—nga Su Tung-Po (1037-1101)
Familjet ku lind një fëmijë
Urojnë të jetë inteligjent.
Unë, të cilit inteligjenca
I ka shkatërruar jetën,
Vec shpresoj që cuni të jetë
Injorant e debil.
Ashtu pra i lumtur përgjithmonë
Të rritet e bëhet ministër në qeveri
Me 20 qershor, në ‘Dit e Nat’ në kryeqytet do të promovohet libri ‘Ditari i Nënës’.
Libri ‘Ditari i Nënës’ është libër me informata të sakta rreth një shtatzënie dhe foshnje të shëndoshë.
Ky ditar i përcjell nënat e reja përgjatë periudhës së shtatzënisë duke i udhëzuar për hapat drejt një shtatzënie sa më të mirë.
Nënat mund ta shfrytëzojnë këtë ditar si një kujtim për fëmijën dhe periudhën më të mirë të jetës, duke ruajtur çdo përjetim, kujtim apo sfidë në rrugëtimin e të qenët prind.
Promovimi fillon në ora 17:00. / KultPlus.com
Komunistët e Rusisë, Partia Komuniste Marksiste-Leniniste, deklaruan se kanë kërkuar nga rregullatori i transmetimit rus Roskomnadzora që ta bllokojë qasjen në miniserinë e “neveritshme” të HBO-së, “Chernobyl”.
Partia, e cila nuk duhet të ngatërrohet me partinë më të madhe dhe më të fuqishme komuniste të Federatës Ruse, ka kërcënuar me padi për shpifje kundër skenaristit, regjisorit dhe producentit të serisë, duke pretenduar se programi “e ka shndërruar tragjedinë në një objekt të manipulimit ideologjik” dhe se e “demonizon regjimin dhe popullin sovjetik”.
Anëtari i asaj partie Sergei Malinkoviç, i cili qëndron prapa këtyre deklaratave, megjithatë e pranoi se seria për pjesën më të madhe e ka shfaqur kronologjinë e ngjarjeve dhe momenteve kyçe të asaj katastrofe bërthamore, shkruan KOHA Ditore.
Mediat ruse kërkuan komente nga Roskomnadzor për këtë, megjithatë, ata pohojnë se tek ata nuk ka mbërritur asnjë kërkesë zyrtare nga Komunistët e Rusisë, por me siguri se do ta shqyrtojnë kërkesën nëse paraqitet dhe do të përgjigjen ndaj saj në përputhje me ligjin.
Seria “Chernobyl”, e cila i sjell ngjarjet për shpërthimin e reaktorit bërthamor në vitin 1986, është bërë papritmas fenomen global. Në të gjithë botën, ajo e ka mahnitur publikun, madje edhe në Rusi. Por, rusët planifikojnë ta bëjnë filmin e tyre për ta treguar “rrjedhën e vërtetë të këtyre ngjarjeve”.
Nga Juan Ramon Jimenes
E hirtë lindte hëna, Bethoveni mbi tastierë
nën dorën e saj të bardhë një vaji seç ia niste
Ndërsa i binte pianos në atë dhomë të errët
nën vezullimin e hënës tri herë e bukur ishte
Për ne lulet e zemrës më s’kishin asnjë shije
dhe ndoshta edhe qanim, sho-shokun pa e parë
Çdo notë sikur ndizte një plagë dashurie
dhe pianoja përpiqej të merrte vesh ç’kish ngjarë
Pa hynte nga ballkoni një brymë gjithë yje
një erë e pikur frynte prej botësh të padukshme
Ndërsa ajo më pyeste për gjëra që s’i dija
dhe unë i përgjigjesha për gjëra të pamundshme.
Musa Doroci është përkujdesur gjithmonë të na sjellë arkivën e mahnitshme të këngëve të vjetra.
Nga VHS e viteve 80-të, gjegjësisht viti 1988, kësaj here e sjellim Edmond Islamin, këngëtar pjesëmarrës në disa festivale në ish-Jugosllavi.
Plot këngë dhe ndoshta pak incizime kanë mbetur nga Edmondi. Edmondi është përkujdesur të na sjellë “Dallëndyshes”, “Do të më kesh” apo “Shoqja e studimeve”.
Ne po e sjellim këngën “Kënga le të marrë udhë” nga një emision televiziv kushtuar muzikës së mirëfilltë dhe Musa Piperkut. / KultPlus.com
Autoritetet shqiptare kanë lansuar fushatën e radhës për nxitjen e leximit. Kësaj radhe, në fokus janë filloristët. Nisma më e re e ndërmarrë nga ministrja e Kulturës e Shqipërisë, Elva Margariti, “Mos harro librin e pushimeve” po angazhon brezin e ri në leximin e librave, si dhe po e bën këtë brez më solidar, kanë raportuar të hënën mediat shqiptare. Në Bibliotekën Kombëtare gjatë fundjavës fëmijët kanë dhuruar libra për shkollën e Kasallës, një fshat jo fort larg Tiranës, që dhe këta fëmijë të kenë mundësi të lexojnë personazhet e tyre të dashur gjatë pushimeve verore.
“Kënaqësi të shohësh fëmijët të kalojnë kohën e lirë duke lexuar, por edhe më e madhe kur i sheh tek bëhen solidarë me bashkëmoshatarët e tyre, që kanë më pak mundësi se ata. Në Bibliotekën Kombëtare, me fëmijët që dhuruan libra për shkollën e Kasallës dhe për të ndarë nismën: ‘Mos harro librin e pushimeve”, citohet të ketë thëne ministrja e Kulturës, Elva Margariti. Sipas saj, edhe jashtë kryeqytetit shqiptar ka lexues të apasionuar, të cilët do të bëhen lexues të përhershëm në të ardhmen. Prandaj, sipas saj, edhe kjo nismë do të bëjë të mundur pasurimin me tituj të rinj për fëmijët jashtë kryeqytetit, ku të rinjtë të kalojnë kohën e lirë në mënyrë produktive edhe gjatë pushimeve verore, shkruan sot Koha Ditore.
Nisma të shumta për nxitjen e leximit kanë ndërmarrë institucionet e Shqipërisë vetëm gjatë këtij viti. Në fillim të 2019-s nisi aktivitetin, ajo që Ministria e Kulturës e Shqipërisë e quajti, “Lëvizja Kombëtare për Lexim”. Po atë kohë u zyrtarizua Qendra Kombëtare e Librit dhe e Leximit, e themeluar prej Qeverisë së Shqipërisë. Qëllimi i këtij institucioni është përmbushja e detyrave zhvillimore dhe shërbimeve të drejtpërdrejta në fushën e librit, brenda dhe jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë. “Misioni i qendrës synon përhapjen e kulturës së leximit në të gjithë vendin, nxitjen e krijimtarisë, forcimin e rolit promovues dhe edukativ të bibliotekave dhe mbështetjen e projekteve për promovimin e letrave shqipe në tregun evropian dhe atë botëror”, shkruhet në prezantimin e këtij institucioni qeveritar. Nisma të tilla në Shqipëri kanë nisur të fuqizohen duke parë se përditë e më shumë numri i lexuesve është më i pakët. Instituti i Statistikave në Shqipëri ka dhënë shifra alarmante sa i përket leximit. Sipas INSTAT-it, 1 milion banorë nuk kanë lexuar asnjë libër gjatë një viti kalendarik. Por me gjithë këto nisma, është një vendim i fundvitit të kaluar që godet librin. Bëhet fjalë për tatimin prej 6 për qind ndaj librit të miratuar në dhjetor të vitit të 2018-s.. Ka vite që botuesit në Shqipëri, ashtu sikurse edhe në Kosovë, kërkojnë heqjen TVSh-së.
“Kemi ngritur një grup pune, edhe faktikisht jemi duke filluar disa biseda të tjera me Ministrinë e Ekonomisë, e edhe të Financës, sepse përtej dëshirës dhe mundësive tona kalon në disa hallka burokratike. Është një vendimmarrje që është marrë shumë kohë para se unë të nisja këtë detyrë, prandaj edhe unë kam vështirësitë e mia për t’u rifutur në një proces të mbyllur. Megjithatë, mendoj se ka ende mundësi për rishikime”, kishte thëne ministrja Margariti, më 22 prill, një ditë para se të shënohej Dita Botërore e Librit.
Me Manifestin e partisë naziste në persekutimin e hebrenjeve, aktori hebre Leon Reuss, i ndaluar nga puna e tij e aktrimit, në Gjermaninë Naziste, arriti ti mashtroj nazistet dhe të shndërrohej në idhullin e tyre arian, me maskimin e tij.
I tërhequr në pronën e tij në Austri, Reuss jetoi mes fermerve Trioli dhe studioi dialektin e tyre, duke e shndërruar edhe pamjen e tij, që të dukej si një arian, duke e pagëzuar veten si Kaspar Brandhofer. Ai zbardhi të gjitha flokët, kokën dhe trupin, duke u larë çdo dhjetë ditë në peroksid hidrogjeni të holluar. Ai gjithashtu mori letra nga njëri prej fshatarëve, që ai vëzhgonte nga afër atë, në male.
Duke punuar vite më parë me regjisorin Max Reinhardt, pas ndjekjes hebreje nga nazistet, Reuss kthehet të punoj për të, mirëpo me frikën që do ta njoh Max Reinhardt, ku misteri qëndron se a e mashtroi Reuss regjisorin, apo me të vërtetë e mashtroi atë? Në fakt, Reinhardt e rekomandonte atë tek Ernst Lothar, në Vjenë. Alter-egoja e tij do të debotoj me 2 dhjetor 1936 në Vjenë në rolin e Her Von Dorsday në filmin “Miss Else” Veprimi i tij si fshatar i tirolit duke vepruar si një aktor ishte i përsosur.
Duke i kërkuar regjisroi atij që të bëjë një monolog, Reuss i replikon regjisorit, duke mos e pasur idenë e monologut “oh, po, e kuptoj, një dialog me Zotin tim”, aktori fshatar 100 % i rrënjosur, para syrit të publikut nazist, me dukje nordike, u bë idhull i shtypit nazist, “fshatari i përulur i Alpeve Austriake, aktori më i mirë natyror i brezit të tij”. Do e etiketonin ato Reuss-in.
Shumë pak kohë më vonë, Leon Reuss e zbuloi identitetin e tij të vërtetë, ku e bëri këtë për të provuar se, një aktor e bënë talenti, e jo raca e tij. Në një gjykatë vieneze, aktori i “maskuar” u gjobit për “jetesën nën një emër të rremë”. Ai u dënua me kusht me njëqind shilinga gjobë ose 48 orë burgim.
Zhuritja e shkaktuar e bëri atë edhe një herë që të duhet të zhvendoset, këtë herë në Shtetet e Bashkuara, ku tashmë e ndryshoi emrin e tij edhe njëherë, në Lionel Royce, më pak hebraik. Në Amerikë, Gjermanët hebrenjë në bashkëpunimet e tyre atje, në ekranizimin e luftës së tretë botërore nëpër kinematë e kohës, ironia qëndron tek Royce, se për të mbijetuar, ai duhej të luante karakteret naziste në këta filma./VisarShabani/KultPlus/
Poezi nga Robert Frost
Përkthyer nga Rrona Jaka
Dy rrugë ndaheshin në një pyll të verdh
Dhe më falni, por s’mund të kaloj nëpër të dyjat
Si udhëtar i vetmuar, qëndroja syqepur përballë tyre
Ia ngula sytë njërës, sa mund t’më zinte syri
Derisa u fsheh nën pemët kacavjerrëse
Pastaj pashë tjetrën, po aq të drejt
Për hapi m’u duk pak më e mirë
Sepse ishte e gjelbëruar dhe e shkelur më shumë
Edhe pse për kalimin atje
M’kishin thënë të njëjtat gjëra
Pastaj pashë tjetrën, po aq të drejt
Për hapi m’u duk pak më e mirë
Sepse ishte e gjelbëruar dhe e shkelur më shumë
Edhe pse për kalimin atje
M’kishin thënë të njëjtat gjëra
Do ta tregoj historinë me shumë dëshpërim
Diku kohëve e kohëve kështu
Dy rrugë të ndryshme në pyll, e unë,
Unë zgjodha atë më pak të kaluar
Dhe kjo ka bërë ndryshime të mëdha
Poeti amerikan Robert Frost, njihet për lojën psikologjike që bënë në poezitë e veta, gjithmonë duke luajtur me sensin e zgjedhjes dhe të dyshimit mbi vendimet e marra.
Kjo poezi luan me kontekstin e dyshimit dhe të panikut duke e elaburuar gjithçka brenda alegorisë së zgjedhjes së dy rrugëve të ndryshme. Rruga që s’zgjedhej Dy rrugë ndaheshin në një pyll të verdh Dhe më falni, por s’mund të kaloj nëpër të dyjat Si udhëtar i vetmuar, qëndroja syqepur përballë tyre Ia ngula sytë njërës, sa mund t’më zinte syri Derisa u fsheh nën pemët kacavjerrëse./ KultPlus.com
Kur të takohemi në qiell
(Mlladenës, në ditëlindjes e saj të 60-të)
Miro Gavran
E dashura ime në qiell kur të takohemi njëherë
Ti do të jesh me një fustan të bukur qiellor
Të thurur nga rrezet e diellit dhe retë kaltëroshe
Dhe mua nuk do të më ha palla për modën
Sado që ne burrat
Asnjëherë nuk jemi ngopur me te
E megjithëkëtë do të ta them
Se rrobat të paskan hije për mrekulli
Se je më e bukur se asnjëherë tjetër më parë
Dhe do të të thërras për një pije
Në kafeterinë qiellore aty pari
Dhe të lus të mos më tallësh
Të mos më refuzosh
Vetëm ngaqë nëpër qiej askush nuk pi
Por bëhu thuajse jemi njerëz të zakonshëm të mishit e të gjakut
Për të cilët asgjë njerëzore e huaj nuk është
Dhe ta dish nuk më bënë aq për pijet
As për muzikën për të cilën shpesh na qortonin
Se vetëm për afërsinë tënde për bisedën me ty mua më dhemb
Ngaqë e ndjej se edhe pas gjithë atyre viteve që i lamë pas shpine
Aq shumë njëri-tjetrit kemi për t’i thënë në ditën e ndarjes tokësore
Dhe prandaj të lus që në qiell të jesh
Po ajo siç ishe kur ecnim mbi tokë
T’i lësh mënjanë dijet hyjnore që do t’na dhurohen
Në momentin e vdekjes sonë
Të lus në takimin me mua edhe më tutje
Të jesh po ajo qenia e hutuar njerëzore me të gjitha cenet e jetës
Dhe shtiru thuajse të pëlqyeka lajkatimi im
Mos u tall me mua dhe mos ma kthe shpinën
Vetëm pse edhe atje lart do të të josh
Si të isha një bandill i padjallëzuar
Që s’do t’ia di për rregullat e logjikën
Sepse e dashura ime
I sigurt jam se edhe në qiell
Do të të dua
(Kjo poezi këtë vit është shpërblyer me Çmimin “ZVONIMIR GOLUB” për poezinë më të mirë të dashurisë të pabotuar, Koprivnicë, dhe me Çmimin “Dielli i Crikvenicës” të Takimeve të Letrarëve të Adriatikut., Kroaci. M. Gavran (1961) është poet, prozator dhe dramaturg bashkëkohor kroat, dramatisti më i përkthyer dhe më i shfaqur brenda dhe jashtë Kroacisë).
Përktheu dhe përgatiti: Besim Rexhaj
Arti bashkëkohor i fotografisë sot merr një vëmendje të posaçme, duke krijuar teknika dhe objektiva nga më të ndryshmet, fotografët shpalosin artin e tyre dhe përcjellin idet personale përmes fotografisë.
Tashmë në në vitin e dymbëdhjetë të kompeticionit për fotografitë më të mira bashkëkohore, nga kompeticioni Sony World Photography Awards 2019 shpall fotografitë më të mira për vitin 2019, ku nga filmi, tek muzika në fotografi dhe artet e ndryshme, artistët kanë aftësinë për të frymëzuar jetë të re në Çdo medium, dhe kjo është më se e dukshme kur shikohen që të gjitha garat e njohura të fotografisë të Sony World Photography Awards 2019. /KultPlus
Bujar Meholli
José de Sousa Saramago ka lindur në Azinhaga të Portugalisë, më 16 nëntor 1922. U zhvendos në Lisbonë me familjen në moshë të re, dhe i braktisi studimet universitare për shkak të vështirësitë ekonomike; filloi të merret me punë të ndryshme. Ai në fakt ka punuar si farkëtar, projektues, lektor, përkthyes, gazetar, gjersa u punësua në mënyrë të përhershme në një Shtëpi Botuese, ku punoi për dymbëdhjetë vjet si redaktor letrar.
Romani i tij i parë, “Toka e mëkatit”, i vitit 1947, nuk do të ketë një sukses të madh në Portugalinë obskurantiste të Salazarit, diktatorit ndaj të cilit Saramago nuk e ka ndaluar luftën, duke u përballur me censurën sistematike të shkrimeve të tij gazetareske. Në vitin 1959 ai u regjistrua në Partinë Komuniste Portugeze, ku vepron në fshehtësi, duke ikur gjithmonë nga kurthet dhe intrigat e Pidës famëkeqe, policisë politike të regjimit. Në fakt, duhet të theksohet se për të kuptuar jetën dhe punën e këtij shkrimtari, nuk mund të injorojmë angazhimin e vazhdueshëm politik në çdo aktivitet.
Në vitet gjashtëdhjetë, ai u bë një nga kritikët më të mëdhenj të vendit nëpërmjet edicionin të ri të revistës “Seara Nova” dhe më 1966 publikon përmbledhjen e parë të poetike “Poezi të mundshme”. Më pas bëhet drejtor në një Shtëpi Botuese dhe nga 1972 deri 1973, ishte redaktor i shtojcës kulturore dhe editoriale të gazetës “Diario de Lisboa”, gjer në shpërthimin e të ashtuquajturit Revolucioni i Karafiltë në vitin 1974. Saramago botoi librin poetik “Ndoshta lumturia”, 1970, kronikat “Për këtë dhe botën tjetër”, 1971, “Bagazh udhëtar”, 1973, “Mendime që DL kishte” 1974, drama, novela dhe romane. Saramago (zëvendës kryeredaktor i gazetës “Diario de Noticias” më 1975 dhe shkrimtar me kohë të plotë) e çliron letërsinë portugeze nga kompleksi i mëparshëm dhe krijon një brez post-revolucionar.
Në vitin 1977, Saramago publikoi romanin e gjatë me titull “Manual i pikturës dhe kaligrafisë”, ndjekur nga “Një vend i quajtur Alentejo,” i 1980, fokusuar në revoltën e popullit të rajonit në lindje të Portugalisë. Por me “Përkujtimorja e manastirit” të 1982-ës, më në fund arrin suksesin e shumëpritur. Në gjashtë vite botoi tri veprat me ndikim të madh (përveç Përkujtimores, “Viti i vdekjes së Richard Reis” dhe “Rafti i gurtë”) duke marrë vlerësime të shumta nga kritika. Vitet nëntëdhjetë e kanë shenjtëruar atë në skenën ndërkombëtare me “Rrethimin e Lisbonës” dhe “Ungjillin sipas Jezusit”, e më pas me “Verbërinë”. Në vitin 1998, duke ngjallur polemika sidomos nga Vatikani, ai u nderua me çmimin “Nobel” për letërsi.
José Saramago vdes më 18 qershor, 2010 në banesën e tij në Lanzarote, në qytetin e Tías, në Ishujt Kanarie. /KultPlus
Shfaqja “Ditë vere” e dramaturgut polak Mrozhek, jepet premierë në Podujevë, përcjellë KultPlus.
Në skenën e Teatrit “Avdush Hasani” në Podujevë , me datën 22 qershor duke filluar nga ora 20:00, do të hapen perdet për shfaqjen “Ditë vere” të dramaturgut polak Mrozhek, nën regjinë e Naser Shatrollit, dhe me interpretimin e Brahim Bashës, Butrint Lumit dhe Kaltrina Zenelit.
Drama është socio-politike me temë kryesore notin dhe detin, e krijuar në një stil eksperimental bashkëkohor, që i takon zhanrit absurd, tragjikomedi. Një burrë fatkeq që s’di not, do të bëjë vetëvrasje sepse nuk i shkon asgjë për dore, derisa një burri tjetër i ecën gjithçka mirë dhe të gjitha i ka në dorën e tij. Gruaja është sinonim i ëndrrave të tyre, ndërsa deti përkatësisht dallga, është mindili i shpresave të tyre.
Me pak fjalë kjo është fabula e kësaj drame që do të shfaqet në Podujevë, dramë kjo e cila ndërthuret me vargun e ikjeve nga Kosova, e me bllokadën e vendit tonë, gjersa jetojmë afër detit dhe nuk kemi mundësi ta kapërcejmë atë./BujarMeholli/KultPlus/
Në vitin 1959, Galet e pamposhtur Asterix dhe Obelix u shfaqën për herë të parë në numrin e parë të revistës Pilote, me skenar të krijuar nga René Goscinny dhe vizatimet e Albert Uderzo, transmeton KultPlus.
Për të festuar ditëlindjen e 60-të te paraqitjes së karaktereve të serisë Asterix, Monnaie de Paris do të stampoj për herë të parë në një monedhë prej 2 euro, figuren e Asterix-it, si dhe një seri tjetër monedhash me figurat e Asterix, Obelix, Idéfix dhe personazheve të tjera nga seritë komike.
Për këtë seri, secila pjesë do të përfaqësojë një karakter në evolucionin e tij stilistik nga çështjet e para në revistën Pilot deri sot. Seritë komiko-satire ndjekin aventurat e një fshati Gal, pasi i rezistojnë okupimit romak, i zhvendosur në vitet 50 p.e.s.
Rezistencën e tyre ata e bëjnë me anë të një ilaç magjik, të përgatitur nga Panoramix-i i tyre druid (i quajtur “Getafix” në përkthimet angleze), i cili përkohësisht i jep fuqinë mbinjerëzore atij që e pi lëngun magjik. Protagonistët, titulli, emri i Asterix-it dhe shokut të tij Obelix, kanë aventura të ndryshme. Mbarimi “-ix” i të dy emrave (si dhe të gjithë emrat tjerë pseudo-Gal “-ix” në seri) aludon në sufiksin “-rix” (që do të thotë “mbreti”) i pranishëm në emrat e shumë Galeve të vërtetë, udhëheqësit si Vercingetorix, Orgetorix dhe Dumnorix. Në shumë nga historitë, ata udhëtojnë në vende të huaja, edhe pse tregime të tjera janë vendosur në dhe rreth fshatit të tyre. Për pjesën më të madhe të historisë së serisë (Vëllimet 4 deri në 29), paraqiten skenat brenda dhe jashtë fshatit Gal, në vendosjen e personazheve kryesor, në plotë situata me elemente historike nga e kaluara, të mbushura me humor dhe satirë.
Seritë Asterix, janë komeditë më të njohura franko-belge në botë, duke u përkthyer në 111 gjuhë të botës, dhe veçanti e përkthimeve janë përkthimet në dialekte. Suksesi i serisë ka sjellë adaptimin e librave në 13 filma: nëntë animacione dhe katër shfaqje skenike (një prej të cilave, Asterix & Obelix: Misioni Kleopatra, ishte një sukses i madh në Francë). Ka pasur gjithashtu një sërë lojrash të bazuara në karaktere dhe një emertim parku afër Parisit, Parc Asterix.
Gjithashtu edhe sateliti hapsinor i parë francez, Asterix, i nisur në vitin 1965, u emertua sipas karakterit te serive. Që nga viti 2017, 370 milionë kopje të librave Asterix janë shitur në mbarë botën, ku bashkë-krijuesit René Goscinny dhe Albert Uderzo, renditën si autorët më të shitur të Francës jashtë vendit. Ekranizimi i serise Asterix, në kinemanë franceze vie me titujt “Asterix & Obelix:Take on Caesar (1999)”,”Asterix & Obelix: Mission Cleopatre (2002)”, ” Asterix and the Vikings (2006)”, “Asterix at the Olympic Games (2008)”, “Asterix and Obelix: God Save Britannia (2012)”, ku kasti i aktoreve përbëhej nga emrat më të njohur të kinematografisë, si: Gérard Depardieu, Christian Clavier,Alain Delon, Letita Casta, Roberto Benigni, Gottfried John, Catherine Deneuve, Charlotte Le Bon, Benoît Poelvoorde etj./VisarShabani/KultPlus/
Me shkelje të vazhdueshme të normave gjuhësore, ndërtime të gabuara sintaksore e përdorim të fjalëve të huaja, folësit e shqipes po hyjnë në kohën e globalizmit. Sipas një grupi të gjuhëtarëve, rënia e kulturës së gjuhës, shpërfillja ndaj standardit dhe prirja për të përdorur të folmet dialektore janë të lidhura me njëra-tjetrën. Ky ka qenë vlerësimi thuajse i përbashkët i kumtesave që u shpalosën të hënën paradite në sesionin e gjuhësisë, me temën “Probleme të shqipes standarde në komunikimin e shkruar dhe të folur sot”, që hapi edicionin e dhjetë të “Javës së Albanologjisë”.
Në fjalën e hapjes, Hysen Matoshi, drejtor i Institutit Albanologjik, ka thënë se konferenca e sivjetme mbahet pikërisht në shënimin e jubileut të çlirimit të Kosovës. Pasi përmendi se në edicionet e javëve të albanologjisë, të mbajtura gjatë këtyre dhjetë vjetëve, janë lexuar 1.097 kumtesa nga gjuhësia, letërsia, historia, folklori, etnologjia, etnomuzikologjia, arkeologjia dhe marrëdhëniet ndërkulturore të shqiptarëve me të tjerët, ai ka shtuar se në këtë edicion të “Javës së Albanologjisë” ka pasur interesim edhe nga albanologët e huaj, por, sipas tij, me “kapacitetet e tashme buxhetore ka qenë i pamundur mbulimi i shpenzimeve të tyre”. Gjatë tri ditëve me radhë, “Java e Albanologjisë” do të ketë sesionin e gjuhësisë, folklorit, letërsisë, etnologjisë dhe historisë, ku do të lexohen gjithsej 96 kumtesa.
Ndërkaq, Lulzim Lajçi, sekretar shkencor në Institutin Albanologjik, ka folur për aktivitetet shkencore të këtij institucioni. Ndër të tjera Lajçi ka përmendur edhe veprën më të re të Qemal Muratit “Fjalori i fjalëve dhe shprehjeve të Kosovës”, për të cilën ka thënë se “përfshin leksikun dhe frazeologjinë e të gjitha të folmeve të Kosovës, si dhe një pjesë të emrave të familjeve dhe vendbanimeve të Kosovës të trajtuara në vështrim etimologjik”.
Sesioni i Gjuhësisë e hapi seancën e parë me fjalën përshëndetëse të shefit të Degës së Gjuhësisë në Institutin Albanologjik, Qemal Murati.
Teksa ka lexuar kumtesën e tij “Për parregullsitë gjuhësore dhe respektin për normën e gjuhës standarde”, ai ka përmendur përpjekjet për delegjitimin e standardit që, sipas tij, përbën një “shpërfillje për gjuhën”. “Gjuha standarde është bërë emëruesi i përbashkët për të gjitha hapësirat e shqipes e nëpërmjet saj ne komunikojmë kudo që jemi. Ka një grup njerëzish, të shtyrë nga mendësi krahinore e me formim të mangët kulturor e gjuhësor, që po t’i dëgjosh flasin në gjuhën standarde, por e shajnë atë”, ka thënë Murati.
Në vazhdim, gjuhëtarja Shefkije Islamaj ka shpalosur kumtesën e saj “Gjuha standarde, dialektet dhe të folmet mjedisore”, duke vlerësuar gjendjen e përdorimit të standardit në hapësirat shqiptare. “Në Kosovë, gjuha standarde funksionon në një masë të madhe, por në të bashkëjetojnë edhe realizime urbano-krahinore, sociolektale, idiolektale, etj. Edhe Tirana ka një situatë të ngjashme, ku dy kryeqytetet shqiptare paraqiten si dy entitete tejet të përbëra gjuhësore”, ka thënë ajo.
Gjuhëtari nga Tirana Valter Memisha ka thënë se komunikimi gjuhësor i shqiptarëve sot paraqet një larushi të pafundme, ndërsa gjuhëtari nga Shkupi Zeqirija Ibrahimi ka folur për problemet e përdorimit të shqipes në Maqedoni.
Edhe Berton Sulejmani, dekan i Fakultetit Filologjik në Universitetin e Tetovës, në kumtesën e tij ka paraqitur probleme nga përdorimi i shqipes standarde në arsimin parauniversitar të qytetit të Shkupit.
Gjatë ditës u mbajt edhe seanca kushtuar folklorit, me temën “Festivalet folklorike, folklori, folklorizimi dhe audienca”, ku pos prezantimit të afër njëzet kumtesave u mbajt edhe një bashkëbisedim./Koha.net/
Një trevjeçar ka shkatërruar një vepër arti të ekspozuar në ”Art Basel”, një nga panairet më të rëndësishme të artit bashkëkohor në botë, me vepra të listuara deri në 20 milionë dollarë.
Vepra është një mizë në filigran me vlerë 50 mijë euro, të cilën fëmija, djali i një vizitoreje, e ka dëmtuar rëndë.
Vepra e shkatërruar i përkiste artistes nga Dyseldorfi, Katharina Fritsch.
Fëmija, duke zbritur nga karroca, iu afrua dhe e dëmtoi atë.
Nënës së tij nuk i mbeti asgjë për të bërë, veçse të raportonte të dhënat e saj personale: llogaria e dëmit do t’i dërgohet në shtëpi/ANSA.
Artistja amerikane dhe ikona e modës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës Gloria Vanderbilt ka vdekur në moshën 95 vjeçare.
Ajo vdiq në shtëpi pranë anëtarëve të familjes nga ana e saj, tha djali i saj Anderson Cooper, një speaker i CNN, pasi vuante nga kanceri i stomakut.
Vanderbilt, i njohur si “vajza e varfër e pasur”, ishte mbesa e madhe e Cornelius Vanderbilt, një manjat i shekullit të 19-të.
Bashkëshorti, i cili u martua disa herë, e bëri emrin e saj në vitet 1970 dhe ’80 si një pionier xhinse projektuesi.
Rita Ora ka perfomuar dje në pushimin mes pjesëve në lojën e yjeve të organizuar për bamirësi nga SoccerAid.
Mbrëmë është mbajtur një event nga SoccerAid, ylli i së cilës ka qenë Rita, ku ka performuar në pushimin mes pjesëve të lojës së futbollit ku kanë luajtur shumë lojtarë të njohur të futbollit anglez.
Këngëtarja ka shfrytëzuar rastin për të gjuajtur drejt portës së një prej stadiumeve më të mëdhenj në Londër dhe fotot janë fantastike, shkruan Gazeta Express.
Rita ka ndezur atmosferën në stadium, pasi ka performuar disa prej këngëve të saj, perfomancë kjo që është lavdëruar shumë nga të pranishmit dhe mediat angleze.
UNICEF me këtë rast ka publikuar edhe një vide të Ritës të kohës kur ajo ka bërë vizitën në vendlindjen e saj, në Kosovë.
Hapet në Vlorë qendra kulturore “Resonancë” me promotor dirigjentin Thanas Çaçi. Streha e re do të mbledhë artdashësit vlonjatë me projekte e ide artistike. Mbahet mbrëmje koncertale në teatrin “Petro Marko”
Theodhori Proko
“Takohemi në Vlorë” është një ftesë e sinqertë kulturore, për të gjithë artdashësit, nga një grup artistësh, të cilët kudo ku jetojnë dhe punojnë, qytetin e lindjes, Vlorën, e kanë dashurinë e parë të zemrës së tyre. Dhe siç thuhet në refrenin e një kënge të njohur “Dashuria e parë nuk harrohet…!”. Për t’i kthyer qytetit, që tani duket sikur ka rënë në “qetësinë e një përgjumjeje” kulturore, gjallërinë e mëparshme, për të ruajtur e zhvilluar më tej trashëgiminë e pasur, që nuk mungon, ashtu si djemtë e Vlorës së dikurshme, në kushte të vështira të një kohe të vështirë, krijuan klubin “Labëria”, edhe këta artistë me shpirt patriotik, krahas angazhimeve të tyre profesionale, vendosën të krijojnë qendrën kulturore “Resonancë”. Kjo qendër e një lloji të veçantë, do të përfaqësojë një tendencë të parisë artistike vlonjate, e cila ka për objekt të veprimtarisë së saj, realizimin e projekteve artistike, letrare, shkencore e argëtuese në interes të publikut, duke “resonuar” kulturën e kësaj treve edhe jashtë kufijve të saj gjeografik.
Realizmi
Ideatori dhe promotori i realizimit të saj, është dirigjenti Thanas Çaçi, një personalitet muzikor i njohur jo vetëm në Vlorë dhe skenat e vendit tonë, por edhe në ato të vendeve të tjera, pinjoll i një familjeje të njohur me tradita muzikore që gëzon respektin e artdashësve vlonjatë. Genin muzikor e trashëgoi nga i ati, Thomai, pjesëtar i orkestrës frymore të qytetit dhe themelues e drejtues i shkollës së parë të muzikës në Vlorë në vitet 1959-1960, në bankat e së cilës mori mësimet e para të solfezhit e pianos edhe vet Thanasi. Prej asaj kohe shumë gjëra kanë ndryshuar në formimin dhe realizimin e tij profesional, por ajo që ka mbetur e pandryshuar brenda vetes është pasioni për muzikën dhe dëshira e përkushtimi për ta përhapur atë, për ta lëvruar e zhvilluar më tej e për ta vënë në shërbim të edukimit dhe argëtimit të qytetit e njerëzve të tij artdashës. I rikthyer në qytetin e lindjes nga ku nisi së pari rrugëtimin e tij artistik, pas një përvoje të pasur e të suksesshme, mendoi që si “prolog” të veprimtarive të qendrës kulturore të sapo krijuar të shërbente ajo që ai e ka më shumë për zemër, ngritja e formacionit orkestral “Vlora Philarmoni”, me pjesëmarrjen e krijuesve, instrumentistëve e interpretuesve me formim të lartë profesional, të aftë për të realizuar shfaqje dinjitoze për një publik elitar.
Organizmi
E po të mendosh se i gjithë organizimi i këtij formacioni bëhet mbi bazën e një bashkimi vullnetar, vetëm me dëshirën dhe përkushtimin qytetar për të rijetësuar atë që u mungon prej disa kohësh spektatorëve, nuk është diçka e thjeshtë. Fatmirësisht, duke e diskutuar gjatë këtë mendim me shumë shokë e miq të vetë, duke rrahur mendime e duke parë e riparë “skica” projektesh, ata përveç e mirëpritën u treguan dhe të gatshëm për të dhënë ndihmesën e tyre. Falë kësaj gatishmërie, u krijua dhe bordi artistik, i cili mori mbi “shpatullat” e veta programimin dhe realizimin e veprimtarive, ku veç nismëtarit Thanas Çaçi, marrin pjesë edhe tenori me famë botërore Josif Gjipali, violonçelisti që ka interpretuar në shumë skena të botës, deri në Japoninë e largët, Vlorent Xhafaj, kompozitori Enis Mullaj dhe producenti muzikor Sokol Marsi. Të gjithë së bashku, menduan që siparin e veprimtarive ta hapin me një “Mbrëmje Koncertale”, që u realizua këto ditë në skenën e teatrit “Petro Marko” të qytetit, e që u mirëprit dhe u duartrokit nga artdashësit e shumtë që e shijuan “live” në sallën e mbushur plot. Kënaqësinë dhe mirënjohjen e shprehin edhe fjalët që tha njëri prej tyre pas shfaqjes: “Kishim kohë që e prisnim një koncert të tillë. Na kishin munguar artistët tanë që dikur i ndiqnim dhe i admironim për interpretimin në koncertet e tyre”. E për t’i dhënë më shumë bukuri e gjithëpërfshirje, bordi kishte ftuar në këtë mbrëmje edhe mezzo-sopranon nga Tetova, Besiana Mehmedi, solistët instrumentistë nga Elbasani Zeqir Sulkuqi, Martin Kushi, Igli Zeqiri dhe dirigjentin Altin Babameto.
Repertori muzikor
Repertori i zgjedhur me kujdes dhe shije artistike përfshinte pjesë nga kompozitorë austriakë, italianë, rusë, francezë, gjermanë e shqiptarë, që u interpretuan me mjeshtëri profesionale nga orkestra. Atmosferë të këndshme krijuan me zërat melodiozë dhe interpretimet skenike edhe këngëtarja lirike Erina Balla dhe këngëtari amator me profesion jurist, Hektor Sinanaj, që interpretoi dy këngë të vështira edhe për një profesionist të vërtetë nga muzika italiane, “Caruso” të këngëtarit të dëgjuar Luço Dalla dhe “Con te partiro” të Francesco Sartini. I gjithë koncerti u mbyll me një “finale” emocionuese të interpretuar nga tenori Josif Gjipali, ku salla e shoqëroi me duartrokitje gjatë gjithë kohës që ai këndonte “Nessun Dorma” nga Giacomo Puçini. Emocione deri në përlotje u shfaqën edhe në sytë e atij vet, që rikthehej pas një mungese të gjatë në skenën e qytetit ku nisi të këndojë që kur ishte ende fëmijë, në festivalet e atëhershme. Duartrokitjet e spektatorëve nuk reshtën për asnjë çast edhe kur në skenë u ngjit violinçelisti Vlorent Xhafaj, i ardhur enkas nga Parisi, për këtë mbrëmje koncertale, ku ai dhe Enis Mullaj u nderuan me titullin “Mirënjohje e qytetit të Vlorës.”
Një nga dy këngët që fitoi çmimin e dytë në festivalin e 19-të të Këngës në RTSH.
Kjo këngën erdhi në dhjetor të vitit 1980 përmes zëri të mrekullueshëm të Vaçe Zelës, shkruan KultPlus.
Po ku ka si ti, o Shqipëria ime,
Moj fisnikja përmbi gur.
Rrjedh në këngë e ligjërime,
ballëlarta me flamur…/ KultPlus.com
Martin Camaj
Mendimet ranë shkokrrueshëm
prej pergamenës mes gishtave
për tokë e u banë copë-copë.
Gjithkund ish natë e dola
sy-hapë n’dritare
a mos u trand nga krizma dheu.
Qyteti milionësh shtrihej në gjumë
i mbështjellun në mjegull.
Në mjedis shndriste tempulli
i librit n’pergamenë – biblioteka –
me fekse idesh madhështore
në ballin e gjanë të shekullit./KultPlus.com
Për të festuar ditelindjen, Regina Brett shënoi disa thënie që i mësoi jeta. Ajo këtë listë të thënieve e publikoi kur i mbushi 90 vjet.
1. Jeta nuk është e drejtë, por është ende e mirë.
2. Kur keni dyshime, ecni me hapa të vegjël.
3. Jeta është shumë e shkurtër për të humbur kohën, duke urryer ndonjë.
4. Puna juaj nuk do të kujdeset për ju kur jeni i sëmurë. Miqtë dhe prindërit tuaj, PO. Flisni me ta.
5. Paguani kartën e kreditit çdo muaj.
6. Ju nuk keni për të fituar çdo argument. Pajtohuni me mospajtimin.
7. Qani me dikë. Është më e shëndetshme, sesa të qash vetëm.
8. Kurseni për pensionin duke filluar me pagën tuaj të parë.
9. Bëni paqe me të kaluarën tuaj, që të mos shkatërroni të tashmen.
10. Është mirë që fëmijët tuaj t’ju shohin duke qarë.
11. Mos e krahasoni jetën tuaj me të tjerët. Ju nuk e keni idenë se si është udhëtimi i tyre.
12. Nëse një marrëdhënie duhet të jetë sekret, nuk duhet të jeni në të.
13. Ti edhe mund të mos shohësh duke i mbyllur sytë. Por mos u shqetësoni, Perëndia nuk i mbyll sytë kurrë.
14. Merrni frymë thellë. Të qetëson mendjen.
15. Largohuni nga çdo gjë që nuk është e dobishme, e bukur apo e gëzueshme.
16. Çfarëdo që nuk të vret, ju bën më të fortë.
17. Kur bëhet fjalë për të shkuar pas asaj që e doni në jetë, mos merrni një JO si përgjigje.
18. Ndizni qirinj, përdorni çarçafët e bukur, vishni të brendshme marramendëse. Mos i ruani ata për një rast të veçantë. E sotmja është e veçantë.
19. Përgatituni mirë, pastaj shkoni me rrjedhën.
20. Bëhu joshëse tani. Mos prisni të thinjeni, e pastaj të visheni me të kuqe.
21. Organi më i rëndësishëm i seksit është truri.
22. Askush nuk është përgjegjës për lumturinë tuaj, vetëm ju.
23. Kushtëzoni çdo të ashtuquajtur fatkeqësi me këto fjalë: ‘ Pas pesë vitesh, a do të jetë kaq e rëndësishme kjo?’
24. Gjithmonë zgjidhni jetën.
25. Falni të gjithëve, gjithçka.
26. Atë që mendojnë njerëzit për ju, nuk është puna juaj.
27. Koha shëron pothuajse çdo gjë. Jepini kohë – kohës.
28. Sado e mirë apo e keqe të jetë situata, ajo do të ndryshojë.
29. Mos e merrni veten aq seriozisht. Askush tjetër nuk e bën.
30. Besoni në mrekulli.
31. Perëndia ju do, për shkak se ai është Perëndi i dashur, jo për shkak të asaj që bëni apo nuk bëni!
32. Fëmijët tuaj kanë vetëm një fëmijëri.
33. Gjithçka që me të vërtetë ka rëndësi në fund është dashuria.
34. Dilni jashtë çdo ditë. Mrekullitë po ju presin gjithandej.
35. Lakmia është një humbje kohe. Ju tashmë keni gjithçka që ju nevojitet.
36 … Më e mira s’ka ardhur ende.
37. Pa marrë parasysh se si ndiheni, ngrihuni, vishuni dhe dilni.
38. Jeta nuk është e lidhur me një fjongo, por megjithatë është një dhuratë/ supershendeti.com
Revolveri i tipit, Lefaucheux që Vincent Van Gogh përdori për t’i dhënë fund jetës së tij më 27 korrik 1890 në Auvers-sur-Oise do të dalë në ankand, të mërkurën në Paris, në hotel ”Drouot’’.
Do të jetë shtëpia e ankandeve ‘’AuctionArt – Rémy Le Fur’’ e cila do të prezantojë për shitje armën famëkeqe të kalibrit 7 mm. Megjithëse autenticiteti ndoshta nuk do të provohet zyrtarisht, origjina është cilësuar e sigurtë. Revolveri llogaritet mes vlerës 40 000 deri në 60 000 euro.
Pas një qëndrimi për rreth dy vite në Jug, Vincent Van Gogh u vendos më 20 maj 1890 në Auvers-sur-Oise, me këshillën e të vëllait Theo. Doktor Paul Gachet, një mik i piktorëve impresionistë, u kujdes në atë kohë për artistin holandez, i cili kishte përjetuar kriza të shpeshta psikologjike. Van Gogh, i cili mori me qira një dhomë tek pronari i hanit, Arthur Ravoux, ishte në atë periudhë në kulmin e artit të tij. Ai mund të pikturonte më shumë se një pikturë në ditë.
Ditën e dielë, më 27 korrik 1890, piktori mori udhën drejt një fushë aty pranë, ngriti këmishën dhe qëlloi veten në gjoks, me armën që e kishte marrë hua nga i zoti i hanit. Revolveri i shpëton nga duart dhe ai bie në tokë pa ndenja. Ai përmendet rreth mbrëmjes, i plagosur dhe merr rrugën drejt hanit. Pavarësisht kujdesit të doktor Gachet, Vincent Van Gogh vdiq, pas dy ditë në agoni, përcjell Atsh.
Arma e paraqitur në Drouot u gjet rreth vitit 1960 nga një fermer dhe iu dorëzua prindërve të pronarit aktual të hanit Ravoux. Revolveri u ekspozua në Muzeun Van Gogh në Amsterdam në vitin 2016
Fotografia: Arben Llapashtica
“Bëhu fytyra ime” e autores Eliza Hoxha që hapi edicionin e fundit të FemArt do të prezantohet edhe njëherë, por tashti në Muzeun e Kosovës, shkruan KultPlus.
Kjo ekspozitë do të hapet më 19 qershor në ora 19:00 dhe do të rri e hapur deri më 30 qershor.
“Qëllimi i kësaj ngjarjeje është ngritja e vetëdijes për gjendjen e të mbijetuarve në Kosovë si dhe trajtimi i stigmës që rrethon dhunën seksuale gjatë luftës. Ekspozita do të paraqes korniza të zbrazëta xhami me rrëfime / kuotime të të mbijetuarve të dhunës seksuale, ku vizitorët ftohen për t’i përfytyruar këto tregime sikur e njëjta gjë të ndodhte me ta. /KultPlus.com
Poezi nga Naim Frashëri
Kam shumë shpresë
Te Perëndija.
Që të mos jesë
Kshu Shqipëria,
Po të ndritohet
Të lulëzohet.
Pa vjen një ditë
Që të na sjellë
Të madhe dritë
P’ajo të pjellë:
Qytetërinë,
Fatbardhësinë.
Vëllazërija
Edhe bashkimi
E njerëzija
Është shpëtimi,
Lum kush t’arrijnë!
Pa do të vijnë.
Që Shqipërija
Do të ndritohet
Dhe ligësija
Do të mërgohet.
Jak’ e vërtetë!
Pse rri e qetë?
Për Shqipërinë
Ditët e mira
Paskëtaj vinë
Shkoj errësira,
Lum kush të rronjë,
T’a shohë zonjë!
Se Shqipëtari
E gjuh’ e tija
Venë së mbari
Dhe Shqipërija,
Lum kush t’a shohë
Për pakë kohë.
Pa dituritë
Dhe mbrothësija
E mirësitë
Dhe njerëzija
Do të burojnë
Nukë mënojnë./KultPlus.com