‘Kala Festival’, 657 turistë anglezë mbërritën nga porti i Himarës

Në portin e Himarës dy ditët e fundit kanë mbërritur 657 turistë anglezë për të marrë pjesë në “Kala Festival”, që zhvillohet nga 31 maj deri më 6 qershor.

Porti i Vlorës bëri të ditur se “vazhdojnë të mbërrijnë në Portin e Himarës turistët anglezë. Ditën e enjte kanë mbërritur 140 të rinj nga Britania e Madhe për të marrë pjesë në “Kala Festival””.

“Ky festival përveç atmosferës që do të krijojë për adhuruesit e muzikës elektronike, ka për qëllim promovimin e turizmit dhe kulturës shqiptare në botë”, theksoi porti i Vlorës.

Porti i Vlorës informoi gjithashtu se dy ditë më parë mbërritën në portin e Himarës 517 turistë anglezë.

Përgjatë ditëve në festival marrin pjesë edhe DJ të famshëm ndërkombëtarë. Një tjetër qëllim i organizimit të këtij festivali në Shqipëri është edhe promovimi i turizmit dhe kulturës shqiptare në botë, ku gjatë ditëve të tij do të zhvillohen ekskursione ditore për të eksploruar mrekullitë natyrore të Rivierës shqiptare./KultPlus.com

‘Gjahtare e thellësisë të syve t’mi, unë preja juj’

Poezi nga Pablo Neruda
Përktheu Rrezarta Morina

Në qiellin tem n’kohë mugëtire ti si nji re je
E ngjyra jote e forma jote janë pjellë e temes mendje.
Ti je imja, imja grue me buzët e ambla sheqer
E aty në jetën tande andrra jem jetën hedh.

Drita e shpirtit tem kambët e tua t’i ngjyron,
Vena e hidhun n’buzët e tua ambël lëshon,
Oh korrëse e kangës tem n’perëndim!
Që andrrat e vetmueme besojnë t’jesh fati im!

Ti e jemja je, e jemja, e unë kështu bërtas në t’mesditës
fllad, e flladi në zanin tem shterp nuk ka m’shirë aspak.
Gjahtare e thellësisë të syve t’mi, unë preja juj
Rri i qetë n’vështrimin tand t’natës si me kanë ujë

Tash t’kam mbërthy n’rrjetën tem plot muzikë, dashni
E rrjetat e muzikës tem janë të gjera-pafundësi.
Shpirti jem është lindë në bregun e syve tu t’zisë.
E në sytë e tu t’zisë mëmëdheu i andrrave nis. / KultPlus.com

‘Pulp Fiction’, ‘Inception’ e ‘Jackass’ largohen nga Netflixi

Platforma e transmetimeve, Netflix, i ka larguar sot një sërë filmash klasikë nga menyja e vet.

Ndër këta filma bëjnë pjesë edhe kryevepra e Quentin Tarantinos, “Pulp Fiction”, ajo e Christopher Nolanit, “Inception”, si dhe seria e filmave “Jackass”.

Të tjerë filma që janë hequr, janë edhe “Scream”, “Paddington 2”, “Galaxy Quest” dhe “Conan the Barbarian”./KultPlus.com

AI përbën një kërcënim industrinë e reklamave

Disa marka kanë filluar të përdorin mjetet e AI për të promovuar produktet e tyre. Coca-Cola ka ftuar njerëzit të krijojnë vepra të AI duke përdorur “asetet krijuese ikonike nga arkivat dixhitale të firmës”.

Të tjerët po e përdorin atë për të marrë vëmendje në mediat sociale, firma e modës Stradivarius së fundmi nxori imazhe të AI bazuar në një nga koleksionet e saj.

Por forca e plotë e revolucionit të AI mund të ndihet më fort në motorin e industrisë së reklamave në agjencitë që konceptojnë dhe projektojnë fushatat.

“Ne jemi në fillimet tona,” tha Fernando Pascual, nënkryetar i dizajnit në kompaninë spanjolle Seedtag.

Firma e tij është e specializuar në reklamat “kontekstuale”, të cilat ata pretendojnë se do të mundësojnë që reklamat dixhitale të përzihen me faqen e internetit ku ato shfaqen.

Pra, një reklamë makine mund të tregojë automjetin duke lëvizur përmes një peisazhi me sfonde ndërtesat dhe zhurmë, por e njëjta makinë mund të shihet duke kaluar nëpër kopshte të qeta periferike në një faqe interneti miqësore për familjen.

“Elementi kryesor i reklamimit është ende i ankoruar në realitet,” tha ai për AFP.

“Ne thjesht po i ndihmojmë klientët tanë që të jenë më të rëndësishëm.”

Por fotografët dhe modelet janë ndër ata që kanë mbetur të pyesin veten për jetesën e tyre të ardhshme./KultPlus.com

Publikohet drafti i “Bohemian Rhapsody”, kënga kishte tekst e titull ndryshe

Njëri prej drafteve të këngës ikonike “Bohemian Rhapsody” nga bendi Queen është publikuar.

Kjo këngë, shkruar nga i ndjeri Freddie Mercury, kishte tekst dhe titull tjetër.

Titulli paraprak i kësaj kënge, sipas draftit, kishte qenë “Mongolian Rhapsody”.

Ndërkaq, vargu “Nënë, sapo vrava dikë” kishte qenë “Nënë, një luftë ka filluar, më duhet të largohem sonte”.

Sipas The New York Post, dorëshkrimi i kësaj këngëe do të dalë në ankand dhe pritet të shitet nga 150 mijë dollarë deri në plot 150 milionë sosh.

Të tjera dorëshkrime që do të dalin në ankand janë edhe ato të këngëve “Somebody To Love”, “We Are The Champions” dhe “Don’t Stop Me Now”./KultPlus.com

Thënie brilante nga gjeniu Leonardo Da Vinci

Më poshtë gjeni disa prej thënieve më të bukura të Da Vincit:

E vërteta është vajza e vetme e kohës.

Ai që zotëron shumë është ai që edhe frikësohet shumë, prej humbjes.

Kudo që hyn fati i mirë, zilia e rrethon dhe e sulmon atë vend; dhe kur ajo të largohet, hidhërimi dhe pendimi mbeten prapa.

Është më lehtë të luftosh me të keqen në fillim sesa në fund.

Trupi ynë varet nga Qielli dhe Qielli nga Shpirti ynë.

Ashtu si guximi e rrezikon jetën, frika e mbron atë.

Sepse, me të vërtetë, dashuria e madhe buron nga njohja e madhe e objektit të dashurisë, dhe nëse dini pak, do të jeni në gjendje ta doni atë vetëm pak ose aspak.

Atje ku ka britma, nuk ka njohuri të vërteta.

Ashtu siç çdo mbretëri e ndarë bie, ashtu çdo mendje e ndarë midis shumë studimeve ngatërron dhe shkatërron vetveten.

Në lumenj, uji që prekni është i fundit prej atij që ka kaluar dhe i pari prej atij që vjen; pra me kohën e tanishme.

Hekuri ndryshket nga mospërdorimi; uji humbet pastërtinë e tij nga pezulli … po ashtu edhe mosveprimi e thith fuqinë e mendjes.

Pse syri e sheh një gjë më qartë në ëndërr sesa në imagjinatë kur është zgjuar?

Ndërsa mendoja se po mësoja si të jetoja, në fakt mësova se si të vdisja.

Arti nuk mbarohet, vetëm braktiset.

Urtësia është vajza e përvojës.

Asgjë nuk e forcon autoritetin aq shumë sa heshtja.

Më ka bërë përshtypje urgjenca për të vepruar. Të dish nuk mjafton; ne duhet të aplikojmë. Të jesh i gatshëm nuk mjafton; ne duhet të bëjmë.

Natyra është burimi i gjithë njohurisë së vërtetë. Ajo ka logjikën e saj, ligjet e saj, nuk ka asnjë efekt pa shkak, as shpikje pa nevojë.

Përvoja nuk gabon. Vetëm gjykimet tuaja gabojnë duke pritur prej saj atë që nuk është në fuqinë e saj.

Koha qëndron mjaftueshëm për këdo që dëshiron ta përdorë.

Atje ku shpirti nuk funksionon bashkë me duart, nuk ka art.

Ai që e do praktikën pa teori është si marinari që hip në bordin e anijes pa timon dhe busull dhe kurrë nuk e di se ku mund të shkojë.

Eshtë më lehtë të rezistosh në fillim sesa në fund.

Burrat gabojnë kur ankohen për fluturimin e kohës, duke e akuzuar atë se është shumë e shpejtë dhe nuk e kuptojnë që është e mjaftueshme edhe ndërsa kalon.

Ai që nuk e dënon të keqen, urdhëron që të bëhet.

Ashtu si ngrënia në kundërshtim me këshillat është e dëmshme për shëndetin, ashtu edhe studimi pa dëshirë prish kujtesën dhe nuk mbart asgjë që merr përsipër.

Jeta jonë është e përbërë nga vdekja e të tjerëve.

Nuk është i aftë për virtyt ai njeri që sakrifikon nderin e tij për përfitime. Pasuria është e pafuqishme për të ndihmuar atë që nuk e vlerëson veten.

Ndërsa një ditë e kaluar mirë sjell gjumë të lumtur, ashtu edhe një jetë e kaluar mirë sjell vdekje të lumtur.

Përvetësimi i çdo njohurie, çfarëdo që të jetë, është gjithmonë e dobishme për intelektin, sepse do të jetë në gjendje të dëbojë gjërat e padobishme dhe të ruajë ato që janë të mira. Sepse asgjë nuk mund të dashurohet ose urrehet nëse nuk njihet së pari.

Mashtrueset më të mëdha që i shkaktojnë vuajtje njeriut janë mendimet e tij.

Një poet e di se ka arritur përsosmërinë jo kur nuk mbetet asgjë për të shtuar, por kur nuk ka asgjë për të marrë.

Nëse dikush dëshiron të shohë se si shpirti banon në trupin e tij, le të vëzhgojë se si ky trup përdor banesën e tij të përditshme. Kjo do të thotë, nëse kjo është pa rregull dhe e konfuze, trupi do të mbahet në çrregullim dhe konfuzion nga shpirti i tij.

I varfër është nxënësi që nuk e tejkalon mësuesin e tij.

Pasi të keni shijuar fluturimin, do të ecni përgjithmonë në tokë me sytë e kthyer drejt qiellit, sepse atje keni qenë dhe atje do të keni gjithmonë dëshirë të ktheheni.

Zoti na i shet të gjitha gjërat me çmimin e punës.

E vërteta e gjërave është ushqimi kryesor i intelekteve superiore.

Është po aq gabim i madh të flasësh mirë për një njeri të pavlefshëm sa të flasësh keq për një njeri të mirë.

Fatkeqësia më e rëndë është kur pikëpamjet tuaja vijnë përpara punës tuaj.

Mësoni si të shihni. Kuptoni sesi gjithçka lidhet me gjithçka tjetër./KultPlus.com

Vdes mjeku i njohur nobelist, Harald zur Hausen

Studiuesi i famshëm gjerman dhe fituesi i çmimit ‘’Nobel në Mjekësi’’, Harald zur Hausen ka vekur në moshën 87-vjeçare, njoftoi Qendra Gjermane e Kërkimit të Kancerit (DKFZ) në Heidelberg.

‘’Me vdekjen e Hausen humbasim një shkencëtar të shquar që arriti rezultate novator në fushën e virologjisë së kancerit”, tha Michael Baumann, Kryetar i Bordit Drejtues i DKFZ.

Virologut të njohur ndërkombëtarisht i është besuar se është babai intelektual i një vaksine të përdorur gjerësisht kundër kancerit të qafës së mitrës dhe kancereve të tjera, e cila i dha atij çmimin ‘’Nobel në Mjekësi’’ në vitin 2008.

“Pa ekzagjerim, mund të thuhet se Harald zur Hausen ka hapur kështu një dimension krejtësisht të ri të parandalimit të kancerit”, theksoi Baumann.

Kohët e fundit, shkencëtari kishte studiuar një lidhje të mundshme midis konsumit të qumështit dhe mishit të viçit dhe zhvillimit të kancerit të gjirit dhe zorrës së trashë./KultPlus.com

Në ëndrra

Poezi nga Roy Orbison
Përktheu: Bujar Meholli

Një kloun me ngjyrë karamele
vjen në dhomën time çdo natë
duke ecë në majë të gishtërinjve,
dhe më pëshpërit:
“fli gjumë, gjithçka është në rregull”.

I mbyll sytë dhe shkoj larg…
Në një natë magjike. Dhe butësisht them
një lutje të heshtur siç bëjnë ëndërrimtarët.
Thellohem në gjumë për t’i jetuar ëndrrat e mia për ty…

Në ëndrra unë ecë me ty.
Në ëndrra me ty flas,
ti je e imja në ëndrra…
Gjatë gjithë kohës bashkë jemi,
në ëndrra, në ëndrra…

Por pak para se të shkrep agu,
unë zgjohem dhe shoh se ti ke shkuar…
S’mund ta ndihmoj,
s’mund ta ndihmoj veten nëse lotoj…

Më kujtohet fare mirë “lamtumira” që ta thashë…
Është për të ardhur keq që gjithë këto gjëra,
mund të ndodhin veçse në ëndrrat e mia,
veçse në ëndrrat e mia të bukura… /KultPlus.com

Më 2 qershor 1740 lindi De Sade, shkrimtari me shpirt të lirë që e kaloi jetën nëpër burgje

Shkrimtari i lindur më 2 qershor 1740 në Paris, Donatien Alphonse François De Sade, i njohur si Marquis De Sade, është njeriu që do të jetojë dhe të ndjejë metamorfozën e një France, e cila me 1789 hyn në historinë botërore të revolucioneve shoqërore.

Një familje aristokratike, ai u regjistrua në moshën katërmbëdhjetë vjeç në një shkollë ushtarake të rezervuar për fëmijët e fisnikërisë më antike. I emëruar nëntoger në moshën pesëmbëdhjetë vjeç, ai mori pjesë në Luftën e Shtatë vjetëve kundër Prusisë, i dalluar për guximin, por edhe për një shije të caktuar ndaj tepërimit. Më 1763 u ul në gradën e kapitenit dhe filloi të bëjë një jetë mashtrimesh dhe argëtimiesh të pakursyera, duke iu vardisur aktoreve të teatrit dhe kurtizaneve të reja.

Më 17 maj të po këtij viti ai u detyrua nga babai i tij të martohej me Renee Pelagie de Montreuil, një vajzë që i përkiste një familje të fisnikërisë së vonë, por shumë e pasur. Sipas disa burimeve, qëllimi i babait ishte ta bënte të vinte kokën në vendin e duhur; sipas të tjerëve do të kishte për qëllim vetëm sigurimin e trashëgimisë familjare të vajzës, duke pasur parasysh situatën e pasigurt ekonomike në të cilën ndodhej familja De Sade në atë kohë.

Sidoqoftë, ajo që është e sigurt është se martesa nuk e bën atë të braktisë zakonet e vjetra. Në të kundërt: Disa muaj pas dasmës ai u burgos për pesëmbëdhjetë ditë në burgjet e Vincennes për shkak të “sjelljes së jashtëligjshme” në një bordel. Kjo do të jetë e para nga një seri e gjatë qëndrimesh në burg.

E dyta do të jetë më 1768, kur ai do të burgoset për gjashtë muaj për rrëmbimin dhe torturimin e një gruaje. I liruar me urdhër të mbretit ai u kthye të përkushtohej në profesionet e tij të preferuara. Ai organizon festa dhe vallëzime në fermën e tij në La Coste dhe fillon të udhëtojë në shoqëri me motrën më të vogël të gruas së tij, Anne, me të cilën ka rënë në dashuri dhe me të cilin ka pasur një marrëdhënie seksuale për ca kohë.

Më 1772, vit në të cilin u realizua për herë të parë një vepër e tij teatrore, ai u akuzua për helmim. Gjatë një orgjie në të cilën ai kishte marrë pjesë së bashku me katër prostituta dhe shërbëtorin e tij Armand, ai në fakt u kishte dhënë grave ilaçeve të ëmbla të adhuruara, të cilat, në vend të efektit të shpresuar për afrodiziak, u kishin shkaktuar atyre sëmundje të mëdha. Ai arrin të shpëtojë duke u arratisur në Itali. I dënuar me vdekje në mungesë, ai arrestohet nga militantët e Mbretit të Sardenjës dhe burgoset në burgun e Milanos. Ai arratiset pas pesë muajsh. Pastaj, pas pesë vitesh orgji, udhëtimesh dhe skandalesh, më 1777 u arrestua në Paris. Në burgun e Vincennes ai filloi të shkruante drama dhe romane. Ai transferohet në Bastijë, ku ai shkruan 120 ditët e Sodomës dhe fatkeqësitë e virtytit. Në korrik 1789, dhjetë ditë para se të merrej Bastija, ai u transferua në një azil. Ai është i detyruar të braktisë bibliotekën e tij me 600 vëllime dhe të gjitha dorëshkrimet.

Më 1790, siç është rasti për shumicën e atyre që u burgosën nën Ancien Régime, liria e tij u rivendos. Ai kthehet të jetojë me gruan e tij, por kjo, e lodhur nga dhuna e tij, e braktis. Fëmijët, të lindur më ’67, më ’69 dhe ’71, emigrojnë. Ai më pas lidhet me Marie Constance Quesnet, një aktore e re që do të mbetet me të deri në fund.

Ai përpiqet të na bëjë të harrojmë origjinën e tij fisnike duke milituar në grupin revolucionar të lagjes së tij, por ai nuk ia del me sukses dhe, më 1793, arrestohet dhe dënohet me vdekje. Fati duket se e ndihmon. Për një gabim administrativ ai është “harruar” në qelinë e tij. Ai arrin të shmangë gijotinën dhe do të dalë në qarkullim në tetor 1794.

Më 1795 është botuar “Filozofia në Boudoir”, “Gjystina e re” (“Gjystina ose gabimet e virtytit” ishte botuar në mënyrë anonime katër vjet më parë) dhe “Zhyljeta”. Ai akuzohet nga shtypi se është autor i “romanit famëkeq” “Gjystine” dhe, pa asnjë gjykim, por vetëm me një vendim administrativ, në 1801 u internua në azilin e Charenton. Protestat dhe thirrjet e tij nuk do të vlejnë asgjë dhe, gjykuar i çmendur, por krejtësisht i kthjellët, ai do të kalojë 13 vitet e fundit të jetës së tij këtu. Ai vdiq më 2 dhjetor 1814, në moshën 74 vjeç. Tridhjetë prej të cilave kaluan në burg.  /KultPlus.com

Drita Agolli, regjisorja e parë shqiptare e diplomuar e skenës

Fjalët për Drita Agolli janë plot dritë, njëjtë si emri i saj. Regjisorja e parë shqiptare e diplomuar e skenës, aktorja, profesoresha Drita Agolli, la gjurmë e kujtime me vokacionin e saj, të përmbushura me përjetime të shumta e me përvoja të plota.

Si regjisore, Agolli vuri në skenë të Teatrit Popullor dhe të Operës 13 drama, përveç premierave me studentët e Institutit, ndërsa si aktore interpretoi disa role.

Në vitin 1950 fillon punë në Teatrin Popullor si aktore. Roli i parë i Drita Agollit ka qenë Marieli tek “Zëri i Amerikës” nga Lavrenjev, në vitin 1951.

Ja një pjesë e tregimit të saj në librin “Ecje nëpër kujtesë” me autore Sanije Gashin

Mirëpo, Drita, në fakt, ëndërr jetësore do ta ketë – regjinë. Kështu, si shpirt jo i qetë artistik, studimet e larta për skenografi dhe kostume teatri i ndjek në Institutin e Arteve të Bukura në Bukuresht, ndërsa dy vjet më pas, në vitin 1956, ato për regji teatri në Institutin e Artit Dramatik të Moskës, me emrin Lanacarskit (GITIS), të cilat i mbaron me sukses të lartë.

Kthehet në atdhe, mirëpo zhgënjimi vjen kur ajo, pas katër vjetësh studimesh për regji, detyrohet të punojë si aktore. Atëherë Drita nis punën dhe si pedagoge e jashtme në Shkollën e Lartë për Aktorë “Aleksandër Moisiu” ndërsa me themelimin e Institutit të Lartë të Arteve emërohet pedagoge në degën e dramaturgjisë ku punon krahas personaliteteve të shquara të artit dramatik si Andrea Malo, Kujtim Spahivogli, Mihallaq Luarasi, Esat Oktrova.

Porse Drita më në fund ia arrin ëndrrës së saj në fushën e regjisë.

“Ky profesion më dha mundësinë që të realizoja diçka në jetë, që e bën me pasion, ndërsa kënaqësitë dhe shqetësimet i vijnë si dhe përballimet e tjera, e formojnë si njeri dhe si artist.

Drita Agolli ka botuar një sërë artikujsh kritikë në lëmin e artit skenik, si dhe një libër autobiografik “I paemri”, i pritur ngrohtë nga specialistët e fushës dhe publiku i gjerë. Më 1 tetor 2017, u nda nga jeta Drita Agolli. / KultPlus.com

Rama: Gati plani për prodhimin e supermakinës shqiptare

Kryeministri Edi Rama bëri të ditur sot se është gati plani për prodhimin e supermakinës shqiptare, si një partneritet i kompanisë TIMAK me shtetin shqiptar.

Kryeministri ndau në rrjetet sociale një foto me Arjeta Pucën, sipërmarrësen që aktualisht prodhon makina në fabrikën e saj në Shqipëri dhe është përzgjedhur nga OKB për të prodhuar 500 autoambulanca që do të dhurohen për Ukrainën.

Së bashku me familjen Arjeta ka themeluar në vitin 2016, kompaninë TIMAK, duke prodhuar deri tani mbi 150 autoambulanca, për spitalet shqiptare si edhe për vendet fqinje si Maqedonia e Veriut, Bullgaria, Turqia etj./KultPlus.com

EU4Culture, pajisje për restaurimin e librave qendrës ‘Sotir Kolea’ në Bibliotekën Kombëtare

Programi EU4Culture, i financuar nga Bashkimi Evropian dhe zbatuar nga UNOPS Shqipëri në bashkëpunim me Ministrinë e Kulturës zhvilloi sot ceremoninë e dorëzimit të pajisjeve për restaurimin e librave dhe nisjen e projekteve të granteve.

Ceremonia u zhvillua në Qendrën “Sotir Kolea” pjesë e Bibliotekës Kombëtare ku të pranishëm ishin ministrja e Kulturës, Elva Margariti, ambasadorja e BE-së në Shqipëri Christiane Hohmann, koordinatorja e Përhershme e Kombeve të Bashkuara në Shqipëri Fiona McCluney, drejtuesja e UNOPS Shqipëri Pamela Lama, drejtori i përgjithshëm i Bibliotekës Kombëtare Pirro Misha si dhe anëtarët e Bordit Shkencor të Bibliotekës Kombëtare Etleva Domi, Artan Shkreli, Pëllumb Xhufi, Diana Çuli, Persida Asllani, Floresha Dado, Thomas Frashëri dhe personalite të tjerë.

Pas fjalës së mirëseardhjes nga Pirro Misha, drejtor i përgjithshëm i Bibliotekës Kombëtare, u zhvillua një tur i shkurtër për prezantimin e pajisjeve.

Po ashtu, u zhvillua një prezantim i shkurtër i projekteve të granteve nga organizatat përfituese moderuar nga Estevan Ikonomi, menaxheri i Granteve, UNOPS Shqipëri dhe më pas u shpërndanë certifikatat për projektet e granteve.

Në kuadër të programit EU4Culture, UNOPS Shqipëri bleu dhe dorëzoi pajisje moderne të restaurimit të librave me vlerë 667,174.00 USD (afërsisht 621,672.73 euro) për Njësinë e Restaurimit (Qendra “Sotir Kolea”) të Bibliotekës Kombëtare.

Këto pajisje moderne do të përmirësojnë mundësinë e bibliotekës për të ruajtur librat dhe për t’i bërë disa prej tyre të disponueshëm online, duke respektuar materialin, mjedisin, shëndetin e operatorëve dhe përdoruesve të mundshëm. Këto pajisje gjenden vetëm në disa biblioteka në Evropë./KultPlus.com

Italia riatdheson qindra artefakte antike të kontrabanduara, vlejnë rreth 12 milionë euro

Artefaktet e vjedhura kthehen në shtëpi. Autoritetet italiane, të mërkurën e 31 majit, treguan artefakte të vjedhura të riatdhesuara nga Londra në një operacion të kryer nga Ministria Italiane e Kulturës dhe Njësia e Karabinierëve për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore që synojnë luftimin e trafikimit ndërkombëtar të objekteve kulturore.

Sipas Ministrisë Italiane të Kulturës, grupi i artefakteve, të cilat mund të datojnë mes shekullit të 8-të p.e.s. dhe Mesjetës, arrijnë një vlerë monetare në rreth 12 milionë euro dhe ofrojnë një larmi të fakteve historike të Italisë së lashtë dhe ishujve të saj. Ndër objektet më të vlefshme të ekspozuara në Castel Sant’Angelo ishte një tryezë prej bronzi me tre këmbë, dy koka kuajsh, disa koka mashkullore prej mermeri nga epoka perandorake dhe një pikturë muri që përshkruante një tempull të vogël, ndoshta marrë nga një rezidencë vezuviane, italiane, tha Ministria e Kulturës.

Ministria italiane e Kulturës tha se artefaktet e vjedhura u gjetën pas negociatave të gjata me likuiduesit e Sajms Limitid, një kompani likuidimi që funksionon sipas ligjit anglez, e cila i përkiste një tregtari arti, Robin Symes, i cili rezultoi se ishte një trafikant objektesh kulturore.

Objektet e gjetura përfshijnë një sarkofag plumbi, fragmente mozaikësh dyshemeje të periudhës mesjetare, vazo, stoli ari, argjendi dhe bronzi dhe 26 gjerdanë argjendi dhe bronzi të ripunuara.

“Ky operacion rikuperimi përfshin rreth 750 artefakte arkeologjike të grabitura në Itali dhe në ishujt e saj. Rikuperimi është shumë i rëndësishëm për sasinë e gjetjeve, por edhe për shumëllojshmërinë e tyre. Fjala është për artefakte dhe objekte të llojeve të ndryshme që mbulojnë një shtrirje të gjerë kronologjike, nga epoka e hekurit, pra nga shekulli i tetë para erës sonë, deri në mesjetë.”

“Mund të themi se ky rikuperim, ose më saktë kjo rimarrje, është pjesë e një rruge 30-vjeçare që i ka lejuar Italisë të rifitojë trashëgiminë e saj të shpërndarë nëpër botë. Është një rrugë veçanërisht e rëndësishme dhe efektive që shkon paralelisht me mbrojtjen e kontekstit sipas vendit origjinë të gjetjes.” / a2cnn / KultPlus.com

Ekspozita e artistit kosovar, Petrit Halilaj, në muzeun e ICRC-së në Gjenevë

Drejtoresha e ekspozitave dhe koleksioneve në Muzeun Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq dhe Gjysmëhënës së Kuqe, Elisa Rusca, ka bërë të ditur se po prezantohet një ekspozitë me artistin pamor kosovar Petrit Halilaj, me titull ‘Histori të papërfunduara, shumë vullkanike mbi këtë pendë jeshile’ në Kryqin e Kuq Ndërkombëtar dhe Muzeu i Gjysmëhënës së Kuqe, në Gjenevë, Zvicër, shkruan albinfo.ch.

Në zemër të Vitit të Shëndetit Mendor, muzeu i ICRC-së prezanton një shfaqje solo të artistit Petrit Halilaj me një projekt të konceptuar në vitin 2021 nga galeria e artit Tate St Ives në Mbretërinë e Bashkuar që është ripërshtatur në Gjenevë.

Ekspozita do të jetë e hapur deri më datë 17.09.2023. / KultPlus.com

Arbëreshët e Kalabrisë, shfaqja teatrale për të ruajtur gjuhën e etërve

Në Frascineto, një provincë e banuar nga arbëreshë të Kalabrisë, gjuha e etërve është bërë protagoniste në teatër me veprën “Një unazë për nusen”.

Shoqata kulturore Vorea e cila është marrë me organizimin e shfaqjes, bazuar mbi veprën e Vincenzo Bruno-s, e sheh këtë jo vetëm si një spektakël teatror por si një instrument për promovimin e kulturës, identitetit e kujtesës. “Qëllimi është të ruhet e të përcillet tradita e gjuhës së etërve”, thuhet në gazetën lokale “L’eco dello Jonio”, rreth kësaj ngjarjeje kulturore. Shfaqja e parë i shiti në kohë rekord të gjitha biletat, gjë që premton se kjo sipërmarrje e komunitetit arbëresh të Frascineto-s do të jetë e suksesshme.

“Thelbi i këtyre ngjarjeve, qëndron në vlerat që ato shprehin. Për ne është thelbësore të cojmë përpara këtë trashëgimi jomateriale që është përcjellë me zë e shkrim, që është gjuha e të parëve tanë”, ka deklaruar kryebashkiaku i Frascineto-s, qytezë që në gjuhën arbëreshe njihet si Frasnita.

Kryetarja e shoqatës kulturore Vorea, Lucia Martino, ka bërë bashkë arbëreshë të të gjitha moshave në veprën teatrale “Një unazë për nusen”, e cila ngre lart vlera si shoqëria, kultura e mbrotja e origjinës. Të gjitha këto së bashku, për Martino-n kanë një emërues të përbashkët, që është të qenit pjesë e një komuniteti në një hap me kohën por me rrënjët e ngulura thellë në të kaluarën e tij. / atsh / KultPlus.com

Ndryshohet vula në Mitrovicën e Veriut, nga “Zyra Administrative” në “Republika e Kosovës”

Kryetari i Mitrovicës së Veriut, Erden Atiq, ka vendosur për ndryshim të vulës zyrtare në këtë komunë.

Nga “Zyra administrative e Mitrovicës së Veriut” në vulën e re do të shkruhet “Republika e Kosovës – Komuna Mitrovica e Veriut”.

Atiq u betua më 19 maj në ceremoni e procedurë të shkurtër.

Ai fitoi zgjedhjet komunale të 23 prillit, në procesin e bojkotuar nga serbët. Është hera e parë që kjo komunë udhëhiqet nga një shqiptar. / KultPlus.com

Kinemaja CineStar hapi dyert në Prishtinë, një kthesë e shkëlqyer artistike

Jeta Zymberi

CineStar, kinemaja më e madhe rajonale, hapi sot dyert për herë të parë në Prishtina Mall.

Për të përjetuar të parët pamjet ekskluzive të kinemasë brenda, ishin ftuar mediat ku secili i pranishëm qysh në hyrje mahnitej nga kjo prurje e re në vendin tonë.

Në hapat e parë të hyrjes në kinema, fryma artistike e CineStar vjen me një shfaqje ndryshe. Dritat e buta po na ndriçonin rrugën për të na përcjell në një botë tjetër të imagjinatës. Dizajnet e jashtme moderne që ishin punuar me shumë mjeshtëri, ndihmonin të ndizet interesi dhe kureshtja për të zbuluar mrekullitë e fshehura brenda mureve të kësaj kinemaje e cila qysh në korridor dukej magjike, shkruan KultPlus.

Në këtë rrugëtim po na shoqëronte menaxheri i kinemasë CineStar për Kosovë, Arben Shabani, i cili kujdesej që në detaje të na njoftonte për specifikat e secilës sallë ku asnjëra nuk ngjasonte me tjetrën.

Kur hynim në sallat e brendshme, mahnitja artistike arrinte kulmin. Në këto salla, kufizimet e realitetit humbasin kuptimin dhe spektatori vendoset përballë imazheve të bukura dhe emocionuese që shfaqen në ekranin gjigand. Dyshemetë e mbarëvajtjes ishin një tjetër pikë tërheqëse, duke ofruar një ambient të ngrohtë dhe mikpritës për të shijuar çdo moment të eksperiencës kinematografike.

Kur flasim për të rejat teknologjike të kinemasë CineStar ato sjellin një përjetim të pakrahasueshëm për publikun. Sallat janë pajisur me teknologji të fundit në fushën e kinemasë, me ekrane të gjera dhe cilësi imazhi të jashtëzakonshme. Sistemi i tingullit dhe zërit ofrojnë një efekt tërheqës duke përmirësuar ndjeshëm eksperiencën e shikuesit.

Por mbi të gjitha, është programi i filmave të ofruar nga CineStar që bën hapjen e tij ende më të ndjeshme, ku disa nga trailerat e këtyre filmave patën rastin t’i shohin sot gazetarët e pranishëm.

Duke sjell filma të pasur në përmbajtje dhe vizionarë në kinematografi, CineStar ka krijuar një vend të veçantë për magjinë e kinemasë në një vend ku diçka e tillë kishte munguar dukshëm.

Ky megapleks ishte i përbërë nga hiq më pak se 15 salla.

Po e nisim me konceptin “Destination Cinema”, i cili është një trend absolut në industrinë e kinemasë botërore, nga sot është në dispozicion në Prishtinë për të gjithë ata që dëshirojnë filma dhe argëtim pa fund në ekranin e madh, si dhe shumë përmbajtje dhe formate kinemaje të papara deri më tani.

CineStar Megaplex Prishtina Mall sjell formate ekskluzive të kinemasë premium, dhe pikërisht sot u zbulua një lajm i madh: kjo është kinemaja e parë në rajon me sallën SCREEN X.

Screen X është një teknologji speciale e sallës dhe kinemasë në të cilën ekrani shtrihet majtas dhe djathtas të ekranit qendror, i cili i mundëson shikuesit një përvojë filmi panoramik 270 gradë. Të ashtuquajturit – Kinema Pa Kufi.

Oferta e pasur e formateve premium përfshin Gold Class për ata që pëlqejnë një takim luksoz me darkë në kinema. Pastaj sallën eXtreme me një ekran më të madh dhe teknologji më të fortë, Ultimate nga Dolby Atmos është perfekt për adhuruesit e zërimit më të fundit në botën e teknologjisë. Ka edhe një Gaming sallë për e-sports, një Kids sallë për fëmijë që do të ketë një program dhe tingull të personalizuar për fëmijët e vegjël nga ora 11:00 deri në orën 17:00. Krahas tij ofrohen edhe dy dhoma ditëlindjeje, që e bëjnë këtë lokacion të preferuar për prindër dhe fëmijë. Të gjitha këto formate janë në dispozicion nga sot, ndërsa CineStar njofton se salla 4DX do të hapet më 15 qershor me filmin “The Flash”.

Me 15 salla kinemaje të pajisura në mënyrë modern, të dimensioneve dhe identitetit vizual të ndryshëm, me afërsisht 2000 ulëse, CineStar Megaplex në Prishtina Mall është kinemaja më e madhe, më moderne, por edhe më e bukura në Kosovë dhe më gjerë. Përveç epërsisë teknologjike që përfshin ekranet Harkness nga muri në mur, projektorët lazer Barco 4K RGB, Real D Ultimate 3D, altoparlantët JBL dhe përforcuesit audio Crown, pjesa e brendshme e CineStar të Prishtinës ka një shumëllojshmëri materialesh, ngjyrash dhe stilesh, të nënshkruara nga dizajnerë të njohur që kanë montuar dhe kinema të tjera CineStar të vlerësuara me shumë çmime, përfshirë çmimin për kinemanë më të mirë të sapondërtuar në Evropë 2018 (CineStar Split).

Biletat për CineStar me ofertën me 50% zbritje do të shiten në arkat e kinemasë duke filluar nga dita e sotme, 2 qershor në orën 15:00 kurse online në www.cinestarcinemas-ks.eu janë të disponueshme që tani.

CineStar Cinemas është zinxhiri më i madh i kinemasë në rajon me 28 multiplekse, 182 salla dhe afërsisht 28,000 dhe me këtë megaplex në Prishtinë, CineStar tani hyn fuqishëm edhe në Kosovë.Shoqata Ndërkombëtare e Kinematografëve (UNIC) e shpalli CineStar Cinemas kinemanë më të mirë në Evropë për vitin 2019, pasi përfaqëson një shembull konkret të një kompanie që ngrit nivelin në industri dhe arrin rritje të vazhdueshme. / KultPlus.com

146 staf i UNI-Universum International College ligjërojnë dhe trajnohen në Universitete Evropiane

UNI- Universum International College po vendos Kosovën në hartën e botës. Ndërkombëtarizimi i Universum i mundëson stafit akademik dhe administrativ të ligjërojnë apo ndjekin punëtori në universitet më prestigjoze në Evropë.

Aktualisht 146 staf akademik dhe administrativ të Universum, po qëndrojnë në 116 Universitete në Evropë në vende si Belgjika, Gjermania, Latvia, Spanja, Polonia, Finlanda, Lituania, Danimarka, Italia, Greqia etj. Gjatë këtij shkëmbimi ata po mësojnë më tepër për praktikat e ndërkombëtarizimit si dhe të prezentojnë punën e #UNI dhe Kosovën.

Përveç stafit të Universum që kanë përfituar shkëmbim në Universitete Evropiane, gjatë muajit maj 72 profesor nga 41 universitete evropiane nga 18 shtete të Evropës dhe Turqisë qëndruan në UNI-Universum International College, organizuan ligjerata/takime me studentët dhe stafin e UNI.
UNI – Universum International College po vendos Kosovën në hartën e botës. Kërko informata https://universum-ks.org/kerko-info/
#UNI është institucion lider no#1 në Ballkan për mundësitë për studime jashtë vendit.
Për më shumë informata rreth mundësive për studime dhe shkëmbim në Universitete Evropiane përmes UNI, kontaktoni në: [email protected] apo telefononi në +383 44 144 062. / KultPlus.com

Ibrahim Rugova: Kokën mund të ma ndërrojnë, por mendimin kurrë

Sjellim dhjetë thënie nga presidenti historik Ibrahim Rugova, shkruan KultPlus.

Arti është si jeta, secili e gjen kuptimin e tij për vete.

Kosova është një vend i vogël, por ka aq shumë pasuri që ia ka falur Zoti.

Kokën mund të ma ndërrojnë, por mendimin kurrë.

Kosova sot është më pranë Evropës se vendet e tjera të rajonit të Evropës Juglindore.

Si president i Kosovës, unë jam shumë i shqetësuar në lidhje me situatën aktuale të punësimit, në rreth 70% të popullsisë, e cila është e re, me potencial të madh, flet shumë gjuhë të huaja dhe që janë ekspertë në shumë fusha.

Nuk mund të merrem me letërsi kur shoh se nëpër rrugë vdesin njerëzit e mi.

Ne kemi euron monedhë, çka do të thotë shumë. Ajo nuk e ka stabilizuar vetëm situatën në Kosovë politikisht dhe ekonomikisht, por i ka lehtësuar edhe kontaktet e drejtpërdrejta që kemi me Europën.

Sa i përket shqetësimit që shpreh Serbia, ajo nuk ka të drejtë për të ndikuar në privatizimin apo të kërkojë ndonjë pronë, sepse Kosova është një ish-anëtare e Republikës Federale të Jugosllavisë.

Shqiptarët nuk i bashkon vetëm feja apo ideologjia. Qysh në shekullin e nëntëmbëdhjetë, në kohën e Rilindjes kombëtare, gjuha, kultura dhe tradita ishin elemente lidhëse kombëtare, kurse feja nuk ishte forca absolute e bashkimit.

Vizioni im është që të kemi një Kosovë të pavarur, demokratike, me një shoqëri politikisht tolerante dhe me një ekonomi solide, e integruar në BE dhe NATO; si dhe të vazhdojmë marrëdhëniet tona të mira me SHBA. / KultPlus.com

Asdreni – poeti, rilindasi, shkrimtari dhe autori i Himnit të Flamurit

Më 11 prill 1872 në Drenovë të Korçës lindi Aleksandër Stavre Drenova, më i njohur me emrin e tij të stilografit Asdreni, një nga poetët më të njohur shqiptarë, përcjellë KultPlus.

I mbetur jetim qysh në fëmijëri ai u detyrua të braktiste shkollën e mesme dhe të mërgonte në Rumani më 1889. Bëri punë të ndryshme dhe kaloi një jetë me vështirësi. Mori pjesë gjallërisht në përpjekjet e kolonisë së shqiptarëve të Bukureshtit në luftën për çlirimin kombëtar dhe u shqua si veprimtar i saj. Nisi të shkruante poezi dhe publicistikë nga fillimi i shek. XX. Në krijimet e para poetike, të cilat i përmblodhi në librin “Rreze dielli” (1904), Asdreni vijoi traditat e poezisë së Naim Frashërit, lartësoi dashurinë për atdheun, nxiti bashkatdhetarët të rreshtoheshin në luftën për çlirim nga zgjedha turke. Vepra më e rëndësishme e Asdrenit, “Ëndrra e lotë” (1912) shquhet për pasurinë e motiveve, frymën demokratike dhe nivelin e denjë artistik. Në krijimet e këtij vëllimi poeti demaskoi ashpër pushtuesit e huaj, i këndoi heroizmit të masave popullore në kryengritjet e armatosura të viteve 1911-1912, fshikulloi parinë frikacake dhe oportuniste, e cila iu resht detyrës ndaj atdheut («Zëri i kryengritësve», «Krerëve tradhëtorë», «Çpërblimi»). Te ky vëllim u përcaktuan tiparet themelore të krijimtarisë së Asdrenit: fryma luftarake, karakteri demokratik, interesimi për problemet shoqërore, notat e ligjërimit të gjallë. Ajo shënoi një hap në kalimin nga romantizmi te realizmi në letërsinë shqiptare. Në krijimtarinë e Asdrenit motivi i luftës për çlirim kombëtar u ndërthur me idenë e luftës shoqërore, në shumë vjersha gjeti pasqyrim pakënaqësia e njeriut të thjeshtë ndaj shoqërisë borgjeze të kohës, është gjithashtu autor i Himnit të Flamurit, një himn kombëtar për të gjithë shqiptarët.

Ngjarja që pasoi, shembja e shtetit të lirë kombëtar, shkaktuan tek poeti një dëshpërim të thellë, që u shpreh në krijimet e periudhës 1914-1920 («Shqipëria më 1914» etj.). Në gjysmën e parë të vitit 20, nën ndikimin e lëvizjes demokratike, poezia e Asdrenit përjeton një hov të ri. Në një sërë veprash të kësaj kohe poeti shprehu aspiratat e masave popullore për drejtësi shoqërore. Në heroin e poemës “Burri i dheut” (1920), Asdreni mishëroi përfaqësuesin e vegjëlisë që derdhi gjakun më 1920 për dëbimin e pushtuesve italianë dhe për një të ardhme më të mirë. Në këtë periudhë poeti shkroi një radhë vjershash të rëndësishme si «Hymni i festës», «Fisnikët e Shqipërisë», «Republika shqiptare», në të cilat demaskoi forcat e vjetra shoqërore dhe antipatriotike, që përvetësuan frytet e sakrificave të masave popullore në luftën për çlirim dhe nisën të sundojnë vendin sipas interesave të tyre. Dështimi i Revolucionit Demokratikoborgjez të qershorit 1924 e forcoi frymën e pesimizmit dhe të fatalizmit në krijimtarinë e Asdrenit (Psallme murgu, 1930, dhe një varg krijimesh poetike të viteve 30). Herë-herë poeti u përpoq të çlirohej nga ndikimet moderniste: në poemën «Trashëgimi» (1935) kritikoi qeverinë për krizën ekonomike e cila në atë kohë kishte përfshirë thuajse mbarë rruzullin. Vëllimin e vet të katërt Kambana e Krujës nuk e botoi dot me gjallje. Në vjershat e viteve të fundit të jetës përshëndeti ngadhënjimin e revolucionit popullor në Shqipëri.

Poeti, publicisti dhe patrioti shqiptar, Asdreni, vdiq më 1947 në Bukuresht, Rumani. / KultPlus.com

Shpallja “qytet-muze” e Gjirokastrës, Beratit, Krujës e Durrësit

Më 2 qershor 1961, Gjirokastra, Berati, nëntoka e Durrësit dhe pazari i vjetër i Krujës u shpallën qytete-muze.

Bazuar në këtë vendim të Këshillit të Ministrave u ngarkua Universiteti Shtetëror i Tiranës (USHT) që të kryente studimin dhe projektimin për zonifikimin e këtyre qyteteve.

Ndërkohë këto qytete duhet të mirëmbaheshin, të restauroheshin dhe të administroheshin në përputhje me dispozitat e Rregullores së qytetit-muze të Beratit dhe me udhëzimet e veçanta të Universitetit Shtetëror të Tiranës.

Sipas Rregullores së përmendur, qyteti i Beratit ndahej në zonën muze, në zonën e mbrojtur dhe në zonën e lirë. Zona muze ruante monumente të kategorisë së I-rë dhe të II-të, në dallim nga zona e mbrojtur ku gjenin vend vetëm monumente të kategorisë së I-rë.

Ndërsa, në zonën e lirë bënin pjesë vetëm monumente të izoluara të kategorisë së I-rë, në pjesën e mbetur të qytetit pa pikëprerje me dy zonat e tjera. /Ata

Hapet thirrja për Festivalin e Këngës në RTK, këtu mund të aplikoni

Radio Televizioni i Kosovës është duke u përgatitë për organizimin e edicionit të parë të Festivalit të Këngës në RTK, shkruan KultPlus.

“Tre netët live të Festivalit të Këngës në RTK do të zhvillohen në datat 26, 27 e 28 tetor 2023.

Edicioni i parë i “Fest 2023” realizohet në Prishtinë, në Sallën e Madhe të Pallatit të Rinisë dhe transmetohet live në Radio Kosovë dhe në Televizionin e Kosovës”, bëhet e ditur në njoftim.

Ndërkohë është hapë edhe thirrja për këngëtarët të cilët dëshirojnë të jenë pjesë e festivalit KultPlus ju sjell linkun se ku edhe mund të aplikoni.

“Ftohen krijuesit e muzikës së lehtë të të gjitha zhanreve dhe këngëtarë e grupe, që të konkurrojnë në edicionin e parë të Festivalit të Këngës të Radiotelevizionit të Kosovës.

Konkursi hapet më 02.06.2023, në orën 11:00, ndërsa përfundon më 30 gusht në orën 23:59.

Këngët dërgohen në formë digjitale në adresën zyrtare të Festivalit në www.rtklive.com/festivali

Këngët që dërgohen për konkurrim duhet të jenë në variantin final si produksion muzikor dhe në format wav. 24 bit/44.1khz

Këngët të cilat kualifikohen për të vazhduar konkurrimin live në tre netët e Festivalit do t`u nënshtrohen kërkesave specifike teknike”, thuhet në njoftim. / KultPlus.com

https://www.rtklive.com/sq/news-category.php?CatID=36&fbclid=IwAR2g4rWIDAWOoOQtpnojNASRuhv2R1MxNj6XTK_LzgO5djQuxKRkWzX4KeY

“Kala Festival”, 657 turistë anglezë mbërritën nga porti i Himarës

Në portin e Himarës dy ditët e fundit kanë mbërritur 657 turistë anglezë për të marrë pjesë në “Kala Festival”, që zhvillohet nga 31 maj deri më 6 qershor.

Porti i Vlorës bëri të ditur se “vazhdojnë të mbërrijnë në Portin e Himarës turistët anglezë. Ditën e enjte kanë mbërritur 140 të rinj nga Britania e Madhe për të marrë pjesë në “Kala Festival””.

“Ky festival përveç atmosferës që do të krijojë për adhuruesit e muzikës elektronike, ka për qëllim promovimin e turizmit dhe kulturës shqiptare në botë”, theksoi porti i Vlorës.

Porti i Vlorës informoi gjithashtu se dy ditë më parë mbërritën në portin e Himarës 517 turistë anglezë.

Përgjatë ditëve në festival marrin pjesë edhe DJ të famshëm ndërkombëtarë. Një tjetër qëllim i organizimit të këtij festivali në Shqipëri është edhe promovimi i turizmit dhe kulturës shqiptare në botë, ku gjatë ditëve të tij do të zhvillohen ekskursione ditore për të eksploruar mrekullitë natyrore të Rivierës shqiptare. /ATA

“Burrat e papunë ikin jashtë, gratë përqafojnë liri të reja”, media britanike me fokus në normat e shoqërisë shqiptare

Nuk janë të pakta rastet ku mediat ndërkombëtare i kushtojnë artikuj të veçantë Shqiprisë dhe fenomeneve të saj që për botën janë të panjohura.

E kjo ndodhi po shtohet më shumë kohëve të fundit, ku për fat të mirë herë pas here janë promovuar vlerave turistike të vendit tone. Mediat më prestigjioze, nga CNN, The Guardian, Neë York Post, Daily Mail, etj. kanë shkruar mbi bukuritë natyrore të vendit tone duke nxitur njerëzit ta vizitojnë.

Mirëpo, “Financial Times” së fundmi ka ironizuar normat e shoqërisë shqiptare me artikullin me titull: Ndërsa burrat e papunë ikin jashtë vendit, gratë shqiptare përqafojnë liri të reja.

I shkruar nga Camilla Bell-Davies, që ka vizituar vendin tonë, konkretisht Bajram Currin, për të parë nga afër se çfarë ndodh. Artikulli vendos theksin te pagat e ulëta dhe kostot më të larta të jetesës në Ballkan, dhe gratë e nënat e braktisura që kujdesen për veten e tyre, me burrat që emigrojnë gjithnjë e më shumë.

“Bajram Curri, pozicionuar në skajin verior, malor të Shqipërisë ka përjetuar një eksod burrash.

Rreth një sobe me dru në një dyqan në Bajram Curri, një grup grash punojnë, bisedojnë dhe shkëmbejnë foto të djemve dhe burrave të tyre, pothuajse të gjithë në Londër. Nga 12,310 emigrantë shqiptarë që shkuan në Britaninë e Madhe vitin e kaluar me varka, shumica dërrmuese ishin burra nga ky rajon malor. Ata u larguan për shkak të mungesës së punës ose ndjenjës së mërzisë dhe mungesës së shpresës. Ky eksod po transformon njëherësh jetën e grave dhe nënave që ata kanë lënë pas. Në këtë dyqan gratë mblidhen për të bërë ushqime, për të qepur rroba, për të bërë stoli të endura me dorë dhe për të vizatuar harta për t’ua shitur vendasve dhe turistëve.

Duke ruajtur rutinën e përditshme, ato kanë krijuar pikërisht atë që burrave të tyre po u mungonte në vendin e tyre: një jetë sociale, një burim të ardhurash dhe shpresë.

Pavarësisht një bumi të fundit në turizëm, mungesa kronike e vendeve të punës në Shqipëri është ende duke i larguar njerëzit. Kushtet ekonomike nuk janë aq të dëshpëruara sa ishin në komunizëm, por tranzicioni drejt një ekonomie tregu të begatë po rezulton të jetë i gjatë dhe i vështirë. Vendi ka disa nga pagat më të ulëta dhe kostot më të larta të jetesës në Ballkan. Edhe paga minimale e propozuar është gjithashtu e pamjaftueshme për të përballuar inflacionin në rritje: në vitet 2021-2022, shqiptarët shpenzuan deri në 60 për qind të të ardhurave të tyre vetëm për ushqime, sipas Andi Hoxhaj, një specialist i Ballkanit Perëndimor në University College London.

Të joshur nga ideja për një mënyrë jetese më të lehtë, fermerët zhvendosën familjet e tyre në qendra të vogla urbane si Barjam Curri. Menaxherja e faqes së internetit të dyqanit që gazetarja vizitoi, Gerta, jetonte në fshat duke kultivuar perime dhe duke rritur dele derisa babai i saj vendosi të zhvendosej në një apartament në qytet në vitin 2007. Kur ai nuk ishte në gjendje të gjente punë, familja nisi të vuante nga uria.

Në këto situata, është e zakonshme që gratë të mbajnë peshën kryesore të familjes duke përdorur aftësitë e tyre të pastrimit, mirëmbajtjes apo shitjes në dyqane.

“Ndërkohë që burrat ulen përreth duke pirë raki dhe duke u ndjerë të zhburrëruar”.

Në komunizëm, gratë ishin aktive në tregun e punës, por në vitet 1990 patriarkaliteti u rishfaq, duke i futur gratë në shtëpi, veçanërisht në zonat më të thella të vendit.

Shpesh, edhe burrat që emigrojnë nuk dërgojnë para për shumë vite në shtëpi, pasi u kanë borxhe trafikantëve të qenieve njerëzore, ose nuk mund të bëjnë mjaftueshëm para me punët fizike që bëjnë në emigrim.

Gratë e mbetura vetëm duhet të vazhdojnë të mbajnë veten dhe shtëpinë.

Kjo mund të sjellë liri të reja dhe zgjim të ri për gratë. Gerta për shembull ka mësuar aftësi teknologjike nga menaxhimi i faqes së internetit dhe do të shkojë në universitet vitin e ardhshëm. Lida, menaxherja e dyqanit, u mbyll mes katër mureve të shtëpisë nga burri i saj, derisa ai u largua për të gjetur punë në Belgjikë. Me katër fëmijë për t’i rritur e vetme, nisi të bënte bizhuteri për t`i shitur, fitoi besim në vete dhe përfundimisht ndaloi së i dërguari mesazhe burrit të saj ku i kërkonte leje për të dale nga shtëpia.

Megjithatë, pavarësisht historive të suksesit ka ende gra që vuajnë nga uria, ose që bëhen viktima të skllavërisë moderne pasi duhet të paguajnë borxhet për djalin që mori një varkë për të shkuar ilegalisht në Londër.

Megjithatë, ka edhe disa anë pozitive për gjeneratën e ardhshme. Nënat e këtyre djemve të larguar tashmë kanë më shumë gjasa të përqendrohen në studimet e vajzave të tyre.

Në vitin 2021, 71 për qind e të regjistruarve në universitete në Shqipëri ishin gra, nga 58 për qind një dekadë më parë. Ndërkohë pjesëmarrja e meshkujve në fuqinë punëtore ka rënë në mënyrë të vazhdueshme gjatë 30 viteve të fundit. Dy orë larg Bajram Currit, në fshatin Shtiqën të Kukësit, jeton Naze, 89 vjeç, me vajzën dhe tre mbesat.

Duke qenë se djemtë dhe nipërit e saj janë të gjithë në Londër, ajo i përqendron energjitë e saj tek vajzat e saj, dhe ‘jo vetëm t’i gjejë një burrë të pasur’, thotë ajo me krenari. Mbesa nëntë vjeçare e Nazes më përshëndet me turp në anglisht. “Ajo studion shumë”, thotë Naze. “Një ditë ajo do të jetë presidentja e Shqipërisë”.