Tashmë që masat kundër Covid-19 janë lehtësuar është koha për ‘festat e çmendura’ të të rinjve britanike.
Të shumtë në numër, këtë fundjavë ata janë parë në rrugët e qytetit teksa drejtohen për nga klubet e natës për të ndjekur ndjekur ndeshjet e “Euro 2020”, por edhe për të festuar.
Djem e vajza nuk ngurrojnë të pozojnë para paparazëve.
Por natyrisht që edhe trazirat në rrugë nuk kanë munguar, e jo në pak raste është nevojitur ndërhyrja e policisë për të qetësuar situatat./ KultPlus.com
Ka kaluar më shumë se një dekadë nga dalja e filmit “Në kërkim të lumturisë” me aktorin e famshëm Will Smith, por sërish është një nga filmat e ngulitur fort në mendjen e njerëzve si një ndër më të bukurit dhe më motivuesit.
Më poshtë do të lexoni disa nga thëniet e përdorura në të që padyshim do e bëjnë ditën tuaj më të bukur.
1. Mos lejo askënd të të thotë se ti nuk mund ta bësh diçka. As mua. Nëse ke një ëndërr, duhet ta mbrosh atë. Njerëzit që të thonë se ti s’mund ta bësh diçka, janë ata që s’mund ta bëjnë dot atë gjë vetë. Nëse do diçka, përpiqu dhe arrije.
2. Hidhi hapat dhe ec përpara. Mos fol shumë, por ec drejt suksesit. Ecja nuk ka pse të jetë me milje të tëra. Edhe hapat e vegjël si një fëmijë, e kanë rëndësinë e tyre.
3. Pasuria mund të jetë edhe ajo sjellja me mirënjohje, në të cilën ne i kujtojmë vetes sonë përditë për të llogaritur bekimet tona.
4. Bota është si një guaskë deti. Të takon ty t’i gjesh perlat.
5. Unë nuk jam ajo çfarë më ndodhi mua. Unë jam ai që zgjedh të bëhem.
6. Ishte dikur një burrë që po mbytej dhe aty kaloi një varkë. Burri në varkë e pyeti burrin që po mbytej : “A do ndihmë?”, por ai ia ktheu “Zoti do të më shpëtojë mua”. Një varkë tjetër erdhi dhe një burrë u përpoq ta ndihmonte, por ai ia ktheu :
“Zoti do të më shpëtojë mua”. Por ai u mbyt dhe shkoi në parajsë. Më pas, i tha Zotit : “Zot, pse nuk më shpëtove?”, ndërsa Zoti ia ktheu : “Unë të nisa ty dy varka”. Ndaj, shfrytëzojini gjithë mundësitë që ju jepen në kohën e duhur.
7. Ndoshta lumturia është diçka që ne vetëm e kërkojmë dhe pavarësisht gjithçkaje, nuk mund ta kemi.
8. E njoha babanë tim për herë të parë, kur isha 28 vjeç. Aty vendosa se kur të kisha fëmijë, fëmijët e mi do ta dinin se kush ishte babai i tyre…/ KultPlus.com
Erli Gurra, është një nga të rinjtë më të veçantë në Tiranë për shkak të zanatit të tij, që lidhet me krijimin e instrumenteve muzikore, mirëmbajtjen dhe restaurimin e tyre ku violina zë vendin kryesor.
Në një intervistë për ATSH-në Erli tregon historinë e gjithë këtij rrugëtimi të veçantë. Ai tregon fillesat e tij në kohën që ai e kishte si një formë argëtimi dhe deri në ditët e sotme ku ka vendosur që “Ljuterinë” apo restaurimin e veglave muzikore me harqe e ka kthyer në profesionin e jetës së tij, falë edhe arsimimit të veçantë që ai ka kryer në të vetmin institucion “Ljuterie” në shkollën Antonio Stradivari në Kremona të Italisë.
Ai tregon se pasioni për veglat muzikore me harqe i lindi në moshë të vogël duke parë babin e tij,
“Pasionin për instrumentet e kam të trashëguar nga babai im, Ramazan Gurra i cili punon prej 40 vjetësh punon si akordator në Universitetin e Arteve. Gjyshi ndërkohë ka qenë kompozitor i këngëve qytetare tiranase, Muharrem Gurra dhe ai ndërtoi një violinë vet pasi ja prishën të dyja violinat që dispononte në kohën e komunizmit. Edhe sot e kësaj dite ne e ruajmë atë violinë si objekt të shtrenjtë familjar. Kjo ka qenë arsyeja se përse ky pasion ka qenë rritur bashkë me mua”, tregon ai për ATSH-në.
Vendimin për të ndjekur hapat e gjyshit dhe babait të tij Erli e bëri fakt në momentin që u arsimua enkas për “Ljuteri”.
“Për mua ishte shumë e lehtë pasi unë jam rritur në mes të instrumenteve sepse shtëpia ime ka qenë një laborator instrumentesh dhe kemi pasur shumë lloje veglash. Gjatë gjithë kohës kam qenë i rrethuar prej tyre. Argëtimi im më i madh ka qenë pikërisht laboratori i punës së babait tim. Mbase duke parë gjithë ato instrumente të prishura që rikonstruktoheshin nga babai im dhe që rregulloheshin bëri që unë të merresha me këtë gjë sepse e kuptoja që e kisha pasion. Në moshën 18 vjeçare unë isha i bindur dhe e kisha të vendosur se kush do të ishte profesioni im në jetë”, tregon ai për ATSH-në.
Me kalimin e kohës Erli vendosi që të investonte shumë, megjithëse ishte jo i lehtë si udhëtim dhe si zgjedhje ai sërish ja doli.
“Në 2007 kam mbaruar studimet dhe në 2008 kam mbaruar edhe specializimin në një ndër laboratorët më të njohur në Kremona tek mjeshtri Edgar Rus. Mbas specializimin për 1 vit e gjysmë kam punuar bashkë me të dhe më vonë u ktheva në Shqipëri. Ishin shumë faktor që më rikthyen, doja që të ndërtoja laboratorin tim këtu në Shqipëri. Unë gjithashtu përfaqësoj Shqipërinë edhe në evente apo panaire ndërkombëtare për “Ljuteri”. Kam marr pjesë më panairin Mondo Muzika, që është panairi më i rëndësishëm në Europë që zhvillohet duke iu dedikuar instrumenteve me harqe, në Frankfurt Music Mese dhe në Sangai Muzik China”, shprehet ai.
Gjatë këtij rrëfimi Erli na tregon se ku arrin të siguroj të gjithë materialet bazë të cilat janë shumë specifik dhe se akoma zgjidhet e njëjta bazë materiale që përdorej në vitet 1600-1700.
“Gati e gjithë prodhimtaria ime shkon e gjithë jashtë. Bazën materiale e marr në Itali në të njëjtin vend ku i merte Stradivari, në 1600 dhe prej aty vjen e gjithë baza materiale e imja. Ne vazhdojmë në të njëjtën mënyrë pune në të cilën funksiononte Stradivari, çka e bëri atë edhe njeriun më të njohur në botë për konstruksionin e instrumenteve me harqe. Në Bosnje, Kroaci dhe në veri të Italisë merret pjesa më e madhe e të gjithë bazës time materiale. Por edhe të gjitha veglat që unë punoj janë të krijuara posaçërisht për këtë proces pune dhe është një investim prej mijëra eurosh”, shprehet Erli për ATSH-në.
“Për një violinë më duhet plot një muaj kohë që të punoj me të në mënyrë intensive dhe me një orar të plotë dhe jo duke e neglizhuar. Ka raste kur më duhet të punoj edhe më tepër se 10 orë. Një violinë e imja kushton rreth 8 mijë euro jashtë. Diferenca eshtë e madhe pasi sensibiliteti që kemi në duar për perceptimin akustik që lëshon druri. Unë e kuptoj tingullin që do të ketë violina sapo filloj të punoj me të, sapo e prek për herë të parë. Këto veçori makineritë nuk mund ti kenë. Njeriu nuk zëvendësohet dot. Ky është një zanat shumë i vjetër pasi Ljuteria ka filluar të ushtrohet që në 1500 dhe paraardhës të violinave kanë qenë lahutat, Ljutat ku për këtë shkak mori edhe emërtimin zanati ynë. Violina doli në skenë më 1500 pasi më parë ka pasur të tjerë instrumente të përafërta si Viola D’amore, Viola d’agamba, Viuela dhe shumë instrumente të tjerë me harqe që janë paraardhëse të violinës. Përveç violinës unë ndërtoj edhe violë, violinçel dhe kontrabas”, tha Gurra.
Në gjithë këto vite pune numri i instrumenteve të dala nga duart e Erlit është i madh, ku këto instrumente të punuara me pasion prej tij luajnë në skena prestigjioze të teatrove botëror dhe nga instrumentistë virtuoz.
“Unë kam një treg shumë të madh duke filluar nga Azia, që është Japonia, Koreja e Jugut, Kina, por edhe në Europë si Francë, Spanjë, Angli, apo edhe nga Amerika dhe thuajse në të gjithë botën. Niveli i instrumenteve që bëj unë janë për instrumentist profesionist që luajnë me orkestra dhe në teatro shumë të njohur. Ndonjëherë merrem edhe me riparime të instrumenteve në Shqipëri dhe më tepër e bëj për të ndihmuar instrumentistët. Instrumenti është pronë e vet artistit dhe asnjë institucion nuk përgjigjet për këtë pjesë. I kanë pronë dhe investim por edhe mirëmbajtja e tyre është investim më vete”, shprehet Gurra për ATSH-në. /atsh/ KultPlus.com
Edicioni i tretë i “Festivalit të filmit shqiptar” në Romë do të nisë më datë 1 korrik deri më 4 korrik 2021.
Filmi i parë që do të shfaqet do të jetë “Il Cavaliere di Kruja” i Carlo Campogalliano.
Filmi tregon historinë e Stefano Andriani, një gazetar italian i dërguar në Shqipëri në fund të viteve ‘30, i cili është përfshirë në një grindje midis qeverisë shqiptare dhe një familje të fuqishme nga Kruja.
Filmi, i xhiruar menjëherë pas aneksimit të Shqipërisë nga Italia, është një dekalog i propagandës kolonialiste. Shqiptarët janë “pikturuar” me një seri stereotipesh negative dhe pozitive, disa prej të cilave vazhdojnë edhe sot.
Pas luftës së 1920 në Vlorë, e cila detyroi italianët të braktisnin planin e aneksimit dhe kolonizimit të Shqipërisë së Jugut të filluar në fund të vitit 1914, midis qeverive të Romës mbizotëroi ideja që për të marrë përfitime politike dhe ekonomike nga vendi fqinj nuk duhet të përdorë forcën, por depërtimin “paqësor”. Italia fashiste e bëri këtë tezë të vetën dhe në periudhën e mesluftës vazhdoi politikën kolonialiste të qeverive të mëparshme, duke arritur të merrte koncesione të mëdha për shfrytëzimin e burimeve lokale dhe, duke filluar nga vitet 1930, të vendoste kolonët.
Shqipëria i ishte nënshtruar gjithnjë e më shumë ndikimit politik dhe kulturor të Italisë, madje edhe para se të aneksohej në Prill 1939. Filmi, i xhiruar menjëherë pas aneksimit, është një dekalog i propagandës koloniale. Shqiptarët janë pikturuar me një numër stereotipesh negative dhe pozitive, disa prej të cilave vazhdojnë edhe sot. Në analogji me fjalimet e fundit, shqiptarët karakterizohen si njerëz të magjepsur nga kultura italiane. Shqipëria duket kryesisht e populluar nga njerëz krenarë dhe të ndershëm, por tepër e kufizuar nga traditat e tyre që e bëjnë vendin primitiv, megjithëse piktoresk dhe me vlera morale.
Racizimi i personazheve ndjek logjikën e modelit politik kolonial. Disa shqiptarë flasin me theksin që zakonisht u atribuohet “zezakëve” për të theksuar shkallën e prapambetjes gjenetike që karakterizonte vendin. Të tjerët, si anëtarët e aristokracisë lokale, besnikë ndaj Italisë, flasin me një theks “korrekt”. Italia qëndron si agjenti që i shpëton shqiptarët nga qeveria e tyre dhe nga kultura e tyre, e cila dënon burrat me dhunë dhe gratë me ndarje. /dsh/ KultPlus.com
Nëpërmjet një njoftimi në faqen zyrtare të Bankës së Shqipërisë, është bërë me dije se gjatë javës së ardhshme, në 15 qershor 2021, ora 11:00, në ambientet e Bankës së Shqipërisë do të organizohet prezantimi i dy prerjeve të radhës së serisë së re të kartëmonedhës shqiptare, përkatësisht 1.000 Lekë dhe 10.000 Lekë.
Risi do të jetë kartëmonedha 10.000 lekë e cila nuk është përdorur më parë në vendin tonë. përcjell KultPlus.
Nga 30 shtatori i vitit 2019 në vend u hodh në treg kartëmonedha me vlerë 200 dhe 5000 lekë, ndërsa kartëmonedha me vlerë 2000 lekë pritet të hidhet në qarkullim gjithashtu përgjatë vitit 2021.
Ndërkohë, kartëmonedha 500 Lekë pritet të hidhet në qarkullim duke filluar nga viti 2022. / KultPlus.com
Studiuesi Fotaq Andrea, autor i album-antologjisë “Skënderbeu, Heroi Kombëtar shqiptar”, së bashku me antikuarin Dritan Muka, Kanada, kanë njoftuar ditët e fundit nëpërmjet portalit të njohur « Zemra Shqiptare », zbulimin e rrallë të portretit origjinal të Skënderbeut nga piktori i shquar i Rilindjes italiane e europiane Gentile Bellini, 1467. Portreti mban të shkruar emrin SCANDER BECO, njëlloj si harta portolane e Bartolomeo Pareto-s e vitit 1455, që mban të shkruar emrin SCANDRE BECO.
Ky portret u ble në dhjetor 2020 nga antikuarët shqiptarë që morën pjesë drejtpërdrejt në ankandin “Capsule Auctions” të New Yorkut, ku u vu në shitje koleksioni i madh i Prof. Richard I. Johnson (1925-2020), me rreth 2000 objekte.
Kjo vepër e rrallë artistike, që paraqet origjinal, real dhe autentik portretin e Skënderbeut, prej shekujsh dihej e humbur, ndërkohë që, sipas traditës gojore të përcjellë brez pas brezi, ishte e njohur që piktori italian Gentile Belini kishte pikturuar drejtpërdrejt KryeHeroin e shqiptarëve gjatë shekullit XV. Tërë studiuesit e ikonografisë skënderbegiane, nga Paolo Giovio më 1543 e deri te Friedrich Kenner më 1893, nga Faik Konica më 1901, te Atë Vinces Malaj më 1969, i janë referuar historikisht skicave të humbura të Gentile Belinit për portretin e Skënderbeut, ashtu sikurse gjithë studiuesit e sotëm me në krye prof. Kristo Frashërin.
Mbi bazën e një analize të thellë shkencore, duke ndjekur e kombinuar metodat kryesore klasike të eksplorimit të një vepre arti, si dhe duke iu referuar rreth 70 autorëve shqiptarë e të huaj, studiuesit Fotaq Andrea dhe Dritan Muka arrijnë në vëzhgime e përfundime të qarta dhe bindëse se portreti i purpurt i Skënderbeut është vepër unikale e Gentile Belinit e vitit 1467, kur “Atleti i Krishtit” dhe Mbrojtësi i Europës Gjergj Kastrioti ka pozuar përpara Belinit, portretistit zyrtar të dozhëve të Venedikut.
Studiuesit vërtetojnë për herë të parë se Skënderbeu ka shkuar për vizitë të fshehtë në Venedik, me sugjerim edhe të papa Palit II, për të kërkuar ndihma e të holla që të vazhdohej qëndresa dhe lufta e paepur shqiptare kundër pushtuesit osman. Gjatë kësaj vizite të fshehtë, që përkonte edhe me Karnavalet e Venecies të shkurtit 1467, Skënderbeu shoqërohej nga e shoqja Donika Arianiti Kastrioti dhe i biri 12 vjeçar Gjoni II Kastrioti. Po ashtu edhe nga Dhimitër Frangu, thesarmbajtësi i Skënderbeut dhe pesë apo gjashtë kalorës arbër.
Portreti i Skënderbeut, realizuar nga Gentile Bellini, piktori zyrtar portretist i Senatit të Venedikut, është bërë me vendim dhe porosi të drejpërdrejtë të Dhomës së Dozhëve në Venecie si një dhuratë për KryeTrimin shqiptar në shenjë mirënjohjeje e nderimi. Dy protagonistët Belini dhe Skënderbeu janë takuar në Venedik në shkurt 1467, njëmbëdhjetë muaj para vdekjes së Skënderbeut.
Portreti origjinal i Skënderbeut është dhënë me saktësi të habitshme ravijëzimi portretual dhe me interpretim të thellë artistik , në periudhën kur kishte filluar të përdorej në pikturën italiane teknika e pasqyrave, e quajtur kamera luçida, si dhe teknika e pikturës në vaj mbi panel druri.
Ky portret i Skënderbeut të vërtetë, i vitit 1467 nga Belini, dallon dukshëm me portretin më të njohur deri më sot të Skënderbeut “legjendar” të piktorit Christofano dell Altissimo të vitit 1553, që ndodhet në Galerinë Uffizi të Firencës, pikturuar mbi bazën e përshkrimit fizik që i ka bërë Marin Barleti portretit të Skënderbeut në vitin 1508 dhe historiani italian Paolo Giovio në vitin 1543, si dhe mbi bazën e gravurave të fillimi të shekullit XVI.
Në bazë të metodës krahasimore dhe metodës vizu, studiuesit Fotaq Andrea dhe Dritan Muka nxjerrin në pah se organi i hundës tek portreti origjinal i Skënderbeut nuk është i kërrutë apo me kurriz a gungëz në mes dhe me majën të rënë poshtë, sikurse shfaqet përgjithësisht ky organ në tipologjinë skanderbegiane krijuar mbi bazën e mitit të hundës shqiponjë te Skënderbeu. Përkundrazi, është hundë e drejtë, e fortë, tepër lehtë e lakuar dhe me majën po ashtu të drejtë.
Nga ana tjetër, edhe pse portreti është i dëmtuar rëndë e i sfumuar pas gjashtë shekujsh e gjysmë sprove mbijetese, krejt tiparet, balli i gjerë e i lartë, syri i pastër gjithë shkëlqim, mustaku me mjekrën e derdhur të përhime e në të mëndafshtë, buza e poshtme mjaft e dukshme, si dhe pjesa e fortë kockore e fytyrës, shfaqin një portret të paparë gjer më sot të Skënderbeut të Madh, portretin gjithë madhështi të Burrit të shtetit të Arbërit, plot seriozitet, dinjitet e personalitet të lartë, me vendosmëri e siguri në vetvete, plot krenari e largpamësi.
Veç kësaj, në lojën hije-dritë të teknikës piktoriale të Gentile Bellinit, bie në sy mbi portret një ndriçim i veçantë mbi ballin e KryeHeroit shqiptar, që shfaqet si reflektim i një kuadrati dritësoreje ballore nga ku ka hyrë drita e diellit. Po ky ndriçim në formë kuadrati shfaqet edhe në një portret tjetër të Belinit mbi ballin e portretit të dozhit Leonardo Loredano, të cilit Barleti i kushtoi parathënien e librit të tij “Rrethimi i Shkodrës”. Të dyja këto vepra artistike belineske dëshmojnë se Mjeshtri i madh venecian pikturon me saktësi drejtpërdrejt në natyrë, sur le vif, duke pasur personazhin historik përballë tij.
Në studim i bëhet një analizë e hollësishme, mbi bazë faktesh historike, “rrugëtimit” të kësaj vepre artistikehumbur në thellësi të kohërave, por ruajtur me fanatizëm nga antikuarët italianë, deri në mesin e viteve 1950, kur Prof. Richard I. Johnson duhet ta ketë blerë portretin e Skënderbeut në Itali dhe ndoshta në Venecie.
Studiuesit Andrea dhe Muka nënvizojnë se këtë vepër fatlume për mbarë kombin shqiptar, titulluar SCANDER BECO, që e kemi sot para syve, e ruajti nga shkatërrimi dhe zhdukja e plotë, DASHURIA, emri i Belinit të Madh dhe vetë emri i Skënderbeut të Madh shkruar me germa të arta mbi portret.
Për studiuesit e këtij portreti të Skënderbeut, të “Babait të Kombit shqiptar”, siç e ka pagëzuar i pari Faik Konica, ky zbulim SCANDER BECO ka një rëndësi të trefishtë: si pasaportë nderi dhe krenarie për kombin shqiptar; si pasuri e çmuar kombëtare dhe më në fund si pasuri po aq e çmuar për trashëgiminë kulturore europiane e ndërkombëtare, ku sintetizohen dhe shkrihen në një tablo të vetme emri i Skënderbeut të Madh nga Gentile Bellini i Madh. /zemrashqiptare/ KultPlus.com
Kryetari i Prizrenit, Mytaher Haskuka, ka treguar se janë rregulluar gabimet drejtshkrimore në pllakën e Muzeut të Dëshmorëve në Prizren, përcjell KultPlus.
Inaugurimi i “Muzeut të Dëshmorëve” në Prizren u bë të shtunën. Ndërsa gabimet drejtshkrimore kishin rënë në sy dhe ishin përcjellë me kritika.
Në pllakë shkruhej Muzeu i Dëshmoreve” dhe “Martys Museum”, në vend të “Muzeu i Dëshmorëve” dhe “Martyrs Museum”.
Por Haskuka në Facebook ka treguar se gabimet janë rregulluar të shtunën.
“Dy pikat e Ë-së rregullohen, por mendjet e disave vështirë. U munduan ta vonojnë e ta sabotojnë hapjen e Muzeut të Dëshmorëve, biznese të lidhura me ish pushtetin. Por ja që nuk e arritën, ngase ne jemi për të punuar e zhvilluar, e jo për të sabotuar e shkatërruar. P.S.: Dje gjatë ditës mbishkrimi është rregulluar”, ka njoftuar kryetari i Prizrenit, Mytaher Haskuka.
Haskuka ndërkohë ka rregulluar me “photoshop” edhe te foto që e ka postuar dje në Facebook gjatë inaugurimit të Muzeut të Dëshmorëve ku shiheshin gabimet drejtshkrimore në pllakë. / KultPlus.com
Poezi nga William Butler Yeats
Përktheu: Orjela Apolloni
Zemrën askujt mos ia fal krejt
se grave pasionante dashnia u duket e lehtë,
e padenjë për kujdes, kur për të siguri kanë
dhe ato s’ândrrojn’, n’mend s’e mbajn’
se prej puthjes n’puthje atë e kap nji dobësi;
çdo gjâ e bukur âsht veç nji knaqësi
ândrruese, e kândshme, që kalon përherë.
Oh, zemrën kurrë mos e jep përnjiherë
se, pavarsisht çka buza e âmbël nxjerr,
zemrat si zaret n’lojë i kanë hedhë.
Dhe si mundet vallë n’lojë me fitu’ ndonjâ
që shurdh, memec e qorr dashnia e ka bâ?
Kush e ka provu’ e di cili asht çmimi dhe mundi
sepse e fali gjithë zemrën dhe humbi. / KultPlus.com
Hyrie Hana njihet si grua që hoqi shumë nga UDB-ja serbe.
Një prej aktoreve të para të Teatrit Krahinor të Prishtinës, ajo kujton se rolet e saj ishin të mira por gjithçka binte nën hijen e regjimit asokohe, i cili edhe e dënoi dhe e burgosi.
Ajo ishte edhe spikerja e parë e Radios së posapahur në Prizren, në vitin 1945 dhe më pas edhe në Radio Prishtinë, në vitin 1946.
Këtu, ajo kujton se si përfundoi në burg.
Nga Kujtimet: “Gjykimi im ishte caktuar për 12 tetor 1961, në Gjyqin e Qarkut në Prishtinë. Një ditë para se të mbahej seanca, më sollën në burgun e Prishtinës. Po atë mbrëmje gardiani më zbriti në një dhomë gjysmë të errët ku ndodheshin hetuesit dhe im shoq, Aliu. Në prani të organeve të burgut, Aliu ma zgjati dorën, ndërsa unë e përqafova. Kisha rënë shumë nga shëndeti, prandaj edhe i thashë: Aq e dobët dukem, saqë nuk po më afrohesh? – Asnjëherë nuk je dukur më bukur se sonte! – ma ktheu Aliu. Nesër e ke gjykimin, më tha. – E di – ia ktheva. Nesër është dita e dasmës sime, prandaj, të lutem, ma sjell fustanin e kuq kadife dhe kostumin e zi – e porosita.
Në atë gjykim Hyria kishte rastin që publikisht ta akuzonte pushtetin aktual për të gjitha që kishte përjetuar dhe kishte parë për krimet e kryera nga serbo-malazezët menjëherë pas luftë, për vrasjen e të vëllait – Xheladinit, për dëbimin me dhunë të shqiptarëve në Turqi dhe shumë të zeza tjera…
Në sallën e Gjykimit ndodheshin e ëma, Gjija, i shoqi Aliu dhe motra, Sanija. Hyries, e cila nuk pranon asgjë, “në emër të popullit” i shqiptohet dënimi me pesë vjet burgim të rëndë. E ëma mbahet mirë, ndërsa së motrës i rrjedhin lotët. E kthejnë në burgun e Prishtinës, e cila tregon: “Posa hyra në korridorin e burgut, ia krisa këngës!”.
Burimi: Sanije Gashi – Ecje nëpër kujtesë
Nga Aurenc Bebja, Francë – 20 Janar 2017
Më 13 qershor të 1920, në kryeqytetin francez, Esat Pasha po dilte nga hotel « Continental », i shoqëruar nga një mik dhe një mikeshë, për të shkuar në drejtim të automjetit të tij, i parkuar në rrugën « Castiglione ». Avni Rustemi, i cili po priste mbi trotuar, qëllon dy herë mbi të duke e lënë të vdekur në vend.
Si rrjedhim, gazeta franceze, « Le Matin », ka botuar, në faqen e parë të saj, më datë 30 nëntor 1920, një artikull mbi proçesin gjyqësor të kësaj vrasje të bujshme. Ajo ka botuar shkëmbimet e ndryshme në sallën e gjyqit, ku bie veçanërisht në sy gjakftohtësia e Avni Rustemit.
Më 20 qershor 1920, Avni Rustemi shfaqet para Gjykatës së Krimeve të Rënda të « Seine-s ». Gazeta e përshkruan autorin 27 vjeçar, si të dobët fizikisht, që dukej sikur të ishte 20 vjeçar, me një pamje të mprehtë, i cili ishte i sigurtë kur shprehej, me një kokëfortësi që haset tek të gjithë vrasësit politikë. Dhe si ata, ai dinte të përdorte lehtësisht « klishetë ».
Në vijim, seanca gjyqësore e rrëfyer në gazetën franceze :
« Seanca është udhëhequr nga kryetari i gjykatës, këshilltari Z. Drioux.
Avokati i Përgjithshëm Bloch – Laroque mbështet akuzën.
E veja e Esat Pashës përfaqësohet , si palë civile, nga avokatët Freyssanges et Lyon – Caen.
Avokati De Monzie (Anatole) mbron të akuzuarin.
Pas formaliteteve, fillon marrja në pyetje e Avni Rustemit.
I akuzuari, i lindur në një familje me prona përreth Janinës, është shkolluar në Konstandinopojë, Gjenevë dhe Romë. Ai i ishte destinuar mësimdhënies. Në vitin 1913, u bashkohet Shqiptarëve që luftonin kundra Greqisë me qëllim « lirimin e Epirit ».
***
Z. Drioux : Në atë moment të caktuar, ju nuk e njihnit Esat Pashën ?
Avni Rustemi : Oh, kanë folur shumë për të !
Z. Drioux : Po ju paralajmëroj se do të jem tepër i kujdesshëm në këtë terren. Unë pranoj se jam i paditur në çështjet e historisë dhe politikës shqiptare. Mbi këtë bazë, unë do të ju lejoj të thoni atë që ju dëshironi.
***
Rustemi përfiton nga leja për të afirmuar se në Shqipëri kishte vetëm një qeveri legjitime, ajo e cila luftoi Esat Pashën.
…Në maj të vitit 1920, partizani i ri kthehet në Shqipëri, ku takon « një zyrtar të lartë, i cili i shpjegon situatën » dhe kuptohet se është kundra « Esatiste ». Në vijim niset për në Paris.
***
Z. Drioux : Çfarë burimesh financiare keni ?
Avni Rustemi : Pak më shumë se 6000 lireta.
Z. Drioux : Nga vijnë këto para ?
Avni Rustemi : Nga vëllai im.
Avokati i Rustemit, De Monzie : Kjo dëshmon se Rustemi nuk është vrasës me pagesë.
***
Rustemi e përgjonte Esatin nga hoteli i rrugës « Saint – Hyacinthe », komshi me hotelin « Continental », ku jetonte Esati. Iu desht vetëm një « hap » për ta gjetur. Më 13 qershor u takua papritmas me pashain në trotuarin e rrugës « Castiglione » dhe aty ndodhi gjithçka.
***
Avni Rustemi : Kur pashë këtë njeri u turbullova dhe nuk u kontrollova dot.
Z. Drioux : Dhe pastaj, ju qëlluat ?
Avni Rustemi : Ishte një gjest ashtu si marrja e Bastijës !
Z. Drioux : Ju u bëni aluzion, pa i njohur mirë, disa fakteve të historisë sonë. Shumë të huaj shprehen kështu. Në një tekst të shkruar nga pala juaj mbrojtëse, miqtë tuaj e kanë krahasuar viktimën me Luigjin e XVI ! Ju paralajmërova se mund të thoni gjithçka në lidhje me politikën shqiptare. Ne, francezët, ne nuk mund të harrojmë se Esati ishte miku ynë, që u detyrua të largohej prej austriakëve, që ka punuar në shpëtimin e ushtrisë serbe, dhe për arsye të këtyre fakteve, ai u dekorua me Kryqin e Madh të Legjionit të Nderit.
Avokati i Rustemit, De Monzie : Franca ka besuar disa herë gabimisht.
***
Proçesi gjyqësor mbyllet me këto fjalë të akuzuarit :
Avni Rustemi : Unë nuk e kam paramenduar vrasjen. Unë kam qenë gjithmonë i shtyrë nga ndjenjat e pastra.
***
Nga ky moment, mbaron proçesi i Avni Rustemit dhe fillon i Esatit.
***
Dëshmitarët e parë, doktori Paul, eksperti i armëve Flobert, roja (gjuetari) Cavet që ndaloi vrasësin u dëgjuan me shpejtësi.
Avokati i Rustemit, De Monzie, me aftësinë e madhe për të mbrojtur klientin e tij, do të tërheqë vëmendjen e sallës në vijim.
***
Avokati i Rustemit, De Monzie : Një patriot shqiptar, si Rustemi, a ka pasur ndaj Esatit ankesa të bazuara (të mjaftueshme) për të eliminuar tiranin dhe tradhtarin ?
***
Sipas gazetës, dhjetë dëshmitarë mbrojnë të vrarin.
Gjenerali Gouraud i ka shkruajtur Z. Drioux për të vërtetuar bujarinë e Esatit. Z. Edouard Julia e konsideron Esatin si një mik të Francës.
***
Z. Julia : Figura e tij ushtarake ishte ajo e një heroi. Ishte ai që mundësoi dialogun me mbretin Konstandin. Personaliteti i tij politik nuk ishte më pak i shquar. Ai ka kontribuar shumë në fitoren e aleatëve. Pa atë, asnjë serb nuk do t’i kishte shpëtuar fatkeqësisë, asnjëri prej tyre nuk do të arrinte në Korfuz. Unë nuk jam këtu për të shkatërruar një njeri të ndriçuar nga pasioni i tij politik, por do t’i them të akuzuarit, se duke vrarë Esatin, ai ka sakrifikuar fatin e fundit për bashkim dhe pavarësi që i kishte mbetur shtetit të tij.
Avokati i Rustemit, De Monzie : Esati, a nuk e dorëzoj Shkodrën në 1913 armiqëve të shtetit të tij ? Dëshmitarë të tjerë do të vijnë të tregojnë. »
***
Ekspertë të tjerë kanë vazhduar të flasin në gjyq si për shembull gjenerali Sarrail, ish-shefi i byrosë së ushtrisë Orientale, Z. Ancel, apo Z. Auguste Gauvain, Z. Gaston Richard, koloneli Lamouche dhe konsulli francez në Selanik, Z. Graillet.
Të gjithë këta zotërinj nuk kanë rënë dakord me pohimet e njëri – tjetrit.
Gjatë kësaj seance gjyqësore nuk është marrë një vendim i menjëhershëm për Avni Rustemin. / KultPlus.com
Prej disa ditësh në qytetin e serenatave kanë filluar përgatitjet për festën e Karnavaleve. Në shumë ambiente apo sheshe të qytetit ka ditë që ndjehet atmosfera e kësaj feste që kulmin e saj do ta ketë sot në mbrëmje në orën 18:30.
Festa e Karnavaleve të Korçës do të çelë zyrtarisht edhe sezonin turistik për këtë vit, ku ky qytet tashmë është shndërruar në destinacionin e preferuar të vizitorëve vendas dhe të huaj, kjo për shkak dhe të investimeve të kryera gjatë viteve të fundit.
Të gjitha grupet të veshura me kostume të ndryshme do të parakalojnë në një paradë të përbashkët në bulevardin “Republika”, e cila do të vijojë më pas në zonën e “Pazarit të vjetër” ku do të organizohet edhe një festë e madhe.
Drejtoresha e Qendrës Kulturore, Blerta Belliu shprehet se “vitin që shkoi për shkak të pandemisë organizuam një festë minimaliste, kurse këtë vit do t’i rikthehemi sërish traditës së kësaj feste simbol të qytetit të Korçës. Këtë vit gjithashtu do të kemi 26 grupe përbërës të kësaj feste. Do të kemi edhe grupe të ftuar nga jashtë qyteti si p.sh., dy grupe nga Shkupi i Maqedonisë së Veriut, grupi nga qyteti i Durrësit. Por ka edhe qytetarë të thjeshtë që kanë vite që i bashkohen festës tonë me maskat e tyre personale që i ruajnë prej vitesh”.
Kostumet e përcaktuara për këtë festë janë të larmishme dhe këtë vit do të ketë maska dhe kostume të reja që bëhen pjesë e festës për herë të parë.
Interesi i kësaj feste traditë të qytetit është shumë i madh, pasi çdo vit është vizituar nga shumë vizitorë vendas dhe turistë të huaj.
Parada e fillimit të Karnavaleve ka filluar që në orën 10:30 të paradites së sotme, për të kulmuar me festën e pasdites.
Karnavalet kanë filluar të festohen në Korçë para vitit 1940, periudhë në të cilën jeta kulturore në këtë qytet ka qenë e larmishme. Karnavalet e Korçës morën një hov të madh pas krijimit të shoqërive kulturore si “Rinia Korçare” etj. Në këtë periudhë karnavalet shoqëroheshin me mandolina, kitara dhe këngë humoristike. Kjo festë u ndërpre rreth viteve ’60 të shekullit të kaluar, për të rinisur pas viteve 90. /atsh/ KultPlus.com
Emma Corrin ka thënë se luajtja e rolit të Princeshës Diana në “The Crown” ka qenë e tmerrshme.
Aktorja 25-vjeçare është shfaqur në seritë në Netflix dhe ka rikujtuar presionin që ka ndjerë kur iu dha roli.
“E kujtoj kur e fitova rolin, e ndjeva atë ndjesi të çmendur të përgjegjësisë, roli i Dianës, është disi e tmerrshme”, ka thënë ajo për revistën Variety, transmeton KultPlus.
Ajo ka treguar se nuk kishte dashur të luante këtë rol, fillimisht ka thënë se u punësua të ndihmonte aktorët e tjerë me audicionet e tyre. Më pas tregon se, u pyet nga prodhuesit e serive që të ndihmonte me leximin e disa rreshtave dhe më pas mori rolin e Dianës.
Emma pati thënë më herët se shpreson që princesha do të ndjehej “krenare” për performancën e saj. / KultPlus.com
Pirro Cako dhe Elsa Lila kohë më parë kishin publikuar këngën “Diferenca je ti”, e cila shpejt u shëndrrua në një hit të kohës, shkruan KultPlus.
KultPlus këtu ju sjell tekstin si dhe videon e kësaj kënge e cila vazhdon të dëgjohet edhe sot nga adhurues të baladave:
Ajri ka filluar prape te mungoje ne dhomen time
Nje ndjesi e re shtrengon ne kraharor
Por une s´kam ndermend te vuaj
Te premtoj e shtrenjta ime
Dhe pse e pranoj cdo dite per ty mendoj
Si guxove pa me njojtur
Te me puthje ate nate
Une kam patur frike gjithmone dhe nga shakate
Ky veprim aq diabolik
Si sheqer u fut ne gjak
dhe qelizat mi helmoj pak nga pak
Dashurite e medha duke qeshur fillojne si dhe vete komedite
Pastaj qajne papushim
derisa vdesin ne fund
si te gjithe tragjedite
A do mundem te dal te shpetoj
une i gjalle nga kjo dreq histori?
Kur e di fare mire ti je vjeshta e arte
Kur e di fare mire ti je dimri me shi
Kur e di diferenca per mua je ti
Une per ty jam thjesht momenti
Nuk jam Zoti jam njeri
Perjetsine, nuk e pranoj dot pa kufi
Por nuk vuaj nga manite,
Me mjafton nje buzeqeshje
Dhe pse te pergjoj cdo dite,
cdo nate ne heshtje.
Nuk me vjen asnje mesazh
Kam filluar te verbohem
Qe kur s´ta degjoj me zerin po trishtohem
Nuk te lut askush te rrish
Nuk te ngut njeri te shkosh
Vec jepi vetes me shume kohe te me kuptosh
Dashurite e medha duke qeshur fillojne si dhe vete komedite
Pastaj qajne papushim
dersa vdesin ne fund
si te gjithe tragjedite
A do mundem te dal te shpetoj
une i gjalle nga kjo dreq histori
Kur e di fare mire ti je vjeshta e arte
Kur e di fare mire ti je dimri me shi
Kur e di diferenca per mua je ti
Dashurite pak a shume jane te gjitha njesoj
diferenca je ti
Parandjenja me thote mos te pres sa te vdes
ta provoj kete ndjesi
Vetem se kam shume frike te shpetoj une i gjalle
nga kjo dreq histori
Kur e di ti je gjaku qe rrjedh brenda ne trupin tim
Dashurite e medha duke qeshur fillojne si dhe vete komedite
Pastaj qajne papushim
dersa vdesin ne fund
si te gjithe tragjedite
A do mundem te dal te shpetoj une i gjalle nga kjo dreq histori?
Kur e di fare mire ti je vjeshta e arte
Kur e di fare mire ti je dimri me shi
Kur e di diferenca per mua je ti!
Kur e di fare mire diferenca je ti!
Je vetem ti!/ KultPlus.com
Nga Edlira Gjoni
Lojtari danez Eriksen duket të jetë në gjendje stabël – thotë UEFA.
E ajo që më ka lënë pa tekst, (mund të flitet, meqë lajmet janë shpresëdhënëse), është ky gjest i ekipit të Danimarkës!
E shoh. E rishoh! E vëzhgoj me shumë kërshëri!
Pas kaosit të parë, sapo mjekët filluan t’i bëjnë ndërhyrje për t’i risjellë frymën e rrahjet e zemrës, ekipi krijoi këtë GARDH!
Gardh! Për t’i dhënë njeriut privatësi. Momentit rëndësinë që i takon. Botës, kufirin te thana.
Sytë e kamerat e gjithë botës ishin aty! Por 10 shokët e ekipit krijuan dhomën e krizës, me një disiplinë e natyrshmëri goditëse!
Kur ka luftë me vdekjen, nuk ka vend për sytë kureshtarë. As për kamera. As për klikime!
Mësim kaq i hapur nga një ndeshje futbolli!
Ndërkohë ne sulmohemi me pamje si u godit me armë, si e theri me thikë, si e përdori sopatën, si u rrëzua në trotuar, si ra nga ballkoni, sa herë ka ngjarje të zeza në vend. Kur nuk i filmojnë, mediat nxitojnë t’i riprodhojnë, nga “sinkronet e familjarëve”.
Në keni sy, mendje, logjikë, arsye, Perëndi në keni: merrni mësimin e duhur nga këta! Mos na i sillni vdekjet, vrasjet, sherret, britmat në televizor e në celular.
Ne vërtet nuk dimë të bëjmë gardh e të mos iu lejojmë të aviteni te detaji si kasapë, por edhe ju MJAFT!
Tregohuni njerëz, në mos “profesionistë” raportimi!
Ja ku është raportim profesionist! Si ju bën të ndjeheni, që nuk i lanë kamerat të futen aty, te lufta me vdekjen në qiell të hapur?
Pa fjalë! E plot nevojë të di se ka në botë njerëz të tillë!/ KultPlus.com
Një vezë pule, e mbështjellë në fekale për 1000 vite, është zbuluar në Izrael. Veza e paprekur u gjet në një kompleks godinash të periudhës Bizantine, në zonën e quajtur sot Yanve, tha Autoriteti i Antikuarëve të Izraelit. “Kemi gjetur më parë lëvozhga, por rrallë herë vezë të plota të paprekura”, tha Lee Perry Gal, ekspert dhe kërkues.
Bashkë me vezën gjendeshin edhe një koleksion kukullash prej kocke, të periudhës islamike, të njohura si kukulla Koptike, që në atë kohë përdoreshin si lodra.
Veza është rreth 6 centimetra e lartë dhe ka vetëm disa krisje të lehta. Sipas arkeologes Alla Nagorsky, edhe sot rrallëherë vezët qëndrojnë në këtë formë për shumë ditë, e jo më për 1000 vite. Lëvozhga e vezës ishte aq e brishtë saqë ajo u ça menjëherë kur kërkuesit e dërguan në laborator për ekzaminime. Ata shpresojnë të marrin ADN-në embrionit brenda vezës për më shumë informacione.
Sipas studimeve të deritanishme tregojnë se pulat janë përdorur për herë të parë në Izrael rreth 2300 vite më parë, gjatë periudhës helenistike dhe romake të hershme.
Ndërsa kukullat prej kocke janë gjithashtu 1000-vjeçare dhe janë përdorur fillimisht si lodra për fëmijët në Egjipt dhe Palestinë, në periudhën e ekspansionit arab./ KultPlus.com
Era Berisha
Trashëgimia kulturore, historia e qytetit dhe aspekti arkitektonik mbi objektet e vjetra janë këto aspekte që u diskutuan në bisedën “Off the record: Objekte në harresë” në Kino Armata nga panelistët si: Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit Hajrulla Çeku, drejtori menaxhues i Agjencisë Kosovare të Privatizimit Valon Tolaj dhe sociologia Linda Gusia, të cilët folën rreth kontributit dhe vlerat e objekteve që janë lënë të braktisura, të degraduara e të pashfrytëzuara si: Kino Rinia, Hotel Grand dhe Rilindja, që dikur ishin rol kyç në krijimin e ndjesisë së përkatësisë e që sot fati i tyre mbetet në duar të proceseve të ndryshme, fundi i së cilave nuk dihet, shkruan KultPlus.
Nën moderimin e kryeredaktores së K2.O, Besa Luci, e cila fillimisht foli rreth synimit që përmes artit dhe hulumtimeve kulturore të mobilizohen forcat në komunitet për shpëtimin e hapësirave të objekteve publike ku një numër i madh i tyre janë të braktisura apo të harruara dhe që njëkohësisht këto përpjekje të bashkohen në mënyrë që të inkurajohet angazhimi publik rreth qytetit e në veçanti rreth ndërtesave e objekteve që kanë potencial të vihen në shërbim të komunitetit e shpesh herë janë të rrezikuara apo i nënshtrohen procesit të privatizimit, nisi diskutimi rreth këtyre objekteve, deklaratave e premtimeve nga Qeveria për të transformuar procesin e privatizimit dhe vështirësive që ky proces sjell.
Është bërë e ditur se njëra ndër premtimet e Qeverisë ka qenë shuarja e Agjensionit Kosovar të Privatizimit ‘AKP’ dhe transformimit të procesit në përgjithësi ku në fakt një hap i tillë është ndërmarrë rishtazi me anë të shkarkimit të bordit të AKP-së dhe menaxhimi direkt i ndërmarrjeve shoqërore dhe pasurive të aseteve të tyre do të transferohen në fondin sovran që pritet të krijohet.
Duke pasur parasysh që 20 vitet e fundit është shpërfillur çështja se si ndërmarrjet e ndryshme shoqërore përveç funksionit apo potencialit ekonomik, shumica kanë edhe rol e funksion kulturor, ku me anë të tyre këto objekte u konsideruan edhe shënjues të identitetit të vendit tonë, kaluarës, kujtesës kolektive dhe të ardhmes tonë.
“E para është Rilindja, ku është cilësuar si mbretëreshë e ndërmarrjeve shoqërore dikur e kjo për shkak të rëndësisë që e ka pasur si forcë e dijës në gjuhën shqipe por edhe për kontributin që e ka vënë në luftën kundër analfabetizmit, përhapjen e pasurisë kulturore dhe lehtësimin e qasjes ndaj edukimit”, thotë Luci.
Sipas saj, Kino Rinia që dikur ishte kinemaja më e rëndësishme në qytet dhe që është cilësuar si interneti i gjeneratës së vitit 1970 për shkak të rëndësisë së saj që e shpërfaqte përmes filmave. Ndërsa, si objekt të tretë Luci përmendi Grand Hotelin, që është cilësuar si një objekt që mund ta përballojë çfarëdo tërmeti por që sot po i shkundet mbijetesa për shkak të privatizimit.
Qëllimi i bisedës së mbrëmshme ka marrë për bazë edhe mundësitë e humbura gjatë procesit të privatizimit dhe rëndësinë e mbrojtjes dhe kultivimit të kujtesës kolektive duke ruajtur funksionin kulturor të objekteve dhe ndërmarrjeve shoqërore në vrazhdën e premtimeve të transformimeve për procesin në përgjithësi. Andaj, rreth rëndësisë së ruajtjes të këtyre ndërtesave dhe rolit që ato kanë pasur dikur, pikërisht nga perspektiva e saj, ka folur sociologia Linda Gusia.
“Pikërisht fakti që jemi në Kino Armata, një hapësirë që është shpëtuar nga shkatërrimi, harresa e privatizimi duke u shndërruar në një hapësirë kulturore, tregon se si këto hapësira të përbashkëta janë qenësore për ndërtimin e shoqërisë tonë. Andaj, të gjitha organizatat e rezistencës janë një shpresë për shpëtimin e asaj se çfarë na ka mbetur”, thotë Gusia.
Ndërsa, Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku foli rreth themelimit të fondit sovran dhe shpëtimin e hapësirave që kanë domethënie dhe potencial kulturor.
“Kërkesa ime për të gjithë që janë në angazhim është që së bashku të ndërtojmë një ‘case’ për ti bindur të tjerët në institucione që këto hapësira, disa prej të cilave do të trashëgohen nga AKP-ja në modelin e ri të organizimit, ia vlen për ti shndërruar në hapësira të shfrytëzuara nga komunitetet e ndryshme kulturore e të tjera”, thotë Çeku.
Sipas tij, ndonjëherë duhet të reduktohet vetëm qëndrueshmëria financiare sepse sektorët e tjerë mund të jenë konkurrentë në raport me pjesën kulturore por kjo duhet të vijë nga komuniteti në mënyrë që kultura të mos jetë barrë e buxhetit por të vijë në formën e industrisë dhe ekonomisë kulturore.
Po ashtu, drejtori menaxhues i Agjencisë Kosovare të Privatizimit, Valon Tolaj foli rreth ndjeshmërisë në lidhje me historinë dhe mënyrën se si janë trajtuar ndërmarrjet e ndryshme shoqërore, varësisht nga funksioni i tyre.
“Problemet janë të shumta por unë besoj që duhet të sqarojmë se objekti i Rilindjes dhe Kino Rinia nuk janë privatizuar. Kurse, Hoteli Grand si pasojë e dështimeve të ndryshme, fatkeqësisht është privatizuar sepse natyra e saj do të kishte një përfundim të njëjtë ku funksioni do të mbetej ajo e hotelit pa e ndërruar destinacionin dhe dizajni duhet të ishte në koordinim të plotë me Komunën”, thotë Tolaj.
Kjo bisedë ka ardhur në kuadër të serisë së bisedave “Off the record” që fondacioni Shtatëmbëdhjetë e ka filluar vitin e kaluar brenda projektit ‘Metamorphosis’. Po ashtu, ky aktivitet është organizuar me rastin e publikimit të artikullit multimedial ‘Fantazmat e privatizimit’ nga K2.0 brenda projektit “Citizens Engage”, financuar nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë dhe realizuar në bashkëpunim me Institutin GAP. / KultPlus.com
Nga Iliriana Arifi
Deshta me ta prek ballin e me ti njeh rrudhat
kadal dale
Me marr frymen tane,
me e shti n’gji e me u mush jete
Edhe doren deshta me ta kap,
me e vu n’ doren teme
se,
dore per dore e kishim vizatu nji diell,
ndaç nji hane
ndaç nji yll
Pata qef ti, syt me i qel
me m’ pa tuj t’pa
Krejt i shtrim e cullak
Je!
Asnji rrudhe nuk t’ashte shtu
Doren ta kam kap por ashte shume e rande e s’po muj me e qu
Krejt frymen e hargjova me u ngi ti
Nuk ashte boll me u mush jete
Livrit pak, bir nane
se
dora jote vizaton ma mire!
…
As dielli s’ka me t’nxe ma
as hana s’ka me t’ba drite
Edhe yllin qe ta pata fal s’ke per me e pa
Idhnue fort i ke, m’ke
Hajt ti hajt
Se
kam me vizatu vet nji diell,
nji hane
e nji yll
Se kurgjo mos paqa,
kohe kam
Me nejt perpara teje e me t’vizatu
n’kujtimet e mia/ KultPlus.com
Mbretëresha Elizabeta II festoi ditëlindjen e saj të 95-të me ceremoni të reduktuara për të dytin vit me radhë për shkak të kufizimeve për frenimin e koronavirusit.
Trupat me Ngjyra, ceremonia tradicionale për ditëlindjen e mbretëreshës, u mbajt në Kështjellën Windsor me paradë të reduktuar.
Ditëlindja e saj përkoi me samitin e G7 që u mbajt në Cornwall të Anglisë këtë vit.
Mbretëresha u takua me udhëheqësit që morën pjesë në samit në një pritje të premten dhe ajo do të vizitohet në Kështjellën Windsor të dielën nga Presidenti i SHBA-së, Joe Biden dhe bashkëshortja e tij.
Festimet e sotme do të përfshijnë gjithashtu një përshëndetje me të shtëna nga 41 armë dhe një performancë nga Red Arrows, një ekip britanik i fluturimeve akrobatike.
Mbretëresha, ditëlindja e së cilës bie në prill, zyrtarisht e feston atë në qershor, sipas datës së saktë të përcaktuar nga Pallati Buckingham.
E lindur më 21 prill 1926, Mbretëresha Elizabeta është monarkja me mbretërimin më të gjatë në Britaninë e Madhe. Ajo është ulur në fronin britanik që nga 6 shkurti 1952.
Mbretëresha kaloi ditëlindjen e saj në prill pa ndonjë festë kryesisht për shkak të vdekjes së bashkëshortit të saj pak kohë më parë.
Princi Filip, bashkëshorti i mbretëreshës dhe Duka i Edinburgut, vdiq më 9 prill pasi pësoi probleme kardiake në moshën 99 vjeçe./atsh/KultPlus.com
Suada Qorraj
‘Me zemër në qese najloni’ është libri më i ri i autorit kosovar Xhevdet Bajraj. Një libër poezitë së cilit, siç thekson vetë autori janë shkulur nga pema e jetës, nga banditët që para se ti vidhnin të ardhmen dhe të tashmen, vodhën dhe vetveten.
Në një intervistë për KultPlus, Bajraj ka rrëfyer më detajisht rreth shkrimit të këtij libri me poezi dhe qëndrimeve të tija rreth realitet në të cilin jetojmë. Ky rrëfim të bënë një me autorin, duke të të rrëmbyer kështu që ta lexosh deri në shkronjën e fundit.
KultPlus: ‘Me zemër në qese najloni’ është libri i juaj më i ri, na tregoni pak për krejt procesin se si lindi ky libër. Por, edhe për zhvillimin tuaj si shkrimtar ndër vite, sa kanë ndryshuar sfidat e të shkruarit që nga hera e parë kur keni filluar të shkruani e deri më sot?
Xhevdet Bajraj: Jam i lodhur së jetuari brenda këtij realiteti të stërkequr, të shëmtuar nga ana e politikanëve tanë (shumica prej tyre heronj legjendar dhe të gjallë), apo nga politikanët e huaj por aq të fuqishëm sa që këta që vendosin për fatin tonë janë të shndërruar në instrumente në duart e të fuqishmëve, jo në instrumente, por në vegla pune bujqësore apo ndërtimtarie. Me tërë forcën e tyre angazhohen t’ia gjejnë rrënjët e asaj që sot ka mundur të quhet e bukur dhe t’i zhdukin, natyrisht, nën shkëlqimin e protokolleve zyrtare. E nesërmja duket e zezë, si nata pa hënë e pa yje, e kur të bie kjo natë e të mbesim vetëm, atëherë demonët që kanë ngritur çerdhe brenda neve, të cilët na kanë ushqyer të tjerë me dashuri, por që edhe vet i kemi ushqyer, do të zgjohen dhe do të na dalin para syve si në poezinë Kavafisit dhe ne do t’i shohim nëse kemi sy, apo nëse nuk do të jemi në gjumë. Ajo që dua të them është se poezia ka një forcë transformuese magjike për të hapur atë botë apo jetë që na jepet çdo ditë pa na pyetur (sepse jemi në gjumë), si diçka definitive, si punë e kryer nga ana e politikanëve. Ata na imponohen për të na ndërtuar jetën, na e kërkojnë votën dhe ne i votojmë. Të mos harrojmë, jo gjithësecili futet në garë politike, pra, jo gjithësecili ka mundësi të zgjidhet. Kështu ka lindur poeti i parë i keq, Ademi/Adami, kështu ka lindur edhe poeti i parë i mirë, Kaini.
Poezia e zgjon dhe e zgjeron humanen te njeriu, ajo, bile për mua, është një nga përgjigjet e pakta njerëzore për këtë botë, ajo sugjeron, ta heq perden nga “dhoma” ku të kanë vendosur dhe t’i mund të shohësh përtej asaj kornize, apo përtej asaj bote që ta kanë krijuar, ku të kanë lidhur këmbë e duar me pranga dhe që ta kanë ngjyrosur me të gjitha nuancat e mutit të njerëzve të dhier “në gjumë” dhe njeriut “i mbetet” vetëm ta shijoj jetën e tij brenda këtyre rrethanave. Nëse e gjen dashurinë aty, atëherë të duket vetja me fat, mbase edhe je me fat. Vetëm kur e dëgjon mjekun të thotë, si brenda një loje kompjuterike: “game over”, dikush në pak sekonda e kupton që nuk ka jetuar. Pra, për mua poezia, arti, e ka funksionin e një prej armëve më fisnike që e ka njeriu në jetë. Ajo e minon këtë botë. E tash, “Me zemër në qese najloni”, për mua, është etapa e fundit e një rruge. Librat e radhës janë pak më ndryshe, njerëzve që gjinden me mua në këtë “dhomë”, e që e flasin gjuhën shqipe, përpiqem t’iu hapë dritare të reja, apo tek e fundit, t’u heq perdet nga ato dritare. Dikush mund të thotë se kjo është punë don kishoteske, punë koti, por mos harroni, derisa nuk e ndërtojmë atdheun, shtetin normal, i bie se të gjithë dëshmorët tanë e kanë dhënë jetë kot, për një atdhe koti. Unë dëshmorëve u përkulem, po ashtu fjalës atdhe, pra vetëm fjalës. “Me zemër në qese najloni” është gjurma e fundit, kam qejf të besoj, që ka mbetur nga unë kur mbi mua ka kaluar treni apo autobusi i jetës që i bartte udhëtarët si Millosheviqi (me bandën e vet), Rugova, Hashimi, Kadriu, Ramushi, ca ndërkombëtarë etj. Ajo që dua të them është se jeta ma dikton poezinë, e tëra që më është dashur ta bëj ka qenë që ajo të dal sa më natyrshëm nga unë (anipse dikujt do t’i prishej qejfi) e kjo është e lehtë, shumë e lehtë, se jeta të le pa opcione. Natyrisht, ka një estetikë të gjallë brenda saj, ka dhe një etikë po ashtu, kjo merr kohë, do punë kjo. Këtë e ndërton vetë autori dhe kjo ngrehinë do ta dëshmojë nëse i ka shkuar huq jeta një artisti apo ndodh e kundërta, dhe nuk ka “çmim letrar” që mund të ndikojë aty.
Thonë që e para ka qenë fjala, definitivisht, fjala ka lindur nga dhimbja, nga e bukura, apo nga dhimbja e bukur. Apo ta them ndryshe, nëse fjala ka qenë e para, atëherë padyshim që ajo do të jetë edhe e fundit, prandaj, detyra e vetme e poetit, të më falin poetucët, është ta mbajë të gjallë fjalën.
KultPlus: Sa kohë ju ka marrë shkrimi i librit me poezi ‘Me zemër në qese najloni’?
Xhevdet Bajraj: Tërë jeta ime dhe të gjitha ato që mbahen në mend e që kanë ndodhur gjatë gjithë historisë së njerëzimit dhe ato që na merr mendja që do të ndodhin, kalojnë nëpër majat e gishtave të duarve kur shkruajmë.
Sidoqoftë, punoja në tre libra njëkohësisht sepse poezia ime ngutej, “Me zemër në qese najloni” ngutej, e kisha ndjenjën që një epokë po përfundonte, se po vinte Albini, se Albinin e njihja, se Albini e donte, e njihte artin (dhe e njeh dhe e do). Për një moment kisha harruar se sa punë e prisnin Albinin, pata harruar se në T7 gjatë zgjedhjeve parlamentare të vitit 2019 pat deklaruar se: për Ministrinë e Kulturës… (se aty përfshihen edhe sporti e rinia???) do të flas atëherë kur në Kosovë do të ketë kulturë. Kështu që s’më mbetet gjë tjetër përveçse ta respektoj këtë deklaratë, mund të them se edhe pajtohem plotësisht me të. Kështu që qeverisë së re, të gjithë stafit, i uroj shumë sukses në fushën e sportit. Do t’i uroja shumë sukses edhe me rininë, por nuk i kuptoj kompetencat e ministrisë së rinisë.
Nejse, poezitë e librit tim të fundit, dhe jo vetëm të këtij, janë fruta të shkundur nga pema jetës në të cilën janë ngjitur ca banditë fshati, të cilët para se të vjedhin neve të tashmen, gjegjësisht të ardhmen, kanë vjedhur brenda familjes së tyre, pastaj kanë vjedhur në fshatin e tyre, të njëjtin fshat në shitoren e vetme të të cilit, bashkëfshatarët e kanë patur mërzi të futen, sepse ata gjindeshin brenda duke pirë birra, me duar të palara hanin mish gjedhi në konservë, qepë dhe vegetë, mbi një gazetë të vjetër, e u shisnin njerëzve kopalla. Në ndonjë shitore më të madhe fshati, ka patur edhe vezë të ziera, ama gazetat gjithmonë kanë qenë të vjetra. Po flas për ata që ngrihen mbi gjuhë, mbi art, mbi popull dhe mbi atdhe.
KultPlus: Cilat janë temat kryesore të cilat trajtohen në libër?
Xhevdet Bajraj: Tema e librit është kjo botë e tmerrshme e mediokritetit që po fillon të materializohet, të bëhet e vetmja botë. Një botë pa libra, pa vlera, pa art dhe pa moral, një botë pa atdhe, apo të jem më preciz, një atdhe pa shqiptarë. Unë nuk e gjej veten brenda këtij realiteti, ajo që më dhemb edhe më shumë është që as fëmijët e mi nuk i shoh brenda atij realiteti ku njerëzit në një mënyrë apo në një tjetër mënyrë janë të përkulur. Mund të jesh i vdekur, por qëndro në këmbë si lis, mund të jesh i dhier por qëndro në këmbë se njerëzit do të kuptojnë, do të bashkëndjejnë me ty, por mos u përkul, bile mos u përkul pa nevojë, se tek e fundit, e kemi fituar luftën e fundit.
Në libër përpiqem ta fisnikëroj këtë realitet deri në atë masë sa vetë jeta në Kosovë a në Ballkan nuk është.
KultPlus: Para publikimit të këtij libri ju keni ndarë një numër të poezive që janë pjesë e këtij libri në profilin tuaj në Facebook. Pse keni vendosur që të bëni pikërisht një gjë të tillë?
Xhevdet Bajraj: Ishte hera e parë dhe e fundit që e bëra këtë. Realiteti kosovar “m’i vodhi”, m’i nxori me forcë këto poezi, ndërsa shtëpisë botuese “Armagedoni” nuk i pengonte kjo. Unë kisha nevojë t’i thoja dy fjalë, të klith me sa zë që kam, ama sa më butësisht, të provoja që ujin e helmuar që e pijnë kosovarër ta bëja të pijshëm.
KultPlus: Pse pikërisht ‘Me zemër në qese najloni’?
Xhevdet Bajraj: Paj, janë ngjarjet që më kanë sjellë këtu ku jam, që ma kanë nxjerrë zemrën dhe ma kanë hudhur në tokë, unë e mora se pa të s’jetohet, e futa në një qese najloni. Tash aty i mbaj edhe frutat e pemës së jetës, poezitë, që po u shijuan, dëshiroj të besoj që i zgjojnë “të fjeturit” nga gjumi. E ata që bëhen sikur flenë, të cilët ta japin ndjesinë se më lehtë është ta zgjosh një të vdekur se sa t’i zgjosh ata që bëhen sikur janë në gjumë, që me thonjtë e zemrës së tyre janë kapur për interesin personal. Atyre, mashtruesve, hajnave dhe vrasësve të asaj që ka mundur të quhet e bukur, të tashmes, të së ardhmes… që janë vrasës të rrugës së kthimit tim dhe qindra mijëra të tjerëve në atdhe. Këta nuk janë vetëm politikanë, por janë edhe “shkrimtarë e poetë”, “aktorë”, “këngëtarë¨, punëtorë të arsimit e të shëndetësisë, “analistë politik” dhe “gazetarë”. Kur e përmendi rrugën, shikojini një herë emrat e rrugëve, shikojeni edhe “artin e skulptorëve” tanë që janë përkujdesur për t’i stolisur ato rrugë e ato sheshe. Në atdhe jeta duhet të jetohet e jo të çjetohet.
“Me zemër në qese najloni”, sepse realiteti ma ka nxjerr atë nga kafazi i kraharorit. Në momentin kur kam vendosur të kthehem në Meksikë (se një herë jam kthyer në Kosovë) e kam marr zemrën nga toka, e kam futur në qese dhe jam kthyer. Tani sa herë e vizitoj Kosovën, e kthej aty ku e ka vendin, por tash sikur nuk i bie më tamam gjoksit tim, është si shtazë e tërbuar, aq e tërbuar sa që nuk mund të qëndron as brenda shtëpisë së vet natyrore, brenda fjalës zemër.
KultPlus: Libri tashmë ka arritur edhe në dorën e lexuesve, por cilat kanë qenë kritikat e para që keni marrë pas botimit të tij?
Xhevdet Bajraj: Kritikat pozitive nga miqtë e mi nuk kanë munguar, publikisht mendimin për të e ka shprehur poeti Blerim Rrecaj dhe ka folur për të botuesi, Berat Armagedoni. E dhashë një intervistë të shkurtër për një emision në Kohavision dhe kjo është intervista e dytë. Kjo nuk është pak kur e kujtoj fëmijërinë time dhe një burrë që lozte me def dhe detyronte një ari të “vallëzonte”. Tash ka ardhur koha e arinjve të lozin në def nëpër kanalet televizive dhe publiku të vallëzojë. Pra në këto rrethana të ndyra nuk e kam pritur as këtë. Pas disa ditësh do të jem në Kosovë dhe do t’i promovojmë “Kafe me nënën” dhe “Me zemër në qese najloni” në Rahovec dhe në Prishtinë.
KultPlus: Secili shkrimtar ka inspirimin i tij, ku e gjeni ju inspirimin që të shkruani?
Xhevdet Bajraj: E ndjej veten si një udhëtar i një anijeje të mbytur që ka përfunduar në një ishull të vetmuar. Është e kotë të bërtas se nuk më dëgjon kush, kështu që shkruaj mesazhe, i fus në shishe dhe i hedh në ujë. Nganjëherë ato arrijnë në Kosovë më shpejt, nganjëherë me vonesë, sidoqoftë jam me fat se ato shishe rrymat e ujit i bartin në destinacionin e duhur. Them se jam me fat, se ka poetë të tjerë që kurrë s’kanë hipur “në anije”, jetojnë në vendet e tyre por ju mungon “letra”, “lapsi” u mungon “shishja”, apo në të shumtën e rasteve u mungon fjala. E përmenda më lart se jetojmë në një realitet të ndyrë, e letërsia që do të ishte e ndarë nga ai realitet vështirë se do të ishte një letërsi e mirëfilltë. Po flas për vepër letrare e jo për atë që përceptohet si “libër”, ndërsa është i shkruar nga persona shumë pak të zhvilluar mendërisht (e kanë trurin sa një gjysmë qebape), që financohet e blihet nga Ministria e Kulturës për bibliotekat në Kosovë, shpërblehet… Në këta “libra”, në këto botë të tmerrshme të mediokritetit ku as qyqja nuk bënë vezë, është fyerje ndaj traditës, krim ndaj të tashmes dhe të ardhmes, që s’ka ujë, as xhel, as sapun që ua pastron duart “kompetentëve” apo duart jurive, që i financojnë apo i shpërblejnë autorët të cilët të vetmën aftësi që e dëshmojnë, edhe pse kjo nuk është pak, të dëshmojnë të pamundurën, se njeriu mund të udhëtojë në të kaluarën. Pra këta shkojnë, në rastin tonë, shumë përtej kohës së Barletit, Budit, Bogdanit e Frang Bardhit. Arrijnë deri te belbëzimet e para shqiptare.
KultPlus: Zakonisht ndikimi që marrin shkrimtarët nga autorët e tjerë ndërkombëtar apo kombëtar është i paevitueshëm. Na tregoni se nga cilët shkrimtar konsideroni se është e ndikuar letërsia juaj?
Xhevdet Bajraj: Mund t’i kem ca shkrimtarë që i lexoj më me ëndje se ca të tjerë, ndonjë libër, ndonjë poezi, por ai që i lejon ndikimet pasi ta ketë mbushur një moshë të caktuar, ai më nuk është krijues. Sot, tani kur po përgjigjem në këtë pyetje, më vjen në mendje Ángel González, Blas de Otero, Dino Campana, Raymond Carver, Ted Hughes, Emil Cioran, Jorge Luis Borges, Rafael Alberti, Kazantzakis, Mandelshtam, poezia e Pasternakut e shumë e shumë të tjerë. Pas një ore do të ishte një listë tjetër, përjashto Kazantzakis (më magjeps filozofia e tij për jetën, lidhja e tij me letërsinë).
KultPlus: Çfarë konsideroni ju të jetë roli i letërsisë dhe cili mendoni se do të duhej të ishte roli i një shkrimtari në raport me shoqërinë?
Xhevdet Bajraj: “Fjalët e qirit” të Naim Frashërit duhet ta lexoj çdo poet a shkrimtarë shqiptarë përditë, sapo të zgjohet nga gjumi, apo duke e pirë kafenë e parë të mëngjesit. Nëse është përtac, atëherë le ta lexojë para se t’ia nisë për të shkruar. Nëse nuk është në gjendje të digjet, le ta ngrohë defin në atë zjarr dhe le të del në kërkim të arinjve, të arushave. Kjo flakë qiriri, kjo dritë duhet të ushqehet, të mbrohet me çdo kusht prej shkrimtarëve edhe nga “shkrimtarët”. Kjo nuk është punë vetëm e shkrimtarëve, por edhe e Ministrisë së Kulturës (pa rini dhe sport), e Ministrisë së Arsimit… Nuk është edhe aq lehtë si duket në shikim të parë, janë gjithkah, gjithkund, e më së miri ndiehen brenda Akademisë sonë të shkencës dhe të arteve. Bile nga kjo e fundit, shumica nga ata me “librat” e tyre i janë vërsulur asaj drite, atij qiriri dhe përpiqen ta fikin. Pra, shkrimtarët janë në shërbim të dritës, janë ushtarë të dritës, gardë e dritës, qoftë edhe e zezë ajo dritë. Tekefundit, ka një të mirë në tërë këtë, kur drita është e zezë, njeriu sheh me shpirt, nëse ka shpirt, apo me zemër, nëse nuk i mungon kjo.
KultPlus: Cili është mesazhi juaj për të gjithë ata që pretendojnë të krijojnë letërsi?
Xhevdet Bajraj: Unë ende besoj në fuqinë e poezisë, në fuqinë e artit. Pavarësisht cila është lënda e parë, tema në art dhe nëse ajo dhemb, e nganjëherë di të dhemb shumë, ajo e ushqen njerëzoren, njerëzorja e shpëton botën, nëse jo botën, e shpëton një njeri, përveç vetë autorit. Për fatin tonë të keq, ne si popull, kur flasim për të tashmen, mund të na duket se e kemi një letërsi të madhe, ama nga brenda e kemi pothuajse bosh. Duhet të luftohet, qoftë edhe me vendime politike, ky proces i gjatë akulturimi. Si pasojë e kësaj të gjitha artet, konsumuesit duhet t‘ia vizatojnë mesazhin, emocionin, në poezi këtë e mundëson imazhi poetik. Pra, fotografi, që e imponon një gjuhë të përsosur, por që del në plan të dytë dhe bën që lexuesi të harrojë që është duke lexuar poezi. Kështu mbase ndalet dhe kurohet një proces i gjatë akulturimi. Poeti, në një moment të jetës së tij, do ta ndien nevojën t’ia shpjegoj vetvetes (nëse jo nipit a mbesës), se çfarë ka ndodhur me të, pse shkruan, kah është nisur ashtu i përgjumur, pse duket si dele e humbur, pse e ka harxhuar të vetmen jetë që e ka duke blegëritur. Pse vazhdon të rrezitet së bashku me popullin në hije, njerëzit rreziten në diell. Mund të jesh i madh me trup dhe të zësh vend për dy njerëz në autobus, mund ta kesh kokën e madhe, mund të jesh edhe mbret i oportunizmit letrar, por kjo nuk e ka bërë kurrë askënd as poet, e as njeri. Shkrimi është një punë e rëndë, nëse shkruan me zemër atëherë të përgjaket zemra. Nuk ka vend, nuk ka popull që nuk meriton poetë të mëdhenj.
Unë sikur jam ngrirë gjatë viteve ‘90 dhe nuk jam shkrirë më. Pra, bën pak ftohtë në zemrën time, por nuk ka poezi e as letërsi pa kujtesë. Tekefundit, pa kujtesë nuk e njeh të tashmen. Gjithmonë kemi jetuar në kohë të “pandemive”, poezia është njëra nga vaksinat më të mira që kanë ekzistuar në këtë botë. Shkruani, shkruani, shkruani! E lexova diku një intervistë të të filozofit italian Carlo Rovelli tek po e citonte një indian të vjetër sioux: Qëllimi i jetës është t’i qasemi me një këngë (poezi) çfarëdo gjëje që do të hasim në jetë. Guximi për të mos thënë asgjë, e për ta quajtur veten poet është krim?! Kur e vërteta është e padëshiruar, kur njerëzit nuk kanë nevojë për të ndërsa u pëlqen për të jetuar ashtu, atëherë jeta është diagnozë, është sëmundje.
Bën ftohtë brenda edhe jashtë meje. Kur ta keni këtë ndjenjë, shkruani, shkruani! Një libër, pat thënë Kafka, duhet të jetë si sëpata që thyen detin e ngrirë brenda nesh./ KultPlus.com
ChopinPianoFEST Prishtina ka hapur audicionet për ‘Çmimi Special’ që do të ndahet në kuadër të festivalit, shkruan KultPus.
Në njoftimin e bërë nga ChopinPianoFES tregohet se të drejtë pjesëmarrjeje në audicion kanë studentët e pianos së Fakultetit të Arteve të UP-së dhe nxënësit e pianos së shkollave të muzikës të Kosovës fitues të çmimeve në gara paraprake.
Tutje në njoftim tregohet se audiconet do të mbahen më 28 qershor 2021 me fillim në orën 12.00 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare.
Më poshtë gjeni njoftimin e plotë:
Lajmërim me rëndësi!
Çmimi Special për talentët e rinj-ChopinPianoFEST Prishtina Special Prize 2021
Çmimi Special i festivalit pianistik ChopinPianoFEST Prishtina tashmë është Çmim tradicional i festivalit që i ndahet një pianisti/pianiste të re.
Ky Çmim ndahet me mbështetjen e Dr. Herbert Groeger nga Bad Honnef/Salzburg në bashkëpunim me pianisten tonë Ardita Statovci e cila ishte iniciatore për organizimin e këtij Çmimi special qysh në vitin 2017.
Audicioni per Çmimin Special për piano që ndahet në kuadër të ChopinFest-it për një të ri /të re të talentuar nga Kosova, do të mbahet me 28 qershor 2021 me fillim në orën 12.00 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare.
Të drejtë pjesëmarrjeje në audicion kanë studentët e pianos së Fakultetit të Arteve të UP-së dhe nxënësit e pianos së shkollave të muzikës të Kosovës fitues të cmimeve në gara paraprake, të cilët në repertorin e tyre kanë të përgaditur një program në kohëzgjatje prej 60 minutash në rast se do të përzgjedheshin si fitues.
Në audicionin përzgjedhës, kandidatët duhet të performojnë nje program prej 45 min. duke përfshirë një vepër obligative të Beethoven-it, përvec Sonatave, Variacioneve, Bagatellave mund të luhen edhe vepra tjera më të shkurtëra nga ky kompozitor) ose një vepër nga R. Schuman. Pjesa tjeter e repertorit është e lirë. Inkurajohen kandidatët që në program të përfshijnë një pjesë nga kompozitorët shqiptarë.Programi në audicion luhet përmendësh.
Paraprakisht, deri me daten 20 qershor 2021 të interesuarit duhet të aplikojnë duke dërguar organizatorëve në emailin [email protected], program-propozimin e recitalit (në formë të shkruar,komplet programin në kohëzgjatje prej 60 min dhe një pjesë për bis (encore) te cilin kandidati fitues do ta luante në Bonn ne rast se shpallet fitues.
Kandidatët që nuk aplikojnë me programin e shkruar dhe me detajet përkatëse deri me 20 qershor 2021 nuk do të mund të luajnë në audicion.
Kandidatët fitues të edicioneve paraprake të ChopinPianoFEST-Çmimit Special nuk do të kenë të drejtë garimi.
Në këtë edicion çmimi special i Chopin Fest-it përfshin:
a) Një koncert recital në vendet gjermanofone Gjermani ose Austri gjatë sezonit 2021-2022
b) Masterklasë (varësisht nga termini)
c) Vizitë në vendet historike me rëndësi muzikore historike në një prej qyteteve në vendet gjermanofone
d) Njohje me kulturën e këtij regjioni
Të gjitha shpenzimet janë të mbuluara nga sponsori i Çmimit Special.
ChopinPianoFEST Prishtina, ju uron përgatitje të mirë dhe sukses të gjithë kandidatëve që do të jenë pjesëmarrës në audicion për të fituar një mundesi fantastike në etablimin e karrierë së një pianisti/pianisteje!/ KultPlus.com
Fëmijët e Kosovës do të kenë mundësi që ti drejtohen me një letër presidentes së Republikës së Kosovës Vjosa Osmani, shkruan KultPlus.
KultPlus fton të gjithë fëmijët prej 10 deri 15 vjet që ti drejtohen me një letër presidentes së vendit, të cilët, nëpërmjet letrave, ata mund të shprehin kërkesat dhe dëshirat e tyre, të cilat edhe do ti nënshtrohen një jurie profesionale prej tre shkrimtarëve për fëmijë.
Ardianë Pajaziti, kryeredaktore e KultPlus ka njoftuar se kjo thirrje ka për qëllim që fëmijët ti ofrojë sa më afër institucioneve të Kosovës, por në të njëjtën kohë, edhe presidentja e vendit të kuptojë se çfarë dëshira dhe kërkesa kanë këta fëmijë të këtyre moshave.
Me qëllim që letrat të jenë sa më origjinale, fëmijët duhet të shkruajnë me dorë (jo me kompjuter), më së shumti një faqe të fletores, dhe të njëjtat të fotografohen në mënyrë të qartë, të shkruhet emri dhe mbiemri i fëmiut, kontakti dhe të dërgohen në [email protected], deri më 15 qershor.
Juria do të përzgjedhë dhjetë letrat më të mira të kësaj gare, të cilat edhe do të certifikohen, kurse tri letrat më të mira edhe do të shpërblehen.
Për këtë thirrje për fëmijët, krejt në fund do të organizohet edhe një ceremoni, ku do të jetë e pranishme edhe presidentja e Republikës së Kosovës Vjosa Osmani./ KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, në 22-vjetorin e çlirimit të vendit tha se kriminelët e gjenocidit kanë emër dhe mbiemër dhe se tani është koha që ata të dalin para drejtësisë.
Osmani në manifestimin për Ditën e Paqes, tha se zëri i fëmijëve viktima anë e kënd Kosovës akoma thërret për drejtësi, derisa theksoi se është obligim i tyre që ta bëjnë të mundur një gjë të tillë.
“Zëri i Lirisë 6 muajshe dhe i fëmijëve të viktimave anekënd Kosovës akoma thërret për drejtësi. Është obligim i yni që siç e bëmë të mundur lirinë, tani ta bëjmë të mundur drejtësinë. Kriminelët kanë emër dhe mbiemër, është koha tani që ata të dalin para drejtësisë”, tha ajo.
Osmani shtoi se ndërhyrja e NATO-s dhe hyrja e NATO-s në Kosovë në qershor ishte përmbushje e ëndrrës së brezave të tërë për liri dhe se ajo i dha fund njëherë e përgjithmonë pranisë së agresorit serb në Kosovë, duke e vulosur “qartë edhe orientimin tonë të hershëm dhe rikonfirmoi përkatësinë tonë edhe më të hershme, atë perëndimore e cila i vendosi bazat e një lidhje të re me aleancën veri-atlantike”./ KultPlus.com
Trevat shqiptare janë bërë bashkë në qytetin e Bajram Currit për edicionin e 18-të të festivalit “Sofra Dardane”.
Festivali “Sofra Dardane” ka zbritur në bjeshkët e Tropojës për të sfiduar me kostumografinë, folklorin, kulturën, traditën, këngën, vallen dhe më të bukurën e trojeve shqiptare, kulturën.
Një sfilatë tradite, që dukej sikur hapi sëndukun e shekujve për të nxjerrë në pah vlerat më të mira, ngjyrat mahnitëse gjithë dritë dhe kontrast të kostumeve popullore, nga jeleku me ornamente, xhamadani i llojit unik në Ballkan, shamitë e stiluara me të gjitha ngjyrat, zbriti në qytetin e Bajram Currit, prej tre ditësh dhe me konkurrimin me përfaqësuesit e të gjitha trevave shqiptare, në festivalin “Sofra Dardane”, organizuar nga Unioni Artistik mbarëkombëtar shqiptar.
Ky aktivitet mbështetet nga bashkia Tropojë, Këshilli i Qarkut Kukës dhe sponsorë të tjerë të ndryshëm.
Shfaqjet u zhvilluan në “amfiteatrin” e stadiumit të lojërave me dorë të qytetit. Në këtë aktivitet morën pjesë duke shpalosur krijimtaritë e tyre artistike me këngë e valle popullore, rreth 1000 artistë e artiste nga mbarë trevat shqiptare.
Në natën e dytë të “Sofrës Dardane” përshëndeti prefekti i qarkut Kukës Zenel Kuçana, i cili falënderoi organizatorët që mundësuan realizimin e edicionit të 18-të të këtij festivali, si dhe vlerësoi qëllimin e këtij festivali duke e konsideruar si një mundësi për ruajtjen dhe transmetimin e vlerave artistike, kulturore, folklorike, etnografike, të të gjitha trevave mbarëkombëtare shqiptare.
Për tre netë me radhë, qyteti i Bajram Currit u kthye në qendrën e kulturës kombëtare shqiptare.
Edicioni i 18-të i këtij festivali përfundoi sot si një nga organizimet më të mëdha të Unionit Artistik mbarëkombëtar. /atsh/KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, ka listuar disa arsye se pse kishat ortodokse në Kosovë janë të sigurta dhe të mbrojtura nga ligji, shkruan KultPlus.
Sipas Çekut, për restaurimin e objekteve Ortodokse që janë dëmtuar gjatë trazirave të marsit tatimpaguesit në Kosovë paguan 6.9 milion euro, ndërsa gjykatat në Kosovë gjykuan dhjetra autorë me dënime me burg.
Çeku ka përmendur edhe faktin se Serbia nuk ka kthyer objektet e plaçkitura në Kosovë, ndonëse është e obliguar ta bëjë.
Më poshtë gjeni statusin e tij të plotë:
1. Tatimpaguesit e Kosovës paguan 6.9 milion EUR, ndërsa BE shtoi edhe 2.9 milion EUR për restaurimin e rreth 50 vendeve dhe objekteve Ortodokse të dëmtuara në trazirat e Marsit 2004. Gjykatat e Kosovës gjykuan dhjetëra autorë me dënime me burg që varionin nga 21 muaj deri në 16 vjet.
2. Policia e Kosovës ka një njësi të veçantë të trashëgimisë kulturore që mbron kishat ortodokse. Nga 201 anëtarë të njësisë, 30 (15%) janë serbë të Kosovës. Sipas Policisë së KS dhe Misionit të KFOR-it në Kosovë, ngjarja e fundit e cilësuar më e rëndë ka ndodhur afër një kishe ortodokse në vitin 2007.
3. Sipas Policisë së Kosovës, nga 57 incidente në vendet fetare gjatë vitit 2020, vetëm tetë kanë ndodhur në kishat Ortodokse, ndërsa 45 në vendet Myslimane. Shumica e 57 incidenteve ishin raste vjedhjeje, ndërsa asnjë nuk u klasifikua si i motivuar fetarisht.
4. Nga 2014 deri në 2021, Policia raportoi 537 incidente në vendet fetare (kryesisht vjedhje), nga të cilat 329 (61%) në vendet myslimane, 166 (31%) në vendet katolike dhe 32 (6%) në vendet ortodokse. Policia e Kosovës ofron siguri për rreth 200 objekte ortodokse (prania 24/7 në 24 prej tyre).
5. Institucioni i Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë, si dhe kishat Ortodokse në vend gëzojnë të gjitha garancitë kushtetuese, ligjore dhe institucionale që sigurojnë respektimin e plotë të të drejtave të tyre, si dhe një nivel të lartë të sigurisë.
6. Harmonia ndërfetare është një cilësi që dallon shoqërinë kosovare. Ne kultivojmë respekt të veçantë ndaj vendeve tona të adhurimit dhe kemi dhënë prova të panumërta historike të mbrojtjes së tyre aktive.
7. Ligji i Kosovës për Zonat e Veçanta të Mbrojtura garanton mbrojtjen e 45 kishave dhe manastireve ortodokse, vendeve të tjera fetare, si dhe vendeve historike dhe kulturore me rëndësi të veçantë për komunitetin serb (mijëra hektarë).
8. Kosova ka themeluar Këshillin e Implementimit dhe Monitorimit për të monitoruar dhe lehtësuar zbatimin e legjislacionit përkatës. Këshilli i Implementimit dhe Monitorimit ka pesë anëtarë, dy ministra qeveritarë, BE, OSBE dhe Kisha Ortodokse Serbe në Kosovë.
9. Aneksi i Planit të Ahtisaarit mbi trashëgiminë kulturore përcakton 15 detyrime kryesore në gjashtë nene. Kosova i përmbushi të gjitha detyrat e saj. Ka vetëm një detyrim që përfshin Serbinë, por nuk është zbatuar kurrë: kthimi i objekteve të plaçkitura në Kosovë.
10. Serbia vazhdon të mbajë padrejtësisht koleksionin e plaçkitur arkeologjik dhe etnologjik të Kosovës (1247 artefikt), në kundërshtim të plotë me marrëveshjen fillestare, Konventën e UNESCO-s mbi pasurinë kulturore dhe Planin e Ahtisaarit.
11. Gjatë luftës 98-99, forcat serbe shkatërruan qindra pasuri të trashëgimisë kulturore të Kosovës. Aktgjykimet e dënimit të Tribunalit të Hagës i klasifikuan ato si krime kundër njerëzimit. Deri më tani, asnjë pranim i përgjegjësisë, asnjë falje, asnjë dëmshpërblim nga Serbia.
12. Republika jonë mori përgjegjësinë – ne mbrojmë trashëgiminë tonë. Ne besojmë në universalitetin e trashëgimisë kulturore dhe fetare, dhe si të tillë në potencialin e saj unifikues. Kështu, ne kundërshtojmë me forcë përpjekjet për të shfrytëzuar fenë për përfitime të veçanta politike.
13. Organizimi i liturgjive politike ju bën një Kishë politike. Si i tillë, në vend që të afrosh njerëzit së bashku, ti nxit konflikte. Zoti i Përjetshëm na urdhëron të kërkojmë paqe. Ndjekja e udhëzimeve të ‘perëndive politike’ është një recetë për katastrofën, KOS-i duhet të kishte mësuar mësimin e tij nga vitet 1990.
14. Ekziston një çështje e mosmarrëveshjes pronësore për strukturën e papërfunduar të ndërtuar në Universitetin e kampusit të Prishtinës gjatë mbretërimit gjenocid të Millosheviçit. Liturgjia politike e KOS është një presion i drejtpërdrejtë në gjykatë, sulm ndaj pavarësisë gjyqësore dhe shkelje e shtetit të së drejtës./ KultPlus.com
