10 thëniet më të bukura për jetën

Jeta është një mrekulli. Kur zgjoheni në mëngjes, jeni mirënjohës për këtë ditë, dhe kujtoni që ka njerëz që do të dëshironin të kishin edhe një ditë tjetër për të vlerësuar jetën.

Jeta po ashtu sjellë edhe një dhuratë të bukur me vete – dashurinë. Dashuria ju jep mundësinë të vlerësoni njerëzit përreth jush.

Këtu gjeni 10 thëniet më të bukura për dashurinë e jetën!

“Në jetë, merr atë që ke kurajë për ta kërkuar.” ~Oprah Winfrey

“E di që jam në dashuri me ty, sepse realiteti më në fund është më i bukur se ëndrrat.” ~ Dr. Seuss

“Jeta nuk është të gjesh vetën, por të krijosh atë.” ~George Bernard Shaw

“Nëse e di se çka është dashuria, e di nga ti.” Hermann Hesse

“Në fund, nuk janë me rëndësi vitet e jetës ato që numërohen, por jeta në vitet e tua.” ~Abraham Lincoln

“Ka vetëm një lumturi në Botë, të dashurosh dhe të të dashurojnë.” ~George Sand

“Nëse nuk bëni planin e jetës tuaj, shanset janë që do të bini në planin e dikujt tjetër. Dhe e dini çfarë kanë planifikuar ata për ju? Jo edhe aq.” ~Jim Rohn

“Të të dashuroja ty kurrë nuk ishte një opsion, ishte një nevojë.” ~Truth Devour

“Jeta është 10% çfarë na ndodhë, dhe 90% si reagojmë ndaj këtyre situatave.” ~Dennis P. Kimbro

“Kur shikoj në sytë e ty, e di që kam gjetur pasqyrën e shpirtit tim.” ~Joey W. Hill

Homazh për Bekim Lumin

Këto ditë në prishtinë është duke u zhvilluar Festivali Ndërkombëtarë i Letërisë – Polip, gjatë të cilit janë duke u zhvilluar aktivitete të ndryshme letrare dhe artistike.

Dita e shtunë, në kuadër të këtij festivali i është kushtuar regjisorit shumë të dashur kosovar, tashmë të ndjerë, Bekim Lumit.

Aktiviteti i organizuar titullohet “Homazh për Bekim Lumin” në të cilin do të lexohen poezi të shkruara nga vetë regjisori Bekim Lumi.

Poezitë do t’i lexojnë: Meli Qena, Afrim Muçaj e Bujar Ahmeti.

Pas leximeve, në Soma do të ketë një program të pasur muzikor.

Ky aktivitet do të fillojë në orën 20:00 dhe zë vend në Qendren Multimedia.

Lumi ishte një ndër regjisorët më të vlerësuar në fushën e teatrit në Kosovë, profesor në Fakultetin e Arteve në Universitetin e Prishtinës. Është themelues i Teatrit Laborator Loja, ku ka inskenuar një mori shfaqjes në stilin eksperimental, duke sjellur në Kosovë një stil të veçantë dhe të parealizuar më parë. Fitues i disa çmimeve kombëtare dhe ndërkombëtare.

Ndërroi jetë në korrik të vitit të kaluar në Prishtinë./KultPlus.com

Rose, amerikania që u kujdes për një shqiptar

Rose Wilder Lane është një amerikane e njohur për shkrimet e saj mbi Shqipërinë. Interesimi i saj për Shqipërinë nis në vitin 1921, e zgjat deri në vitin 1967, pasi në këtë vend ajo kishte lënë djaloshin Rexh Meta, jetën e të cilit, në mënyrë të drejtpërdrejtë apo tërthorazi, ajo e ndoqi gjatë gjithë jetës. Lane nuk u martua e nuk pati fëmijë të saj, edhe pse gjatë jetës pati lidhje sentimentale. Megjithatë, gjatë gjithë jetës ajo u kujdes për disa fëmijë e të rinj në nevojë.

Ndjenja e paplotësuar e amësisë e shtyu në fillim të kujdesej për djaloshin jetim shqiptar, Rexh Meta; pastaj për dy vëllezërit: John dhe Al Turner nga Misuri dhe, në vitet e fundit të jetës, për një vajzë të re vietnameze, motrën e përkthyeses së saj, të cilën e ndihmoi të vinte në SHBA dhe të hynte në universitet. Po, me sa duket, dëshirën e fortë të Lane për t’i parë të suksesshëm ata fëmijë, e plotësoi vetëm Roxher Mekbrajd (Roger McBride), “nipi” i saj i adoptuar, djali i një botueses së saj. Ai e quante “gjyshe”. Mek-brajd u bë jurist i njohur dhe ndjekës i mendimeve të saj liberale.

Ai ndoqi rrugën e veprën e saj, si një prej themeluesve të neo-liberalizmit amerikan. Deri në fund të jetës ai u kujdes jo vetëm për problemet ligjore e trashëgiminë e Lane, po edhe për t’i plotësuar një amanet: të ndihmonte familjen e Rexh Metës. Në vitin 1990, edhe pse vetë Rexha kishte ndërruar jetë në vitin 1985, Roxher Mekbrajd u lidh me familjen e Bora-Rozës, vajzën e Rexhës, dhe e mori atë, bashkëshortin e saj, Genc Koka, dhe dy djemtë e tyre në Shtetet e Bashkuara, ku ata jetojnë edhe sot.

Studiuesja Eleni Laperi e tregon këtë histori në librin mbi jetën e Rose Lane. Zemra e saj e dhimbsur dridhej para padrejtësive të kësaj bote. “Barra e pafuqisë së botës para atij mjerimi më rëndonte në shpirt më shumë, se barra e teshave të leshta, të nginjura me ujë mbi muskujt e rraskapitur”, shkruan ajo në një prej tregimeve të saj shqiptare.

Para se të largohej nga Shqipëria, Lane arriti të bënte një marrëveshje me Qeverinë shqiptare, dhe Rexh Meta, që mbaroi shkollën Teknike të Tiranës, shkoi për studime në Kembrixh. Marrëveshja ishte: Qeveria shqiptare, Ahmet Zogu, do i jepnin Rexhës 100 napolona në vit, ndërsa ajo do i dërgonte 50 dollarë në muaj për të plotësuar bursën e tij. Rexha u diplomua në Kembrixh, po nuk pranoi të shkojë të jetojë në Shtetet e Bashkuara, kur e ftoi Lane. Edhe ai kishte ëndrrën e tij: të punonte për të përmirësuar jetën e malësorëve të Dukagjinit e Pejës.

Kur Italia fashiste pushtoi Shqipërinë, ai i shkroi Lane të shihte mundësinë e vajtjes së tij në ShBA, duke i shkruar një letër Xhemil Dinos, i cili ishte në atë kohë ministër i Jashtëm, apo duke i shkruar kapiten Kroulit, i cili kishte në Nju-Jork një pozitë të rëndësishme në një bankë të madhe.

Ai dëshironte të siguronte gruan dhe fëmijët e tij. Po asgjë prej këtyre nuk u bë e mundur, edhe pse Lane i kërkoi ndihmë edhe ambasadorit shqiptar në Uashington, Faik Konicës. Pas Luftës së Dytë Botërore, kur Shqipëria mbylli kufijtë, Lane u përpoq përsëri ta merrte në ShBA, Rexhën e familjen e tij, po qeveria e re shqiptare nuk pranoi.

Ajo i shkroi disa letra mikut të saj, ish presidentit Herbert Huver, iu drejtua edhe gruas së presidentit amerikan Eleonor Ruzveltit. Po pa asnjë rezultat. Madje, sipas Roxher Mekbrajdit, një përfaqësues i Shqipërisë në OKB e kishte kërcënuar duke i thënë se Rexha dhe familja e tij do të kishin pasoja të rënda, nëse ajo do vijonte të kishte lidhje me ta.

Për të mbrojtur Rexhën dhe familjen e tij, ajo pranoi të ndërpresë lidhje me ta. Po vijoi ta ndihmojë familjen e Rexh Metës në fillim nëpërmjet Harri Fullcit, e, më vonë, kur Rexha u burgos, lidhjet midis gruas së Rexhës dhe Lane i ndihmoi Sami Repishti, i cili njihej me familjen e Qazim Danit nga Shkodra, vjehrri i Rexhës. Lane mendonte se gjithë ky zemërim i Qeverisë së re shqiptare ndaj saj lidhej me artikullin “Credo”, të botuar në vitin 1936.

Në vitin 1935, në një skicë autobiografike të botuar në “Saturday Evening Post”, Llejn shkruan: “…Nga 1914 deri në 1920, kur vajta për herë të parë në Evropë, kam qenë pacifiste. Votova për Uillsonin, sepse ai nuk na futi në luftë. Në 1917 u bëra komuniste e bindur, ndonëse jo anëtare partie. Pasi vajta në Rusi nuk isha më… Tani jam një fondamentaliste amerikane.

Më jepni pak kohë dhe unë do ju them pse individualizmi, laissez faire dhe anarkia e përmbajtur e kapitalizmit ofron mundësitë më të mira për zhvilli-min e shpirtit njerëzor.” Idetë e saj mbi komunizmin ndryshuan kryekëput, kur në një fshat të Rusisë, mësoi nga bujqit se qeve-ria ndërhynte shumë në punët e fshatit. Ata iu ankuan për rritjen e burokracisë, që merrte gjithnjë e më shumë njerëz nga fusha e prodhimit. Fshatari parashihte kaos dhe vuajtje nga centralizimi i skajshëm i pushtetit ekonomik nga Moska.

Kur u largova nga Bash-kimi Sovjetik nuk isha më komuniste, shkruan Lane, sepse unë besoj në lirinë e individit. Në 1936, pas një udhëtimi me gazetarin Garret Garet, nëpër SHBA, dhe e nxitur nga ai, Lane botoi në “Saturday Evening Post” artikullin me titull “Credo”. Garet i entuziazmuar prej ideve të saj mbi politikën, i tha: “Shkruaj për të fituar jetesën, po mos hiq dorë nga idetë e tua dhe shkruaj për atë që të pëlqen”./KultPlus.com

Akademiku i dërgon letër presidentit e kryeministrit për të shkarkuar Besa Shahinin

Akademiku Artan Fuga, pas akuzave se po synon ta shkrijë Akademinë e Shkencave të Shqipërisë me atë të Malit të Zi e Maqedonisë, i ka dërguar një letër publike Presidentit Ilir Meta dhe kryeministrit Edi Rama ku kërkon të thirret për sqarime e më pas të shkarkohet ministrja e Arsimit, Besa Sahini. “Duke synuar kthimin e tyre “në një të vetme”, qytetarja Besa Shahini flet edhe për të gjithë rajonin. Ideja e bërë publike sot është një provokacion gjeopolitik”,- thotë ai në letrën e hapur.

STATUSI I ARTAN FUGES

Akademia e Shkencave të Shqipërisë dhe Shqipëria në punë të vet, qytetarja Besa Shahini në punë të vet!

——–

Letër publike:

Presidentit të Republikës zotit Ilir Meta !

Kryetarit të Këshillit të Ministrave, zotit Edi Rama !

Kryetarit të Komisionit të Sigurisë të Kuvendit të Shqipërisë!

Po Ju drejtohem me shqetësim të thellë intelektual dhe qytetar lidhur me një deklaratë të papritur të Ministres të arsimit, rinisë dhe sporteve të Republikës të Shqipërisë, qytetares Besa Shahini, bërë sot, më datë 10 maj 2019, e cila në profilin e një rrjeti social deklaron se : “Do të jem edhe unë pjesë e këtij debati ku do të paraqes idenë time për të vendosur në ligj bazat e fillimit të një përafrimi të akademive shqiptare në rajon me synim integrimin në një të vetme.”

Eshtë e çuditshme sepse në asnjë platformë politike të partive parlamentare, të qeverisë, e së cilës ajo është pjesë, e Kushtetutës të Shqipërisë, nuk ekziston ndonjë platformë që t’a justifikojë qytetaren Besa Shahini si ministre e këtij shteti, të punojë për realizimin e një ideje të tillë!

Madje as në Bashkimin Europian nuk kërkohet shkrirja në një të vetme e agjencive publike të shteteve të veçanta anëtare!

Në këtë mënyrë, në pikën kulmore të punimeve të komisionit kuvendor për reformimin e akademisë të shkencave të Shqipërisë, qytetarja Besa Shahini, në funksionin e ministres, që ka për detyrë ligjore të zhvillojë identitetin e institucioneve të arësimit dhe të shkencës dhe të agjencive publike që funksionojnë ligjërisht në shtetin e Shqipërisë, deklaron se punon kundër kësaj mëvetësie, pra punon në të kundërt të betimit të saj si ministre!

Me megalomani kjo ide nënkupton se është qytetarja Besa Shahini që pa konsultuar komunitetin e akademikëve dhe universitarëve që janë qytetarë të shtetit të Shqipërisë, pa konsultuar as programin e qeverisë e së cilës ajo është pjesë, pa respektuar as Kushtetutën e Shqipërisë së cilës ka pranuar t’i shërbejë, po punoka për zhbërjen e mëvetësive të akademisë të shkencave të Shqipërisë, madje shkon edhe më larg, a thua se varet prej saj, edhe zhbërjen e mëvetësisë të akademisë të shkencave të Kosovës dhe më gjerë.

Duke synuar kthimin e tyre “në një të vetme”, qytetarja Besa Shahini flet edhe për të gjithë rajonin.

Ideja e bërë publike sot është një provokacion gjeopolitik.

Cilat janë akademitë e tjera të shkencave shqiptare në rajon veç asaj të Kosovës?

Akademikët shqiptarë në rajon kanë fituar të drejtën e të pasurit në mënyrë dinjitoze të vendeve në akademinë e shkencave të Maqedonisë dhe në atë të Malit të Zi. Si parim, edhe në Akademinë e shkencave të Serbisë. Cfarë nënkupton deklarata e qytetares Besa Shahini? Që akademikët shqiptarë të braktisin këto akademi shkencash dhe të krijojnë akademitë e tyre të shkencave në shtetet përkatëse duke u vetëizoluar? Apo nënkupton që në fund të procesit të ideuar prej saj, akademia e shkencave e Shqipërisë, ajo e Kosovës, të integrohen “në një të vetme” me atë të Serbisë, të Maqedonisë dhe të Malit të Zi?! Apo ideja e saj është që shqiptarët në cilindo nga këto shtete të ish Jugosllavisë të krijojnë akademi shkencash mbi baza etnike dhe pastaj të integrohen me akademinë e Shqipërisë?!

Të gjitha mundësitë që mund të nënkuptojë ideja që e “lumturoka” qytetaren ministre Besa Shahini janë absurde, më së paku, por edhe të mbrapshta, dhe çojnë pikërisht në zhbërjen e akademisë të shkencave të Shqipërisë duke e çuar atë drejt shkrirjes të identitetit të vet institucional si bartëse e misionit për të cilën është krijuar.

Parë rrezikshmërinë dhe dëmin e këtyre pohimeve të shkruara të zezë mbi të bardhë, si edhe sabotimin që po i bën prej muajsh procesit të reformimit të akademisë të shkencave të Shqipërisë ministria e arësimit, lind dyshimi i qartë se shkaku më i thellë qenka pikërisht strategjia e zonjës qytetare ministre Besa Shahini.

Nisur nga këtej unë ju ftoj zotërinj të nderuar, si autoritete që keni përgjegjësinë kryesore për ruajtjen e sovranitetit të institucioneve publike të vendit, ta thërrisni për sqarime publike këtë antare të qeverisë, dhe nëse ajo nuk akomodohet me Kushtetutën e Shqipërisë, me platformën ligjore të qeverisë, të realizoni shkarkimin e saj pa humbur kohë!

Bersa Shahini në punë të vet, Shqipëria, kombi shqiptar, Akademia e shkencave e Shqipërisë dhe e Kosovës në punën e tyre!

Me respekt qytetar,

Artan Fuga

Akademik

E drejta e autorit përfshihet në Kodin Penal të Shqipërisë

Shkelja e të drejtave të autorit po shihet me përparësi nga qeveria shqiptare, e cila përmes paketës së ndryshimeve në Kodin Penal, parashikon burgim deri në 3 vjet.

Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, gjatë një bashkëbisedimi sot në Tiranë, me grupet e interesit mbi ndryshimet e Kodit Penal, që përfshijnë një nen mbi ashpërsimin e sanksioneve për shkeljen e të drejtave të autorit, u shpreh se Ministria e Kulturës e ka parë gjithnjë me përparësi këtë çështje dhe tani vjen me kornizë të re ligjore, që i përgjigjet kërkesave dhe nevojës së këtij sektori.

Margariti tha se, “përfshira e të drejtës së autorit në Kodin Penal, vjen si rrjedhojë e reflektimit të domosdoshëm. Kodi aktual ka disa parashikime të pamjaftueshme për mbrojtjen e pronësisë intelektuale, apo riprodhimin e paautorizuar të veprës së tjetrit”.

“E drejta e autorit nuk mund të jetë e pambrojtur dhe ata që abuzojnë me këtë pasuri duhet të ndëshkohen. Ndryshimet parashikojnë gjithashtu ngritjen e mekanizmave për ta bërë atë funksional në çdo drejtim”, – tha ajo.

Neni i shtuar në Kodin Penal parashikon që “shpërndarja, komunikimi në publik, shitja, ofrimi për shitje, furnizimi, eksportimi ose importimi për qëllime të tërthorta apo të drejtpërdrejta përfitimi, i veprës së mbrojtur nga e drejta e autorit pa pëlqimin e autorit ose e mbajtësit të së drejtës përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim deri në dy vjet”.

Me ndryshimet e reja, kur kjo vepër kryhet në bashkëpunim ose më shumë se një herë, dënohet me gjobë ose me burgim deri në tre vjet.

Përfaqësues nga grupet e interesit të pranishëm në këtë takim u shprehën në mbështetje të ndryshimeve ligjore që forcojnë masat për mbrojtjen e të drejtës së autorit dhe u bënë pjesë e bashkëbisedimit me propozime konkrete, për mekanizmat funksionalë të ligjit/ATSH./KultPlus.com

Nesër në Vlorë nisë “Aulona Inter Folk”, më i madhi e me shumë risi

Festivali “Aulona Inter Folk” që do të zhvillohet nga data 11-13 maj do ta kthejë Vlorën në trevën e kulturës, traditës, historisë për të përcjellë përmes saj vlerat e mëdha që folklori ka krijuar dhe përcjellë vit pas viti.

“Ky festival këtë vit vjen më i madh se çdo vit tjetër. Janë 350 pjesëmarrës të ftuar nga vende të ndryshme nga Anglia, Finlanda, Kroacia, Kosova, Mali i Zi, Bullgaria do të zbukurojnë mbrëmjet në Vlorë, për të gjithë spektatorët e këtij festivali të muzikës dhe traditës”, tha kryetari i bashkisë së Vlorës, Dritan Leli.

Kreu i bashkisë Leli tha se “Vlora është vendi që mirëpret pa fund turistë. Jam i bindur që këtë vit ashtu si një vit më parë kapëm rekordin këtë vit do të thyejë rekordin e vitit të shkuar për të qenë destinacioni i të gjithë shqiptarëve, por sigurisht edhe i të gjithë atyre njerëzve që do të vizitojnë Shqipërinë që jam i bindur që do të kalojnë patjetër nga Vlora”.

Drejtori i Përgjithshëm i këtij festivali, Sejmen Gjokoli në një intervistë për ATSH-në tha se “është edicioni i 11-të që do të zhvillohet “Aulona Inter Folk”, i bërë tashmë festivali i qytetarëve vlonjatë apo turistëve dhe qytetarëve jashtë Vlorës që zgjedhin qytetin tonë për të kaluar fundjavën”.

“Është një edicion që do të ketë risi e veta jo vetëm në pjesëmarrje Anglia, Finlanda, Kroacia, Shqipëria, Kosova, Mali i Zi, Bullgaria, do të jetë festival ku do të shpalosen disa atraksione të reja sidomos në fushën e turizmit. Për herë të parë festivali do të kalojë nga porti i Vlorës në Karaburun, do të prekë kishën e Zvërnecit, por edhe plazhin e Radhimës”, – nënvizoi Gjokoli.

Gjokoli bën të ditur se festivali do të sjellë mbi 350 festivalistë. Do të zhvillojmë për herë të parë paradën e kostumeve pasdite, pasi në vitet e tjera është zhvilluar paradite.

“Do të prekim ndryshimin e madh që ka ndodhur në bulevardin “Ismail Qemali”, do të jetë një paradë e bukur me ngjyra, valle e muzikë”, – shtoi ai.

Gjokoli ftoi të gjithë qytetarët të jenë pjesë e kësaj parade.

“Po ashtu të shtunën në kinemanë verore, ky atraksion i ri i qytetit të Vlorës, do të zhvillohet nata e parë e festivalit ku do të performojnë të gjitha grupet. Është festivali që falë mbështetjes së bashkisë së Vlorës dhe kryetari Leli, të cilin e falënderoj për këtë promovim që i bën festivalit në mënyrë të drejtpërdrejtë, pasi tani ky festival ka kapërcyer kufijtë e Vlorës, madje edhe të Shqipërisë”, – tha Gjokoli.

Edicioni i 11-të i Festivalit “Aulona Inter Folk” do të mbledhë për tri ditë më radhë në qytetin bregdetar të Vlorës mbi 300 artistë nga vende të ndryshme të Europës.

Festivali do të zhvillohet në sheshin “Lungomare” dhe do të ketë një larmishmëri të ansambleve pjesëmarrëse.

Në “Aulona Inter Folk” do të marrin pjesë 9 ansamble folklorike nga Anglia, Finlanda, Kroacia, Shqipëria, Kosova, Mali i Zi, Bullgaria, dy grupe polifonike, do të jetë e ftuar këngëtarja kosovare Shkurte Fejza, si dhe grupi i valleve nga SHBA”.

Festivali Folklorik Ndërkombëtar “Aulona Interfolk”, që është pjesë e aktiviteteve në çelje të sezonit turistik në Vlorë, vlerësohet nga specialistët si një nga aktivitetet më të spikatura në trevat shqiptare dhe më i madhi në Shqipëri në llojin e vet, dhe me një gjeografi pjesëmarrjeje që shtrihet në Europë e Azi. /KultPlus.com

Dalai Lama: Ka vetëm dy ditë në vit, kur nuk mund të bësh dot asgjë, njëra quhet e djeshme dhe tjetra quhet e nesërme

“Qëllimi ynë kryesor në jetë është t’i ndihmojmë të tjerët, por nëse nuk mund t’i ndihmosh, të paktën mos i lëndo ata”.

“Ne jemi të vetmet qenie me fuqinë për ta shkatërruar Tokën, por edhe me kapacitetin për ta mbrojtur atë”.

“Kur flet, ti përsërit diçka që e di tashmë. Por nëse dëgjon, ti mund të mësosh diçka të re”.

“Çfarë është dashuria? Dashuria është mungesa e gjykimit”.

“Nuk kemi nevojë për tempuj, nuk kemi nevojë për filozofi të komplikuara. Truri im dhe zemra ime janë tempujt e mi. Filozofia ime është mirësia”.

“Ndryshimi i vërtetë duhet të ndodhë nga përbrenda. Lëre pamjen e jashtme ashtu siç është”.

“Burimi më i rëndësishëm i një jete të lumtur është zemra e ngrohtë. Kjo nënkupton hapjen me të tjerët lidhur me problemet që kemi për veten tonë”.

“Detyra jote nuk është të gjykosh. Detyra jote nuk është të kuptosh, nëse dikush e meriton diçka. Detyra jote është të ngresh të rrëzuarin, të ngjisësh të thyerin dhe të shërosh të lënduarin”.

“Sjellja ime e përditshme është shpesh e udhëhequr nga motivimi për të ndihmuar, për të krijuar një atmosferë pozitive për të tjerët”.

“Përdorimi i forcës nuk është shenjë e fuqisë, por shenjë e dobësisë”.

“Lumturia nuk është diçka që vjen vetë. Ajo vjen prej veprimeve të tua”.

“Bujaria është shprehja e jashme më e natyrshme e një qëndrimi të brendshëm me mëshirë dhe me dashuri për mirësinë”.

“Planeti nuk ka më nevojë për “njerëz të suksesshëm”. Planeti ka nevojë të dëshpëruar për njerëz paqësorë, shërues, ndreqës, rrëfyes dhe të dashur në të gjitha mënyrat”.

“Ka vetëm dy ditë në vit, kur nuk mund të bësh dot asgjë. Njëra quhet e djeshme dhe tjetra quhet e nesërme, ndaj e sotmja është dita e duhur për të dashur, besuar dhe mbi të gjitha, për të jetuar”./filozofia.al

– Dalai Lama

FILE – In this July 1, 2011 file photo, Tibetan spiritual leader the Dalai Lama gestures following an interview with The Associated Press outside his residence in the hill station town of Dharmsala, northern India. The Dalai Lama says if he is to be reincarnated he will leave written instructions about the process, but that the issue is unlikely to come up soon. The Tibetan spiritual leader said in a statement Saturday, Sept. 24, 2011, that when he is about 90 he will consult Buddhist scholars to evaluate whether the institution of Dalai Lama should continue at all. He is 76. (AP Photo/Kevin Frayer, File)

Fotot e artistëve që ngritin vetëdijen mbi shëndetin mendor mashkullor

Një ekspozitë me fotografitë e artistëve shumë të famshëm synon që ta ngritë vetëdijen mbi shëndetin mendor mashkullor.

Yje si Kanye West, Skepta, Grace Jones, Damon Albarn, Jarvis Cocker, Arctic Monkeys, The Prodigy dhe të tjerë do të jenë pjesë e saj.

Ekspozita mban titullin “Më Dëgjo me Kujdes”, ndërkaq fotografitë janë vepër e fotografit të shquar të muzikës, Andrew Cotterill.

Ndërkaq ai ka bashkëpunuar me ilustruesin, Ben Tallon, i cili është përkujdesur për fjalët përreth imazheve të tyre.

Ekspozita do të jetë e hapur për dy javë duke filluar nga data 23 maj./KultPlus.com

Shpia jem me rranjë

Elife Krasniqi

Nji ditë kam me e pasë nji shpi
Nji shpi që rranjët thellë në tokë ka me i pasë
Nji të vockël, të ngrohtë e me shum dritë
Me kulm të kuq, pa maje
Mbrenda shpisë, ehoja e bekimit të babës ka me u ndi
E ka pasë shprehi në krye me na puthë e mandej
‘Zotin e paç me vete’ me na thanë
Tana kujtimet me te, korniza në mur kam me i varë

Kur të zgjohem në mëngjes në shpinë me rranjë
Nanës kam me i marrë erë në qafë
Çdo muej kam me ia ngjyrosë flokët ngjyrë gështenje
Çdo ditë nëpër kopsht kemi me ecë
E nën strehë të pemëve që ambël pikojnë
Gjatë kemi me pushu

Në shpi ai nuk ka me qenë
S’ka gja, bahem kinse parës ka qenë
Grindjet e ambla se kush i pari kandin e shkrimit me zaptu
Lojën me fëmijë. Stinët në ballin e tij
Idealet e mbetuna peng
Tana në kujtime kam me i shndërru

Në tavanin e shpisë teme me rranjë
Kofera madhësish të ndryshme, paluet kanë me ndejtë
Nuk kanë me u fërfllu e zvarritë nëpër dynja
Pluhni qetësisht ka me i mbulu
E në kapakë kam me ua shkrujtë emnat e qyteteve
për të cilat malli nuk ka me më marrë

Shpia jeme
Stacione autobusësh afër nuk ka me pasë
As hekurudha gjarpnore, as aeroporte
Veç tokën përfundi e qiellin përmbi
Shpia asht ku asht nana
E rranjët aty kanë me mbi./KultPlus.com

Rita Ora donte t’i digjte flokët në Met Gala

Rita Ora njihet për stilin e saj shumë të veçantë.

Ylli i muzikës pop njihet për veshjet e saj jashtëzakonisht dramatike dhe shumë unike, në baza ditore.

Prandaj, çdo kush që ka supozuar se Met Gala e këtij viti me temën “Camp: Notes on Fashion”është një mundësi e jashtëzakonshme për të që ta shfaqë gjithë kreativitetin ka pasur shumë të drejtë.

Por, derisa Katy Perry vendosi të vishet si llambadar dhe Zendaya si ‘Hirushja’, këngëtarja 28 vjeçare u paraqit në shkallët e Muzeut Metropolitan të Arteve e veshur e gjitha në ar.

Këngëtarja e hitit “Let Me Love You” kishte zgjedhur një fustan të gjatë ngjyrë ari të Marc Jacobs duke sjellë kështu në tapetin e kuq të Met Gala shumë elegancë dhe bukuri njëkohësisht.

Megjithatë Rita Ora duket se u pendua për këtë zgjedhje, transmeton Klan Kosova.

“Ishte shumë bukur sepse të gjithë ishin veshur shumë ndryshe ndërsa unë për herë të parë në jetën time u ndjeva e veshur në mënyrë shumë të zakonshme. Shikova rrotull dhe thashë me vete ‘Duhej t’ia kisha vënë zjarrin flokëve ose diçka të ngjashme’”, ka thënë ajo në këtë intervistë.

Tema e Met Gala ndryshon çdo vit, ndërsa sivjet ishte “Camp: Notes on Fashion” që është inspiruar nga një ese e vitit 1964 e filozofes Susan Sontag, në të cilën ajo e përshkruan këtë fenomen estetik si diçka që nuk duhet të flitet për të. “Të flasësh për Camp është sikur ta tradhtosh atë”.

Camp është i ngjashëm me kiçin, mirëpo derisa kiçi ka të bëjë me vetë veprën, camp është mënyrë e performansës.

Ndoshta veshja e Rita Orës ishte zgjedhja më “camp” nga të gjithë./Klan Kosova

Agata dhe Donika Çetta, vajzat e Tates dhe arkivës së gjallë të folklorit shqiptar

                                                                                   

Arbër Selmani

Një arkivë e gjallë e folklorit shqiptar, i cili me dashurinë më të madhe e transmetonte këtë folklor në formë të përrallave, çdo natë para gjumit.

Donika Çetta kësisoj e përshkruan babain e saj, Anton Çettën.

Ne të gjithë e njohim një Anton Çetta prej librave, prej faljes së gjaqeve, prej dorështrëngimeve, prej rezonimit të mirësisë në fytyrën e tij, prej historive që prindërit tanë na kanë treguar për këtë burrë, prej fotografive bardh e zi dhe me ngjyra, prej momenteve kur familjet gjejnë paqe.[1] Të tjerët e kanë takuar rastësisht, disa në ëndrra, të tjerë në fushën e pajtimit.

Donika e njeh më mirë se ne, më ndryshe se ne, më mishërueshëm se ne këtë emër historik.

Donika Çetta dhe babai i saj, Anton Çetta

“Fëmijëria dhe vendlindja janë dashuritë që lëshojnë rrënjët më të thella në njeriun. Për këtë arsye ajo gjithnjë gjatë gjithë udhës që bën njeriu, e thërret në prehrin e vet” – thoshte babi. Ndërsa për mua, të rritesha krahas tij, fëmijëria ime ngjasonte në fytyrën e mëngjesit dhe shpirtin e përrallës” tregon Donika Çetta, vajza e Anton Çettës.

“Shpesh i kujtoj edhe ditët e kaluara me babin në liqenin e Batllavës meqë atje kishim një vikend shtëpizë. Babi e kishte hobi peshkimin ndërsa unë isha ndihmësja e tij pa të cilën nuk kishte fat në peshkim, më thoshte. Në të aguar, në mëngjesin e hershëm bëheshim gati për të shkuar në peshkim. Në avullin që lëshonte liqeni derisa i afroheshim vendit tonë të preferuar të peshkimit ,rrezet e para të agimit binin në fytyrat tona dhe na jepnin ngrohtësi dhe shpresë. Pasi vendosnim shkopinjtë e peshkimit fillonin këshillat dhe bisedat e këndshme babë e bijë që dinin të zgjasnin por ndonjëhere ndërpriteshin nga të dridhurat e tërheqja e shkopit që nënkuptonte se peshku kishte rënë në grep. Shpesh na bashkoheshin edhe fëmijët e fshatit dhe të tjerë, meqë s’kishte njeri që s’lakmonte që së paku një orë të jetës të ishte përkrah babit dhe të bisedonin me të” tregon Donika.

Është e vështirë ta ndërpresësh tregimin e Donikës, meqë ky tregim të merr me vete me të njëjtën mirësi që Anton Çetta edhe sot e reflekton ndër shqiptarët kudo.

Akademik, profesor, mbledhës i folklorit, patriot i njerëzishëm, dikur edhe deputet, Anton Çetta – i lindur në Gjakovë në vitin 1920, jetoi ditët e tij të fundit në vitin 1995 në Prishtinë.

Anton Çetta ka qenë edhe një baba shembull sipas të bijës së tij.

“Unë si fëmiu i parë i familjes isha shumë e lidhur me babin por kisha një përgjegjësi më të madhe dhe pritej shumë nga unë. Unë duhej të isha fëmiu model, me të gjitha epitetet më të mira që mund t’i ketë dikush edhe pse ai nuk na imponoi kurrë asgjë. Mundohesha që të marr sa më shumë nga ai, sa herë që kishte pak kohë unë i rrija në prehër dhe nuk i ndahesha meqë isha edhe pak çapkëne dhe kureshtare dhe doja të fitoja përgjigjet e mia, por ai nuk mërzitej me pyetjet e mia të pafundme dhe me durimin më të madh mi shpjegonte ato. Duke u rritur unë, me mua rriteshin edhe pikëpyetjet për situatat e ndryshme të krijuara që na i servonte jeta por unë e kisha përgjigjen për të gjitha meqë babi na pat thënë: “Çkado që të bëni në jetë ose përpara ndonjë vendimi të rëndësishëm vetëm mendoni – A do t’a kisha bërë sikur ta kisha babin këtu” Kjo thënie më përcolli gjatë gjithë jetës dhe më shërbeu si udhërrëfyes në çdo hap të jetës dhë në çdo vendim të rëndësishëm të saj” na shpjegon Donika, kur duhet të kujtojë raportin e saj me Anton Çettën e të gjithë shqiptarëve, të vetmin Anton Çettë të jetës së saj.

***

Zekeria Cana dhe Anton Çetta / Fotografuar ne Bogë, nga Gani Iberdemaj

“Desha t’u lija brezave që do të vinin artin, mençurinë dhe kulturën e popullit tonë të lashtë”
Anton Çetta

Libri i parë nga Anton Çetta, mes të tjerave edhe humanist, botohet në vitin 1953.

Mprehtësia e tij letrare vazhdon të rrjedhë me tekste të ndyshme, shumica prej tyre edhe për nevojat e shkollës shqipe dhe një katalizator për edukimin e gjeneratave të tëra shqiptare.

Rreth 20 libra me përmbledhje folklori dhe traditë gojore nga të gjitha trevat, janë bagazhi modest por jo i kompletuar i Anton Çettës. Shembull, “Prozë popullore nga Drenica” përmban plot folklor e traditë mbledhur prej Çettës.

“Njani shkoi me u rrue tu ni berber. Berberi e kish pase zakon m’u livdue shume. Kur e rruejti myshterine, filloi me i thane:
-Balla boll mire t’kam rrue, valla boll mire t’kam rrue. Myshteria edhe i nej gati e i tha:
– Valla edhe une boll mire t’kam nejt”

***

Agata Çetta, vajza tjetër e Anton Çettës, nuk përmbahet kur flet për madhështinë e këtij njeriu.

“Fëmijëria ime ka qenë e thjeshtë, mu sikur virtyti të cilin Tata ka tentuar gjithmonë të na e mësonte, thjeshtësia. Megjithatë, mes shkollës, lojërave dhe obligimeve tjera që unë kisha si fëmijë, kujtoj shumë qartë përrallat që ai na tregonte në “Odën e oxhakut”, vendin e tij dhe tonë të preferuar e të rregulluar me elemente dhe stoli tradicionale, ku Tata edhe kalonte shumicën e kohës duke punuar. Në netët kur na zinte gjumi nën zhumrën e makinës së shkrimit, unë nuk e kuptoja rëndësinë e madhe të punës së tij, por këtë gjë e kam kuptuar me kohë dhe kjo gjë më ka ndihmuar shumë në krijimin e personalitetit tim, shprehisë së punës dhe përkushtimit ndaj gjërave të rëndësishme në jetë” tregon Agata, e cila e quan Tata – plakun e urtë Anton.

“Gjithmonë unë dhe motra e kemi thirrë Tate. Më kujtohet që në vegjëli shoqëria më pyeste pse e thirri Tate e jo Babë, dhe iu pata thënë që edhe Tata e ka thirrë njëjtë gjyshin, kështu që e kemi trashëguar”.

Donika Çetta dhe Agata Çetta

“Kur ka lindë motra ime e madhe, Tata ia ka ngjitë emrin Donika, dihet sipas bashkëshortes së Skënderbeut. Kur kanë ardhë për vizitë të afërmit në shtëpi, tezja e Tatës e ka pyetur: “Anton, si ia ngjite vajzës emrin?”, Tata i thotë Donika. Po si Anton nuk ia ngjite në emër të nanës? Tata përgjigjet: Kur të lindë e dyta ia ngjes. Dhe menjehere tezja reagon, jo të dytin fëmijë e dojmë djalë. Tata vetëm qeshë. Ky është tregimi i emrit tim” tregon Agata.

***

Të rrijmë pak te Anton Çetta.

Rreth viteve 1945-46 ai punoi në Gjimnazin e Prizrenit, duke qenë edhe anëtar i Shoqërisë Kulturore-Artistike “Agimi”, më vonë edhe kryetar i saj. Në Serbi shkon për tu regjistruar në Degën e Gjuhës Frënge. Atje emërohet asistent në Seminarin e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe, që funksiononte në kuadër të Fakultetit Filologjik të Universitetit të Beogradit. Në këtë detyrë punoi dhjetë vjet. Dy-tre vjet më vonë (1952-1953) së bashku me shefin e atëhershëm të Seminarit Shqiptar Vojislav Dançetoviq dhe me Kadri Halimin, etnograf, përgatiti në tri vëllime këngët më të njohura popullore të mbledhura në Kosovë dhe në Dukagjin. Meqenëse në ato vëllime kishte botuar edhe këngë popullore për Spiro Kapedanin e Ramë Bllacën, pushteti serb iu kërcënua Antonit me burgosje, e kjo e shtyri ta braktisë Beogradin dhe të kthehet në Prishtinë, në vitin 1961, kohë kjo kur edhe në Prishtinë u hap Fakulteti Filozofik. Në këtë fakultet ai emërohet mësimdhënës i gjuhës dhe letërsisë shqipe, ku ligjëron lëndën e letërsisë së vjetër.[2]

Dom Lush Gjergji, në një intervistë të tijën, e quan Çettën kirurg shpirtëror të shqiptarëve.

“Antoni ishte njeri i provanisë së Zotit. Ai me hulumtimet që i bëri rreth thesarit popullit, rreth frazeologjisë, rreth kulturës dhe qytetërimit, 20 vjet, ishte një lloj përgatitjeje për veprën e tij hyjnore, sepse kudo që shkonim me bacën Anton, kishte njerëz që ai i njihte. Madje ishte legjendare kur shkonim para tridhjetë, katërdhjetë vjetëve, kam qenë në këtë shtëpi dhe më kujtohet atë natë kur kemi biseduar për kulturën, për traditën, për popullin shqiptar, dhe ka lindur një fëmijë. Madje i kujtohej edhe emri i njeriut tri-katërdhjetëvjeçar, dhe ai thoshte: baca Anton ai jam unë. Prandaj krijonte një atmosferë unike. Para Anton Çettës ka qenë shumë e vështirë të thuash jo”. [3]

***

“Duhet të jemi trima të urtë. Kombi shqiptar kurrë nuk ka qenë më unik, pas këtij bashkimi kombëtar nuk ka fuqi që mund ta gjunjëzojë këtë popull”
                                                                                                             Anton Çetta

Donika tregon se ishte privilegj që ajo dhe motra e saj patën një baba të tillë, por gjithashtu ishte edhe një barrë mbi supet e tyre, barrë që rëndohej në periudha të ndryshme të zhvillimit të tyre.

Si të vogla, motrat ishin ‘vajzat e profesorit’, ndërsa si adoleshente nënkuptonte edhe një kufizim të dëshirave të kohës, siç shprehet Donika.

Donika Çetta me prindërit

“Pavarësisht asaj ne nuk u fshehem nën hijen babit por u përballëm me sfidat dhe hallet e ndryshme. Kështu mësuam që të jemi më stoike dhe më të guximshme dhe mos të jenë problemi i parë hallet tona, por të na karakterizojë durimi, urtësia, qëndresa dhe guximi” vazhdon Donika.

Njëjtë si Donika, edhe Agata thotë se ka qenë barrë e mirë fakti që familjarët e Antonit gjithmonë kanë tentuar të gjejnë rrugën e drejtë të jetës.

“Më shumë se barrë e mirë, kjo për ne ka qenë kënaqësi. Mirënjohja për veprat e tij dhe respekti të cilin ai e ka gëzuar dhe e gëzon akoma ndër njerëz dhe fakti që ne ballafaqohemi pothuajse çdo ditë me njerëz tek të cilët Tata ka pasë ndikim në çfarëdo forme, neve na bënë shumë krenare dhe na ndihmon ta mbajmë dhe ta përcjellim tutje këtë përgjegjësi edhe te fëmijët tanë” shprehet Agata, sot një artiste e cila jo shumë kohë më parë hapi një ekspozitë në Mynih me 13 grafika të teknikës akuatintë dhe 11 pjata nga argjila në kombinim me filigran, që është një ndër artizanatet më të dalluara shqiptare.

Agata, pra, ka qenë edhe emri i nënës së Anton Çettës. Lazër Çetta ka qenë babai i Antonit. Ky i fundit ka qenë dekoruar nga presidenti francez me medaljen “Officier d’Académie” e akorduar në vitin 1928. Poashtu në vitin 1934 dekorohet për herë të dytë nga shteti francez me medaljen “Kalorës i Legjionit të Nderit (Chevalier de la Légion d’Honneur)”.

Nga kjo familje vjen edhe Beniamin Çetta. Beniamin Çetta u lind në Tiranë në marsin e vitit 1937. I atij, Lazër Çetta pati mundësi të merrte kulturë dhe arsim perëndimor dhe u bë profesor i gjuhës frënge në një gjimnaz në Tiranë si dhe drejtor i drejtorisë së të drejtave të studimit në Ministrinë e Arsimit. Djali i madh i familjes, Antoni përfundoi Liceun e Korçës, ndërsa Beniamini do të studiojë për Mjekësi. [4]

***

Donika e Agata edhe sot i kthehen shkrimeve të Anton Çettës, duke reflektuar mbi intelektin e tij.

“Sa herë që lexoj shkrimet e babit kthehem në retrospektivë dhe udhëtoj me të në botën e tij paqësore, të bukur, të pasur, të qeshur me plot dashuri dhe urtësi. Shpesh në ato shkrime e gjej edhe përditshmërinë tonë duke gjetur përgjigjet për sot dhe për nesër. Po e veçoj një tregim që edhe pse i shkruar shumë vite më parë aq bukur e përshkruan situatën tonë momentale në vend:

Kishte qenë një djalë që i kishin bërë magji dhe qe shndërruar në gjarpër. Po ishte djalë i një babai të mirë. Kur hyri në moshën e pjekurisë i tha babait: “Baba, martomë”. Po si të martoj, more bir? Babai i shkretë, për të mos ia prishur qefin dhe mendoi se do të ishte një formalitet vajti dhe iu kërkoi vajzën, siç është zakon tek ne, një miku në katund. “Po ta kërkoj vajzën, në emër të zotit”, i tha. Po si ta jap për djalin gjarpër? – i tha ky. Vajza, që ndodhej prapa derës e dëgjonte dhe i tha babait që ta jepte, sepse kërkesa ishte në emer të zotit. Dhe, kështu babai ia dha. Kur do të shkonte kjo vajza nuse u këshillua me një grua plakë të mençur “Si të sillem me këtë gjarpër?”, e pyeti plakën e mençur. “Bijë e nënës, i tha kjo, vishi 7 këmisha. Kur të hysh në dhomë dhe të urdhëroi gjarpri “Hiqe këmishën” ti, do t’i thuash “Hiqe një lëkurë”. Dhe, kështu vazhdo “hiq një këmishë, e hiq një lëkurë”, deri sa të zhvishen shtatë këmishat e shtatë lëkurat. Kur i zhveshën këto, pastaj, dolën dy krijesa të mrekullueshme. Djali u lirua nga magjia, ndërsa vajza u bë një nuse shumë e bukur

Agata Çetta dhe Anton Çetta

Kështu njerëzit tanë duhet të zhvishen një herë e përgjithmonë nga mllefet ndërsa partitë shqiptare duhet të lirohen nga mëritë në mes vete. Nëse nuk çlirohemi nga këto brenga dhe antagonizma, nga këto të këqia, në rast se do të vazhdojmë me intriga ndaj njëri –tjetrit procesi i zhvillimit të vendit tonë do të jetë shumë i ngadaltë” tregon Donika Çetta.

“Kohëve të fundit, pasi që isha pjesëmarrëse në përgatitjen e kompletit të veprave të Tatës, më është dhënë mundësia më shumë të lexoj rreth veprimtarisë së tij nga të tjerët por gjithashtu edhe krijimtarinë e tij. Jam ndjerë shumë mirë, por njëkohësisht me një barrë të madhe. Gjatë përgatitjes e kemi përfshirë edhe arkivin familjar, me material shumë të pasur për popullin, që do të kenë rastin t’i lexojnë kur të botohet” na thotë Agata.

Agata mban mend kujtime me antropologun Anton Çetta, njeriun meritor edhe për themelimin e Institutit Albanologjik, deri në moshën 10 vjeçare. Prej kur ka nisur aksioni për pajtimin e gjaqeve, në vitin 1990, Tata i Agatas ka qenë i tëri i përkushtuar në këtë proces.

“Kalonim pak kohë bashkë. Gjatë javës shume rrallë shiheshim. Nga ajo moshë, pjesën më të madhe të kohës, për neve është përkujdesë mama. Përveç nesh, edhe për shtëpi e për njerëzit që kishin nevojë e vinin te ne. Tash kur i kujtoj fjalët e tij, i kam edhe më të qarta mesazhet që m’i ka dhënë. Ka shumë por njëra më është ngulitë: Kur Gjyshi e ka përcjellë Taten për në Liceun e Korçës, institucioni më i rëndësishem edukativ i asaj kohe, i ka thënë: “Anton, çkado që bën, çfarëdo vendimi që merr, mendo, a do t’veproje njëjt po ta kishe Tatën afër. Këtë këshillë Tata e ka përcjellë edhe te unë dhe motra” tregon Agata, që veç e përsëritë Donikën në këtë pikë.

***

“Kultura e popullit nuk është si një tempull antik grek që mbështetet në shtatë – tetë shtylla, por kala e ngritur nga mija gurë, ku kujtoj se edhe unë kam vënë gurë, sado të vogël”
                                                                                                            Anton Çetta

Herë të vajzat e tij e herë të Anton Çetta, është aspak e lehtë të shkruash për këtë figurë e cila mundësoi pajtimin e rreth 1200 gjaqeve e 600 plagosjeve, mospajtimeve mes shqiptarëve, problemeve kryesisht me gjakmarrje mes familjeve që ishin ngujuar për vite.

Nga arkivi familjar, Agata Çetta dhe Anton Çetta

Profesor Antoni së bashku me Esad Mekulin, Mark Krasniqin, Hivzi Sulejmanin, Idriz Ajetin, Kadri Halimin, Skender Rizajn e disa të tjerë përbenin brezin e parë, brezin e artë të intelektualëve shqiptarë të Kosovës që e bartën barrën më të rëndë për ta arsimuar, edukuar, emancipuar popullin e Kosovës, duke u bërë kështu edhe bartës të zhvillimeve të jetës kulturore, artistike e shkencore të Kosovës. [5]

“Mua gjithmonë tek miqtë më prezentonte si sugaresha e tij, dhe kur shëtisnim ma vendoste dorën mbi supe. Kur e takonim dikë, iu thoshte: Sugaresha ime më ndihmon të eci se mbështetëm në të. Unë fluturoja nga gëzimi. Gjithmonë nëpërmjet ndonjë tregimi apo ilustrimi na jepte këshilla” tregon Agata.

Donikës i pëlqen sidomos përmbledhja “Në prehër të gjyshes”, kur duhet të përzgjedhë diçka nga krijimtaria e Anton Çettës. Në këtë vepër përfshihen vjersha apo poemtha të frymëzuara nga krijimtaria jonë popullore. Përmes tyre arrihet efekti edukativ, sepse u rekomandohet fëmijëve rruga e drejtë, forcimi i virtyteve më të larta e më të mira dhe luftimi I veseve të këqia.

“Këto vjersha në formë të gojëdhënave, legjendave e përrallave gjithmonë më kanë bartur në botën imagjinative e magjepse e këtë efekt e ka edhe më fëmijët e mi kur ju lexoj para gjumit. Fëmijët janë krijesat më të dashura dhe na kënaqin me atë sinqeritet, naivitet dhe pafajsitë e tyre. Çdonjëri prej nesh do të dëshironte të fitojë simpatinë e tyre me ndonjë vjershë, tregim apo prozë didaktike e kështu të kontribuonte sadopak edhe në edukimin e tyre etik, estetik e kulturor, e mendoj që babi e ka arritur mjaft mire këtë sidomos me veprën e tij “Në prehër të gjyshes” e cila është lexuar brez pas brezi” vazhdon Donika.

“Thuhet se në momentet më të vështira popujt e mëdhenj nxjerrin nga gjiri i vet bijtë dhe bijat më të mira për të udhëhequr drejt lirisë dhe shpëtimit. Kjo i ndodhi dhe popullit shqiptar vite më parë nën udhëheqjen e babit, studenteve dhe miqëve te tij kur filloi pajtimi kombëtar shqiptar. Shtrirja dhe jehona e këtij pajtimi gjithkombëtar tregoi si kurrë më parë se pushtuesi nuk do të mund të ushqehej në gjakun e shqiptarve përmes nxitjes së hakmarrjes dhe mërive vëllavrasëse. Ishte koha ku ashtu sipas traditës të të parëve tanë të lashtë populli shqiptar Kosovën e ktheu në një kuvend të besës, trimërisë dhe mençurisë. Ky popull i përvuajtur duke shtrirë dorën e pajtimit filloi shërimin shpirtëror kombëtar duke shtruar kështu rrugën dhe duke parapërgatitur këtë rini dhe këtë popull për të shkruar faqet më të ndritura të historisë tonë dhe për ta hapur udhën e çlirimit dhe shtetndërtimit të Kosovës” përfundon Donika.

***

Do ta përfundojmë me Anton Çettën, njeriun i cili ka nevojë të citohet në libra, të flitet për të në rrugë, të ketë shtatore e bust për të, të ketë kujtime të shkruara, të ketë përkujtimore e të ketë ceremoni që na e sjellin në kujtesë atë. Gjeneratat e reja duhet ta lexojnë, gjeneratat e vjetra duhet të reflektojnë, librat e historisë e antropologjisë duhet ta marrin si shembull në secilin kapitull. Shkrimtarët duhet të inspirohen prej tij, studiuesit duhet ta vazhdojnë rrugën me të njejtin zell studimor të Çettës. Vajzat e tij, megjithatë, do të mbesin gjithmonë vajzat e Anton Çettës, njeriut me zemër të madhe e të mirë.

(Ky botim është prodhuar me përkrahjen e Bashkimit Evropian. Përmbajtja e këtij botimi është përgjegjësi e autorit Arbër Selmani dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet si qëndrim i Bashkimit Evropian ose BIRN-it ose AGK-së ). 


[1] https://www.nytimes.com/1990/04/07/world/pristina-journal-albanians-new-way-feuds-without-blood.html

[2] https://www.radiokosovaelire.com/anton-cetta-1920-1995-mbledhes-folklorit-profesor-letersise-dhe-veprimtar-dalluar-ceshtjes-kombetare/

[3] http://www.drita.info/2018/08/09/don-lush-gjergji-anton-cetta-ishte-kirurg-shpirteror-i-shqiptareve/

[4] https://www.kultplus.com/libri/babai-i-anton-cettes-burri-i-forte-i-dekoruar-nga-franca/

[5] http://illyriapress.com/profesor-anton-cetta-plaku-i-urte-i-kombit-tone/

Shqiptarja e Microsoft, inxhiniere e dalluar në Luginën e Silikonit

Teuta Hyseni nga Gjilani ka ligjëruar këtë muaj në një ngjarje të madhe të teknologjisë në Shtetet e Bashkuara. Ajo foli për të ardhmen e sigurisë kibernetike dhe inteligjencës artificiale në konferencën “Women of Silicon Valley 2019”.

Kosovarja e re, e cila punon me gjigantin Microsoft, është nga inxhinieret më premtuese në Luginën e Silikonit. Detyra e saj është të mbrojë të dhënat tona nga duart e këqija.

Ajo ka arritur këtu pas një rruge të gjatë. Rreth një dekadë më parë, Teuta mbërriti në Amerikë për të studiuar shkencat kompjuterike. Ishte ndër bursistët e përzgjedhur të programit “Arsimim për paqe”, që po dërgonte në Universitetin Luterian të Teksasit studentë të dalluar nga Kosova. Këta do të dalloheshin dhe në Amerikë.

Teuta u zgjodh senatore në qeverinë studentore, shërbeu si studente ambasadore për universitetin, dhe u angazhua në komitetin e teknologjisë. Gjatë studimeve, bëri punë praktike si analiste e investimeve në Bulldog Investment Group, programere në organizatën Make-A-Wish Foundation, si dhe asistente e notuese në lëndën e statistikës.

Falë arritjeve akademike dhe përkushtimit ndaj profesionit, u punësua menjëherë pas diplomimit: inxhiniere softveri në Rackspace Hosting Company, ndërmarrje e specializuar në ruajtjen e të dhënave në re. Teuta ndihmoi kompaninë për të zhvilluar një sistem të avancuar të faturimit për klientët. Më pas, u angazhua për gati 5 vjet si inxhiniere në Denim Group, ku u shërbeu klientëve të mëdhenj si qeveria amerikane dhe kampionati Ultimate Fighting. Në ndërkohë, Teuta punoi si konsulente edhe për kompaninë Google.

Çdo klient kishte kërkesat e veçanta, por të gjithë përballeshin me një sfidë të përbashkët: të dhënat e tyre rrezikoheshin nga sulmet dashakeqe. WikiLeaks kishte arritur të shtie në dorë mijëra dokumente të klasifikuara të qeverisë, sulmuesit kishin prekur listat e votuesve dhe plaçkitësit kishin depërtuar brenda institucioneve financiare. Kjo e shtyri Teutën të profilizohej si inxhiniere e sigurisë kibernetike, që do të zbulonte zbrazëtitë në teknologji para se sulmuesit t’i keqpërdornin ato.

“Puna është emocionuese dhe intriguese. Duhet me mendu jashtë kornizave kur je duke vepru si haker,” thotë Teuta. “Sot, gati çdo gjë, nga veturat e pajisjet mjekësore e deri te termocentralet, punon me aplikacione softverike. Këto gjëra janë shumë të rrezikshme nëse bien në duart e gabuara.”

Në një intervistë dhënë gazetës së universitetit ku u diplomua, Teuta shpjegoi se brenda një viti “ka pasë rreth 450 miliardë dollarë humbje shkaku i vjedhjes së të dhënave. Krimi kibernetik po kthehet në luftë mes shteteve, dhe këtë çështje duhet ta trajtojmë tani në nivel botëror. Interneti është i hapur për këdo, dhe hakerët mund ta përdorin si armë për manipulim dhe kontroll, andaj është me rëndësi të bëjmë çdo gjë të mundshme me i parandalu.”

Në nëntor 2017, Teuta la Teksasin, shtetin ku kishte kaluar një dekadë, për të marrë një punë të re në San-Francisko, në Luginën e Silikonit të Kalifornisë, djepin e teknologjisë informative. Tani Teuta është inxhiniere e sigurisë së produkteve për kompaninë Microsoft.

Dhe ndonëse e re në gjigantin e softverit, puna e saj është shpërblyer dhe Teuta është shquar ndër kolegët e vet. Në verën e 2018-ës, me grupin e saj zuri vendin e parë në garën botërore për blockchain — “World Blockchain Hackathon at the Blockchain Economic Forum”. Si gara, ashtu dhe puna e grupit të Teutës ka karakter global: ata zhvilluan një platformë për të luftuar korrupsionin dhe për të nxitur transparencën në organizatat jofitimprurëse.

Përveç punës në Microsoft, Teuta është përkushtuar të edukojë të tjerët për kërcënimet e sigurisë dhe praktikat më të mira, përmes ligjëratave, shkrimeve dhe mentorimit. Falë kontributit të saj në industri, ajo është ndër finalistet e nominuara për çmimin “Kampione e Sigurisë”, shpërblim prestigjioz që jepet në kuadër të programit “Women in IT Awards” apo Çmimet për gratë në teknologjinë informative.

Teuta beson se shoqëria duhet t’i inkurajojë vajzat e gratë që të zgjedhin një karrierë në shkencë e teknologji. “Sa më shumë gra që kemi në fushën e teknologjisë dhe shkencave ekzakte,” thotë ajo, “aq më mirë do të jetë ekonomia globale. Vajzat duhet me i inkuraju qysh në fëmijëri, dhe me i tregu se teknologjia e inxhinieria nuk janë vetëm për djemtë.”

Së fundmi, një shkrim i inxhinieres kosovare është përfshirë në librin “Tribe of Hackers” (Fisi i hakërreve). Në këtë botim, 70 profesionistë me nam botëror, siç janë David Kennedy, Wendy Nather e Lesley Carhart, ndajnë përvojat dhe këshillat e tyre rreth teknologjisë.

Këtë muaj, Teuta ligjëroi në konferencën më prestigjioze të grave në teknologji, “Women of Silicon Valley 2019”. Ekspertën e çmuan lart kumtesën e saj rreth sigurisë kibernetike dhe mundësive për ta mbrojtur njerëzimit nga inteligjenca artificiale gjatë dekadës që vjen/.insajderi


Romani “Kukulla” i Ismail Kadaresë është përkthyer në gjuhën maqedonase

Romani i shkurtër “Kukulla” me nëntitullin “Portreti i nënës sime” i Ismail Kadaresë, njëri nga shkrimtarët më eminentë shqiptarë dhe evropian, është përkthyer në gjuhën maqedonase. Veprën më të re të romanit me përmbajtje autobiografike e ka përkthyer Alida Muça, informon Koha.mk

“Në romanin të publikuar në vitin 2015, Kadare i kthehet vendlindjes Gjirokastër dhe shtëpisë familjare të tij tre shekuj të vjetër, me imazhe të jashtëzakonshme dhe me një sërë gjërash të pathëna. Në këtë atmosferë Kadare e zbulon sjelljen personale ndaj nënës së tij Hatixhe Dobi-Kadare, gruan të cilën asnjëherë nuk arrin ta kuptojë deri në fund. Në këtë hapësirë të brendshme të të pathënave funksionon tensioni psikologjik i përrallës së autorit në këtë roman të veçantë. Autori, nënën e tij e përjeton si të heshtur, kukull të brishtë nga letra. Nga këtu edhe titulli i romanit të tij i rëndësishëm intim, kumtoi “Ars Lamina” për veprën e re të Kadaresë, që është mes shumë romaneve kushtuar temës nëna dhe deri më tani i përkthyer në gjuhën franceze, italiane, spanjolle, kroate dhe gjuhën rumune. (koha.mk)

Studio e arkitekturës në Kosovë FERIZI + FERIZI ARCHITECTS bën Tiranën me Shtëpinë e Evropës

Zyra arkitektonike FERIZI + FERIZI ARCHITECTS nga Prishtina, një firmë tashmë ndërkombëtare së fundmi ka bërë projektimin dhe implementimin e zyrave të reja për Bashkimin Evropian në Shqipëri,  përkatësisht ne Tiranë, shkruan KultPlus.

Ernest Ferizi, udhëheqës i zyrës arkitektonike Ferizi+Ferizi Architects ka njoftuar për KultPlus për rrugëtimin e procesit të këtij projekti në mes të Tiranës.

“Fillimisht kërkesa e Ambasadorit te BE-së Luigi Soreca dhe ekipit të tij ishte krijimi i ambienteve të punës, konkretisht të një “shtëpie” të vërtetë: plot jetë, pasion dhe debat, e që duhet të reflektoheshin në hapësira të ndryshme publike: sallë të konferencës, hapësira për ekspozita artistike, kënd multimedial, klube libri, kënd për fëmijë si dhe hapësira për diskutime të të gjitha llojeve”, ka thënë Ernest Ferizi.

Sipas tij, kërkesat specifike të BE-së si dhe projekti i parë i realizuar mu në qendër të Tiranës nga kjo zyre arkitektonike, nga njëra anë ishin sfiduese por nga ana tjetër edhe shumë joshëse për tu bërë një punë e mirë, duke e pasur parasysh edhe afatin e shkurtër kohor për implementim, prej 45 ditëve.

“FERIZI + FERIZI ARCHITECTS gjeten edhe përkrahjen e zyrës vendore Studiocityproject nga Tirana, e cila u ofroi eksperiencat vendore, e qe ishin të domosdoshme për mbarëvajtjen dhe suksesin në përgjithësi te projektit. Mund të thuhet se bashkëpunimi mes dy zyrave nga Prishtina dhe Tirana është edhe një prej shembujve më të mirë të bashkimit kombëtar në nivele arkitektonike. Që nga kjo javë, qytetit të Tiranës ju shtua edhe shtëpia e Evropës , në hapësirat e se cilës çdo tiranas mund të mbaj seminare te ndryshme , takime joformale dhe të jetë pjesë e ngjarjeve kulturore.

Shtëpia e Evropës është përuruar gjatë kësaj jave në Tiranë ku edhe po mbahen aktivitet të ndryshme, shtëpi kjo që është përuruar nga ambasadori i BE-së Luigi Soreca, sikurse që ishte i pranishëm edhe ministri i Ministrisë së Punëve të Jashtme, Gent Cakaj.

FERIZI + FERIZI ARCHITECTS, njihet si studio arkitektonike me një bagazh të madh të projekteve, projekte këto që vlerësohen lartë nga profesionistët e kësaj fushe./KultPlus.com

NATO nderon shqiptaren Zarife Hasanaj, ul flamurin shqiptar në gjysmë shtizë

Në respekt të Dëshmores së Atdheut, Zarife Hasanaj, flamuri i Shqipërisë në selinë e NATO-s është ulur në gjysmështizë.

Me vendim të Këshillit të Ministrave, dita e premte, u shpall dite zie kombëtare në nderim të nëntetares Zarife Muharrem Hasanaj, rënë në krye të detyrës gjatë misionit të saj në Letoni.

Ndërkohë, në Pallatin e Kongreseve u zhvilluan homazhe në nder të ushtarakes Hasanaj.

Çmim i madh për Vasfije Krasniqi Goodman, Kim Bok-Dong për paqe 2019

Vasfije Krasniqi Goodman – aktiviste e Qendrës Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës-QKRMT, e cila avokon për të mbijetuarit e dhunës seksuale në nivel global, është fituese e Cmimit Kim Bok-dong për Paqe.

Këshilli Korean për Drejtësinë dhe Përkujtimin për Çështjen e Skllavërisë Seksuale Ushtarake nga Japonia (Këshilli Korean) ka zgjedhur të mbijetuarën e Kosovës Vasfije Krasniqi-Goodman si fituese të Çmimit të Paqes Kim Bok-dongit për vitin 2019. 
Ky çmim nderon individët apo organizatat që kanë qenë të angazhuar në lëvizje për të zgjidhur çështjen e dhunës seksuale gjatë luftës dhe për të siguruar të drejtat e njeriut të grave në konfliktet e armatosura anembanë botës.

Kujtojmë që, Vasfija ishte personi i parë që ndau publikisht historinë dhe traumën e saj të dhunës seksuale që kishte përjetuar gjatë luftës në Kosovë. Më pastaj u bë zë I fuqishëm i fushatës Bëhu Zëri Im – në mbështetje të të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës, dhe përpjekjet e palodhshme të saja në luftimin e stigmatizimit që rrethon këtë kategori shoqërore. Përveç që ka përfaqësuar zërin e të mbijetuarve të dhunës seksuale, nga koha e luftës në Kosovë, nëpër shumë konferenca, forume dhe simpoziume ndërkombëtare, Vasfija ka dhënë dëshmitë e saja edhe para Këshillit për të Drejtat e Njeriut të OKB-së, dhe së fundmi para Kongresit Amerikan./KultPlus.com

Dy pulla postare me pamje të zogjve më karakteristik të Kosovës

Turitulli, Mëllenja e Gurit, Bishtlëkundësi i verdhë, Huta në pullat postare Me rastin e Ditës së Evropës, Filatelia e Postës së Kosovës lëshoi në qarkullim të rregullt emisionin e pullave postare të titulluar “Evropa 2019 – Zogjtë nacional”.

Në kuadër të këtij emisioni të pullave postare, Posta ka prezantuar Turitullin (Turtle dove), Mëllenja e Gurit, Bishtlëkundësi i verdhë, Huta (Buteo Buteo), Larashi Kurrizkuq. “Ndonëse Kosova është një vend i vogël, shquhet për një biodiversitet të pasur.

Pozita gjeografike, faktorët gjeologjik, pedologjik, hidrologjik, relievi dhe klima, janë disa prej faktorëve që kanë mundësuar krijimin e habitateve natyrore si të “Bjeshkëve të Nemuna” dhe ”Malet e Sharrit” që ofrojnë vendstrehim për shumë lloje të shpendëve. Deri më sot janë vrojtuar 148 lloje, por mendohet të ketë mbi 200 lloje. Mbrojtja e tyre ka karakter internacional, për këtë arsye “Bjeshkët e Nemuna” janë të evidencuara në listat ndërkombëtare si IBA rajon (Important Bird Area). Posta e Kosovës përmes këtyre dy pullave postare me pamje të zogjve më karakteristik të Kosovës, prezanton para botës bukuritë natyrore të faunës, si dhe promovon shtetësinë së saj”, thuhet në njoftimin e postës.

Modelja serbe ndihmon një nënë shqiptare

Modelja shqiptare Emine Çunmulaj siç dieht prej kohësh është marrë me bamirësi dhe ka ndihmuar shumë familje shqiptare nëpërmjet kontributit  të saj në Fundjava Ndryshe.

Mbrëmjen e djeshme ajo ka mbajtur një event ku ka prezantuar  një rast të një nëne shqiptare e cila kishte mbetur e vetme me fëmijët e saj, ajo ishte pa shtëpi dhe pa të ardhura.

Të gjithë ata që kanë qenë pjesëmarrës në event kanë shprehur dëshirën për ta ndihmuar atë. Një ndër tyre ka qenë edhe modelja e njohur serbe e cila ka shprehur dëshirën të jap kontributin e saj  monetary për nënën shqiptare.

“Ivana Korab është nga Serbia dhe po më mbështet mua  dhe Fundjava Ndryshe. Kështu duhet të jetë bota, ne të gjithë duhet ta duam dhe ta mbështesim njëri-tjetrin. Dashuria nuk njeh kujfij dhe fe. Së bashku jemi më  të fortë “, ka shkruar Emina pranë videos me modelen./insajderi

The Sun: Rita Ora paguan plot 1.5 milionë paund për shtëpinë luksoze në Prishtinë

Vera Ora, nëna e këngëtares së njohur shqiptare me famë botërore Rita Ora, ka publikuar në rrjetet sociale fotografinë e shtëpisë së tyre të re në Prishtinë.

“Shtëpia është aty ku është zemra. Edhe pse jetojmë në Londër është shumë e rëndësishme për ne dhe fëmijët tonë të kemi mundësi të vizitojmë vendlindjen, Prishtinë, Kosovë”, ka shkruar Vera Ora në mbishkrimin e fotografisë.

Sipas “The Sun”  ka qenë Rita ajo që ka paguar plot 1.5 milionë paund për shtëpinë luksoze që është publikuar më herët.

Ndërsa burimet bëjnë me dije se shtëpia e blerë ndodhet në Parkun e Bërnicës në Prishtinë.

Sot nis Polip

Pjesëmarrëse 20 shtete të ndryshme të botës.

Edicioni i 9-të i Festivalit Ndërkombëtar i Letërsisë – polip fillon këtë të premte, në Prishtinë, ku do të marrin pjesë rreth 40 shkrimtarë e artistë të stripit e romanit grafik, nga rreth 20 shtete të ndryshme të botës.

Sivjet polip fokusohet në nocionion e “ujdisë letrare” dhe botëkuptimeve rreth saj si një proces negiciator artistik që u mundëson shkrimtarëve e artistëve ballkanikë që (vetëm) me veprat e tyre të shpërthejnë kufinjtë e t’i plasojnë vlerat letrare në pjesët e “zhvilluara” të botës. Rreth 40 shkrimtarë e artistë të stripit e romanit grafik, nga rreth 20 shtete të ndryshme të botës, do të marrin pjesë sivjet në këtë edicion të radhës të festivalit polip dhe në edicionin debutues të Festivalit Ndërkombëtar të Romanit Grafik – GRANFest, i cili po ashtu fillon këtë të premte. Ndër mysafirët e shumtë, sivjet do të vijnë edhe: Besnik Mustafaj nga Shqipëria, Sreten Ugricic nga Serbia, Tom Kaczynski nga Amerika, Lindita Ahmeti nga Maqedonia, Tanja Raich nga Austria, Olga Grjasnoëa nga Azerbejxhani e shumë të tjerë. “Procesi i marrëdhënieve është i pandalshëm. Festivali polip sivjet po i mbush dhjetë vjet që nga edicioni i parë në 2010, i organizuar nga dy grupe të pavarura letrare nga Beogradi dhe Prishtina.

Ai tashmë i ka tejkaluar kornizat rajonale”, thuhet në editorialin e sivjetshëm të festivalit. Këtë vit, përveç mbrëmjeve të leximit, polip sjell edhe diskutime mbi letërsinë e artet. Në panelin e parë “Epoka e opinioneve” që mbahet të shtunën do të diskutijnë të ftuarit Melinda Nadj Abonji, Olga Grjasnowa, Besnik Mustafaj e Robert Prosser. Po të njejten ditë mbahet edhe paneli i radhës, “Ujdia letrare – Rruga revolucionare” me të ftuarit Veton Surroi e Sreten Ugriciq, me moderator Sasha Iliq.

Në panelin e tretë të dielën do të flitet mbi temën “Informata kreative kundër asaj manipulative” me të ftuarit Fumio Obata, Dave McKean, Sarah Hehir, Ville Ranta, Tom Kaczynski e Marcello Quintanilha, kurse moderohet nga Gani Jakupi. Paneli i fundit “Paralelni polis – një koncept disident që e ndjek të tashmen” mbahet po ashtu të dielën dhe dikuston me të ftuarit Alida Bremer, Lena Dorn, Marek Šindelka e Shkëlzen Maliqi, kurse moderohet nga Matteo Colombin. Të shtunën nga ora 20:00, mbahet një “Homazh për Bekim Lumin”, në të cilin, aktorë kosovarë do të lexojnë për herë të parë poezitë ende të pabotuara të regjisorit tashmë të ndjerë Bekim Lumi. Polip e GRANFest këtë edicion kanë organizuar edhe programin plotësues në Prishtinë, Prizren e Graçanicë ku do të organizohen orë leximi, ekspozita të novelës grafike e sesione diskutimi mbi letërsinë e krijimtarinë letrare.

Duaje jetën…

Nëna Terezë

Duaje jetën ashtu siç është
duaje plotësisht, pa pretendime;
duaje kur të duan apo kur të urrejnë,
duaje kur askush nuk të kupton,
apo kur të kuptojnë të gjithë.

Duaje kur të gjithë të braktisin,
apo kur në qiell të ngrenë si mbret.
Duaje kur të vjedhin gjithçka,
apo kur të dhurojnë.
Duaje kur ka kuptim
apo kur ngjan se nuk ka një fije.

Duaje në lumturi të plotë
apo në vetminë absolute.
Duaje kur je i fortë,
apo kur ndihesh i pafuqishëm.
Duaje kur ke frikë,
apo kur ke një mal guximi.
Duaje jo vetëm për kënaqësitë e mëdha
e sukseset e mrekullueshme;
duaje edhe për gëzimet e vogla.

Duaje edhe pse nuk të jep çka mundet,
duaje edhe pse nuk është siç do ta dëshiroje.
Duaje sa herë që lindesh
 e sa herë që je duke vdekur.
Por mos duaj kurrë pa dashuri. /KultPlus.com

Papa Françesku për Shën Nënën tonë Tereze gjatë vizitës së tij në Shkup

Vizita e parë historike e një Pape në Maqedoninë Veriore, në Shkup (7 maj 2019), dikur selia e Ipeshkvisë sonë Shkup – Prizren, ishte një lloj shtegtimi i tij në vendlindjen e Gonxhe Bojaxhiut, tash Shën Nënës Tereze, si rast dhe mundësi  e jashtëzakonshme për të theksuar rolin, rëndësinë, kuptimin dhe domethënien e saj për Kishën Katolike ndër ne dhe në botë, për të krishterët, besimtarët, por edhe për çdo njeri të vullnetit dhe zemrës së mirë.

Do t’i citoj pjesët më të rëndësishme të porosive të Papës Françeskut në Shkup për Shën Nënën tonë Tereze.

Në aeroportin e Shkupit

Në përshëndetjen në aeroportin e Shkupit, Papa Françesku e tregoi një ndër motivet bazë të vizitës së tij apostolike në Shkup, duke folur për Nënën Tereze, si një model jete dhe bashkëpunimi, bashkëjetese, për Maqedoninë dhe mbarë Ballkanin, edhe më tepër, për Kishën dhe njerëzimin. Ai me fjalë prekëse, domethënëse, kuptimplote dhe emocionuese shprehu nderimin, admirimin, dashurinë për Nënën Tereze duke thënë:

“Dua të nderoj në mёnyrё të veçantë bashkëqytetaren tuaj të shquar e cila, dashurinë ndaj Zotit dhe dashurinë ndaj të tjerëve e bëri ligj  më të lartë, duke fituar admirimin në mbarë botën. I referohem në mënyrë të qartë asaj që universalisht njihet si Nëna Tereze e Kalkutës “.

“Ajo  lindi në një lagje të Shkupit në vitin 1910, me emrin Anjeze Gonxhe Bojaxhiu, dhe e zhvilloi apostullimin e saj, bërë me dhurimin e përvuajtur e tё plotë tё vetvetes, në Indi, dhe  përmes motrave të saj mbërrini nё kufijtë më të skajshëm gjeografik dhe ekzistencial tё njerizimit”.

“Jam i lumtur qё pas pak do tё mund tё shkoj për t’u lutur te Memoriali kushtuar asaj, ndërtuar në vendin ku dikur ishte Kisha e Zemrës së Krishtit,  Kishë kjo në të cilën  u pagëzua Nёna Tereze”

Ju me të drejtë jeni krenarë për këtë Grua të madhe. Prandaj, ju ftoj të vazhdoni të punoni me angazhim, përkushtim dhe shpresë, që bijtë dhe bijat e kësaj toke tё mund, sipas shembullit tё saj, të zbulojnë, të arrijnë dhe të rrisin e përforcojnë thirrjen që Zoti ka ëndërruar për ta. Nëna Tereze   diti t’u bënte mirë më të varfërve”.

Në Qendrën Memoriale “Nëna Tereze” në Shkup

Para  Shatores së Nënës Tereze, si dhe gjatë vizitës së Qendrës Memoriale “Nëna Tereze”, Papa Françesku u ndal në lutje dhe në meditim. Ai ndër të tjera tha:

“Të falënderojmë o Zot për dhuratën e jetës, të karizmës e të dëshmisë së  dashurisë të Nënë Terezës ndërmjet të varfërve më të varfër të Indisë e të mbarë botës. Ajo pa në çdo burrë e çdo grua ‘fytyrën e Birit tënd’, duke u bërë zë lutës i të varfërve dhe i gjithë atyre, që kanë uri dhe etje për drejtësi. Duke iu përgjigjur britmës së Jezusit mbi kryq, ‘Kam etje!’, Nënë Tereza e shuajti etjen Krishtit, duke kryer vepra dashurie përdëllyese”.

“Na dhashtë edhe ne hirin të jemi shenjë dashurie e shprese në kohën  tonë, që shikon një mori nevojtarësh, të braktisurish, të shtypurish emigrantësh. Bëftë që dashuria jonë të mos shprehet vetëm me fjalë por të jetë e frytshme, e vërtetë,  e aftë të japë dëshmi të besueshme për Kishën, që ka për detyrë t’ua predikojë Ungjillin të varfërve, lirimin të burgosurve, gëzimin të mjeruarve, hirin  e shëlbimit, të gjithëve!”.

“O Shën Nëna Tereze,  lutu për këtë qytet, për këtë popull, për Kishën e tij e për të gjithë ata, që dëshirojnë ta ndjekin Krishtin, si nxënës të Bariut të Mirë, duke bërë vepra dashurie e shërbimi  si Ai, që nuk erdhi për t’i shërbyer, por për të shërbyer e për të dhënë edhe jetën për shumëkënd”.

Mesha e Papës në Sheshin “Maqedonia”

Gjatë meshës, që e kremtoi Papa Françesku në sheshin “Maqedonia”, së bashku me kardinaj, ipeshkvijë, meshtarë dhe besimtarë nga Maqedonia, Kosova, Shqipëria, Kroacia, në pretkun e rastit ai rishtas foli për Nënën Tereze kështu:

Në çdo Eukaristi, Jezusi thehet dhe shpërndahet dhe na fton edhe ne që të thehemi dhe të ndahemi së bashku me Të, që të marrim pjesë në mrekullinë e shumëzimit të bukës, për të arritur dhe prekur çdo kënd këtij qyteti, të këtij vendi, të kësaj toke me butësi dhe dhembëshuri.

Uri për bukë, uri për vëllazëri, uri për Zotin. Si e njihte kaq mirë Nëna Tereze këtë uri, ajo që ka dashur që jetën e saj ta themelonte në dy shtylla: Jezusi i mishëruar në Eukaristi dhe Jezusi i mëshëruar në të varfër. Dashuri që marrim dhe dashuri që dhurojmë. Dy shtylla të pandashme që e kanë karakterizuar ecjen e saj, e kanë lëvizur, edhe ajo me dëshirë për ta shuar etjen dhe urinë e Tij. Ka shkuar te Zotëria dhe në të njëjtën kohë ka shkuar te vëllau i nënçmuar, i padashur, i vetmuar dhe harruar; ka shkuar te vëllau dhe e ka gjetur fytyrën e Krishtit…

 Ajo mirë e dinte që dashuria për Zotin dhe dashuria për të afërmin themelohen së bashku: në më të vegjëlit e takojmë  vetë Jezusin dhe në Jezusin e takojmë Zotin” dhe kjo dashuri është e aftë për ta shuar urinë e Tij”.

Takimi i Papës Françesku me rininë në “Qendrën baritore”

Gjatë takimit me rininë, prapë Papa Françesku e kishte në mend dhe në zemër Nënën Tereze. Duke folur për “ëndrrat e rinisë” ai ndër të tjera nënvizoi këtë:

“Mendojeni Nënën Tereze.  Kur ajo jetonte këtu, nuk mund as ta përfytyronte si do të ishte jeta e saj, por nuk pushoi kurrë së ëndërruari e së përpjekuri për ta zbuluar fytyrën e dashurisë së saj të madhe, Jezusin, në fytyrat e të gjithë atyre, që qenë flakur në hendeqet e rrugëve. I kishte këmbët të ngulura mirë këtu, në tokën e saj, por nuk rrinte duarkryq. Donte të bëhej lapës i vogël në duart e Zotit. Ja, kjo ishte ëndrra e saj themelore,si kryevepër!”.

“Secili prej jush, si Nëna Tereze, është i thirrur ta punojë jetën me duart e veta, ta marrë seriozisht jetën, ta bëjë diçka vërtet të bukur. Mos lejoni t’jua rrëmbejnë ëndrrat. E mos luftoni kurrë të vetëm. Bashkimi bën fuqinë, bashkimi të ndihmon t’i përballosh të gjitha sfidat e shoqërisë së sotme”.

“Ja një fshehtësi tejet i këndshme për të ëndërruar e për ta bërë jetën tonë një aventurë të bukur. Askush nuk mund t’i bëjë ballë jetës i izoluar, nuk mund t’i jetojë fenë as ëndrrat, pa bashkësinë, vetëm me zemrën e vet, apo i mbyllur ndërmjet katër mureve. Të gjithë kemi nevojë për një bashkësi që të na mbështesë, të na ndihmojë për të ecur përpara krah për krah njëri-tjetrit”.

Në përfundim të takimit Papa Françesku i ftoi të rinjët që së bashku me Të ta lusin uratën e Nënës Tereze:

Të duhen duart e mia, o Zot?

Të duhen duart e mia, o Zot

për t’i ndihmuar

të sëmurë e të varfër,

që kanë aq shumë nevojë?

Merri, janë tuajat,

unë duart t’i dhuroj.

Të duhen këmbët e mia

që të më çojnë ku dikush

kërkon emrin tënd?

Dhe këmbët t’i fali, o Zot!

Të duhet zëri, që sot të flas

fjalët e tua të dashurisë?

Merre, Zot, zërin tim!


Të duhet kjo zemër,

që të duash çdo njeri?

E jotja qoftë

dhe zemra ime, o Zot!

Takimi i Papës Françesku me meshtarë, rregulltarë dhe rregulltare

Në takimin me meshtarë, rregulltarë dhe rregulltare, si dhe me familjarët e tyre, rishtas Papa Françesku e paraqiti Nënën Tereze si model jete, shërbimi, flijimi, dashurie, misioni, dëshmie dhe shenjtërie, si dëshmitare dhe apostull shumë aktuale për Krishtin dhe Kishën e Tij.

 “Kjo tokë diti t’i dhurojë botës dhe Kishës, në Nënë Terezën, pikërisht një shenjë konkrete se si brishtësia e një njeriu, të shuguruar prej Zotit, është e aftë t’i japë aromë gjithçkaje, përmes parfumit të lumnive, që përhapet mbi këmbët e lodhura të njerëzimit. Sa vetë u qetësuan nga ëmbëlsia e vështrimit të saj, u ngushëlluan nga përkëdhelja e saj, u lehtësuan nga shpresa, e sa edhe u ushqyen nga guximi i fesë së saj, në gjendje t’i bëjë të harruarit ta ndiejnë se nuk ishin harruar nga Zoti! Historinë e shkruajnë këta njerëz, që nuk kanë frikë ta humbasin jetën për dashuri”.

Papa Françesku në audiencën e përgjithshme, (Romë, 8 maj 2010)

“U preka thellë, kur shkova të vizitoj Motrat e Nënë Terezës. Ishin me të varfërit e tyre. Më mrekulloi dhembshuria ungjillore e këtyre grave. E kjo dhembshuri lind nga lutja, nga adhurimi. Ata i mirëpresin të gjithë, ndjehen nëna e motra të të gjithëve, ia dhurojnë dashurinë e tyre të gjithëve. Shpesh ne, të krishterët, e humbasim këtë përmasë. E, kur na mungon dhembshuria, bëhemi tepër seriozë, tepër të thatë. Këto motra janë të ëmbla e bëjnë vepra të ëmbla dashurie. Bamirësi me dhembshuri, jo me hipokrizi. Ndërsa kur bën mirë pa dhembshuri, pa dashuri, është njëlloj si të hedhësh një gotë me uthull të thartë sipër veprës së mirë.  Jo! Bamirësia e tyre është gazmore. Nuk është e ithtë!”/drita.info

Përgatiti për Dritën: Don Lush GJERGJI

Krahasoi djalin e Harry-Meghan me shimpanzën, pushohet nga puna prezantuesi i BBC

Krahasoi beben e porsalindur të çiftit Princ Harry-Meghan me një shimpanze, shkarkohet menjëherë. Nuk bëhet fjalë për një njeri dosido, por një personalitet radiofonik në Britaninë e Madhe, prezantuesin e BBC-së Danny Baker.

Shkak u bë një “cicërimë” në rrjetin social “Twitter”, që më pas u fshi, ku shfaqej një foto e një çifti që mbante prej duarsh një shimpanze të veshur me rroba, e që shoqërohej me fjalët “Bebja mbretërore del nga spitali”.

Sulmi ndaj fëmijës së Dukës dhe Dukeshës së Sussex shkaktoi një “lumë” kritikash, kryesisht sepse ironizohej me prejardhjen e dukeshës, nëna e së cilës Doria Ragland është shtetase afro-amerikane.

Shefat ekzekutivë të BBC-së u shprehën se prezantuesi tregoi “një gabim tejet serioz në gjykim”. Një gabim që e kuptoi edhe vet Baker, pavarësisht se me shumë vonesë, pasi dëmi tashmë ishte bërë.

Statusin e tij, ai e quajti “një gabim të pafalshëm, padyshim”, teksa shtoi se kërkonte ndjesë. “Do të kisha përdorur të njëjtën foto të kotë edhe për çdo fëmijë tjetër nga familja mbretërore, apo për fëmijën e Boris Johnsonit, apo edhe për fëmijën tim. E mendova si një foto argëtuese, ndaj nuk ishte në kontekstin negativ”, u justifikua më tej ai.

Baker, 61 vjeç, prezantonte një shfaqje në fundjavë në BBC Radio 5, për të cilën ka fituar edhe shumë çmime, qoftë për shfaqjen, ashtu edhe për veten si personalitet radiofonik./tch/

Mos luani me Ferdonije Qerkezin

Veton Surroi

Nuk do ta themeloni Tribunalin. E as do ta bëjë këtë dikush në emër tuajin. Po përpiqeni ta kërkoni vëmendjen e Ferdonije Qerkezit dhe familjarëve të tjerë të viktimave, për të treguar se ja, pas njëzet vjetësh, do të luftoni për drejtësi. Dhe, kur nuk do të themelohet Tribunali, do ta fajësoni bashkësinë ndërkombëtare, këtë masë amorfe, e cila edhe ashtu është fajtore për çdo gjë tjetër, për liberalizim vizash e më së shumti për faktin që ka themeluar një Gjykatë Ndërkombëtare, e cila duhet të merret me akuzat ndaj jush

Mos luani me Ferdonije Qerkezin.

Ka njëzet vjet që i kanë trokitur në derë njerëz me uniforma të shtetit serb dhe ia kanë marrë burrin dhe tre djemtë. Dy prej tyre janë kthyer si eshtra, në kamionë të ndërmjetësuar prej Kryqit të Kuq. Dy meshkujt e tjerë të shtëpisë janë eshtra ende të paidentifikuar, qoftë në njërën prej varrezave masive në Serbi, qoftë si eksponate morgu, duke pritur ndërmjetësimin e Kryqit të Kuq.

Prej njëzet vjetësh, ajo shtron darkën për të katërt. I pret në shtëpi të vet, ku e kanë vendin. Është komunikimi i saj i vetëm me ta. Është pika e dinjitetit që e mban të presë njërin dhe pastaj mëngjesin tjetër.

Mos u përpiqni ta mashtroni, tash pas njëzet vjetësh, duke i thënë se do ta themeloni një Tribunal ndërkombëtar për krimet që Serbia i bëri në Kosovë. Mos e ngacmoni plagën e saj, duke i premtuar se ju, me Rezolutën tuaj, që do të kalojë në Kuvendin e Kosovës, do t’i sillni para drejtësisë përgjegjësit për zhdukjen e burrit dhe tre djemve të saj.

Nuk e keni as edhe më të voglën kompetencë për të themeluar një Tribunal ndërkombëtar. E përfaqësoni një shtet që me keqdashësit e jashtëm dhe keqbërjen tuaj është aq i izoluar sa që nuk bën pjesë në sistemin e organizuar ndërkombëtar. Një shtet që është në OKB e Këshill të Evropës, madje një në BE, do të hiqte të zitë e ullirit për të krijuar një Tribunal ndërkombëtar; ato krijohen vetëm me aleanca të forta shtetesh, vendime të Këshillit të Sigurimit. Një shtet si ky yni e ka gëzimin më të madh kur anëtarësohet në ndonjë federatë sporti; me distancë kozmike prej shkronjës T të tribunalit.

Nuk do ta themeloni Tribunalin. E as do ta bëjë këtë dikush në emër tuajin. Po përpiqeni ta kërkoni vëmendjen e Ferdonije Qerkezit dhe familjarëve të tjerë të viktimave, për të treguar se ja, pas njëzet vjetësh, do të luftoni për drejtësi. Dhe, kur nuk do të themelohet Tribunali, do ta fajësoni bashkësinë ndërkombëtare, këtë masë amorfe, e cila edhe ashtu është fajtore për çdo gjë tjetër, për liberalizim vizash e më së shumti për faktin që ka themeluar një Gjykatë Ndërkombëtare, e cila duhet të merret me akuzat ndaj jush.

Tribunali dhe Rezoluta për ju janë tema që zgjasin, në rastin më të mirë, disa ditë. Brenda atyre ditëve Tribunali do të zërë më pak vend se skandali i radhës që e keni prodhuar, bankrotimi i Telekomit, punësimi i një teze a balldëske, a vëllai, a djali të axhës, falje të milionave eurove për këtë gabim dhe miliona të tjerë për atë gabim. Pushteti juaj e ka të garantuar mundësinë që një temë kaq e madhe si Tribunali e gjenocidi ndaj këtij populli të fshihen brenda një duzine skandalesh që i prodhoni çdo ditë, sepse pushteti juaj është i ndërtuar mbi padrejtësi dhe nuk mund të prodhojë gjë tjetër, pos padrejtësive.

Në themelet e pushtetit tuaj janë vrasja e civilëve serbë e romë dhe e kundërshtarëve politikë shqiptarë, vjedhja e uzurpimi i çdo gjëje që është publike dhe çdo gjëje private që është e mundur të gllabërohet me kërcënim e dhunë. Në themelet e pushtetit tuaj është vjedhja industriale e votave dhe shteti i kapur. Në themelet e pushtetit tuaj është shkatërrimi i arsimit dhe shëndetësisë, është sundimi i shtresës më injorante të shoqërisë, është degradimi i shprehjes bazike kulturore, deri te gjuha amtare, në nivelin ofendues të primitivizmit. Në themelet e pushtetit tuaj është besimi se çdo gjë shitet dhe blihet: vota, historia, statusi shoqëror, shteti, tërësia tokësore e vendit. Në themelet e pushtetit tuaj është besimi se nuk ka nevojë për sundim të ligjit, ka nevojë për sundim tuajin.

Si mund të kërkoni drejtësi e Tribunal e Rezoluta ju, që sundoni mbi themele të padrejtësisë?

Dhe për çka i kërkoni?

Për Ferdonije Qerkezin jo. Dini edhe vetë se gjasat që të bëni ndonjë gjë me rezoluta të kota të Kuvendit janë të barasvlershme me zero.

Keni pasur mundësi të pyesni për burrin dhe djemtë e saj. Për njëmbëdhjetë vjet pavarësie të vendit, nëse jo më herët, keni mundur të shtroni së paku në një vend pyetjen, se ku i ka Ferdonije Qerkezi djemtë dhe burrin? Keni mundur ta bëni kur diskutonit për Gjashtë pikat e Ban Ki Moon-it, për targat e veturave të Kosovës e Serbisë që mund ta kalojnë kufirin, për rrethrrotullimin e Mitrovicës veriore dhe të gjitha kotësitë e tjera për të cilat keni biseduar. Për tërë një dhjetëvjetësh të shpenzuar në degradimin e shtetësisë e pavarësisë së Kosovës, deri në hapjen e çështjes së kufijve të saj, keni pasur mbi 3.600 ditë për ta ndarë një, së paku një, në të cilin do të pyesnit se ku i ka djemtë Ferdonije Qerkezi.

Keni mundur që në vend se të bisedoni për çdo gjë tjetër me përfaqësuesit e Serbisë, të bisedoni për të zhdukurit, përfshirë edhe ata të zonjës Ferdonije; që të gjithë të zhdukurit, romët dhe serbët dhe shqiptarët. Nuk e keni bërë, sepse nuk keni menduar për shtetin, keni menduar për pushtetin, e pushteti juaj, siç thashë, i ka themelet në padrejtësi. Dhe, padrejtësia e radhës do të jetë që për djemtë e Ferdonije Qerkezit të miratohet një Rezolutë e radhës, një që nuk obligon për gjë tjetër pos për harresë.

Mos luani me zonjën Ferdonije e as mos e ofendoni, siç bëni për 20 vjet. Tragjedia e familjes së saj dhe tragjedia e familjeve të Kosovës, të grave e fëmijëve dhe burrave të këtij vendi, pa dallim kombi a feje, është e integruar në themelet e shtetit të Kosovës. Të luash me ta është të luash me themelet e shtetit.

Dhe shteti i Kosovës u obligohet të gjallëve dhe të vdekurve të saj: është përgjegjësi e shtetit të Kosovës të kuptojë se kush i mori djemtë dhe burrin e Ferdonije Qerkezit, ku i çoi, si i vrau, me urdhër të kujt? Është përgjegjësi e shtetit të Kosovës që t’i kthejë djemtë e Ferdonije Qerkezit në paqen e njohurisë dhe të drejtësisë; ata nuk bënë të rrinë as në harresë, e as në mungesë llogaridhënie.

Nuk ekziston rrugë e shkurtër as për paqe e as për pajtim me Serbinë. Nuk ka rezolutë e ide 24-orëshe për tribunale e as këmbime territoresh, që do ta krijojë paqen e qëndrueshme mes shteteve e kombeve.

Është një rrugë e mundimshme dhe e pazëvendësueshme. Një pjesë e rëndësishme e asaj rruge kalon kah kuzhina e Ferdonije Qerkezit. Mos luani me të, mos luani me klithmën e heshtur për drejtësi e paqe.