Një nga momentet më të ndjera të jetës artistike të Leonard Cohen mbetet letra që ai i shkroi muzës së tij të përjetshme, Marianne Ihlen, në çastet e fundit të jetës së saj.
“Epo, Marianne, ka ardhur një kohë kur ne jemi vërtetë shumë të plakur, trupat po na shpërbëhen, dhe unë mendoj se do të ndjek pas shumë shpejt,” – shkruante Cohen, në një rrëfim intim e të thjeshtë, plot dashuri, mall e qetësi shpirtërore.
“Të kam dashur gjithmonë për bukurinë dhe diturinë tënde… dua vetëm të të uroj një udhëtim shumë të mirë. Dashuri pa fund, shihemi rrugës.”
Letra, e shkruar pak ditë para se Marianne të ndërronte jetë, është një dëshmi e rrallë e një lidhjeje të thellë shpirtërore, që i mbijetoi kohës, largësisë dhe rrjedhës së jetës. Vetëm dy ditë pas marrjes së saj, Marianne humbi vetëdijen dhe ndërroi jetë.
Historia e dashurisë mes Cohen dhe Ihlen është frymëzuese për breza të tërë. Një letër e fundit, e thjeshtë në formë, por me një thellësi që rrallëherë mund të shprehet me fjalë, një testament poetik i një dashurie të sinqertë dhe të pastër./KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku ka njoftuar se ekipi i arkeologëve ka identifikuar një mbishkrim të dytë kushtuar Perandorit Justinian dhe bashkëshortes së tij, Teodora.
Teksa mbishkrimi i parë përmendte themelimin e qytetit Iustiniana Secunda si qytet Dardan, ky i dyti tregon ndërtimin e bazilikës episkopale.
Ministri Çeku ka thënë se këto janë të vetmet dedikime të njohura të Justinianit, perandorit me prejardhje nga ky rajon.
“Ruajtja dhe mbrojtja e trashëgimisë arkeologjike nuk është trajtuar asnjëherë më këtë seriozitet. Hulumtimet arkeologjike në Ulpianë e Dresnik, tanimë po vazhdojnë në prona publike, të cilat u shpronësuan gjatë vitit të kaluar. Po punohet me intensitet në lokalitete arkeologjike, plane të konservimit e menaxhimit, ngritje të kapaciteteve profesionale përmes partneriteve ndërkombëtare, studime e publikime.
Arkeologjia vazhdon të na zbulojë historinë tonë. Ne vazhdojmë me përkushtim hulumtimin dhe mbrojtjen e saj”, thuhet në shkrimin e Ministrit Çeku./ KultPlus.com
“American Junior Red Cross News” ka botuar, në tetor të 1927, në faqet n°22 – 25, tregimin asokohe të Elizabeth Cleveland Miller (punonjëse e mirëqenies së fëmijëve dhe autore librash për fëmijë në Shtetet e Bashkuara) për Borën, një bareshë shqiptare, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Bora, vajza bareshë
Nga Elizabeth Cleveland Miller
Vizatimet nga Ilse Martha Bischoff
Burimi : American Junior Red Cross News, tetor 1927, faqe n°22 – 25 // Vizatim nga Ilse Martha Bischoff
Në një luginë të lartë të maleve shqiptare jetonte një vajzë e vogël me emrin Bora. Një mbrëmje në fillim të verës, babai i saj ishte ulur këmbëkryq pranë zjarrit me Borën pranë tij, ndërsa nëna e saj hidhte hi mbi tavën e bukës për të pjekur bukën e mbrëmjes.
Burimi : American Junior Red Cross News, tetor 1927, faqe n°22 – 25 // Vizatim nga Ilse Martha Bischoff
“Borë”, tha i ati, “nesër mund ta çosh kopenë tonë në fusha. Shko me Gjeloshin, djalin e fqinjit tonë. Ai i nxjerr delet dhe dhitë çdo ditë dhe do të të tregojë se ku janë tokat më të mira”.
Sytë e Borës shkëlqenin. Ajo i donte shumë kafshët. Ato jetonin në të njëjtën pjesë me familjen, të rrethuara pas një vathe prej xunkthi. Ajo gjithmonë kishte dashur të ishte mjaftueshëm e madhe për të qenë bareshë (çobane).
“Jam e lumtur, baba”, tha ajo. “Do të jem shumë e kujdesshme.”
“Silli të gjithë në shtëpi”, paralajmëroi nëna e saj, “dhe kujdesu për të vegjlit që të mos humbasin ose të lodhen.”
Atë natë Bora u zvarrit nën batanijen e saj në dyshemenë e fortë me kokën plot ëndrra për të nesërmen.
Më në fund erdhi mëngjesi. Bora u zgjua shumë herët dhe shumë shpejt hëngri mëngjes.
Pastaj porta e vathes u hap dhe dhitë dolën, Bora pas tyre. Delet e ndoqën.
Ajo dhe Gjeloshi u takuan në kodrën poshtë shtëpisë së saj. Kopeja e tij ishte më e madhe se e saj dhe shpina e deleve të tij ishte e ngjyrosur me bojë blu. Delet e Borës ishin ngjyrosur me të kuqe.
Kafshët lëviznin së bashku.
“Brrr, brrr,” tha Gjeloshi, me buzët e fryra për të bërë tingullin e çuditshëm. Dhitë dëgjuan dhe nxituan në shteg.
Këmbëve të zbathura të Borës u pëlqente ndjesia e shtegut të dheut dhe ajo kërceu përpara, duke e shtyrë delen e majme në njërën anë, dhe vrapoi.
Pas pak, ajo pa përpara tyre një shpat të bukur me bar, me shkëmbinj këtu e atje dhe shkurre të ulëta ku dhive u pëlqente të kullosnin.
“Këtu është një vend i mirë për ne,” tha Gjeloshi.
Të dy u ulën së bashku në fushë. Delet dhe dhitë filluan ta kafshonin barin me padurim.
“Thjesht mbaji sytë mbi to”, tha Gjeloshi. “Dhitë ndonjëherë shkojnë shumë larg.” Ai mori një gur dhe e hodhi përpara një dhie që po largohej nga pjesa tjetër. Kafsha uli kokën dhe u kthye nga tufa.
“Shiko”, tha Gjeloshi, “mund t’i kthesh kështu me guralecë deri në skajin e jashtëm të kopesë.”
Herë pas here ajo numëronte delet e shënuara me të kuqe dhe dhitë e saj. Kishte katër qengja të vegjël që qëndronin pranë nënave të tyre dhe tre keca lozonjarë që luanin së bashku, duke përplasur kokat sikur të kishin brirë të vërteta, dhe jo vetëm kocka të vogla në ballë.
Bora nuk e la Gjeloshin ta vështronte duke numëruar ; ajo e bënte këtë me butësi. Nëse do të kishte qenë bareshë për një kohë të gjatë, nuk do të shqetësohej aq shumë. Ajo do të shtrihej në bar si Gjeloshi dhe do të shikonte skifterët që fluturonin në qiellin e kaltër të pastër. Por sot ishte dita e saj e parë si bareshë dhe babai i saj kishte besim në të.
Sa i nxehtë ishte dielli! Një këngë lind vetë.
“Unë di një këngë”, tha Gjeloshi dhe e këndoi. Ishte e re për Borën dhe e gjatë. Një histori betejash dhe burrash të guximshëm.
Kur mbaroi ajo tha : “Lavdi gojës tënde !” sepse kjo ishte një mënyrë lavdërimi në gjuhën e saj.
“Babai im e këndon”, tha Gjeloshi. “Ia mësoi i ati”. Pastaj Gjeloshi u ngrit në këmbë.
“Duhet t’i çojmë pak më larg,”
“Ata kanë ngrënë gjithçka që gjendet këtu.”
Në kullotën tjetër ata u ulën mbi një shkëmb të lartë dhe kopetë kullosnin poshtë tyre. Dielli ishte lart. Delet dukeshin sikur ecnin mbi hijet e tyre. Nga bluza e saj, Bora nxori djathë dhie dhe bukë misri. Edhe Gjeloshi hëngri pak. Ata hëngrën së bashku.
Borës iu kujtua trikoja e saj (puna e dorës) dhe e nxori nga bluza. Ajo po qëndiste një palë pantofla vjollcë për Pashkë. Klik-klik u bënin gjilpërat plot shkëlqim.
Pas pak minutash ajo ndaloi së qëndisuri dhe numëroi përsëri kafshët e saj. “Të gjitha këtu.” Ajo psherëtiu me kënaqësi dhe iu përvesh punës me zell.
Gjeloshi nxori nga brezi një kallam (fyell) të zgavruar. “E bëra javën e kaluar”, tha ai. “Shiko, ka pesë vrima”. Ai ia tregoi asaj.
“Muzika e Bariut”, mendoi Bora.
Gjeloshi e vuri kallamin (fyellin) në buzë.
Një melodi e këndshme dhe tingëlluese doli ndërsa ai frynte dhe lëvizte gishtat, herë duke zbuluar një vrimë, herë një tjetër. Delet ngritën kokat sikur të donin të dëgjonin.
“Qengjat po kërcejnë!” thirri Bora. Sepse qengjat ishin dridhur nga tingulli i muzikës dhe kishin filluar të hidheshin mbi bar nga entuziazmi.
“Ja, provoje,” tha Gjeloshi dhe ia ofroi fyellin Borës.
Bora e vuri fyellin në gojë dhe fryu. Çfarë cicërime doli ! “Oh,” qeshi ajo, “kjo është vetëm dita ime e parë. Unë nuk mund të luaj muzikën tënde.”
Dielli po perëndonte. Gjeloshi e futi fyellin në brez. “Tani në shtëpi,” tha ai. “Brrr, brrr,” thirri ai dhe hodhi guralecë në skajin më të largët të kopesë.
Kafshët ngritën kokat me kuriozitet. Prijësi i deleve u nis pas Gjeloshit dhe pjesa tjetër e pasoi. Dhitë ecën përpara, duke kafshuar çdo shkurre që kalonin.
“Brrr, brrr,” imitoi Bora duke fryrë buzët si Gjeloshi.
Ata morën shtigjet më pak të dukshme, delet dhe qengjat pasuan të fundit. Kecat dukeshin më të fortë. Ata ndoqën dhitë nëna në ballë të kopesë, së bashku me Gjeloshin.
Një nga delet me shpinë të kuqe qëndronte prapa të gjithave. Qengji i saj po mbetej më prapa.
“Ndoshta është i lodhur”, tha Bora me vete, u kthye dhe e mori në krahë qingjin e vogël. Pastaj iu desh të vraponte për të arritur Gjeloshin dhe tufën. Qingji ishte aq i butë saqë në fillim nuk e vuri re sa i rëndë ishte. Delja e vjetër, nëna e saj, vraponte pranë saj.
Bora u ngjit në një vend shkëmbor pas kopesë së fundit, duke bërtitur ndërsa ecte. Tani ishte pak pa frymë, duke mbajtur kafshën e vogël të shëndoshë. Ajo u gëzua që shtegu zbriste, e la të pushonte pak.
Dielli u ul më poshtë. Borës i dhimbnin krahët. Ajo e uli qingjin për të parë nëse do ta ndiqte tani. Ai nuk lëvizi. Ai vetëm qëndroi dhe blegëroj dhe nëna e tij u kthye dhe qëndroi pranë tij duke e përkëdhelur. Bora shikonte Gjeloshin dhe tufën duke u larguar gjithnjë e më shumë. Ajo e dinte se nuk duhej t’i humbiste nga sytë. Kishte vetëm një gjë për të bërë. Ajo u përkul dhe e ngriti përsëri qingjin në krahët e saj. Një copë e vogël e rëndë ! Ajo e shtrëngoi fort dhe vrapoi pas kafshëve të tjera.
Ata ishin shumë përpara. Bora gulçoi. Krahët i dhembnin më shumë se kurrë. Sa e vështirë ishte – të ishe bari ! Qingji po bëhej gjithnjë e më i rëndë. Bora u pengua në një gur të mprehtë. Ajo kafshoi buzën që të mos qante. Ajo i mbylli sytë fort. Duhet të vazhdonte. Ajo ishte bareshë dhe nuk do të qante.
Sikur të mund ta linte qengjin përtokë ! Por atëherë do ta humbiste atë dhe nënën e tij gjithashtu. Si një bareshë, nuk mund ta bëje këtë. Oh sa i dhimbnin krahët ! Një lot i rrjedhi, pavarësisht dëshirës së saj.
Ajo shikoi përpara drejt kopesë. Gjeloshi po kthehej për në shtëpinë e tij dhe po i kthente kafshët e saj me shkopin dhe guralecët e tij. Tani, ajo i kishte të gjitha për t’u kujdesur dhe së shpejti do të kthehej në shtëpi, të gjitha shëndoshë e mirë.
Ajo e mbajti fort qingjin. Ajo nuk e dinte se po qante. Ajo po drejtonte tufën tani, por këmbët e saj nuk do të shkonin aq shpejt sa donte ajo. Por ajo ishte një bari dhe po sillte kopenë e saj, secilin prej tyre.
Errësira po binte kur ajo u ngjit në shpatin drejt shtëpisë së saj.
“Oh, ja ku je, Borë”, thirri nëna e saj nga dera.
Të gjitha kafshët ndaluan për të pirë ujë te përroi në buzë të oborrit. Bora e uli qengjin dhe ia fshiu fytyrën me mëngë. Ajo u habit kur e pa të lagur nga të qarat dhe e fshiu më fort duke i kthyer shpinën nënës së saj.
Nëna e Borës ishte e zënë duke numëruar tufën.
“Prengë”, i thirri ajo burrit të saj, “fëmija është kthyer pa humbur asnjë kafshë.”
Bora e dëgjoi të atin nga vendi ku ishte ulur pranë zjarrit duke qeshur shkurt. “Sigurisht që po”, ia ktheu ai, “të thashë që do të ishte një bareshë e mire”.
Bora e dëgjoi dhe zemra i rrahu fort nga gëzimi. Ndihej krenare. Krahët i dhembnin, por tani nuk e vriste mendjen. Gishti i saj i këmbës i kishte rrjedhur pak gjak, por as kjo nuk kishte rëndësi.
Ajo u ngjit në shtëpi dhe hyri brenda, me kopenë që e ndiqte dhe nëna e saj pas tyre.
Babai i saj shikoi mbi supe dhe i pa delet e dhitë që po hynin një nga një pas vathës prej xunkthi.
“Ja dhe e fundit, baresha ime e vogël”, tha ai.
“I thashë nënës tënde se mund të të besojmë.”
Bora shkoi tek ai dhe u ul pranë zjarrit.
“Më duhej të mbaja një nga qengjat,” tha ajo, “kjo është arsyeja pse erdha me vonesë.”
“Nuk je shumë vonë”, tha babai i saj.
Bora u mbështoll pranë tij. Ajo ishte e lumtur që ai nuk po shqetësohej për të, e lumtur që nuk i vuri re shenjat e lotëve, as dhimbjen në krahët e saj dhe as gishtin e këmbës me shenja.
Ai e dinte që ajo ishte mjaftueshëm e rritur.
Ai e dinte që ajo mund të kulloste (ruante) delet.
Ai zgjati dorën dhe përkëdheli kokën e saj të mbuluar me shami.
“Bora, vajza bareshë”, tha ai butësisht.
Dhe ndërsa Bora kafshoi bukën e trashë të misrit që ia dha nëna e saj, lotët i rrodhën nga sytë, por ajo ndihej krenare dhe e lumtur. “Unë jam një vajzë bareshë,” mendoi ajo dhe harroi të gjitha problemet e saj, ndërsa përmes saj kaloi një lloj i ri lumturie./ KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka vlerësuar lart Sunny Hill Festival, duke e cilësuar si një rrëfim suksesi që e ka kthyer një ëndërr në realitet.
“Një ëndërr që nisi me dashurinë për vendin dhe u kthye në një nga ngjarjet më frymëzuese që e vendos Kosovën në qendër të hartës kulturore globale”, shkruan Osmani në një postim në rrjetet sociale, transmeton KultPlus.
Ajo falënderoi Dua Lipën për vizionin dhe guximin që e bëri këtë ngjarje realitet, si dhe ekipin e festivalit për punën e palodhshme çdo vit.
“Përmes muzikës, pasionit dhe energjisë së rinisë – Kosova po shkëlqen. Po tregon se edhe nga një vend i vogël, mund të lindin gjëra të mëdha”, u shpreh Presidentja, duke theksuar rolin e festivalit në promovimin e imazhit të Kosovës në botë.
Sunny Hill Festival ka kthyer Prishtinën në një epiqendër të muzikës moderne, duke sjellë artistë të njohur ndërkombëtarë dhe mijëra vizitorë nga brenda dhe jashtë vendit./KultPlus.com
Organizatorët e festivalit të muzikës heavy metal ”Wacken Open Air”, në Gjermaninë veriore nderuan legjendën e ndjerë të rokut Ozzy Osbourne me një shfaqje me dron mbi skenën kryesore.
Në orët e para të mëngjesit të sotëm, fjalia “Ozzy, ne të duam” ndriçoi qiellin e natës pas performancës së fundit të ditës.
Homazhi u shoqërua nga kënga e Osbourne “Mama, I’m Coming Home”, e ndjekur nga himni i Black Sabbath “Paranoid”.
Në të njëjtën kohë, imazhet e Osbourne u shfaqën në ekranet gjigante të festivalit.
Këngëtari ikonik britanik dhe ylli i reality show-t vdiq më 22 korrik në moshën 76 vjeç.
Si bashkëthemelues dhe vokalist i ”Black Sabbath”, Osbourne u vlerësua gjerësisht për ndihmën në përcaktimin e zhanrit heavy metal.
”Black Sabbath” u formua në Birmingham në fund të viteve 1960.
Vetëm disa javë para vdekjes së tij, Osbourne, i cili kishte luftuar me sëmundjen e Parkinsonit vitet e fundit, dha një koncert lamtumire në qytetin e tij të lindjes.
”Wacken Open Air”, i cili zhvillohet në një fshat me vetëm 2 000 banorë, konsiderohet si një nga festivalet më të mëdha të heavy metal në botë./ atsh/ KultPlus.com
Mbrëmjen e kaluar, Prishtina u kthye në qendrën e muzikës ndërkombëtare, teksa filloi festivali i shumëpritur Sunny Hill Festival, një nga ngjarjet më të rëndësishme kulturore në rajon. Në një atmosferë elektrizuese, skena i takoi rikthimit të këngëtares që ka bërë krenare çdo shqiptar nëpër botë, Dua Lipa, shkruan KultPlus.
Qyteti u përfshi nga një valë emocionesh dhe pritjeje. Radhë të gjata makinash dhe turma të mëdha njerëzish që lëviznin drejt vendit të ngjarjes, dëshmonin se ky ishte më shumë se një koncert, ishte një kthim në shtëpi, një festë kombëtare. Me mijëra duar në ajër dhe me zemra që rrihnin në të njëjtin ritëm, publiku e priti me padurim yllin shqiptar me famë botërore.
Prej orës 17:00, skena e Sunny Hill Festival u bë vatër e një parade artistësh të njohur dhe të dashur për publikun. Performanca të fuqishme dhe shumëngjyrëshe u sollën nga emra si Deezy, Art Lokaj & TNM, Kida, Sienna Spiro, Edis dhe Tayna, të cilët krijuan imazh të zjarrtë për atë që do të vinte më pas, hyrja triumfale e Dua Lipës, yllit që ka bërë krenar çdo shqiptar nëpër botë.
Dua Lipa e nisi koncertin me këngën ‘Training Season’, duke e ndezur atmosferën me një performancë madhështore dhe skenografi unike. Koncerti vazhdoi njëtrajtshëm me ‘End of an Era’, ‘Break My Heart’, ‘One Kiss’, ‘Watcha Doing’, ‘Levitating’ dhe ‘These Walls’.
Pas këtyre performancave erdhi edhe momenti kulminant i mbrëmjes, ku Dua Lipa ftoi në skenë babain e saj, Dukagjin Lipën, solistin e grupit të njohur ‘Oda’ dhe bashkëthemelues i festivalit. Dy breza, dy gjenerata artistësh, u bashkuan në një interpretim të veçantë të këngës ‘Era’ nga grupi legjendar ‘Gjurmët’. Ky moment bashkoi edhe publikun, ku së bashku kënduan të gjithë njëzëri.
Pas këtij momenti, Dua Lipa u rikthye sërish me hitet e tjera ‘Maria’, ‘Physical’, ‘Hallucinate’ ,’Falling Forever’, ‘Happy for You’ dhe ‘Love Again’. Me ‘Be the One’, u rikthye në një nga sukseset e para që e prezantuan Dua Lipën me skenën botërore, duke krijuar një moment të ndjeshëm dhe nostalgjik.
Ky koncert, ndryshe siç do të mund të ishte rëndom koncerti i ndonjë nga yjeve të tjerë botërorë në Prishtinë, erdhi shumë më ndjeshëm për këtë publik, marrë parasysh lidhjen që ka me yllin Lipa. Kohë pas kohe ndër performance, Lipa u fliste publikut të saj në gjuhën shqipe.
Në një moment ajo falëndëron të gjithë për pjesëmarjen, teksa edhe flet për festivalin.
‘Është kënaqësi me pasë mundësi me kriju një festival, për vendin tonë. Tash janë bërë gjashtë edicione të këtij festivali, e çdo vit po bëhet mirë e më mirë’, tha Lipa teksa falënderoi të gjithë ata që e bëjnë të mundur realizimin e këtij festivali.
Spektakli dhe madhështia e këtij koncerti vijoi me super-hitet ‘New Rules’, ‘Dance the Night’ dhe ‘Don’t Start Now’, performance këto që ndezën skenën dhe bënë që publiku të këndojë e të vallëzojë pa pushim.
Ndërkaq, ky koncert përfundoi me ‘Houdini’, një fund magjik për një natë të paharrueshme, që shënoi rikthimin e yllit Dua Lipa në skenën e Prishtinës.
Ndërkaq sot, publiku i Sunny Hill do të ketë mundësinë të dëgjojë perfancën e Deezy, Yanina, Lluni, Era Istrefi, Sainte, Pint, Ledri dhe Headie One. Ndërkaq, ylli kryesor i mbrëmjes do të jetë këngëtaro Shaën Mendes./KultPlus.com
Në një kohë kur vdekjet nga aksidentet rrugore në Bashkimin Evropian kanë rënë me 3% në vitin 2024, ato vazhdojnë të jenë tragjedi të përditshme në zonat metropolitane.
Megjithatë, Helsinki ka regjistruar një arritje të jashtëzakonshme, asnjë vdekje në rrugë gjatë gjithë vitit.
Sipas Politico, në vitin 2023 në qytetet e BE-së ndodhën 7,807 vdekje në rrugë, me Berlinin që regjistroi 55 viktima dhe Brukselin nëntë, transmeton Gazeta Express.
Megjithëse Helsinki është një nga kryeqytetet më të vogla të BE-së, me rreth 690,000 banorë, zona metropolitane e tij ka një popullsi prej afro 1.5 milionësh, të cilët përdorin çdo ditë të gjitha mjetet e transportit publik dhe privat.
Sipas Ronni Utriänen, inxhinier trafiku në Drejtorinë e Mjedisit Urban të qytetit, ky sukses është rezultat i një sërë faktorësh, por më i rëndësishmi është ulja e kufijve të shpejtësisë. Ai citon të dhëna sipas të cilave rreziku i vdekjes së një këmbësori përgjysmohet nëse shpejtësia e makinës bie nga 40 në 30 km/h. Për këtë arsye, që prej vitit 2021, autoritetet vendosën kufizime më të ulëta shpejtësie në shumicën e zonave të banuara dhe në qendrën e qytetit.
Masat u mbështetën nga instalimi i 70 kamerave të reja për kontrollin e shpejtësisë dhe një strategji policimi që ndjek politikën kombëtare “Vizioni Zero”, e cila synon eliminimin e të gjitha vdekjeve dhe lëndimeve serioze në rrugë.
Sipas të dhënave nga Liikenneturva, agjencia kombëtare e sigurisë rrugore e Finlandës, vdekjet në rrugët e Helsinkit janë në rënie të vazhdueshme që prej fillimit të kësaj strategjie.
Një transformim urban përtej statistikave
Autoritetet e Helsinkit janë përpjekur gjatë pesë viteve të fundit të ripërsërisin “mrekullinë” e vitit 2019, kur për herë të parë nuk u regjistrua asnjë vdekje e këmbësorëve apo çiklistëve në rrugët e qytetit.
Sipas Utriänen, kjo arritje është rezultat i një strategjie afatgjatë zhvillimi urban, të mbështetur në të dhëna dhe dizajn inteligjent të hapësirave publike. Në shumë pjesë të qytetit, rrugët janë ngushtuar, janë mbjellë pemë dhe është krijuar një mjedis që nxit kujdes më të madh nga shoferët. Kjo ndjesi vizuale e kompleksitetit urban e bën më të vështirë lëvizjen me shpejtësi të lartë në zonat e banuara.
Në të njëjtën kohë, Helsinki ka investuar ndjeshëm në infrastrukturën për këmbësorë dhe çiklistë, duke ndërtuar një rrjet shtigjesh biçikletash prej mbi 1,500 kilometrash. Transporti publik është përforcuar me automjete pa karbon dhe është siguruar financim nga Banka Evropiane e Investimeve për ndërtimin e një linje të re tramvaji.
Statistikat flasin vetë
Utriänen tha se përmirësimet në infrastrukturë dhe planifikimin urban kanë ndihmuar në uljen e përdorimit të makinave, çka ka sjellë një rënie drastike të aksidenteve të rënda. Ndërmjet viteve 2003 dhe 2023, numri i lëndimeve në trafikun rrugor në qytet ra nga 727 në vetëm 14.
Model për Bashkimin Evropian
Suksesi i Helsinkit nuk ka kaluar pa u vënë re në Bruksel, ku Komisioni Evropian po bën presion mbi shtetet anëtare për të përmbushur objektivin e vendosur në vitin 2018: uljen me 50% të vdekjeve në rrugë deri në vitin 2030.
Komisioneri i Transportit, Apostolos Tzitzikostas, theksoi më herët këtë vit se shumica e vendeve anëtare nuk janë në rrugën e duhur për ta arritur këtë qëllim. Por modeli i Helsinkit tregon se me politika të zgjuara, veprim konkret dhe përkushtim të qëndrueshëm, vizioni për rrugë pa viktima është i realizueshëm.
Nën dritat e Kalasë së Prizrenit dhe pranë rrjedhës së lumit Lumbardh, është hapur zyrtarisht edicioni i 24-të i Festivalit Ndërkombëtar të Filmit Dokumentar dhe të Shkurtër – DokuFest. Në praninë e qindra artdashësve, festivali më i njohur i filmit në Kosovë nisi rrugëtimin e tij me një program të pasur që do të zgjasë nëntë ditë.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, e cilësoi këtë ngjarje si një motor të fuqishëm zhvillimi, duke theksuar ndikimin që DokuFest ka jo vetëm në fushën artistike, por edhe në atë kulturore, ekonomike dhe edukative. “Ka dëshmuar qëndrueshmëri ekonomike, shoqërore e artistike. Është një organizatë që lidh zhvillimin kulturor me zhvillimin lokal”, u shpreh Kurti, përcjellë KultPlus.
Këtë vit, festivali sjell mbi 100 filma nga rreth 50 vende të botës, të ndarë në shtatë kategori garuese dhe të shfaqur në tetë kinema të ndryshme të qytetit. Përmes programeve të edukimit dhe përfshirjes në shkolla, DokuFest po ndihmon në rritjen e brezit të ri të kineastëve në vend.
Kryeministri theksoi gjithashtu rritjen e përkrahjes institucionale për festivalin gjatë katër viteve të fundit, duke vlerësuar organizatorët për punën dhe pasionin e tyre.
Prizreni tashmë ka hyrë në një atmosferë magjike që vetëm DokuFest di të krijojë./KultPlus.com
Mbretëresha Elisabeth II në Britani të Madhe, edhe pse është ndarë nga jeta vijon të tërheqë vëmendjen. Një ekspozitë kushtuar stilit të përjetshëm të saj do të hapet në 2026 në Galerinë e Mbretit në Londër. Aty do të shfaqen mbi 200 veshje ikonike të Mbretëreshës, shumë prej të cilave nuk janë parë kurrë më parë nga publiku
Në vitin 2026, në Galerinë e Mbretit në Londër, do të hapet ekspozita më e madhe që i është kushtuar stilit të Mbretëreshës Elisabet II, me rastin e 100-vjetorit të lindjes së saj.
Ekspozita, titulluar “Queen Elizabeth II: Her Life in Style”, do të shfaqë mbi 200 veshje ikonike të Mbretëreshës, shumë prej të cilave nuk janë parë kurrë më parë nga publiku.
Një nga elementet më të spikatura të ekspozitës do të jetë fustani i famshëm i vitit 1956, krijuar nga Sir Norman Hartnell, një nga stilistët më të njohur të kohës.
Fustan i artë, i zbukuruar me qëndisje dhe perla, do të ekspozohet së bashku me veshje të tjera mbretërore që pasqyrojnë shijen dhe elegancën e Mbretëreshës gjatë viteve
Ekspozita do të hapë dyert në pranverën e vitit 2026, me datat dhe mundësinë e blerjes së biletave që do të njoftohen në nëntor të vitit 2025.
Ky është një mundësi unike për të udhëtuar nëpër historinë e modës dhe stilit të një prej figurave më të njohura të shekullit të 20-të.
Në vitin 2023 u hap një ekspozite e veçantë për mbretëreshën Elizabeth dhe qentë e saj.
DJ i famshëm britanik Fatboy Slim mbrëmë gjatë performancës së tij në festivalin Sunny Hill ka prezantuar para publikut edhe një këngë të këngëtares me famë botërore, Rita Ora.
Në një prononcim për media Fatboy Slim tha se me këngëtaren Rita Orën kishte qenë pak më i afërt sesa me Duan. DJ gjithashtu tha se priste një mesazh nga këngëtarja Ora.
Pas pak kohe Rita Ora bëri një postim publik në Instagram, duke i uruar mirëseardhje atij në vendlindjen e saj.
“Mirëserdhe në vendlindjen time, miku im”, ka shkruar këngëtarja Ora.
Kaluan tri ditë që Prishtina është mbushur me njerëz të huaj e vendas, të cilët qarkullojnë rrugëve të saj dhe tërë Kosovës. Ecin vajza e djem të ri, duke u puthur pranë shtatoreve të Ibrahim Rugovës, Zahir Pajazitit dhe Nënës Terezë. Rini në elementin fantastik të saj. Rini, që kur sheh harenë e tyre, të vërshojnë lot gëzimi.
Prishtina ka festën e këngës. Prishtina ka festën e Çikës. Çika jonë është vetë festa! Është aura që rri pezull mbi qiellin e Prishtinës.
Dua Lipa është më shumë se këngëtare. Ajo është një formim ekselent i njeriut që ka respekt e dashuri për prindërit dhe atdheun e saj, të cilin e bartë gjithmonë me vete.
Dukagjinit, përbotshëm një falënderim – jo vetëm për mrekullinë e quajtur Dua, por më shumë për përkushtimin e tij për Prishtinën. Për mos-harresën. Për Sunny Hill-in, që po rritet e po bëhet gjithnjë e më i madh. Një atdhedashuri e pashembullt. Një largpamësi për t’u admiruar.
Dua, flutura jonë, tërë bekimet e Arbërisë rafshin mbi ty, hirësi!/KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka mirëpritur sot në një takim zyrtar Zv. Ndihmës Sekretarin e Mbrojtjes së SHBA-ve, David A. Baker.
Në një postim në rrjete sociale, Osmani theksoi rëndësinë e mbështetjes së Shteteve të Bashkuara, duke u shprehur se kur Amerika qëndron përkrah Kosovës, vendi është më i fortë, më i sigurt dhe më i zhvilluar, transmeton KultPlus.
Ajo ritheksoi përkushtimin e Kosovës për thellimin e bashkëpunimit me SHBA-të në fushën e mbrojtjes, përfshirë edhe industrinë e mbrojtjes, të cilën e vlerësoi si një mundësi me përfitime të ndërsjella.
Presidentja theksoi gjithashtu se anëtarësimi i Kosovës në NATO mbetet një objektiv strategjik, ndërsa nënvizoi se mbështetja amerikane në këtë proces është thelbësore./KultPlus.com
Atmosfera elektrizuese e Sunny Hill Festival vazhdon me natën e dytë, më 2 gusht, ku emra të mëdhenj të muzikës ndërkombëtare dhe vendore do të marrin skenën dhe do të sjellin një përvojë të paharrueshme për publikun.
Festivali nis nga ora 14:00 në The Next Stage, me performanca nga DJ Bana Zahiti dhe Bletapërtace, të cilët do të hapin mbrëmjen me ritme të freskëta verore, shkruan KultPlus.
Pas orës 17:45, vëmendja zhvendoset në Sunny Hill Stage, ku do të ngjiten një sërë artistësh të njohur: Deezy, Yanina, Lluni, Era Istrefi, Sainté, Pint, Ledri dhe Headie One.
Në kulmin e natës, do të performojë një nga emrat më të mëdhenj të skenës botërore, Shawn Mendes, që pritet të sjellë një show të jashtëzakonshëm për fansat që kanë mbushur Prishtinën nga e gjithë bota.
Por mbrëmja nuk përfundon aty, në mesnatë hapet C4 Stage, ku do të nisë afterparty me performanca deri në orën 05:00 të mëngjesit. Pjesë e skenës do të jenë Sugar Rush, Artssassin, Uran B., dhe DJ-i brazilian Mochakk, i njohur për setet e tij unike dhe energjinë e jashtëzakonshme që sjell në çdo performancë.
Sunny Hill Festival po vazhdon të përmbushë pritshmëritë, duke e kthyer Prishtinën në një pikë takimi të muzikës botërore dhe një skenë që s’guxon të mungohet./KultPlus.com
Shitja rekord e çantës së parë Birkin të Hermès ishte një nga ankandet më të jashtëzakonshme të kohëve moderne. Muajin e kaluar, një përballje me nëntë ofertues nisi me një ofertë prej 1 milion eurosh, duke e bërë menjëherë çantën më të shtrenjtë të të gjitha kohërave. Kur ofertat arritën në 6 milionë euro, duartrokitje spontane shpërthyen në sallën, zakonisht të përmbajtur të Sotheby’s në Paris. Pas rënies së çekiçit të ankandit në 7 milionë euro, që do të thotë se me tarifat e përfshira, blerësi anonim në telefon do të paguante ekuivalentin e 10.1 milionë dollarëve, shpërthyen ovacione.
Në anën tjetër të telefonit, mbi 6,000 milje larg, biznesmeni japonez Shinsuke Sakimoto po përpiqej të përpunonte guximin e asaj që sapo kishte bërë.
“Ishte blerja më e shtrenjtë që kam bërë ndonjëherë për një send të vetëm,” tha Sakimoto, CEO i kompanisë së rishitjes së luksit Valuence Holdings, në intervistën e tij të parë të madhe që nga kjo shitje historike. “Ishte shumë emocionuese, por më bëri të ndihesha keq në stomak.”
Biznesi i Sakimoto-s lidhet, të paktën pjesërisht, me çantat e dorës të përdorura. Ato që kompania e tij rishet mund të kushtojnë shumë më pak se Birkin origjinale, por shpesh arrijnë mijëra dollarë. Megjithatë, 43-vjeçari mbetet një blerës i pazakontë për një nga objektet më të kërkuara të modës, një prototip i dizajnuar për ikonën britanike Jane Birkin, që më vonë u bë simbol luksi.
Ish-futbollist në ligën e parë japoneze, Sakimoto luajti disa ndeshje profesionale para se të largohej nga klubi dhe të tërhiqej në moshën 22-vjeçare. Ai hapi dyqanin e tij të parë të rishitjes së luksit në Osaka në vitin 2004, pasi kishte punuar më parë në biznesin e të atit, përpara se të themelonte kompaninë Sou (që më vonë u bë Valuence) shtatë vjet më vonë.
Sakimoto ruan një konkurrencë të brendshme që ai e lidh me të kaluarën e tij si sportist. Duke rrëfyer ankandin 10-minutësh nga zyra e tij në Tokio, ai i përshkroi ofertuesit e tjerë si “aite” (kundërshtar) dhe “teki” (armik). Edhe kur ofertat po i afroheshin kufirit të tij maksimal, ai i kërkonte përfaqësueses së tij në telefon që të përgjigjej menjëherë. “Kthehu brenda tre ose pesë sekondash,” kujton ai t’i ketë thënë. “Duhej të isha agresiv.”
“Ishim pothuajse në kufirin maksimal, por në ato pak minuta po strategjizonim se si të krijonim presion psikologjik te kundërshtarët dhe t’i detyronim të dorëzoheshin.”
Natën para ankandit, Sakimoto e kishte parë në ëndërr dy herë se kishte fituar ofertën. “Hymë në këtë proces me shumë besim,” tha ai. “Dhe në një farë mënyre, na zgjodhën zotat e modës për të zotëruar Birkin-in e parë.”
Por përtej romantizmit të ëndrrave që bëhen realitet, kjo ishte një lëvizje e mirëfilltë investimi. Blerjet në ankand janë kthyer në një strategji të zakonshme PR për korporatat (si rasti i sipërmarrësit të kriptovalutave Justin Sun që bleu veprën e artit me banane të Maurizio Cattelan për 6.2 milionë dollarë dhe më pas e hëngri). Tek e fundit, pronari teknik i çantës Birkin është Valuence, jo CEO-ja i saj personalisht, dhe vlera e kompanisë bazohet në kthimin e investimeve.
Sakimoto llogarit se publiciteti i krijuar nga ankandi i muajit të kaluar do të gjenerojë “disa miliardë jen”, ose një shumë me tetë shifra në dollarë, si “vlerë reklamuese” gjatë dekadës së ardhshme. “Ishte e sigurt që oferta fituese do të thyej rekordin, që do të thoshte se do të raportohej në mbarë botën,” tha ai, pa bërë shumë përpjekje për të idealizuar motivin. “Të gjithë ranë dakord dhe e kuptuan se ky ishte një investim i mirë.”
Edhe pse planet e sakta ende nuk janë zbuluar, kompania shpreson ta vendosë çantën e saj në ekspozim publik. Mijëra njerëz e panë atë kur u ekspozua nga Sotheby’s në Nju Jork para ankandit të fundit. Ajo ka qenë më parë pjesë e ekspozitave në Muzeun e Artit Modern në Nju Jork dhe në Victoria & Albert Museum në Londër.
“Qëllimi i fitimit të kësaj vepre arti nuk është që të bëhet pronë personale e të pasurve, por të krijohet një model i ri pronësie, që kompani si e jona dhe shoqëria të ndajnë së bashku,” tha Sakimoto, duke shtuar: “Dëshirojmë ta ruajmë atë për të ardhmen dhe ta ndajmë me të gjithë.”
Historia e këtij prototipi nuk ka të bëjë vetëm me simbolin e luksit që lindi, por me mënyrën se si ai u krijua. Jane Birkin vetë konceptoi dizajnin gjatë një takimi të rastësishëm me presidentin e Hermès, Jean-Louis Dumas, në një fluturim për në Londër në vitin 1984. Pasi sendet e saj ranë nga çanta Kelly (një nga modelet e mëparshme të Hermès), ajo propozoi një çantë më të madhe e më pak të strukturuar.
“I thashë: ‘Pse nuk bën një çantë që të jetë katër herë më e madhe se Kelly, që mund ta lësh hapur?” i tha ajo Christiane Amanpour të CNN-it në vitin 2020. Dumas i kërkoi ta vizatonte idenë, kështu që ajo e skicoi atë në një qese për të vjella të avionit.
Hermès e krijoi dhe ia dhuroi Birkin-it të parën prej tyre. Ndërsa më vonë modeli u prodhua në ngjyra dhe materiale të ndryshme, çanta e saj ishte prej lëkure të zezë të thjeshtë, me inicialet “J.B.” të gdhendura. Ajo kishte gjithashtu një palë gërshërë të vogla të varura në rrip, pasi Birkin dëshironte të mbante thonjtë gjithmonë të shkurtuar, sipas Sotheby’s. Aktorja, e cila vdiq në vitin 2023, tha se e kishte përdorur çantën pothuajse çdo ditë nga viti 1985 deri në 1994, kur e shiti për të mbështetur kërkimet për HIV/AIDS.
Sakimoto pranon se nuk ka qenë adhurues afatgjatë i Birkin. Por ai tha se pa ngjashmëri mes misionit të saj dhe atij të kompanisë së tij. “Sa më shumë hulumtova për jetën dhe qëndrimet e Jane Birkin, aq më shumë kuptova sa interesante ishte ajo,”tha ai. “E ndjeva që kisha një lidhje shumë të fortë me këta njerëz, dhe rolin e tyre si ambasadorë apo shpërndarës vlerash, që përputhen vërtet me filozofinë e biznesit të kompanisë sonë.”
Kjo filozofi është e përqendruar rreth qarkullimit dhe ripërdorimit. Valuence pohon se bizneset e saj të rishitjes dhe riciklimit vetëm në një vit kanë shmangur 5.3 milion ton emetime karboni dhe më shumë se 70 miliardë galonë ujë të shpërdoruar duke ulur kërkesën për veshje, bizhuteri dhe mallra luksi të reja.
Dhe si simbol më i mirë i kësaj filozofie sesa një çantë 41-vjeçare që vazhdon të jetë funksionale, pavarësisht përdorimit të përditshëm për gati një dekadë?/CNN/KultPlus.com
Aktori britanik Rupert Everett ka zbuluar së fundmi se nuk do të rikthehet më në serialin e njohur të Netflix, “Emily in Paris”. I njohur për rolin e Giorgio Barbieri, drejtori i një firme dizajni të brendshëm, që u shfaq në një episod të sezonit të fundit, Everett tha se është larguar nga seriali pa paralajmërim.
“Më pushuan. Bëra një skenë në sezonin e fundit dhe më thanë: ‘Vitin tjetër do të flasim,’” tha ai gjatë një interviste në festivalin ndërkombëtar të filmit Marateale në Maratea, Itali. “Prita që të më telefononin, por në fund, nuk ndodhi kurrë, dhe thjesht më pushuan.”
Everett shtoi se industria e filmit ka qenë gjithmonë e vështirë: “Bota e spektaklit është gjithmonë shumë e vështirë, nga fillimi deri në fund. Kur shkruajnë skenarin, mendojnë se të duan, por pastaj gjërat ndryshojnë dhe humbasin personazhin tënd. Nuk e di pse.”
Për aktorin, kjo përvojë ishte veçanërisht e dhimbshme: “Për mua, ishte një tragjedi,” tha ai. “Qëndrova në shtrat për dy javë sepse nuk mund ta kapërceja.”
Megjithatë, Everett mbetet aktiv në projekte të reja. Sipas IMDb, ai ka disa filma në zhvillim, përfshirë komedinë “The Liar” ku luan përkrah Jeff Goldblum. Ndërkohë, fansat mbeten me shpresë se ai do të rikthehet në rolin e tij të dashur George Downes në një vazhdim të mundshëm të filmit të njohur të vitit 1997, “My Best Friend’s Wedding”./CNN/KultPlus.com
Një përparim i rëndësishëm mund të jetë bërë në kërkimin shumëvjeçar të “trenit të artë të Hitlerit”, trenit legjendar që, sipas gojëdhënave, është i ngarkuar me ar, stoli dhe madje edhe me “Dhomën e Ambrës”, një kryevepër artistike me një vlerë të përllogaritur deri në 300 milionë euro.
Që prej vitit 1945, qeveri, forca ushtarake dhe gjuetarë thesaresh në Poloni kanë kërkuar pa ndërprerje për këtë tren misterioz, i cili besohet se u zhduk në kaosin e fundvitit të Luftës së Dytë Botërore. Tashmë, vëmendja është përqendruar në veri të vendit, në zonën Dziemiany, ku autoritetet kanë dhënë zyrtarisht leje për kryerjen e shpimeve dhe sondazheve arkeologjike.
Zyra për Mbrojtjen e Monumenteve ka miratuar kërkimet në një bunker të dyshuar të periudhës naziste. Një zëdhënës i Zyrës Rajonale deklaroi se vendndodhja mund të jetë një depo e fshehtë gjermane. “Disa spekulojnë se mund të jetë edhe Dhoma e humbur e Ambrës,” tha ai.
Sipas Jan Delingowski, ish-oficer radioje në flotën tregtare, në fund të vitit 1943 nazistët ngritën një terren stërvitor për njësitë SS në atë zonë. Ai e lidh këtë aktivitet edhe me figurën e errët të Erich Koch, një prej zyrtarëve më famëkeq të regjimit nazist.
Dokumente të deklasifikuara nga Instituti i Kujtesës Kombëtare tregojnë se shërbimi sekret polak dhe KGB-ja sovjetike kanë qenë të interesuara për Koch, me shpresën se ai do të zbulonte vendndodhjen e “trenit të artë”.
Një dëshmi interesante vjen nga një i burgosur që e takoi Koch në vitet ’80. Ai pretendon se nazisti i tha vendin ku ishte fshehur thesari. Sipas këtij rrëfimi, treni kishte devijuar nga itinerari i tij drejt lumit Oder dhe kutitë me pasuri ishin fshehur në një bunker të kamufluar mbi një kodër, pranë një liqeni dhe në afërsi të ish-barakave të SS-ve.
Kërkimet e mëparshme në këtë zonë kanë zbuluar një strukturë murature të vjetër, një rezervuar i ndërtuar me tulla, duke i dhënë më shumë peshë teorive që qarkullojnë prej dekadash.
Nëse zbulimi konfirmohet, ai mund të jetë një nga ngjarjet më të rëndësishme arkeologjike të shekullit – jo vetëm për vlerën materiale të thesarit, por edhe për ndriçimin e pjesëve të errëta dhe ende të pashpjeguara të fundit të Luftës së Dytë Botërore./KultPlus.com
Kisha e Shën Marisë në Mamurras, Kurbin, një ndër monumentet më të rëndësishme të trashëgimisë kulturore, është rikonstruktuar pas dëmtimeve që pësoi nga tërmeti i vitit 2019.
E ndërtuar rreth shekullit XI, kjo kishë bizantine lidhet me figura historike si Gjergj Kastrioti Skënderbeu dhe bashkëshortja e tij Donika, të cilët thuhet se e kanë frekuentuar për meshë dhe ceremoni fetare.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, bëri të ditur sot se falë partneritetit mes ministrisë, programit EU4Culture dhe agjencisë së Kombeve të Bashkuara UNOPS, objekti i kultit është rikthyer në gjendjen e tij autentike.
“Kisha e Shën Marisë në Mamurras, një perlë e trashëgimisë kulturore dhe historike të Kurbinit, ndërtuar rreth shekullit XI, e ku Gjergj Kastrioti e Donika thuhet e vizitonin për meshë apo kremtimin e ceremonive fetare. Pas dëmtimeve nga tërmeti i 2019-s, falë partneritetit të MEKI-it me EU4Culture dhe UNOPS, kjo kishë bizantine është rikthyer si simbol i historisë, harmonisë fetare dhe turizmit të qëndrueshëm”, u shpreh ministri Gonxhja.
Restaurimi i kësaj kishe është një hap i rëndësishëm në mbrojtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore shqiptare, duke e kthyer atë në një destinacion të vizitueshëm për vendas dhe të huaj njëkohësisht./atsh/KultPlus.com
Koncert i paharrueshëm në Kalanë e Ulqinit, Armend Rexhepagiqi do të performojë më 5 gusht.
Nën qiellin veror dhe mes mureve shekullore të Kalasë së Ulqinit, të martën më 5 gusht, pritet të mbahet një nga mbrëmjet më të veçanta të sezonit, këngëtari i mirënjohur Armend Rexhepagiqi do të mbajë një koncert të hapur për publikun, duke sjellë emocione dhe muzikë të paharrueshme.
Koncerti fillon në ora 21:30 dhe hyrja është falas. Ngjarja organizohet në kuadër të manifestimit “Ditët e Diasporës”, i cili tradicionalisht mbledh bashkë shqiptarët nga mbarë bota për të festuar kulturën, muzikën dhe lidhjet e përjetshme me vendlindjen.
Organizator i këtij aktiviteti është Komuna e Ulqinit, me mbështetjen e Ministrisë së Diasporës, Organizatës Turistike dhe Qendrës për Kulturë. Atmosfera pritet të jetë magjike, me tingujt karakteristikë të Rexhepagiqit që do të jehojnë nën dritat e kalasë dhe emocionet e publikut që çdo vit mbush këtë ngjarje me jetë./KultPlus.com
Organizata mjedisore ‘REC Albania’ ka zhvilluar projektin “Triada e Trashëgimisë së Arbërit”, duke organizuar një eksperiencë të paharrueshme kampingu në Kepin e Rodonit, një prej siteve të restauruara në kuadër të programit EU4Culture.
‘REC Albania’, e njohur për angazhimin e saj në promovimin e zhvillimit të qëndrueshëm, përmes këtij projekti ka sjellë në vëmendje disa prej monumenteve kulturore dhe natyrore të shpesh të anashkaluara. Ndër to përfshihen Kisha Manastir në Rubik, Ura e Kurçajt dhe Kisha e Shën Ndout në Kepin e Rodonit. Projekti ndërthur edukimin, turizmin e qëndrueshëm dhe ndërgjegjësimin mjedisor, duke përfshirë të rinjtë dhe komunitetet lokale në procesin e mbrojtjes dhe promovimit të trashëgimisë.
Kjo nismë realizohet me mbështetjen e programit të granteve EU4Culture, i financuar nga Bashkimi Evropian dhe zbatuar nga UNOPS, në bashkëpunim të ngushtë me Ministrinë e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit.
“Triada e Trashëgimisë së Arbërit” synon jo vetëm të rikthejë vëmendjen te këto thesare historike dhe natyrore, por edhe të ndërtojë ura mes brezave të rinj dhe trashëgimisë së tyre kulturore përmes përvojave gjithëpërfshirëse dhe ndërgjegjësuese./atsh/KultPlus.com
Amazon MGM Studios ka konfirmuar se Steven Knight, krijuesi i serialit të famshëm “Peaky Blinders”, do të jetë skenaristi i filmit të ardhshëm të James Bond. Filmi, i cili aktualisht është në zhvillim, do të drejtohet nga regjisori i “Dune”, Denis Villeneuve. Ky projekt vjen pas tërheqjes së producentëve afatgjatë të serisë, Barbara Broccoli dhe Michael G Wilson, të cilët u larguan në shkurt.
Në një intervistë Knight tha: “Ka qenë gjithmonë në listën time të dëshirave dhe është fantastike të jem i ftuar për ta bërë, mezi pres të filloj.”
Ai shtoi: “Shpresoj që, duke qenë fans i Bond për kaq shumë vite, kjo të më jetë përvetësuar dhe të jem në gjendje të krijoj diçka që është njëkohësisht e njëjtë por ndryshe, më e mirë, më e fortë dhe më e guximshme.”
Megjithatë, Knight nuk dha asnjë detaj mbi aktorin që do të luajë rolin e 007 në filmin e ardhshëm. Daniel Craig u tërhoq nga roli në vitin 2021 pas pesë filmave si James Bond, dhe që prej atëherë ka pasur shumë spekulime mbi pasardhësin e tij.
Aktorët britanikë Aaron Taylor-Johnson dhe James Norton janë përfolur si kandidatë kryesorë, ndërsa emri i aktorit irlandez Paul Mescal është gjithashtu përmendur si një mundësi.
I pyetur për këtë, Knight tha: “Kjo është një pyetje shumë, shumë e mirë, dhe është një për të cilën nuk mund t’ju jap përgjigje.” Ai nuk sqaroi nëse kjo ishte për shkak se nuk e di ende, nuk lejohet ta zbulojë, apo sepse ende nuk është marrë një vendim.
Knight është ndoshta më i njohur për shkrimin e dramës fituese të BAFTA-s në BBC One, “Peaky Blinders”, me protagonist Cillian Murphy. Seriali, i vendosur në Birmingham pas Luftës së Parë Botërore, zgjati gjashtë sezone dhe aktualisht po përshtatet në një film për Netflix.
Në vitin 2004, ai u nominua për Oscar për skenarin e filmit “Dirty Pretty Things”, me aktorët Chiwetel Ejiofor dhe Audrey Tautou. Ai është gjithashtu krijuesi i serialit të vitit 2024 në BBC One, “This Town”, vendosur në Coventry në vitet ’70 dhe ’80, i cili fitoi një çmim nga Royal Television Society.
Punët e tjera të Knight përfshijnë filmin “Spencer” të vitit 2021, me Kristen Stewart në rolin e Princeshës Diana, i cili i solli asaj një nominim për Oscar.
Filmi më i fundit i James Bond, “No Time to Die” i vitit 2021, u shkrua nga Neal Purvis, Robert Wade, Cary Joji Fukunaga dhe Phoebe Waller-Bridge.
Duke folur për procesin e përzgjedhjes për filmin e ri, Knight tregoi: “U ftaova në një takim me [producenten] Amy Pascal, nuk e dija për çfarë ishte, dhe shumë shpejt e kuptova dhe u emocionova shumë dhe u bëra shumë shpresëplotë.”
“Më pas ndiqet një proces ku bëhen disa takime, diskutohen disa ide dhe pastaj mësohet nëse e ke marrë.”
“Pra, unë e kam mësuar prej kohësh, por u shpall mbrëmë – që është fantastike.”
Ai pranoi se është një detyrë me “shumë presion”, por shtoi: “Duhet të bësh atë që bën, dhe ta bësh sa më mirë që mundesh.”
Filmi më i ri i Bond po prodhohet nga Amy Pascal dhe David Heyman, ndërsa revista prestigjioze e industrisë së filmit, Variety, ka sugjeruar se publikimi i tij mund të ndodhë në vitin 2028./BBC/KultPlus.com
Faqja zyrtare e Sunny Hill ka ndarë një moment epik pas performancës së Dua Lipës në Prishtinë, duke e përshkruar koncertin si një përvojë të paharrueshme.
Me fjalët “YOU LIVED A MOVIE”, postimi shpreh emocionin dhe madhështinë e mbrëmjes ku artistja jonë ndërkombëtare ndezi skenën në një rikthim të jashtëzakonshëm në vendlindje. Me falënderime për magjinë që solli në shtëpi dhe për historinë që shkroi sërish, Sunny Hill e shpall natën e 1 gushtit 2025, një moment që do të kujtohet gjatë në zemrat e publikut dhe të gjithë Kosovës./KultPlus.com
Duhej një ironi fati që të kishte një Alexander Graham Bell. Që ai të kishte nënën dhe gruan të shurdhra, që ai ta kthente në një sfidë personale, krijimin e objekteve të dëgjimit, mes të cilave, ai që fitoi famë botërore do të ishte telefoni.
Nëse nuk e dinit, ja ku e mësuat, se gjithçka e atij telefoni që keni në dorë, ati mjeti komunikimi që ju bashkon me njerëzit dhe po e bën botën gjithnjë e më të vogël, është në sajë të këtij burri, të kësaj mendjeje, të këtij shpirti trazimtar, që i ndëshkuar nga fati të kishte dy njerëz të shtrenjtë me probleme serioze dëgjimi, të sillte në jetë magjistarin e komunikimit në distancë, telefonin.
Alexander Graham Bell (3 mars 1847 – 2 gusht 1922) ishte një shkencëtar, shpikës, inxhinier dhe inovator skocez, që është vlerësuar për shpikjen e telefonit të parë praktikë dhe për bashkëthemelimin e Kompanisë Amerikane të Telefonisë dhe Telegrafisë (AT&T) në 1885. Babai, gjyshi dhe vëllai i Bellit, kishin qenë të gjithë të lidhur me punën e oratorisë dhe fjalimeve, dhe si mamaja ashtu dhe gruaja e tij ishin shurdhe, duke e ndikuar thellësisht punën e jetës së tij. Kërkimet e tij mbi dëgjimin dhe fjalimet e çuan atë më tej në eksperimentimin me mjete dëgjimi që kulminikuan në shpërblimin e Bellit me patentën e parë amerikane për telefonin në vitin 1876.
Bell e konsideronte shpikjen e tij më të famshme një hyrje në punën e tij të vërtetë si shkencëtar dhe refuzoi të kishte një telefon në studion e tij. Jetën e tij të mëvonshme e shënuan shumë shpikje të tjera, duke përfshirë punën e tij inovatore mbi telekomunikimet optike, hidroplanet dhe aeronautikën. Megjithëse ai nuk ishte një nga 33 themeluesit i National Geographic Society, ai gjithashtu kishte një ndikim të fortë në revistë ndërsa shërbente si presidenti i dytë nga 7 janari i vitit 1898 deri në vitin 1903.
Puna e tij u ndërtua mbi punën e Hermann von Helmholtz, i cili kishte arritur të përçonte tingujt zanore duke përdorur një akordim kontrapion pirun. Bell kuptoi se kjo nënkuptonte mundësinë e komunikimit të të folurit të artikuluar. Pushimi i madh i Bell erdhi pas përdorimit të një fonautografi, i cili vizatonte formën e valëve të zërit në xhamin e tymosur duke gjurmuar dridhjet e tyre. Më pas ai shpiku një mënyrë për ta shndërruar këtë lëvizje në ndryshime të rrymës elektrike, e cila më pas, në fundin marrës, mund të shndërrohej përsëri në zë./AlbertVataj/KultPlus.com
Pas më shumë se pesë dekadash nga botimi i saj dhe pasi vetë autori e kishte refuzuar për një kohë të gjatë çdo adaptim filmik, vepra madhështore e Gabriel García Markez, “Njëqind Vjet Vetmi”, ka marrë jetë në ekran përmes një produksioni ambicioz të Netflix.
Seriali, i publikuar në dhjetorin e vitit të kaluar, ka ngjallur entuziazëm të madh te lexuesit, kritikët dhe shikuesit në mbarë botën, duke sjellë për herë të parë në format audiovizual historinë e familjes Buendía dhe qytetit legjendar të Macondos.
Realizuar në gjuhën spanjolle dhe i xhiruar pjesërisht në Kolumbi, seriali ka ruajtur me përpikëri frymën poetike dhe kaotike të romanit, duke përfshirë elementet e realizmit magjik që e kanë bërë këtë vepër një monument të letërsisë botërore, duke publikuar 8 episoda më 11 dhjetor të vitit 2025, prej 16 të planifikuar. Regjia, skenografia dhe muzika janë vlerësuar për qasjen besnike, por edhe krijuese, ndaj atmosferës së veçantë të librit.
Familja e Gabriel García Markezit kanë qenë të përfshirë ngushtësisht në procesin e prodhimit, duke përcjellur ruajtjen e integritetit artistik të veprës.
Kjo ishte hera e parë që trashëgimtarët e autorit dhanë leje për një përshtatje filmike të “Njëqind Vjet Vetmi”, pasi vetë Markezi kishte qenë gjithmonë skeptik ndaj mundësisë së rikthimit të librit në një medium vizual.
Rezultati ka qenë një sukses i madh kritik dhe kulturor, një serial që jo vetëm i bën nder origjinalit, por edhe u jep jetë imazheve që për dekada kanë jetuar vetëm në imagjinatën e lexuesve. Me këtë adaptim, Netflix ka realizuar jo thjesht një projekt ambicioz, por një ngjarje artistike që shënon një moment të rrallë ku letërsia dhe kinemaja takohen në mënyrë të denjë./KultPlus.com
Në librin “The Mesopotamian Riddle”, gazetari dhe shkrimtari amerikan Joshua Hammer sjell një rrëfim të gjallë dhe plot ndërlikime për përpjekjet shekullore për të deshifruar gjuhët dhe shkrimet më të hershme të njerëzimit, ato të Mesopotamisë së lashtë.
Një nga episodet më të paharrueshme të këtij rrëfimi është zbulimi i bërë në fillim të viteve ’60 të shekullit XX nga George Smith, i cili në rrënojat e bibliotekës së djegur në Ninevë gjeti një fragment të historisë së Utnapishtimit, një mbret i mirë që shpëtoi nga një përmbytje e madhe duke ndërtuar një anije, shekuj përpara rrëfimit të Noes. Ky tekst është pjesë e Epit të Gilgameshit dhe ishte shkruar me shkrim kuneiform, një sistem gërmimesh trapezoidale mbi pllaka balte, i krijuar përmes një kallami të mprehur.
Në qendër të librit janë tre figura që u përfshinë në garën për të deshifruar kuneiformin: Henry Rawlinson, një ushtar britanik dhe punonjës i Kompanisë së Indisë Lindore, që punoi mbi mbishkrimet shumëgjuhëshe të Behistunit në Iranin perëndimor. Ato përmbanin të njëjtin tekst në persishten e vjetër, elamisht dhe akadianisht, dhe nëse deshifrohej njëra, të tjerat mund të kuptoheshin më lehtë. Rawlinson përdori kallëpe papier-mâché për të riprodhuar shkrimet dhe pretendoi se ia doli të deshifronte tekstin, ndonëse shumë nga përfundimet e tij u sfiduan më vonë.
I dyti ishte Austen Henry Layard, një arkeolog praktik dhe këmbëngulës, që punoi me Rawlinsonin dhe bëri zbulime të rëndësishme në rajonet e lashta mesopotamike.
I treti, Edward Hincks, një pastor irlandez dhe njohës i hebraishtes, vuri re ngjashmëri të thella midis teksteve kuneiforme dhe tregimeve biblike. Edhe pse shpesh i anashkaluar nga bashkëkohësit, ai më vonë mori vlerësimin që i takonte për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në këtë fushë.
Hammer i përshkruan këta tre si një “pas de trois herë miqësore, por shpeshherë kontradiktore”. Libri është i mbushur me histori dytësore, që nga Lufta e Krimesë dhe uria e patateve në Irlandë, te rivalitetet perandorake mes Rusisë dhe Britanisë, deri te zbulimi i Pompeit dhe zakonet e magëve zoroastrianë, duke e bërë rrëfimin një mozaik të pasur të historisë, politikës dhe filologjisë.
Në mes të kësaj pasurie tematike, qëndron sfida e deshifrimit: një përpjekje për të kuptuar simbolet që ngjajnë me gjurmë zogjsh, por që ruajnë historinë e shkruar të qytetërimeve të para. Hammer na kujton se përballë kohës, ajo që mbetet, më shumë se pergamena apo letra, janë pllakat e baltës dhe përpjekjet e njerëzve për t’i lexuar ato./KultPlus.com
