Liliana Çavolli ishte një këngëtare e shquar shqiptare, e cila ka vdekur me 9 maj 2015.
Me zërin e saj të veçantë dhe talentin e saj të rrallë, ajo arriti të bëhet një nga këngëtaret më të njohura të muzikës popullore shqiptare.
Në karrierën e saj muzikore, Liliana Çavolli ka kënduar këngë të ndryshme, të cilat kanë shijuar sukses dhe njohje të madhe, ndër to janë edhe “Zambaku i Prizrenit”, “Kam një mall e kam një zjarr”, “Kur lulet kundërmojnë”, “Perëndeshë e bukur je”, e shumë të tjera.
Liliana ishte në skenë për më shumë se 5 dekada dhe këngët e saja transmetoheshin edhe në Radio Prishtina, ku ajo ka punuar në redaksinë e muzikës. Ndërkaq, pas luftës, ajo deri në frymën e fundit ishte autore në emisionet në Radio Kosova.
Trashëgimia e Liliana Çavollit mbetet e pavdekshme në muzikën popullore shqiptare. Këngët e saj do të kujtohen përherë si një pjesë e historisë së kësaj lloj muzike, dhe ajo do të mbetet një pjesë e pashlyeshme e trashëgimisë kulturore shqiptare./KultPlus.com
Artisti i Merituar, ylli i kinematografisë shqiptare Bujar Lako sot do të festonte 77-vjetorin e tij të lindjes.
Krijuesi i karaktereve të papërsëritshme në shumë prej filmave të kinematografisë shqiptare, lindi në Korçë, më 9 maj të vitit 1947.
Karrierën si aktor e fillon në Teatrin Kombëtar pas mbarimit të studimeve në Institutin e Lartë të Arteve në Tiranë, më 1973. Shumë shpejt bëhet i njohur nëpërmjet filmave “Në fillim të verës” i Gëzim Erebarës dhe “Perballimi” i Viktor Gjikës. Pas kësaj ai realizon një sere figurash në rreth tridhjetë filma midis të cilëve mund të përmendim: “Gjeneral gramafoni” Viktor Gjika, “Udha e shkronjave” Vladimir Prifti, “Ballë per ballë” Kujtim Çashku e Pirro Milkani, “Kthimi i ushtrisë se vdekur” dhe “Gurët e shtëpisë sime” Dhimitër Anagnosti e të tjerë.
Artisti i ndjerë u kujtua sot edhe nga ministri i Ekonomisë, Kulturës e Inovacionit, Blendi Gonxhja, i cili përmes një postimi në rrjetet sociale u shpreh me fjalët: “Një artist i vyer për kohën dhe historinë, nderuar dhe vlerësuar me shumë çmime kombëtare dhe ndërkombëtare, si një vlerë e paçmuar e trashëgimisë tonë kulturore”.
Bujar Lako ka interpretuar një numër të madh personazhesh edhe në teatër, por përtej të tjerash ai do të mbetet në kujtesën popullore si Halit Berati i “Gjeneral Gramafonit”.
Në vitin 2013 iu dha titulli “Nder i Kombit” nga Presidenti i Republikës. U nda nga jeta në vitin 2016./atsh/KultPlus.com
Revista britanike “The Nation” ka botuar, ndër vite (1918, 1919, 1920 dhe 1921), të paktën gjashtë letra të autores britanike Edith Durham, një pendë e fuqishme në mbrojtje të çështjes shqiptare në Perëndim, të cilat, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, i ka sjellë për publikun shqiptar.
Zotëri, — Si dëshmi e mëtejshme e dallimit midis deklaratave publike të qeverisë sonë dhe akteve të saj sekrete, është me interes sa vijon. Në fillim të janarit, një ankth i konsiderueshëm u ngjall te shqiptarët dhe miqtë e tyre nga fakti se Kryeministri nuk i referohej kësaj çështjeje kur numëronte pretendimet e kombeve të tjera të vogla. Më pas i shkrova Ministrisë së Jashtme dhe mora përgjigjen e mëposhtme, të datës 16 janar.
“Unë jam udhëzuar nga z. Sekretar Balfour që të pranoj, etj… dhe t’ju informoj se garancia e dhënë tashmë në lidhje me simpatinë me të cilën Qeveria e Madhërisë së Tij vlerëson aspiratat legjitime të popullit shqiptar, nuk ndryshohet nga fjalimi i Kryeministrit, i cili, në të vërtetë, e pranoi shprehimisht rëndësinë e bazimit të zgjidhjes së paqes në parimin e vetëvendosjes dhe pëlqimit të të qeverisurve.” E mora më 17. Më 18 u zbulua Traktati i fshehtë me Italinë, traktat të cilit, siç na thonë, qeveria synon t’i përmbahet. Mësojmë se qysh në prill të vitit 1915, ne u kishim premtuar sllavëve portin shqiptar të Meduas (Shëngjinit), duke e shkëputur kështu kryeqytetin shqiptar (Shkodrën, e cila ka 35 mijë shqiptarë) nga deti. Porti më i mirë i saj, Vlora, i është premtuar Italisë. Dhe shprehimisht parashikohet se Italia “nuk do t’i rezistojë dëshirës së mundshme të Francës, Britanisë së Madhe dhe Rusisë për të shpërndarë pjesët veriore dhe jugore të Shqipërisë midis Malit të Zi, Serbisë dhe Greqisë”. Nëse do të lejohej krijimi i një shteti të pavarur të Shqipërisë, do të ishte “një shtet mysliman”. Mund të autorizohet “porti i Durrësit”. Ose mund të mos lejohet të ketë një port fare.
Nëse, kur shkroi letrën e mësipërme, z. Sekretar Balfour nuk ishte në dijeni të ekzistencës së këtij traktati, gjithçka që mund të thuhet është se ai duhej të kishte qenë.
Nëse ai është i vetëdijshëm për këtë — nëse ai e di se Qeveria e Madhërisë së Tij rezervon të drejtën për të asgjësuar rreth një milion njerëz si të ishin bagëti — atëherë kjo qeveri dënon veten. — E juaja, etj.
Znj. Edith Durham
Shqipëria dhe Serbia
The Nation, e shtunë, 20 prill 1918, f.62 – 63 :
Zotëri, — Ekziston një pikë mbi të cilën Princi Lichnowsky sigurisht që gabon dhe të cilës duhet t’i kushtohet vëmendje. Ai deklaron se Shqipërisë nuk i ishte dhënë liria.
“Serbia do të ishte shtyrë përpara drejt bregdetit; atëherë do të ishte shmangur lufta e tanishme botërore.” Princi duhet të jetë krejtësisht i paditur si për gjeografinë ashtu edhe për etnografinë e zonës.
Edhe me një Shqipëri të pavarur, nuk kishte asnjë arsye pse Serbia të mos arrinte detin. Ajo tashmë e kishte arritur atë, sepse kufijtë e saj tani ishin bashkuar me ato të Malit të Zi, dhe serbët dhe malazezët janë një popull. Me siguri Princi Lichnowsky nuk e imagjinon që Mali i Zi do ta mbyllte Serbinë nga deti ? Porti malazez i Antivarit është në çdo aspekt shumë më i lartë se çdo tjetër që serbët mund të fitonin në Shqipëri. Më tej, ndarja e Shqipërisë, siç propozoi ai, midis grekëve dhe serbëve, jo vetëm që të çonte drejt paqes, vetëm sa mund të kishte nxitur menjëherë luftën. A ka gjasa që dy milionë – të paktën – shqiptarë do t’i nënshtroheshin me lehtësi ndarjes mes atyre që ata i konsiderojnë si armiqtë e tyre më të këqij ? Ata jo vetëm që do të kishin rezistuar, por pa dyshim do të kishin gjetur një ose më shumë Fuqi për t’i ndihmuar në luftën e tyre për liri.
Idetë e princit janë shumë të ngatërruara, sepse ai shprehet se “pjesa më e madhe e Shqipërisë së qytetëruar është greke”, një gabim i çuditshëm dhe vazhdon duke thënë: “Sot në Greqi grupe të tëra janë shqiptare”. Ai padyshim nuk e ka vizituar vendin. Ndjenjat e shqiptarëve grekë ilustrohen mirë nga fakti se kur, gjatë Luftës Ballkanike, grekët zbarkuan marinsat — të rekrutuar në kolonitë e tyre shqiptare — në brigjet e Shqipërisë së Jugut, këta marinsa, sapo u gjendën ballë për ballë me bashkënacionalistët e tyre, të braktisur menjëherë nga radhët greke. Vetëm në një pikë princi ka të drejtë, domethënë, zgjedhja e Princ Vidit ishte një gabim i madh. Do të kishte qenë e vështirë të gjeje një person më të paaftë dhe frikacak, siç e di nga përvoja personale. Por është urtësia e përbashkët e Fuqive të Mëdha dhe jo e shqiptarëve ajo që është përgjegjëse për këtë zgjedhje.
Së fundi, a nuk provon Princi Lichnowsky me dëshirën e tij për të sakrifikuar një komb të tërë se ai dhe zotëria e tij perandorake i përkasin të dy një klase për të cilën qeniet njerëzore janë thjesht pengje për t’u përdorur në lojën perandorake, ku tufat e bagëtive mblidhen për t’u therur si shpërblim apo për t’u shitur bashkë me tokën ? — E juaja, etj.,
Znj. Edith Durham
Një popull martir
The Nation, e shtunë, 24 maj 1919, f.232 – 233:
Zotëri, — Ne kemi dëgjuar shumë për mënyrën se si turqit u përpoqën të zhduknin racën armene.
Ne kemi dëgjuar pak për përpjekjet për të zhdukur një racë shumë më afër nesh. Rrëfimi i mëposhtëm më ka ardhur së fundi nga Shkodra, kryeqyteti i Shqipërisë së Veriut, për ngjarjet e fundit në Guci, Plavë dhe rrethinat e saj.
Ne kemi folur për disa vite për të drejtën e vetëvendosjes si për kombet e vogla, ashtu edhe për ato të mëdha. Ne kemi deklaruar madje se po bënim luftë për të arritur këtë qëllim. Megjithatë, kur një racë thërret vazhdimisht, ne mbyllim veshët ndaj thirrjes së saj. Ndoshta asnjë cep i Evropës nuk e ka shprehur dëshirën e saj më fort se Shqipëria e Veriut.
Në vitin 1878, kur Traktati i Berlinit i dha Malit të Zi qarkun e Gucisë, kjo e fundit rezistoi aq ashpër sa që fuqitë u detyruan të dorëzoheshin dhe ta zëvendësonin me Ulqinin (një qytet tjetër shqiptar), gjë që e arritën falë një demonstrate detare. Gucia dhe rrethina e saj u shpëtuan në atë kohë.
Në vitin 1913, Fuqitë ia dhanë për herë të dytë Malit të Zi, banorët e Gucisë rezistuan ashpër si kurrë më parë. Kësaj radhe malazezët duke u pajisur me armatim dhe artileri moderne e pushtuan vendin me dhunë dhe kryen çdo lloj mizorie. Shumë prej banorëve u masakruan. Shumë prej tyre iu dha zgjedhja e pagëzimit në Kishën Ortodokse ose vdekja. Disa u arratisën në malet shqiptare dhe mbetën të strehuar atje. Në atë kohë unë ekzaminova shumë nga këta refugjatë dhe u binda për vërtetësinë e raporteve të tyre, të cilat, për më tepër, u konfirmuan nga vetë malazezët, të cilët mburreshin lirisht me qëllimin e tyre për të zhdukur popullsinë vendase, duke thënë se kjo do të thjeshtonte çështjen racore dhe fetare.
Gjatë luftës botërore, banorët e Gucisë u kthyen sërish në tokat e tyre. Ata, si të gjithë shqiptarët, kanë besuar shumë në premtimet e Amerikës dhe Anglisë për të marrë në konsideratë dëshirat e popullatës gjatë përcaktimit të kufijve. Ata kanë treguar mjaftueshëm se cila është dëshira e tyre.
Në janar të këtij viti, serbët, megjithë armëpushimin, gjatë të cilit supozohej se çështjet racore ishin pezull, grumbulluan forca të mëdha pranë qytetit. Kryetari i Bashkisë shkoi menjëherë në Shkodër për të kërkuar mbrojtje. Gjenerali Franchet l’Esperey e siguroi atë se serbët nuk do të lejoheshin të sulmonin.
Më 15 shkurt 1919, serbët dërguan një Parlamentar në Guci dhe deklaruan se do të bënin një “hyrje paqësore”. Dhe mëngjesin tjetër filloi një bombardim i fortë që zgjati tre orë. Ata e morën me forcë vendin, duke përdorur granata dore, sipas përshkrimeve të refugjatëve, madje edhe në grupe fëmijësh.
Raportohet se serbët deklarojnë se sulmin e kanë nisur banorët e Gucisë. Kjo duket qartë e kundërshtuar nga faktet (1) se banorët e Gucisë, duke mos pasur as artileri dhe as bomba, e dinin se ishin në një pozicion të pafuqishëm; (2) ata kishin pasur një përvojë të tillë të mëparshme të metodave serbe dhe i kishin bërë thirrje forcave aleate për mbrojtje. (3) Nëse do të kishin synuar të sulmonin, ata, në përputhje me praktikën e zakonshme, fillimisht do ta çonin popullsinë joluftarake në një vend të sigurt. Siç ka ndodhur, të moshuarit dhe gratë dhe fëmijët raportohet se kanë vuajtur rëndë.
Se serbët kishin diçka për të fshehur, duket se vërtetohet edhe nga fakti se ata arrestuan dhe ofenduan një oficer britanik që shkoi atje për të hetuar disa ditë më vonë, ata arrestuan edhe përkthyesin e tij vendas, i cili kishte veshur kaki britanike. Oficeri i policisë u lirua më pas. Për momentin nuk ka asnjë lajm në lidhje me përkthyesin fatkeq. Gjithsesi, kjo është historia e zakonshme në Shkodër dhe nuk i shton asgjë reputacionit tonë.
Rreth dy mijë refugjatë nga Gucia arritën në Shkodër, por pas disa javësh u urdhëruan nga gjenerali francez në komandë, të kthehen. Këtë gjë ata kishin frikë ta bënin pa e ditur se çfarë masash do të merreshin për mbrojtjen e tyre. Meqenëse nuk morën përgjigje për këtë pyetje, ata pranuan ofertën italiane për strehim dhe aktualisht janë kampuar pranë Obotit. Meqenëse rajoni është i prekur nga malaria, shumë pa dyshim do të vdesin gjatë verës.
A e kanë vërtetuar mjaftueshëm këta njerëz dëshirën për bashkim me Shqipërinë apo jo ?
A i kemi ngjallur shpresat me premtimet tona për vetëvendosje vetëm për t’i thyer ata ? Dyzet vjet protesta, që nga viti 1878, nuk mjaftojnë për të bindur ? A duam të jemi dëshmitarë të zhdukjes së racës shqiptare ? Serbët tani kanë grumbulluar trupat e tyre dhe kërcënojnë Shkodrën. Çfarë masash do të marrim për të shpëtuar shkodranët që të mos kenë të njëjtin fat si banorët e Gucisë, si dhe atyre të Pejës, Gjakovës dhe shumë fshatrave të tjera shqiptare ? — E juaja, etj.,
Znj. Edith Durham
Gjendja kritike e Shqipërisë
The Nation, e shtunë, 27 shtator 1919, f.765 – 766 :
Zotëri, — Sapo kemi marrë rrëfimin e mëposhtëm për gjendjen e Shqipërisë së Veriut, në të cilën Italia dhe Serbia po përpiqen të marrin, politikisht, epërsinë, në acarim dhe dëm të madh të popullsisë vendase, të cilët bëjnë thirrje për “fair-play”.
“Çfarë mund të bëjmë ?” thotë dokumenti i cili mban shumë firma të rëndësishme. “Ndonjëherë ndihemi pothuajse të paralizuar dhe të mbytur nga ankthi. (1) Serbët vazhdimisht e zgjerojnë zonën e tyre të pushtimit. (2) Italianët e favorizojnë këtë lëvizje në mënyrë të tërthortë dhe synojnë goditje vdekjeprurëse për veprimtarinë tonë patriotike, për lirinë tonë dhe për integritetin tonë territorial.
(3) Ambiciet e serbëve dhe intrigat e Italisë e kanë shndërruar Atdheun tonë të lumtur në një fushë antagonizmi politik siç u krijua në 1914 dhe e bëjnë pozicionin tonë të patolerueshëm.
“Serbët vazhdojnë të pushtojnë pikat më të forta strategjike në tokën tonë me pretendimin e ndalimit të ekspansionit italian dhe italianët kanë shtrirë trupat e tyre nga Dibra në Pukë e Kastrat me pretendimin se ndalojnë përparimin e serbëve. Xhandarmëria jonë përballë këtij pushtimi të dyfishtë është mes çekiçit dhe kudhrës.
“Për më tepër, njerëzit tanë nuk janë më të sigurt, as në biznesin e tyre privat, nga ndërhyrja e autoriteteve ushtarake, serbe dhe italiane. Dhe oficerët e tyre janë krejtësisht të paditur për psikologjinë e popullit tonë dhe për zakonet e tyre. Kjo situatë e mjerueshme ka shkaktuar një emocion të madh ndaj Italisë. Kështu po sillen serbët në Kosovë. Ata kanë burgosur 800 shqiptarë të Prizrenit, 300 të Tetovës dhe 700 të Prishtinës. Ata po i detyrojnë shqiptarët nga nëntëmbëdhjetë deri në tridhjetë vjeç të shërbejnë në ushtrinë e tyre. Ata ua kanë konfiskuar tokat fisnikëve shqiptarë dhe ua kanë dhënë serbëve. Në shumë vende kanë ndodhur vrasje të pabesa.”
Në Tiranë u organizua një takim nga shqiptarët për të protestuar kundër sjelljes së serbëve në Kosovë dhe kundër dështimit të Italisë për të evakuuar Vlorën. Italia dhe Serbia e kanë bërë Shqipërinë fushë beteje. “Italianët, që nga ardhja e tyre në Shqipëri, kanë vazhduar të rrisin numrin e agjentëve të tyre dhe të përpiqen të mbjellin rrëmujë mes shqiptarëve duke nxitur dallimet fetare, politike, madje edhe private. Në rrethet e Pejes, Gjakovës dhe Prizrenit, serbët ua morën bejlerëve dhe pronarëve të tjerë të tokave misrin dhe u lanë mezi sa për t’i mbrojtur nga uria.”
“Politika aktuale e Italisë mund të çojë në copëtimin e Shqipërisë dhe të shkaktojë telashe shumë serioze. Sjellja e serbëve është e tillë që do të çojë në zjarr dhe gjakderdhje. Nuk mund të besojmë se Europa do të kryejë krimin e krijimit të një Polonie të dytë në Ballkan pikërisht në momentin kur, me sakrifica të mëdha, ajo ka riparuar krimin e saj të shekullit të tetëmbëdhjetë. Ne jemi thellësisht të bindur se Britania e Madhe nuk mund të lejojë një zgjidhje kaq katastrofike.
Sepse ne e dimë se deri më sot kombi britanik ka mbrojtur me bujari kauzën e drejtë të një populli që kërkon vetëm të lejohet të jetojë dhe të zhvillohet lirshëm.”
Ky është padyshim një rast për Lidhjen e Kombeve. Pavarësia e Shqipërisë iu garantua asaj nga Fuqitë në vitin 1913, dhe duke kërkuar që kjo pavarësi të respektohej, ajo nuk kërkon më shumë se Belgjika dhe ka të njëjtën të drejtë për njohje dhe dëmshpërblim. — E juaja, etj.
Znj. Edith Durham,
23 shtator 1919.
Shqipëria
The Nation, e shtunë, 3 korrik 1920, f.434 :
Zotëri, — Për shkak se e gjithë Shqipëria, së cilës në 1913 iu premtua pavarësia nga Fuqitë e Mëdha, tani po lufton për ta marrë atë, shqiptarët cilësohen si “rebelë”. Shkurtimisht situata është kjo. Kur u shpall armëpushimi, shqiptarët, të cilët nuk ishin armiqtë tanë, natyrshëm prisnin që toka e tyre, e cila ishte pushtuar nga të paktën shtatë ushtri gjatë luftës, do të zbrazej dhe do t’u lejohej të fillonin organizimin e saj. Në vend të kësaj, kishte një garë ushtrish aleate, secila duke u përpjekur të “mbushte pretendimet” në përmbushje të Traktatit të poshtër sekret të vitit 1915. Franca dhe Serbia garuan me Italinë. Ushtritë franceze, italiane dhe serbe pushtuan “zona” të ndryshme, secila duke protestuar se po e pengonte tjetrën të shkelte dhe secila po përpiqej të ngacmonte, korruptonte ose terrorizonte shqiptarët për të luajtur në anën e saj. Shqiptarët trajtoheshin shumë shpesh si një racë e pushtuar dhe u rekuizoheshin shtëpitë dhe furnizimet. Botës iu tha se shqiptarët ishin të paaftë për të organizuar një qeveri dhe ata që pushtuan tokën e tyre vendosën çdo pengesë të mundshme në rrugën e formimit të tyre. Fuqitë kishin zgjedhur si përfaqësues të Shqipërisë njeriun më të urryer në vend, Esad Pashën, dhe vetëm me shumë vështirësi iu lejua Shqipërisë të dërgonte delegatë të vërtetë në Konferencën e Paqes, të cilët kishin akoma më shumë vështirësi për të marrë një dëgjim.
Fuqitë bënë veshin e shurdhur dhe synuan të bënin copëtimin e Shqipërisë. Me një durim të lavdërueshëm shqiptarët kanë pritur derisa të humbasin çdo shpresë për drejtësi. Më pas, në janar të vitit 1920, përballë shumë kundërshtimeve nga ana e Fuqive pushtuese, shqiptarët sajuan një zgjedhje të përgjithshme në të gjithë tokën. Kryetarët u takuan dhe zgjodhën një përfaqësues lokal. Këta, nga ana e tyre, zgjodhën delegatë që u mblodhën në Lushnje dhe zgjodhën një qeveri që përfaqëson të gjitha pjesët dhe të gjitha fetë. U bë një betim i përgjithshëm për paqe dhe të gjitha dallimet u fundosën. Fuqitë refuzuan ta njihnin këtë qeveri dhe delegatët e saj, njëri prej të cilëve ishte peshkopi i Lezhës, nuk u njohën shumë kur erdhën të luteshin për kombin e tyre.
Armiqtë e Shqipërisë u përpoqën të rrëzonin qeverinë e Lushnjes. Esad Pasha, mjeti i tyre me rrogë të lartë, nuk guxoi të shkonte vetë pasi e dinte se cili do të ishte fati i tij. Njeriu që kishte shitur atdheun e tij e dinte çmimin që do të duhej të paguante dhe tani e ka paguar. Osman Bali, një nga shërbëtorët e tij, u dërgua dhe menjëherë u shfaqën njoftime në shtyp se Shqipëria ishte revoltuar dhe përmbysi qeverinë e Lushnjes. Në vend të kësaj, qeveria e Lushnjes intervistoi Osmanin dhe e bindi të mos luftonte kundër atdheut të tij. Qeveria e Lushnjes u forcua.
Ndërkohë Britania e Madhe tërhoqi të dy përfaqësuesit e saj dhe në përgjigje të të gjitha pyetjeve në Dhomën e Komunave përgjigja është “Nuk kemi asnjë informacion zyrtar.” Ata të cilëve u ishin premtuar pjesë të Shqipërisë ishin, pra, kishin lirinë t’i merrnin nëse ata mundën pa dëshmitarë të papërshtatshëm që të shikonin. Dy përfaqësuesit e Britanisë së Madhe ishin të dy miq të Shqipërisë dhe informacioni zyrtar mund të kishte qenë i sikletshëm.
Në simptomat e para që Shqipëria ishte e vendosur dhe e bashkuar, Italia pushtoi Durrësin dhe doganën e tij, duke shpresuar kështu, siç duket, t’i privonte Qeverisë së Lushnjes një burim të ardhurash. Vendi pranoi menjëherë një kredi të madhe.
Tani Shqipëria po lufton për jetën e saj. Një komb i tërë i bashkuar kërkon simpati në drejtësinë e kauzës së tij. Asnjë korrespondent i huaj nuk lejohet të shkojë në Shqipëri. Vetëm me shumë vështirësi mund të dalë ndonjë lajm. Një pjesë e madhe e popullsisë së Vlorës, mësojmë nga burimet italiane, është deportuar nga italianët në ishullin e Sazanit, një ishull ku ka pak ujë dhe pothuajse nuk ka shtëpi. Gjëja është e përbindshme. Vlora, porti më i mirë i Shqipërisë, është i shenjtë për shqiptarët si qyteti ku ata shpallën pavarësinë. Ata i lejuan italianët të zbarkonin atje në 1914 duke besuar se ishte vetëm një masë e përkohshme lufte. Ata kurrë nuk kanë pranuar ta japin atë. Tani qyteti i tyre është i bombarduar, njerëzit e tyre të shquar janë dëbuar. Këtu po përsëriten tiparet më të këqija të pushtimit gjerman të Belgjikës. Arsyetimi i kërkuar nga Italia për aneksimin e Vlorës është ai i Gjermanisë kur ajo hyri në Belgjikë, “domosdoshmëri strategjike”.
Anglezët që dhanë ndihmën dhe simpatinë e tyre për ringjalljen italiane, për kryengritjen greke në 1820 dhe 1897, për luftën për liri të udhëhequr nga serbët dhe bullgarët, tani me të drejtë nuk mund të refuzojnë të mbështesin Shqipërinë dhe ta ndihmojë atë të formulojë një plan me anë të të cilit mund të arrijë pavarësinë e saj të kërkuar prej kohësh dhe në të njëjtën kohë një modus vivendi falë të cilit Italia do të jetë në gjendje të dalë me nder nga kjo luftë e padenjë. — E juaja, etj.
Znj. Edith Durham
Dëbimet shqiptare
The Nation, e shtunë, 4 qershor 1921, f.361 :
Zotëri, — Shqipëria — pas shtatë vitesh mungesë — është një tokë e re pothuajse për mua. Përkundër shtatë viteve të luftës dhe pushtimit të huaj, shpirti i pavarur i njerëzve u ka mundësuar atyre të bëjnë më shumë në drejtim të formimit të një kombi nga sa prisnin disa prej nesh. Kujtojmë ditët kur asnjë shkollë shqipe nuk mund të ekzistonte pa mbrojtje të huaj dhe kur të gjitha të tilla drejtoheshin nga fuqitë e interesuara për të arritur qëllimet e tyre. Shqipëria e Lirë ka hapur tashmë 528 shkolla për fëmijë dhe disa shkolla të mbrëmjes, në të cilat të rriturit po mësojnë me padurim. Qetësia e përsosur mbretëron në tokë. Është organizuar një xhandarmëri e zgjuar. Rrugët janë pastruar dhe nevoja për shtëpi është po aq e madhe sa në Angli. Por ndërtimi po vazhdon më energjikisht. Të gjitha duken shpresëdhënëse. Por ka një pikë shumë të zezë. Pothuajse menjëherë pas armëpushimit trupat serbe hynë dhe pushtuan një pjesë të madhe të territorit shqiptar — kryesisht atë të fisit të Lumës — brenda kufijve të përcaktuar nga Fuqitë në 1913. Ky rreth është i banuar vetëm nga shqiptarët. Shumë u larguan menjëherë në Shqipëri, me shpresën për të marrë ndihmë, duke shpresuar gjithashtu se Fuqitë do të urdhëronin shpejt evakuimin e tokës së pushtuar në këtë mënyrë. Serbët, megjithatë, kanë mbetur atje dhe kanë djegur shumë fshatra. Së fundmi ata dhanë urdhër që të gjithë shqiptarët e rrethit që ishin larguar të kthehen menjëherë në fshatrat e tyre. Shqiptarët, nga frika e tradhtisë dhe gjithashtu të pavullnetshëm për të jetuar nën sundimin serb, refuzuan ta bëjnë këtë. Serbët tani kanë filluar të ndëshkojnë familjet e pafajshme të këtyre njerëzve duke i larguar me forcë nga shtëpitë e tyre dhe duke i transportuar në Serbi.
Refugjatët nga rrethi vijnë dhe raportojnë detaje. Në këto rrethana nuk mund t’ju kërkoj të publikoni emra, pasi kjo mund të sjellë shtypje të mëtejshme. Por unë kam emrat e gjashtë familjeve dhe të fshatrave nga të cilët janë larguar kohët e fundit.
Ata bëjnë thirrje urgjente për ndihmë dhe simpati. Toka e tyre është aneksuar me forcë edhe pse i është dhënë Shqipërisë nga Fuqitë. Kjo është mjaft e vështirë. Por nëse detyrohen të qëndrojnë në Serbi, i tremben sllavizimit të fëmijëve të tyre, sepse në Serbi ende nuk është themeluar asnjë shkollë shqipe.
Kërkesa e tyre është shumë modeste — domethënë që të respektohet kufiri i përcaktuar në vitin 1913 dhe t’u rikthehet atdheu i tyre. — E juaja, etj.,
Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit në bashkëpunim me Fondazione Gramsci di Puglia kanë restauruar filmin “Gunat përmbi tela” të regjisorit Muharrim Fejzo, prodhim i vitit 1977.
Premiera e filmit të restauruar do të jetë më 15 maj, në Kinema Millennium.
Restaurimi digjital i këtij filmi dhe eventi i premierës u financuan nga Fondazione Gramsci di Puglia dhe Regione Puglia në kuadër të projektit “Pulja në njëqindvjetorin e ardhjes së fashizmit”.
Filmi “Gunat përmbi tela” u restaurua nga elementet origjinalë negativë 35mm të AQSHF-së, në laboratorin Dabimus srl të Universitetit të Barit “Aldo Moro”, Itali. Filmi mban emrat e një sërë artistësh nga më të njohurit e kinematografisë shqiptare si: Ilia Terpini në kamera, muzika nga Kujtim Laro, skenari nga Duro Mustafaj, piktor Azis Karalliu, kostumografia nga Alush Shima etj.
Filmi “Gunat përmbi tela” bazohet në një nga ngjarjet më të rëndësishme historike, siç është ikja nga Vlora e trupave italiane të mbetura pas Luftës së Parë Botërore. Luftëtarët hyjnë në kampin e rrethuar armik jo me ndihmën e armëve të sofistikuara të kohës por me ndihmën e gunave që hedhin mbi telat me gjemba.
Në rolet kryesore interpretojnë: Thimi Filipi, Fatos Sela, Stavri Shkurti, Luftar Paja, Sulejman Pitarka, Serafin Fanko, Jani Riza, Raimonda Bulku, Liza Laska, Muhamet Sherri etj./atsh/KultPlus.com
Kënga që do të përfaqësojë Shqipërinë në Eurovision 2024, “TITAN”, do të ngjitet sonte në skenën e madhe në Malmo të Suedisë.
Balada e kënduar nga Besa Kokëdhima në gjuhën angleze, do të jetë e dyta në radhë, në mbrëmjën që ëstë e dyta e gjysmëfinales.
Të mërkurën Besa Kokëdhima tregoi ekskluzivisht për emisionin “Jetë Shqiptare” në RTSH jo vetëm pritshmëritë për këtë garë, por edhe paraqitjen skenike.
“Këto ditë kam qenë shumë e angazhuar, kam përjetuar emocione shumë të bukura. Jemi në një lloj disipline të hekur, kështu që nuk është gjithmonë shumë e pëlqyeshme, por jam shumë e lumtur sepse më në fund e gjithë puna që kemi bërë po vjen momenti të realizohet. Edhe koncertet që kemi realizuar për mua kanë qenë shumë emocionuese”, është shprehur ajo.
Tutje, këngëtarja tha se pritshmëria e saj e parë është që performanca jonë të jetë dinjitoze dhe në një nivel të krahasueshëm me shtete e mëdha që marrin pjesë në këtë kompeticion, të ketë një nivel të lartë artistik dhe pritshmëria që besoj e ka çdo artist pjesëmarrës është patjetër të dal në finale dhe t’i bëj të gjithë bashkëkombësit tanë krenarë.
“Një detaj që mund të zbulojmë ekskluzivisht është që veshja në mbrëmjen e 9 majit do të vishet për herë të parë në provat gjeneralë dhe nuk është asnjë nga veshjet që janë realizuar provat deri tani. Nga pak na ka shijuar t’i bëjmë njerëzit pak kuriozë dhe pak lëmsh fansat e Eurovizionit”, ka shtuar ajo.
Në gjysmëfinalen e dytë do të marrin pjesë 16 shtete, ku vetëm 10 prej tyredo të kualifikohen në finalen e madhe.
Të gjithë shqiptarët që jetojnë në shtetet që performojnë mbrëmjen e sotme mund të votojnë “TITAN” me kodin 2, ndërsa personat që jetojnë në shtete të tjera mund të votojnë në uebfaqen esc.vote
Finalja e madhe e Eurovision 2024 mbahet më 11 maj dhe në skenë do të ngjiten vetëm 16 përfaqësues shtetesh./KultPlus.com
Sot do të hapet ekspozita “Shenjtorët e rëndomtë / Ordinary Saints” me autor Burim Myftiu dhe Kurator Shkëlzen Maliqi, duke filluar nga ora 19:00, në Hani i 2 Robertëve.
Myftiu përmes ekspozitës do të paraqet rrëfimin “Madona e Milanos”.
“Ishte vjeshtë e hershme, një nga mbrëmjet me shi. Po udhëtoja me tramvajin numër 23 nga Duomo për në hotelin tim. Në një çast shiu filloi të bie me rrebesh. Në çdo stacion ca zbrisnin dhe të tjerët hipnin. Prej që ishte përplot, udhëtarët qëndronin edhe në kembë. Unë isha i ulur dhe mbaja kokën kërrusur i thelluar në mendime dhe duke numëruar ditët e mbetura në Milano, në këtë qytet mahnitës dhe përplot çudira”, fillon rrëfimin ai.
Ai ka treguar rrëfimin e plotë të një nate në Milano, në vitin 2016 në tramvaj.
Rrëfimi i plotë:
MADONA E MILANOS
Ishte vjeshtë e hershme, një nga mbrëmjet me shi. Po udhëtoja me tramvajin numër 23 nga Duomo për në hotelin tim. Në një çast shiu filloi të bie me rrebesh. Në çdo stacion ca zbrisnin dhe të tjerët hipnin. Prej që ishte përplot, udhëtarët qëndronin edhe në kembë. Unë isha i ulur dhe mbaja kokën kërrusur i thelluar në mendime dhe duke numëruar ditët e mbetura në Milano, në këtë qytet mahnitës dhe përplot çudira. Në një çast e ngrita shikimin lartë. Një nënë e re, me një vajzë të vogël qëndronin përpara meje. Ishin kthyer me shpinë. Ajo me një dorë e mbante vajzën dhe me dorën tjetër mbahej vetë. E kishte të veshur një nga ato palltot e errëta me kapelë. Në një çast ajo u kthye nga unë. Nga skajet e kapelës pikonin dromcat e shiut. Një pamje si e murgeshave, pamje si nga ikonat mesjetare, e çuditshme dhe anakronike, por edhe një fytyrë ëngjëllore, dhe shumë misterioze për një nënë të re. Brenda në tramvaj filloi të bëhej nxehtë. Në një nga ndaljet e tramvajit ajo u kthye dhe e çkopsiti pallton. Unë u befasova nga pamja. Përfundi palltos, në gjirin e nënës ishte duke fjetur një foshnjë. Nga drita e dobët mezi dukej vetëm gjysma e fytyrës së foshnjes dhe doçka e vocër. Unë mbeta i shtangur. Nuk i besoja dot syve. I ngrirë me pamjen, me njëmijë pyetje të heshtura nëh mendjen time konfuze: “Ç’është kjo? Çfarë po ndodh? Nëna me foshnjen e vogël, tramvaj, natë, shi, veshja, pamja, qetësia e saj…!
Prej nga erdhën?!
Ku po shkojnë?!
Nëna me foshnje në natë me shi! Një pamje ikonike, biblike, dhe aq hyjnore, njëjtë sikurse edhe mijëra vite më parë, ai motiv i njëjtë nga pëlhurat e Mikelangjelo, Rafaelo, Karavagjo…
Jo…nuk kisha përgjigje! Isha magjepsur me pamjen! Pas një çasti fillova të mendoj më qetë. Më duhet të përjetësoj këtë çast. Kjo ndodh njëherë në jetën e njeriut ose edhe asnjëherë nuk ndodh. Kamerën e kisha në xhep. Por si t’ja bëj? Si t’ja bëj unë tani? Më zuri paniku, sikurse do fotografoja herën e parë në jetë! Në mes të kësaj dileme tramvaji u ndal. Ajo me engjëjt e saj të vegjël zbritën dhe u tretën mes turmës dhe errësirës. Shikimi më mbeti në dritare. Akoma isha i hutuar dhe nuk mund të besoja. Ajo pamje nuk mund të përshkruhej me fjalë. Pas ca minuta zbrita edhe unë për të pritur tramvajin e ardhshëm, për të vazhduar udhëtimin. Shiu ishte ndalur. Tramvaji numër 9 arriti me vonesë. Ishte një nga ato tramvaje të vjetra, që akoma ishin në qarkullim. Unë kërceva brenda dhe u ula. Ndriçimi ishte shumë i dobët. I mbështetur në gjunjë, i thelluar në mendime dhe duke akuzuar vehten se si nuk arrita të përjetësoj atë moment dhe pamje të jetës. Kur e ngrita kokën, nuk mund të besoja syve. Nëna me foshnjën dhe vajzën e vogël ishin të ulur përballë!
E pamundur!
E pabesueshme!
Nuk mund të jetë!
Isha aq i shqetësuar saqë fillova të rrënqethem! Por në të njëjtën kohë ndieja edhe një gëzim. Nuk mund të pritja më! Me zë të ulët dhe me respekt e me mirësjellje u drejtova: “Më falni zonjë! Ju,…foshnja,…vajza juaj e vogël,…familja juaj,… është një mrekulli, është diçka shumë e bukur… ëëë,… unë…jam fotograf dhe kjo është jeta ime, ëëë…dhe nëse më lejoni ju lutem, të bëj një fotografi…ëëë? Ajo vetëm e tundi kokën në shenjë aprovimi dhe sikurse edhe ajo vetë dinte se çfarë po ndodh dhe sikurse edhe vet e priste dhe ishte e pregaditur për këtë çast! Brenda sekondash bëra disa fotografi dhe duke u falenderuar me dy pëllëmbë të bashkuara si njerëzit e lindjes, zbrita. Ecja në kahje të hotelit duke mos patur përgjigje në ato njëmijë pyetje në mendjen time! Nëpër mendje më kalonin me dhjtra Madona nga librat, katedralet, galerite, muzeumet.
Madona?
Madona!
Si është e mundur?!
Si mund t’i ndodh kjo një njeriu aq pak religjioz si unë?
“Deja Vu”, sikurse edhe mijëra vite më parë, “Madona”,
Sot festohet Dita e Evropës, 73 vite nga deklarata e Robert Shuman ministri i atëhershëm i Punëve të Jashtme i Francës, i cili prezantoi idenë e tij për një forme të re të bashkëpunimit politik dhe që luftërat mes popujve të Evropës do t’i bënte të paimagjinueshme.
2023 është Viti Evropian i Aftësive, prandaj në Ditën e Evropës, Delegacioni i BE-së në Tiranë do t’i kushtojmë vëmendje të veçantë të rinjve shqiptarë, të cilët falë mbështetjes së BE-së kanë zhvilluar aftësitë e tyre dhe zgjedhin të qëndrojnë në Shqipëri duke nisur biznese apo projekte të suksesshme.
Delegacioni i BE-së në Tiranë ka zgjedhur të festojë Ditën e Evropës në Qendrën e Vizitorëve në Parkun Kombëtar të Dajtit së bashku me shtetet anëtare të BE-së, përfituesit e projekteve të BE-së, adhuruesit e natyrës dhe partnerët ndërkombëtarë.
Ambasadorja e BE-së Christiane Hohmann është shprehur Krenare që: “shoh flamurin e Bashkimit Evropian në fasadën e Muzeut Historik Kombëtar në Tiranë, që simbolizon mbështetjen dhe përkushtimin tonë për të ardhmen Evropiane të Shqipërisë”.
Më 9 maj 1950 u bë lëvizja e parë drejt krijimit të asaj, që sot njihet me emrin Bashkimi Evropian. Atë ditë në Paris, ministri i Jashtëm i Francës, Robert Schuman, lexoi para gazetarëve nga e gjithë bota një deklaratë, që i bënte thirrje Francës, Gjermanisë, Belgjikës, Holandës dhe vendeve të tjera evropiane, të bashkonin prodhimin e qymyrit dhe çelikut si “themeli i parë konkret i një federate të ardhshme evropiane”.
Ai propozoi krijimin e një institucioni evropian mbikombëtar, i ngarkuar me administrimin e industrisë së qymyrit dhe çelikut, pikërisht sektori që në atë kohë ishte baza e gjithë fuqisë ushtarake. Për këtë arsye, gjatë Samitit të Milanos, në vitin 1985, udhëheqësit e BE-së vendosën ta festojnë 9 Majin si “Dita e Evropës”.
Aspirata e Shqipërisë për t’iu bashkuar Europës mori jetë që nga fillimi i viteve ’90, menjëherë pas shembjes së regjimit komunist. Për shqiptarët, ideja e ndryshimit u njësua me bashkimin në familjen e madhe evropiane. Rruga e vetme për t’u ndarë nga izolimin tragjik dhe prapambetjen e thellë ekonomike, u njësua me integrimin evropian, përmes ndërtimit të demokracisë dhe ekonomisë së tregut.
Pas vendosjes së marrëdhënieve diplomatike të Shqipërisë me Bashkimin Evropian në vitin 1990, të dy palët nënshkruan Marrëveshjen për Tregtinë dhe Bashkëpunimin në vitin 1992, e cila konkretizoi për herë të parë përpjekjet shqiptare për afrim dhe ndihmë nga Bashkimi Evropian./ atsh / KultPlus.com
“Arsyeja e ka arritur atë çka mund të arrinte, për të gjetur një ligj të përshtatshëm e për ta popullarizuar atë, por i takon energjisë së vullnetit dhe zjarrit të ndjenjave të zbatojë këtë ligj. Nëse e vërteta duhet të ruaj fitoren në konflikt me forcën, atëherë ajo fillimisht duhet të bëhet vetë forcë, dhe të kthejë njërin nga instinktet e njeriut në kampionin e saj, në perandorinë e fenomeneve; sepse instinktet janë të vetmet forca lëvizëse në botën materiale. E nëse deri më sot e vërteta e ka treguar aq pak forcën e vet ngadhënjyese, kjo nuk është faji i gjykimit, që nuk e ka zhvilluar atë, por i zemrës që ka qëndruar e mbyllur ndaj saj dhe instinktit që nuk ka mundur të veprojë bashkë me të.
“Artisti është bir i kohës së vet, por është keq për të nëse ai njëkohësisht është dishepull apo i përkëdheluri i saj”. Ky “predikim” i përket atij, atij që do të ishte dhe do të mbetej një prej klasikëve më të shquar në historinë e mendimit dhe botkuptimit estetik gjerman.
Gjithçfarë e filozofisë, poezisë, dramaturgjisë, historisë dhe iluminizmit të një shekulli rreket të gjej tek ai ngulmin më të qenësishëm. Arti, krijimi, kumtimi i energjive dhe shpirtërores së këtij klasiku vijnë prej ngadhënjimesh të epërme sepse jeta dhe shkulmi i brendisë së tij beh prej trazimesh. Një jetë që nis që në vogëli me përplasje atërore rreth përzgjedhjes e karrierës, që vazhdon me një shkreptimë dashurie, flaka e të cilës do ta torturojë për gjithë jetën dhe si për ironi të fatit, është sëmundja, e cila rreketa ta shuajë dalëngadalë dritëzën e tij të qiririt. Gjithqysh ai 45 vitet e jetës do t’i mbushte përplot angazhim dhe , gjithnjë sfidues në botën që atij iu qas si një arenë gladiatorësh. Sa ndriti ky yll diti të ishte Promete dhe të mbushte me dritë rendjen prej Marathonomaku.
Friedrich von Schiller u lind më 10 nëntor 1759 në Marbach am Neckar dhe vdiq më 9 maj të vitit 1805 në Weimar. Njihet dhe pranohet nga Goethe si autori më i shquar i klasikes gjermane. Shumë pjesë teatrale të tijat i përkasin repertorit standard të teatrit të gjuhës gjermane. Baladat e tij radhiten tek më të dashurat e poemave gjermane. Në historinë e mendimit iluminist gjerman ai do të zërë një vend të rëndësishëm. Filozofi, poeti, dramaturgu, historiani mishërojnë te Friedrich von Schiller një emblemë.
Shumë pjesë teatrale të tija i përkasin galerisë gjermane të pasurive që trashëgohen si testament i vetëdijes dhe të vetvetishmes. Baladat e skalituar pre tij radhiten në visare e memories së poemave gjermane. I biri i një oficeri dhe vajzës së një bukëpjekësi do të kaplonte me veprën dhe ndikimin e tij, jo vetëm kureshtinë dhe ëndjen gjermane por krejt botëkuptimit klasik të kohës. Vepra dhe fama rendën në rrugëtimin që hoqi kjo figurë emblematike.
Kontributi më i çmuar që Schiller-i i ka dhënë kulturës dhe filozofisë gjermane, janë shkrimet e tij mbi estetikën. Ai arriti të argumentonte se edukimi estetik është i domosdoshëm jo vetëm në ekuilibrin vetjak të shpirtit të cilitdo prej individëve të njerëzimit, por edhe për zhvillimin e harmonishëm të gjithë shoqërisë në tërësi.
Në shkulmin e mendimit të tij estetik dhe filozofik, ai shpërtheu kësisoj: Arsyeja e ka arritur atë çka mund të arrinte, për të gjetur një ligj të përshtatshëm e për ta popullarizuar atë, por i takon energjisë së vullnetit dhe zjarrit të ndjenjave të zbatojë këtë ligj. Nëse e vërteta duhet të ruaj fitoren në konflikt me forcën, atëherë ajo fillimisht duhet të bëhet vetë forcë dhe të kthejë njërin nga instinktet e njeriut në kampionin e saj, në perandorinë e fenomeneve; sepse instinktet janë të vetmet forca lëvizëse në botën materiale. E nëse deri më sot e vërteta e ka treguar aq pak forcën e vet ngadhënjyese, kjo nuk është faji i gjykimit, që nuk e ka zhvilluar atë, por i zemrës që ka qëndruar e mbyllur ndaj saj dhe instinktit që nuk ka mundur të veprojë bashkë me të.
Duke vijuar në qëmtimin e brilanteve të tij kumtuese ndalemi edhe tek kjo sentencë: “Kur drejtësia e blerë me flori, mbyll sytë dhe i shërben me heshtjen e saj vesit, kur paudhësitë e të fuqishmëve të kësaj bote ngrihen si tallje mbi pafuqinë e saj dhe frika ia paralizon të djathtën pushtetit, teatri merr në duart e veta shpatën dhe peshoren dhe ia nënshtron vesit një gjyq të rreptë… Kur pikëllimi na gërryen zemrën, kur melankolia e zymtë helmon orët tona të vetmisë, kur bota na ka kthyer shpinën dhe punët ecin së prapthi, kur me mijëra halle na brengosin shpirtin dhe zgjuarsia jonë ka rrezik të shuhet nën peshën e punës, teatri del e na rrok në gjirin e tij.”
EPISODE NGA JETA
Ndodhia me komshinj jo muzikëdashës
* Në vitet e rinisë Shileri kompozonte pjesë muzike të ndryshme që i luante në harpë. Fqinji i tij, i cili nuk e donte muzikën, i tha për t’u tallur:
– Zoti Shiler, ju interpretoni si Davidi, por jo dhe aq mirë.
– Dhe ju flisni si Solemoni, – iu përgjigj Shileri, – po jo edhe aq me mençuri.
Dhurata e dukës
Kur duka Karl August i Vajmarit e bëri fisnik, Shileri nuk e çmoi aq shumë këtë nderim. Ai ishte më mirënjohës ndaj dukeshës, e cila i kishte dhuruar një servis kafeje prej argjendi.
– Ja,- i tha ai, -poeti nuk duhet të shpërblehet veçse me dhurata të tilla.
Në shtratin e vdekjes
Kur Shileri ishte rëndë në shtrat, erdhi ta takonte një mik. Ai e pyeti se si ishte:
– Gjithnjë e më i qetë, – u përgjigj Shileri, para se të vdiste. Tani po i kuptoj më së fundi shumë gjëra që më parë më dukeshin të errëta. / Albert Vataj / KultPlus.com
Shqipëria, çdo vit po bëhet gjithnjë e më e popullarizuar në mesin e turistëve polakë, megjithëse ende nuk është një vend i prekur nga turizmi masiv, shkruan Joanna Dembek në një artikull të botuar në radiostacionin polak “Radio Eska”.
Ky vend i fshehtë në Gadishullin Ballkanik ka tërhequr vëmendjen e turistëve falë çmimeve të përballueshme, por edhe atraksioneve të mrekullueshme.
Shqipëria ndodhet në pjesën juglindore të Evropës. Ajo kufizohet me Malin e Zi, Kosovën, Maqedoninë e Veriut dhe Greqinë.
Vendi mesdhetar ka dalje ne detin Adriatik dhe detin Jon.
Shqipëria është një destinacion jo shumë i njohur për pushuesit e huaj, por kjo po ndryshon për shkak të ofertave tërheqëse për udhëtime dhe reputacionit në rritje të këtij vendi.
Gjithashtu, Shqipëria është destinacioni ideal për udhëtarët që përveç relaksit në resorte, duan të eksplorojnë qoshe të panjohura dhe misterioze.
Pra, pse ia vlen të kaloni pushimet tuaja në Shqipëri? Qëndrimi për një javë në Shqipëri kushton deri në 350 euro.
Shqipëria është destinacioni ideal për pushime në plazhet e bukura me rërë, të rrethuara nga kodrat magjepsëse dhe ujërat e kristalta bruz.
Plazhet më të njohura në këtë rajon janë: Ksamili, Gjipeja, Dhërmiu, Borshi, Dhërmiu, Mango, Jala dhe Saranda.
Qyteti bregdetar, Saranda është destinacioni më i pëlqyer nga turistët e huaj falë atraksioneve të shumta.
Në Shqipëri mund të shijoni peizazhet e mrekullueshme të pasura me shkëmbinj, laguna, shpella dhe male.
Në veri, mund të provoni të ecni në Alpet Shqiptare ose të vizitoni liqenin e bukur të Komanit të rrethuar nga kodra të pyllëzuara dhe shpate të pjerrëta.
Vizitorët rekomandohen të bëjnë një udhëtim në Gjirokastër – Qyteti i Gurtë dhe Berat – qyteti i njëmijë dritareve.
Të dy qytetet janë përfshirë në listën e UNESCO-s si qytet-muze.
Shqipëria ofron një klimë fantastike mesdhetare. Në verë, temperatura mesatare arrin në 30-40 gradë Celsius.
Në sezonin nga qershori deri në gusht mund të shijoni ditët e nxehta me diell.
Çmimet janë gjithashtu joshëse. Ju mund të akomodoheni me çmime që variojnë nga 12 euro deri në afërsisht 190 euro nata.
Ju do të paguani rreth 7 euro deri në 12 euro për një darkë në një restorant të mirë, dhe produktet në dyqanet ushqimore kushtojnë më lirë se në Poloni./atsh/KultPlus.com
Shkodrës i është kthyer sahati pas 3 dekadash, një nga simbolikat e qytetit që prej vitesh nuk ishte funksionale. Kryeministri Edi Rama ka ndarë një foto se si duket tashmë sahati Shkodrës i restauruar. Sahati ndodhet në një pallat 6-katësh në qendër të qytetit.
“Rilind edhe zemreku i sahatit simbol në Shkodër, pas një agonie të gjatë”, shkruan Rama.
Ka qenë një iniciativë e Kryetarit të Bashkisë Shkodër Benet Beci, cili ka kërkuar që kjo vepër të rivihej në funksion ndërkohë që gjatë verifikimit u gjet mekanizmi i orës mbi 120 vjeçare. Mekanizmi ishte ruajtur nga familja shkodrane, Kurraj për 33 vjet pas rrëzimit të komunizmit./jn/KultPlus.com
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani, po e zhvillon një vizitë zyrtare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Në mesin e shumë takimeve, Presidentja Osmani ka zhvilluar edhe një takim në “World Affairs Council” në Dallas.
Aty i diskutua mbi rrugëtimin e Kosovës dhe zhvillimet në vend në dritë të dinamikave sfiduese globale.
Presidentja Osmani tha se Kosova është sot storie suksesi e mbështetjes së SHBA-së.
“Kosova është sot storie suksesi e mbështetjes së SHBA-ve, teksa Serbia me miqtë e saj po duan të godasin vlerat e etabluara nga mbështetja amerikane duke punuar kundrejt gjithçkaje që kanë bërë SHBA-të në rajonin tonë.Prandaj, angazhimi dhe mbështetja e vazhdueshme për garantimin e sigurisë në Kosovë dhe në rajon, është garancë për siguri në tërë kontinentin evropian, por edhe në SHBA, po ashtu”, ka thënë Osmani.
13 mijë e 600 shqiptarë janë arratisur nga Shqipëria në vitët 1944-1990 sipas të dhënave të mbledhura në dokumentet ish Sigurimit të shtetit. Një ekspozitë të çelur për ata që shkelnin kufirin, kujton detyrimet e shtetit për të gjetur eshtrat e atyre që u vranë në kufi dhe nuk kanë varr .
Ndërsa Europa kremtonte fitoren ndaj nazizmit, në 8 maj të vitit 1990, Presidiumi i Kuvendit Popullor, miratoi ndryshime në kodin penal, sipas të cilit kalimi i kufijve nuk përbënte tradhëti ndaj Atdheut. “Pas ndryshimeve të Kodit Penal, Ministria e Brendshme nuk lëshoi asnjë urdhër për ndalimin e hapjes së zjarrit, por kërkoi zbatim në kushte të reja të rregullave të mëparshme. Vrasjet në kufi vazhduan.
Janë 13 mijë e 600 persona që sipas dokumenteve të Sigurimit janë arratisur nga Shqipëria nga 1944 deri në 1990 pa llogaritur ata që ikën me ambasadat apo me anijet. Këta janë pa rënë sistemi akoma. Ka ikje nga Gjirokastra, Saranda, Korça, Kukësi, Vlora, Dibra, Tropoja, Tirana, Erseka, Pogradeci, e Puka”, tha Gentiana Sula, kryetare e AIDSSH.
Deklaratat e kryetares së Autoritetit të Dosjeve u bënë në çeljen e ekspozitës me dokumente mbi “Shkelësit e kufirit” në Jug të vendit, ndërsa u bë me dije se në Ersekë do të ngrihet një memorial për ata që u vranë në përpjekje për t’u arratisur dhe nismën për shtegun e lirisë në kujtim të tyre. Një prej të arratisurve nga vendi, Ethem Fezollari, ndau historinë e tij.
“Unë jam arratisur bashkë me familjen. Jam pjesëtar i familjes me 16 veta që u arratisëm nga liqeni i Pogradecit me një mushama të improvizuar me dërrasa që u bë si varkë.Ne morëm përsipër të iknim. Ishte më e ëmbël vkekja se të jetoje në kushtet e tmerrit”, tha Fezollari.
Dhjetra shqiptarë janë vrarë gajët diktaturës ndërsa përpiqeshin të arratiseshin. Në të shumtën e rasteve trupat e tyre janë varrosur në vende të panjohura dhe familjet ende i kërkojnë./ balkanweb/KultPlus.com
Ambasada e Suedisë në Kosovë, Komuna e Prishtinës dhe Radiotelevizioni i Kosovës do t’ua mundësojnë qytetarëve që natën finale të “Eurosong 2024” ta ndjekin në sheshin “Zahir Pajaziti”, drejtpërdrejt nga Malmo Arena në Suedi.
Të shtunën, duke filluar nga ora 21:00, në amfiteatrin e sheshit mund ti përjetoni emocionet e natës finale nga një ekran gjigant në ambient të hapur.
Ndryshe, edicioni i 68-të i Eurovision Song Contest ka nisur të martën, ku është mbajtur gjysëmfinalja e parë dhe janë zgjedhur 10 vendet e para që shkojnë në finale.
Gjysmëfinalja e radhës do të zhvillohet të enjten në mbrëmje, kur nga 16 konkurrentët do të përzgjidhen për në finale edhe 10 vende të tjera.
Ndërsa finalja e madhe do të zhvillohet në ”Malmo Arena” të shtunën në mbrëmje.
Qendra e Studimit të Arteve pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë organizoi sot lectio magistralis me temë “Con-ri-sonanza” nga prof. dr. Thoma Simaku.
Në këtë aktivitet ishin të pranishëm kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi, zëvendëskryetari Vasil S. Tole, drejtues të seksioneve dhe qendrave albanologjike pranë ASHSH, kompozitorë e artistë, muzikantë, si dhe studentë të arteve.
Veprimtarinë e çeli drejtori i Qendrës së Studimit të Arteve, Stefan Çapaliku, i cili tha se “profesor Simaku vjen nga bota universitare britanike, ku ka kompozuar një listë impresionuese veprash dhe ka një numër të konsiderueshëm çmimesh dhe ekzekutimesh ndërkombëtare”.
Simaku është profesor i kompozicionit pranë The Univesity of New York. Ai ka lindur në Shqipëri në Kavajë më 18 prill të vitit 1958 dhe studioi në Akademinë e Muzikës dhe Arteve të Shqipërisë në vitet 1978-1982. U diplomua për kompozicion në Konservatorin e Tiranës, në vitet 1978-‘82 me prof. Tonin Harapin. Punoi si shef muzike në Shtëpinë e Kulturës në Përmet në vitet 1982-‘85. Më pas, punoi në Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve në Tiranë, në Seksionin e Muzikës në vitet 1985-‘91. Në vitin 1991 u largua për studime pasuniversitare në The Univesity of New York, në Angli nga 1991-’96. Me David Blake mbrojti doktoraturën në kompozicion. Në vitin 2000 ai u bë qytetar anglez dhe jeton në New York me familjen e tij. Përveç punës si profesor i kompozicionit në The University of New York në Angli, Thoma Simaku ka një aktivitet mjaft të pasur ndërkombëtar.
Kompozitori Thoma Simaku tha në fjalën e tij se “më është bërë një pyetje se si ka hyrë muzika shqiptare në muzikën tuaj, përgjigjja ime është se muzika shqiptare as ka hyrë, as ka dalë, sepse ajo ka qenë gjithmonë aty brenda meje. Dhe unë nuk kam bërë sforcim, që të organizohem; që në dy ditë të javës do të bëjë muzikë nga jugu dhe pastaj në pjesën tjetër do të bëjë muzikë nga veriu. Ajo që është brenda meje, ajo muzikë me të cilën jam rritur, ajo del natyrshëm, se po nuk doli natyrshëm, atëherë krijimtaria do të bëhet e zorshme”.
Buharaja bëri më tej një paraqitje më të zgjeruar të krijimtarisë së Thoma Simakut, ku kujtoi se veprat e tij janë ekzekutuar në festivalet kryesore në mbarë Europën, në Amerikë dhe Japoni dhe janë pazgjedhur nga juri ndërkombëtare, duke e shpallur atë fitues në të paktën 10 edicione të ISCM Word Music Days dhe janë përfshirë në festivale ndërkombëtare.
Buharaja u shpreh se kompozitori Simaku ka fituar shumë çmime ndërkombëtare, si Çmim Nderi në Konkursin Ndërkombëtar “Personalitet Muzikore 2006”, i organizuar nga Shoqata Alexander Tansman për Promovimin e Kulturës, nën patronazhin e Ministrisë së Kulturës të Polonisë. Vepra e tij ‘Arc-En-Ciel’ Koncert për Violonçel dhe Orkestër është një nga pjesët e zgjedhura nga Juria Ndërkombëtare prej 401 kompozitorëve nga 51 vende që morën pjesë në konkurs. Po ashtu është shpallur ‘Kompozitor i Vitit’, nga Akademia Britanike e Kompozitorëve në vitin 1995. Në vitin 1995 vepra e tij “Epitaph” për Orkestër Harqesh u zgjodh nga Juria Ndërkombëtare në festivalin Ditët e Muzikës Botërore në Gjermani. Më pas veprat e tij kanë përfaqësuar Shqipërinë në festivalet e ISCM të viteve 1999, 2000, 2001, 2003, 2004, dhe më 2005 në Zagreb.
Simaku, shtoi ai, ka kompozuar më shumë se 40 vepra, të cilat janë të botuara në Angli nga University of York Music Press dhe Emerson Edtion.
“Muzika e tij është është transmetuar nga stacione të ndryshme radiofonike si Radio-Franca, BBC-World Service, ABC (Australi), ORF (Austri), dhe stacione të tjera në Evropë, e deri në Japoni dhe Brazil. Vepra që ka krijuar një surprizë të vërtetë për publikun dhe kritikën, është “Soliloquy”. Është vlerësuar, gjithashtu, për elegancën dhe tingullin e ngrohtë “Tri këngët shqiptare” e Thoma Simakut. Është vlerësuar pjesa “Imazhet e Detit” e bazuar në muzikën e filmit “Duaje emrin tënd”, si dhe vepra “Radius për 11 Harqe”, por edhe “La Leggiadra Luna” mbështetur mbi një poemë të poeteshës Safo apo versioni i tij i këngës arbëreshe “Moj e bukura More” për piano, violinë dhe violonçel. Po ashtu është vlerësuar edhe “Ulërima” për orkestër harqesh bazuar në pikturën legjendare të Edvard Munch-it, e cila e pati premierën më 2017-ën, performuar nga Orkestra Koncertore e BBC-së, etj”, tha Buharaja.
Ndërsa bëri prezantimin e CD “Soliloquy”IV, kompozitori Simaku foli për motivet e krijimit.
“Universi nuk prodhon tinguj, prodhon zhurma. Tingujt janë elementë kulturorë, kombinuar me vibrimin në kapakun e hapur të pianofortes që qëndron e heshtur”, tha ai.
Simaku kujtoi se i ishte bërë një pyetje se si kishte hyrë muzika shqiptare në muzikën tij. “Përgjigjja ime është se muzika shqiptare as ka hyrë, as ka dalë, sepse ajo ka qenë gjithmonë aty brenda meje. Dhe unë nuk kam bërë sforcim, që të organizohem; që në dy ditë javës do të bëjë muzikë nga jugu dhe pastaj në pjesën tjetër do të bëjë muzikë nga veriu. Ajo që është brenda meje, ajo muzikë me të cilën jam rritur, ajo del natyrshëm, se po nuk doli natyrshëm, atëherë krijimtaria do të bëhet e zorshme.”
Tole e falënderoi profesor Thoma Simakun për ligjërimin dhe i bëri ftesë për të qenë më afër institucioneve dhe kolegëve shqiptarë, duke e konsideruar shumë të nevojshëm bashkëpunimin me të.
Pas diskutimeve, Stefan Çapaliku e falënderoi kompozitorin Thoma Simaku për bisedën fantastike jo vetëm në planin artistik, por edhe për argumentet teknike./atsh/KultPlus.com
Ambasadori i Kosovës në Gjermani, Faruk Ajeti, është takuar me Sekretarin gjerman të Shtetit për Çështje Federale, Evropiane dhe Ndërkombëtare në landin e Berlinit, Florian Hauer.
Ajeti bëri të ditur se Hauer i ka dhënë mbështetje që një rrugë në qytetin e Berlinit të emërtohet me emrin e presidentit historik, Ibrahim Rugova.
“Diskutuam mbi ide konkrete të bashkëpunimit me theks të veçantë në fushat e politikës, ekonomisë dhe kulturës, për të forcuar më tej marrëdhëniet e shkëlqyera ndërmjet Kosovës dhe Gjermanisë. Falënderoj Sekretarin e Shtetit Hauer për mbështetjen e tij që një rrugë në qyetin e bukur të Berlinit të emërtohet me emrin e Presidentit Rugova”, shkroi Ajeti.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku ka bërë të ditur se janë ndarë tre milionë euro për restaurimin e Muzeut Kombëtar të Kosovës.
Ministri Çeku ka thënë se Muzeu do t’i nënshtrohet restaurimit të përgjithshëm, me fokus në konsolidimin e kushteve të deposë.
“Vlera që kemi ndarë për këtë ndërhyrje kapitale është tre milionë euro. Krahas restaurimit, gjatë periudhës sa Muzeu do të qëndrojë i mbyllur, do të bëhet edhe rikonceptimi dhe përditësimi i ekspozitave të përhershme” thuhet në shkrimin e Ministrit Çeku në facebook./KultPlus.com
Në një mbrëmje kushtuar romanit të tij të fundit, në Prishtinë, Gani Mehmetaj tha se “Lufta e Pengjeve” po përkthehet në gjuhën frënge dhe atë kroate. Shkrimtari, gazetari e kineasti tha gjithashtu se do të aplikojë për mbështetje në Slloveni e Kroaci për ta realizuar subjektin në një film artistik mbi luftën në Ballkan. Ai tha se filma mbi këtë temë dhe me optikën që ofron ai, i mungojnë rajonit. Mehmetaj tha se nuk përpiqet të bëjë propagandë përmes letërsisë e as përmes kinemasë së tij.
Një vit pas botimit të këtij libri, autori po përgatitet të sjellë, së bashku me UET PRESS, romanin “Muri i Heshtjes”, një rrëfenjë mbi luftën dhe dashurinë
E pat shkruar fillimisht në formën e një skenari filmi. Me përvojë të gjatë si kineast e njihte nevojën e një filmi të tillë në Ballkanin e pas shpërbërjes së federatës jugosllave që pasoi me luftëra të përgjakshme e krime…Konflikti i tetë ushtarëve, prej tetë kombësive të ndryshme në ushtrinë jugosllave, të pozicionuar në një humbëtirë sllovene prapa diellit u pëlqye fort nga qendrat kinematografike të Sllovenisë e Kroacisë, të cilat shprehën vullnetin ta mbështesnin financiarisht produksionin sapo vendi origjinal, Kosova, të merrte përsipër financimin me pesëdhjetë për qind. Për fat të keq, Ministria e Kulturës së Kosovës nuk e mbështeti dhe kineasti e humbi të drejtën për ta nisur filmin, në një mënyrë ironike pasi atë kohë kryente edhe funksionin e drejtorit të “Kosova Film”.
Duke parë pengesat dhe pamundësitë financiare për të realizuar një film me atë skenar, Gani Mehmetaj nuk u ndal duke gjetur një formë të re: e shkroi si një dramë me titullin “Nata e Fantazmave”.
Më 2023-shin vendosi ta çojë edhe më tej, duke e sjellë si roman me titullin “Lufta e Pengjeve”, të cilin e botoi në logon e shtëpisë botuese UET Press.
Një vit më vonë, më 6 maj të këtij viti, i kushtoi romanit një mbrëmje në Prishtinë duke ndarë përshtypjet mes miqsh, kolegësh, kritikë të artit e letërsisë, lexuesish e dashamirësish, por edhe përfaqësues të besimit katolik e atij ungjillor. Një mbrëmje ku të njohurit ndanë përshtypjet mbi veprat e Mehmetaj dhe që u shoqërua gjithashtu me këngë të vjetra shqipe.
Zbuloi se nuk ka hequr dorë nga ideja fillestare e skenarit, duke ndarë me të pranishmit se vitin e ardhshëm do të konkurrojë sërish në Qendrën Kinematografike të Kosovës, por edhe në Slloveni e Kroaci.
“…në Serbi nuk jam i sigurt që do ta mbështetin, edhe pse jam përpjekur që edhe serbin ta paraqes objektivisht pa anuar nga asnjëra palë. Por, mund të ketë gjëra që nuk u pëlqejnë, ashtu siç nuk u ka pëlqyer libri “Zogjtë e Qyqes” – u shpreh autori Mehmetaj.
I pyetur nga të pranishmit nëse ka pasur përpjekje për t’i përkthyer librat e tij në gjuhë të tjera, për t’i çuar tek lexuesi jashtë hapësirës shqiptare, autori ndau lajmin se “Zogjtë e Qyqes” – roman me të cilin fitoi Çmimin Kadare 2021 – ku historia e luftës në Kosovë rrëfehet me sytë e një koloni serb, para se të përkthehej e botohej në frëngjisht, kroatisht e italisht pati interes edhe nga botues në Serbi.
“Kanë qenë të parët për ta përkthyer në gjuhën serbe dhe përkthyesi ka qenë entuziast, por pastaj botuesi kur e lexoi një pjesë e humbi entuziazmin dhe nuk mora më përgjigje. Ishin përgjigje të flashkëta, me justifikimet e krizës financiare, pastaj heshtën”, shtoi më tej autori.
Gani Mehmetaj tha se aktualisht libri i tij i ri “Lufta e Pengjeve” po përkthehet në gjuhën frënge dhe atë kroate.
“Para pak kohësh, më thirri Nikollë Berisha nga Tuzi – përkthyes i veprave të Kadaresë në gjuhën sllovene e kroate – i kishte pëlqyer romani dhe ishte i sigurt se do të ketë shumë sukses në Kroaci. E po ashtu, përkthyesi francez: fillimisht i propozova të përkthehej romani “Boritë e Apokalipsit”, por kur bënim promovimin në Tiranë dëgjoi për këtë roman [“Lufta e Pengjeve”] tha ta shtyjmë për vitin tjetër atë të parin”. Mehmetaj zbuloi se libri tashmë është përkthyer dhe në Francë do të botohet gjatë vjeshtës.
“Do të përpiqem të jem më i angazhuar dhe do ta bëj film këtë roman. Në ish-Jugosllavi nuk është bërë një film i ngjashëm. Sllovenët kanë bërë pjesërisht, kroatët aksione të caktuara në vende të caktuara kundër ushtrisë serbe, por jo një rrëfim të ngjashëm, as serbët. E kam trajtuar temën pak më ndryshe dhe pos boshnjakëve, të tjerët nuk kanë bërë filma. Serbët kanë filma sesi ne kemi bërë krime ndaj tyre e jo ata ndaj nesh. Është fatkeqësi që ne nuk kemi bërë asgjë, që t’i kundërvihemi një propagande. Unë nuk bëj propagandë as me roman as me film. Dua ta paraqes gjendjen e tillë çfarë ka qenë, pa mbajtur anë e pa qenë i njëanshëm”, u shpreh autori, i cili përveç dimensionit si prozator njihet si publicist e gazetar gjithashtu.
Pastori ungjillor, Artur Krasniqi, i cili drejtoi mbrëmjen kushtuar librin “Lufta e Pengjeve” dhe autorit Gani Mehmetaj vuri në dukje penën prodhimtare të tij. Edhe Don Fatmir Koliqi, prift i kishës së Stubllës e po ashtu autor e kritik letrar e vlerësoi krijimtarinë letrare të Gani Mehmetaj.
Kryeredaktorja e shtëpisë botuese UET PRESS, Suadela Balliu, tha se Mehmetaj nuk lodhet së shkaktuari mbresa te lexuesit me krijimet e tij letrare. Ajo e vlerësoi autorin si penë prolifike të letrave të sotme shqipe dhe ndau me të pranishmit lajmin se shtëpia botuese UET PRESS po punon për librin më të ri të Mehmetajt, titulluar “Muri i Heshtjes” – një roman me nota të realizmit magjik, ku shpalosen dallimet dhe larmitë e bashkësive të ndryshme etnike, fetare e kulturore, të cilët bashkëjetojnë në terrene aspak idilike e shumë të rrëshqitshme të historisë mbushur me luftëra, gjak e kufoma. Përmes familjeve shqiptare, serbe e boshnjake, por edhe me personazhe nga pakica të tjera si ato rome, autori përpiqet të zbardhë krimet nga koha e Luftës së Dytë Botërore, duke gërshetuar në një trill letrar por me pasuri burimore e historike një rrëfenjë për luftën dhe dashurinë.
“Për ne, si shtëpi botuese, të kemi Gani Mehmetaj mes nesh si autor na bën nder. Është një prej autorëve tanë të nderuar me Çmimin Kadare dhe një autor që i bën nder letrave shqipe. Përmes letërsisë së tij, ai përpiqet të edukojë lexuesit për reflektim më të thellë”, u shpreh Balliu, duke ndarë edhe keqardhjen që në Tiranë, si prozator, Gani Mehmetaj është njohur disi vonë.
Duke ndarë përshtypjet si lexuese, Balliu tha se ndonjëherë mjafton edhe një libër i vetëm, si “Lufta e Pengjeve” të të mësojë shumë mbi historinë. “ Sepse, atë nuk ta mëson përmes ngjarjeve e datave të thata, por përmes njerëzve dhe dramave. Me mjeshtëri autori rikrijon një Jugosllavi të tijën, përmes tetë ushtarëve në një kazermë në alpet sllovene. Jo me kot janë prej kombësive të ndryshme. Jo më kot janë njerëz të thjeshtë, arketipa që mbartin cilësimet kulturore të çdo kombi, besëtytnitë, keqkuptimet, urrejtjet për tjetrin. Jo më kot në Slloveni dhe jo më kot në “kazermën prapa diellit”, si një metaforë për ta zbuar larg të keqen, ndërsa ngjarjet janë të vendosura në kohën kur shpërbërja e Jugosllavisë rindez luftërat e vjetra. Përmes këtyre ushtarëve të thjeshtë shkrimtari nis dhe zhvarros plagët e fshehura, që kurrë nuk zunë kore.”
Kryeredaktorja e shtëpisë botuese e cilësoi romanin “Lufta e Pengjeve” si një libër monumental, një libër për njeriun dhe qëndresën, ndërsa vlerësoi se Mehmetaj në letërsinë e tij na ofron të shohim nga dritarja e tjetrit, duke mos mbajtur kahe. “Edhe nëse mund të mos jemi dakord, edhe nëse është e vështirë të falim. E sigurt që ky roman, në çdo rast sjell katarsis”, përfundoi Balliu.
Duke gërshetuar shpërfaqjen si shkrimtar dhe kineast, Mehmetaj iu përgjigj kureshtarëve që donin të dinin nëse fillimisht i mendon romanet si film duke thënë se është autor që mendon me imazhe.
“Unë mendoj me pamje, më imazhe. Edhe kur i bëj shkrimet, punoj me imazhe, së pari i shoh skenat, me të gjitha këndet e kamerës dhe e paraqes në tekst. E mendoj çdo gjë me imazhe. Përpiqem ta thyej ndonjëherë, por mendoj që është më dinamike. Në historinë e filmit botëror, por dhe disa nga shkrimtarët më të mëdhenj të botës thonë se mendojnë me imazhe”, përfundoi autori, i cili e mbylli mbrëmjen duke dhënë autografe për dashamirësit e letërsisë së tij./liberale/ KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka takuar ish-presidentin amerikan, George W. Bush, gjatë qëndrimit të saj në SHBA.
Presidentja Osmani me këtë rast ka kujtuar frazën e famshme të tij për Kosovën në Tiranë “enough is enough”, e cila konsiderohet si frazë paralajmëruese për pavarësinë e Kosovës.
“”Mjaft është mjaft. Kosova është e pavarur”, është fraza paralajmëruese për pavarësinë e Kosovës, e Presidentit George W. Bush në Tiranë më 2007, e cila do të mbetet e gdhendur në analet e historisë si një afirmim i vendosur i të drejtës së Kosovës për të qenë e pavarur dhe sovrane”, ka shkruar Osmani.
Presidentja Osmani më tej tha se Bush ishte avokues për pavarësinë e Kosovës dhe vazhdon të mbetet një mbështetës i saj.
“Kënaqësi që takova lajmëtarin e pavarësisë së Kosovës, Presidentin Bush, i cili ishte një avokues i vendosur për pavarësinë e Kosovës dhe vazhdon të mbetet një mik dhe mbështetës i popullit të Kosovës”./KultPlus.com
Këngëtarja me origjinë shqiptare Dua Lipa, vitet e fundit i ka kaluar pushimet verore edhe në Shqipëri.
Duket se ylli e shijon bregdetin shqiptar, me bukuritë që ofron, por edhe për ushqimet tradicionale apo shoqërinë e mirë. Shpesh Dua e ka përmendur Shqipërinë dhe Kosovën si dy vende që duhen vizituar, ndërsa në një intervistë me një media amerikane ‘iherartradio’, e pyetur se kush është vendi i preferuar për të kaluar pushimet, ajo u përgjigj: Jugu i Shqipërisë. “Ose Ibiza”, shton më tej .
Videon e ka publikuar edhe ministrja e Turizmit, Mirela Kumbaro, e cila shkruan: “Dua Lipa zgjodhi Shqipërinë si vendin e preferuar për verën 2024.”
Këngëtarja ka luajtur një rol në rritjen e turizmit në vitet e fundit në vend, pasi në postimet e saj të shumta në Instagram, Dua u ka treguar fansave që ndodhet në Shqipëri. Edhe në mundësitë që i jepen në programe të ndryshme televizive, ajo flet për origjininën e saj.
Mbrëmjen e të martës, nisi spektakli europian i këngës “Eurovision Song”, në Malmö të Suedisë. Nën sloganin “Të bashkuar nga muzika”, ishte pikërosht këngëtarja me origjinë shqiptare Eleni Foureira e cila hapi spektaklin.
Shqipëria përfaqësohet nga këngëtrja Besa Kokëdhima, e cila do të prekë skenën e festivalit të njohur mbrëmjen e datës 9 maj. Me këngën “TITAN”, Besa do të jetë e dyta që do të këndojë në mbrëmjen e dytë të gjysmëfinales.
Vetëm 20 shtete do të zgjidhen nga dy gjysmëfinalet për të vijuar më pas në finalen e madhe që do të zhvillohet më 11 maj, të cilat do t’u bashkohen 5 shtetet e përhershme finaliste dhe vendi mikëpritës që është Suedia, shkruan Euro News, transmeton Klankosova.tv.
Organizatorët zyrtarë të eventit kanë realizuar edhe një sondazh, për renditjen e të gjithë pjesëmarrësve të këtij edicioni.
Sondazhi është realizuar me votat e fansave dhe të gazetarëve, kombinimi i të cilave ka nxjerrë dhe një rezultat.
Kështu, Shqipëria, e përfaqësuar nga Besa Kokëdhima me këngën “Titan” renditet në vend të 10-të.
Ka ditë që e kam ndjekur në skenën e teatrit Metropol premierën e dramës “Para perëndimit” ( Vor Sonnenuntergang). Kjo vepër, prej disa dekada, mbetet në lartësi suksesi nëpër teatro të ndryshme të botës.
Si një ndër më të rëndësishmet vepra të nobelistit gjerman Gerhart Hauptman, në teatrin shqiptar, e sjell regjisorja Andia Xhunga Çobani. Pasohet në këtë mënyrë surprizuese, varfëria referuese e teatrit shqiptar ndaj këtij autori të jehonshëm.
Ende nuk më është eklipsuar shija dhe përjetimi prej kësaj shfaqjeje. Jam rrëmbyer në gjendje të përthyeshme dhe të vijueshme, në përjetime empatish dhe antipatish, të imponuara prej lojës së aktorëve që mishërojnë një galeri befasuese karakteresh. Seicili prej tyre është në karakterin e vet hauptmanian, i karakterizuar atipikisht në lojë, si në perimetrin ilustrues familjar, ashtu edhe në regjistrin krahasimtar shoqëror.
Përgjegjësia skenike e aktorëve në këtë premierë, sqima për çdo grimasë, lëvizje, dialog, adresim përdorim i hapësirës, objektit dhe çdo reagim, i bëjnë në harmoni të plotë me kostumografinë, skenografinë apo ndriçimin minimalist, duke evidentuar aktorin dhe duke i dhënë forcë aksionit skenik, duke sjellë një konfigurim risues në skenën “Shakespeare” të Teatrit Metropol. Një produksion që me elegancë konceptimi dhe zotësi perceptimi për lëndën autoriale të Hauptmanit, ia ka dalë të sjellë versionin skenik shqip të dramës.
Emra të njohur dhe përcjellës profesionistë të teatrit, në vend dhe në botë, kanë bërë me dije se autori i dramës është një ndër eksponentët e famshëm të natyralizmit poetik teatror.
Një premierë spektakolare, rrëmbyese dhe mbajtëse e fuqishme në emocion. Ajo e mban këtë ndikim tek spektatori i çdo nate shfaqjeje, prej më shumë se dy javë rresht. Më saktë, sikundër e cilëson regjisori i njohur Albert Minga, ky është një : ”Spektakël i mrekullueshëm. Aty gjen gjithçka, çfarë duhet të ketë një produksion teatror cilësor”.
Vepra e nobelistit është shkruar në vitin 1932. Kohë e largët, e pasuar nga shumë epoka… Por kohezioni i saj me të përditshen aktuale të shoqërisë sonë është befasues. Intuita dhe drejtleximi regjisorial prej Xhunga Çobani, është premisa përcaktuese e këtij suksesi që nuk rresht së konfirmuari nga spektatori për çdo mbrëmje në teatrin e kryeqytetit shqiptar.
Aktorë si Trebicka në rolin Mathais Clausen, shënon regjistrin më të lartë karakterial, me një sukses tronditës. Ai rrëmbeu dhe po trondit bukurisht, për çdo natë, publikun duke na konfirmuar imponueshëm se teatri ynë është në jetë dhe mundësi surprizuese artistike dhe interpretimi.
Vepra mbart kumtin e një himni për lirinë dhe të drejtën e individit si në shoqëri, por veçanërisht në familje. Madje në këtë të dytën individi, pamvarësisht nga raporti dhe pozicioni hierarkik dhe gjenealogjik, gëzon dhe duhet të mishërojë lirinë e vet përcaktuese, pa iu nënshtruar marrëdhënies dhe sidomos tabusë, aq më tepër asaj të moralit tradicional ose klasik. Fataliteti nwnshtrues prej mendwsisw tradicionale dhe sidomos presionit mental familjar, nw subjektin e kwsaj drame pwrbwn njw model letrar tw shumwçmuar.
Në këtë subjekt dramaturgjik, kasta e aktorëve të përzgjedhur prej regjisores, si Ilirda Bejleri, Elia Zaharia, Yllka Mujo, Sokol Angjeli, Luli Bitri, Pjerin Vlashi, Aleks Seitaj etj., ia dalin të komportohen në funksione individuale si në një finalizim të suksesshëm ansambli. Secili me fuqinë individuale, Elia Zaharia me ndjeshmërinë e skajshme, Yllka Mujo që mbetet e pakrahasueshme, Luli Bitri në një dimension krejt të ri të saj, Alex Seitaj befasues dhe gjithë të tjerët, i shkrinë talentet dhe uniken e tyre në një ansambël që frymonte si një trup solid interpretuesish.
Ata janë pjestarë të subjektit të një katastrofe familjare e cila shpërfaq edhe thelbin bjerës social, edhe atë të raporteve brenda kurorës gjenealogjike.
Ky dekor, të cilin regjisorja nuk e ofron si peizazh nga distanca, por e fokuson në detaje nga brenda familjes dhe shtëpisë, e bën edhe më evidente krizën e përplasjes për vetëzgjedhjen dhe lirinë e “prijësit familjar”, në marrëdhënie me pinjollët dhe rrethuesit e tjerë.
Protagonisti 70-vjeçar Mathais Clausen ( Alfred Trebicka) është i rënë në dilemën e zgjedhjes mes dashurisë dhe rrethanës së refuzimit të pengimit prej bashkëpjestarëve trashwgimtarw të familjes. Raportet e dominuara nga refuzimi familjar, të dashurisë së tij me Inken ( Ilirda Bejleri), dhe sidomos arsyeja determinuese e kërcënimit të trashëgimisë financiare bëhen thelbi dhe pika kulmore e dramës. Në këtë dramë, Trebicka vjen i pakrahasueshëm dhe të kujton përcaktimin e Cvajkut për Dostojevskin kur shton se : “ …triumfi i forcës jetësore të shpirtit mbi një trup të dërmuar e të sëmurë”, prej pengimit, shpërthen. Në këtë moment admirimi për artin e tij, për mjeshtërinë e tij, në shfaqjen me aq shpwrthime psikologjike, bëhet përtej së zakonshmes.
Regjisorialisht në këtë thelb është investuar jo vetëm intensiteti i lojës, por cilësisht është përqëndruar shpërfaqja e karaktereve, aq sa të duket se në mjedisin e ngushtë familjar ka më tepër karaktere, diferenca psikologjike dhe kontraste gjendjesh, se objekte skenike.
Kjo është një ndër arsyet e suksesit të fuqishëm të dramës në të gjitha netët e shfaqjeve. Këto karaktere japin shpalosje specifikash antroposociale dhe familjare. Të gjithë janë tipikisht të evidentueshëm karakterialisht: Klesta Shero, Roerd Toçe, Ligoraq Riza, Genc Fuga, Vasjan Lami, Elona Hyseni, Kastriot Ramollari,, Artur Vera,Laura Hoxha.
Kanë një energji specifike, që vjen si meritë individuale e tyre, por edhe prej kërkesës regjisoriale. Kësi cilësish dhe arsyesh dramaturgjike në këtë prurje, e mbajnë të mbërthyer publikun, e përfshijnë atë në pritjen e episodit pasues dhe sidomos të marrëdhënies që ndwrton krejt vepra skenike.
Shpesh në ecurinë e lojës aktoriale, plastika jo vetëm si në maksimum tek Trebicka, por edhe tek partneria e tij Inken ( Bejleri) e cila ndryshe, në këtë rol ofron jo vetëm forcën, temperamentin, emocionin drithërues, por edhe aftësinë komplementare interpretuese si instrumentiste në piano, përbën një komponent skenik dhe gjetje regjisoriale ndikuese.
Duhet thënë se muzika e sjellë prej kompozitorit Endri Sina, madje edhe në lojën e aktores Bejleri, i shtojnë sharmin kësaj premiere dhe thyejnë tabunë si për normën tradicionale teatrore, ashtu edhe për puritanët klasikë. Elementet regjisorialë, racionaliteti skenik në këtë shfaqje, bëhen mishërim i cilësishëm realizues dhe mund të konsiderohen realisht, si një dëshmi autentike e teatrit kërkues shqiptar./Balkanweb/KultPlus.com
Inteligjenca Artificiale, e ka krijuar imazhe se si pritet të duket familja mbretërore e ardhshme në 30 vjet.
Gazetarët francezë në Paris Match qëndronin pas idesë, të cilët spekuluan se si rrjedhin jeta e Princit William, Kate Middleton dhe pasardhësve të tyre, përcjell klankosova.tv.
Si pjesë e parashikimeve të tyre, Princi William u bë Mbret, por abdikoi në vitin 2049, duke i hapur rrugë Princit George për të marrë kurorën, raporton MailOnline.
Në të ardhmen hipotetike të Paris Match, Princi George bëhet Mbret në vitin 2050, dhe me këtë, Kate, nëna, Mbretëreshë e re.
