik gati të pakrahasueshëm në historinë e kinematografisë kosovare. Nuk ka film të rëndësishëm të asaj periudhe kohore që nuk ka pasur Shala. Roli i tij i fundit ishte ai i Zekirit, të filmit “Para shiut”, film fitues të Luanit të Artë në Fesitvalin e Venedikut dhe film i nominuar për çmimin “Oscars”. Shala ka dhënë kontribut edhe në krijimin e shtëpisë së parë filmike të Kosovës “Kosova Film”, drejtor i parë i të cilit ishte, dhe më vonë edhe në krijimin e unionit të artistëve të filmit të Kosovës, duke lënë gjurmë të pashlyera dhe duke trazuar rrugët për zhvillimin e një industrie sado të vogël të filmit në Kosovë. Duke marrë parasysh gjithë këto, dhe duke kuptuar madhështinë dhe veçantinë e një njeriu dhe artisti si Abdurrahman Shala, juria është unanime në vendimin e ndarjes së këtij çmimi. Gjithnjë me shpresë se gjeneratat e reja do të gjejnë inspirim nga veprat e tij.
I pranishëm për të marrë çmimin ishte familjari Genc Shala, çmimin të cilin ia dhuroi Ministri Hajrulla Çeku.
“Shala ka pasur ëndrra që nuk ka arritur t’i realizojë. Në vitet 70-ta qytetin e filmit në Veterrnik por nuk iu është mundësuar një gjë e tillë. Ka dashur gjithashtu të bëjë një produksion të kasetave dhe të pllakave që mos bëjnë regjistrime në Beograd, por nuk arriti”, tha Shala duke falënderuar të gjithë për këtë çmim.
Të bëhesh regjisor kërkon pasion, vizion dhe përkushtim të pakrahasueshëm, që të tria janë virtyte për t’u kanalizuar në filma me cilësi të lartë. Regjia është një punë me presion të lartë dhe kërkon udhëheqje të fortë dhe imagjinatë të pazbutur. Një regjisor duhet të dijë si të menaxhojë njerëzit, si dhe të dijë të menaxhohet, dy aspekte të punës nga të cilat varet suksesi i një filmi.
“Shkolla e filmit ka të bëjë me zbulimin se kush je, nuk ka të bëjë vetëm me marrjen e një sasie të caktuar njohurish apo teknikat më të fundit. Duhet të mësosh se kush je, çfarë përfaqëson dhe sa i mirë je” (Geuens). Blerta Basholli me filmin e saj “Zgjoi”, mësoi se është një yll i madh dhe mund të arrijë suksese të jashtëzakonshme, të tilla sikurse shkrimi i historisë në njërin prej festivale më të mëdha në botë “Sundance Film Festival”, duke fituar për herë të parë në historinë e këtij filmi tre çmimet kryesore, e gjithë këto të arritura me filmin e saj të parë.
FOTO: MKRS
Debutim i ëndrrave
Në një interevistë për KultPlus, Blerta Basholli tregoi se asnjëherë nuk e kishte pritur që filmi të arrinte gjithë këtë sukses dhe të fitonte gjithë ato çmime.
“Nuk e kom mendu nashta as në andrrën më të mirë nuk e kom imagjinu fillimisht me u pranu në “Sundance”, e pastaj me bo edhe histori aty. Shteti na ka mbështet shumë mirë edhe në kampanjë, por ne kemi pasur fatin të gjejmë mirëkuptim dhe njerëz që e dojnë kinematografinë dhe na kanë mbështet deri në fund. Ky çmim i dhuruar nga institucionet e Kosovës është çmim shumë i rëndësishëm për mua, e kjo ndoshta është edhe kulmi i ëndrrave”.
Shkrimi i historisë, larg horizontit
“Për të qenë e sinqertë, nashta pse e kemi pas plan gjatë gjithë kohës për t’u pranu në “Sundance”, nuk e kom prit që të fitojmë çmime e të shkruajmë histori në “Sundance”, i veçoi si çmime më të veçanta. Por edhe medalja presidenciale nga presidentja Vjosa Osmani është i veçantë, edhe ky sot gjithashtu. PriFest, si festival nga Prishtina ku fituam çmim është shumë i veçantë dhe secili ka ndjenjën e vet”.
Puna e madhe dhe xhirimet e shumta gjatë procesit të bërjes së një filmi, detyrimisht të largojnë nga filma dhe qëndrimi larg tyre asnjëherë nuk është diçka e mirë, megjithatë Basholli vlerëson se puna e saj herë pas here ia mundëson që ndonjëherë ta kalojnë shumë kohë me fëmijët, dhe ndonjëherë të mos i shohin për një kohë të gjatë.
“Puna jonë e ka një të mirë dhe një të keqe, kur je prind dhe punon në industri të filmit mundesh me pas më shumë kohë me kalu me fëmijët, sesa një prind që punon në orar të rregullt, sepse je gjithë ditën në shtëpi, mundesh me planifiku pushime më të gjata. Gjatë kohës kur është realizuar filmi, unë kam qenë edhe drejtoreshë e kulturës dhe masdite isha në montazh, kështu që fëmijët e mij për disa muaj më kanë parë shumë pak, falë nanës sime e cila u kujdes, sepse as Artani nuk ishte në shtëpi. Gjatë kohës kur nuk jemi të zënë, i marrim gjithë kohën me veti dhe kalojmë shumë kohë me ta”.
FOTO: MKRS
Filmi i dytë, jeta e rinisë së Bashollit në vitet e 90-ta
“Jom mundu pak a shumë me paraqitur pjesën gjatë kohës së okupimit. Kom kontaku me familjarët dhe shoqërinë, por hala s’kom kontaktu me ta rreth të drejtave të emrave. Duhet me lyp të drejtën për emra, sidomos nga familja jem, e sigurisht për të gjithë të tjerët”, përfundoi ajo.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, beson se Kosova do të arrijë edhe suksese të tjera më të mëdha sa i përket pjesës së filmit.
“Unë besoj që në raport me talentin dhe potencialin që e kemi si shoqëri në fushën e kinematografisë, nuk e kemi arritur akoma kulminacionin sepse ka shumë e shumë për t’u arritur.. Por ajo që është arritur deri tani, është rezultat i punës vetëmohuese i filmbërësve të Kosovës. I përkulem suksesit të tyre që ka ardhur nga puna e palodhshme dhe përkushtimit të jashtëzakonshëm në vitet e fundit. Suksesi i tyre është obligim për institucionet, dhe ne përveç që e kemi dyfishu buxhetin për filmin dhe do të vazhdojmë rritje progresive në vitet e ardhshme, tanimë po hartojmë ligjin e ri për kinematografinë, po ofrojmë insentiva të reja për të atrakuar investime të reja për film në Kosovë.
Mobilizimi i institucioneve për filmin = sukses i garantuar
“Kemi nënshkruar marrëveshje për bashkëprodhim kinematografik me Izraelin e Francën, shumë shpejt do të vazhdojmë edhe me disa shtete të tjera evropiane. Po negociojmë anëtarësimin e Kosovës në Euro Imazh, që është fondi më i madh evropian i filmit, pjesë e Këshillit të Evropës. Shumë shpejt në pjesën e dytë të këtij viti do të kemi çasje në programin “Media” të Komisionit Evropian, që është edhe në fond tjetër ku filmbërësit tanë mund të aplikojnë dhe të përfitojnë. Një angazhim e mobilizim i madh i institucioneve, i nxitur nga sukseset e artistëve tanë, që është i madh e i jashtëzakonshëm, sukses për të cilin jam i bindur që do të jetë edhe më i madh vitet në vazhdim.
Ligji i Kinematografisë, jetik për të ardhmen e filmit
“Ne tash po e përmbyllim koncept-dokumentin për art dhe kulturë, ky koncept-dokument po na i rekomandon disa ligje të reja, ligji i përgjithshëm për kulturën, një ligj i veçantë ai për kinematografinë, do të kemi edhe një për muzetë dhe veprimatinë botuese. Ligji për kinematografinë unë besoj shumë që si të përfundon faza e miratimit të koncept-dokumentit në qeveri, nga ai moment do të fillojë hartimi dhe gjatë vjeshtës ligji i ri për kinematografi duhet të jetë në procedurë parlamentare.
Ne kemi një fond të veçantë dhe një çasje të veçantë, shpesh edhe të jashtëzakonshme edhe kur nuk kemi fonde dhe e dijmë se një film ka potencial për sukses në ndonjë fesitval për të marrë çmim, ne mobilizojmë fonde shtesë, kështu ka ndodhë edhe me “Zgjoin”. Është rezultat shumë i madh suksesi i tij, po përgjigjja e shkurtë është se edhe atëherë kur fondi hargjohet, ne gjithmonë gjejmë mundësi të reja, sepse të rinjtë tanë dhe artistët tanë, e sidomos e veçanarisht ata të artit të 7-të, janë një potencial i jashtëzakonshëm për promovimin e shtetit tonë, janë një potencial i jashtëzakonshëm për të krijuar dhe për të mbështetur zhvillimin ekonomik të Kosovës, kështu që ne nuk na takon asgjë vetëm të krijojmë kushte më të mira”.
FOTO: MKRS
Përpos yjeve nga fusha e kinematografisë, në këtë mbrëmje kori “SIPARANTUM” mori një vëmendje më të veçantë, duke patur paraqitje briliante të kohërave moderne, ku bëri të gjithë publikun për veti dhe dëshmoi talentin e madh që Kosova ka edhe në fushën e muzikës. Në përfundimin e kësaj cereonie është organizuar edhe një koktej rasti, derisa më vonë është shfaqur edhe filmi “Era dhe Lisi”, me aktorë të mëdhenj të skenës shqiptare, Abdurrahman Shala, Faruk Begolli, Xhevat Qorraj etj. E gjithashtu, kinematografia e Kosovës po vazhdon të lulëzojë dhe sukseset po vijnë në mënyrë të natyrshme. /KultPlus.com
Sot në Kanë është nënshkruar marrëveshja për bashkëprodhim kinematografik mes Kosovës e Francës, përcjell KultPlus.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, përmes jnë postimi në Facebook ka thënë se kjo është një ditë e shënuar për kulturën dhe filmin.
Në vijim gjeni postimin e plotë të tij:
Ditë e shënuar për kulturën dhe filmin, konfirmim i marrëdhënieve të shkëlqyera ndër-shtetërore mes Kosovës dhe Francës.
Sot në Cannes kemi nënshkruar marrëveshjen për bashkëprodhim kinematografik mes dy shteteve.
Moment krenarie. Urime komunitetit të filmit, suksese në realizime të përbashkëta filmike kosovaro-franceze./ KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku është takuar sot me zëvendësministrin e Kulturës të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Daim Luçin.
Në takim është diskutuar për çështje të interesit të dyanshëm mes dy vendeve në fushën e kulturës, me theks fuqizimin e bashkëpunimit kulturor përmes aktiviteteve konkrete të përbashkëta në shkëmbimin e përvojave të mira dhe të profesionistëve në fusha të veçanta kulturore.
Ministri Çeku e ka informuar edhe për punët, planet dhe aktivitetet që janë duke u realizuar në fushën e kulturës nga ana e ministrisë dhe ofroi mbështetjen e plotë të MKRS-së për të bashkërenduar përpjekjet për rritjen e mëtutjeshme të bashkëpunimit me Maqedoninë e Veriut në kulturë. /KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku ka bërë të ditur se Kosova së shpejti do të ketë një institucion të ri, atë të Muzeut të Artit Bashkëkohor, në bashkëpunim me Komunën e Prishtinës.
Në një intervistë për KultPlus, Çeku deklaroi se janë në fillet e para konceptimit të Muzeut të ardhshëm të Artit Bashkëkohor, i cili është një institucion që Kosova nuk e ka dhe duhet ta ketë.
“Është një institucion kombëtar i kulturës për të cilin ne si ministri e kemi për detyrë që ta iniciojmë, por gjithsesi edhe me Komunën e Prishtinës për shkak të lokacionit ku duhet të ndërtohet ky muze. Tashmë e kemi konceptin fillestar dhe në ditët në vijim do të ngritet Këshilli Inicues i Muzuet të Artit Bashkëkohor, ku do të përbëhet nga emrat më eminent të artit tanë bashkëkohor, të emrave që i kemi edhe me karrierë ndërkombëtare dhe nga të tjerë. Besoj që ky këshill do t’i vëjë themelet e këtij koncepti edhe përmbajtësor se çfarë muzeu bashkëkohor të artit duhet të kemi, por edhe të konceptit arkitektonik se çfarë ndërtese duhet të bëhet. Ky muze do të shërbejë parasegjithash në komunikimin ndërkombëtar në sferën e artit, prandaj këtu jemi në hapat e parë por unë jam shumë optimist që gjatë mandatit tonë qeverisës do të jemi shumë afër e ndoshta edhe afër realizinit përfundimtar të këtij muzeu”, deklaroi Çeku.
Nga ana tjetër, kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka pohuar për KultPlus se ekziton një bashkëpunim i mirëfilltë me Ministrinë e Kulturës dhe ata po punojnë së bashku në Muzeun e Artit Bashkëkohor.
“Ne kemi një bashkëpunim të mirëfillt me Ministrinë e Kulturës, e pikëriht sot po bisedonim që piktorët e kryeqytetit e legjendave të tjera të artit, ju duhet një muze që t’i kemi të mbrojtura në mënyrë institucionale në galeri, nëpër muze të kryeqytetit. Jemi duke punuar në këtë aspekt, i kemi vendos zonat e jemi pajtu me MKRS-në për pikat, në këtë rast të Teatrit të Operas dhe Baletit. Tani jemi pajtuar edhe pikat edhe të Muzet të Artit Modern, gati janë termat e referencës dhe shumë shpejti do të kemi konkurse ndërombëtare për dizajnimin, e më pastaj dikur në vitin e ardhshëm edhe fillimin e ndërtimit të tyre”.
Komuna e Prishtinës së fundmi ka marrë vendim për ndarjen e lokacionit për ndërtimin e Teatrit të Operas dhe Baletit prapa Pallatit të Rinisë. /KultPlus.com
Është krahasuar me piktorin Pablo Picasso, i cili konsiderohet si një nga artistët më të mëdhenj të historisë, por kjo nuk e pengoi që shprehja më e perdorshme e artistit shqiptar, Nusret Salihamixhiq të jetë “kjo është e thjeshtë si një lojë” në çdo vepër që ai punonte, vepra që në radhë të parë përfshinin guximin në kohën kur po pikturonin dhe që përfshinin vlera shumëdimensionale, ngjyra voluminoze dhe piktura që lënë gjurmë në kohë që autori të mos harrohet kurrë, shkruan KultPlus.
Mbrëmë në Galerinë e Ministrisë së Kulturës u hap ekspozita pikërisht me emrin “Loja” e artistit të shquar, Nusret Salihamixhiq, ku edhe në përpikmëri dhe vëndosshmëri u prezantuan veprat e autorit nëpër etapa të ndryshme të jetës, ekspozitë e cila është kuruar nga artisti tjetër i njohur, Jakup Ferri.
Planifikimi kërkon kohë dhe ekspozita të tilla nuk realizohen brenda muajve, gjithashtu kërkohet edhe punë e madhe, një punë që bëhet çdo ditë dhe gjithashtu gjatë gjithë këtij procesi ekziston frika se gjithë mundi dhe puna e bërë, madje edhe mund të dështojë. Por vendosmëria e të gjithë atyre që morën pjesë në këtë proces, rezultoi suksesshëm dhe Galeria po mirëpriste njerëzit që po vinin në tufë për të parë e për të mësuar më shumë rreth veprave të artistit Salihamixhiqit.
Në një linjë me gëzimin, mungesa për të shfaqej natyrshëm
Gruaja e Nusret Salihamixhiqit, Mybera Ferizi, kujtimet për burrin e saj i mbanë në një vend të veçantë, derisa mungesa për të është e madhe.
“Unë të gjitha kujtimet me Nusretin i kam të mira. Gjithë kohën që kemi kaluar bashkë, ai ka qenë duke punuar natë e ditë. Ka punuar si profesor, është rikthyer në shtëpi dhe ka kërkuar që buka të jetë gati, mund të them që deri në shtratin e vdekjes e ka mbajtur brushën në dorë. Ka lënë piktura që nuk ka askush, mund të them që askush në botë nuk ka lënë piktura sa ka lënë Nusreti. Ai ka punuar sikurse me qenë fabrikë. Secila pikturë e tij është unikat në stilin e vet, nuk ka bërë asnjëherë një të njëjtë”, u shpreh ajo për KultPlus.
E pyetur mbi hapjen e kësaj ekspozite, Mybera me emocione në fytyrë tha se ndjehet shumë e lumtur për këtë gjë. “Nuk e di se a mundet të bëhet më madhështore. Një gëzim tepër i madh, e gjëja e vetme që më mungon është ai, emocionet gjithmonë janë të pranishme”.
(Mos)gatishmëria për ekspozitë dhe synimi për të rinjtë
Edhe djali i tij, Fatos Salihamixhiqi, rrëfen për KultPus se nuk ndjeheshin të gatshëm si familje për të hapur një ekspozitë të tillë, jo sepse mungojnë veprat, nuk ishin të përgatitur e në fund vedosën të sipërfaqin punën, guximin dhe pasionin e madh që ka pasur babai i tyre për artin.
“Kjo është hera e parë që veprat e tij po prezantohen në publik pas vdekjes së tij. Këto punime janë punime që janë punuar në faza të ndryshme, në etapa të ndryshme. Këtë seleksionim e ka bërë Jakup Ferri, në bazë të përzgjedhjes së tij e ka bërë për veprat që artisti ka realizuar në vitet 1960-70-80. Unë jam shumë falëndrues ndaj Dhuratës, e cila me një punë të palodhur ka bërë të pamundurën të mundurën. Unë nuk kam qenë i interesuar që në këtë kohë të hap këtë ekspozitë, nuk kam qenë unë i pëgatitur jo pse nuk kemi pasur vepra. Por e kam pasur të pamundur që t’i them jo Dhuratës dhe Jakupit”.
Sa i përket pjesës në qoftë se këto piktura janë në shitje apo jo, Fatosi thotë se për këtë gjë nuk është biseduar akoma asgjë, pasi qëllim kryesor dhe si mision kanë t’ia mundësojnë studentave, artistëve e njërëzve të ndryshëm t’i shohin ato dhe të mësojnë prej këtyre veprave.
“Këtu do të shihet guximi se si një artist si Nusreti në vitet 60-ta ka pas guximin që të bëjë vepra që vështirë është të bëhen në ditët e sotme. Për atë kohë ka qenë guxim, kështu që është shembull për gjeneratat e reja që të mos ketë paragjykime por të kenë lirinë e shprehjes në punën e tyre”.
Ideja, bashkëpunimi dhe realizimi
Drejtoresha ekzekutive e Galerisë së Ministrisë së Kulturës, Dhurata Ramosaj, tregon se si erdhi nga ideja e deri te bashkëpunimi me familjarët për të risjellë veprat e Nusretit.
“Ideja ka ardhur nga ne si udhëheqës të Galerisë së Ministrisë së Kulturës, Jakup Ferri ka qenë i ftuar. E kemi ftuar para dy viteve që të jetë pjesë e programit, pasi ekziston një procedurë e gjatë që shkon nga ftesa, pranimi e pastaj deri te ekspozita. Kemi pasur shumë kënaqësi që fillimsiht familja ka pranuar që të ekspozojë profesorin i cili nuk jeton më, e gjithashtu edhe Jakupin, i cili me qef e ka pranuar këtë obligim të ri si kurator. E deri sot i kemi vendour bashkarisht të gjitha se si do të vendosen pikturat, si do të prezantohet, si do të bëhet PR, të gjithë bashkë kemi ardhur te ideja finale”.
Ramosaj gjithashtu njofton se data 5 maj është vendosur bashkarisht me familjen dhe gjithë të tjerët
“Data, ka qenë vjet e vendosur që të mbahet në maj. Ne kemi fatin që kjo ekspozitë të jetë e hapur edhe nga vizituesit e Manifestas, e ne jemi munduar që të jemi edhe pranë artistëve të rinj, studentëve por pse jo edhe turistat me pa një autor sikurse Nusreti. Kjo ekspozitë do të jetë e hapur deri më 26 korrik të këtij viti.Sa i përket mënyrës së shitjes duhet të vendosë familja, ne e kemi hapur si promovim dhe familja duhet të vendosë për një gjë të tillë”.
Kujtime pozitive nga fëmijëria, të përhershme në sirtar
Për kryetarin e Prishtinës, Përparim Rama, vizita në këtë ekspozitë e ka rikthyer në kohë, atëherë kur atelia e babait të tij vizitohej shpesh herë nga axha Nusret, siç e quan ai, e përveç bisedës, arti e pikturat shtoheshin takim pas takimi.
“Kjo është një ekspozitë shumë e rëndësishme. Ne duhet t’i çmojmë vlerat e artistëve tanë, të cilat janë legjenda të kryeqytetit dhe jo vetëm. Nusret Salihamixhiqi është një piktor i veçantë me karakter botëror, e unë kam pasur fatin që ai dhe babai im të jenë miq të mirë. Unë jam rritur me pikturat e tij, ne e kemi thirrur atë axha Nusret e sot jam shumë i emocionuar sepse një numër të madh të pikturave që po i shoh unë janë të kohës kur unë nuk kam lindur dhe po e shoh atë ndërlidhshmërinë e fillesave të pikturimit të Nusretit, e deri te pikturat e tij të mëvonshme. Një kohë ai është thirrur edhe piktor më i madh se Pikaso, këto janë legjendat e kryeqytetit tonë, ky është Nusreti me të cilin duhet të mburremi ne të gjithë”, tha ai për KultPlus.
Kujtimet me artistin, Rama i ka në memorie si një gjë pozitive që do t’i mbajë me vete gjithmonë.
“Unë e mbaj mend shumë herë edhe në atelenë e babait kur vijke axha Nusret. Ai tërë kohën pinte cigare dhe mbante një brushë në dorë. Gjatë gjithë kohës ka qenë duke punuar, duke bërë skica, duke bërë art e kritika konstruktive. Babai im, Kadrush Rama dhe Nusreti kanë pasur një miqësi të mirë. Era e ngjyrave të ndryshme, buzëqeshja e shakatë që kanë bërë me njëri tjetrin, i kam në memorie si një gjë pozitive që i mbaj në vete gjithmonë”.
“Rikthimi” i Nusret Salihamixhiqit
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, ndau me lexuesit e KultPlus emocionet e veçanta për rikthimin e Salihamixhiqit në Galerinë e Ministrisë, pas afër 11 vitesh kur ai ishte në një ekspozitë në Galerinë Kombëtare.
“Jam shumë i lumtur që Galeria e Ministrisë pas një kohe shumë të gjatë, e pas ekspozitës së fundit të Nusret Salihamixhiqit, pra, pas afër 11 vitesh e kemi edhe një herë në Galerinë e Ministrisë një nga emrat më të mëdhenj të artit bashkëkohor e pamor në vendin tonë. Ai është një figurë emblematike, të paktën për mua personalisht ndër më të mirët e vendit tonë dhe jo vetëm. Nusreti është një artist i botës shqiptare, por me përmasa ndërkombëtare, i vlerësuar edhe nga kritikët ndërkombëtarë”.
Vëllimin e madh të veprave të artistit e veçon edhe Çeku, që thotë se kjo e bën të dallueshëm nga të tjerët.
“Nusreti përpos që ka ekspozuar shumë, ka krijuar edhe shumë. Nuk dallohet vetëm për nga stili i tij shumë i veçantë, ka qenë shumë i guximshëm në kohën kur ka punuar, por dallohet edhe për nga vëllimi i krijmtarisë, ka lënë shumë vepra mbrapa”.
Blerja e veprave të artit nga artistët vendor
Çeku njofton se ka filluar cikli i parë i blerjes së veprave nga artistët vendor, derisa shumë shpejt do të aktivizohet edhe një formë tjetër e blerjes së këtyre veprave.
“Ne në Galerinë Kombëtare kemi një pjesë të vogël, por familja e cila vazhdon me shumë zell ta ruajë e t’i mirëmbajnë veprat e tij, po vazhdojnë të bëjnë një kontribut të jashtëzakonshëm. Ne tashmë e kemi nisur ciklin tonë të parë të blerjes së veprave nga artistët tanë vendor, pas vendimit të Qeverisë së Kosovës për t’i ndarë mbi 1 milionë euro për blerjen e veprave. Tashmë konkursi për blerje është i hapur dhe artistët mund të aplikojnë. Shumë shpejt do të aktivizohet edhe forma tjetër e blerjes së veprave që është përmes blerjes direkte dhe unë besoj që Salihamixhiqi dhe emra të tjerë duhet të jenë pjesë e koleksionit të shtetit me vepra të reja, sepsa disa i kemi në Galerinë tonë”.
Çeku lartësoi edhe një herë tjetër figurën madhështore të artistit, duke thënë se së shpejti do të botohet edhe një monografi me të gjitha veprat e Salihamixhiqit.
“Numri i madh i njerëzve të pranishëm këtu, anëtarë të familjes së tij, kritikët dhe fakti që ekspozita është kuruar nga artisti ynë Jakup Ferri e bën shumë madhështore këtë ngjarje. Prandaj unë besoj që kjo duhet të ketë vazhdimësinë e saj dhe një vazhdimësi që ne veçse e kemi nisur para ca kohësh me një vendim të Ministrisë, është botimi i monografisë së Nusret Salihamixhiqit, Galeria jonë e Ministrisë është duke punuar në këtë monografi me disa nga artistët, dizajnerët dhe fotografët më të mirë dhe shumë shpejti do ta kemi monografinë e të gjitha veprave të Salihamixhiqit të botuar”.
Muezu i Artit Bashkëkohor
Rama deklaroi se ekziston një bashkëpunim i mirëfillt me Ministrinë e Kulturës, e ata bashkë po punojnë edhe në Muzeun e Artit Bashkëkohor.
“Ne kemi një bashkëpunim të mirëfillt me Ministrinë e Kulturës, e pikëriht sot po bisedonim që piktorët e kryeqytetit e legjendave të tjera të artit, ju duhet një muze që t’i kemi të mbrojtura në mënyrë institucionale në galeri, nëpër muze të kryeqytetit. Jemi duke punuar në këtë aspekt, i kemi vendos zonat e jemi pajtu me MKRS-në për pikat, në këtë rast të Teatrit të Operas dhe Baletit. Tani jemi pajtuar edhe pikat edhe të Muzet të Artit Modern, gati janë termat e referencës dhe shumë shpejti do të kemi konkurse ndërombëtare për dizajnimin, e më pastaj dikur në vitin e ardhshëm edhe fillimin e ndërtimit të tyre”.
Ndërkaq, i pari i Kulturës njoftoi për KultPlus se janë në fillet e para të konceptimit të Muzeut të ardhshëm të Artit Bashkëkohor, i cili është një institucion që Kosova nuk e ka dhe duhet ta ketë.
“Është një institucion kombëtar i kulturës për të cilin ne si ministri e kemi për detyrë që ta iniciojmë, por gjithsesi edhe me Komunën e Prishtinës për shkak të lokacionit ku duhet të ndërtohet ky muze. Tashmë e kemi konceptin fillestar dhe në ditët në vijim do të ngritet Këshilli Inicues i Muzuet të Artit Bashkëkohor, ku do të përbëhet nga emrat më eminent të artit tanë bashkëkohor, të emrave që i kemi edhe me karrierë ndërkombëtare dhe nga të tjerë. Besoj që ky këshill do t’i vëjë themelet e këtij koncepti edhe përmbajtësor se çfarë muzeu bashkëkohor të artit duhet të kemi, por edhe të konceptit arkitektonik se çfarë ndërtese duhet të bëhet. Ky institucion i ri i artit pamor duhet të jetë hapësira e re e shtetit tonë për të sigurar edhe një vend për mirënjohjen që duhet t’ia bëjmë emrave sikurse Nusret Salihamixhiqi, por jo vetëm. Ky muze do të shërbejë parasegjithash në komunikimin ndërkombëtar në sferën e artit, prandaj këtu jemi në hapat e parë por unë jam shumë optimist që gjatë mandatit tonë qeverisës do të jemi shumë afër e ndoshta edhe afër realizinit përfundimtar të këtij muzeu”, deklaroi Çeku.
Pikturat e Nusretit të japin një ndjenjë se ju po kaloni në një botë paralele, apo edhe dimension tjetër. Përmes ngjyrave, skicave, vijave, ideve të menduara, domosdo të “detyrohet” të vish në përfundim se kjo vepër është diçka jashtë kornizës së mendjes, pra, vërtetohej se imagjinata e njeriut mund të kalojë çdo kufi njerëzor.
Momenti kulminant ishte atëherë kur me shkronja të vogla dhe stil të veçantë shiheshin edhe 4 numra që kishte shkruar Nusreti, e që ishin pikërisht vitet në të cilat kishte realizuar këto vepra (1953,1960, 1973 etj), atëherë gjithçka ndryshonte dhe udhëtimi i njerëzve nëpër kohë dukej gjithnjë më i besueshëm, vepra që sipërfaqnin diçka që i përket së ardhmes, prandaj gjithsesi arti është gënjeshtra që na mundëson të kuptojmë të vërtetën.
E njohur si kërcimtare dhe koreografe moderne amerikane, Martha Graham kishte thënë se asnjë artist nuk është përpara kohës së tij. Artisti është në kohën e tij, vetëm se të tjerët janë pas kohës, prandaj neve na duhen vite të arrijmë në kohën e Nusretit dhe ai do të na presë me brushë në dorë dhe vepra të reja.
Ekspozitën “Loja” mund ta vizitoni deri më 26 korrik 2022 në Galerinë e Ministrisë së Kulturës. /KultPlus.com
