Kosova dhe historia e shqiptarëve në përgjithësi numëron shumë gra e vajza që u bënë heroina të historisë shqiptare, e tillë ishte edhe Nurije Zekaj nga fshati Raushiq i komunës së Pejës e cila në moshë të re iu bashkua karvanit për Pajtimin e Gjaqeve.
Nurie Zekaj u lind më 11 mars 1967 në fshatin Raushiq.
Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa, të mesmen në Gjimnazin “11 Maji“ (drejtimin e pedagogjisë) në Pejë.
Nurija ishte sdudente e vitit të tretë në Degen e Pedagogjisë në Fakultetn Filozofik të Prishtinës ku humbi jetën tragjikisht me 23 prill 1990.
Më 23 prill të vitit 1990 në një komplot të përgatitur nga shërbimet sekrete të shtetit të atëhershëm Jugosllav, në një aksident të orkestruar nga UDB-ja jugosllave, humbi jetën veprimtarja e shquar e çështjes kombëtare, Nurije Zekaj.
Nurije Zekaj është femra e parë e cila u bie në mend shqiptarëve sapo të kujtohet Lëvzja për Pajtimin e Gjaqeve.
Në atë botë Nurija edhe pse ishte vetëm 23 vjeçare, ishte në ballë të këtij aksioni bashkë me Anton Çetën dhe këto dy figura të shquara, njihen si simbolet e lëvizjes për pajtimin shqiptar.
Kujtojmë se në vitin 2012 Presidentja, Atifeten Jahjaga, pati dekoruar 30 personalitete në mesin e tyre edhe Nurije Zekaj, e cila mori dekoratën MEDALJA E PAQES DHE PAJTIMIT “ANTON ÇETTA” për kontributin e dhënë për paqen dhe pajtimin midis njerëzve./KultPlus.com
Magjinë e penës së tij, Shekspiri, e derdh në vargjet e sonetit të 18, një nga sonetet më të njohura e më të dashura për dashamirët e poezisë, shkruan KultPlus.
Dashuria dhe bukuria e personit të zemrës së Shekspirit, krahasohet me ditët e bukura të verës, me kujtime e paharrueshme që të dhuron stina e bukur.
Soneti 18: A të të krahasoj me një ditë vere?
“Të të krahasoj me një ditë vere?
Por, ti je më e ëmbël, më e bukur.
Erërat shkundin gonxhet e majit
dhe vera ikën kaq e shkurtër.
Syri i parajsës shpesh nxehtë shkëlqen,
por nganjëherë ja sheh arin mbuluar
dhe vrenjtja botës bukurinë ja rrëmben,
rastësisht a nga natyr’ e lodhur, munduar.
Por vera jote kurrë nuk do venitet,
as do humbasë bukurinë që të përket,
s’do krenohet vdekja se ti rend mes hijesh,
në vargun tim përjetësia të pret.
Sa kohë njerëzit rrojnë e syri sheh
Sa herë vargjet të thuhen, ti aty je.” / KultPlus.com
Distria Krasniqi ka shkëlqyer në Kampionatin Evropian të xhudos që po mbahet në Podgoricë të Malit të Zi, duke siguruar medaljen e artë për Kosovën në kategorinë deri në 52 kilogramë.
Në përballjen finale, ajo triumfoi ndaj italianes Odette Giuffrida, duke i sjellë vendit tonë suksesin më të madh në këtë kategori.
Garat për Distrinë nisën me një kalim automatik në raundin e parë, ndërsa në raundin e dytë (1/8 e finales) u përball me serben Milica Nikolić. Krasniqi dominoi këtë duel, duke e detyruar kundërshtaren të bëjë disa gabime që i sollën asaj penalitete të njëpasnjëshme, deri te kartoni i kuq.
Në çerekfinale, ajo përballej me xhudisten nga Holanda, Naomi van Krevel. Distria e filloi ndeshjen me një ‘waza-ari’ dhe më pas e përfundoi me ippon, duke kaluar bindshëm në gjysmëfinale.
Në këtë fazë, ajo u ndesh me spanjollen Ariane Toro Soler, të cilën gjithashtu e mposhti me ippon, duke siguruar një vend në finalen evropiane.
Finalja ndaj Giuffrida-s ishte një tjetër paraqitje dominuese nga Krasniqi, e cila tashmë kishte fituar ndaj saj edhe në dy përballjet e mëparshme. Edhe këtë herë, ajo nuk zhgënjeu, duke e mbyllur ndeshjen me ippon dhe duke i siguruar Kosovës medaljen e artë në këtë kampionat të rëndësishëm./KultPlus.com
Duke filluar nga ky vit, Galeria Kombëtare e Kosovës (GKK) do të zgjerojë programin e saj artistik duke marrë në administrim hapësirën e njohur si Galeria e Ministrisë së Kulturës (GMK), tani e titullar Galeria Kombëtare e Kosovës Qafa.
Si pjesë e përbërëse GKK-së, kjo galeri do të vazhdojë punën si një platformë eksperimentale dhe avangarde për artin bashkëkohor, me fokus në mbështetjen e artistëve të rinj, komisionimin e veprave të reja dhe organizimin e ekspozitave të para personale ndër të tjera – duke krijuar mundësi të reja për zhvillimin dhe prezantimin e praktikave te ndryshme artistike.
GKK Qafa e nis programin e saj me ekspozitën personale të Valdrin Thaqit, me tekst nga Erka Shalari, e cilat hapet të mërkurën, më 30 prill. Kurse, gjatë vitit në programin e kësaj galeri do të prezentohen edhe ekspozitat personale të Blerim Rracaj dhe Kemil Bektes, një ekspozitë nga koleksioni i GKK-së dhe ekspozita Artistët e Rinj. Kurse në GKK vazhdon të jëtë e hapur ekspozita personale e artistit Jetmir Idrizi, e cila është ekspozita e fundit para se ky objekt të shkoj në renovim. GKK në ndërkohë fton vizitorët që programin e saj ta përcjellin tek Galeria Kombëtare e Kosovës Qafa.
Me rastin e fillimit të programit, GKK nderon historikun e ish-Galerisë së Ministrisë së Kulturës e cila ishte pjesë e Departamenti të Kulturës në MKRS. Departamenti i Kulturës e filloi punën në maj të vitit 2000, fillimisht në ndërtesën e qeverisë dhe më pas, nga shtatori i po atij viti, u zhvendos në ambientet e Kompleksit Qafa ku gjendet edhe sot. Iniciativa për krijimin e kësaj galerie u ndërmor nga Dr. Edi Shukriu dhe z. Gonzalo Retamal, të cilët bashkëkryesonin Departamentin e Kulturës në atë kohë.
Deri në vitin 2012, galeria u menaxhua nga piktorja dhe kritikja e artit Vesta Nura, e cila thekson:
“Si koordinatorë, me z.Ziolkovsky, e më pas me znj. Margaret Wood, kemi patur detyrë, sipas përshkrimit të vendit të punës,të merremi me mbarvajtjen e institucioneve të arteve vizuele: Galerinë e Arteve të Kosovës (Galeria Kombëtare e Kosovës), Kosovafilmin (Qendra Kinematografike e Kosovës) si dhe me projekte e çështje të nivelit qendror të arteve vizuele.PërGalerinë është punuar në mënyrë vullnetare e entuziaste,pa limite kohe e kursimi ngase kishte vullnet dhe interesim për të shfaqur artin e strukur të një periudhe të vështirë kohore.”
Në periudhën e pasluftës kjo galeri u shndërrua në pikë referimi për artin bashkëkohor në Kosovë. Nën drejtimin e Znj. Nura, u organizuan mbi 250 ekspozita që hapen rrugën për shumë artistë të rinj dhe ata njohur duke përfshirë artistë si Lumturi Blloshmi, Isa Alimusaj, Hyrije Hana, Arian Berisha, Shemsedin Kasapolli, Burim Canolli, Nehbi Muriqi, Mustafa Arapi, Avni Behluli, Nevruz Musa, Magbule Xhemaili, e shumë te tjerë. Galeria po ashtu organizonte ekspozita grupore të ndryshme e me rëndësi të veçantë ishte ajo Veprat e Dëmtuara nga Lufta e Fundit në Kosovë, e kuruar nga Isa Alimusaj. Nga viti 2012, nën menaxhimin e Dhurata Ramosaj, në GMK u organizuan mbi 70 ekspozita. Me rritjen e numrit të hapësirave ekspozuese dhe fondeve të dedikuara për kulturë në vend, numri i ekspozitave në këtë galeri u zvogëlua, duke reflektuar një decentralizim të mundësive për prezantim artistik.
Kjo periudhë u shënua me krijimin e Këshillit Artistik, strukturimin e programit të ekspozitave, rritjen e buxhetit dhe të stafit profesional, si dhe me bashkëpunime ndërinstitucionale. Në vitet e fundit në programin e galerisë janë përfshirë artistë si Valbona Zherka, Lala Meredith Vula, Edi Hila, Astrit Ismaili, Barbara Prenka, Nurhan Qehaja, e Lirije Buliqi, ndër të tjerë.
Në vitet e para të funksionimit, numri i lartë i ekspozitave erdhi si përgjigje ndaj kërkesës së madhe të artistëve për të prezantuar punën e tyre, veçanërisht pas luftës dhe një dekade izolimi gjatë viteve ’90, kur mundësitë për ekspozim ishin të kufizuara kryesisht në kafe-galeri. Sidoqoftë, pavarësishtë vështirësive, në retrospektivë kjo galeri ka luajtur një rol kyç në mbështetjen e artistëve të ri dhe ka shërbyer si platformë me rëndësi për promovimin dhe afirmimin e tyre në skenën e artit bashkëkohor në vend.
Historiku i ekspozitave shërben si një tregues qe kjo galeri ka ofruar mundësi për zhvillimin e një audience më të gjerë që vlerësonte artin dhe kulturën. GMK ka kontribuar në forcimin e lidhjeve ndërmjet artit dhe shoqërisë, si një vend ku artistët mund të angazhoheshin me komunitetin dhe të zhvillonin praktikën e tyre.
Tani, GKK Qafa e renovuar rishtaz, ofron kushte më të përshtatshme për ekspozim, duke përfshirë një sistem të përmirësuar ndriçimi dhe klimatizimi që mundëson prezantimin optimal të veprave të artit.
Përveç ndërhyrjeve teknike, janë bërë investime në infrastrukturën e përgjithshme të hapësirës duke e bërë atë më funksionale për artistët, kuratorët dhe vizitorët. Gjithashtu, administrata do të ketë kushte më të mira pune për menaxhimin dhe koordinimin e ekspozitave dhe aktiviteteve edukative, duke rritur kështu kapacitetin organizativ dhe mbështetjen institucionale për programet artistike./KultPlus.com
“Kam mësuar” nga William Shakespeare përbën ndoshta mësimet më të mëdha të dramaturgut tënjohur anglez. Janë mësimet që autori ka nxjerrë përgjatë jetës së tij dhe që vendosi t’i ndante me të gjithë. Njëkohësisht, edhe pse kohërat kanë kaluar, janë mesazhet që vlejnë ende në ditët e sotme për të gjithë ne.
“Kam mësuar se nuk mund të kërkoj dashuri nga të gjithë. Unë mund t’u jap arsye të mira për tëmë pëlqyer dhe pastaj të tregoj durim që jeta të merret me pjesën e mbetur. Kam mësuar se pavarësisht se disa gjëra janë të rëndësishme për mua, disa njerëzve nuk u interesojnë ato dhe nuk kam pse t’i bind për t’i pëlqyer. Kam mësuar se mund të shpenzoj vite për të ndërtuar një tëvërtetë dhe ta shkatërroj atë në disa sekonda.
Unë mund ta përdor sharmin tim për 15 minuta, por pas kësaj duhet ta kuptoj për çfarë jam duke folur. Kam mësuar se mund ta bësh diçka në një minutë dhe pastaj të duhet të mbash përgjegjësi për atë gjë përgjatë gjithë jetës. Kam mësuar se mund të duhet shumë punë për t’u bërë personi që dëshiron të bëhesh, ama duhet të tregosh edhe durim. Por kam mësuar edhe se çdokush mund të shkojë përtej kufijve që i vendos vetes.
Kam mësuar se duhet të zgjedh midis kontrollit të mendimeve të mia, ose të jem i kontrolluar prej tyre. Kam mësuar se heronjtë janë njerëz që bëjnë atë që mendojnë se duhet të bëjnë në njëkohë të caktuar, pavarësisht frikërave të tyre.
Kam mësuar se falja kërkon shumë praktikë. Kam mësuar se në kohëra të vështira, ndihma mund të të jepet nga një person që kurrë nuk e mendoje se do të bënte mirë. Kam mësuar se nuk duhet t’i thuash asnjëherë një fëmije se ëndrrat e tij janë të pamundura për t’u realizuar. Kjo gjë mund të jetë tragjike për ta.
Kam mësuar se nuk mjafton të të falin të tjerët, duhet ta falësh fillimisht veten tënde. Kam mësuar se pavarësisht se zemra ime mund të lëndohet, bota nuk do të ndalet për këtë arsye. Kam mësuar se situatat e kaluara në fëmijërinë time janë përgjegjëse për atë që jam, por jo për zgjedhjet që unë bëj si një i rritur. Kam mësuar se kur dy njerëz debatojnë, kjo gjë nuk do të thotëse ata e urrejnë njëri-tjetrin. Nuk do të thotë as se e duan njëri-tjetrin.
Kam mësuar se sado t’i mbroj fëmijët e mi, ata do të lëndohen një ditë. Kjo gjë është pjesë e jetës. Kam mësuar se jeta ime mund të ndryshojë përgjithmonë në disa orë, për shkak të disa njerëzve që mund të mos i kem parë ndonjëherë më parë.
Kam mësuar se diplomat në mur nuk të bëjnë më të respektueshëm, apo më të zgjuar. Kam mësuar edhe se fjalët e dashurisë e humbasin kuptimin e tyre, kur përdoren pa pjekuri. Kam mësuar se disa njerëz largohen nga jeta jonë, edhe pse ne do të donim t’i kishim pranëpërgjithmonë. Kam mësuar, mbi të gjitha, se është e vështirë të jesh xhentil, të mos i lëndosh të tjerët dhe të mësosh të luftosh për gjërat që beson”./bota.al/ KultPlus.com
Komisioni Evropian ka gjobitur gjigantët e teknologjisë “Apple” dhe “Meta” për shkelje të rregullores së re digjitale të BE-së, sipas politico.eu.
“Apple” përballet me një gjobë prej 500 milionë eurosh për shkeljen e rregullave të rregullores në “App. Store”, ndërsa “Meta” me një gjobë prej 200 milionë eurosh për modelin e saj të reklamimit “paguaj ose mirato”, i cili kërkon që përdoruesit e Bashkimit Europian të paguajnë për të hyrë në versionet ad-free të Facebook dhe Instagram.
Akti i Tregjeve Digjitale (DMA) – i cili hyri në fuqi në vitin 2024 – vendos rregullat për mënyrën se si kompanitë e teknologjisë duhet të operojnë në tregun evropian.
Dy gjobat janë rezultat i hetimeve 1-vjeçare mbi aktivitetet e gjigantëve të teknologjisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Përveç gjobës, kundrejt “Apple” është lëshuar një urdhër pushimi dhe ndalimi që ka të bëjë me ndryshime të mëtejshme të produktit deri në fund të qershorit.
Nëse kompania nuk respekton kushtet, Komisioni mund ta gjobisë atë për çdo ditë që është në kundërshtim me ligjin.
Aktualisht, komisioni është duke vlerësuar ndryshimet që “Meta” prezantoi në fund të vitit të kaluar – për të respektuar rregulloren.
Një zyrtar i lartë i BE-së tha se për përcaktimin e gjobave të shpallura sot – Komisioni kishte pasur parasysh se këto janë gjobat e para të lëshuara sipas aktit DMA dhe se, për “Meta”, shkelja ishte pezulluar në nëntor, vetëm disa muaj pasi Brukseli shprehu shqetësimet e tij.
Ekzekutivi i BE-së njoftoi se ka mbyllur një hetim mbi përputhshmërinë e “Apple” me rregullat e DMA-së për browsers dhe default apps (aplikacionet e paracaktuara) pas ndryshimeve që ndihmuan konkurrentët si “Mozilla” të fitonin një terren në pajisjet iOS.
“Apple” dhe Meta nuk kanë respektuar DMA-në duke zbatuar masa që përforcojnë varësinë e përdoruesve të biznesit dhe konsumatorëve nga platformat e tyre. Si rezultat, ne kemi ndërmarrë veprime të rrepta, por të ekuilibruara zbatuese kundër të dyja kompanive, bazuar në rregulla të qarta dhe të parashikueshme”, tha komisionerja e BE-së për Konkurrencën, Teresa Ribera në një deklaratë për shtyp. /atsh/ KultPlus.com
Kush do të jetë Papa i ardhshëm? Vendimi mund të ketë një ndikim të madh ndaj Kishës Katolike dhe 1,4 miliardë katolikëve romakë të pagëzuar në botë, sipas BBC.
Ai gjithashtu pritet të jetë një proces shumë i paparashikueshëm dhe i hapur për një mori arsyesh.
Kolegji i Kardinalëve do të mblidhet në konklavë në Kapelën Sistine për të debatuar dhe më pas për të votuar për kandidatët e tyre të preferuar derisa caktohet një emër i vetëm.
Me 80% të kardinalëve të emëruar nga vetë papa Françesku, ata jo vetëm që po zgjedhin një Papë për herë të parë, por do të ofrojnë një perspektivë të gjerë globale.
Për herë të parë në histori, më pak se gjysma e atyre që do të votojnë do të jenë evropianë.
Dhe megjithëse kolegji mund të mbizotërohet nga emërimet e tij, ato nuk ishin ekskluzivisht “progresive” apo “tradicionaliste”.
Për këto arsye, është e vështirë të parashikohet se kush do të zgjidhet Papa i ardhshëm.
A mund të zgjedhin kardinalët një papë afrikan apo aziatik, apo mund të favorizojnë një nga kandidatët e vjetër të administratës së Vatikanit?
Më poshtë vijojnë disa nga emrat që përmenden si pasardhës të mundshëm të papa Françeskut:
Pietro Parolin
Kombësia: Italian
Mosha: 70
Kardinali italian Parolin, ishte sekretari i shtetit i Vatikanit nën drejtimin papa Françeskun – duke e bërë atë këshilltarin kryesor të Papës.
Sekretari i Shtetit kryeson gjithashtu Kurinë Romake, administratën qendrore të Kishës.
Pasi ka vepruar në mënyrë efektive si zëvendës papë, ai mund të konsiderohet një kryesues.
Ai shihet i përshtatshëm për t’i dhënë përparësi diplomacisë. Por ai ka qenë kritik ndaj legalizimit të martesave të të njëjtit seks në mbarë botën, duke e quajtur një votë historike në favor të vitit 2015 në Republikën e Irlandës “një humbje për njerëzimin”.
Rreth 213 nga 266 papët e mëparshëm kanë qenë italianë dhe edhe pse nuk ka pasur një papë italian në 40 vjet, strumbullari i niveleve të larta të Kishës larg Italisë dhe Evropës mund të nënkuptojë se mund të mos ketë një tjetër për momentin.
Luis Antonio Gokim Tagle
Kombësia: Filipinase
Mosha: 67
A mund të jetë Papa i ardhshëm nga Azia?
Kardinali Tagle ka qenë një udhëheqës aktiv i Kishës mes njerëzve në krahasim me një diplomat për Vatikanin ose ekspert i mbyllur i ligjit të Kishës.
Kisha ka një ndikim masiv në Filipine, ku rreth 80% e popullsisë janë katolike. Vendi aktualisht ka një rekord prej pesë anëtarësh të Kolegjit të Kardinalëve – që mund të krijojë një fraksion të rëndësishëm lobues nëse të gjithë mbështesin Kardinalin Tagle.
Ai konsiderohet si kardinal i moderuar brenda përkufizimit katolik dhe është quajtur “Françesku aziatik” për shkak të një përkushtimi ndaj çështjeve sociale dhe simpatisë për emigrantët që ai ndante me Papën e ndjerë.
Ai ka kundërshtuar të drejtat e abortit, duke i quajtur ato “një formë vrasjeje” – një pozicion në përputhje me qëndrimin më të gjerë të Kishës se jeta fillon me ngjizjen. Ai ka folur edhe kundër eutanazisë.
Kardinali u konsiderua si një kandidat për të qenë Papë që në konklavën e vitit 2013 në të cilën u zgjodh Françesku.
Fridolin Ambongo Besungu
Kombësia: Kongolez
Mosha: 65
Është e mundur që Papa i ardhshëm të jetë nga Afrika, ku Kisha Katolike vazhdon të shtojë miliona anëtarë. Kardinali Ambongo është një kandidat kryesor, me prejardhje nga Republika Demokratike e Kongos (DRC).
Ai ka qenë kryepeshkop i Kinshasës për shtatë vjet dhe u emërua kardinal nga Papa Françesku.
Ai është një konservator kulturor, që kundërshton bekimet për martesat e të njëjtës gjini, duke deklaruar se bashkimet e personave të të njëjtës gjini konsiderohen kontradiktore me normat kulturore dhe në thelb të liga.
Megjithëse krishterimi është feja e shumicës në DRC, të krishterët atje janë përballur me vdekje dhe persekutim nga grupi xhihadist i Shtetit Islamik dhe rebelëve. Në këtë sfond, kardinali Ambongo shihet si një avokat i ashpër i Kishës.
Por në një intervistë të vitit 2020, ai foli në favor të pluralitetit fetar, duke thënë: “Protestantët le të jenë protestantë dhe myslimanët myslimanë. Ne do të punojmë me ta. Por secili duhet të ruajë identitetin e tij”.
Peter Kodwo Appiah Turkson
Kombësia: Ganaian
Mosha: 76
Nëse zgjidhej nga bashkëmoshatarët e tij, kardinali Turkson do të ishte gjithashtu Papa i parë afrikan në 1500 vjet.
Ashtu si kardinali Ambongo, ai ka pretenduar se nuk e dëshiron këtë pozocion.
I pyetur nëse Afrika kishte një rast të mirë për të ofruar Papën e ardhshme bazuar në rritjen e Kishës në kontinent, ai tha se mendonte se Papa nuk duhej të zgjidhej bazuar në statistika, pasi këto lloj konsideratash prireshin “të turbullonin ujërat”.
Ai ishte i pari ganez që u bë kardinal, në vitin 2003 nën drejtimin e Papa Gjon Pali II.
Ashtu si Kardinali Tagle, Kardinali Turkson u konsiderua një papë i mundshëm një dekadë më vonë, kur u zgjodh Françesku.
Një kitarist që dikur luante në një grup funk, Kardinali Turkson njihet për praninë e tij energjike.
Si shumë kardinalë nga Afrika, ai është konservator. Megjithatë, ai ka kundërshtuar kriminalizimin e marrëdhënieve të homoseksualëve në vendet afrikane, përfshirë vendlindjen e tij Gana.
Peter Erdo
Kombësia: Hungareze
Mosha: 72
Kardinali Peter Erdo, që në moshën 51-vjeçare u vlerësua shumë në Kishën në Evropë, pasi ka drejtuar dy herë Këshillin e Konferencave të Ipeshkvijve Evropianë nga viti 2006 deri në vitin 2016.
Ai është i njohur në mesin e kardinalëve afrikanë dhe ka punuar në marrëdhëniet katolike me kishën ortodokse.
Kryepeshkopi i Budapestit dhe primat i Hungarisë u rrit në një familje katolike nën regjimin komunist dhe ai konsiderohet një kandidat i mundshëm kompromisi.
Erdo luajti një rol të spikatur në dy vizitat e Papa Françeskut në Hungari në 2021 dhe 2023, dhe ai ishte pjesë e konklavave që zgjodhën Françeskun dhe paraardhësin e tij, Papa Benediktin.
Pikëpamjet e tij konservatore për familjen janë vlerësuar në disa pjesë të Kishës.
Gjatë krizës së emigrantëve në Evropë në 2015, ai tha se Kisha nuk do të pranonte emigrantë pasi kjo ishte e barabartë me trafikimin e qenieve njerëzore.
Angelo Scola
Kombësia: Italian
Mosha: 83
Vetëm kardinalët nën 80 vjeç mund të votojnë në konklavë, por Angelo Scola ende mund të zgjidhet.
Ish-kryepeshkopi i Milanos ishte një kryesues në vitin 2013 kur u zgjodh Françesku, por mendohet se ai ka rënë viktimë e shprehjes së hyrjes në konklavë si Papë dhe largimit si kardinal.
Emri i tij është rishfaqur përpara konklavës, për shkak të një libri që ai do të botojë këtë javë në moshë të vjetër.
Libri përmban një parathënie të shkruar nga Papa Françesku përpara se të shtrohej në spital, ku tha se “vdekja nuk ishte fundi i gjithçkaje, por fillimi i diçkaje”.
Fjalët e Françeskut tregojnë dashuri të sinqertë për Scola, por kolegji i kardinalëve mund të mos e shohë fokusin e tij te mosha e vjetër – si ideale për një papë të ri.
Reinhard Marks
Kombësia: Gjermane
Mosha: 71
Kleriku më i lartë katolik i Gjermanisë është gjithashtu një njeri i brendshëm i Vatikanit.
Kryepeshkopi i Mynihut dhe Freising u zgjodh si këshilltar kur Françesku u bë papë në vitin 2013. Për 10 vjet ai këshilloi Papën për reformën e kishës dhe ende mbikëqyr reformën financiare të Vatikanit.
Ai ka mbrojtur një qasje më të përshtatshme ndaj homoseksualëve ose personave transgjinorë në mësimet katolike.
Por, në vitin 2021 ai dha dorëheqjen për gabime serioze në trajtimin e abuzimit seksual të fëmijëve në Kishën Katolike të Gjermanisë. Dorëheqja u refuzua nga Françesku.
Dy vjet më parë ai u largua nga Këshilli i Kardinalëve, organi më i rëndësishëm këshillues i Papës, në atë që u pa në Gjermani si një pengesë për karrierën e tij në Kishë.
Marc Ouellet
Kombësia: Kanadeze
Mosha: 80
Kardinali Ouellet është propozuar dy herë si një kandidat i mundshëm për Papë, në 2005 dhe 2013.
Për vite me radhë ai drejtoi Dikasterin e Ipeshkvijve të Vatikanit, i cili zgjedh kandidatët për ipeshkvinë në mbarë botën, kështu që ai ka luajtur një rol të rëndësishëm dhe formues në verifikimin e anëtarëve të ardhshëm të hierarkisë katolike.
Ouellet shihet si një konservator me një pikëpamje moderne, i cili është fuqimisht në favor të ruajtjes së parimit të beqarisë për priftërinjtë.
Ai kundërshton shugurimin e grave meshtare, por ka bërë thirrje për një rol më të madh të grave në drejtimin e Kishës Katolike, duke thënë se “Krishti është mashkull, Kisha është femër”.
Robert Prevost
Kombësia: Amerikane
Mosha: 69
A mund t’i shkojë papati një amerikani për herë të parë?
Kardinali Prevost i lindur në Çikago sigurisht që shihet se ka shumë nga cilësitë e nevojshme për këtë rol.
Dy vjet më parë Papa Françesku zgjodhi Prevost për të zëvendësuar Marc Ouellet si prefekt të Dikasterit të Peshkopëve të Vatikanit, duke i dhënë detyrën për të zgjedhur brezin e ardhshëm të peshkopëve.
Ai punoi për shumë vite si misionar në Peru përpara se të bëhej kryepeshkop atje.
Prevost nuk konsiderohet vetëm një amerikan, por si dikush që drejtoi Komisionin Papnor për Amerikën Latine.
Ai shihet si një reformator, por në moshën 69-vjeçare mund të shihet si shumë i ri për papatin.
Periudha e tij si kryepeshkop në Peru u turbullua gjithashtu nga akuzat për mbulimin e pretendimeve për abuzim seksual, të cilat u mohuan nga dioqeza e tij.
Robert Sarah
Kombësia: Guinean
Mosha: 79
I pëlqyer nga konservatorët në Kishë, Kardinali Sarah është i njohur për aderimin e tij ndaj doktrinës dhe liturgjisë tradicionale dhe shpesh konsiderohej si kundër prirjeve reformiste të Papa Françeskut.
Djali i një mbledhësi frutash, Sarah u bë kryepeshkopi më i ri në moshën 34-vjeçare kur Papa Gjon Pali II e emëroi atë prelat në Conakry, në Guine.
Ai ka pasur një karrierë të gjatë dhe mbresëlënëse, duke u tërhequr në vitin 2021 si kreu i zyrës së Vatikanit – që mbikëqyr ritet liturgjike të Kishës Katolike.
Ndërsa nuk konsiderohet si favorit për papatin, ai mund të tërheqë mbështetje të fortë nga kardinalët konservatorë.
Michael Czerny
Kombësia: Kanadeze
Mosha: 78
Kardinali Czerny u emërua kardinal nga Papa Françesku dhe njihet për punën e tij bamirëse dhe misionare në mbarë botën.
Edhe pse lindi në ish-Çekosllovaki, familja e tij u shpërngul në Kanada kur ai ishte dy vjeç.
Ai ka punuar gjerësisht në Amerikën Latine dhe në Afrikë, ku themeloi Rrjetin Afrikan “Jesuit Aids” dhe dha mësim në Kenia.
Czerny është i njohur me përparimtarët në Kishë dhe konsiderohej i afërt me Papa Françeskun.
Ai aktualisht është kreu i Dikasterit të Vatikanit për Promovimin e Zhvillimit Integral Njerëzor. /atsh/ KultPlus.com
Xhudistja nga Kosova, Distria Krasniqi është kualifikuar në finalen e Kampionatit Europian për Senior që po mbahet në Podguricë të Malit të Zi.
Ajo në gjysmëfinale mposhti xhudisten nga Spanja, Ariane Toro Soler, shkruan Indeksonline
Krasniqi me këtë fitore ka siguruar një medalje për Kosovën dhe në finale do të luftojë kundër xhudistes së njohur, Odette Giuffrida.
Kujtojmë që në këtë garë të kategorisë -52 kilogram, Krasniqi në raundin e dytë e eliminoi serben, Milica Nikolic, kurse në raundin e tretë holandezen, Naomi van Krevel./Indeksonline/ KultPlus.com
Fakulteti i Historisë dhe i Filologjisë të Universitetit të Tiranës organizoi sot edicionin e 17-të Panairit të Librit në mjediset e jashtme të këtij fakulteti.
Më tej veprimtaria kushtuar Ditës Botërore të Librit vijoi në auditor ku u mbajt forumi “Potenciale të interdisiplinaritetit”, drejtuar nga prof. dr. Persida Asllani me ligjërues kryesor akad. prof. dr. Artan Fuga.
Departamentet e Fakultetit të Historisë dhe të Filologjisë ndërmorën një diskutim ndërdepartamental për të trajtuar natyrën, potencialet dhe sfidat e qasjeve studimore e kërkimore ndërdisiplinore si një nga tiparet e dijes dhe shkencës bashkëkohore, duke prezantuar gjithashtu edhe arritje e sprova të deritanishme në këtë perspektivë.
Gjithashtu u bënë prezantime të botimeve të departamentit dhe bashkëpunëtorëve të tij. /atsh/ KultPlus.com
Industria dentare po rritet me shpejtësi dhe kërkesa për teknikë dentarë të kualifikuar është më e lartë se kurrë! Programi Bachelor në Teknikë Dentare në Uni Universum International College është mundësia perfekte për ty që dëshiron të ndërtosh një karrierë të sigurt dhe fitimprurëse. Ky program inovativ të pajis me njohuri të thelluara dhe aftësi praktike për të krijuar dhe përshtatur proteza dentare, aparate ortodontike dhe zgjidhje të personalizuara për pacientët.
Pse duhet të zgjedhësh këtë program?
✔ Diplomë e Akredituar Ndërkombëtarisht – Diploma jote do të ketë vlerë globale, duke të hapur dyert për punësim kudo në botë.
✔ Edukimi me Teknologjitë më të Avancuara – Përvetëso metodat më moderne në laboratorët tanë të pajisur me teknologji të fjalës së fundit.
✔ Një Karrierë e Sigurt dhe Fitimprurëse – Paga konkurruese dhe kërkesa e lartë për teknikë dentarë në tregun e punës.
TI JE UNIK! Krijo suksesin tënd, me edukim amerikan. Fuqizohu nga Arizona State University, Universiteti më i madh publik në SHBA. Studio në UNI duke aplikuar këtu!
Një ekip kërkimor kinez ka zhvilluar robotin amfib më të vogël dhe më të lehtë në botë, i aftë të transformohet në çdo formë të dëshiruar.
Roboti i zhvilluar nga studiuesit në Universitetin Tsinghua, është i gjatë 9,0 centimetra dhe peshon vetëm 25 gramë.
Ai mund të arrijë një shpejtësi prej 1,6 metrash në sekondë.
Së fundmi, ekipi projektoi një aktivizues miniaturë që lejon mikrorobotët të ndryshojnë formën dhe të “kyçen” në konfigurime specifike, duke përmirësuar ndjeshëm përshtatshmërinë e tyre në mjedise të ndryshme.
Duke përdorur këtë aktivizues në një dizajn modular të stilit të bllokut të ndërtimit, studiuesit krijuan robotin amfib, i cili mund të transformojë strukturën e tij për të vrapuar dhe fluturuar, duke demonstruar shkathtësi dhe manovrim të avancuar.
Sipas profesorit që drejtoi ekipin hulumtues, Zhang Yihui, roboti përbëhet nga disa komponentë, përfshirë rotorët, një motor, një kontrollues dhe një furnizim me energji elektrike, të gjithë të mundësuar nga aktivizuesit./ atsh/ KultPlus.com
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani, po e zhvillon një vizitë zyrtare në Finlandë ku është takuar me homologun e saj Alexander Stubb.
Osmani dhe Stubb, mbajtën një konferencë për media.
Aty e para e shtetit të Kosovës, ndau edhe një “medalje ushtarake” për ushtrakët finlandez si falënderim për shërbimin e tyre në Kosovës, në kuadër të KFOR-it.
7 mijë e 500 burra e gra nga Finlanda kishin shërbyer në uniformën e misionit ushtarak të KFOR-it.
Presidenti Alexander Stubb, u shpreh tejet i nderuar me këtë dekoratë nga ana e homologes së tij kosovare.
Ai tha se trupat e Finlandës do të vazhdojë të japin kontributin në KFOR, duke shtuar edhe angazhimin e tyre.
Filmat e realizuar me ndihmën e inteligjencës artificiale (AI) do të jenë në gjendje të fitojnë çmimet kryesore në Oscar, sipas organizatorëve të saj.
Akademia e Arteve dhe Shkencave të Filmit nxori rregulla të reja të hënën, të cilat thanë se përdorimi i AI dhe mjeteve të tjera digjitale “as nuk do të ndihmonte dhe as do të dëmtonte shanset për të arritur një nominim”, raporton BBC, transmeton Klankosova.tv.
Inteligjenca artificiale gjeneruese – e cila mund të krijojë tekst, imazhe, audio dhe video në përgjigje të kërkesave të thjeshta të tekstit – ndihmoi në prodhimin e disa prej filmave të vlerësuar me çmimet kryesore të industrisë në mars.
Por Akademia tha se do të merrte ende në konsideratë përfshirjen njerëzore gjatë përzgjedhjes së fituesve të saj.
Akademia tha se gjuha e saj e re rreth përshtatshmërisë për filmat e realizuar duke përdorur mjete gjeneruese të AI u rekomandua nga Këshilli i saj i Shkencës dhe Teknologjisë.
Sipas ndryshimeve të mëtejshme të rregullave të shpallura të hënën, anëtarët e Akademisë duhet të shikojnë tani të gjithë filmat e nominuar në secilën kategori në mënyrë që të mund të marrin pjesë në raundin përfundimtar të votimit, i cili vendos për fituesit.
Përdorimi i AI në film u bë një temë e nxehtë pasi Adrian Brody mori çmimin për aktorin më të mirë për rolin e tij në “The Brutalist” në ceremoninë e Oscars të këtij viti në mars.
Filmi përdori AI gjeneruese për të përmirësuar theksin e aktorit kur ai fliste hungarisht.
Më pas doli që teknologjia e ngjashme e klonimit të zërit u përdor për të përmirësuar zërat e këndimit në muzikalin fitues të Oscarit, Emilia Perez.
Aftësia e teknologjisë për të ndryshuar ose përputhur me shpejtësi tonin dhe stilin e një artisti, ose për të kryer modifikime të tilla si ndryshimi i hollë i pamjes së dikujt, e ka ndihmuar atë të bëhet më popullor në prodhimin e muzikës dhe filmit.
Ceremonia e hapjes së edicionit jubilar të 15-të të Chopin Piano Fest do të filloj me pianisten Maria Ludwika Gabrys- Heyke, profesoreshë dhe Shefe e Departamentit të Muzikës së Vjetër dhe e Çembalos në Universitetin e Muzikës “Fryderyk Chopin” në Varshavë.
Gabryś-Heyke është fituese e shumë Çmimeve të Para, përfshirë Konkursin Ndërkombëtar “Ludwig van Beethoven” në Hradec nad Moravicí (Republika Çeke), “Edwin Fischer-Wettbewerb” në Lucernë (Zvicër) dhe “Chopin Golden Ring” në Ptuj, Slloveni.
Festivali më i madh i muzikës klasike “Chopin” vjen në bashkëpunim me Zyren e Bashkimit Evropian në Kosovë, për nder të Ditës së Evropës.
“Nga 8 Maji deri më 9 Qershor 2025, festojmë 15 vite muzikë me 15 koncerte ku perfomojnë artistë të njohur, ansamble kamertale, Orkestra e Filharmonisë së Kosovës me soliste dhe koncertet e dedikuara per talentët e rinj premtues.
Bashkohuni me ne për ta festuar së bashku këtë edicion jubilar në Amfiteatrin e Ri, Biblioteka Qendrore Universitare Prishtinë!”, thuhet në njoftim.
Ceremonia e hapjes së Chopin Piano Fest nis më 8 Maj në ora 20:00, në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Qëndrore Universitare./ KultPlus.com
Në pallatin e xhamtë të OKB-së, dita e sotme i kushtohet gjuhës angleze.
Dita e Gjuhës Angleze në Kombet e Bashkuara festohet çdo 23 prill, datë që tradicionalisht kujtohet si ditëlindja dhe data e vdekjes së Uilliam Shekspirit. Përveçse ishte dramaturgu më i famshëm në gjuhën angleze, Shekspiri pati një ndikim të rëndësishëm në anglishten moderne.
Krijimtaria e Shekspirit me gjuhën nënkuptonte se ai kontribuoi me qindra fjalë dhe fraza të reja: gossip (thashetheme), fashionable (i modës) dhe lonely (i vetmuar) u përdorën për herë të parë nga Shekspiri. Ai shpiku gjithashtu fraza si “break the ice” (të thyesh akullin), “faint-hearted” (zemërdobët) dhe “love is blind” (dashuria është e verbër).
Anglishtja është një nga gjuhët e komunikimit ndërkombëtar. Njerëzit nga vende dhe kultura të ndryshme janë gjithnjë e më shumë në gjendje të komunikojnë me njëri-tjetrin në anglisht, edhe nëse kjo nuk është gjuha e tyre e parë. Kjo e bën atë një mjet thelbësor për bashkëpunimin dhe diplomacinë globale.
Në Kombet e Bashkuara, anglishtja është një nga dy gjuhët zyrtare të punës, së bashku me frëngjishten./atsh/ KultPlus.com
Sot, më 23 prill shënohet Dita Botërore e librit, ndërkaq po sot bëhen 457 vjet nga lindja dhe 405 vjet që kur ndërroi jetë autori William Shakespeare.
William Shakespeare ishte një dramaturg anglez që lindi më 23 prill 1564 në Stratford mbi Avon dhe vdiq më 23 prill 1616 në po të njëjtin qytet.
William Shakespeare e ngriti artin poetik në majat më të larta. Kur flitet për të shumë pak autor i qëndrojnë përkrah dhe asnjë përsipër. Studimet, analizat dhe komentet rreth tij janë të panumërta por përfundimi është i njëjtë: vepra shekspirane është e admirueshme si tërësi dhe në të tërë përbërësit e veçantë. Vepra e tij së bashku me Biblën dhe Deklaratën e të Drejtave të Njeriut janë shtyllat në të cilat ngritet identiteti i Evropës historike.
Shakespeare konsiderohet si shkrimtari më i shkëlqyer i gjuhës angleze, në mënyrë absolute, një ndër shkrimtarët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Njeri nder shkrimtarët më të famshëm në botë. Ai ka qenë komediograf, dramaturg, por edhe aktor. Ai jo vetëm që shkroi disa tragjedi të jashtëzakonshme të cilat hynë në historinë e letërsisë botërore, por edhe shumë komedi dëfryese që nuk u shfaqen kurrw.
Veprimtaria dramatike e Shekspirit u zhvillua në kuadër të teatrit elizabetian dhe ka si kuadër historik mbretërimin e Elizabetës I (1558 – 1603). Kjo epokë njihet dhe si epoka e artë e teatrit anglez. Përkrah teatrit klasik, ky teatër përbën dukurinë më të rëndësishme e më të mrekullueshme për teatrin botëror në përgjithësi. Në këtë periudhë lëvrohen të gjitha llojet e dramatikes me të njëjtin sukses madje pasurohen me elemente të reja. Por kulmin e arrin tragjedia, e cila i paraqet heronjtë para konfliktesh e dilemash të skajshme, prej të cilave dilet me vullnet e forcë shpirtërore të paepur ose dalja nuk ekziston fare.
Gjatë krijimtarisë së tij, Shekspiri realizoi 37 vepra për teatrin, nga të cilat 13 tragjedi, 10 drama historike dhe 14 komedi. Pjesa tjetër e krijimtarisë përfshinë 154 sonete që mbahen si realizimi poetik më i çmueshëm i gjithë kësaj periudhe dhe 2 poema të gjata.
Aftësia e tij qëndronte në të hedhurit e rrëfimit përtej, për të përshkruar kështu pamjet e brendshme dhe të thella të natyrës njerëzore. Mendohet se pjesën më të madhe të veprave të tij t’i ketë shkruar midis viteve 1585-1611, edhe pse kronologjia e veprave që i atribuohen atij nuk njihen me saktësi, duke shkaktuar kështu mangësi në lidhje me hartimin e një biografie të thellë dhe të plotë për këtë figurë madhështore të letërsisë.
Shekspiri përdori rreth 20 mijë unitete gjuhësore ndërkohë që fjalori aktiv i njeriut të epokës nuk përmbante më shumë se 1500 fjalë. Kishte një gjuhë jashtëzakonisht te gjallë dhe të pasur. Përdorte neologjizmat, lojërat e fjalëve dhe fjalë me shumë kuptime. / KultPlus.com
Dita Ndërkombëtare e Librit dhe të drejtave autoriale që është përzgjedhur të jetë 23 prilli, është një datë me kuptim simbolik për letërsinë botërore.
Me këtë datë të vitit 1616, lidhet vdekja e dy kolosëve të letërsisë botërore: Shekspirit në Angli dhe Miguel de Servantes në Spanjë.
I pari konsiderohet si shkrimtari më i madh i të gjitha kohëve dhe vendeve, ndërsa i dyti është autori i veprës më të përkthyer në botë. Kjo datë lidh edhe autorë tjerë në ditën e lindjes a vdekjes së tyre: Inca Garcilaso de la Vega, Maurice Druon, Halldór Kiljan Laxness, Vladimir Nabokov, Josep Pla dhe Manuel Mejia Vallejo.
Kjo datë shënohet në botë që nga viti 2003, ndërsa është përzgjedhur në vitin 1995 me qëllim të kontribuojë në mbarë botë për të drejtat e autorit duke inkurajuar të gjithë, e në veçanti të rinjtë për të zbuluar kënaqësinë e leximit.
Kjo datë është edhe një thirrje për të rritur respektin për kontributet e pazëvendësueshme të autorëve dhe librit në progresin social dhe kulturor të njerëzimit./KultPlus.com
“Unë jam ende këtu” është një poezi prekëse që çdokush duhet ta lexojë. I kushtohet viteve që shkojnë dhe moshimit të një individi. Edhe pse bukuria e jashtme nuk është më e njëjta, autorja shprehet se me kalimin e viteve, njeriu bëhet më i gatshëm për të dashuruar dhe për të falur. Mosha e thyer sipas autores, është e barabartë me një dëshirë akoma më të fortë për t’u kapur pas jetës, edhe pse për të tjerët mund të dukesh si një person që jeton kot në këtë botë. Duke kaluar nga vargu në varg, në poezi mund ta ndjesh dhimbjen e autores për moshimin, por njëkohësisht dhe dëshirën e saj të brendshme për të jetuar akoma më tepër.
“Unë jam ende këtu”
Pamja ime nuk ka asgjë të veçantë, fytyra açik moshën e tregon, trupi im është i drobitur, dhe energjia nuk është njësoj.
Shumë shpesh kujtesa më tradhëton, dhe i humbas gjërat gjatë gjithë kohës. Një çast e di se çfarë kam në plan të bëj, dhe çastin tjetër nga mendja më fshihet.
Përpiqem shumë ta shmang pasqyrën, ka gjëra që nuk do të doja t’i shihja, dhe kur më ndodh të hedh shkarazi një vështrim, nuk arrij ta njoh më veten.
Gjërat që isha mësuar t’i bëja me lehtësi, tani mund të më shkaktojnë dhimbje dhe lëndim, dhe cilësia e gjërave që bëj nuk mund të jetë kurrë e njëjta.
Gjithmonë e krahasoj veten time më të plakur me kohët e mëparshme kur isha më e re, ndonëse e di se shumë kohë po shpenzoj, për atë që isha më parë veten po e mundoj.
Por gjëja që më dëshpëron vërtet, kur mendoj atë që njerëzit shohin, nën guaskën time zhelemele, të lodhur, ndihem ende në moshë e pandryshuar.
Zemra ime ende mund të ndiejë pafund dashuri, dhe ndonjëherë mund të dhembë ende. Zemra ime mund të mbushet me aq shumë gëzim, dhe pastaj papritmas mund të shkërmoqet.
Shpirti im mund të ndiejë ende simpati dhe mall për faljen dhe paqen. Dhe ka herë që drita e tij shkëlqen me guxim dhe herë të tjera kur digjet për çlirim.
Është e vërtetë, ndoshta tani që jam e moshuar, e kuptueshme është të ndihem e vetmuar, por kjo vullnetin e mirë ma ka shtuar, t’i fal e t’i lë të shkojnë konfliktet e kaluara.
Ndoshta për disa mund të dukem e shëmtuar dhe e vjetër, një person që kot jeton në këtë botë, por unë jam ende krejt e vetëdijshme për bukurinë e brendshme, dhe vlera ime nuk mund të anashkalohet.
Pra, edhe pse jo aq e fortë, e bukur jo e jo, është e vërtetë, unë jam ende këtu dhe dua aq shumë të jetoj. Ngaqë e di se nuk ka njeri në këtë botë njësoj si unë, dhe askush që ka më shumë për të dhënë. /bota.al/ KultPlus.com
Sidoqoftë, gjatë kohës në universitet, Goethe kishte qenë më shumë i pasionuar me shkrimin, ndonëse supozohet se ai i ka djegur disa prej shkrimeve të tij sepse i ka konsideruar si të pavlefshme.
Shpeshherë i vlerësuar edhe si Shakespeari gjerman, Goethe e ka arritur famën në moshën 25-vjeçare pas publikimit të novelës “The Sorrows of Young Werther”. Thuhet se novela ka pasur aq ndikim mbi meshkujt, saqë e ka bërë vetëvrasjen të jetë në modë për ta.
Megjithatë, vepra “Faust” mbetet kryevepra e tij. Ai e ka filluar dramën dypjesëshe poetike rreth moshës 23-vjeçare dhe e ka përfunduar vetëm pak muaj para vdekjes.
Legjenda e eruditit që ia shet shpirtin Djallit për njohuri të pafundme dhe kënaqësi ka qenë bazë për shumë punime tjera artistike.
Sidoqoftë, më poshtë jua sjellim disa thënie nga Goethe të cilat do t’jua ndryshojnë mënyrën se si e shihni veten dhe tjerët:
“Njeriu sheh në botë atë se çfarë bart në zemrën e tij”
“Lehtësisht mund ta gjykoni karakterin e njeriut duke e parë se si i trajton ata që nuk mund të bëjnë asgjë për të”
“Shijoni kur mundeni, e duroni kur duhet”
“Njeriu duhet që të paktën çdo ditë ta dëgjoj një këngë, ta lexojë një poemë të mirë, ta sheh një pikturë të bukur dhe, nëse është e mundur, t’i flet disa fjalë të arsyeshme”
“Njeriu dëgjon vetëm çfarë kupton”
“Kuraja është përkushtimi për të filluar pa ndonjë garanci për sukses”
“Në mbretërinë e ideve çdo gjë varet nga entuziazmi… në botën e vërtet e gjitha varet nga këmbëngulësia”
“Posa t’i besoni vetvetes, do të dini si të jetoni”
“Të mendoni është lehtë. Të veproni është vështirë. Por gjëja më e vështirë në botë është të veproni në përputhshmëri me mendimet tuaja”
“Magji është të besoni në vetvete, dhe nëse mund ta bëni këtë, ju mund të bëni gjithçka”
“Mos ëndërroni pak sepse ëndrrat e vogla nuk e kanë fuqinë t’i lëvizin zemrat e meshkujve”
“Çdo gjë është e vështirë para se të bëhet e lehtë”. / KultPlus.com
“Të shkruash nuk është aspak punë… Dhe kur njerëzit më thonë se sa e dhimbshme është të shkruash, nuk e kuptoj sepse është njësoj si të rrokullisesh nga mali që e njeh. Është çliruese. Është e këndshme. Është një dhuratë dhe paguhesh për atë që dëshiron të bësh.”
“Nëse do të provosh, shko deri në fund. Përndryshe, as mos filloni. Kjo mund të nënkuptojë humbjen e të dashurave, grave, të afërmve e ndoshta edhe të mendjes suaj. Mund të nënkuptojë të mos hani për tre ose katër ditë. Mund të nënkuptojë të ngrihesh në një stol parku. Mund të nënkuptojë burg.”
“Si shkruani, si krijoni?” Jo, u thashë atyre. Ju nuk provoni. Kjo është shumë e rëndësishme: të mos provoni, as për Cadillacs, krijimin apo pavdekësinë. Ju prisni, dhe nëse nuk ndodh asgjë, prisni edhe pak.”
“E dini se çfarë më intereson? Çfarë do të shkruaj nesër mbrëma. Kjo është gjithçka që më intereson, poezia e radhës, vargu tjetër i ndyrë. Ajo që është e kaluara është e kaluar, nuk dua të merrem me të, ta lexoj dhe të luaj me të, dhe të kënaqem me të. Ka ikur, ka përfunduar. Nëse nuk mund të shkruash rreshtin tjetër… Epo, je i vdekur.”
“Unë kam qene i bekuar me një jetë të mjerë, kjo është e gjitha. Një jetë e ndyrë për të shkruar.”
“Jetoni pak dhe blijini vetes një makinë shkrimi.”
“Të mos shkruash nuk është mirë, por të përpiqesh të shkruash kur nuk mundesh është më keq.”
“Shkrimtarët janë njerëz të dëshpëruar dhe kur pushojnë së qeni të dëshpëruar, pushojnë së qeni shkrimtarë”.
Ai pyeti: “Çfarë e bën një njeri shkrimtar?” “Epo,” thashë, “është e thjeshtë. Ose shkruan në letër, ose hidhesh nga një urë.”
“Kur shkruani, fjalët tuaja duhet të shkojnë kështu – Bim! Bim! Bim! Çdo rresht duhet të jetë plot me një lëng të shijshëm, me shije. Duhet të jenë plot pushtet, duhet të të bëjnë të kthesh një faqe.” / Përktheu Taunita Xhukolli / KultPlus.com
Jack Nicholson është një nga aktorët më të shquar të filmit amerikan të gjeneratës së tij, i shënuar për portretizimet e tij të mrekullueshme dhe përshtatjen me çdo lloj karakteri.
Jack Nicholson u lind në Neptun, New Jersey, më 22 prill 1937 dhe u rrit në Manasquan, New Jersey, rreth 50 milje në jug të qytetit në Jersey Shore. Njerëzit që ai besonin se ishin prindërit e tij u quajtën John dhe Ethel May Nicholson. June Nicholson, e cila ai besonte se ishte motra e tij më e vjetër, ishte një aktore që pati nje karrierë të shquar
June vdiq nga kanceri në vitin 1963, kur Jack Nicholson ishte 26 vjeç. Më shumë se një dekadë pas vdekjes së saj, në vitin 1974, një reporter i revistës TIME që po hulumtonte mbi Nicholson zbuloi disa informacione tronditëse: June ishte në fakt nëna e Nicholsonit dhe John e Ethel May ishin gjyshërit e tij. “Do të thosha se ishte një ngjarje mjaft dramatike, por nuk ishte ajo që unë do ta quaja traumatizuese”, tha Nicholson për zbulimin e sekretit të familjes së tij.
“Në fund të fundit, deri në kohën kur kuptova se kush ishte nëna ime, unë isha mjaft i fortë psikologjikisht. Në të vërtetë, m’u bënë më të qarta disa gjëra.”
Në vitin 1954, Nicholson u zhvendos në Los Anxhelos, Kaliforni, ku June kishte një apartament. Deri në këtë kohë, Nicholson ishte rritur e ishte bërë një djalë i pashëm dhe tërheqës, prototipi i aktorëve kryesorë të filmave të Hollivudit në atë kohë. Një producent i MGM-së, Joe Pasternak, vuri re pamjen e Nicholson dhe i dha atij mundësinë të bëhej pesë e trupës së Jeff Corey.
Debutimi dhe performanca që e definuan si një nga më të mirët Jack Nicholson bëri debutimin e tij në filmin me buxhet të ulët të vitit 1958, Cry Baby Killer, duke luajtur një adoleshent, i cili gabimisht beson se ka kryer vrasje. Gjatë gjithë viteve 1960, ai vazhdoi të shfaqej në shumicën e filmave horror me buxhet të ulët. Pas një roli të vogël në komedinë e zezë të vitit 1960, “Little Shop of Horrors”, Nicholson u shfaq në The Terror (1963), Back Door to Hell (1964), Ride in the Ëhirlëind (1965) dhe The Shooting (1966).
Performanca e shkëlqyer e Nicholson erdhi si avokati George Hanson në filmin klasik Easy Rider (1969). Ai u nominua për një Academy Aëard si aktori më i mirë mbështetës për performancën e tij. Më pas, në vitin 1970, Nicholson luajti në filmin Five Easy Pieces, një hit i befasishëm në të cilin luajti një ish figurë muzikore të pakënaqur. Nicholson përsëri mori një nominim tnga Academy për performancën e tij, këtë herë për aktorin më të mirë kryesor. Performanca e tij e ardhshme fantastike ishte si një oficer i çmendur i Marinës së Uashingtonit në komedinë e zezë The Detail Last (1973), edhe një herë duke i dhënë atij një nominim për Oskar si aktori më i mirë.
Suksesi i vazhdueshëm
Nicholson u kthye në një nga performancat më të respektuara të karrierës së tij në filmin e Roman Polanskit të vitit 1974 Chinatown. Ai portretizoi spiun rivat, i quajtur Jake Gittes, i cili ishte ngarkuar me gjurmimin e një vrasësi në një ngarolet e tij më të mirë dhe më kompleks. Ai më në fund mori çmimin e tij të parë të Akademisë si aktori më i mirë në filmin e vitit 1975, “One Fleë Over the Cuckoo’s Nest”. Në vitin 1980, Nicholson dha një performancë të magjishme, ndoshta më të mirën, si një kujdestar në një hotel, film i përshtatur në romanin e Stephen King, The Shining.
Gjatë gjithë viteve 1980, Nicholson pati disa role të shkëlqyera : si Eugene O’Neill në Reds të vitit 1981, për të cilën ai fitoi një tjetër Oskar për Aktorin më të Mirë Mbështetës, si dhe në Terms of Endearment (1983) dhe si Joker në Batman (1989 ). Nicholson u kthye në formë të lartë në vitet 1990 me: A Feë Good Men (1992) dhe As Good As It Gets (1997), për të cilën ai fitoi Oskarin e tretë për aktorin më të mirë për portretizimin e një shkrimtari mizantrop.
Jack Nicholson është padyshim një nga aktorët më të mëdhenj të gjeneratës së tij. Përveç, roleve të shumta, Nicholson dallohen për mënyrën sesi ai ka portretizuar personazhe të ndryshëm. Larmia e gjerë e karaktereve të Nicholson e ka bërë atë një nga aktorët më misterioz të brezit të tij, pasi audiencat kanë tentuar që të kuptojnë se cilat nga personalitetet e ndryshme që ai ka portretizuar, i afrohet Nicholsonit të vërtetë./KultPlus.com
