Dikur raporti i tyre ishte profesor-student, por pianisti Clemens Rave dhe violinisti Visar Kuçi si dy profesionistë me karrierë, mbrëmë erdhën për të shkrirë tingujt e instrumenteve të tyre në festivalin “Chopin Piano Fest Prishtina”, shkruan KultPlus.
Aura e mbrëmjes në Chopin Piano Fest ishte një mbrëmje shumë
e veçantë ku dyshja fantastike me instrumentet piano – violinë sollën një
interpretim mbresëlënës.
Violinisti shqiptar Visar Kuçi, studimet për violinë i kishte përfunduar në Gjermani me profesorin Clemens Rave, por mbrëmë me interpretimin e tij mbresëlënës, ai i qëndroi karshi profesorit Rave.
Edhe pse shumë vite më parë ata kishin bashkëpunuar, kësaj
radhe ata u rikthyen për të interpretuar me shumë dashuri veprat e Beethovenit.
Hapja e festivalit u bë nga violinisti Kuçi i cili për të nisur interpretimin fillimisht ju desh të mbyllte sytë, në këtë mënyrë, ndjeshmëria dhe përkushtimi i tij depërtuan edhe tek publiku. Me një luhatje të ngadalshme të kokës, ai vazhdonte të sillte tingujt në sallë e arrinte të emociononte publikun e pranishëm.
Ndërsa pas Kuçit, në skenë zuri vend pianisti Clemens Rave i cili u ulë në piano për të lëshuar fillimisht disa tinguj të qetë në sallë të cilët ishin relaksues dhe tejet të këndshëm. Me këmbën e majtë ai luajti 8 minuta pa ndalur. Për të kaluar te interpretimi i veprës tjetër, për dallim nga herat tjera, kësaj radhe ai fillimisht u ngrit në këmbë, përshëndeti publikun dhe tutje vazhdoi interpretimin e radhës i cili dallonte shumë nga tingujt e fillimit. Kësaj radhe tinguj që i solli ishin shumë të vrazhdë për të përfunduar gjithçka me disa tingujt të butë.
Pas përfundimit të koncertit, publiku nuk i ndali duartrokitjet për disa minuta, e për të nderuar publikun për duartrokitjet, pianisti Clemens Rave dhe violinisti Visar Kuçi u kthyen përsëri në skenë dhe luajtën edhe një vepër të Beethovenit e cila titullohej Finale – Presto.
Pasi koncerti u përmbyll me një pritje tejet të mirë, violinisti Kuçi foli për KultPlus ku tregoi që veprat të cilat i interpretoi sonte, kishte pritur gjatë që t’i sjellë në një festival.
“Qysh në moshën 18 vjeçare kam pasur dëshirë ta luaj këtë vepër. Ky është programi që unë gjithmonë kam dashur ta luaj, por për të luajtur këso programesh të duhet një partner siç është Clemens, përndryshe është shumë vështirë, sidomos sonata e Bethovenit e cila është një ndër sonatat më të mëdha që konsiderohet edhe si koncert për violinë”, tha Visar Kuçi për KultPlus.
Ai tutje e vlerësoi lart festivalin Chopin Piano Fest, ku
sipas tij organizatorët janë duke e bërë një punë të mirë dhe Prishtinës po i
sjellin muzikantë të nivelit botërorë dhe gjithashtu po i bëjnë një promovim të
mirë Kosovës.
Ndërsa për pianistin Clemens Rave të vish në Kosovë është një
ndjenjë e mirë.
“Në Kosovë mbretëron një atmosferë e mirë, prandaj jam këtu. Sonte gjithçka shkoi mirë, duke filluar nga programi që përcjellë një ndjenjë shumë të mirë e duke vazhduar me publikun që ishin të mrekullueshëm. Jam i nderuar që marr pjesë në Chopin Piano Fest”, u shpreh pianisti për KultPlus.
Për të përcjellë nga afër këtë koncert, i pranishëm ishte
edhe artisti Genc Salihu i cili vlerësoi kontributin e këtij festivali.
“Janë bërë 10 vite me këtë festival, një kontribut i jashtëzakonshëm,
secilën natë ka muzicientë mjaft të shquar botëror. Një gjë e kam vërejtur, tri
vitet e fundit ka pasur shumë festivale të mira, më në fund kam nis me pa të
rinjë që po e përfaqësojnë muzikën klasike.
Festivali “Chopin Piano Fest” do të vazhdojë nesër mbrëma me koncertin e radhës. Në Amfiteatrin e ri të Bibliotekës Qendrore Universitare në Prishtinë, duke filluar nga ora 20:00, në piano do të luaj Ardita Statovci dhe Ariane Haering./ F.Byqmeti / KultPlus.com
Thomasi i vogël nuk ka qenë kurr një nxënës i mirë në shkollë. Ai provoi të studioj deri në moshën 8 vjeçare, deri sa një ditë mësuesi i tij e fyu rëndë dhe prej asaj dite ai vendosi ta braktisë shkollën. Nëna e tij filloi duke i’a mësuar disa gjëra në shtëpi, por vetëm ato më baziket. Atij i pëlqente të lexonte, në veçanti vepra e Charles Dickens dhe të Shekespeare -it. Kur një ditë nëna e tij i’a dha një libër të quajtur “Shkolla e Fizikës” Thomasi menjëherë u bë një zbulues.
Ai e krijo një punëtori në shtëpinë e tij dhe filloi të bëjë eksperimente. Deri në moshën 12 vjeçare, ai e kishte krijuar telegrafin dhe e kuptoi se për t’i përfunduar eksperimentet e tij, ai kishte nevojë për para. Ai filloi të punoj në mënyrë që të kishte para për eksperimente, dhe për të shkuar në punë ai udhëtonte me tren çdo ditë nga 3 orë deri në qytetin më të afërt.
Përgjatë vitit të ardhshëm, ai i’a doli me sukses në disa prej shpikjeve më të rëndësishme si: mikrofoni, Fonografi, Drita elektrike, Betoni, ndërsa e perfeksionoi edhe më shumë telefonin, foto-aparatin dhe gjeneratorin elektrik. Sot, emrin e tij e mbajn rreth 2500 patentime.
Abraham Lincoln
Linkolni kurr nuk shkoi në shkollë. Sidoqoftë, ai u bë lider i lëvizjes për emancipimin e skllevërve përgjatë luftës civile amerikane, dhe për këtë arsye edhe u vra. Leximi e mësoi vetë gjatë kohës së lirë, sepse punonte si zdrukthtar.
Në këtë mënyrë, ai filloi të lexoj libra për drejtësi dhe i’a doli ta sigurojë një leje për ta ushtruar profesionin. Atë gjithmonë e përbuznin për shkak të mungesës së edukimit formal, mirëpo ai u bë njëri ndër liderët më të njohur të historisë amerikane.
Mark Twain
Nëse Marku i vogël do të jetonë në shekullin 21, atij me siguri do t’i jepeshin ilaqe sepse ai ishte tepër hiperaktiv. Ai e braktisi shkollën në moshën 12 vjeçare, atëherë i vdiq babai dhe atij i duhej të punonte.
Ai filloi punë si redaktues në një gazetë të vogël, dhe pastaj filloi edhe të shkruaj artikuj. Për shkak të popullaritetit të gazetës, ai do të mund të fillonte të shkruante edhe për gazetat e tjera gjithashtu. Kur ai filloi t’i publikoj artikujt e tij atëherë ai u bë i njohur pothuajse botërisht. Në moshën 67 vjeçare ai u bë profesor universitar.
Charles Dickens
Dickensi e ndaloi shkollimin e tij në moshën 11 vjeçare, sepse filloi të punoj për t’i ndihmuar vëllezërit dhe motrat e tij, sepse prindërit e tij nuk e bënin dot këtë.
Në atë kohë, e gjithë familja e tij ishin në burg për shkak të borxhit, dhe vetëm Dickensi kishte shpëtuar duke qëndruar në një dhomë dhe duke lexuar libra të tillë si Robinson Kruson, duke shpresuar se një ditë edhe ai do të krijojë vepra të tilla.
Charlie Chaplin
Chaplini, i lindur si Charlie Spenser, ishte nje djalosh që asnjeherë nuk shkoi në shkollë. Ai jetoi më të ëmën dhe vëllain në Londër, pasi u braktis nga babai alkoolik i cili gjithashtu ishte aktor. Nëna e tij ishte dërguar në shtëpinë e pleqve kur Charlie ishte ende i ri, dhe në këtë mënyrë, ai bashk me të vëllanë përfunduar në një jetimore, në të cilin atij nuk i jepej sasi e duhur e ushqimit dhe rrobave të ngrohta.
Kur u rrit, babai i tij i gjeti një punë si aktor. Charlie punoi deri në moshën 21 vjeçare, deri në momentin kur mblodhi mjaftueshëm para sa për të shkuar në Amerikë. Atje, ai shpejt e ndjeu se kishte nevojë për edukim.
Ai e bleu një fjalor të gjuhës angleze por kurr nuk e lexoi. Pas kësaj, ai e bleu veprën e Schopenhauerit “Bota si vullnet dhe përfaqësim”, të cili Charlie edhe vetë e ka pranuar se lexuar disa herë përgjatë viteve, pa e kuptuar kurr plotësisht këtë vepër. Ky është njeriu i cili e ndryshoi kinemanë botërore.
Heinrich Schliemann
Në moshën 8 vjeçare, Schliemann e pa në një revistë foton e Trojës duke i djegur, dhe nga ai moment ai vendosi ta zbuloj këtë vend. Edhe pse babai i tij tentoi ta bind se Troja ishte një vend mitik, djaloshi i vogël kurr nuk e braktisi iden e tij.
Në moshën 14 vjeçare, ai filloi punën si asistent shitësi, dhe e gjeti pastaj një punë në një anije e cila do ta dërgonte deri në Amerikë. Anija ndaloi në Holandë, vend në të cilin Schliemann qëndroi për tre vite, dhe gjatë kësaj kohe ai mësoi të lexoj dhe të shkruaj në gjuhët Holandeve, Spanjolle, Angleze, Franceze Italiane dhe Portugeze. Ai mësoi rusisht kur udhëtoi në Shën Peterburg, dhe me veprat e tij në treg, në moshën 25 vjeçare ai ishte bërë milioner. Më në fund ai mësoi Arabisht dhe Greqisht, udhëtoi për në lindje dhe u vendos në Greqi, ku u martua me një greke. Dhe që nga aty, ai e bëri realitet ëndërrën e vetë: ai e gjeti Trojën./Në shqip nga Filozofia.al / KultPlus.com
Historia e komunitetit të shqiptarëve arbëreshë në Itali, lidhjet e tyre të forta me origjinën, traditat e kulturën që për gati 6 shekuj i mban të bashkuar me njëri-tjetrin në jetën e tyre të zakonshme në disa qyteze të vogla në jug të Italisë, është rrëfyer në një film kinematografik me metrazh të gjatë me titullin “Arbëria”.
Filmi po vazhdon të jepet në sallat kinematografike italiane në territorin e rajonit të Kalabrisë ku është pritur mjaft mirë nga publiku.
“Arbëria” është
realizuar nga skenaristja e regjisorja me origjinë kalabreze Francesca
Olivieri, e cila jeton në Francë dhe është prodhuar nga shtëpia
kinematografike Open Fields Production në bashkëpunim Lucana Film Commision,
Calabria Film Commision, Ministria italiane e Kulturës e nga Enti Publik i
shoqatës së autorëve e botuesve italianë.
Në qendër të këtij filmi është historia e Aidës, një stiliste e suksesshme mode e cila jeton prej vitesh në një qytet metropolitan evropian. Aida me origjinë arbëreshe e lindur dhe e rritur në qytezën e vogël Shën Katerina Arbëreshe, e pozicionuar mes Calabrisë dhe rajonit të Basilicatës, pas vdekjes së babait të saj rikthehet në vendlindje.
Në një takim brezash ekskluzivisht
femëror (nga e mbesa tashmë adoleshente të cilën e kishte lënë të sapolindur e
deri tek halla e moshuar) Aida zbulon vetëdijen e përkatësisë së saj arbëreshe,
krenarinë e harruar e përmes një udhëtimi në vendet e kujtimeve fëminore, gjen
gjuhën, traditat e atmosferën e madhështisë së kulturës arbëreshe.
Roli i Aidës interpretohet nga artistja nga
Roma por me origjinë kalabreze, Caterina Misasi, e njohur në interpretimin e
disa filmave si “100 vitrinat”, “Një mjek në familje”, etj.
Në kastin e aktorëve merr pjesë dhe aktorja me origjinë shqiptare Brixhilda Shqalsi, këngëtarja e njohur arbëreshe Anna Stratigo etj. / KultPlus.com
Në Argjentinën e largët kanë emigruar shumë arbëreshë në shekullin e 19-të. Ata edhe sot e kësaj dite nuk e harruan gjuhën dhe identitetin shqiptar, dhe besohet se janë me qindra mijëra arbëreshë që jetojnë në Argjentinë, dhe njëri nga ata është Imzot Aleksandër i Shqiptarëve, në Bueonos Aries, që shume aktiv në rrjetin social Facebook.
ARGJENTINE, 1913: Arbëreshët edhe në fund të botës nuk e harrojnë Identitetin e tyre Shqiptar. Në Buenos Aires, Argentina me flamurin shqiptarë, dhe mbishkrim në gjuhën shqipe.
Ai me një grup të arbëreshëve që mbajnë flamurin shqiptar ka përkujtuar 20 vjetorin e Betejës së Koshares.
Postimi i plotë:
Mirëmëngjesi e javë të mbarë, Miqësi e
dashur, i nderuar Patriot dhe Atdhetar, Sot ne kujtojmë mbushen 20 vjet nga
Beteja e Lavdishme e Koshares, dhe thyerjes së kufirit Shqiptaro – Shqiptar!!!
Sot Përkujtuar 28 Dëshmorët dhe 32
Martirët e rënë para 20 viteve, në betejën e 9 Prillit 1999, në Lagjen e re dhe
te përroi i Rakocit!!! Lavdi dhe Homazhe e Dëshmorëve, rënëve për Çlirimin e
Kaçanikut dhe Kosovës!!!
Lavdi të rënëve Dëshmorë, dhe gjithë
Luftëtarëve, pjesëmarrës të kësaj Beteje, qe nuk mund te përshkruhet me
fjale!!! Shume Respekti të Rënëve dhe Familjarëve, lutem per Bekim hyjnor,
ngushëllim e forcë për Familjarëve e Viktimave!!!
Në këtë morën pjesë Luftëtarë nga të
gjitha trojet Tona dhe nga Diaspora, dhe kjo vetvetiu u bë Simbolikë e
Angazhimit gjithë Kombëtar për përzërjen e armikut Tonë, nga trojet Tona!!!
Uroj që gjeneratat e reja mos të harrojnë asnjëherë Sakrificën e Dëshmorëve dhe
Martirëve!!!
Kurre mos i humb shpresat per te ardhmen
e Kombit tone Martir dhe te gjalle e te pazhdukshem!!! Do vije shume shpejt ajo
dite qe do fitojme Lirine dhe Bashkimin Kombtar!!! Lavdi Dëshmorëve dhe
Martirëve te 9 Prillit!!! Rrofte gjithe Martirëve dhe Herojte Shqiptarë Kosovës
e Kombit tone qe u Sakrifikuan per Lirine e Drejtesine e Kombit tone!!! Rroft
Liria, dhe Rroft Dardania Sacra!!!
Gjaku i tyre u bë rrugërrëfyes për
Altarin e Lirisë!!! Rroft Kombi Shqiptare!!! Në Lavdinë e Kombit tonë Shqiptar
përgjithmonë!!! Rroft Kosovës ërgjithmonë!!! Në Lavdinë e Kombit tonë Shqiptar
përgjithmonë!!! Rrofte gjithe Herojte e Kombit tone qe u Sakrifikuan per Lirine
e Drejtesine e Kombit tone!!! Une jam krenar per ty, Flamuri Kuq e Zi me i
bukur ne bote!!! Rrnoft krejt Shqiptarija – Pelazgo – Illyrian nje nga shtetet
me te vjetra nket planet dhe askush smund te na hup faren!!! Ne jete te jeteve,
Rrofte Shqipëria dhe ata qe e duan ate!!!
Rroftë Shqipëria Etnike!!! Shpirti i Arbrit nuk vdes kurrë!!! I Liris se Iliris!!! Autoctonus!!! Të gjithë bashkë Vëllezër e Motra deri në përmbushjen e detyrës Tonë të Shenjte!!! Së Bashku nuk do të humbasim kurrë!!! Populli i Bashkuar kurrë nuk do të mposhtet!!! Zoti e Bekofte Kosovës!!! Zoti e Bekofte Shqipërinë dhe Shqiptarët!!! Shërbëtor i përulur i Zot dhe Shqipërisë./ KultPlus.com
Coachella është festivali më i famshëm që mbahet në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, i cili frekuenton më shumë se 200.000 persona.
Festivali është duke u mbajtur vite me radhë, për qëllim ndikimin anembanë në botë të trendevë të modës, muzikës dhe arteve të tjera.
Kryesuesit e këtij festivali Childish Gambino, Tame Impala, dhe Ariana Grande.
Bonus në ditën e parë të festivalit ishte këngëarja Selena Gomez me këngën ‘Taki Taki’e që është në bashkëpunim me Cardi B dhe Dj Snake.
Biletat për në Coachella fillojnë me një çmim rreth $430, por sigurisht që variojnë referuar ditëve të qëndrimit(12-21 prill), kohës së pronotimit dhe opsioneve të tjera si parkimi VIP. / KultPlus.com
Restauranti autentik shqiptar në New York po ua shfaq klientëve të tij një botë të re ushqimesh për ta, shoqëruar me dekorime të stilit antik. Restoranti i quajtur “Çka Ka Qellu” po tërheqë një vëmendje të jashtëzakonshme në New York, përcjellë KultPlus.
Buka tradicionale e misrit, kombinimet e ndryshme të mishit dhe djathit, flija, bakllavaja e shumë ushqime të tjera tradicionale shqiptare, si dhe pamja e tij e cila ngjan me shtëpitë e vjetra mesjetare, me veglat antike të varura në mur dhe me tavanin e ndërtuar nga druri, janë ato që kanë arritur të ngërthejnë një numër të madh vizitorësh në këtë restaurant.
I gjendur në Belmont, prapa “Arthur Avenue”, restoranti
duket si një muze i gjallë.
Artikulli vlerësues që kritiku gastronom dhe redaktori i kolonës
‘Gatimi’ i ‘New York Times Magazine’, Pete Wells i bëri restaurantit shqiptar, ishte
një shtysë dhe një promovim i jashtëzakonshëm për këtë restaurant.
Por, veçantia e tij po vazhdon të tërheqë vëmendje. Tashmë televizioni i njohur amerikan ABC7NY i ka kushtuar një storie të plotë këtij restauranti, duke e vlerësuar dhe duke provuar ushqimet tradicionale shqiptare në emision.
“Mënyra më e mirë për të hyrë në restorantin shqiptar ‘Çka
Ka Qellu’, është që të kalosh nga Arthur Avenue”, nis kështu përshkrimi për
restaurantin e shqiptarit Ramiz Kukaj.
Ata tutje theksojnë se shqiptarët i kushtojnë shumë rëndësi
ushqimit dhe një pjesë të fitimeve të tyre ja dedikojnë të ushqyerit mirë.
Ndërsa pronari i restorantit ‘Çka Ka Qellu’, Ramiz
Kukaj tregon për televizionin amerikan që synimi i restorantit është që të
ruhet tradita.
“Restauranti jonë përfshinë vetëm ushqimet tradicionale, para shumë viteve ne kemi vendosur që ta hapim këtë restaurant për arsye se është shumë mirë të punojmë me shqiptarët dhe të sjellim kultura të ndryshme”, ka thënë Kukaj.
Gjatë emisionit rëndësi i është dhënë edhe destinacionit të
restaurantit dhe emrit të tij i cili po bënë kureshtarë njerëzit.
Vizitorët e restaurantit, të cilët edhe ishin të pranishëm
gjatë realizimit të intervistës, u shprehen se e pëlqejnë shumë ushqimin
tradicional shqiptar që ata e ofrojnë, duke treguar se ky ushqim është shumë i shijshëm.
Pronari i restaurantit, Ramiz Kukaj, e ka shpërndarë këtë
video duke u shprehur krenarë për kombësinë
e tij.
“Kjo ndodh vetëm kur beson ne punën tënde, kur nuk e përulë Kombin tënd, kur nuk turpërohesh dhe mburresh qe je Shqiptar!”, ka shkruar Kukaj duke vazhduar të falënderoj televizionin amerikan për prezantimin që i kanë bërë.
Në muret e restorantit përmes fotografive paraqitet Ballkani i shekullit të nëntëmbëdhjetë, e përpos fotografive, aty mund të shihni edhe artefakte që janë edhe më të vjetra. Për shembull, e varur në mur qëndron veshja tradicionale e shqiptarëve. Pronarit të restorantit i janë nevojitur disa vite për t’i mbledhur ato. Ai i ka grumbulluar artefaktet sa herë ka shkuar në Shqipëri dhe në Kosovë. / KultPlus.com
Kaloi mbi një shekull nga gjëma mbinjerëzore, që 100 vjet përpara, mori 1517 jetë njerëzish e sot po merr gjithnjë e më shumë përmasa legjende. Fundosja e Titanikut që konstruktorët e WIHTE STAR LINE e quajtën të pafundosshëm, u fundos, u përmbyt i papërmbytshmi, por legjenda e tij rri pezull e nuk përmbytet.
Enigma e mbytjes në atë mesnate të errësirtë, mes 14 -15 prillit 1912, s’do të “flasë” kurrë. Ajo do të rrijë pezull e do të stërmundojë kokat e shumë studiuesve, shkencëtarëve, shkrimtarëve, gazetarëve, regjisorëve e do të vërtitet nëpër fundoqeanin, duke u ngurosur. Enigma do të mbetet një mister e do të jetojë nga pavdekësia. Ora e vdekjes e “Titanikut” u bë dhe ora e lindjes së historisë tragjike të tij, legjenda e tij.
Asnjë copë Titaniku, as i gjithi sikur të nxirret mbi tokë nga fundoqeani, s’do të “flasë” kurrë më shumë se ç’kanë folur të 700 të mbijetuarit. Më së shumti ai do të jetë një muze psherëtimash, dhimbjesh e kureshtjesh turistësh e vizitorësh. Në atë mesnatë tragjike u dëgjuan edhe zëra shqiptarësh. Por askush, asnjë qeveri shqiptare nuk pyeti për 100 vjet me radhë: Kishte a nuk kishte shqiptarë në Titanik. Interesim i ngrirë si lotët e “Lëndinës së Lotëve”.
Karvanarët Tullga
Në një faqe të njërit prej regjistrave të vjetër të Zyrës së Gjendjes Civile të qytetit të Korçës gjendet trungu i familjes Tullga, mes të tjerëve edhe emrat e tre vëllezërve: Vangjelit, Kristaqit dhe Thanasit. Të bëjnë përshtypje të dhënat e hollësishme për secilin, gjuhët që flisnin, profesioni – karvanarë dhe së fundi: Larguar në kurbet në Amerikë, më 1912. Siç më tregon Vangjoja, i cili i ka hyrë studimit me hollësi të trungut familjar, e veçanërisht ngjarjes së Titanikut e cila për dhjetë dekada me radhë ka qenë prezente në familjen e fisin e tij, mbiemri Tullga u kishte mbetur nga nofka “tullë”, (“tullkë” në dialektin korçar, (tullgë), sepse burrat e këtij fisi ishin tullacë.
Ata banonin në Malavecin e Sipërm, mbi Dishnicë, fshat që nuk ekziston më, veç murishteve, që koha i ka rrafshuar e fshehur nëntokë. Burrat e këtij fisi ushtronin profesionin e karvanarit, u shërbenin njerëzve me llandonë e karroca me kuaj për t’i transportuar nga një vend në një tjetër, por edhe në Maqedoni, Greqi e Bullgari. Ishte koha kur Amerika kishte ngjallur interes për gjithë botën, por edhe për shqiptarët. Edhe familja Tullga vendosi të përcillte në Amerikë tre djemtë, Vangjelin (Gelan) 30 vjeç, Kristaqin (Kicen) 27 vjeç dhe Thanasin (Naskën) 25 vjeç. Të tre të martuar, të tre të fuqishëm, të mësuar me vështirësi e që u hanin duart për punë.
Pasi nxorën “navllot” – (vizat), u nisën nga Korça, nga “Lëndina e Lotëve”, për në Greqi. Udhërrëfyes u bë Visari ose Viska, siç i thoshin me përkëdheli, i cili ishte fis i Tullgave e jetonte në Athinë dhe merrej me udhërrëfime për mërgimtarë. Pasi kishin ndenjur disa ditë në Pire, i kishte përcjellë tre vëllezërit Tullga me një vapor grek për në Ingliterë. Fjalët kishin marrë dhenë, se do të nisej nga Anglia për në Amerikë, një “pamporr” shumë i madh, shumë luksoz, i paparë ndonjëherë, i ri fringo dhe shumë i sigurt. Krenaria e deteve, i thoshin.
Tre vëllezërit Tullga nuk mund ta humbitnin shansin për të udhëtuar me këtë gjigand. Familja, kur mori vesh se djemtë do të udhëtonin me të, u gëzua pamasë se u sigurua që ata do të arrinin shëndoshë e mirë, sepse anija ishte e pambytshme.
Kaluan javë e muaj… Familja Tullga priste me ankth lajm për mbërritjen e djemve në Amerikë. Pritja u thye në makth, pasi lajmi i zi për mbytjen e Titanikut kishte pushtuar edhe Shqipërinë. Në shtëpinë e Tullgave vërtitej një si kob shqetësimi: “Kanë shpëtuar djemtë, vallë”?! Pas shumë kohësh mbërriti një letër nga Bostoni. Zarfi nuk ishte rrethuar me shirita të zinj anash çka do të thoshte se nuk sillte kob. E shkruante vëllai i madh, Gela. Pak a shumë, thoshte: Jemi gjallë. Shpëtuam me ndihmën e të madhit Zot. Kemi parë vdekjen me sy. Kemi zënë punë. Unë dhe Kicja në një fabrikë emaljoje, Naska ka hyrë berber në Boston. Mos u bëni merak për ne.
Thanasi kishte lënë në Shqipëri gruan, Sofinë dhe një vajzë të vogël. I dërgojnë haber se vajza nuk ishte mirë… Ai diçka parandjeu dhe kthehet. Me mbërritjen e tij në shtëpi rinisi kuja. I kishin vdekur edhe çupa edhe gruaja, Sofia. Sofia ishte nga Fisi i Beçkave, motra e Nasi Beçkës nga Çifligu. Dhembje mbi dhembje! Plagë mbi plagë. Kishte vdekur edhe nusja e vëllait të mesëm, Kristaqit që kishte lënë një djalë…
Rrëfimi i Thanasit: “Si hipëm në një mal prej hekuri”
Rrëfimet e Thanasit, për mesnatën e 14-15 prillit 1912, u bënë ngjarje të ditës në shtëpinë e Tullgave. Kushdo që vinte ta takonte për kryeshëndoshë apo t’i uruar mirëseardhjen do ta pyeste patjetër edhe për tragjedinë e Titanikut Ato rrëfime kaluan gojë më gojë e brezpasbrezi dhe kanë arritur deri në ditët tona, që Vangjoja m’i tregon me aq emocion e korrektësi sikur ta kishte përjetuar vetë atë ngjarje, ndonëse gjyshi i vdiq kur ai ishte maturant në gjimnaz, në Korçë. Im gjysh, Thanas Tullga, tregon Vangjoja, kishte një kujtesë fenomenale dhe ishte kureshtar i madh.
Ai mbante mend me hollësi çdo detaj të udhëtimit. Ishte 10 prill 1912, ditë e mërkurë kur hipën në Titanik në portin i Southamptonit dhe kishin mbetur gojëhapur kur e kishin parë. Nuk ishin përhapur kot llafet se, gjer atëherë, asnjë vapor i tillë madhështor nuk kishte çarë detet e oqeanet. Ishte i pambytshëm. Ishte si një “mal pe hekuri, sa Morava, një qytet më vete që voziste në det e deti llamburiste nga dritat e luksi, sa të erreshin sytë e të merreshin mentë”, – tregonte Naska.
Biletat Viska ua kishte prerë të lira, në Klasin III, ku të tërë ishin mërgimtarë, të varfër që shkonin në botën e re për punë. Gjatë udhëtimit kishin zënë muhabet me ca grekë, se merreshim vesh, pasi dinin greqisht, kurse ca grekë dinin anglisht se kishin qenë në Amerikë e bënin për ta edhe përkthyesin.
“Ishte si në një çmendinë ku njerëzit nuk ishin të çmendur, por ua kalonin atyre”
E diel, 14 prill 1912. Ora shënoi 23.40 minuta. Duheshin edhe 20 minuta që të vinte mesnata. Ndërsa udhëtonte në ujërat e ftohta të veriut të Atllantikut, Titaniku u drodh sikur të goditej nga një mal. Ajzbergu… Mali i nëndheshëm prej akulli sulmoi pabesisht malin prej hekuri nga poshtë. Sipër, në Klasin I kishte filluar tmerri. “Ne të Klasit III, nuk dinim se ç’bëhej lart, – tregonte Naska. Një përfaqësues i ekuipazhit u kishte dhënë lajmin fatal që ua kishin perkthyen grekët. Anija për rreth 2 orë e gjysëm fundoset… Kapideni Eduard Smith urdhron braktisejen e saj.
Të shpëtojë kush të mundë… Tashmë kapideni i madh Smith komandonte mbytjen. Ishin ngjitur të tre në kuvertë. Lemerinë që kishin parë nuk ka gojë ta tregojë as penë ta shkruaj. Skena të çuditëshme plot tmerr e rrënqethje. “Ishte si në një çmendinë ku njerëzit nuk ishin të çmendur, por ua kalonin atyre”- kishte thënë Naska… Vetëm muzikantët u binin veglave më të qarë. Qanin veglat muzikore, qanin dhe muzikantët tek përcillnin njerëzit dhe veten e tyre me muzikë në botën tjetër! Një tmerr!
“Na kishte ikur zëri nga tmerri. Se është e bukur jeta sidomos kur vdekja të sheh në sy e ti nuk e afron, thoshte Naska. Na duhej të merrnim një vendim. Dhe e morëm. Të hidheshim të tre në ujë. Si të ishte shkruar nga Zoti. Sido që të jetë puna duhet të ishim bashkë, pranë njëri-tjetrit, qoftë edhe në fund të oqeanit. Duhet të shpëtonim. Vendimi na jepte forcë e shpresë për të jetuar. Po si? Pa një mjet lundrimi në mes të oqeanit! Pamë rretheqark. Tavolina të boshatisura që dridheshin, karrike që rrëshqisnin… Kush mund të bëhej mjeti i shpëtimit?! E vendosën… Hodhën tavolinën, pastaj morën nga një karrike… dhe u hodhëm “fiu” me to drejt në ujë… Ulërimat e lemeritë sikur dilnin nga uji e ngjiteshin në qiell si një lutje e mallkim. Duke notuar me karrike iu afruan tavolinës, që kishin hedhur e rrinte mbi ujë. Vumë duart te ajo. Luftonim me vdekjen. Duhet t’i shpëtonim vdekjes. Por vdekja na ndiqte pas. Duhej guxim timëri e fat”.
Ata e përzunë vdekjen me guximin e moshës edhe të njerëzve të papërkulshëm. Befas u zë syri një varkë të përmbysur që plluskonte mbi ujë. Sikur panë një fije dritë shpëtimi të vogël. Iu vunë asaj, bashkë me disa të tjerë dhe e kthyen së mbari. Një varkë e përmbysur përmbysi përsëri fatin dhe e ktheu drejt jetës. Ajo varkë u bë shpëtimtarja e mbijetesës. E ngisnin me duar. Iknin që t’i shpëtonin thithjes së vorbullës që do të bënte anija kur të fundosej plotësisht. Iknin tutje nëpër oqean, pa drejtim, iknin dhe e ftohta e madhe para vdekjes së akullt, nuk ndihej. Pas 2 orë e 40 minutash mali i pabesë prej akulli e mundi malin prej hekuri… Kaq kohë iu desh oqeanit ta gëlltiste atë mal hekuri. Dhe, me që s’e gëlltiste dot menjëherë e çau më dysh, pastaj, si lëshoi një hungërimë llahtari sa u drodh oqeani, e përpiu dhe e çoi 2787 m thellë. Titaniku kishte “pirë” brenda mushkërive të tij 25 milion litra ujë. Dhe mbi të gjitha aq njërëz sa nuk ishin mbytur kurrë.
Ja pse thoshte Tanas Tuglla se “Titanikun” e mbyti qibra
Thanas Tullga si sistemoi familjen edhe djalin e Kristaqit, pasi edhe atij i kishte vdekur e shoqja, mori përsëri udhën për në Amerikë. Më 1920 u kthye përsëri në Korçë, u martua me Vangjelinë dhe nuk iku më. Vdiq në Korçë në vitet ‘60 duke lënë pas fëmijë, nipër e mbesa dhe historinë e jashtëzakonshme të mbijetesës. Shumë e kishin pyetur: përse u mbyt Titaniku?
Dhe ai me logjikën e njeriut të thjeshtë e ironinë e korçarit kishte thënë: “E mbyti qibra e fodullëku dhe humbja e toruas… Mund të mos kishte vdekur asnjë, po t’i kishin dëgjuar sinjalet e kolegëve të anijeve të tjera që i lajmëruan me shqetësim të devijonin rrugën se kishte male me akuj. Mund të kishin vdekur shumë pak njerëz, s’kishte varka dhe ato që ishin ikën pa u mbushur plot. Në këtë botë nuk ka të pavdekshëm e të pambytshëm”. Sot në Amerikë jetojnë fëmijët e nipërit e mbesat e Kristaqit, njërit prej vëllezërve Tullga.
Ilo Deti, i konfirmuar hershëm si “një shqiptar në Titanik”
20 vjet më parë, te shihnim në TVSH, në familjen time në Tiranë filmin “Titaniku” (të vjetrin), nëna vithkuqare Olimbi Stoja, ndërsa s’ia ndante sytë ekranit me një ngulm e kureshtje të patreguar, përsëriste vazhdimisht me dhembje: I shkreti Ilua i Kovit paska parë vdekjen me sy”! “I gjori Lui ç’ka hequr”! (I thoshin shkurt amerikanët “Lui”).
Ajo më habiti kur më tregoi, se në atë “pamporr të madh që u mbyt” ishte kushëriri i saj Ilo Deti nga Vithkuqi. Përmes habisë, kureshtjes e mosbesimit, për javë të tëra, shfrytëzova shtypin e kohës në Bibliotekën Kombëtare, shfletova libra, aq sa munda, por nuk munda ta gjej askund emrin e Ilo Detit, shqiptarit të mbijetuar në tragjedinë e Titanikut.
Por në kontaktet që mora me familjarët e Ilo Detit në Korçë, u binda për të vërtetën dhe botova në vitin 1992, në gazetën “Pasqyra” ku isha kryeredaktor, shkrimin “Një shqiptar në “Titanik”. Pas meje, shkruan për këtë ngjarje edhe të tjerë, thjesht duke u rrotulluar pas fakteve që sillte shkrimi “Një shqiptar në Titanik”, por i vetmi që tregoi interes profesional, që ndoqi me këmbëngulje e kurreshtje gazetari këtë ngjarje dhe solli edhe fakte të reja, që unë i lashë në mes, ishte gazetari Ferdinand Murati. Por habia vazhdon.
Vetëm yjet e qiellit mund ta tregojnë atë natë tmerri
Edhe tri orë të tjera tmerr e lemeri duke u vërtitur mbi oqean me atë varkë. Hënë nuk kishte. Yjet lëviznin të tmerruar e keqardhës mbi oqean e shkonin ato skena që s’i kishin parë kurrë. Kalonin kokë më kokë e puthnin duke qarë për të vdekurit e gjysëmtëvdekurit, por dhe të gjallët që dridheshin e mbanin kokën drejt qiellit… Vetëm yjet mund t’i tregojnë të gjitha ato që ndodhën atë natë. Por ata yje sikur dërguan një mrekulli, një sihariq, se vdekja po mbaronte.
Një anije… anija greke Carpathia… pas pesë-gjashtë orësh të sinjalit “SOS” erdhi në fushëpërmbytjen e fushëvdekjen për t’i shëpëtuar. Kishte dhënë e para sinjalin “SOS” për zonën me akullnaja, për aisbergun, por nuk ja kishin varur. U ndanë marinarët trima si rrufe mbi det e i mbodhën të vdekurit (ata që mundën), gjysëm të vdekurit e të gjallët bashkë. Vetëm 700 kishin mbijetuar. Vinin vërdallë ca varka të vogla e thërrisnin me një si buri: A ka të gjallë… A ka njeri të gjallë?!!… Ato thirrje dhimbjeje e lutjeje i përpinte Oqeani…
Pastaj qe nisur në heshtje drejt Amerikës, New Yorkut, me ngakesën që nuk do ta dëshironte askush dhe me dashurinë e atyre që Carpathia u bë “Perëndia e shpëtimit”. Kishin ardhur pastaj edhe anije të tjera. Vaporri Carpathia, pas tre-katër ditësh, më 18 prill, na shpuri në Neë York, tregonte Naska. Si na rregulluan na dërguan në Boston, se atje kërkuam vetë. Zumë punë. Qeveria Amerikane na përkrahu, na dha ndihma edhe shpërblim, të gjthë ne të mbijetuarve se humbëm gjithçka, por rifituam, jetën dhe një histori që nuk ishte thjesht histori, ishte edhe tragjedi, që do të rrëfehet si legjendë.
Në këtë botë nuk ka të pavdekshëm e të pambytshëm
Pas 2 orë e 40 minutash mali i pabesë prej akulli e mundi malin prej hekuri. Kaq kohë iu desh oqeanit ta gëlltiste atë mal hekuri. Dhe, me që s’e gëlltiste dot menjëherë e çau më dysh, pastaj, si lëshoi një hungërimë llahtari sa u drodh oqeani, e përpiu dhe e çoi 2787 m thellë. Titaniku kishte “pirë” brenda mushkërive të tij 25 milionë litra ujë.
Edhe tre orë të tjera tmerr e lemeri duke u vërtitur mbi oqean me atë varkë. Një anije… anija greke Carpathia… pas pesë-gjashtë orësh erdhi në fushëpërmbytjen e fushëvdekjen për t’i shpëtuar. Kishte dhënë e para sinjalin “SOS” për zonën me akullnaja, për ajsbergun, por nuk ja kishin varur. U ndanë marinarët e shkretë si rrufe mbi det e i mblodhën të vdekurit (ata që mundën), gjysmë të vdekurit e të gjallët bashkë. Vetëm 700 kishin mbijetuar.
Pastaj anija qe nisur në heshtje drejt Amerikës, New Yorkut, me ngarkesën që nuk do ta dëshironte askush dhe me dashurinë e atyre që Carpathia u bë “Perëndia e shpëtimit”. Kishin ardhur pastaj edhe anije të tjera. Vaporri Carpathia, pas tre-katër ditësh, më 18 prill, na shpuri në New York, tregonte Naska. Si na rregulluan na dërguan në Boston, se atje kërkuam vetë. Zume punë. Qeveria Amerikane na përkrahu, na dha ndihma edhe shpërblim, të gjithë ne të mbijetuarve se humbëm gjithçka, por rifituam, jetën”. / KultPlus.com
“Gabimi i një doktori varroset në tokë. Gabimi i një arkitekti bie në tokë, kurse gabimi i një mësuesi ecën nëpër tokë”.
“Vetëm gjuha e muzikës, verës dhe
dashurisë nuk ka nevojë të përkthehet”.
“Nëse njeriu nuk ndjen as kënaqësi, as
dhimbje; nëse nuk ndjen as gaz, as hidhërim, as shpresë, një gjë po jua them me
ndershmëri dhe bindje, lëreni të vdesë”.
“Ka fjalë që qajnë dhe lotë që flasin”.
“Për të gjetur miqësinë e vërtetë
kapërcehet lumi, për të gjetur dashurinë e vërtetë deti”.
“U zumë të dy aq shumë për punën
Dhe s’flasim dhe s’vemë e s’vijmë!
Eh, budalla!
Edhe dhëmbët zihen me gjuhën,
Zihen dhe bashkë rrinë”.
“Dashuria është një libër që e lexojnë
të gjithë, por të paktë janë ata që arrijnë deri në faqen e fundit”.
“Duaje gruan edhe me gabime, ashtu siç
do një libër të bukur edhe me gabime shtypi”.
“Dashuria nuk i dhuron, por i jep të
gjitha. Ndofta kjo mund të mos jetë e përjetshme, por i përjetshëm mbetet
çasti”.
“E vërtetë e pabesueshme
E mbajta në krah tërë ditën
Edhe zemër i dhashë:
‘Mbahu!’
Të nesërmen ne fshat kur arritëm,
U tha te tjerëve:
‘Më rrahu!’”
“Jeta është e vështirë . Po vdekja ? Kur do të kthehet ndonjëri të na tregojë?”. / KultPlus.com
Këtë pranverë po shënohet 20 vjetori i krimeve të luftës në Kosovë. Gjatë këtyre ditëve janë shënuar përvjetorë të shumë masakrave, vrasjeve, plagosjeve, torturave e keqtrajtimeve dhe krimeve tjera të luftës. 20 vjetorin e këtyre krimeve e kujtojnë edhe shumë të mbijetuar/a të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë, por të cilët asnjëherë nuk u deklaruan publikisht për tmerret e përjetuara.
E mbijetuara e dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë, Vasfije
Krasniqi Goodman, me ndihmën dhe mbështetjen e Qendrës Kosovare për
Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës (QKRMT), më 16 tetor 2018 foli për
herë të parë publikisht për përjetimin e saj gjatë luftës.
Më 14 prill 1999, Vasfije Krasniqi Goodman (në atë kohë 16
vjeçare) u rrëmbye nga një polic serb dhe u dërgua në fshatin Babimost (komuna
e Obiliqit), ku u dhunua seksualisht nga një oficer policor dhe një civil.
Në 20 vjetorin e këtij tmerri, Krasniqi Goodman ka vendosur që ta
vizitojë vendin e krimit, ku përkundër përpjekjeve për të kërkuara drejtësi,
dhunuesit kanë mbetur të pandëshkuar.
Andaj, QKRMT ju fton që të ju bashkangjiteni në shënimin e 20
vjetorit të këtij krimi të pandëshkuar, ku sot në ora 13:00, përfaqësuesit e
QKRMT-së dhe aktivistë tjerë të të drejtave të njeriut, së bashku më Vasfije
Krasniqi Goodman do të bëjnë një vizitë në vendin ku ka ndodhur krimi, në
fshatin Babimost, përballë Hotel Amazona (Komuna e Obiliqit).
Krasniqi Goodman do të ketë një fjalim rasti para të pranishmëve. / KultPlus.com
Mund të mos jetë e njohur si vendet e tjera, por ky vend i bukur në jug të Europës meriton të njihet si një nga destinacionet që nuk duhet humbur për vitin 2019.
Kështu shkruan në artikullin e botuar në revistën australiane “Who”, gazetarja e pavarur e udhëtimeve, Amy Mills, e cila ka punuar në gazeta dhe revista në Australi dhe Mbretërinë e Bashkuar për 18 vitet e fundit.
Më shpejt e arritshme se Greqia dhe Kroacia, Shqipëria ka peizazhe të jashtëzakonshme malore, plazhe të pastra dhe qytete të fortifikuara pa turma.
Fshati i vogël i Ksamilit, përgjatë bregut jugor shqiptar pranë Sarandës dhe Korfuzit, ka disa nga plazhet më spektakolare të Europës, një bollëk të peshkut të freskët dhe ndodhet në distancë të shkurtër prej dy vendeve të ndryshme të trashëgimisë UNESCO: Butrinti dhe Gjirokastra .
“Shqipëria mbetet një destinacion ku mund të ecni nëpër peizazhe të bukura malore, të qëndroni në fshatra të vegjël dhe të përjetshëm dhe të eksploroni kryeqytetin e gjallë të Tiranës për më pak se çdo vend tjetër në Europë”, është shprehur Lonely Planet në rubrikën e saj “Udhëtimet më të mira për vitin 2019”.
Përveç Shqipërisë, Mills rendit edhe Greqinë, Italinë dhe Kroacinë./k.s/ KultPlus.com
Shtëpia e Shekspirit në Londër, në të cilën ka shkruar veprën “Romeo dhe Xhuljeta”, sapo është zbuluar falë kërkimeve më të fundit.
Historiani Xhofri Marsh ka një dhjetëvjeçar që analizon të dhëna të ndryshme për të kuptuar me saktësi se ku jetonte Shekspiri gjatë viteve 1590.
Marsh i nisi kërkimet menjëherë pasi u zbulua teatri elizabetian në Shorediç të Londrës Lindore, 2008. Historiani donte të dinte nëse Shekspiri ka qenë ende gjallë kur veprat e tij po shfaqeshin në atë teatër.
Studimet e mëparshme kanë dhënë idenë se Shekspiri ka jetuar në Londrën Qendrore, pranë Stacionit të Rrugës Liverpul, pasi u shfaq në regjistrat e taksapaguesve në vitet 1597-98. Por vendi i saktë nuk u identifikua asnjëherë.
Sipas Marsh, provat sugjerojnë se Shekspiri ka jetuar në një banesë me pamje nga oborri i kishës së Shën Helenës, në atë rrugë, si qiramarrës i “Kompanisë së Lëkurëshitësve”, një grup që organizonte tregtinë elizabetiane të lëkurës.
“Vendi ku Shekspiri jetonte në Londër na jep një kuptim më të qartë të aspiratave të tij në lidhje me punën dhe jetën private”, tha Marsh, i cili është edhe drejtor i Departamentit të Teatrit dhe Interpretimit te Muzeut “Viktoria dhe Albert”.
Ai shton se të jetuarit në një qytet si Londra e kanë rritur statusin e Shekspirit teksa zhvillonte karrierën, duke kërkuar një emblemë familjare dhe duke bërë plane që të jetonte në një shtëpi të shtrenjtë në Stratford. /Atsh / KultPlus.com
Kam dëgjuar shpesh betimet ‘Pasha Diellin / Qiellin / Tokën / Bukën / Zotin…’ ‘Për ato male / Për atë Tomorr…’ Janë analizuar dhe nga studiues të ndryshëm.
Betimin ‘Pasha Drinin’ e dëgjova për herë të parë para pak kohësh te flokëtarja ime në Prishtinë, ani që pjesën e hershme të jetës e kam kaluar në Nashec, pranë Drinit dhe jam inspiruar nga ky lum plak. Mendova se është e rëndësishme ta shënoj këtë betim, përkundër gjasave që ndonjë studiues e ka shënuar diku dhe faktit se përdoret dhe te gjeneratat e reja të ish banorëve pranë këtij lumi apo dhe të ndonjë lumi tjetër që ofronte jetë. Është kjo jetë nga kohët arkeologjike dhe e trashëgimisë kulturore shpirtërore, që nuk duhet të tretet, si nuk duhet as të harrohet Bylbylderja apo Dalltullumi i Prizrenit e të tjerat. Gëzohem që sot kemi studiues të kulturës shpirtërore në krye me A. Canollin dhe gjeneratat e reja që po krijohen me qasje multidisiplinare…/ KultPlus.com
Anëtari i grupit “Troja” Bujar Berisha, ka reaguar ndaj përdorimit të këngëve të tyre në protestën të cilën e ka mbajtur sot opozita në Tiranë, shkruan KultPlus.
Mirëpo përmes këtij statusi ai për të njëjtën gjë ka
kritikuar edhe partitë në Kosovë.
“Dy fjalë për demagogjinë e partive politike shqipëtare (Kosove dhe Shqipëri)! Kur janë në opozitë përdorin këngët e grupit Troja në protesta kundër qeverisë, e kur e marrin pushtetin festojnë me Çiljetën e me Medën…Paramendoni çfarë reforma mund të bëjë dikush që e përdor pronën e dikujt pa e pyetur (e vjedh djersën e tjetrit) në të njëjtën kohë që e akuzon tjetrin për hajni”, ka shkruar ai në statusin e tij në Facebook.
Kjo është protesta e tretë kombëtare e opozitës e cila kërkon largimin e kryeministrit Rama dhe zgjedhje të parakohshme./ KultPlus.com
Mbrëmë në kuadër të Chopin Piano Fest erdhi një bashkëpunim i veçantë. Pianisti Ljubomir Gasparovic interpretoi së bashku me djalin e tij, pianistin Danijel Gasparovic për herë të parë në Prishtinë, shkruan KultPlus.
Ata për publikon sollën vepra të kompozitorëve të
njohur duke filluar me veprën “Waltzes, OP.39”, të kompozitorit dhe pianist
gjerman Johannes Brahmas. Pastaj publikut i dhuruan pjesë nga repertori i
kompozitorit të njohur kroat, Boris Papadopulos, për të vazhduar me kompozitorin
Francis Poulenc pastaj me Franz Schubert duke e përmbyllur këtë mbrëmje me veprën
“Slavonic Dance, OP.46 and OP.72” të kompozitor çek të muzikës romantike Antonín
Dvořák.
Sipas pianistit Danijel Gasparovic një përzgjedhje e
tillë është bërë që të sjellë pjesë të ndryshme mirëpo edhe të tilla që gërshetojnë
brenda vetës edhe motive folklorike të të gjithë popujve në Ballkan si ajo e
mjeshtrit Papadopulos.
“Është hera e parë që kam luajtur në Prishtinë. Unë por edhe babai kemi kaluar një kohë të mirë këtu dhe shpresojmë që të vijmë përsëri. Unë jam duke ndihmuar festivalin për të sjellë artistë të njohur këtu dhe kemi bashkëpunuar në këtë drejtim së bashku, një bashkëpunim i mrekullueshëm”, u shpreh Danijel Gasparovic për KulPlus.
Në anën tjetër koordinatorja e këtij programi , Besa
Luzha, u shpreh teje e kënaqur me përzgjedhjen që kanë bërë pianistët për këtë
mbrëmje.
“Çdo mbrëmje po është shumë interesante dhe shume ndryshme, ku nuk ka përsëritje, por ka laramani programesh. Sot u kënaqem më këtë program me katër duar ku kishte vepra që janë shumë të dashura për publikun”, tha ajo për KultPlus.
Sonte në kuadër të festivalit do të jetë pianisti Clemens Rave nga Gjermania dhe violinisti kosovar Visar Kuqi./Xheneta Uka/ KultPlus.com
Në Galerinë Kombëtare në Shkodër është bërë mbrëmë hapja e ekspozitës së katër artistëve: Hazir Reka, Lebibe Topalli, Rozafa Shpuza dhe Pranvera Sylejmani.
Këtë ekspozitë e ka vlerësuar shumë drejtori i kësaj galerie
duke e konsideruar si të veçantë për gërshetimin e të dy formave të artit.
Në anën tjetër fotografja Rozafa Shpuza është shprehur se gërshetimi i këtyre dy profesioneve është bërë edhe më parë.
“Kole Indromeno i cili ka pikturuar edhe pikturën e njohur “Motrën
Tonë”, ishte edhe piktor edhe fotografë. Ne kemi ndjekur gjurmët e tij dhe kemi
sjellë të gërshetuara fotografinë dhe pikturën. Jemi të ndryshëm si artistë por
kemi krijuar një ekspozitë që bart shumë emocione”, është shprehur ajo.
Ekspozita e titulluar “4N1” do të qëndrojë e hapur për dy javë./ KultPlus.com
Për tri natë rresht në New York, në vendin e njohur si “Producers Club Theaters” do të prezantohet shfaqja “Hollyshit” nga Ilir Bokshi, shkruan KultPlus.
Paraqitja e parë e kësaj shfaqje ishte mbrëmë ndërsa sonte dhe nesër ajo do të shfaqet në dy terminë, në ora 19:00 dhe në 21:00. Kjo shfaqje është e bazuar në “Gurë në xhepat e tij” nga autorja Marie Jones, dhe vjen nën lojën e aktorit Adrian Morina dhe aktorit Ylber Bardhi.
“Hollyshit” përmes personazheve të ndryshme në mënyrë shumë të saktë ironizon dhe nxjerrë në pah një situatë e cila në realitetin e përditshëm kalon pa u theksuar. Shfaqja është e zhvendosur në një pjesë të Irlandës, ndërsa flet për një qytezë-provincë e cila “pushtohet” nga një produksion hollivudian të cilët vijnë për të xhiruar një film. Statistët hollivudian duke qenë shfrytëzues, në anën tjetër dalin edhe si përçmues të statistëve irlandez./ KultPlus.com
Realitetet e diasporës shqiptare, e sidomos asaj të Kosovës, janë shumë SHUMË më komplekse se diskutimet e cekëta të një kaste te frustruar që 365 ditët e një viti i kalon në 2km katror, nën ajrin e ndotur të Prishtinës, në pritje të ndonjë copëze pushteti.
Unë e di qe n’Kosovë, për fatin tonë të zi, ka
tashmë edhe liga injorantësh që vetfuqizohen me media sa fiktive aq edhe
t’gëditshme por e vërteta nuk gjendet ne atë mes, ju garantoj. Në fakt, e
vërteta dhe arsyeja e shëndoshë shkojnë zakonisht bashkë. Arsye të shëndoshë
nuk mund të kenë as injorantët e kravatuar por as argatët e tyre të kamufluar
në media dhe shoqëri civile.
Tipat e tille nuk arrijnë, herë nga injoranca
e herë nga argatllëku ndaj bandave, as t’i kuptojnë vakitë politike e sociale
të Prishtinës por marrin turr të na sqarojnë jetën e 1 milion shqiptarëve të
Kosovës të shpërndarë në mbi 100 shtete.
Veç n’Gjermani ka sot më shumë intelektualë
dhe njerëz të arritur nga mërgata jonë se në krejt Kosovë. Sa intelektualë të
vërtetë ka sot Kosova? Unë s’i njoh as 50 të tillë.
Po, diaspora jonë nuk është shkolluar sa duhet
sepse kishte halle tjera. Familjet shqiptare në botë së pari garantuan
mbijetesën tonë nën regjimin e Millosheviqit, pastaj paguan luftën tonë.
Pas luftës e rindërtuan Kosovën dhe për 3-4 vite gati asnjë gjurmë lufte
s’shihej andej. Pas rindërtimit të shtëpive financuan shkollimin e motrave dhe
vëllezërve në Kosovë, blen mijëra kerre për vllazni e familje….shpenzuan
miliarda euro në 20 vitet e fundit dhe e mbajtën gjallë çdo shitore, çdo biznes
të Kosovës.
Pas krejt këtyre fazave diaspora nisi të
merrej me veten dhe të shkollohet. Sot veç në Gjenevë janë mbi 220 studentë
shqiptarë. Nuk dua të listoj këtu raste e super raste ku diaspora shndrit, larg
errësirës mediokre të vendit nga vjen.
Veç një gjë duhet të dihet, pa kontributin 50
vjeçar të diasporës, Kosova nuk do ekzistonte sot as si gjeografi as si shtet.
E këta kapadaitë e 2km katror kurrë s’do ta kishin pas rastin ta shprehin kaq
hapur injorancën e tyre kolektive.
E njëjta diasporë sot është rikthyer në
shpresë për 2 milionë të pashpresët e Kosovës që bandat politike me argatët e
tyre çdo ditë i shtyjnë drejt ikjes. Krejt ato viza pune, krejt ato strehime e
krejt ato mundësi integrimi të shpejt, veç diaspora jonë e fuqishme mund t’i
bëjë.
Diaspora e ka veç një faj: që dha kaq shumë për Kosovën e në fund i doli një shtet bandit me shoqëri të çoroditur./ KultPlus.com
Pas dy promovimeve të suksesshme në Tiranë dhe Shkodër, këtë të dielë, më 14 prill, ora 12:00, në Qendrën “BogdaniPolis” pranë Katedrales Shën Nënë Tereza në Prishtinë , do të promovohet libri më i ri për martirin e fesë dhe lirisë “I lumi Dom Shtjefën Kurti, dëshmitar i kishës martire” vol.1, përgatitur nga studiuesit Nikollë Loka dhe Nikolin Kurti, botuar nga Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit, Tiranë, 2018.
Për librin do të flasin Prof. As. Eugen Pepa, Dr. Albert Gjoka dhe Mons. Lush Gjergji. Aktori i teatrit të Durrësit Gjergj Doçi do të recitoj poezi kushtuar Don Shtjefën Kurtit. Promovimin do ta përshëndet SH. T. Imzot Dodë Gjergji, ipeshkëv i Dioqezës Prizren-Prishtinë.
Kush ishte Don Shtjefën Kurti?
Don Shtjefën Kurti u lind në Ferizaj më 24 dhjetor 1897, në një familje të mirë dhe të njohur, e cila pati tetë fëmijë, nga prindërit Jak dhe Katarina lind. Tuna – Kurti. Qysh në fëmijëri pati një edukim të shëndoshë njerëzor, kombëtar dhe fetar. Shkollën fillore e kreu në gjuhën shqipe pranë famullisë katolike të “Engjëllit Rojës” në Ferizaj. Gjimnazin klasik në Shkodër, ndërsa studimet filozofiko-teologjike i filloi në Austri, por pas Luftës së Parë Botërore, i vazhdoi dhe përfundoi në kolegjin dhe universitetin e famshëm “Propaganda Fide” në Romë. U shugurua meshtar në Romë dhe Meshën e Parë e kremtoi më 13 maj 1921. Së shpejti erdhi në vendlindje. Për një kohë punoi në zyre të ipeshkvisë në disa detyra të rëndësishme. Më vonë, vite me radhë ishte famullitar në Novosellë të Gjakovës (vendlindja e nënës së Nënës Tereze, Drane lind. Bernaj-Bojaxhiu). Përpos veprimtarisë së zellshme bariore, meshtarake, edukative, arsimore, ai së bashku me dy vëllezër meshtarë, Don Luigj Gashi (famullitar në Smaq) dhe Don Gjon Bisaku (famullitar në Bec), punoi ditë e natë, trimërisht dhe urtisht për ta mbrojtur popullin shqiptar nga sulmet e gjithanshme diktatoriale serbe.
Kjo veprimtari iu ra në sy të gjithëve, popullit, por edhe sundimtarit, i cili në çdo mënyrë dhe mundësi ua kufizonte dhe pengonte çdo veprimtari kombëtare dhe fetare. Për ta ndriçuar deri diku kohën dhe rrethanat e veprimtarisë së tyre mjafton të përmendim vrasjen mizore të Atë Luigj Palaj (1913), Atë Shtjefën Gjeçovit (1929) dhe të tjerëve. Edhe këta tre klerikë ishin në shënjestër. Një herë haptazi një xhandar i ka thënë Don Shtjefën Kurtit kështu: edhe Ju do të përfundoni si Frati i Zymit!
Kjo gjë jo vetëm se nuk i ka frikësuar, por u ka dhënë edhe më tepër vrull, zemër për ta mbrojtur popullin, e jo vetveten, si trima të vërtetë. Vite me radhë ata kanë mbledhur nëpër shumë vise dhe troje shqiptare shënime mbi maltretimet, keqpërdorimet, pësimet, dhuna ndaj popullit shqiptar. Këto materiale i kanë radhitur në mënyrë sistematike në MEMORANDUM të njohur drejtuar Shoqatës apo Lidhjes së Kombeve, me seli në Gjenevë (1930) mbi këto tema të rëndësishme:mbrojtja e jetës, lirisë, të drejtës në pronë, përdorimit të gjuhës, shkollimit, fesë, kuptohet për të gjithë shqiptarët pa kurrfarë dallimi.
Ky është dokumenti i parë, për fat të keq gjertani edhe i vetmi, mbi pozitën e shqiptarëve në ish-Jugosllavi. Pas Luftës së Dytë Botërore, fati i Don Shtjefën Kurtit, si dhe i tërë popullit shqiptar, ishte mjaft i mjerë. Së shpejti qe burgosur dhe dënuar. Faji më i madh dhe i vetmi ishte ky: prift katolik shqiptar, atdhetar, dashamir i Zotit dhe i popullit. Mirëpo, si gjithmonë, edhe në këtë rast, Don Shtjefën Kurti nuk lëshoi pe: më mirë vdekja, martirizimi, se tradhtimi! Një herë jam përbetuar dhe gjithmonë jam i gatshëm këtë besë shenjte ta vulosi me gjakun tim! (Lexo: Drita, Ferizaj, nr. 3-4/1983, f. 8-9).
Burrëria, trimëria dhe besnikërisë e tij u pengonte edhe në burg, prandaj përgatiten kurthin: pagëzimin e një foshnje. Për ato fjalë të shenjta fetare, të lashta dhe të shenjta edhe kulturore dhe kombëtare, si të parat të shkruara në gjuhën shqipe, prapë nga një prift shqiptar, qe dënuar me vdekje. Populli thotë: trimëria dëshmohet në vështirësi. Don Shtjefën Kurti s’ kërkoi amnisti, falje, por me krenari e pranoi: e kam krye detyrën time meshtarake! Jam krenar dhe fatlum që po vdes martir!
Jeta dhe shërbimi i tij fetare dhe kombëtar u zbatua në Kosovë dhe në Shqipëri. Gjaku i tij i begatoi analet edhe me një emër të shenjtë dhe martir. Shembulli i tij për shumë njerëz ishte dëshmi e gjallë e dashurisë, besnikërisë dhe pavdekësisë.
Kleri katolik shqiptar në çdo kohë është mishëruar me popull. Këtë më së miri e dëshmon dhe vërteton historia jonë: gjatë sundimit otoman, gjatë diktaturës në Jugosllavinë e vjetër tek ne, si dhe gjatë sundimit komunist dhe ateist, si në Shqipëri, po ashtu edhe në Kosovë.
Në këtë varg historik Don Shtjefën Kurti ishte një dhanti e Zotit për popullin. Jetoi, veproi dhe vdiq për ideale të shenjta, të larta, për të cilat lypset jetuar dhe vepruar edhe ne, të gjithë vëllazërisht, së bashku. Martirët, dëshmorët, trimat lindin rrallë e nuk vdesin kurrë.
Bibloteka Kombëtar e Kosovës sot ka mbajtur tryez shkencore për poezinë dhe prozën e shkrimtarit Agim Gjakova, të krijuara gjatë jetës dhe krijimtarisë së tij në Kosovë e në Shqipëri, shkruan Kult Plus.
Tryeza shkencore e titulluar “Agim Gjakova në letrat
shqipe” mblodhi shkrimtarë dhe studiues të gjuhës dhe letërsisë nga Kosova dhe Shqipëria për të interpretuar një pasqyrim sa më të thellë mbi veprat e Agim
Gjakovës.
Këtë tryezë e hapi gazetarja, Vera Pelaj e cila
shtjelloi tek publiku një pjesë të jetës dhe torturave nëpër të cilat kishte
kaluar shkrimtari atë kohë.
“Agim Gjakova mbaroi shkollën normale në Gjakovë, kurse studimet i ndoqi në Beograd në fakultetin filozofik, fryma atdhetare nuk e la të qetë edhe atje dhe bashkë me shokët formoi shoqatën e studentëve shqiptarë në Beograd “ Përpjekja në gojën e ujkut” në kohë kur sundonte Rankovici dhe torturoheshin e vriteshin shqiptarët e Kosovës në reprezalën e ashtuquajtur “Aksioni për Mbledhjen e Armëve”. U burgos tri herë me gjithë torturat ku ia thyen edhe dhëmbët nuk pranoi asgjë, kështu u munduan të ia shkatërronin edhe sistemin nervor për tu dorëzuar , por Agim Gjakova nuk firmosi asnjë shkresë, pasi ia hoqën shtetësinë me arsyetimin se kishte lindur jashtë Jugosllavisë, herën e tretë e arrestuan dhe e dërguan në kampin e përqëndrimit dhe i thanë se nuk del më kurrë i lirë në tokën e Jugosllavisë” tha Prelaj.
Më 27 maj të vitit 1960 zyrtarët e UDB-së e kishin nxjerrë shkrimtarin në kufirin shqipëtar
si person të padëshiruar për jugosllavin. Kështu duke dashur që ti bënin luftë
nervash e lanë për 3 muaj e gjysëm pa
punë dhe pa pagë. Por stoicizmi i Agim Gjakovës në përballje me buzëqeshje dhe
humorë aq karakteristike për të gjatë gjithë jetës edhe sot e kësaj dite e përballoj
edhe atë sfidë.
Një dosje prej 1128 faqesh e marrë nga Sigurimi i Shtetit tregon për
figurat publike të cilët janë marrë me Agim Gjakovën në kohën e Jugosllavi.
“Unë kam dosjen e sigurimit të shtetit për Agim Gjakovën, pothuajse mbi 20 vjet u mbikëqyrë, u vëzhgua u përgjua u hetua në Shkodër, në Kukës, Berat, Lushnjë, e Fier, Mirditë, Durrës, Kavajë. Për ndonjë lidhje të këtij agjenti të rrezikshëm. Në dosje janë 104 ermra ku përfshihen drejtorë, oficerë dhe operativ të sigurimit të shtetit, të cilët janë marrë drejtpërsëdrejti apo tërthorazi me Agim Gjakovën si armik i rrezikshëm kundër partisë së pushteti, si agjent i mundshëm i UDB-së” është shprehur Prelaj gjatë fjalimit.
Këto mbikëqyrje për shkrimtarin Gjakova kishin qenë
të egra, banale, vulgare dhe me presion psikologjik.
Për të vazhduar me tej, fjalën e morri akademiku Anton Nikë Berisha i
cili shprehi disa veçanti të poezisë së Agim Gjakovës.
“Poezia e Agim Gjakovës mundë të shërbej si
shembulli i mirëfilltë, e krijuar në një
kohë prej 60 vitesh, poezia e tij lindi, përftoj mbi plagët dhe dhembjet që
bartë poezia që në të njëjtën kohë kanë paraqitur plagët dhe dhimbjet e tij.
Poezia e tij si art i fjalës dëshmon se ajo është një nga format më të ngritura
dhe më të gjensishme për të shpluar botën e brendshme por edhe botën e njerëzve kudo që ata jetojnë e veprojnë. Ajo ndihmon
sa për të njohur më thellësisht botën po
aq edhe për ta krijuar atë përmes artit letrar. Poezia e Agimit na kujton atë që
thoshte një nga poetët më të mëdhenj Azem Shkreli, ‘mbase s’ishte fjala ishte
heshtja e tij’, nganjëherë poezia dhe heshtja te Agimi ka këtë kuptim” u shpreh
Berisha
Për ti dhënë një interpretim edhe më të thellë poezisë
së shkrimtarit Gjakova, fjalën e mori studiuesi Behar Gjoka, i cili interpretoi
në dy rrafshe veprimtarinë e shkrimtarit.
“Dimensionet shkrimore, marrëdhënia me shkrimin e veçmas
me letërsinë qysh në krye të herës ka zgjuar interes tek lexuesi kështu ka arritur
të tërheqë vëmendjen e kritikës dhe studimeve letrare, për labërimin e zhanreve,
parapëlqimi i vlerave të teksteve të shkruara së pari lidhet me laramaninë, epo
kaq ndërthuret me zërin e krijuesit të pa etur, poeti që ka shpërfaqur përmasat
e plota të epikës dhe lirikës. Në publicistikën e Gjakovës gjenë vend gjerësisht
edhe problematika e demokracisë e shoqërisë shqiptare duke u kthyer në një
trajtues mendjehollë i proceseve demokratike në të dy Shqipëritë, në atë
Londineze dhe Euroatlantike” tha Gjoka.
Studiuesi i letërsisë shqipe, Prend Buzhala gjatë
fjalimi të tij tregoi se si romanet e Gjakovës i bashkon njerëzorja.
“Të gjitha romanet e Agim Gjakoës i bashkon njerëzorja
si gurthemeltar i cilësisë njerëzore, ironizohet edhe si qetësi artistike, të
gjitha shtrihet për gërmimin e triumfin e vlerave etike të ndërgjegjes së pasur,
mbase ta ketë njohur të keqen dhe lirinë, të mirën dhe robërinë, gjithçka i
detyrohet një urdhëri etik të tmerrshëm, njerëzorja e mira dhe liria perceptohen
në radhë të parë si kategori estetike” u shpreh Buzhala
Krejt në fund një fjali për këtë tryezë shkencore
nuk la pa thënë edhe vetë autori i cili u shpreh tejet i kënaqur që është i
rrethuar nga miq të tillë që e vlerësojnë krijimtarinë e tij.
“Këtë organizim e kanë bërë shokët e mi, dhe jam
krenar që i kam shokët të tillë qoftë nga Shqipëria apo Kosova. Unë jam përpjekur që të ju lë
brezave që vijnë një porosi, një pjesë nga
përvoja jetësore e përplasjeve, e vuajtjeve jo vetëm të miat po edhe të
kombit dhe të popullit tim që ta dinë se çfarë kemi kaluar, sepse një popull që
nuk e njeh vetveten, ai vetëm fillon zbehet” është shprehur Gjakova për
KultPlus/ Xh.Uka
