Muaj: Prill 2024

Sallë e re shumëfunksionale në DPA, Bido: Mundësi rinisë për të shpalosur talentin

Posted on by Kult Plus

Një hapësirë e re kulturore i është shtuar kryeqytetit në Drejtorinë e Përgjithshme të Arkivave (DPA).

Kjo sallë shumëfunksionale, e çelur sot në prani të dhjetëra studentëve të Universitetit të Arteve (UA)  do të shërbejë si kinema, sallë leksionesh, trajnimesh dhe eventesh.

Me rastin e hapjes së kësaj salle, DPA-ja dhe UA-ja nënshkruan një marrëveshje bashkëpunimi, që i hap udhën kryerjes së një sërë projektesh artistike dhe kulturore.

Përfaqësuesit e dy institucioneve bashkëpunuese, Drejtori i Përgjitshëm i DPA-së, Prof. Dr. Asoc. Ardit Bido dhe rektori i UA-së, Prof. Kastriot Çaushi, u dakordësuan mbi kushtet e një marrëveshjeje 5-vjeçare, që parashikon zhvillimin e aktiviteteve të përbashkëta.

Kjo marrëveshje synon po ashtu të sigurojë qasje të lehtësuar për studentët e të gjitha cikleve, si edhe për pedagogët e UA-së, në pasurinë arkivore që zotëron DPA-ja.

Në fjalën e mbajtur, Bido tha se përmes kësaj salle, ofrohet një mundësi shumë e mirë për rininë shqiptare për të shpalosur talentin e saj në disa gjini artistike.

“Është kënaqësi që inaugurojmë një ambient të ri të Drejtorisë së Përgjithshme të Arkivave. Një sallë multifunksionale që do të shërbejë si sallë leksionesh, trajnimesh dhe eventesh. Në kuadër të riorganizimit të hapësirës së jashtme të DPA-së, ne duam të zhvillojmë aktivitete kulturore dhe duam t’ia ofrojmë rinisë shqiptare këtë sallë, së bashku me Teatrin dhe Kinemanë e Hapur, që të mund të shpalosë talentin e vet. E nisim bashkëpunimin me Universitetin e Arteve. E falenderoj shumë rektorin për gatishmërinë.”- është shprehur Bido.

Në fjalën e tij të rastit, Çaushi shprehu vlerësimin dhe befasinë për këtë nismë, që e ka shndërruar Arkivin në një alternativë kulturore.

“Në këtë sallë gjej befasinë e një salle që më emocion dhe më gëzon, ku do të shfaqet jeta ime dhe e kolegëve të mi, që është filmi. Pasi komunikova me drejtorin tuaj, kuptova që në Arkiv kishte një realitet tjetër. Është një hapësirë që mund ta perdorim. Edhe hapesira jashtë, mund të përdoret për teatër, balet, ekspozitë pikture, dhe për shfaqje muzikore. Ndërkohë që kjo sallë mund të ishte një depo, ju e keni shndërruar në kinema të vogël. Jam vërtet i lumtur. Shoh një realitet krejt tjetër.”- tha Çaushi.

Në përmbyllje të aktivitetit u shfaqën disa materiale filmike të realizuara nga studentë të ciklit master në UA “Vragë” nga Mario Çaçi, “Punë e pambaruar” nga Redi Jata, “5 1sha” nga Dionis Prifti, “Obituari i nesërm” nga Renis Hyka dhe “Hi në tapet” nga Enea Gramo dhe Enton Lazaj.

Në angazhimin e shprehur përmes kësaj marrëveshjeje, DPA-ja merr përsipër vënien në gatishmëri të hapësirës pa pagesë, me përjashtim të rasteve të përcaktuara në marrëveshje. Në këtë marrëveshje përfshihen shfaqja e filmave dokumentarë, vënia në skenë e shfaqjeve të ndryshme prej trupës studentore të UA-së, aktivitete muzikore dhe të arteve të bukura.

Kalendari i aktiviteteve do të përcaktohet bashkarisht prej institucioneve, me shkrim ose në formë elektronike, minimalisht 30 ditë para datës së parashikuar të aktivitetit përkatës. Kjo marrëveshje ka një vlefshmëri 5-vjeçare dhe mund të qendrojë në fuqi edhe përtej këtij afati, në mungesë të vullnetit të palëve për t’i dhënë fund.

Kjo marrëveshje vjen në vazhdën e nismave të herëpashershme të DPA-së, në funksion të inkurajimit të të rinjve për të njohur historinë dhe trashëgiminë dokumentare kombëtare.

Së bashku me Teatrin dhe Kinemanë e Hapur me një kapacitet prej 140 ulësesh, me Hapësirën e Studimit në Natyrë dhe me Muzeun Arkivor që pritet të hapë dyert së afërmi, DPA-ja ofron një alternativë kulturore kryesisht për të rinjtë, që mund të shërbejë njëkohësisht edhe si një pikë atraksioni për turistët./atsh/KultPlus.com

Rama në Theth: Paketë e re mbështetjeje për investime në Alpe

Posted on by Kult Plus

Kryeministri Edi Rama do të zhvillojë sot një takim në Theth me përfaqësuesit e agroturizmit që operojnë atje, ku do të prezantojë paketën e re të mbështetjes për investime në alpe.

I shoqëruar nga ministrja e Shtetit për Marrëdhëniet me Parlamentin, Elisa Spiropali dhe kryetari i bashkisë Shkodër, Benet Beci, Kryeministri u ndal fillimisht në Bunin e Bajraktarit të cilin e cilësoi, Ballkonin e Perëndisë.

Në një videomesazh nga Buni i Bajraktarit, Rama bëri të ditur se “do të diskutojë me ata të cilët kanë hapur dyert dhe e kanë kthyer Thethin në një destinacion europian turistik, për paketën e re të mbështetjes për investimet në këto male”.

Rama tha se kjo paketë do t’u hapë rrugën të gjithë atyre që i kanë lënë këto male në kërkim të një jete më të mirë dhe që kanë punuar dhe punojnë pa pushim duke kursyer.

“Kursimet e tyre mund t’i investojnë në tokat e të parëve me një lehtësi të plotë, pa pasur më ato hallet e pafundme të zinxhirit të pronave dhe pa pasur as nevojë të kalojë në të gjithë atë procedurë që kërkon firmat e të gjithëve që janë shpërndarë lart e poshtë. Me një mbështetje të fuqishme qoftë në aspektin e dhënies së lejeve për të rihapur shtëpitë e të parëve, për të ndërtuar agroturizmat, për të fituar shumë më tepër se sa fitojnë nga puna e lodhshme në shërbim të të tjerëve atje ku janë”, tha Rama.

Kryeministri theksoi se kjo do t’i japë mundësi ekonomisë që të fuqizohet edhe më shumë, falë turizmit dhe falë miliona e miliona turistëve që po mësyjnë në Shqipëri.

“Janë edhe më shumë turistë këtë vit se 10 milionë të vitit të shkuar, që do të thotë shumë më tepër të ardhura, shumë më tepër konsum, punë për të gjithë zinxhirin e prodhimeve të vendit, mbi të gjitha shumë më tepër krenari për Shqipërinë”, tha Rama.

Ndërsa Spiropali nënvizoi zhvillimin që ka marrë zona e Alpeve.

“Këtu jemi në qendrën e Alpeve, pak më vonë do të shkojmë në Theth dhe do t’i biem përqark gjithë kësaj unaze, që si asnjëherë ka marrë një zhvillim të ri dhe besoj do të sjellë jo vetëm më shumë turistë, por edhe më shumë begati për gjithë banorët e kësaj zone”, tha ajo.

Kryebashkiaku i Shkodrës, Benet Beci bëri të ditur se do të fillojë loti i dytë i rrugës së Dukagjinit, shumë i mirëpritur nga banorët e zonës. “Sot makineritë janë atje, na presin të fillojmë komandën për të bërë edhe 30 km rrugë të tjera”, tha ai.

Kryeministri u shpreh: “Ka edhe një tjetër plan shumë ambicioz, por do ta mbajmë për një moment sekret dhe surprizë për shkodranët dhe Shkodërlocen, që tani me krahët e rilindjes do të fluturojë lart e më lart dhe do të kthehet në atë lartësi të cilën e kanë dashur dhe kënduar poetët e vetë të jashtëzakonshëm”./atsh/KultPlus.com

Dubai po ndërton aeroportin më të madh në botë, do t’u shërbejë 260 milionë pasagjerëve

Posted on by Kult Plus

Duke synuar të kenë aeroportin më të madh dhe më spektakolar në botë, të gjithë sytë janë nga Dubai, duke promovuar zbatimin e një investimi prej 35 miliardë dollarësh.

Siç raporton Al Jazeera, puna për zgjerimin e Aeroportit Ndërkombëtar Al Maktoum tashmë ka filluar.

Kur të përfundojë aeroporti, ai do të jetë më i madhi në botë.

Kryeministri dhe nënkryetari i Dubait, Sheikh Mohammed bin Rashid Al Maktoum, tha të dielën se aeroporti i ri do të jetë pesë herë më i madh se aeroporti aktual ndërkombëtar i Dubait.

Do të ketë pesë pista, 400 porta dhe me kapacitet për të shërbyer deri në 260 milionë pasagjerë në vit, sipas asaj që është paralajmëruar zyrtarisht, padyshim do të jetë më e ngarkuara.

Të gjitha operacionet e Aeroportit Ndërkombëtar të Dubait do të transferohen, gradualisht gjatë viteve të ardhshme, në Aeroportin Ndërkombëtar Al Maktoum.

“Dubai do të bëhet aeroporti i botës, porti i tij dhe qendra e re globale”, thekson Sheikh Mohammed bin Rashid Al Maktoum.

Paul Griffiths, shefi ekzekutiv i Dubai Airports, tha se këto lëvizje do të vendosin Dubain si një qendër kryesore ndërkombëtare të aviacionit./alsatm/ KultPlus.com

Fragment nga libri ‘Tuneli’ i shkrimtarit Ernesto Sabato

Posted on by Kult Plus

KultPlus ua sjell sot një fragment nga libri i Ernesto Sabatos, ‘Tuneli’.

Kur e pashë të ecte në anën tjetër të trotuarit, të gjitha variantet në kokën time u bënë troç dhe u rrotulluan. Mjegulltazi, ndjeva në ndërgjegjen time dallgën e atyre frazave të komplikuara, të përpunuara e të mbajtura mend, përgjatë procesit përgatitor që kisha kaluar: A jeni e interesuar në art? Pse e shikuat vetëm dritaren e vogël?, e kështu me radhë. Dhe, më ngulmuese se secila, më vinte në gojë një frazë që e kisha hedhur poshtë për të vrazhdë, e që, në atë moment, më mbushte turp e më bënte të ndihesha edhe më qesharak: Ju pëlqen Kasteli?

Frazat, të shfrenuara dhe konfuze, formësonin një enigmë fjalëkryqi misterioz, derisa e kuptova se qe e kotë të brengosesha në atë mënyrë: më pas, më ra në mend se ishte ajo e cila do të duhej ta merrte nismën për çfarëdo bisede. Dhe, që nga ai moment, u ndjeva marrëzisht i qetë dhe, madje, munda të mendoja, gjithashtu, marrëzisht: Tani kemi për të parë se si do t’i shkojë kësaj.

Në ndërkohë, pavarësisht këtij gjykimi, aq ndihesha nervoz dhe i emocionuar sa s’isha në gjendje të bëja gjë tjetër përveç ta përcillja marshin e saj anës tjetër të trotuarit, pa menduar se nëse do të doja t’i jepja, të paktën, mundësinë hipotetike të më pyeste ndonjë adresë, më duhej të kaloja në anën tjetër të rrugës dhe të afrohesha. Vërtet, s’kishte gjë më absurde sesa të supozosh se ajo do të bërtiste prej atje për të më kërkuar ndonjë adresë.

Ç’të bëja? Sa do të zgjaste kjo situatë? U ndjeva krejtësisht i mjerë. Ecëm disa blloqe. Ajo vazhdoi të ecte vendosmërisht.

lsha shumë i trishtuar, por më duhej t’i shkoja gjer në fund kësaj pune: ishte e pamundur që, pasi e kisha pritur muaj të tërë këtë moment, ta lija këtë mundësi të më shkiste nga duart. Dhe, të ecurit e shpejtë, derisa shpirti më lëkundej aq shumë, më shkaktonte një ndjesi të pazakontë: mendja ime ishte si një krimb qorr e i ngathët, brenda një automobili me shpejtësi të madhe.

U kthye në qoshen e San Martinit, bëri ca hapa dhe hyri në ndërtesën e Kompanisë T. E kuptova se më duhej të veproja shpejt dhe e ndjeka pas, edhe pse, në ato momente, ndjeva se po bëja diç të tepruar e monstruoze.

E priste ashensorin. S’kishte tjerë njerëz. Njëri brenda meje, më guximtar se unë, shqiptoi këtë pyetje tmerrësisht të marrë: Kjo është ndërtesa e Kompanisë T?

Një tabelë, e madhe ca metra, që mbulonte gjithë pjesën e përparme të ndërtesës, shënjonte se kjo ishte ndërtesa e Kompanisë T.

Sidoqoftë, ajo u kthye me thjeshtësi dhe m’u përgjigj duke pohuar. (Më vonë, duke reflektuar mbi pyetjen time dhe thjeshtësinë e qetësinë me të cilën ajo m’u përgjigj, konkludovase, në fund të fundit, ngjan që shumë herë njerëzit nuk i shohin këto tabela tepër të mëdha se, kësisoj, pyetja s’ishte aq e marrë, siç e mendova në momentet e para.)

Por, menjëherë, kur më shikoi, u skuq aq fort, sa e kuptova se më njohju. Të tillë variant s’kisha paramenduar kurrë. Sidoqoftë, ishte mjaft logjik, sepse fotografia ime ishte shfaqur shumë shpesh nëpër revista e gazeta.

U emocionova aq shumë, sa qeshë në gjendje t’i drejtoja vetëm edhe një tjetër pyetje bajate. E pyeta befas:

Pse u skuqët?

Ajo u skuq edhe më dhe ndoshta deshi të më përgjigjej kur unë, i dalë krejtësisht nga vetja, shtova vrik

 U skuqët ngaqë më njohët. Me gjasë mendoni se kjo ështe një rastësi, por nuk është e tillë, nuk ka rastësi kurrë. Kam menduar rreth jush me muaj të tërë. Sot ju pashë tek ecnit në rrugë dhe ju përcolla. Më duhet t’ju pyes diçka, diçka në lidhje me dritaren e vogël, kuptoni?

Dukej e frikësuar:

– Dritarja e vogël? – belbëzoi. – Ç’dritare e vogël?

Ndjeva këmbët të më dridheshin. Ishte e mundur mOS kujtohej? Pra, s’çonte peshë për të dhe e kishte shikuar veç për kureshtje. U ndjeva qesharak dhe mendova, marramendthi, se gjithë ç’kisha bërë e menduar tërë këta muaj (përfshirë edhe këtë skenë) ishte maja e marrëzisë dhe budallallëkut, një nga ato trillet e mia imagjinare, mendjemadhe aq sa ato rindërtimet e një dionsauri nga një gjetje vertebre të thyer.

Vajza sa s’ia nisi vajit. Mendova se bota do të më shembej mbi kokë, pa më dhënë afat të ndërmirrja gjë efikase. E zura veten duke thënë diçka që tani më vjen turp ta shkruaj:

Shoh se paskam gabuar. Ditën e mirë.

Dola rrëmbimthi dhe eca, pothuajse duke vrapuar, pa cak e adresë. Kisha ecur një bllok të tërë kur dëgjova një zë prapa të thoshte:

Zotëri, zotëri!

Ishte ajo; më kishte ndjekur, pa marrë guximin të më ndalte. Ishte aty dhe s’dinte si ta shpjegonte atë që kishte ndodhur. Me një zë të ulët më tha:

Më falni, zotëri… Faleni marrëzinë time… Isha aq e frikësuar…

Ca momente më parë, bota më ishte një kaos gjërash dhe njerëzisht të padobishëm. Ndjeva sikur tani po formësohej përsëri dhe po rimerrte frerët në duar. E dëgjova i heshtur.

S’e kuptova se po më pyesnit rreth skenës së pikturës – tha, me angështi.

Pa menduar fare, e kapa për krahu.

Atëherë, ju kujtohet?

Ndenji një moment pa e hapur gojën, me sytë mbërthyer në tokë. Pastaj, tha ngadalë:

– Më kujtohet vazhdimisht .

Më pas, diçka e çuditshme ngjau: u duk se u pendua për ato që kishte thënë sepse, papritur,ma ktheu shpinën dhe gati nisi të vrapojë. Pas një çasti habie, vrapova pas saj, derisa ma kapi truri se sa qesharake ishte kjo skenë; shikova majtas e djathas dhe vazhdova të ecja me hapa të shpejtë, por normal. Vendosa kështu për dy arsye: e para, sepse ishte qesharake që një njeri i famshëm të vraponte rrugës pas nje vajze dhe, e dyta, sepse s’ishte e nevojshme. Kjo e fundit ishte më esencialja, mund ta shihja sa herë të doja, kur ajo të hynte apo dilte nga zyrja e saj. Pra, pse të vrapoja si i çmendur? E rëndësishmja këtu, më e rëndësishmja ishte se asaj i kujtohej skena e dritares: I kujtohej vazhdimisht. Isha i kënaqur, ndihesha i gatshëm për gjëra të mëdha, vetëm se e qortoja veten pse kisha humbur kontrollin atje te ashensori dhe tani, përsëri, që vrapova pas asaj sikur buda;;a. kur ishte më se e qartë se mund ta takoja në çfarëdo kohe, në zyrë./KultPlus.com

Antifonë (Himn liturgjik)

Posted on by Kult Plus

Manuel Machado

Eja, mbretëreshë e puthjeve, lule e shfrenuar
buzëqeshje e çmendur, dashnore pa dashuri…
Eja, unë ta di dhimbjen që gëzimin ka kapluar
dhe lutjen e hidhur që në gojë të rri.

Unë s’të ofroj dashuri, kur ti i thua jo dashurisë;
e di sekretin tënd, virgjëreshë e njollosur;
Dashuria është armike e kënaqësisë
në të cilën hidhërimin tonë kemi fundosur.

Të duhemi… Tash ajo kohë ende s’ka ardhë!
Ty dhe mua na çojnë dallgët përpjetë.
Në t’njëjtën kohë, jemi shenjtorë dhe mëkatarë;
Në t’njëjtën kohë, jemi mbretër dhe të shkretë!

Unë e di që t’njëjtët që na adhurojnë
thellë-thellë njëlloj na përbuzin mua e ty.
Dhe të drejtë janë zërat që na nënçmojnë…
S’ka çmim ajo që shesim ne të dy.

Kështu, të dy: ti – dashuri, unë – poezi,
e japim për ar botën që e përçmojmë…
unë shpirtin; trupin prej perëndeshe, ti;
Eja të qeshim bashkë, teksa vajtojmë.

I riu, tek ne, s’dëshiron tjetër veç Natyrshmërisë
të bëjë, mes poezive dhe bakanaleve,
dhuratën perandorake të bukurisë,
dritë, në rrugën e errët të vdekatarëve.

Oh! Ngrije kokën, lule e mbushur me gjallëri
që fal hijeshi, kënaqësi, ngjyra, aroma…
Thuaju me atë gojë epshore plot freski
që nuk janë të kësaj bote dashuritë tona!

Në fat, rrugëtimi i njëjtë na ka rënë pjesë ,
një ankth i ngjashëm na ngre e s’ka të kryer,
derisa të ngatërrohen përgjithmonë në harresë,
hijeshia jote e kalbur dhe vargu im i thyer.

Le ta kryqëzojmë rrugën tonë të Fatkeqësisë
ballëlartë, duart kapur t’i kemi
Eja me mua, mbretëreshë e bukurisë,
Kurtizane dhe poetë, të një gjaku jemi!/ KultPlus.com

‘Asnjë e vërtetë nuk mund ta shërojë dhimbjen të cilën e ndjejmë kur e humbasim dikë që e kemi dashur’

Posted on by Kult Plus

“Asnjë e vërtetë nuk mund ta shërojë dhimbjen të cilën e ndjejmë kur e humbasim dikë që e kemi dashur. S’ka të vërtetë, s’ka sinqeritet, s’ka forcë, s’ka mirësi që mund ta shërojë atë dhimbje.

E gjitha që mund të bëjmë është të shohim përmes saj deri në fund dhe të mësojmë diçka prej saj, por ajo që do ta mësojmë nuk do të na ndihmojë në përballjen me dhimbjen tjetër, e cila vjen tek ne pa paralajmërim.”

“Nuk më intereson se çfarë do të bësh me mua, por vetëm nuk dua të më lëndosh. Tashmë kam pasur mjaftueshëm lëndime në jetën time. Më shumë se mjaftueshëm. Tani dua të jem e lumtur.”

“Nuk është se ne nuk përshtateshim. Ne thjeshtë skishim asgjë për të thënë.”

– Haruki Murakami, “Norwegian Wood” / KultPlus.com

Kryeministri Kurti: Kosova shteti me kapacitetin më të madh të baterive për kokë banori

Posted on by Kult Plus

Kryeministri i vendit, Albin Kurti, tha se Kosova po bëhet shteti me kapacitetin më të madh të baterive për kokë banori në botë.

Kurti, në një postim në rrjetin social Instagram, tha se programi ‘Kompakt’, është investimi më i madh në energji në dekadat e fundit dhe kap vlerën prej 236.7 milionë dollarë është, kurse vlera e investimit. 202 milionë prej tyre grant nga SHBA-ja.

“Kosova po bëhet shteti me kapacitetin më të madh të baterive për kokë banori në botë. Programi Kompakt, që është investimi më i madh në energji në dekadat e fundit, hyri në fuqi nga sot. 236.7 milionë dollarë është vlera e investimit. 202 milionë prej tyre grant nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës kurse 34.7 milionë bashkëfinancim nga Qeveria e Republikës së Kosovë”, ka shkruar Kurti në Instagram.

Ndryshe, Qeveria e Kosovës dhe Korporata e Sfidës së Mijëvjeçarit të Qeverisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës (MCC) lansuan programin Kompaktin MCC-Kosovë, i fokusuar në ofrimin e zgjidhjeve moderne të energjisë së pastër për të përmirësuar besueshmërinë e energjisë elektrike në vendin tonë.

Filharmonia organizon koncert nën drejtimin e dirigjentit McCracken

Posted on by Kult Plus

Orkestra e Filharmonisë së Kosovës do të prezantohet me një koncert me solistët Erëmira Çitaku dhe Meriton Ferizi, nën drejtimin e dirigjentit britanik, Chris McCracken.

Repertori i mbrëmjes përfshinë “Koncert për flaut Nr. 1” nga francezi André Jolivet në interpretim të flautistes Çitaku dhe Orkestrës Harkore.

“Një prej veprave më të njohura të shkruara për instrumentin e fagotit “Koncert për fagot Nr. 2” nga kompozitori gjerman Franz Danzi, vjen premierë për publikun e Prishtinës. Kjo në interpretim të orkestrës dhe fagotistit të parë të Filharmonisë së Kosovës Meriton Ferizi.

Në pjesën e dytë të koncertit, do të interpretohet “Simfonia Nr. 8” e kompozitorit Antonín Dvořák”, thuhet në njoftim.

Koncerti mbahet më 11 maj, në ora 20:00, në Atelienë e Pallatit të Rinisë./KultPlus.com

Spanja i jep vlerësim të lartë shfaqjes ‘Ëndërrat e Hamletit’ të Mentor Zymberajt

Posted on by Kult Plus

Shfaqja ‘Ëndërrat e Hamletit’  me regji të Mentor Zyberajt ka marrë vlerësim të lartë në Festivalin Ndërkombëtar të Monodramës “OTHER VOICES” , në Teatrin La Abrego, në Spanjë, shkruan KultPlus.

Lajmin e ka bërë të ditur regjisori i shfaqjes Mentor Zyberaj përmes një shkrimi në facebook.

“Uroj për këtë sukses bashkëpunëtorët dhe kolegët të cilët janë pjesë e realizimit të shfaqjes. Falënderojmë Ministrinë e Punëve të Jashtme për kontributin e pjesëmarrjes në Festival!”, është shprehur regjisori Zyberaj.

Regjinë dhe interpretimin e shfaqjes “Ëndërrat e Hamletit” e ka realizuar aktori dhe regjisori, Mentor Zymberaj, përderisa tekstin e ka shkruar artistja Nina Mazur./ KultPlus.com

Lansohet programi i Kompaktit MCC-Kosovë: Synohet revolucionarizimi i sektorit të energjisë

Posted on by Kult Plus

Korporata e Sfidave të Mijëvjeçarit (MCC) dhe Qeveria e Kosovës lansuan programin Kompakt, i cili do të mundësojë zgjidhje të energjisë së pastër, për të përmirësuar gjendjen e energjisë në Kosovë.

Në fjalën e saj, Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, duke falënderuar Shtetet e Bashkuara të Amerikës për mbështetjen e vazhdueshme ndaj Kosovës, tha se ky projekt nuk është vetëm investim në energji, por edhe në të ardhmen e vendit.

Ajo tha se në qendër të këtij projekti është transformimi i sektorit të energjisë nëpërmjet parimit të barazisë.

Osmani theksoi se MCC fokusohet në projekte që synojnë ruajtjen e energjisë në bateri e që si të tilla do ta revolucionarizojnë sektorin e energjisë së Kosovës.

Ndërkaq, kryeministri Albin Kurti Kurti theksoi se me këtë program synohet që të sigurohet që të rinjtë e vendit që janë të përgatitur profesionalisht të marrin pjesë në sektorin e energjisë moderne në të ardhmen.

Ai gjithashtu premtoi se do të rritet edhe pjesëmarrja e grave në sektorin e energjisë, të paktën 33 për qind deri në vitin 2031.

Kurse në fjalën e tij, ambasadori amerikan në Kosovë, Jeffrey Hovenier, dha më shumë detaje në lidhje me këtë grant.

Ai tha se kompaktet janë grante 5-vjecare mes MCC dhe vendeve që i plotësojnë disa kritere, duke shtuar se është me rëndësi që Kosova është pjesë e atyre vendeve.

Të udhëtosh

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Gabriel García Márquez
Përktheu: Albert Bikaj

Të udhëtosh do të thotë të largohesh nga shtëpia,
të lësh pas shokët
të tentosh të fluturosh;
të fluturosh duke mësuar drejtime të tjera
duke kaluar nëpër shtigje
Do të thotë tentim për të ndryshuar.
Të udhëtosh do të thotë të vishesh si i çmendur
të thuash “nuk më intereson”,
do të thotë deshirë për tu rikthyer.
Rikthim duke vlerësuar imsirat
Teksa shijon një gotë,
do të thotë deshirë për të filluar.

Të udhëtosh do të thotë të ndihesh si poet,
Të shkruash një letër,
të dëshirosh një përqafim.
Të përqafojnë kur të mbërrish pran portës
Duke mallëngjyer qetësinë
do të thotë të lëjosh që të puthesh.

Të udhëtosh do të thotë të bëhesh tokësor
të njohësh njerëz të tjerë
t’ia fillosh nga e para.
Të shtrishë dorën,
të mësosh nga i forti,
[do të thotë] të ndihesh i vetmuar.

Të udhëtosh do të thotë të largohesh nga shtëpia,
të vishesh si i çmendur
Duke thënë çdogjë e asgjë në një kartolinë.
Do të thotë të flesh në një shtrat tjetër,
të ndjesh se koha është e shkurtër,
të udhëtosh do të thotë të kthehesh pas. /KultPlus.com

Kur Drajzeri erdhi në shqip

Posted on by Kult Plus

Në fundprillin e vitit 1957 lexuesi shqiptar mori romanin e shkrimtarit amerikan Teodor Drajzerit “Një tragjedi amerikane” në dy vëllime, të shqipëruar nga Bujar Doko. Po nga ky autor në vitin 1965 u përkthye dhe u botua romani “Gjeniu”. Të dy veprat janë ribotuar disa herë në vendin tonë. Ato janë përkthyer e botuar edhe në Prishtinë.

“Një tragjedi amerikane” u botua në dhjetor 1925 në dy volume. Me këtë vepër, Drajzer krijoi një rrëfim prekës dhe në të njëjtën kohë të fuqishëm mbi rininë në shoqërinë industriale amerikane. Për vite të tëra, Drajzer kishte mbledhur të dhëna mbi histori të ndryshme të djemve të rinj të dëshpëruar për një vend në shoqëri. Në veçanti, vëmendjen e autorit e tërhoqi çështja e Chester Gillette. Në rajonin Herkimer, Nju Jork, në vitin 1906, Gillette nxori për shëtitje në liqen të dashurën e tij shtatzënë dhe e la të mbytej. Autori i krimit makabër u zbulua shumë shpejt dhe Gillette u dënua me vdekje në karrigen elektrike, vendim që u zbatua në mars 1908.

Gillette ishte personazhi mbi të cilin u krijua Klajdi i Drajzerit. Një i ri i cili fillon punë në fabrikën e xhaxhait të tij dhe që dyzohet mes ndjenjës për një vajzë të thjeshtë dhe ambicies për lidhje me një vajzë të shoqërisë së lartë. Ambicia rezulton më e fortë. Klajdi mëson për shtatzëninë e të dashurës punëtore dhe vendos ta heqë qafe, në kuptimin e parë të fjalës. Klajdi e lë vajzën shtatzënë të mbytet në liqen, megjithatë shpresat e tij për t’u bërë pjesë e shoqërisë së lartë mbyten bashkë me vajzën: Klajdi arrestohet, dënohet dhe ekzekutohet në karrigen elektrike.

Për të shkruar romanin e njohur, Drajzer bëri muaj të tërë kërkime në të dhënat gjyqësore dhe raportimet e gazetave mbi çështjen Gillette-Brown. Qëllimi i Drajzerit nuk ishte të tregonte një histori pasioni dhe krimi, një histori të një vrasësi gjakftohtë. Ndërsa lexon librin, nuk i shpëton dot një lloj keqardhjeje për Klajdin, edhe pse krimi që kreu është makabër. Klajdi ishte fajtor, por edhe viktimë në të njëjtë kohë, viktimë e sistemit, kohës, shoqërisë në të cilën jetoi./Hejza/KultPlus.com

Presidentja Osmani: Programi ‘Kompakt’ është investim për të ardhmen e Kosovës

Posted on by Kult Plus

Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, me rastin e lansimit të programit “Kompakt”, ka thënë se është një simbol i mbështetjes së pakompromis në marrëdhëniet strategjike ndërmjet dy shteteve tona dhe qytetarëve tanë.

Sipas saj, ky event përveç shënimit tonë të bashkëpunimit të suksesshëm po ashtu përbën edhe fuqizimin e vendit.

“Ky kompakt përfaqëson më shumë se sa një grant, është një simbol i mbështetjes së pakompromis në marrëdhëniet strategjike ndërmjet dy shteteve tona dhe qytetarëve tanë. Marrëdhënie e ndërtuar në vlera, respekt të përbashkët për prosperitet”, ka thënë Osmani, duke shtuar se SHBA kanë mbështetur Kosovën dhe kanë qëndruar pranë nesh edhe në ditët më të vështira në secilin hap të saj, duke përpjekur në zhvillimin ekonomik dhe atë demokratik.

“Kompakti që po lansojmë sot nuk është vetëm investim në infrastrukturën e energjisë dhe qëndrueshmërinë e ekonomisë sonë, por është investim për të ardhmen e Kosovës dhe njerëzve të saj”, tha presidentja e vendit.

Ajo, tutje shtoi se në qendër të këtij projekti që po lansohet sot është transformimi i energjisë përmes zbatimit të solucioneve inovative dhe vendosja e parimit të barazisë, si parakusht në qëndrueshmërinë në botën e energjisë .

“Si e tiullë MCC-ja fokusohet kryesisht në projektet e ruajtjes së energjisë në bateri që do ta revolucionalizojë energjinë e Kosovës, të adresojë sfidat më të mëdha të Kosovës e të rajonit që është qëndrueshmëri e energjisë dhe besueshmëria në të”, tha mes tjerash presidentja Osmani./rtk/ KultPlus.com

Shkrimtarët e Ballkanit të shqetësuar me qëndrimin luftënxitës të Serbisë

Posted on by Kult Plus

Me një letër dërguar opinionit ndërkombëtar, anëtarët e PEN Qendrës Ndërkombëtare, shkrimtarë dhe shkrimtare nga hapësira e ish- Jugosllavisë, kanë shfaqur shqetësimin për situatën e përgjithshme në Ballkanin Pereëndimor dhe për këtë kanë fajësuar regjimin e Beogradit për shka të qëndrimit luftënxitës në Kosovë, Bosnjë e Hercegovinë dhe në Mal të Zi.

Shqetësimit të këtyre PEN Qendrave, u bashkohet edhe PEN Qendra e Kosovës.

Në vazhdim, letra e PEN Qendrave:

“Ne, anëtarët dhe anëtaret e PEN Qendrës Ndërkombëtare, shkrimtarë dhe shkrimtare nga hapësira e ish-Jugsllavisë, ia tërheqim vëmendjen opinionit botëror për rrezikun e qartë dhe të shpejtë nga konfliktet në territorin e Ballkanit Perëndimor.

Vite më herët, narrativat agresive të nacionalsitëve serbë ndihmuar nga regjimi në Beograd dhe nga një pjesë e klerit të Kishës Ortodokse Serbe, destabilizuan rajonin, para së gjithash Bosnjë e Hercegovinën, Malin e Zi dhe Kosovën.

Me fillimin e invadimit rus në Ukrainë, retorika gresive serbomadhe përforcohet në gjithë ish-Jugosllavinë. Regjimi në Beograd dhe regjimi në Banjallukë (entiteti i Republikës Serbe, B e H), nuk fshehin simpatitë ndaj apetiteve imperialiste të Rusisë dhe as rëndësinë e përkrahjes së regjimit në Kremlin.

Në shtatorin e vitit 2023, përshkallëzimi i armatosur filloi me sulmin terrorist në Banjskë (Kosovë), ndërsa, sa vie e afrohet votimi për rezolutën e KB-së për gjenocidin srebrenicas, kërcënimet e Milorad Dodikut me shkëputje të Republikës Serbe po forcohen dhe këto nuk do të duhej nënçmuar. Pranimi i pritshëm i Kosovës në Këshillin e Europës është edhe një pikë kritike, sepse regjimi i Aleksandër Vuçiqit nuk po tregon asnjë gatishmëri për bashkëpunim, paqe dhe kompromis. Përkundrazi, me paralajmërimin për tubime serbomëdha me organizim të shtetit të Serbisë dhe të Kishës Ortodoske, qëndrimi luftënxitës i regjimit të Beogradit bëhet i qartë dhe i rrezikshëm.

Regjimi agresiv beogradas, i cili pafshehur dhe haptas po armatoset, është burimi kryesor i destabilitetit në Ballkanin Perëndimor. Njëherë në të kaluarën, kjo narrativë e po këtyre qarqeve, na ka shtyrë në luftën e përgjakshme dhjetëvjeçare në hapësirën e ish-Jugosllavisë. Nuk guxojmë të lejojmë që kjo të ndodhë sërish. Duhet ta dimë rrezikun dhe duhet ta ngrëmë qartë zërin kundër konflikteve të armatosura në territorin e Ballkanit Perëndimor.

Me këtë rast apelojmë te regjimi i Beogradit që të pranojë pajtimin si opsion të vetëm të mundshëm politik në hapësirat e ish-Jugosllavisë. Poashtu apelojmë te bashkësia ndërkombëtare që të reagojë urgjentisht ndaj këtij rreziku dhe të bëjë çdo gjë që është në forcën e saj ashtu që flaka e luftës të mos ndizet sërish në Ballkanin Perëndimor.

Theksojmë se ky apel nuk është drejtuar kundër popullit serb, por, përkundrazi, ka për qëllim që edhe atë ta mbrojë nga regjimi që po e shtyn edhe më tej në konflikte në rajon, dhe më së shumti t’i mbrojë ata që kanë guximin t’i kritikojnë veprimet e regjimit aktual në Serbi,

Të shqetësuar, ju lusim për bashkëpunim dhe paqe”, përfundon letra të cilën e kanë nënshkruar anëtarët e PEN Qendrave:

Adil Olluri
Adnan Čirgić
Ag Apolloni
Agron Gashi
Ahmed Burić
Ajla Demiragić
Aleksandar Radoman
Alida Bremer
Almir Alić
Aljaž Koprivnikar
Amir Brka
Andrea Lešić
Andrej Nikolaidis
Anton Berishaj
Antonije Nino Žalica
Artan Krasniqi
Asmir Kujović
Avni Spahiu
Aziz Mustafa
Barbara Pogačnik
Binak Kelmendi
Boban Batrićević 
Boris A. Novak
Branko Čegec
Diana Burazer
Dije Demiri Frangu
Dražen Katunarić
Dubravka Duba Sambolec
Dušan Gojkov
Đorđe Šćepović
Elvis Ljajić
Engjëll I. Berisha
Esad Duraković
Fahredin Shehu
Faiz Softić
Ferida Duraković
Flamur Maloku
Gëzim Aliu
Ibrahim Berisha
Ibrahim Kadriu
Iva Grgić Maroević
Ivan Herceg
Ivan Radeljković
Izet Perviz
Jasna Šamić
Jelena Luzina
Jelena Šušanj
Lana Derkač
Lidija Dimkovska
Lila Cona
Lindita Tahiri
Lulzim Tafa
Marijan Grakalić
Marko Vidojković
Milan Jazbec
Milazim Krasniqi
Milena Šmit
Milorad Popović
Monika Žagar
Nadežda Čačinović
Naim Kryeziu
Naime Beqiraj
Nataša Konc Lorenzutti
Nenad Popović
Nerimane Kamberi
Nerzuk Ćurak
Nihad Hasanović
Osman Gashi
Safer Grbić
Said Khatibi
Sali Bashota
Sanja Orlandić
Sanja Roić
Sanja Šoštaric
Selma Raljević
Senada Kreso
Sibila Petlevski
Sonja Zubović
Šuhreta Dumanić
Tanja Miletić Oručević
Tanja Tuma
Tijana Rakočević
Tomica Bajsić
Vahid Duraković
Vahidin Preljević
Vanda Mikšić
Vesna Mikolič
Vladimir Martinovski
Vladimir Martinovski
Xhevahire Izmaku
Zlatko Topčić
Zoran Anchevski 
Zvonko Maković/ KultPlus.com

Ministria e Shëndetësisë: AstraZeneca u përdor vetëm në fillim, deri tani asnjë efekt anësor serioz nga vaksinat

Posted on by Kult Plus

Ministria e Shëndetësisë ka thënë se deri më sot, nuk është regjistruar asnjë efekt anësor serioz nga përdorimi i vaksinave Covid-19, në Kosovë.

Këtë e konfirmon në një përgjigjie për klankosova.tv, vet kjo ministri, kur u pyet mbi mundësitë e ndonjë pasoje që mund të kenë qytetarët nga vaksina AstraZeneca, kompani e cila e pranoi për herë të parë në një proces gjyqësor, se mund të shkaktojë mpiksje fatale të gjakut.

”Në Kosovë, me qëllim të monitorimit të efekteve të padëshiruara (efekteve anësore) të vaksinave gjatë vaksinimit kundër COVID-19 është themeluar Komiteti për përcjelljen e efekteve të padëshiruara dhe se përkundër administrimit të rreth 1.9 milionë dozave të vaksinës kundër COVID-19 (shumica dërmuese të Pfizer/Biontech), nuk është regjistruar asnjë efekt anësor serioz nga përdorimi i këtyre vaksinave në Kosovë”.

Tutje Ministria e Shëndetësisë thotë se shumica dërmuese e vaksinave të përdoruara kundër COVID-19 në Kosovë janë të prodhuesit Pfizer/Biontech dhe sipas saj AstraZeneca u përdor në fillet e para të pandemisë.

”Vaksina të Astra Zeneca janë përdorur vetëm në fillim, kur MSH kishte siguruar një kontigjent të vaksinave Astra Zeneca përmes OBSH-UNICEF-Gavi -Aleanca globale e vaksinave (24. 000 doza nga GAVI dhe me pas një numër dozash donacion nga Norvegjia)”.

Megjithatë, kjo ministri, në përgjigjiet e saj për klankosova.tv, shton se qysh në lansimin e saj në treg, AstraZeneca kishte njoftuar se mpiksja e gjakut dhe efektet anësore janë të mundshme tek një grupmoshë.

”Që nga fillimi i përdorimi të kësaj vaksine në nivel global, kompania Astra Zeneca, kishte njoftuar se mpiksja e gjakut mund të jetë një nga efektet anësore te mundshme (sidomos te moshat nen 40 vjeç), por e rrallë dhe se, “benefitet e përdorimit të vaksinës janë shumëfish më të larta se sa rreziqet”.

Derisa pyetur nga Klani nëse kanë bërë ndonjë hulumtim për efektet anësore potenciale tek të vaksinuarit e deritashëm nga secili lloj i vaksinës, Ministria e Shëndetësisë konfirmon se komiteti që mbikëqyr rastet mbetet ende aktiv.

”Ky komitet është edhe tani aktiv dhe përcjell çdo të re rreth vaksinave në përdorim dhe ngjarjeve të lidhura me to”.

Interesimi i Klan Kosovës, erdhi pasi AstraZeneca ka pranuar për herë të parë në dokumentet gjyqësore se vaksina e saj Covid mund të shkaktojë një efekt anësor të rrallë.

Sipas britanikes, Telegraph, avokatët argumentojnë se vaksina prodhoi një efekt anësor shkatërrues në një numër të vogël familjesh.

Gjigandi farmaceutik po përballet me një padi grupore në Britani, për pretendimet se vaksina e tij, e zhvilluar me Universitetin e Oksfordit, shkaktoi vdekje dhe lëndime të rënda në dhjetëra raste.

‘Këngët e Atdheut tim’, koncert në nder të poetit Lefter Çipa

Posted on by Kult Plus

 Ansambli i Këngëve dhe Valleve Popullore solli mbrëmë në Teatrin Kombëtar të Operas, Baletit  dhe Ansamblit Popullor shfaqjen “Këngët e Atdheut tim”. Koncerti me pjesëmarrjen e një numri të madh këngëtarësh, u realizua në nder të Mjeshtrit të Madh të Penës dhe Polifonisë së Jugut, Lefter Çipës, “Nderi i Kombit”.

Vlerat muzikore, pjesë korale të përpunuara nga krijimtaria e mjeshtrit Çipa dhe ndërthurje e polifonisë vokale me instrumentet popullore, si dhe etydi koreografik, erdhën nga orkestra, solistët, grupi vokal, grupi i valleve të AP-së, si dhe grupeve të ndryshme polifonike.

Për herë të parë erdhi në duet diva e TKOB, Eva Golemi me legjendën e rocku-t shqiptar Aleksandër Gjoka, në një përpunim të këngës së famshme “Tundu bejke e bardhë” nga kompozitori dhe drejtori artistik i Ansamblit Kombëtar, Sokol Marsi.

Koncerti pati pjesëmarrjen e veçantë të artistit Bujar Asqeriu “Nder i Kombit”, solistëve: Malvina Likaj, Aranit Hoxha, Denisa Gjezo, Mirela Aliaj, Raimond Kllogjeri, Avni Miraka; solistëve valltarë: Gëzim Halili, Helga Saraçi, Marjana Shkreta, Rei Berisha, Frenki Ziaj. Pjesëmarrës në koncert ishin edhe Irini Qirjako, Petrit Lulo, Artur Vera, Bashkim Alibali, Hatixhe Lushi, grupet polifonike të Himarës, Bënçës, Pilurit e shumë artistë të tjerë.

Poeti Lefter Çipa (Pilur, 1942 – 2021) është autori më prodhimtar i polifonisë gjatë 40 viteve të fundit. Autor i mbi 1250 këngësh të interpretuara nga grupet e famshme polifonike, Ansamblit Shtetëror të Këngëve dhe Valleve si dhe dhjetëra ansambleve të tjera artistike. Lefter Çipa konsiderohet si autori i papërsëritshëm i këngëve të vlerës së lartë artistike dhe muzikore dhe ka qenë pjesëmarrës me krijimet e veta në Festivalet Folklorike Kombëtare të zhvilluara në Gjirokastër, Berat dhe Lezhë.

Lefter Çipa është nderuar me çmime dhe dekorata, ndër të cilat edhe me dekoratën më të lartë, “Nderi i Kombit”./atsh/KultPlus.com

Ministri Çeku: Petriti u bë shqiptari i parë nga Kosova që prezanton veprën e tij në The MET

Posted on by KultPlus

Ministri i Ministrisë së Kulturës Hajrulla Çeku ka marr pjesë në prezantimin e Petrit Halilaj në New York, përkatësisht në The Met, ku bëhet edhe artisti i parë shqiptar që prezantohet në këtë nivel kaq prestigjioz, shkruan KultPlus.

Më poshtë e sjellim reagimin e plotë të ministrit Çeku.

Artisti ynë Petrit Halilaj arriti që përmes artit të sjell një pjesë historie të vendit tonë në mesin e komunitetit më prestigjioz artistik të New Yorkut, duke na bërë secilin prej nesh krenar për të dhe Kosovën njëkohësisht.

Ishte kënaqësi e jashtëzakonshme të jem pjesë e hapjes së ekspozitës së tij “ABETARE” në muzeun e New Yorkut, The Metropolitan Museum of Art.

Ekspozita u frymëzua nga vizatimet e shkrimet e nxënësve në bankat e shkollës që ai ndoqi në Runik gjatë viteve të 90-ta në Kosovë, ndërsa për prezantimin në MET zgjeroi hulumtimin në shkolla të tjera ku kishte konflikte, në Shqipëri e vende nga ish-Jugosllavia. Këto vizatime të shndërruara në skulptura metalike sjellin kujtesën kolektive dhe fuqinë imagjinative të brezave të studentëve, jetët e të cilëve u shënuan nga konflikte traumatike dhe ndarje territoriale gjatë luftërave në Ballkan.

Përtej arritjes individuale të tij, kjo është një arritje e madhe në fushën e diplomacisë publike. Petriti u bë shqiptari i parë nga Kosova që prezanton veprën e tij në The MET, duke hapur rrugën e promovimit e prezantimit të artit e Kosovës para publikut e artdashësve amerikan e më gjerë./ KultPlus.com

Makina e Mbretëreshës Elizabeth II del në ankand

Posted on by Kult Plus

Makina Daimler Maxhestik i vitit 2001 në pronësi dhe drejtuar nga mbretëresha, është aktualisht në ankand përmes shtëpisë së ankandeve Bonhams.

Bonhams tha se makina mbretërore pritet të shitet me një vlerë prej 45 mijë deri në 75 mijë dollarë. Aktualisht ka 50 oferta, me më të lartën 59 mijë dollarë.

Mbretëresha e zotëronte makinën sportive deri në vitin 2007, kur ajo iu kthye Jaguar Daimler. Për 11 vitet e fundit makina ka qenë pjesë e koleksionit privat, e ruajtur në një garazh./KultPlus.com

Ndryshon Kodi i Sjelljes në Kuvend, deputetit që ofendon i mbahet 50% e pagës

Posted on by KultPlus

Ky kod i ri parashikon një sërë masash për deputetët të cilët do të thyejnë rregulloren.

Komisioni për Legjislacion në Kuvendin e Republikës së Kosovës ka miratuar këtë të martë Kodin e Sjelljes.

Ky kod i ri parashikon një sërë masash për deputetët të cilët do të thyejnë rregulloren e kuvendit, duke ofenduar, sharë apo nxitur dhunë mes parlamentarëve. Masat ndëshkuese parashikojnë përjashtime nga seancat dhe masë administrative me mbajtjen e 50% të pagës së tyre.

Kryetari i Komisionit për Legjislacion, Adnan Rrustemi deklaroi për mediat në Kosovë se do të formohet edhe këshilli etikës, i cili do ta ketë përgjegjësi për të trajtuar rastet dhe për të përcaktuar masat ndëshkuese. Futja e Kodit të Ri vjen pas ofendimeve dhe përplasjeve fizike të ndodhura së fundmi gjatë kësaj legjislature në Kuvendin e Kosovës.

Grupe turistësh eksplorojnë Parkun Kombëtar të Llogorasë

Posted on by Kult Plus

Grupe të organizuar turistësh të huaj kanë nisur të frekuentojnë pasuritë natyrore dhe shtigjet natyrore që ndodhen në territoret e zonave të mbrojtura.

Administrata Rajonale e Zonave të Mbrojtura Vlorë shoqëroi 45 turistë italianë për eksplorimin e Parkut Kombëtar të Llogorasë.

Vizita e tyre nisi nga Qendra e Vizitorëve për të vijuar më tej drejt shtegut natyror “Qafa e Çezarit – Maja e Thanasit”.

Eksplorimi i shtegut “Qafa e Çezarit – Burimi i Ponaçës” është vetëm njëri prej shumë atraksioneve që ofron Parku Kombëtar i Llogorasë, për të cilat stafi pasionant e i përkushtuar i AdZM Vlorë ofron informacion të plotë pranë qendrës së vizitorëve dhe pikave të informimit.

Ky shteg natyror përshkon pjesën qendrore të Parkut Kombëtar Llogora. Ai ka një gjatësi prej 2.35 km. Lartësia mbi nivelin e detit shkon nga 800 m në hyrje të shtegut, duke arritur deri në afërsisht 950 m.

Gjatë shtegut gjendet dhe një nga burimet e Parkut Kombëtar Llogora, “Burimi i Ponaçes”, prej të cilit merr emrin ky shteg./atsh/KultPlus.com

Borges: Një zonjë me një bukuri thuajse alarmuese

Posted on by KultPlus

“Ndodhesha në Montevideo në një mëngjes shkrimtarësh. Në të vërtetë nuk e di saktësisht sa vite kanë kaluar qysh atëherë, tridhjetë ndoshta, nuk e mbaj mend.

Kish mjaft njerëz të shquar të pranishëm… Më tërhoqi sakaq vëmendjen një zonjë me një bukuri thuajse alarmuese. U ula menjëherë pranë saj. Biseduam për gjithçka bashkë. Për Argjentinën dhe Republikën Lindore (Uruguajin), për shkrimtarët e poetët e vendeve tona. Sigurisht, mbase për të tingëlluar dashamirës apo për ta lajkatuar, i thura lavde poetit uruguajan Herrera y Reissig. Kurse ajo, nga ana e saj lëvdoi poetin argjentinas Leopoldo Lugones.

Ishte një vazhdë shpërfaqje të virtyteve letrare të pareshtura. Teksa bashkëfolësja ime ngulmonte për dhuntitë letrare të argjentinasve, unë theksoja vlerat e Lindorëve të Uruguajit. Vijuam kështu gjatë dy orëve, që fluturuan në çast.

Më vonë, mbase pak i lodhur, e pyeta këtë grua:

– Kush jeni ju vallë?

– Unë quhem Juana de Ibarbourou, po ju?

– Unë quhem Jorge Luis Borges!

Kurrë më nuk do të takoheshim më tutje”.

Përktheu nga spanjishtja:
Elvi Sidheri

PS: Juana de Ibarbourou (1892-1979) është ndër poetet më të shquara latino amerikane të shekullit XX./ KultPlus.com

Kryeministri Kurti: Programi investiv më i madh e më inovativ i energjisë në vend nga sot po hyn në fuqi

Posted on by Kult Plus

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, përmes një njoftimi ka bërë të ditur se nga sot ka hyrë në fuqi programi investiv më i madh e më inovativ i energjisë, që kap shifrën e qindra milionëve.

Ai është shprehur se nga shuma totale prej 236.7 milionë dollarësh, 202 milionë janë grant nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, kurse 34.7 milionë janë bashkëfinancim nga Qeveria e Kosovës.

“Programi Kompakt është rezultat sa edhe dëshmi e partneritetit tonë me Korporatën e Sfidave të Mijëvjeçarit (MCC), dhe të Republikës së Kosovës me Shtetet e Bashkuara të Amerikës”, ka shkruar Kurti.

Tutje, ai është shprehur i kënaqur që ka pritur në takim Zëvendëspresidentin në MCC, Cameron Alford, bashkë me ambasadorin amerikan në Kosovë, Jeffrey Hovenier.

“Shpreha falënderimin tonë për bashkëpunimin e ngushtë dhe për mbështetjen e vazhdueshme nga Qeveria dhe populli i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në sektorin e energjisë, zhvillimin ekonomik e shoqëror të Kosovës, dhe jo vetëm, ka shkruar Kurti në fund.

12 vite nga vdekja e shkrimtarit arbëresh, Ernesto Sabato

Posted on by Kult Plus

Sábato ka lindur në Rojas, provincia de Buenos Aires në Argjentinë më 24 qershor, 1911. Nëna e tij Juana Maria Ferrari rridhte nga një familje arbëreshe e Italisë, ndërsa babai i tij, Franciso Sabato, po ashtu ishte nga Italia. Ata kishin njëmbëdhjetë fëmijë, të gjithë djem. Ernesto ishte fëmija i dhjetë i familjes Sábato. Ditën që lindi, vëllau më i madh vdiq dhe e ëma e pagëzoi Ernesto sipas vëllait të tij.[1]

Ai kreu shkollën e mesme më 1928 dhe u regjistrua në Universidad de La Plata, ku studioi fizikë dhe matematikë. Në vitin 1930 ai iu bashkua partisë komuniste dhe në atë kohë takoi Matilde Kusminsky Richter, që atëherë ishte shtatëmbëdhjetë vjeç. Të dy lanë familjet dhe studimet dhe filluan të jetojnë bashkë. Ernesto përdorte një emër konspirativ dhe ishte mjaft aktiv në parti. Në vitin 1933 ai u bë sekretar i Rinisë Komuniste, por po fillonte të zhgënjehej me partinë dhe kishte dyshime. Më 1934 ishte dërguar si delegat në Bruksel në Kongresin kundër fashizmit dhe luftës, prej aty duhej të udhëtonte për Moskë për një periudhë ‘spastrimi’. Në Bruksel Ernesto kuptoi natyrën e vërtetë të partisë komuniste dhe iku në Paris, ku jetoi i fshehur pasi partia po e kërkonte. Pa miq dhe pa para, ai fillon të shkruajë romanin e tij të parë.

Në vitin 1935 ai kthehet në Argjentinë ku martohet me Matilden dhe vazhdon studimet në Universidad de La Plata. Në vitin 1938 doktoron në fizikë dhe fiton bursë për të hulumtuar rrezatimin atomic në Laboratorin Curie në Paris. Matilde dhe djali i tyre, Jorge Federico shkojnë me të. Gjatë qëndrimit në Francë ai vazhdon të shkruajë dhe të pikturojë. Më 1939 bursa iu transferua për Massachusetts Institute of Technology. Ai kthehet në Argjentinë dhe fillon të ligjërojë matematikë dhe fizikë në Universidad de La Plata. Ftohet t’i bashkohet revistës Jugu, ku takohet me Jorge Luis Borges dhe të dy bëhen miq. Më 1941 fillon të shkruajë për gazetën La Nacion.

Në vitin 1943 ai kalon një “krizë ekzistenciale” dhe vendos të lërë shkencën dhe t’i përkushtohet krejtësisht vetëm shkrimit dhe pikturimit. Jep dorëheqje nga univeristeti dhe bashkë me familjen zhvendoset në male (Provincia de Cordoba). Fillon të shkruajë dhe shpejt përfundon librin Njëshi dhe gjithësia, që u botua më 1945. Në këtë libër Sábato haptas mohon shkencën dhe racionalen. Fiton çmime dhe nderime për këtë libër.

Roman i tij i parë Tuneli botohet më 1948. Më 1951 botohet libri tjetër Njerëz dhe dhëmbëzorë, me refleksione për paratë, arsyen dhe kalueshmërinë e kohës. Një studim për konceptet e botës dhe jetës moderne duke filluar nga Renesansa. Në vitin 1953 botohet libri Heterodoxia, që është definuar si fjalor i njeriut në krizë. Më 1955 bëhet drejtor i gazetës Mundo Argentino. Në këtë kohë Argjentina ishte në trazira politike. Më 1956 botohen dy librat më kontraverse të Sábatos: El otro rostro del Peronismo (Fytyra tjetër e peronizmit) dhe Torturas y Libertad de Prensa (Torturat dhe liria e shtypit).

Në vitin 1961 boton romanin e tij të dytë Sobre héroes y tumbas (Mbi heronjtë dhe varrezat), një studim psikologjik i njeriut i thurur me idetë filozofike të botuara më parë në librat e tij me ese. Kapitullin Raport për të verbërit shumë studiues e quajnë kryevepër të letërsisë botërore.

Në vitin 1971 fillon të shkruajë për gazetën La Opinion. Në vitin 1973 boton romanin e tretë Abaddón, el exterminador (Abadon, engjëlli i shkatërrimit), një libër për vizionin apokaliptik të botës moderne dhe për triumfin e të keqës.

Në vitin 1977 Italia i akordon çmimin “Medicci”, ndërsa më 1978, në Spanjë e dekoron me urdhrin Gran Cruz de la Orden al Mérito Civil.

Më 1984 presidenti i Argjentinës Raúl Alfonsín e emëron kryetar të Comisión Nacional sobre la Desaparición de las Personas (CONADEP), (Komisioni Kombëtar për Personat e Zhdukur), komision që ka hulumtuar rastet e personave të zhdukur gjatë diktaturës ushtarake në Argjentinë. Libri Nunca Más (Kurrë më) në të cilin jepen dëshmitë e atyre që shpëtuan dhe të dëshmitarëve të zhdukjes dhe vrasjes së mëse njëzetmijë njerëzve, është botuar si rezultat i hulumtimit të këtyre tragjedive.

Organizata e Shteteve Amerikane (O. A. S.) i jep çmimin Gabriel Mistral, ndërsa mbreti i Spanjës, Huan Karlos, e dekoron me çmimin Miguel de Cervantes. Dekorohet prapë nga Italia më 1985 me Urdhrin për Merita dhe më 1987 Fransoa Miteran, kryetar i Francës e dekoron me gradën Komandant i Legjionit të Nderit. Ka marrë gradën “Doktor nderi” (Honoris causa) nga Univeristeti Murica, Spanjë, Universidad de Rosario, Argjentinë, Universidad de Campinas, Brazil, Universidad del Litoral, Santa Fe, Università degli Studi di Torino, Itali Më 1995 në Shqipëri merr titullin Ismail Kadare, të ndarë nga fondacioni Velija. Vdiq në shtëpinë e tij në Argjentinë, më 30 prill 2011 në moshën 99 vjeçare./ KultPlus.com

Vëllimi poetik “Mahnitja e parë” nga Demë Topalli, rikthim në të kaluarën dhe vështrim nga e ardhmja

Posted on by KultPlus


“E ka krijuar,
Që ne bijtë vdekatarë prej mëkati,
Me mujt me shkrue e vetëm me shkrue.”
“Mahnitja e parë”


Fuqia e fjalës bukur të thënë arrihet përmes artit të poezisë, i cili zë vend të veçantë në zemrat e
lexuesve. Ndër shekuj e vite, poetët kanë arritur që me shkrimet e tyre të prekin skajet e vetmisë e
të harresës, të kujtojnë ndër vargjet e tyre Olimpin e lashtë, t’i drejtohen poezisë duke kërkuar nga
kjo e fundit t’i shpëtojë, t’i nxjerrë nga humnerat e trishtimit, duke shkruar e ngushëlluar vetën me
vargjet e tyre.
Me përmbledhjen poetike “Mahnitja e parë”, Demë Topalli, arriti të sjell te lexuesit një poezi sa të
veçantë, po aq edhe personale. Poezitë e poetit kosovar ruajnë shenjat identifikuese që e
karakterizojnë poezinë e cila buron nga një penë e cila u dënua në përjetësinë e të shkruarit fjalët
e pathëna.
Vepra “Mahnitja e parë” ndahet në tri pjesë: “Zani i tretë”, “Zani i dytë” e “Zani i parë”, duke mos
munguar brenda saj edhe studimet e shkruara nga Sabri Hamiti, Sali Bashota e Rifat Ismaili për
krijimtarinë e poetit, Demë Topalli.
Për Demë Topallin, arti i të shkruarit është një gjë e shenjtë, e këtë gjë e dallojmë në poezinë e
titulluar “Shtëpia e bërë prej harrese”, ku poeti shprehimisht thotë:
“Zot,
Na ruaj nga mallkimi
Me harrue me shkrue.”

Duhet me shkrue, me shkrue e me shkrue, thotë poeti i frikësuar nga harresa, e ky i fundit i
dorëzohet poezisë, përmes të cilës arrin të ruaj kujtimet që koha vret, vargje këto të cilat i mbajnë
kujtimet gjallë, se koha është dora që gjithçka ka vrarë.
Figura “një mijë” në poezitë e Demë Topallit arrin të tejkalojë skajet e pafundësisë. Një mijë vjet,
një mijë tundime, një mijë sy, shkruan poeti i cili kapërcen kufinjët e kohës, duke ndërlidhur
individualen me mallin, me kujtime e tundimin e parë, mendimet që si plumbi të rëndojnë e rënien
e parë, fjalët e thëna si urdhër i lashtë e mahnitjen e parë për një lule të paemër.
Tundimi në vargjet e poetit është një fjalë, pastaj një fjalë që bëhet tundim, e më pas një mijë
tundime që e ndjekin pas, mbuluar me terrinë e pafund të natës, errësirë kjo që do të kaplojë
gjithçka. Poeti qan për kohët e kaluara, për pafajësinë e fëmijërisë, kur të gjithë janë të pastër porsi
loti, kur ëndërrat janë më të mëdha se vetë bota, e kjo e fundit ndriçon me ngjyra më të ndritshme,
duke dëftuar mes vargjesh për dhimbjen e shkaktuar nga një kohë që dogji e shkatërroi çdo gjë.
Poeti sfidohet nga Kishtari i cili i thotë se nuk ka mbetur asgjë pa u thënë nën këtë Diell, e nga ky
tundim buron dëshira e poetit për të shkruar e për të krijuar, për të përjetësuar gjëra të reja brenda
vargjeve të cilat do ishin dëshmitare të krijimit të vargjeve të reja në të ardhmën:
“E ke thënë, po harrove
Që vetë ti je poezi vaji e gjëme…
Ndoshta i gjithë ky tundim vjen
Ngase ne kemi me u vdjerrë, me shkue;
Por ti harrove se në këtë botë
Kemi ardhë me lanë farën e me ikë
Që të tjerët të vijnë, të reja me krijue.”
Brenda vargjeve të poezive të tij, poeti arrin të dëgjojë heshtjen e të flas me gojë mbyllur, si një
mjeshtër që nuk bënë zë, i heshtur mes fjalëve që vdesin, i braktisur nga koha e historia. I mbyllur
në një kafaz për të cili i ishte premtuar lumturia, poeti kërkon të gjej rrugën e shpëtimin të sytë që
ende dinë me pa, se nuk donte ta zinte terri në një iluzion muresh të vërbëra.

Poeti gjen ngushllimin në fjalët e shkruara, të cilat i karakterizon si një urdhër i lashtë, edhe pse
kjo e fundit është si një gjë mizore që e vret dhe e tundon:
“Po, krejt çfarë ka mbetur nga kjo rrugë
S’është gjë tjetër pos një urdhër hyjnor
Me shkrue e me shkue.”
Ka çaste që na ngushtojnë mendjen e zemrën, porsi makthe nate, na dëfton poeti, i cili nuk do të
braktiset nga fjalët e shkruara, nuk do që këto të fundit të simbolizojnë zbrazëti e të ftohin zemra,
nuk do që vargjet e tij të vdesin ende pa jetuar:
“Ka çaste,
Kur mendimi mbyllet deri në errësim
Dhe fjalët vijnë krejt të sfilitura, vdesin,
Vdesin ende pa ra në letrën e bardhë.”
Heshtja është krijimi i fjalës së shkruar që kumbon, një çasti që vlen sa një mijë të tjerë. Madhështia
e vetmisë i dorëzohet penës së poetit i cili është dashnues i heshtjes e i qetësisë shpritërore të cilën
e gjen mes vargjeve të poezive:
“Me vdekë,
Një mijë herë me vdekë
E me u ngjallë bashkë me ty
Përsëri, në Heshti.”
Poeti, mallin e pafundësinë e të bukurës arrin ta fsheh në vargjet e poezive të tij, ndër drithërima
hane, kur donte që të shihte botën me sy kange. Poeti shpreh mall për botët e largëta të krijuara
nga mbretëria e vetmisë.

“Ti, lule paemër, apo ndoshta,
Dritë e parë, e lashtë, ndezuri,
Nganjëherë sikur vjen prej botëve
Që kurrë s’i kanë parë këta dy sy.”
Janë vargje nga poezia e titulluar “Për një lule të paemër”, ku paraqitet një poet i cili mbizotërohet
nga ndjenjat, nga e bukura e nga një vetmi e përkryer me lulen e paemër, duke dëftuar për
pamundësinë e të krijuarit të një emri që përshkruan të bukurën e mahnitëshme, nga e cila nuk
mund të ikë. Poeti e quan vetën si një rastësi kohe, si një rrëfim të mbyllur karshi lules së paemër
së cilës i lutet t’i vihet frikës përballë e të vie në këtë botë mëkatarësh, duke e parë këtë të fundit
si të paarritshme:
“Ti, lule e paemër, dritë e parë,
Ndezuri, apo ndoshta, asgjë tjetër,
Veçse përftyrim i një ëndrre të lashtë,
Që gjakon, po s’mund ta rrëfejë asnjeri.”
Poezia “Mahnitja e parë”, që mban edhe titullin e kësaj përmbledhjeje poetike, arrin të tejkalojë
“errësinë” e poezive paraprake: “Tundimi i parë” e “Rënia e parë”, duke u qëndruar karshi dy
poezive të përmendura, “Mahnitja e parë” arrin të përcjellë përmes vargjeve të bukurën e plotë të
botëve të largëta, e cila ruhet nga një zjarr i lashtë e i perëndishëm. Një bote e cila në heshtje ruan
të bukurën që kanë parë sytë prej drite, botë që ruajnë mallin e na bëjnë me qa.
“Zani i dytë” nis me poezinë ku paraqitet një poet i lënë në errësi, i cili gjen vetën në misteret e
kohës brenda një libri të pashkruar, të lidhur nyjë, një poet që bredh mes hijenash, duke u lutur të
kthehet në Prishtinë. Poezitë e kësaj nënndarje karakterizohen me një lloj udhëtimi të shkurtër mes
kohës e hapësirës, për të kaluar nga libri i pashkruar për te haberi i madh, lajmi i gëzueshëm që e
presin të gjithë.
Ndërtuar mbi misteret e miteve të shkruara ndër shekuj, krijimtaria e Demë Topallit na shpie në
një udhëtim për të cilin nuk dimë në zgjatë një mijë vjet a është thjeshtë një ëndërr, një udhëtimi
që fshihet në librin e pashkruar, në të fsheshtat e pathëna, në dhembjen e parë tek e cila fshihet
burimi i gëzimit të madh, Haberi i mirë.

“Dola nga nata plot vrer
Në fushëgjaku
Shëmti e re hyri në një poetikë.
Atje lart, një mijë vjet udhëtim
Mora një grusht zjarr
Ta sjellë këtu një Haber të mirë.”
Te “Zani i parë”, apo nënndarja që karakterizon pjesën e fundit të kësaj përmbledhjeje poetike, e
gjejmë një poet të fshehur midis botësh me stoli të rreme, një poet që tretet në natën e pafund e në
errësirën e thellë.
Ndër vargje dallojmë një poet sa të dëshpëruar, po aq edhe të zemëruar me të vërtetat me të cilat
realiteti të thumbon:
“Kjo natë që më treti në një thellësi
Dhe pashë si fjala vdes
Ende pa ra në fletën e bardhë
Është e vërteta e këtij çasti.”
Poeti kërkon t’i rikthehet të kaluarës, të rikthehet në fëmijëri, të kthehet në Lluga, duke dëftuar se
edhe ndonse aty flinte pikëllimi i botës, prap në atë vend gjente një lule që çel në degën e tharë.
Kjo përmbledhje poetike, shkruar nga Demë Topalli, ngërthen në vete përvojat personale të poetit,
ky i fundit arriti të krijoj vargje që sillen në një labirint enigmatik poetik.
Rikujtojmë se Demë Topalli, lindur më 1948, në Llugë të Istogut, vazhdon të merret me botimin e
revistave letrare, të njohura ndër admirues të letërsisë, “Jeta e Re” dhe “Pioneri”. Krijimtaria e tij
karakterizohet me përmbledhjet poetike: “Vera e ikur” (1972); “Druri i fatit” (1978); “Haberi i
mirë” (1991) dhe “Sytë që dinë me pa” (2016).

Vepra poetike “Mahnitja e parë”, përcaktuar si antologji personale e poetit, është botuar tash së
fundi, me një përzgjedhje të autorit nga krijimtaria e tij.

Shënim: Punimi është paraqitur në lëndën “Letërsi aktuale shqipe”, që ligjerohet nga Prof. Dr.
Sali Bashota, në studimet e nivelit master, dega e Letërsisë Shqipe, Fakulteti i Filologjisë,
Prishtinë.



Edlira Musliu