Hija e shpirtit tim

Poezi nga Federico García Lorca

Hija e shpirtit tim
Fluturon në një perëndim alfabeti,
Mes librash
Dhe fjalësh.

Hija e shpirtit tim!

Kam arritur në vijën ku bie
Malli,
Dhe pika e vajit shndrrohet,
Në albastër shpirti.

(Hija e shpirtit tim!)

Kupa e dhimbjes
u mbarua,
por kjo është arsyeja dhe përmbajtja
e buzëmbledhjeve të vjetra të mesditës
e vështrimeve të vjetra të mesditës.

Një labirinth i mjegullt
Yjesh të tymtë
Grackon iluzionet e mia
Aq të venitura.

Hija e shpirtit tim!

Dhe një aluçinacion
Mëkon vështrimet.
E shoh fjalën dashuri
Të zhveshur.

Bilbili im!
Bilbil!
A po këndon? /KultPlus.com

Hutimi

Nga Sali Bashota

Në tavolinën afër xhamit të thyer
Të dy ulen me buzë në gaz
Ajo shikon akrepat e orës
Ai tund kokën
Çdo hollësi tjetër është e tepërt

Në tavolinën përballë
Dy të dashuruar cakërrojnë gotat
Dhe ia ngulin sytë njëri-tjetrit
Derisa mbaron rituali
I shtrydhjes së buzëve

Diku afër banakut
Një poet reciton poezi për kafshët
Në dorën e djathtë mban çelësin
Trëndafilin e kaltër në dorën e majtë
Çdo krahasim tjetër është si nata

Imazhet luajnë me vetveten
Asgjë më nuk është e dehur
Pas pak këputet filli i ëndrrës
Nga hutimi i syve
Merr fund akti i zilisë

(Akti i frymëzimit: San Diego, korrik 2005. Shkruar më 8 prill 2022) / KultPlus.com



Si bëhet kënga shqiptare

Nga Qëndrim Popaj

Merre një grusht marrëzi,
shto ca pika racizmi, budallakije e patriarkalizmi,
e pak patriotizëm fallc e t’harxhun,
pak gurë të përmendoreve dhe beton,
pak gjelbërim që e merr n’Serbi,
pak aromë t‘premtimeve të politikanëve,
Në fund i shton egoizëm
dhe i hedh ca gënjeshtra përsipër
dhe e le të piqet nën tingujt e muzikës tallava
deri sa t’na thotë Amerika: u pjekë.

Inspiruar nga poezia “Si bëhet kënga rome” e Kujtim Paçaku, e kthyer në satirë. / KultPlus.com

Të huaj jemi

Shkruan: Ismail Kadare

Të huaj jemi

Te huaj jemi ne prej kohesh,
C’ish per t’u thene eshte thene,
Si guret qe zene vend ne toke,
Ne jete vend ne kemi zene.
Drejt njeri-tjetrit kemi mbyllur
Te gjitha rruget edhe shtigjet,
Si dy qytete mesjetare
Me mure, heshta dhe me pirgje.
Por naten, kur i lodhuri truri,
Portat i mbyll me qetesi,
Ti gjen nje shteg dhe futesh brenda,
Nje shteg qe vetem ti e di.
Pastaj si ne rrugica parqesh,
Shetit mes cirkovolucionesh,
Hyn neper endrra e shkujdesur,
Fanitesh, qesh, ma ben me dore.
Pok kur mengjesi ze afrohet,
Nis shqetesohesh befas ti,
Dhe heshturazi del perjashta
Nga shtegu, qe del vec ti
E dita vjen. Rrjedh prape jeta.
Dhe ne te dy si dhe me pare
Te ftohte rrime e te pamposhtur
Si dy qytete mesjetare. /KultPlus.com

Ç’më ndodhi me një shkronjë?

Poezi për fëmijë nga Tasim Gjokutaj.

Me rrëmujë detyrat
i bëri Besniku,
la fletoren hapur
dhe në lojë iku.

E mora fletoren,
bobo, ç’të lexoj,
në çdo fjalë të shkruar
mungon nga një shkronjë.

Atë ditë Besnikun
e hoqa nga loja:
– Sot, – i thashë, – je ngopur,
se ke ngrënë… shkronja!

– Lërmë, o babi, lërmë,
lërmë të shkoj në lojë,
se s’bëhet hataja
vetëm për një shkronjë!

– Nuk bëhet hataja
vetëm për një
shkronjë?!
Eja, bir i babit,
bashkë ta shikojmë.

Për një d-ë
që ti s’e vë,
fjala derë
bëhet erë
dhe shtëpia
ngel pa derë…

Për një m-ë
që ti s’e vë,
fjala mik
bëhet ik…

(Ç’bën kështu,
more Besnik,
a i thuhet
mikut ik?!)

Shih pa shih,
ka dhe më keq:
për një b-ë
që ti e heq,
fjala bujk
bëhet ujk.

(Bujkun tonë
që prodhon bukë,
për një shkronjë
ti e bën ujk…)

Sytë e Nikut
mbushen lotë…
Do të flasë,
por çfarë të thotë?! /KultPlus.com

‘I përndjekuri yt erotik, i përndjekur të mbetet gjithmonë’

Poezi nga Dritëro Agolli

Unë jam i burgosuri yt,
Rroj me prangat që ti më ke vënë
Po çudi, as qelia s’më mbyt,
Dhe s’më mbyt as dritarja e zënë.

Kur ti prangat m’i hodhe në mish,
Unë i putha duart e tua.
Është rast i pashembullt ta dish,
Që xhelatin ta puth a ta dua!

I përndjekuri yt erotik,
I përndjekur të mbetet gjithmonë!
Erotik i mirë a i lig,
Hidhmi duart në fyt, torturomë!

‘Ca pika shiu ranë mbi qelq…’

Poezi nga Ismail Kadare

Mall

Ca pika shiu ranë mbi qelq.
Për ty unë befas ndjeva mall.
Jetojmë të dy në një qytet,
Dhe rrallë shihemi, sa rrallë.

Edhe m’u duk pak e çuditshme
Si erdh kjo vjeshtë, ky mëngjes.
Qiejt e ngrysur pa lejlekë
Dhe shirat pa ylberë në mes.

Dhe thënia e vjetër e Heraklitit
Seç m’u kujtua sot për dreq :
« Të zgjuarit janë bashkë në botë,
Kurse të fjeturit janë veç ».

Në ç’ëndërr kemi rënë kaq keq,
Që dot s’po zgjohemi ne vallë ?…
Ca pika shiu ranë mbi qelq
Dhe unë për ty seç ndjeva mall.


1976./ KultPlus.com

‘A du m’u bâmun bujk a mjek’

Shkruan: Plator Gashi

a du m’u bâmun bujk a mjek
më kanë dvetun si bërbjek
edhe sod kur pak jam pjekë
kshtu me dvetun, do janë tekë!

çka me t’thanun un’ bre bac?
çka t’thotë qeni për nji dac?
bujk e mjek edhè n’u bafsha
kurrë i knaqun mos u dafsha!

pse n’alem me pasë arsye
e çdoherë diçka ‘me vye’?
n’kofsh i knaqun kshtu bre djalë
kqyr, mirë boll, po mu me m’falë

se druni’ dardhës qi lul’zon
s’thotë me veti: “babë, a bân?”
e as hana qi vjen rrotull
s’e ban punën sall për fodull!

pse n’kët’ ymër gjith’ me lypë
vendime, halle me i përtypë
thojnë se zgiedhja asht liri
po për mue asht robni!

hajt tash lemni ta ha çorbën
e ta ldiri mirë kët’ vorbën,
t’gdhihna herët pa çelë agu
të mos rrnoj ma për së largu!

kshtu, helbete, mos po msoj
qi shmajt’ e djatht’ janë cok njisoj
qysh me ditë kah me i grahë?
eh,
qysh din dardha, kur me ra? /KultPlus.com

Monologu i të vetmuarit

Poezi nga Ismai Kadare

Tani une ngjitem lart dhe s’kam asnje gezim.
Ketu ku kam arritur me ftohte eshte, me vetmi.
E dija kete, por padurimi i vdekur
Me shtynte te shpejtoj te ky sinor i kote.

Krahe grash te thyera mbi supe si te prera nga nje
morg
Me japin nje gezim po aq te vdekur.
Me duket ende dimer ndonese esht prill.
Kam ftohte.
Kam ftohte. /KultPlus.com

‘Mund të imagjinoj çfarë të dua, por ty nuk mund të të imagjinoj’

Kosti

Mund të imagjinoj çfarë të dua
Por ty nuk mund të të imagjinoj
Nëpër telat e një kitare mbase
Je melodia qe unë kerkoj
Melodia e shpirtit, thellë në krijim
Frymëzimi i një ëndrre pa mbarim.

Mbase je vetë frymëzim
Melodia e një shpirti
që mban jetën… në vallëzim
Realitet? Mbase…
Po realitet je, sepse ndryshe ska kuptim.

Realiteti nuk imagjinohet
Ashtu si edhe ti …
nuk mund të fshihesh nëpër ëndërra
Nëpër errësira ëndrrash të pa vërteta
Sepse ashtu si realiteti, ti je vetë jeta!

Mund të ënderroj çfarë të dua
Por ty jo!
Mund të krijoj çfarë të dua
Por ty jo!
Sepse ti je vetë frymëzimi
I çdo ndjenje që kam në shpirt
Nëpër terre ëndrrash ti je drit’! /KultPlus.com

‘Ti meriton një dashuri që të bëjë të ndihesh e sigurtë’

Poezi e shkruar nga Frida Kahlo.

Ti meriton një dashuri që
të të dojë edhe të pakrehur,
me të gjithë arsyet që të
bëjnë të zgjohesh herët,
me të gjithë demonët
që nuk të lënë të flesh.

Ti meriton një dashuri që
të bëjë të ndihesh e sigurtë,
në gjendje të hash botën,
kur ecën pranë tij,
që i ndjen përqafimet e tua
si perfekte në lëkurën e tij.

Ti meriton një dashuri
që do të kërcejë me ty,
që gjen parajsën çdo herë
që sheh drejt syve të tu,
që nuk mërzitet asnjëherë
duke lexuar shprehitë e tua.

Ti meriton një dashuri
që të dëgjon teksa këndon,
që të mbështet kur bën budallaqen,
që të respekton si qenie të lirë,
që të shoqëron në fluturimin tënd,
që nuk ka frikë nga rrëzimet.

Ti meriton një dashuri
që i largon gënjeshtrat që afron ëndrrat,
kafenë dhe poezinë…

Qetësia e bukur

Shkruan: Dritëro Agolli

Gruaja fle ne carcafin e bardhe e jastekun e bardhe
E bukur si perendi e lashte e Greqise;
Flene syte e saj qe me mahniten vite me rradhe,
Flene buzet e saj si kokrra e prere ne mes e qershise;
Flene qerpiket si halat naten ne grure,
Flene mollezat e faqeve qe bejne gropeza kur qeshin,
Fle balli i hijshem qe s’e desha te ngrysur kurre
Dhe nen balle vetullat si krah dallendyshe heshtin.
Ne cast me pushton nje ndjenje fajesie dhe malli,
Para saj i vetem, para saj I pagjume,
Dhe mbulohet me rrudha te dendura balli
Dhe them me vete: grua e dashur te kam lodhur shume.
Kam ikur shpesh ne rruge te gjata ne fusha e shpata,
Te kam lene femije e shqetesime mbi shpine,
Te kam lene pazarin, radhen e netet filikate,
Te kam lene mbi shpatulla gjithe shtepine.
Fli e vuajtura ime! /KultPlus.com

‘E vetmuar ti, i vetmuar unë’

Poezi nga Dritëro Agolli

E vetmuar ti, i vetmuar unë
Nga e diela deri tek e diela.
S’ke ç’t’i bësh, nuk dilet tek kjo turmë
Dhe sikur t’i ngjitësh shpirtit vela.

Ja, për shembull, vela shpirti pati,
Do lundrosh me velat nëpër dete,
Përsëri do kthehesh tek krevati,
Po atë vetmi do kesh me vete.

Dhe këputen ditët si tespihe
Nga e diela deri tek e diela.
S’i shpëtojmë aspak kësaj vetmie
Dhe nëse na zgjojnë në treqind gjela.

Lotët e emigrantit

Shkruan: Andrea Zalli

N’festë asht ndezë i gjithë qyteti,
pleq, t’rritun e fmi,
veç nji djalë i ri, i shkreti,
asht tërhjek n’vetmi.

Ka përpara çka po don,
t’gjitha t’mirat plot,
por kafshata poshtë s’i shkon
dhe pse e njom me lot.

S’asht për pare, as për shndet
e gjithë kjo mërzi,
por e djeg malli për nanë t’vet
që e ka larg n’Shqipni.

N’vaj prej mallit e prej dhimbjes
nis e bisedon
me nji ré që drejt vendlindjes
nëpër qiell po shkon.

“Ti, moj ré që shkon kah deti,
ngarkueme me shí,
ndalu, t’lutem, e merr me vedi
edhe lott e mi.

Matanë detit kur t’kesh mbrritë
te nji shpi e shkretë,
në prag t’derës, aty tu’ pritë,
nanën ke me gjetë.

Mbi té lotët dalëngadalë
m’ja lsho përgjatë ballit,
der’ t’ja njomin loti i valë
buzët e djeguna mallit.

Kur t’ja njomin loti i ngrohtë
buzën edhe sytë
se janë t’mijat ka me i njoftë
e fill ka me t’pyetë.

At’herë nanës ti m’i thuej
se djalin mirë e ke,
veç me trup asht ktu n’dhé t’huej,
me shpirt asht atje.

E bren n’zemër natë e ditë 
se vetëm t’ka lanë
ty që n’vuejtje e ke rritë
moj e shtrejta nanë”. /KultPlus.com

‘Ka kohë që s’shihemi dhe ndjej si të harroj unë dalëngadalë’

Shkruan: Ismail Kadare

Kristal

Ka kohë që s’shihemi dhe ndjej
si të harroj une dalëngadalë
si vdes tek une kujtimi yt
si vdesin flokët dhe gjithçka.

Tani kërkoj poshtë e lartë
një vend ku ty të të lëshoj
nje strofë a notë, a një brilant
ku të të lë, të puth, të shkoj.

Në s’të pranoftë asnjë varr
asnjë mermer, a morg kristal
mos duhet vallë prapë të të mbart
gjysëm të vdekur, gjysëm të gjallë.

Në s’gjetsha hon ku të të hedh
do gjej një fushë a një lulnajë
ku butësisht porsi polen
gjithkund, gjithkund të të shpërndajë.

Të të mashtroj ndoshta kështu
dhe të të puth të ik pa kthim
dhe nuk do dine as ne askush
harim ish ky a s’ish harim. /KultPlus.com

Vera

Poezi nga Ndre Mjeda

Vera

A zverdhe fusha, e nder grunore
Po velojne korrcat porsi zogj;
Kendojne katundcat me malcore
Pa u kujtue si dielli i dogj
Vec n’at are, porsi nji e tretun
Zi nder petka e ne fetyre terr
Korre nji cuce pa shoqe,vetun
Me hije t’vet qe mbrapa e merr
Tjetra here tri vet e treta
Korrshe o bij me motra n’shend
Si vjet vetun tiu korr t’gjeta
Pa nji moter, pa gazmend./KultPlus.com

Përse të dua

Shkruan: Lasgush Poradeci

Se të desha vetë,
Dhe t’u nqasa vetë,
Dhe të putha vetë-

Prandaj.
Dhe të humba largë,
Dhe të ndoqa largë,
Dhe të gjeta largë-
Prandaj.

Se të desha prapë,
Dhe t’u nqasa prapë,
Dhe të putha prapë-
Prandaj.

Dhe të humba vashë,
Dhe të ndoqa vashë,
Dhe s’të gjeta vashë-
Prandaj.

Se të gjeta grua,
Dhe të desha grua,
Dhe të putha grua-
Prandaj.

Dhe s’më flet përhera,
Dhe s’më nqas përhera,
Dhe më plas përhera-
Prandaj.

O, prandaj të dua,
Prandaj vashë-e grua,
Fshehtësi për mua-
Prandaj. /KultPlus.com

Kujt i dedikohet dhe nga kush u frymëzuan vargjet e poezisë “Në mundsh”?

“NË MUNDSH…” poezia e britanikut Rudyard Kipling është padyshim poezia më e famshme që ka rrokur interesimin e lexuesve në mbarë rruzullin.

Ajo është ndoshta poezia më e përkthyer dhe interesimi i saj ka qenë që nga tekst i plotë dhe i pjesshëm i disa këngëve të famshme, i disa interpretimeve skenike, filmave, gjithashtu dhe i skalitur me shkronja të arat në fasadat e institucioneve shtetëtore, etj.

Kjo poezi është shkruar në vitit 1895 dhe publikuar më 1910. Në kuptimsinë fillimore ajo duket si një letërkëshillë atërore e autorit për të birin. Por vetë Kipling ka pohuar se frymëzimi i tij poetik për këtë krijim ishte revolucionari, Leander Starr Jameson, i cili udhëheqi lëvizjen “Raid Jameson” në periudhën dhjetor 1895 – Janar 1896, kundër Republikës Transvaal për të përmbysur Qeverinë e Boer Paul Kruger.

Fatkeqësisht kjo lëvizje dështoi dhe ai e desh ta paguante shtrenjtë. Kujtojmë se Leander Starr Jameson i përkiste sërë së lartë londineze dhe karriera, prestigji, nderi dhe integriteti i tij do të dëmtoheshin seriozish.

Kjo poezi është një emblem e artit të periudhës viktoriane dhe piket e rëndësishme e poezis botërore. Për kërshërinë e lexuesit shqiptar ka ardhur me shqipërimin e më të mëdhenjve, Fan Noli, Vedat Kokona dhe shumë të tjerë, por më e parapëlqyera është ajo e Robert Shvarc.

Në mundsh

Në mundsh ta ruash arsyen, kur bota humbet fillin
e fajin ty ta hedh dhe vetes t’i besosh,
sa herë tek ti dyshojnë e s’të përfillin
por edhe dyshimet drejt t’i gjykosh…

Në mundsh të rrish në pritje, nga pritja pa u lodhur,
e, kur t’urrejnë, urrejtje mos t’ushqesh,
madje, ndaj shpifjeve të rrish pa folur,
me thjeshtësi, me to pa rënë ndesh…

Në mundsh t’mendosh, por jo gjer në shkatrrim,
të ëndërrosh, por jo si rob ëndërrimesh,
dhe t’i trajtosh njëlloj e pa dallim
ngadhnjim e shpartallim burim mashtrimesh…

Në durofsh dot thëniet e tua të drejta
në kurthe për trutharët, kopuket që t’i kthejnë,
t’i shohësh të thyera gjërat më të shtrenjta
e prapë t’i ndërtosh me vegla që nuk vlejnë…

Në mundsh fitoret që ke korrur t’i flijosh
si në kumar, në një të vetme lojë,
të rrezikosh, të humbasësh e prapë t’ia fillosh,
dhe humbjen kurrë të mos e zesh në gojë…

Në i detyrofsh dot muskul, nerv e puls e zemër
të të shërbejnë edhe kur gjithçka duket e kotë,
e të qëndrosh kur s’ke asgjë më veç vullnetit,
që vetëm fjalën “Qëndro!” gjithmonë të thonë…

Në mundsh të flasësh me maskarenj, por nderin tënd ta ruash
e t’ecësh përkrah mbretit pa krenari që të verbon…
Nëse armiku apo miku s’të bëjnë dot të vuash,
dhe gjithkend e çmon, por veç sa meriton…

Në mundsh t’i mbushësh ti minutat aq të renda
me vepra që peshojnë
dije dhe mos kij asnjë dyshim,
se jotja do të jetë Bota, me ç’ka brenda,
dhe BURRË do të jesh, o biri im! /KultPlus.com

‘Kur ikja larg, drejt teje vija; Kur vija afër, ikja larg’

Poezi nga Dritëro Agolli

Kur ikja larg, drejt teje vija;
Kur vija afër, ikja larg.
Për dreq më trembte largësia
Dhe afërsia bëhej çark.

As e kuptoja si të desha,
Një mjegull pus, një çmenduri,
Si një poet që shkruan vjersha
Dhe ndez një shkrepse, i bën hi.

Dhe ndofta kjo ish dashuria :
E çakërdisur kuturu…
Për dreq më trembte largësia
Dhe afërsia gjithashtu.

Kur pikon vetmi nën strehë

Poezi e shkruar nga Ali Podrimja.

Ti s’di asgjë miku im
pse unë këndoj
kur ti ma shkel hijen
pse kurrë dorë nuk ngrita në ty
Kohët keq të mësuan
Kam parë njerëz duke blerë litar
Pas fishkëllimës së plumbit duke vrapuar planetit
dhe kam pyetur: për cilën kokë ai lak
për cilin gjak ai hak
Tinëz vetes tinëz dreqit dola në kunavikë
me gurin e shqetësuar në behe
hijena gjuajta mbi botë
në zjarr vura dorën për ty
Ti s’di asgjë miku im
pse pikon vetmi
nën strehë
pse sytë më zmadhohen
Kohët keq të mësuan
kur zotat i munda

E kujtoj mësuesin

Poezi e shkruar nga Agim Vinca.

Pat ikur mësuesi im në Turqi,
unë abetaren e laga me lot.
Në zemër më hyri fytyrë e tij
dhe s’më hiqet atë ditë e sot.

I vogël isha atëhere, pak dija,
jeta më dukej lojë, dëfrim.
Por ngado që shkoja, kudo që vija
shihja fytyrën e mësuesit tim.

Dëgjoja zërin e tij të dashur
kur binte zilja për në mësim,
dëgjoja zërin e tij të dridhur:
«E di ç’është mërgimi, ti Agim?»

Po unë s’e dija, s’kuptoja dot
ç’ishte mërgimi dhe Anadolli.
Sytë e mësuesit ishin me lot
atë ditë që fshati e përcolli.

Kaluan ditë, kaluan vjet,
librin nga dora s’e lëshova,
në banka të shkollës dhe në jetë
punët e kësaj toke i mësova.

Mësova unë se ç’ish mërgimi,
shtëpia pa plëng, sofra pa bukë,
mësova përse mësuesi, imi,
na la dhe mori të largëtën rrugë.

Sot kur dhe vetë me ditar
dal para nxënësve të mi,
e kujtoj mësuesin tim të parë,
arratisur larg në Turqi. /KultPlus.com

Nën pullazin e absurdit

Nën pullazin e absurdit

Krahët mund të të gërvishten rrugëve
e ta humbasësh orientimin
është sall çast
mundësi takimi me veten

Buzët mund të të bëhen shkrumb
ca pikla ujë diku pikojnë
dëftim të shohësh

Matanë gjithmonë
në pritje të humbjeve
për t’i shndërruar në fitore
e më pas për të lëvizur
nën strehën e absurdit – n’liri /KultPlus.com