“The Scotsman” ka botuar, të martën e 12 shtatorit 1939, në faqen n°8, intervistën e Mbretit Zog dhënë asokohe një gazetari në Londër, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Mbreti Zog i Shqipërisë
“Paqja duhet të bazohet mbi drejtësinë”
Burimi : The Scotsman, e martë, 12 shtator 1939, faqe n°8
Mbreti Zog i Shqipërisë, i cili ka mbërritur në Londër, do t’i bashkohen së shpejti gruaja dhe fëmija i tij. Ai i tha dje një gazetari se nuk mund të thoshte nëse qëndrimi i tyre do të ishte i përhershëm. “Por mund të jetë shumë i gjatë”, tha ai.
“Edhe motrat e mia do të vijnë”, shtoi ai. “Kohëzgjatja e qëndrimit tonë varet nga rrethanat.”
I pyetur nëse ishte e mundur t’i përcillte një mesazh popullit britanik në rrethanat e tanishme, Mbreti Zog u përgjigj: “Mund të them vetëm se kjo luftë është një fatkeqësi shumë e madhe për njerëzimin. Ne duhet të luftojmë me guxim. Kur ke një dorë të gangrenizuar, kirurgu e pret”, vazhdoi ai me një gjest të shpejtë.
“Paqja, megjithëse mund të jetë e vështirë për t’u arritur, duhet të bazohet mbi drejtësinë, dhe të gjithë e dimë dhe ndihemi të sigurt se ideali britanik i qeverisjes bazohet në paqe dhe drejtësi. Ju lutem, interpretojini popullit britanik simpatinë time dhe dijeninë se kombi juaj qëndron lart në zemrat e të gjitha kombeve të vogla. Ne kemi arsye të veçanta për admirim sepse shumë nga udhëheqësit tuaj kryesorë kanë bërë kaq shumë për kauzën shqiptare.”/ KultPlus.com
“Portretet e jetës së përditshme” titullohet ekspozita e piktorit Fatmir Vasjari, që është hapur në Galerinë e Arteve Pamore “Nikolet Vasia” në qytetin e Durrësit.
Nën dritën e një atmosfere të ngrohtë artistike, Vasjari sjell për publikun një koleksion veprash të fokusuara kryesisht në portrete, ku në qendër janë njerëzit e thjeshtë, me profesione të ndryshme.
Me një realizëm të thellë dhe një ndjeshmëri që depërton përtej telajos, pikturat e tij japin zë figurave të zakonshme të shoqërisë, që rrallëherë marrin vëmendjen që meritojnë si mjekë, arsimtarë, punëtorë apo artizanë, të paraqitur me dinjitet dhe thellësi emocionale.
I pranishëm në çeljen e ekspozitës ishte edhe piktori i njohur Caush Vathi, i cili vlerësoi veçantinë dhe fuqinë shprehëse të veprave të Vasjarit.
“Fatmir Vasjari arrin të kapë shpirtin e njeriut të zakonshëm dhe ta kthejë në subjekt arti me një ndjeshmëri që flet qartë për pjekurinë e tij artistike”, tha piktori Caush Vathi.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur për disa ditë, duke ftuar vizitorët të ndalojnë për një çast përballë fytyrave të jetës së përditshme për të reflektuar, për të ndjerë dhe për të parë nga afër vlerën që arti i jep çdo njeriu të zakonshëm./euronews.al/ KultPlus.com
Regjisori i “Squid Game”, Hwang Dong-hyuk, ka zbuluar arsyen e vërtetë pse sezoni i ardhshëm i serialit hit i Netflix është ndarë në dy pjesë.
Thrilleri distopik i mbijetesës u bë një sukses i menjëhershëm sapo u publikua në platformën Netflix në vitin 2021.
Fansat kanë pritur tre vite për vazhdimin e serialit (sezonin e dytë), i cili doli në dhjetor të vitit 2024 – dhe me fat, këtë herë iu deshën për të pritur vetëm gjashtë muaj për të parë të tretin.
Megjithatë, kjo ndodhi pjesërisht sepse sezoni i dytë u nda në dy pjesë – dhe shumë fansa kanë pyetur pse u mor një vendim i tillë.
Duke folur ekskluzivisht për MailOnline gjatë premierës së sezonit të tretë të “Squid Game”, të enjten, Hwang Dong-hyuk, 54 vjeç, tha:
“Fillimisht nuk e kisha planifikuar që të ndahej në dy sezone. Mendoja që do të ishte një i vetëm, por gjatë procesit të shkrimit, përfundova me rreth 13 episode, gjë që më dukej shumë për një sezon të vetëm. Dhe gjithashtu, duke parë tendencat e sotme, m’u duk shumë i gjatë”.
“Kështu që mendova ta ndanim. Dhe nëse do ta ndanim, atëherë fundi i episodit të shtatë – kur Seong Gi-hun bie në pikën më të ulët pasi rebelimi i tij dështoi – më dukej momenti i përkryer për ta ndarë në dy kapituj”.
Një nga pyetjet që shumë fansa duan të dinë është nëse do të ketë apo jo një sezon të katërt së shpejti.
Hwang Dong-hyuk u përgjigj:
“Mendoj se pasi të shikoni sezonin e tretë, do ta kuptoni pse historia duhet të përfundojë këtu. Kështu që nuk kam ndonjë plan për një sezon të katërt”.
Megjithatë, ai ndau edhe disa lajme shumë emocionuese për projekte të tjera të lidhura me serialin.
Ai shtoi: “Por kam disa ide… ndoshta për një spin-off”.
Sezoni i tretë i Squid Game publikohet zyrtarisht më 27 qershor në platformën e Netflix.
Interesi për trashëgiminë historike dhe kulturore të Shqipërisë vijon të rritet, me Qendrën Muzeore Krujë që ka pritur mbi 65 mijë vizitorë vetëm gjatë pesë muajve të parë të vitit 2025.
Lajmi u bë i ditur sot nga Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, i cili theksoi rëndësinë që ka qyteti i Krujës në hartën kulturore dhe turistike të vendit.
Sipas të dhënave zyrtare, mbi 55 mijë vizitorë kanë zgjedhur të vizitojnë Muzeun “Gjergj Kastrioti Skënderbeu”, i cili ruan dhe paraqet me krenari historinë e një prej figurave më të rëndësishme të kombit shqiptar. Ndërkohë, rreth 10 mijë vizitorë kanë eksploruar Muzeun Etnografik të Krujës, ku ekspozohen objekte të trashëgimisë kulturore që pasqyrojnë jetesën tradicionale të trevës.
Ministri Gonxhja u shpreh se këto shifra dëshmojnë një rritje të vazhdueshme të interesit të publikut për historinë dhe kulturën shqiptare, duke e kthyer Krujën në një ndër destinacionet më të rëndësishme të turizmit kulturor në vend.
Kruja mbetet një simbol i krenarisë kombëtare, dhe muzetë e saj po tërheqin një numër gjithnjë e më të madh vizitorësh nga vendi dhe bota, duke kontribuar edhe në zhvillimin e turizmit lokal dhe ekonomik./ atsh/ KultPlus.com
Vlerat e artizanatit dhe mjeshtërive tradicionale në Gjirokastër po tërheqin gjithnjë e më shumë interesin e turistëve.
Në këtë sezon vere, qendrat e artizanatit në qytetin e gurtë janë kthyer në atelie trajnimi, ku vizitorët njihen dhe mësojnë zanatet e traditës.
Këto vlera, të transmetuara brez pas brezi, turistët i cilësojnë si tërheqëse dhe mjaft interesante.
“Unë quhem Kelly dhe jam nga Izraeli. Kemi ardhur me një grup miqsh për të vizituar Shqipërinë dhe për t’u njohur më shumë me traditat. Na intereson veçanërisht qëndistaria. Po mësojmë nga artizanet vendase dhe është një eksperiencë e mrekullueshme, sidomos në një vend miqësor dhe me njerëz shumë të dashur,” – thotë një turiste.
“Unë jam Mihaila nga Izraeli. Punoj si artizane në disa profile të këtij zanati. Prej disa vitesh realizojmë ture të ndryshme, ku pjesë është edhe Shqipëria. Por ku më mirë se në Gjirokastër mund të mësojmë teknikat e qëndisjes, sidomos ato me fije ari, të cilat janë pjesë e rëndësishme dhe mjaft e bukur e kostumeve tradicionale të zonave të ndryshme?” – shton një tjetër vizitore.
Tashmë, qendrat e artizanatit janë bërë pjesë e rëndësishme e guidave turistike, duke promovuar për turistët e huaj edhe vlerat e trashëgimisë sonë kombëtare.
“Paketa jonë është diçka e veçantë. Dëshironim të ofronim diçka ndryshe nga turizmi standard – një turizëm të dedikuar, që sjell edhe gëzim. Deri tani kemi pasur sukses. Kemi paketa për jugun dhe për veriun, të dyja shumë të suksesshme. Jam shumë krenare për punën tonë dhe për vajzat që kanë marrë pjesë – të gjitha shumë të kënaqura me Shqipërinë, mikpritjen shqiptare dhe atë që ne ofrojmë,” – thotë Rozana Gjergji.
Zhvillimi i turizmit po nxit rikthimin e zejtarisë dhe të punimeve karakteristike në Gjirokastër, ndërsa këtë vit janë hapur edhe disa qendra të reja artizanale në zonën historike të qytetit./euronews.al/ KultPlus.com
Në një kohë kur çrregullimet e shëndetit mendor po shfaqen si pandemi globale dhe zgjidhjet shpesh kërkohen në barna dhe modele neuroshkencore, psikiatri Imri Demisai vjen me një qasje ndryshe në librin e tij më të ri, “Psikologji për jetën time”, që u promovua dje në ambientin e ngrohtë të Galerisë KultPlus.
Me një përvojë klinike shumëvjeçare, Demisai ngre shqetësimin se aspekti shpirtëror i njeriut po anashkalohet gjithnjë e më shumë. Në librin e tij, ai u bën thirrje profesionistëve të shëndetit mendor që të shohin përtej diagnozave të ftohta, të dëgjojnë me kujdes historinë e pacientit dhe të mos mbështeten verbërisht vetëm në farmakoterapi.
“Rrënjët e vuajtjes shpirtërore janë psikologjike, jo biokimike,” – shkruan autori. – “Vetëm përmes njohjes, mirëkuptimit dhe një qasjeje njerëzore mund të arrihet shërimi i vërtetë.”
Nën moderimin e Ardianë Pajazitit, drejtoreshë e gazetës KultPlus, promovimi i këtij libri u kthye në një bisedë të sinqertë mbi rolin e humanitetit në trajtimin e shëndetit mendor. Libri u cilësua si një manifest i një psikiatri që nuk i sheh njerëzit vetëm si bartës simptomash, por si qenie të ndërlikuara me histori, emocione dhe plagë të thella shpirtërore.
Vetë autori Demisai ka thënë që njerëzit jetojnë në një kohë kur çrregullimet e shëndetit mendor kanë marrë përmasa pandemike.
“Ndihmës të shumtë përpiqen të na shpëtojnë sa më parë, duke krijuar një situatë ku jemi të ekspozuar ndaj një vale të vazhdueshme informacionesh dhe këshillash të shumëllojshme. Ndihma që na ofrohet është kryesisht psikiatrike, ndonëse ende nuk është gjetur një kurë që të shërojë plotësisht çrregullimet mendore. Nga ana tjetër, psikologët i janë drejtuar terapive kognitive të sjelljes (CBT – terapi e orientuar drejt veprimit), si një formë psikoterapie që synon reduktimin e simptomave të gjendjeve të ndryshme të shëndetit mendor. Ata shpesh mbajnë modele të trurit mbi tryezat e tyre të punës, duke treguar kështu besnikëri ndaj psikiatrisë tradicionale dhe duke lënë shpirtin mënjanë. Ata besojnë në ato që thonë profesorët se, përveç depresioneve që lidhen me krizat e jetës, ekzistojnë edhe depresione që, gjoja, vijnë si pasojë e çrregullimeve biokimike në tru. Kështu mendon shumica sot, përndryshe nuk do të shiteshin kaq shumë barna”, thotë ai.
Sipas tij, faktet klinike e kanë bindur se nuk ka shkaqe të tjera për problemet psikike, përveç shkaqeve psikologjike. Ngjarjet janë ato që shkaktojnë reagime emocionale, dhe këto manifestime shpirtërore vënë në lëvizje të gjithë organizmin, jo vetëm trurin. Pra, çrregullimet mendore janë gjendje shpirtërore që lidhen me ngjarjet e jetës, me botëkuptimin dhe me qëndrimin tonë. Edhe ato që quhen “sëmundje psikike” janë gjendje sistemike, kryesisht si pasojë e transmetimit të traumave të familjes nga brezi i vjetër tek brezi i ri.
“Nëse mendoni kështu, do ta kuptoni më mirë psikologjinë e jetës së përditshme, duke u nisur nga konteksti juaj social. Ruani kokën, që të mos lëndohet truri, por mos e lodhni mendjen me hipoteza neuroshkencore, të cilat deri më sot nuk kanë sjellë zgjidhje të qarta. Le t’i lëmë shkencëtarët të merren me këtë punë; ne praktikuesit të merremi me atë që na ofron shkenca e jetës. Nëse keni nevojë për ndihmë dhe vëreni se psikologu që takoni përdor slogane neuroshkencore në faqen e tij të internetit ose në dhomën e punës, keni arsye të dyshoni. Mos e lejoni veten të trajtoheni si kopje, por bëhuni si ato librat origjinalë që lexohen për herë të parë”, thotë ai.
Ai po ashtu është shprehur se çdo njeri duhet të jetë i informuar mbi këto çështje, përndryshe nuk do ta kuptojnë se çfarë ndodh me ta.
“Kjo nuk është e vështirë, nëse flisni hapur dhe kërkoni shpjegime për nocionet që përdoren gjatë bisedës me psikologun tuaj, në mënyrë që të kuptoni më mirë njëri-tjetrin. Së pari, duhet ta keni të qartë pse keni nevojë për ndihmë, dhe të bindni veten se nuk po e përdorni psikologun si një alibi për të mos u përballur me problemet e jetës. Mendoj se duhet të analizoni me kujdes gjithçka që thuhet për shëndetin mendor në studio televizive apo portale online – të gjitha ato këshilla që ju serviren si të vërteta. Ju nuk duhet të lejoni që shëndeti juaj të përkeqësohet deri në atë pikë sa dikush tjetër të marrë kontrollin mbi jetën tuaj, duke u marrë me ndjenjat tuaja vit pas viti, pa e kuptuar shkakun e vërtetë të vuajtjes shpirtërore”, thotë Demisai.
Brenda librit thuhet se vuajtja është pasojë e padijes.
“Kërkoni dituri që të mos vuani. Kërkoni ndihmë, por gjykoni edhe vetë – mos ua lini të tjerëve të mendojnë për ju. T’i bësh dikujt një “pëlqim” në internet pa e kuptuar domethënien e asaj që shkruan, nuk është mirë. Rinia shqiptare duhet të kërkojë burime të ndryshme informacioni, derisa të gjejë ndihmën e duhur – jo të besojë verbërisht çdo gjë që thonë ekspertët e një shkence që nuk është aq ekzakte siç janë psikologjia dhe psikiatria.”
Libri “Psikologji për jetën time” kërkon të jetë një frymëzim i përditshëm, në mënyrë që vëmendja të drejtohet kah ligjet e jetës dhe jo kah misteret e trurit.
Autori i librit bën një thirrje dashamirëse për kolegët mjekë: lini modelet e trurit dhe neuroshkencën – merruni më shumë me aspektet ekzistenciale, me dritëhijet e personalitetit tuaj dhe të atyre që dëshironi t’i ndihmoni. Flisni për hallet e jetës, jo për sinapset e trurit, sepse ato nuk na e shërojnë brengën shpirtërore. Mos shkruani shumë receta për medikamente psikofarmakologjike, përveçse në raste shumë të rënda, kur është vërtet e domosdoshme – si për shembull për të zbutur një gjendje psikotike, një mani fulminante ose një delir të rëndë gjatë abstinencës. Ndonjëherë nevojiten barna kundër sulmeve ankthore, por kjo rrallëherë është e domosdoshme. Përdorni metoda të tjera për qetësim – ndihmoni pacientët të modulojnë afektet, të shndërrojnë ndjenjat sekondare në ndjenja primare. Ankthi lidhet me konflikte të zakonshme, por në raste të rralla, kur ndjenja e panikut bëhet shumë e fortë, ai duhet parë si një mekanizëm mbrojtës ndaj impulseve destruktive, që shpesh janë rezultat i trysnisë agresive në familje. Kjo gjendje alarmante mund të zbutet me metoda terapeutike, por nganjëherë nevojiten edhe hapa qetësues. Antidepresantët duhen përdorur vetëm në raste të rënda depresioni, siç është melankolia. Por nëse pacienti këmbëngul, atëherë s’kemi ç’të bëjmë. Ka njerëz që nuk guxojnë të jenë në kontakt me ndjenjat e tyre dhe ndihen të detyruar të përdorin barna. Detyra jonë kryesore është të parandalojmë krizat e ankthit dhe të depresionit, dhe të mësojmë njerëzit të kërkojnë ndihmë me kohë. Edhe psikozat, gjendjet maniako-depresive, si dhe varësitë e rënda, mund të zbuten apo të parandalohen nëse dimë shkaqet e vërteta dhe mekanizmat e shfaqjes dhe përkeqësimit.
Sipas tij, mendimet sistemike që paraqiten në këtë libër – fryt i përvojës së gjatë klinike të autorit – hapin mundësi të reja terapeutike për mjekët, psikologët, punëtorët socialë dhe për të gjithë ata që duan të shohin përtej diagnozave deskriptive, për të kuptuar më mirë problemet psikike të fëmijëve, adoleshentëve dhe të rriturve.
Ky libër është fryt i një pune të gjatë klinike e autorit si psikiatër. Ai ka falënderuar për ndihmën që ia kanë dhënë me rrëfimet e tyre të gjithë pacientët që ka takuar në klinikat e mjekësisë së përgjithshme, në klinikat psikiatrike dhe në praktikën e tij private, gjatë këtyre tri dekadave të fundit.
Rrëfimet e tyre dhe udhëzimet e kolegëve të tij më të vjetër, veçanërisht ndihma e psikologes psikanaliste K. Wedne Lindberg dhe e psikiatrit gjerman Albrecht Mahr, kanë qenë vendimtare për zhvillimin e tij psikoterapeutik.
Për cilësinë e librit, autori ka falënderuar redaktorin, profesor Rami Memushaj, për përkushtimin e tij që ky libër të dalë sa më mirë. Një falënderim i veçantë nga autori ka shkuar edhe për doktoreshën Gerdiola Topi, për sugjerimet e vlefshme para botimit të librit.
Dhe, në fund, autori ka falënderuar familjen – për durimin dhe mirëkuptimin, gjatë orëve të gjata të vetmisë së tij krijuese.
Pas përfundimit të promovimit, të pranishmit vijuan bashkëbisedimin në një atmosferë të ngrohtë e reflektuese, duke u ndalur veçanërisht te temat me ndjeshmëri: ndikimi i efektit placebo në procesin e shërimit, roli i vetëdijes dhe fuqia që nënvetëdija ka në përballjen me dhimbjet emocionale. Diskutimet shpërfaqën nevojën për një qasje më të thelluar ndaj psikikës njerëzore, ku shërimi nuk ndodh vetëm përmes barnave, por edhe përmes ndërgjegjësimit, pranimit dhe transformimit të brendshëm. Bisedat vijuan gjatë, si dëshmi e një libri që ka nxitur më shumë se lexim – ka nxitur vetëdije./ KultPlus.com
Pas pesë ditësh, sot përmbyllet edicioni jubilar i Panairit të Librit “Prishtina 2025”. Nën moton “Inteligjenca rrjedh nga libri”, kjo ngjarje mblodhi rreth 30 mijë vizitorë nga vendi, rajoni dhediaspora.
Vizitorët patën mundësinë të njihen me rreth 2 mijë tituj të rinj dhe mbi 6 mijë të viteve të fundit.
Nga 11 deri me 15 qershor, në Prishtinë u mbajt Panairi i 25-të i librit “Prishtina 2025”, e ku morën pjesë mbi 75 shtëpi botuese nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Diaspora.
Organizatorët e panairit kanë bërë të ditur se këtë vit ka një rënie të vogël pjesëmarrëse të shtëpive botuese.
Ambasadori i Kosovës në Gjermani, Faruk Ajeti, ka bërë të ditur se mbrëmjen e kaluar në “Colosseum Filmtheater” u shpalos një program i fuqishëm i filmave të metrazhit të shkurtër, në kuadër të Javës së Kulturës së Kosovës në Berlin.
Në një postim në Facebook, Ajeti ka deklaruar se në publik pati përfaqësues të institucioneve gjermane, ambasadorë, përfaqësues të korit diplomatik, gazetarë, artdashës, si dhe kosovarë të shumtë që janë në diasporë.
“Secili film solli një dimension të pasojave të luftës, duke përfshirë: kujtesën përmes një portreti; dëshmi rrëqethëse për një grua që humbi burrin dhe katër djemtë në luftë, e cila jeton me kujtimin e tyre; për jetën brezit të ri pas paqes dhe me ndjeshmëri të thellë mbi temën e dhunës seksuale gjatë luftës dhe sfidat e rikthimit në jetën normale”, u shpreh Ajeti
Filmat që u shfaqën ishin “I Believe the Portrait Saved Me” nga Alban Muja, “Ferdonija” nga Gazmend Bajri & Shkurte Dauti, “Displaced” nga Samir Karahoda dhe “Return” nga Blerta Zeqiri.
Ajeti theksoi se ky aktivitet është i bashkëorganizuar me Qendrën Kinematografike të Kosovës.
Ai shtoi se krejt kjo nuk ishte vetëm promovim i kinemasë kosovare, por ishte akt i kujtesës dhe respektit për viktimat, të zhdukurit dhe të mbijetuarit. /Klankosova.tv
Kanioni i Langaricës, i vendosur rreth 15 kilometra në verilindje të qytetit të Përmetit, konsiderohet si një nga pasuritë më të veçanta natyrore të Shqipërisë së jugut. Si pjesë e Parkut Kombëtar “Bredhi i Hotovës” – Dangëlli, ky kanion me gjatësi rreth 5 kilometra ofron një pamje mbresëlënëse, ku gërshetohen shkëmbinjtë e lartë dhe ujërat termale.
Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje mahnitëse të Kanionit të Langaricës, një nga degët kryesore që furnizon zonën burimore të lumit Vjosë. Ky kanion shpalos një peizazh të rrallë dhe një pasuri natyrore që mbetet ende e paprekur dhe e paeksploruar në plotësinë e saj.
Kanioni ndodhet mbi fshatin Stërmbec, në jug të Përmetit, duke krijuar një rrugë të fshehur në gjirin e pyjeve dhe maleve të Dangëllisë. Afërsia me burimet termale e bën këtë zonë veçanërisht tërheqëse për turistët dhe aventurierët që kërkojnë të zbulojnë bukuritë natyrore dhe pasurinë ujore të këtij territori të rrallë.
Lumi Langarica, me rrjedhën e tij të fuqishme, ka gdhendur me kalimin e kohës këtë kanion spektakolar, i cili për vendasit njihet me respekt si “lumi i bekuar”. Pamja që ofron është madhështore dhe e mbushur me jetë, duke e kthyer këtë vend në një galeri të hapur të natyrës.
Kjo zonë ofron një shfaqje të mahnitshme gjatë gjithë vitit: pranvera sjell gjelbërim dhe aromë pyjesh të lulëzuar, vera ndriçon shkëmbinjtë me rrezet e saj, vjeshta ngjyros çdo cep me tone të zjarrta, ndërsa dimri mbulon gjithçka me një mister të bardhë e të heshtur.
Edhe gjatë stinës së ftohtë, kur uji i lumit merr një ngjyrë të thellë, kanioni mbetet një destinacion i veçantë, që fton të apasionuarit pas natyrës të eksplorojnë më shumë. Muret shkëmbore të larta, të rrethuara nga uji i akullt, krijojnë një atmosferë unike që e bën Kanionin e Langaricës një nga mrekullitë më të bukura të natyrës shqiptare.
Edhe kur kujtesa ime e lodhur Ashtu si ato tramvajet e pasmesnatës Vetëm në stacionet kryesore do të ndalojë, Unë ty s’do të harroj.
Do të kujtoj Mbrëmjen e heshtur, të pafund të syve të tu, Dënesën e mbytur, rrëzuar mbi supin tim Si një dëborë e pashkundshme.
Ndarja erdhi Po iki larg teje… Asgjë e jashtëzakonshme, Veç ndonjë nate Gishtat e dikujt do të mpleksen në flokët e tu Me të largëtit gishtat e mi, me kilometra të gjatë… / KultPlus.com
Aktori dhe regjisori i njohur italian dhe fitues i çmimit Oscar, Roberto Benigni ka bërë një apel të fuqishëm kundër luftës dhe i është drejtuar me fjalë të ashpra atyre që vazhdojnë të shkaktojnë vdekje.
Fituesi i çmimit Oscar foli për konfliktin në Gaza, luftën në Ukrainë dhe tragjeditë në Mesdhe, duke u shprehur se “ata që nuk e ndiejnë dhimbjen e botës, nuk janë njerëz”.
Ai vijoi më tej me fjalimin e tij mbi dramën e luftës, duke u përqendruar te vuajtjet e të vegjëlve: “Ata që vrasin fëmijë, nuk janë burra!”, ndërsa shtoi më tej “kur fëmijët luajnë dhe njëri prej tyre gërvishtet, ata ndalen. Por këtu ata në të vërtetë vazhdojnë të vrasin. Është frikacakëri.”
Benigni e hodhi fajin nga Bashkimin Evropian, duke u shprehur se ka munguar reagimi dhe adresimi i tyre në parandalimin e konflikteve.
“Nuk ka një Bashkim të vërtetë, vërtet të bashkuar. Nëse do të kishte pasur, ndoshta disa luftëra mund të ishin shmangur”, deklaroi ai me hidhërim.
Aktori i njohur kujtoi gjithashtu fjalët e Joe Biden, i cili një ditë pas 7 tetorit 2023, i kishte kërkuar Izraelit të mos i përgjigjej tmerrit me më shumë tmerr. Fjalë që, thekson Benigni, kanë mbetur të padëgjuara.
Apeli i tij ishte gjithashtu një ftesë për t’ju rikthyer frymës së Manifestit të Ventotenes, një simbol i unitetit dhe paqes evropiane pas Luftës së Dytë Botërore dhe ëndrrës evropiane si një projekt paqeje dhe demokracie.
“Ne jemi të gjithë i njëjti trup”, tha Benigni, duke iu referuar luftërave në Gaza, Ukrainë dhe vdekjeve në Detin Mesdhe. “Nuk mund të heshtim përballë kësaj dhimbjeje”.
Fituesi i çmimit Oscar e përfundoi monologun e tij me një mesazh për të rinjtë, “brezi i parë transnacional në histori”, duke i ftuar ata të mbrojnë paqen dhe të mos harrojnë fuqinë e lirisë./ KultPlus.com
Fragmente të shkëputura nga libri “Shkëlqim dhe tmerr” pjesa e dytë e Bekim Fehmiut, përcjell KultPlus.
Përktheu Sabit Abdyli
Pse ju shqiptarët pas luftës (fjala është për luftën 1940/45) nuk u kthyet në Shqipëri – pyeti serbi 70 vjeçar. Mu kujtua pyetja e njëjtë e Jovan Mileqevit në Maribor. Tentova t’i përgjigjem. Po më ndali cimeri im, prit unë – Cernoputi Kovinac i mbajti leksion për shqiptarët si profesori im (dikur) Dr. Millosh Gjuriq. – Nëse dikush duhet të kthehet diku, atëherë ata duhet të jemi ne (serbet), jo shqiptarët. –ju përgjigj bashkëfshatarit.
Në vitin 1926 (vazhdoi 70 vjeçari) kur u bë reforma agrare më kanë ofruar tokë gati falas nëse vendosem atje (Kosovë). Po nuk shkova. “Shkëlqim dhe tmerr” , 2012, Beograd, Bekim Fehmiu, faqe 380.2.Irena (fjala është për artisten Irena Papas) kish imigruar në Romë për shkak grusht shtetit të Juntës ushtarake në Greqi. Kish vuajtur (merakosur) për mikun e saj kompozitorin Teodorakis. Për ta disponuar propozova të shkonim në restorant. Fillova të këndoj një këngë. Ajo pranoi këngën dhe vazhdoi ta këndojë në greqisht. I habitur reagova: “Prej ku e di ti këtë?” Kjo është këngë dashure shqiptare.Jo, kjo është këngë greke nga Janina – tha Irena. Atje jetojnë Arvanitasit, shqiptarët, apo? Duke vazhduar këngën nxori nga çanta e dorës pasaportën dhe – Lexo. Irini Leleku (mbiemrin në shqip dmth lejleku).Di ti flasësh shqip? – e pyes.Jo, por jam me origjinë shqiptare – më tha Irena.Për ty do ishte fantastike të jesh në rolin e Teutës, mbretëreshës ilire.
Nga libri (pjesa dytë) “Shkëlqim dhe tmerr” , 2012, Beograd, Bekim Fehmiu, faqe 167 3.Regjisori (fjala është për regjisorin italian të filmit “Odisea” Franko Rosi) papritmas më pyeti. Çka mendon për Rade Sherbexhijen ? Në ç’kuptim?Si artist. Po përgatisim “Iljaden”, dhe po mendojmë për te.Mirë keni menduar. Rade nuk është vetëm artist i shkëlqyeshëm, por edhe poet, këngëtar .. Ai është i zoti për të gjitha rolet; nga lypsari deri te mbreti.Shikimet e Frankos dhe bashkëpunëtorit të tij u kryqëzuan. Përnjëherë një si heshtje.Si ashtu, Bekim (Bekim Fehmiu) : sa herë të kem pyet ty për kolegët nga Jugosllavia, gjithmonë i ke lavdëruar. Por, kur kem pyet për ty derisa xhironim filmin “Quo Vadis” në Beograd, ata (artistët serbë) përgjigjeshin se je verbuar, se je irredentist, nacionalist. (Unë, thotë Rosi) Nuk kam mund ta shoh Odisen tim të verbuar. /KultPlus.com
Interesi për trashëgiminë historike dhe kulturore të Shqipërisë vijon të rritet, me Qendrën Muzeore Krujë që ka pritur mbi 65 mijë vizitorë vetëm gjatë pesë muajve të parë të vitit 2025.
Lajmi u bë i ditur sot nga Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, i cili theksoi rëndësinë që ka qyteti i Krujës në hartën kulturore dhe turistike të vendit.
Sipas të dhënave zyrtare, mbi 55 mijë vizitorë kanë zgjedhur të vizitojnë Muzeun “Gjergj Kastrioti Skënderbeu”, i cili ruan dhe paraqet me krenari historinë e një prej figurave më të rëndësishme të kombit shqiptar. Ndërkohë, rreth 10 mijë vizitorë kanë eksploruar Muzeun Etnografik të Krujës, ku ekspozohen objekte të trashëgimisë kulturore që pasqyrojnë jetesën tradicionale të trevës.
Ministri Gonxhja u shpreh se këto shifra dëshmojnë një rritje të vazhdueshme të interesit të publikut për historinë dhe kulturën shqiptare, duke e kthyer Krujën në një ndër destinacionet më të rëndësishme të turizmit kulturor në vend.
Kruja mbetet një simbol i krenarisë kombëtare, dhe muzetë e saj po tërheqin një numër gjithnjë e më të madh vizitorësh nga vendi dhe bota, duke kontribuar edhe në zhvillimin e turizmit lokal dhe ekonomik./ KultPlus.com
Pas suksesit të tyre me këngën “Zjerm” në Eurovision, “Shkodra Elektronike” do të mbajë performancën e parë në Kosovë. Koncerti do të mbahet në AMC Hall, më 16 qershor duke nisur nga ora 20:00.
Edicioni i 13-të i festivalit “FEMART” do të nisë në AMC Hall me magjinë dhe shndritjen e Shkodrës Elektronike.
Nga Eurovisioni në Prishtinë, Shkodra Elektronike, e përbërë nga dyshja unike – Beatriçe Gjergji dhe Kolë Laca – do të sjellin magjinë, sharmin, dhe energjinë e “Zjerm” në Festivalin FEMART, duke festuar njëherësh Ditët e Çlirimit të Prishtinës.
Me rastin e përvjetorit të ndarjes nga jeta të aktorit të madh Bekim Fehmiu, sot u mbajt ceremonia përkujtimore e organizuar nga Teatri i Qytetit “Bekim Fehmiu” në Prizren.
Në këtë tubim simbolik, u hodhën lule në lumin Lumbardh – pikërisht aty ku është shpërndarë hiri i tij, në nderim të jetës dhe veprës së një prej figurave më të shquara të artit.
Të pranishëm në ceremoni ishin miq, familjarë dhe bashkëpunëtorë të afërt të artistit, të cilët ndanë kujtime dhe nderuan me respekt figurën e tij të paharrueshme.
Bekim Fehmiu mbetet një emër i pavdekshëm që vazhdon të frymëzojë brezat e rinj të artistëve./ KultPlus.com
Nga mbi 100 talente pjesëmarrëse në Edicionin e XX-të, jubilar, të Garave të Muzicientëve të Rinj ArsKosova, sot në Koncertin Final do të performojnë instrumentistët më të dalluar, të përzgjedhur për të përfaqësuar më të mirën e brezit të ri muzikor.
Koncerti Final do të mbahet në Amfiteatrin e Bibliotekës Universitare të UP-së, më 15 qershor 2025 (e diel), në ora 14:00, ku do të ndahen edhe çmimet më të rëndësishme të këtij edicioni.
Çmimet Kryesore të Edicionit Jubilar ArsKosova 2025:
GRAND PRIX ARSKOSOVA 2025 – shpërblim prej 500 euro, për interpretimin më të jashtëzakonshëm të garës.
Çmimi për Koncert Solistik – mundësi për të performuar si solist në Festivalin Kosova KamerFest dhe në projektet vjetore të Fondacionit ArsKosova.
4 Masterklase falas për 8 instrumentistë harkorë, me violinisten e njohur Prof. Sihana Badivuku.
Çmimi për Performancën më të Mirë të një Vepre Shqiptare – nxitje për promovimin e muzikës së kompozitorëve shqiptarë.
Çmimi i Kompozitorit AKIL M. KOCI – çmim tradicional prej 500 euro, ndarë nga kompozitori i njohur, pjesë e pandashme e Garave që nga viti 2023.
Çmimi i Violinistes DRITA DIDA – gjithashtu me shpërblim prej 500 euro, në nder të figurës së spikatur të muzikës shqiptare.
Çmimi CHOPIN PIANO FESTIVAL & ASSOCIATION – përfshin një koncert dhe shpërblim prej 200 euro.
Çmimi ESTA KOSOVË (European String Teacher’s Association – Kosovo) – përfshin huazimin falas të një violine për vitin akademik 2025-2026 si dhe masterklase ndërkombëtare falas për violinistin fitues.
Juria profesionale për këtë edicion jubilar përbëhej nga profesorë të mirënjohur të muzikës nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Qipro, Finlanda dhe Italia, duke garantuar një vlerësim të drejtë dhe ndërkombëtar të talenteve në garë.
Ky koncert final jo vetëm që përmbyll me madhështi edicionin jubilar, por edhe vendos bazat për një të ardhme të ndritur të muzikantëve të rinj shqiptarë në skenën ndërkombëtare./ KultPlus.com
Berati, qytet unik i përfshirë në listën e trashëgimisë botërore të UNESCO-s, vijon të mbetet një nga destinacionet më të vizituara turistike në Shqipëri. I ngritur buzë lumit Osum rreth 2400 vjet më parë, ai tërheq mijëra vizitorë çdo vit.
Mbi kodrën që mbikëqyr qytetin, ngrihet Kalaja e Beratit, një fortesë madhështore që ende sot është e banuar dhe simbol i gjallë i trashëgimisë kulturore dhe historike të qytetit.
Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga Kalaja, duke e cilësuar atë si “shpirtin dhe krenarinë e qytetit”.
“Kalaja e Beratit, kurora mbi qytetin e një mbi një dritareve, që ruan kujtesën, shpirtin dhe krenarinë e një qyteti ku historia dhe kultura gërshetohen në çdo hap”, – u shpreh Rama.
Mbi qytetin antik të “Një mbi një dritareve”, qëndron si kurorë e shndritshme Kalaja e Beratit, një prej kalave më epike shqiptare, e njohur ndryshe edhe si “Fortesa e Arbërve”.
E ruajtur me fanatizëm, ajo është ndër të vetmet kala në Ballkan ku jeta gëlon ende sot. Gjurmët e historisë lexohen nëpër muret e kalasë, kishave dhe kullave që qëndrojnë si dëshmitare të heshtura të një epoke të shkuar.
Ky fortifikim i lashtë ka përjetuar luftra të shumta, por edhe periudha të begata zhvillimi dhe kulture. Që prej ilirëve e deri në ditët e sotme, bizantinë, sllavë, muzakaj, osmanë, pashallëku i Beratit, muret e saj dëshmojnë qendresën dhe përpjekjet për ruajtjen e atdheut dhe identitetit.
Kjo pasuri e testamentit kulturor shqiptar është një nga atraksionet më të rëndësishme të turizmit kombëtar.
Ruajtja dhe konservimi i çdo grimce kulture që këto mure rrethojnë është sfida e përbashkët.
Kalaja është një nga monumentet më të mëdha historike të Ballkanit, e ndërtuar mbi një plan trekëndor dhe e vendosur në mënyrë të tillë që duket si pjesë natyrore e kodrës.
Kulla e hyrjes së brendshme është ndërtuar me blloqe guri të periudhës ilire, që datojnë në shekujt IV-II p.e.r. Maja e kodrës është e rrethuar me një mur periferik dhe 24 kulla.
Brenda kalasë ndodhen rreth 14 kisha, të cilat dëshmojnë për rëndësinë fetare dhe kulturore të saj ndër shekuj. Ndër kishat më të njohura përmenden: Kisha e Shën Triadhës, e ndërtuar në fund të shekullit XIII dhe fillim të shekullit XIV, me afreske të pasura; Kisha e Shën Todrit; Kisha e Shën Kollit; Kisha e Shën Kostandinit dhe Shën Helenës; Kisha e Shën Mërisë Vllaherna, etj./ KultPlus.com
Më kërko kur ndjen që të rrëshket një pikë lot. Më kërko kur në vetmi shtrin dorën tënde në boshllëk. Më kërko kur muzika bashkohet me shpirtin tënd. Më kërko kur mendja jote është bosh, Pa ëndrra, pa dashuri …. Më kërko dhe unë do të të marr përdore, E do të çoj në botën time. Plot emocione të ëmbla dhe buzëqeshje. Më kërko, unë jam këtu për ty./KultPlus.com
Edicioni i 59-të i Festivalit të Teatrove Profesioniste “Vojdan Çernodrinski” në Prilep u mbyll me një sukses të madh për Teatrin Kombëtar Turk nga Shkupi, i cili doli si fituesi më i dalluar i këtij festivali prestigjioz.
Për herë të parë që kur u riinstitucionalizua çmimi i publikut, shfaqja “Të verbërit” me regji të Qëndrim Rijanit, mori vlerësimin më të lartë (5.00) nga vetë spektatorët.
Rijani po ashtu mori edhe çmimin për regjinë më të mirë, derisa këtë çmim e mer për herë të dytë ndërsa është shqiptari i parë që shpërblehet në këtë festival.
Në edicionin e sivjetmë, juria profesionale vlerësoi me çmime të rëndësishme talentet që kontribuuan në këtë sukses:
Çmimi për aktoren e re iu dha Sllagjana Vujosheviq për interpretimin e saj në shfaqjen “Të verbërit”;
Çmimi për regjinë më të mirë shkoi për Qendrim Rijani, regjisorin e kësaj shfaqjeje, i cili solli një qasje të freskët dhe artistikisht të fuqishme në skenë. Rijani po ashtu mori edhe çmimin për regjinë më të mirë, ndërsa është shqiptari i vetëm që është shpërblyer dy herë me çmimin e regjisë në këtë festival.
Ndërsa Çmimi për material promovues iu dha Medina Hoxhës për punën e jashtëzakonshme në promovimin e shfaqjes./ KultPlus.com
Sot nga ora 11:00 deputetët e zgjedhur do të mblidhen për të 32-tën herë për ta konstituar përbërjen parlamentare të dalë nga zgjedhjet e 9 shkurtit.
Procesi i konstituimit ka ngelur te pika e zgjedhjes së kryeparlamentarit. Për të opozita thotë se nuk voton, ndërsa VV ka deklaruar se nuk do të ndërrojnë kandidate./ KultPlus.com
James Adam Belushi ose Jim Belushi, lindi më 15 qershor të vitit 1954 në Çikago (Ilinois), është aktor amerikan i kinematografisë, teatrit dhe televizionit me prejardhje shqiptare.
Fëmijërinë e rininë i kaloi në Veaton (Ilinois). Është fëmija i tretë nga katër fëmijët e Adam dhe Agnesë Belushit. Babai i tij, Adami, emigroi në SHBA, duke lënë vendlindjen fshatin Qytezë në vitin 1934 në moshën 15 vjeçare. Ndërsa nëna e tij, Agnes Belushi, lindi në SHBA, bijë e një emigranti shqiptar. Vëllai i tij më i madh ishte John Belushi, po ashtu aktor i famshëm i skenës së Hollivudit dhe shoqërisë në SHBA.
Belushi studioi në universitetin e Ilinoit të quajtur Southern Illinois University Carbondale dhe u specializua në degët e Artit: Të shprehurit dhe Teatri.
Nga viti 1977 deri më 1980-in, Xhimi punoi së bashku me grupin teatror të Çikagos të quajtur: The Second City. Gjatë kësaj periudhe prezantohet si deputant në televizion më 1978-ën, në: Who’s Watching the Kids po ashtu kishte disa pjesëza në serinë: Brian De Palma’s The Fury.
Roli i tij i parë i gjatë ishte në filmin: Michael Mann’s Thief (1981). Që nga 1983 deri më 1985, shkroi dhe mori pjesë në programin e mbrëmjes së shtunës: Saturday Night Live. Kulmin e famës së tij, drejt rolit kryesor e arriti me rolet ndihmëse në: About Last Night dhe Salvador (të dy më 1986). Luajti role në filmat:Real Men (1987), The Principal (1987), Red Heat (1988), K-9 (1989), Taking Care of Business (1990), Mr. Destiny (1990), Royce (1994), Retroactive (1997).
Po ashtu Xhimi, punoi në filmat vizatimor. Një ndër sinkronizimet, është edhe ai në filmin vizatimor Geppetto, një version i filmit artistik Pinokio.
Sipas prezantimeve të tij në skenën e shoqërisë amerikane, dhe në përgjithësi me intervistat e tij, ai mburret me prejardhjen e tij. Në një intervistë të dhënë ZDF (Radio Televizion Shtetëror Gjerman), ai flet me kënaqësi për vizitën e fundit të tij me të atin në vendlindje. Ai thotë se “kur, isha në vendlindjen e babait, nga të gjitha anët shikoja si në pasqyrë, figurën time, të gjithë më dukeshin të njëjtë si unë”.
Në vitin 2001 Xhimi luan në serialin According to Jim rolin kryesore me Courtney Thorne-Smith. / KultPlus.com
Më 15 gusht 1868 në fshatin Reka e Epërme të Dibrës lindi Josif Bageri, arsimtar dhe veprimtar i Rilindjes Kombëtare.
Poet me talent të rrallë, prozator që shkroi shumë tregime, sidomos për fëmijë, një ndër figurat më të shquara të Rilindjes sonë Kombëtare, si dhe gazetar e atdhetar i flaktë, ai ia kushtoi tërë jetën dhe veprën e tij çështjes kombëtare shqiptare.
Fëmijërinë dhe një pjesë të rinisë e kaloi në vendlindje. Leximin dhe shkrimin shqip e përvetësoi në Sofje në moshën 17 vjeçare, ku mërgoi dhe për një kohë të gjatë punoi si këpucëtar. Krahas kësaj pune, prej vitit 1887 u përfshi edhe në lëvizjen kombëtare shqiptare atje.
Josifi ishte njëri ndër themeluesit dhe aktivistët më të shquar të shoqërisë shqiptare “Dëshira”, e cila u themelua më 1 janar të vitit 1893, në Sofje. Kah fund i vitit 1899 shkoi në Stamboll për të vizituar poetin tonë të madh, Naim Frashëri, i cili ishte shumë i sëmurë dhe dergjej në shtrat. Ky takim i la mbresa të mëdha.
Josif Bageri punoi shumë për çështjen shqiptare, pa u lodhur, duke lënë pas shumë shkrime të botuara e të pabotuara; poezi e prozë, platforma politike, artikuj, komente, reagime.
Gjatë veprimtarisë së tij pati një bashkëpunim të ngushtë me Said Najdenin e Jashar Erebarën, Atanas Albanin nga Reka e Epërme, me Nikolla Ivanajn, Luigj Gurakuqin dhe shumë atdhetarë të tjerë.
Vdiq në Prishtinë në vitin 1915 më 15 qershor. / KultPlus.com
Më 15 qershor 2010 vdiq aktori që do të linte gjurmë të pashlyeshme në kinematografinë e Ballkanit dhe më gjerë, Bekim Fehmiu.
Sarajeva, ku familja e tij gjakovare vuajti internimin, do të ishte edhe vendi ku Fehmiu do të vinte në jetë. Familja e tij qëndroi me banim në Shkodër deri në vitin 1939. Pas pushtimit italian dhe bashkimit të një pjese të Kosovës me Shqipërinë, u zhvendosën drejt Prizrenit. Gjatë viteve 1956-1960, Bekim Fehmiu studioi në Fakultetin e Artit Dramatik në Beograd.
Spikati veçanërisht në filmin “Mbledhësit e puplave” dhe menjëherë ra në kontakt me shumë shtëpi filmike ndërkombëtare. Ka luajtur një sërë rolesh, duke interpretuar në shqip, në maqedonisht, në serbisht, në turqisht, në spanjisht, në frëngjisht, në anglisht dhe në italisht. Mishërimi mjeshtëror i personazheve prej tij, do të hasej dukshëm në realizimet “Prova speciale”, “Odiseja”, “Aventurieri”, “Rruga”, “Vite të nxehta” dhe “Dezertori”.
Fehmiu ka bashkëpunuar me emra të mëdhenj të artit filmik, si: Ava Gardner, Robert Shoè, John Huston, Dirk Bogard, Irene Papas, Claudia Cardinale etj. Shqipërinë e vizitoi për herë të parë në vitin 1972, ndonëse nuk e fshehu kurrë dashurinë për vendin e origjinës. / KultPlus.com
Mbrëmja gala që u mbajt në kryeqytet këtë të premte, solli një atmosferë festivali, ku kryefjalë ishte kinematografia.
DEA OPEN AIR e përfundoi këtë edicion të dymbëdhjetë, duke ofruar sërish përvojë të re kulturore, si edhe duke vijuar të zgjerojë hartën e njohjes së kinemasë botërore.
Ky edicion, që u mbajt nga datat 9-13 qershor bëri bashkë të gjithë rreth kinemasë cilësore. Në konkurrim morën pjesë 34 filma nga 20 vende të botës.
’’Edhe ky edicion konfirmoi, se kinemaja serioze mbetet një nga mjetet më të fuqishme për të eksploruar, ndjerë dhe kuptuar vetveten. Kjo është arsyeja, përse DEA nuk ndjek trende – por investon te konsolidimi i profilit të vet, si festival i përmbajtjes dhe ndërton te besimi i shikuesit”, u shpreh drejtoresha Artistike e Festivalit, Mirela Oktrova, në hapje të ceremonisë
Drejtori i Festivalit, Edmond Topi, falenderoi të gjithë ata që mbështetën këtë organizim.
’’Kemi mbyllur një maratonë filmash, të cilët shpresojmë t’i keni shijuar. Unë i kam parë edhe më parë dhe si drejtor kisha sikleta të tjera, por shpresoj që ju t’i keni shijuar vërtetë. Nuk jam i fjalëve të gjata, por shpresoj të përjetoni njësoj edhe këtë mbrëmje, siç keni qenë gjatë këtyre ditëve prezent në shfaqjen e filmave’’, u shpreh drejtori Edmond Topi.
Filmi ’’Përkushtimi i Hasanit’’ (titulli në origjinal Commitment Hasan) me regji të Semih Kaplanoglu, Turqi 2021 mori Kupën DEA për Filmin më të mirë me Metrazh të Gjatë, me motivacionin për saktësi dhe mjeshtëri të lartë.
Filmi eksploron tema si pajtimi, falja dhe lidhja njerëzore me thellësi dhe përmbajtje. Në një peizazh që shndërrohet në pasqyrë të brendshme, filmi rrëfen një histori universale përmes pak personazheve të ndërtuar me nuancë dhe autenticitet.
Të nominuar në këtë kategori ishin edhe dy filma të tjerë ;
Mykaela Plotkin – Zonjushat, Brazil 2024
Igor Aleksov – Lena dhe Vladimiri – Maqedonia e Veriut 2023
Regjisori Semih Kaplanoglu ishte vetë i pranishëm në marrjen e Kupës DEA, ndërsa mes emocioneve dhe falenderimit për trofeun tha se, ndihej krenar që mori një çmim të rëndësishëm në një vend që është special për të.
’’U jam falenderues për jurinë, që më nderuan me çmim, por krahas nderimit ndjehem shumë i emocionuar, pasi unë jam nip i një gjysheje që ka lindur në Shqipëri dhe e ndiej deri në palcë këtë nderim që më bëtë. Çmimet janë të bukura, por shërbejnë edhe për motivim e rinojnë regjisorin. Unë jam 63 vjec dhe kjo më jep nxitje për të sjellë një gjë më të mirë, që mund të vlerësohet në të ardhmen . Sa mirë që ekzistoni, sa mirë që ekziston kinemaja dhe sa mirë që ekzistojnë festivale të tilla që na vlerësojnë’’, u shpreh regjisori fitues Semih Kaplanoglu
DEA OPEN AIR vlerësoi të njëjtin film turk edhe me kupën për Regjinë më të mirë në Filmin me Metrazh të Gjatë.
Me motivacionin për regjinë e tij të rafinuar dhe thellësisht reflektuese, për saktësinë dhe përmbajtjen me të cilat e kthen thjeshtësinë në kinema të thellë regjisorin Kaplanoglu.
Umut Karadak i dha trofeun e tretë në këtë festival, filmit me të njëjtin titull për vërtetësinë e thellë në portretizimin e Hasan-it — një interpretim që përqafon pa frikë ambiguitetet e jetës dhe kontradiktat e qenies njerëzore. Ky çmim u dorëzua nga Drejtor i Teatrit Kombetar, Indrit Cobani
Konkurimi në këtë program u ndoq nga juria e Filmit me Metrazh të gjatë, e përbërë nga: Niccolo Castelli (kryetar – Zvicër), Luiza Xhuvani (anëtare – Shipëri), Claudio Bucci (anëtar – Itali), Fatos Berisha (anëtar – Kosovë), Nikos Moustakas (anëtar – Greqi).
Si simbole të respektit për kontributet e individualiteteve të shquara të ekranit DEA OPEN AIR nderoi kujtimin e të madhes Margarita Xhepa, ndërsa çmimin e mori në dorëzim i biri, aktori gjithashtu i njohur Ndriçim Xhepa. Dy muaj pas kalimit në amshim, filmi i fundit ku interpretoi ikona e kinematografisë dhe teatrit shqiptar, është “Vdekja le të presë”. Një film ky përshëndetës, në çelje të festivalit që erdhi si homazh për Margarita Xhepa.
’’Ja që vjen një moment dhe detyrohesh. Një kënaqësi të tillë, në këtë rast ime më do ta kishte marr vetë, por ja që gjithcka e ka një fund në jetë. Me kënaqësi do ta çoj në shtëpinë e saj këtë statujë. Falenderoj edhe pjesëmarrësit për reagimin. Në respekt të dy festivalbërësve, që e kanë ideuar këtë festival, e bëjnë për 12 vite edhe do t’i uroja shumë e shumë vite të tjera. Ju falenderoj për këtë respekt që përcillni për karrierën 70-vjeçare të Margaritës’’, tha Ndriçim Xhepa.
Një tjetër çmim ishte edhe DEA e Karrierës ose siç organizatorët e këtij fesuivali e kanë emërtuar, DEA e Mirënjohjes, i cili sivjet shkoi për jetën artistike dhe veprimtarinë e një prej emrave më të njohur të kinematografisë shqiptare regjisorin Saimir Kumbaro.
Juria e festivalit akordoi Çmimin Special, një përmendje të veçantë skenarit të filmit ’’Këtu vallezohet me hijet’’ të Pluton Vasit, me skenar të Bashkim Hoxhës, për guximin në përballjen me një kapitull kompleks dhe të dhimbshëm të historisë shqiptare, me thellësi dhe sinqeritet. Një histori që spikat për ndershmërinë e këndvështrimit dhe përkushtimin për të rikthyer kujtesën dhe humanizmin përmes rrëfimit.
Me Senhoritas/Zonjushat, Mykaela Plotkin fitoi Kupën DEA për Skenarin më të Mirë në Filmin me Metrazh të Gjatë. Ajo i qaset një teme rrallëherë të trajtuar me ndjeshmëri dhe guxim: kënaqësisë, dëshirës dhe dashurisë në moshën e tretë. Plotkin dërgoi një video përshëndetëse për festivalin.
Filmat konkurrues në programin e Filmit të shkurtër dhe Filmit me Metrazh të Gjatë i vlerëson nga ky këndvështrim tradicionalisht Juria e medias, e përbërë sivjet nga: Alda Bida (kryetare), Ermal Peci (anëtar), Juljana Vrapi dhe Egla Xhemalaj (anëtare). Juria e Medias ndau dy çmime – një për kategorinë e Filmit të Shkurtër dhe një për kategorinë e Filmit me Metrazh të Gjatë.
Çmimi Special i Medias në Konkurimin e Filmit të Shkurtër dhe motivacioni i tij shkoi për ’’Dhe kjo është për këtë Krishtlindje’’ me regji të Peter Vulchev, Bullgari 2024. Me motivacionin për një narrativë të ndjeshme dhe fokusim te vlerat e solidaritetit.
Ndërsa Çmimi Special i Medias në Konkurimin e Filmit me Metrazh të Gjatë dhe motivacioni përkatës shkoi për ’’Këtu vallëzohet me hijet’’ nga Pluton Vasi, Shqipëri 2024. Ky film u vlerësua si një akt angazhimi qytetar që merr përsipër të hedhë dritv mbi pasojat e represionit të diktaturës. Çmimin e mori vetë regjisori i pranishën në ceremoninë e ndarjes së çmimeve:
’’Kënaqësi për mua, falenderimi i veçantë për organizatorët. Për mua ishte një kthim në inocensë. Janë emocione të rralla, pasi këtu në këto ambjente kemi marr fillimet e para të profesionit. Një përmendore të jashtëzakonshme për pedagogët tanë’’, u shpreh regjisori Vasi
Nga vlerësimet e jurisë organizatorët e Festivalit ndanë Çmimin Special të Publikut/Audiencës – vleresim, qe rezulton nga klikimet dhe mesazhet ne llogarite zyrtare te festivalit si edhe nga vlersimet e publikut, e ka ndjekur shfaqjet e filmave ne kinema.
Me këtë çmim publiku vlerësoi aktorin Karafil Shena, në rolin kompleks të Zigurit – ish-punonjës i Sigurimit të Shtetit dhe njëherësh baba i një gazetareje që përpiqet të ndriçojë të kaluarën, në filmin ’’Këtu vallëzohet me yjet’’. Në emër të organizatorëve, vendimin e kësaj here e zbuloi Drejtori i Programit të Filmit me Metrazh të Gjatë, Genc Përmeti.
Kupa Dea për Kamerën më të Mirë iu dha Aleksandar Rusjakovit, drejtor fotografie i filmit ’’Lena dhe Vladimiri’’ me regji të Igor Aleksovit, për një punë vizuale që na lejon të ndjejmë emocionet e personazheve dhe pothuajse të nuhasim vendet ku ata jetojnë.
Gjithashtu ky film u vlerësua me Kupën DEA për aktoren më të mirë në filmin me metrazh të gjatë akorduar Sara Klimoska, për aftësinë për të sjellë në jetë një personazh me intensitet dhe vërtetësi. me këtë performancë, ajo konfirmohet si një nga zërat më premtues jo vetëm në kinemanë ballkanike, por edhe më gjerë.
Programi i Filmit të Shkurtër në DEA OPEN AIR 2025 Solli një mozaik rrëfimesh të thella dhe të larmishme, ku ndërthuren trauma personale, sfida sociale dhe momente të papritura ndërgjegjësimi. Temat që dominuan ishin humbja, padrejtësia, shtypja, identiteti dhe dashuria.
Në kategorinë, Filmi i Shkurtër më i Mirë, i përzgjedhur në 14 filma të Shkurtër nga 12 vende të botës, mes tre te nominuarve çmimi shkoi për ’’Sara’’ me regji të Ariana Andrade Castro, Spanjë–Peru, 2024. Me motivacionin për atmosferën e ndërtuar me ndjeshmëri të thellë, për regjinë e rafinuar dhe gjetjet e bukura vizuale, për mënyrën si drama ndërthuret me poezi filmike, trishtim dhe reflektim njerëzor,
Festivali ka prej kohësh në traditën e vet inkurajimin e kineastëve të rinj në rrugën jo fort të lehtë të krijimit kinematografik. Këtij synimi i shërben edhe Çmimi Inkurajues.
Drejtorja e Programit të Filmit të Shkurtër, Ajola Daja zbuloi çmimin që shkoi për Granit Dragaj – “Shkëmbim” – Kosovë 2022 me motivacionin e një gjuhë të pastër kinematografike dhe me një qasje të sinqertë, filmi na kujton rolin që kinemaja mund të luajë për të promovuar humanizmin dhe empatinë, ku përmes syve të një fëmije, ai na fton të shohim botën me më shumë mirësi.
Mbrëmja e ndarjes së çmimeve rezervoi të tjera vlerësime edhe për konkurimet në Seksionet e Filmit Studentor dhe Filmit të Shkurtër, seksionet me aplikimet më të shumta në të gjithë këto dymbëdhjetë vjet të rrugëtimit të DEA-s. Ofertën filmike në Programin dhe Konkurimin e Filmit Studentor e ndoqi Juria e Filmit të Shkurtër dhe Studentor e përbërë nga: Andriana Vickovic (kryetare – Kroaci), Lulzim Zeqja (anëtar – Shqipëri), Ben Apolloni (anëtar – Kosovë).
Në këtë edicion, u bënë pjesë 13 filma nga 9 vende të botës, ndër të cilët: Shqipëria, Irani, Korea e Jugut, Bullgaria, Spanja, Italia, Kili dhe Rusia, shqetësimi kryesor i të cilëve mbetet raporti i njeriut me botën përreth apo i individit me komunitetin.
Ben Apolloni një nga anëtaërt e jurisë zbuloi emrin e Matteo Giampetruzzi nga Italia fitues me oferëtn filmike ’’Lum ata që janë të pastër në zemër’’ një film ky i vitit 2023.
Sivjet, juria, kishte vendosur të “përmendë në mënyrë të veçantë” edhe një konkurrues tjetër, me dëshirën për ta vlerësuar atë në mënyrë inkurajuese dhe ai është Mauro Zaçes. Një çmim i veçantë ky për filmin “Shtigje” që spikat për ndërtimin e qëndrueshëm dramaturgjik dhe për një regji të pastër, të qartë dhe të përmbajtur.
Edicioni i 12-të i DEA OPEN AIR – Tirana 2025 – përputhur me moton “Kinemaja si integritet” konfirmoi edhe një herë vlerën e kinemasë si formë reflektimi dhe rrëfimi me integritet.
Me falenderimin për mbështetjen dhe kthimin sërish vitin e ardhshëm Mirela Oktrova, drejtoresha artistike e DEA OPEN AIR e deklaroi të mbyllur Edicionin e dymbëdhjetë DEA – International Film Festival – Tiranë 2025.
Nën tingujt e kuartetit të harqeve, në skenë u ngjitën të gjithë pjesëmarrësit për foton tradicionale përmbyllëse./atsh/ KultPlus.com
