Sot në Institutin Albanologjik në Prishtinë filloi hapja e edicionit të nëntë të “Javës së Albanologjisë”, shkruan KultPlus. Kjo Konferencë Shkencore, sivjet i kushtohet 550-vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Dhjetëra studiues, shkrimtarë e figura të njohura kishin zënë vend në sallën e Institutit të Albanologjisë.
Gili Hoxhaj
Drejtori i Institutit të Albanologjisë, Hysen Matoshi në fjalën e tij theksoi simpoziumin shkencor që u mbajt para 50 vitesh në Prishtinë në 500 vjetorin e vdekjes së heroit kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu.
“Sot në një kontekst të ri gjeopolitik në 10 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës ku ende përballemi me identitetin e kontekstuar të Kosovës si shtet që pret anëtarësimin në organizëm të ndryshëm ndërkombëtar, dua të them se Konferenca për Skënderbeun nuk e përmban atë klimë të entuziazmit të 68-es, duke lenë më shumë mundësi për qasje akademike, shkencore, për diskutime dhe argumentime të mbështetura në një bazë më të gjerë e më të verifikueshme studimore”, u shpreh Matoshi.
Ai tutje u shpreh se tradita shkrimore e nxjerrë Gjergj Kastrioti Skënderbeun si personalitetin më të trajtuar të historisë shqiptare.
“Ndonëse jemi të vetëdijshëm që përmasa e tij historike është rimodeluar me elemente që ndonjëherë shkojnë përtej prezantimit objektiv, Skënderbeu është burim frymëzimi që në kontekste të ndryshme historike që nga Rilindja Kombëtare e këtej ka luajtur rol të rëndësishëm për ndërgjegjësimin tonë kombëtar”, u shpreh tutje Matoshi.
Në emër të kryeministrit, Ramush Haradinaj, fjalën e mori Jahja Lluka, kryetari i Komisionit Qeveritar për shënimin e vitit të Gjergj Kastriotit. Lluka tha se janë shumë të interesuar t’ua japin fjalën shkencës që ta thotë fjalën për kryeheroin kombëtar.
“Ne kemi një bashkëpunim shumë të mirë më institutet Kosovë- Shqipëri, të cilat i falënderoj për të gjitha konferencat që janë mbajtur dhe për atë që do të mbahet më 16 tetor në Prishtinë, me pjesëmarrje të shumë shkencëtarëve nga të gjitha meridianët e botës. Më pas do ta vazhdojmë në Prizren me vurjen e kompozicionit të skulpturave të tre liderëve të lidhjes, të cilat me vendim të UNMIKU-t janë hekur për një kohë. Lidhja Shqiptare e Prizrenit e ka vendin e vet dhe duhet t’ua kujtojmë gjithë njerëzve që Lidhja është para gjithë neve”, tha Lluka në fjalën e tij.
Më pas fjalën e mori rektori i Akademisë së Studimeve Albanologjike të Tiranës, Marenglen Verli i cili pasi përshëndeti të pranishmit, u shpreh se kjo ceremoni shënon një rast të rrallë e solemn që në emër të Akademisë së Studimeve Albanologjike të Tiranës, të thotë disa fjalë për këtë konferencë dedikuar heroit kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeun. Ai gjatë fjalimit të tij tha se Gjergj Kastrioti Skënderbeu, kampioni i madh e emblema e luftës ka shumë ngjashmëri me emblemën e paqes dhe mirësisë, Nënë Terezën.
“Pas qindra vitesh të bëmat e princit të Arbërit, ende përcjellin mesazhe me vlerë dhe joshin artistë, studiues e historian nga të gjitha fushat tjera nga e gjithë bota, që frymëzohen dhe duan të njohin për së afërmi epokën skënderbiane. Kudo që jetojnë shqiptarët, ky ka qenë vit i Gjergj Kastriot- Skënderbeut. Për të përkujtuar këtë veprimtari, ne jemi sot këtu por janë edhe veprimtari të tjera jo vetëm në botën shqiptare, ai përkujtohet edhe në vende të tjera gjatë këtij viti të Skënderbeut”, tha në fjalën e tij Verli.
Kurse akademiku Rexhep Qosja lexoi kumtesën e tij me titull “Gjegj Kastrioti- Skënderbeu dhe shqiptarët sot”, duke theksuar se edhe pse ky vit ka nxjerrë shumë njohuri për Gjergj Kastriotin Skënderbeun, prapë nuk dihen të gjitha që do duhej të diheshin, për jetën, fëmijërinë, pamjen, veshjen, armët, strategjinë ushtarake e politikën e tij.
“Skënderbeu është figura më e madhe e historisë shqiptare si organizues dhe si prirës ushtarak e luftëtar, kundër pushtimeve të Perandorisë Osmane. Ajo rëndësi historike Skënderbeut do ti njihet edhe nga vendet më të njohura të Evropës. Rëndësia e tij në botën shqiptare nuk është vetëm ushtarake por është shumë e gjerë, është rendësi edhe politike dhe shtetndërtuese, pikërisht qe ishte e tillë, madhore dhe historike, figura e tij kurrë nuk do të jetë e përvetësuar nga një shtet tjetër për shkaqe etnike të atij shekulli, apo prej ndonjë bashkësie fetare apo shteti për shkaqe fetare apo shkaqe ideologjike e politike apo për shkaqe pseudoshkencore”, u shpreh në fjalën e tij Qosja.
Qosja tha se dihet sa do duhej të dihej as për gjendjen shoqërore, ekonomike, shpirtërorë të shqiptarëve të asaj kohe. Ai më tutje tha edhe pse për pamjen e Skënderbeut kanë shkruar shumë historianë, shkrimtarë, e piktorë, portretin më të saktë e ka sjellë Marin Barleti në veprën e tij.
Qosja: Gjergj Kastrioti Skënderbeu ishte fetarisht tolerant
Qosja në kumtesën e tij lexoi edhe një pjesë lidhur me qëndrimin e Skënderbeut ndaj fesë. Ai tha se të dhënat e tij e nxjerrin si një shtetas tolerant fetarisht, madje në një kohë ku Evropa nuk ishte shumë tolerant fetarisht.
“Historianët dhe publicistët tanë kanë shkruar shumë për përkatësinë fetare të Skënderbeut, disa prej tyre thonë se ai i kishte provuar tri fe, katolike, ortodokse dhe myslimane. Disa të tjerë thonë se feja ortodokse ishte feja e besimit të tij, disa thonë se feja e tij ishte feja katolike e cila është e vërteta për qëndrimin e tij ndaj fesë, unë nuk mund ta them me bindje të krijuar prej të dhënave botërore se cilës fe ai i takonte shpirtërisht dhe zyrtarisht por unë me bindje të krijuar nga disa vepra që i kam lexuar për jetën, politikën dhe shtetin që kishte krijuar ai dhe sidomos me bindje të krijuar prej sjelljeve të tij si kryekomandues i luftës 25 vjeçare kundër osmane, si prirës politik e shtetëror i shqiptarëve të Arbërisë, mund të them se Gjergj Kastrioti Skënderbeu ishte politikan, krijues, kryekomandant dhe shtetar fetarisht tolerant”, tha Qosja në fjalën e tij.
Qosja më tutje u shpreh mbi çmitizimin e figurës së Gjergj Kastriotit- Skënderbeut, duke thënë se ai nuk është shndërruar në mit nga trajtimet zmadhuese që nuk kanë munguar por nga trajtimet realiste e objektive mbi karakterin e tij.
“Skënderbeu është figurë historike të cilën gojëdhënat, historiografia, letërsia dhe artet e kanë bërë figurë mitike, për këtë arsye disa historianë, studiues e shkrimtarë janë shprehur këtë vit se Skënderbeun duhet ta trajtojmë realisht dhe ta çmitizojmë. Jam kundër këtij qëndrimi ndaj figurës së Skënderbeut dhe jam kundër edhe sepse Skënderbeun nuk e kanë bërë mit trajtimet zmadhuese që nuk kanë munguar por në radhë të parë trajtimet realiste, objektive me të vërtetat për karakterin e tij, për natyrën e tij, politikën e tij dhe luftërat e udhëhequra prej tij dhe për luftëtaret madhore të udhëhequra prej tij. Nuk thuhet kot se nuk ka shoqëri pa mite dhe nuk thuhet se çështja e identiteteve është e ndërtuara edhe me mite dhe jo vetëm se ruhen por edhe ndërtohen mite të reja”, u shpreh Qosja në fjalën e tij.
Ai tha se miti i Skënderbeut ka filluar të ndërtohet në të gjallë të tij por përcaktues në zhvillimet e mëtejme e ka luajtur Rilindja Kombëtare Shqiptare, pasi që këto janë dy epokat më të mëdha në historinë shqiptare. Skënderbeu ka arritur të bëhet një faktor me rendësi të madhe evropiane në kohën në të cilën jetoj, për shumë arsye krijuesit e mëdhenj të Rilindjes Kombëtare do të bëhen shembulli madhështor mitik për ndërtimin shpirtëror dhe atdhetar shqiptar, andaj historia shqiptare nuk duhet të privohet nga miti i Skënderbeut.
“Ta privojmë historinë tonë prej këtij miti, ta privojmë kombin tonë prej këtij miti, jo…jo dhe jo sepse ashtu do të pajtoheshim me përpjekjen për ndryshim e vetëdijes dhe kujtesës kolektive të popullit shqiptar, sepse ashtu do të varfëronim identitin tonë kolektiv sepse ashtu do të dobësonim fuqinë e përbashkësisë së historisë tonë, sepse do të privoheshim prej një madhërie historike që ka filluar epokën e madhe të humanizmit e renesancës historike.
Miti i Gjergj Kastriotit të Skënderbeut është mit fuqidhënës edhe në politikën edhe kulturën, qytetërimin edhe në etiken e popullit shqiptar dhe përpjekjet për bashkimin kombëtar dhe bashkimin e Shqipërisë me Kosovën, sot dhe gjithmonë ”, u shpreh në fund Qosja.
Poashtu në hollin e Institutit u hap ekspozita për Gjergj Kastriotin Skënderbeun ndërsa u shpalosen gravura nga autorë e botime të ndryshme. Ndërsa poshtë xhamit ishin vendosur përplot botime, fragmente botimesh e poezi për Gjergj Kastriot- Skënderbeun. Kjo ekspozitë ishte hapur më parë në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës “Pjetër Bogdani”, ndërsa sot erdhi si bashkëpunim mes këtyre dy institucioneve. Në sesionin e dytë të Konferencës, fjalën e mori, Alfred Moisiu.
Më pas fjalën e mori, ish-presidenti, Alfred Moisiu i cili tha se ia vlen të flitet për figurën e Skënderbeut andaj duhet të nxirren në dritë veçmas për brezin e ri, pasi që nëse nuk dihet se nga vijnë duhet të dimë se nga po shkojmë. “Gjergj Kastrioti ka qenë heroi ynë kombëtar dha emër kombi të arbrit. Ne jemi krenar që po e përkujtojmë figurën e tij madhështore. Për të janë shkruar disa libra të cilët flasin për forcën e tij udhëheqësi si drejtues e ushtarak dhe për kontributin e tij si mbrojtës i civilizimit evropian. Mendoj se studimi i artit luftarak e taktikës së Skënderbeut në atë kohë, është i nevojshëm, do me thënë se ka shumë fenomene interesante dhe konkluzione që vlejnë të njihen më mirë edhe nga studiuesit e sotëm ushtarak”, u shpreh Moisiu. “Java e Albanologjisë” do të zgjat deri më 21 qershor në Institutin Albanologjik të Kosovës./ KultPlus.com
