Muaj: Qershor 2019

Shqiptarët e viteve 1920, në sytë e amerikanes Rose Wilder Lane

Posted on by KultPlus

Nga: Luljeta Lleshanaku

Kur Roze Lane po vizitonte një kamp refugjatësh në Shkodër, qe bashkëqytetarja e saj Frances Hardy që e joshi të shkonte me të në një ekspeditë për hapje shkollash në Alpet e veriut, duke i thënë: “Kostandinopoja s’është gjë prej gjëje; çdokush vete në Kostandinopojë. Por, nëse nuk sheh Shqipërinë, ke humbur rastin më të madh në jetë… Për të madhin Skot, grua! Dhe ti më rri këtu dhe më flet për Kostandinopojën!”

Me sytë e një amerikaneje

Ajo që Rose Lane dinte për shqiptarët deri atëherë, mund të përmblidhej në një epitet të vetëm: “banditë.” Pra, ky qe momenti kur udhëtimi i Rose Lane mori një kthesë krejt të papritur, drejt maleve të Veriut të Shqipërisë, ku sipas Francesës, njerëzit jetonin siç kanë jetuar para njëzet shekujsh. Megjithëse tashmë Lane kishte shëtitur një pjesë të mirë të botës, aventura që e priste përpara, nuk kishte asgjë të përbashkët me përvojën e saj.

Si pjesë e ekipit, asaj iu desh të ecte mbi mushka apo në këmbë, duke u përballur me kushte shumë të vështira të relievit dhe me një presion të vazhdueshëm psikologjik, në një botë krejt të panjohur për të. Gjithçka që i shfaqet me shpejtësi para syve, përbën një shok kulturor për Lane-in, duke filluar nga peizazhet përrallore të Pultit, Shalës dhe Thethit, mitet, legjendat, kodet e komunikimit e deri tek gjakmarrja, institucioni më i ashpër ligjvënës për ta.

Për shkak të pneumonisë, Rose u detyrua të ndërpriste parakohe qëndrimin e saj në male, dhe më ndihmën e Rexhë Metës, djalit dymbëdhjetëvjeçar, inteligjent dhe që fliste një anglishte të shkëlqyer, i cili në kthim i shpëtoi edhe jetën, ajo u kthye në Shkodër, duke i dhënë fund udhëtimit të saj të parë në Shqipëri, në këtë vend, me të cilin, Rose Lane do të hapë një histori të gjatë dashurie.

Shënimet e këtij udhëtimi, Lane i botoi në librin “Majat e Shalës” në vitin 1923, dhe pati një sukses të menjëhershëm, saqë u ribotua edhe dy herë të tjera radhazi. Por, për Lane, ky do të ishte vetëm fillimi, sepse ajo do të rikthehej në Shqipëri.

Në vitin 1926, për të tretën herë Rose Lane do të kthehej me një miken e vet shkrimtare fotografe nga Parisi në Tiranë, me një Ford të cilin ajo e quante “Zenobia”, me qëllimin që të ndërtonte një shtëpi e të shpërngulej përgjithmonë këtu. Për fat të keq, për arsye familjare, ky plan nuk funksionoi dhe Roze Lane u detyrua të kthehej në Amerikë në fillim të vitit 1928.

Ky vit, përkon me kohën e Depresionit të Madh dhe, për arsye financiare, një udhëtim tjetër në Shqipëri qe i pamundur. Por, kjo lidhje e Roses me Shqipërinë, do të vazhdonte në një mënyrë tjetër, pas mbylljes së kufijve politikë, përmes historisë së saj me Rexhë Metën, djalin e vogël jetim që e shoqëroi në Alpet e Shqipërisë, të cilin edhe e adaptoi.

Habia e bajraktarit të Shalës dhe dilemat e saj

Por, ajo çka e bën “Majat e Shalës” librin, që mund të thuhet pa frikë, se është libri më i mirë i shkruar për Shqipërinë nga një i huaj, është pikërisht këndvështrimi prej shkrimtareje, i cili kapërcen interesat antropologjike, historike, politike dhe gazetareske. Zbulimi i këtij populli, që për arsye mbijetese, ishte konservuar në një epokë primitive, e ndihmon Lanein të reflektojë mbi kuptimin e progresit ose tendecën e civilizimit: çfarë e dallon njeriun e qytetëruar nga modeli primitiv? Pra cili është kuptimi i dymijë viteve qytetërim? Dhe më tej: çfarë e bën njeriun të kthehet kaq shpejt në fillesën e vet, në egërsinë e vet, dhe të institucionalizohet kaq lehtësisht me të, duke ndjerë të zhduken si të panevojshme brenda pak minutave, disa shekuj qytetërim? Më konkretisht, Lane shprehet: “E tëra ajo që ne e quajmë qytetërim, është si një melodi që e kemi dëgjuar dje, diç e vockël që lundron mbi suprinën e mendjeve tona, me të cilën herë-herë mund ta mbajmë hapin dhe pastaj për një hop na humbet, kështuqë nuk mund ta mbajmë në mend.”

Pasi i kalon tronditja e parë dhe pasi mësohet me të ftohtin, frikën, me urinë, me kushtet tejet primitive të jetesës, me një lloj minimalizmi ekstrem, autorja pëson një lloj katarsis; ajo pothuajse harron reflekset e jetës komode. Dhe, jo vetëm kaq: gjatë bisedave rreth zjarrit të cilat zakonisht zgjasin deri në orët e para të mëngjesit, Rose Lane ndjehet e pafuqishme në forcën e saj argumentuese, përballë këtyre burrave të pashkollë, por befasues dhe bindës me argumentet e tyre sa naivë, po aq edhe të mprehtë.

Duke i shpjeguar se ç’është martesa në Perëndim, ajo ndeshej me një habi të kësaj natyre, tek malësorët: “S’e kuptoj, pse u dashkan shumë para për t’u martuar?” Po kështu, për të ishte po kaq i pashpjegueshëm dhe sfidues fakti që në këto kushte primitive, “burrat dhe gratë janë shokë të mirë; pothuajse kurrë nuk grinden dhe u përkushtohen fëmijëve. Këtë do të mund ta shihni vetë”. Fakt që binte në kundërshtim me pozitën kanunore të femrës në atë bërthamë shoqërore, por, në të njëjtën kohë, ringre çështjet e emancipimit, individualizmit, në shoqëritë materialiste. Gjithashtu divorci, prona private, ligji (“I vetmi ligj është ligji moral”), në mënyrën e tyre të organizimit, krijojnë ngërçe logjike (që fillimisht duken si ngërçe të përkthimit) për të dhe, në të njëjtën kohë, rrisin simpatinë e saj për këtë popull, të cilin ajo nuk e kishte hasur më parë.

Rose Lane magjepset nga kureshtja e këtyre njerëzve të izoluar për të njohur dhe kuptuar, në mënyrë empirike, ligjet e natyrës dhe botën. Ajo citon Bajraktarin e Shalës: “Nëse Toka e fortë është e rrumbullakët, dhe nëse uji qëndron në të i lakuar, atëherë Toka lëviz me shpejtësi të madhe. Se po të rrinte toka në një vend, atëherë uji do të binte”, shprehje për të cilën Roze Lane thotë se “e ndjeja veten fëmijë para asaj mendjeje, pra një njeri me të cilin nuk mund të merresha me çështje të vogla, siç ishte gjetja e një mushke për të vajtur disi deri në Shkodër”.

Ajo gjithashtu magjepset me faktin që edhe brenda ligjeve të ashpra të Kanunit, ku gabimet paguheshin me jetë njerëzore, në mënyrë paradoksale përfshihej një lloj fisnikërie mjaft prekëse, si p.sh., askush nuk lëndon një grua dhe askush nuk merr gjak në sy të grave. Apo se si i ati qëndron me vrasësin e të birit nën një kulm dhe sigurohet për jetën e tij, përsa kohë është mysafir në konakun e tij, dhe më pas, me marrëveshje, hyn në fuqi ligji i hakmarrjes.

Kjo metamorfozë, ky udhëtim mbrapa në histori fashit gjithashtu dy nocione bazë të qytetërimit modern, që janë: hapësira dhe koha (“Shtëpia ime është vetëm dy male matanë. Aty jeni të mirëpritur”, shprehet Qerimi).

Por, syrit të saj nuk i shpëton as ndjeshmëria që shqiptarët tregonin ndaj fesë së njeri-tjetrit; se si një natë, ata pritën darkën deri pas mesnatë, “sepse mikpritësit kishin vetëm mish derri për darkë e meqë Rexha ishte muhamedan, duhej respektuar, ndaj dërguan dikë në fshatin fqinj, tre orë larg, të gjente disa vezë që të mund të bënin darkën e tij”!

Pas tri minutash bisedë me Ahmet Bej Matin…

Pikërisht, një vit më vonë, në vitin 1922, Rose Lane kthehet sërish në Shqipëri, duke u bërë dëshmitare e revoltës së dibranëve me në krye Cen Elezin, një rast që i mundësoi asaj të njihte nga afër Shqipërinë zyrtare dhe sidomos Ahmet Zogun, princin e Matit, për të cilin kishte dëgjuar të flitej aq shumë në malet e Shqipërisë. Ky kapitull, që është edhe i fundit në libër, zbulon cilësinë e një vëzhgueseje të hollë në përshkrimin e karaktereve. Një ndër ta ishte pikërisht Ahmet Zogu. “Ai ishte i mprehtë, i vetëpërmbajtur, vullnetplotë. Kjo ishte përshtypja e parë”, apo “ishte ai burrë që vishej më mirë nga të gjithë, në kuptimin evropian, nga çdo njeri që kisha parë për një kohë të gjatë. Vishej si një biznesmen amerikan, që i ofron carte blançe një rrobaqepësi shumë të mirë dhe i harron rrobat”. Dhe, pa e fshehur simpatinë e menjëhershme për Zogun: “Ky ishte njëri prej njerëzve të paktë të mëdhenj që kisha takuar”.

Gjatë kthimit triumfal në Tiranë, pas thyerjes së revoltës, Rose do ta përshkruante Zogun në këtë mënyrë: “Një fytyrë e zbardhur dhe errësirë nën sy, sy që shohin thellë deri në fundin e gjërave…”!

Rrallëherë na ka ndodhur të gjejmë një portret fizik dhe psikologjik, kaq të detajuar të mbretit Zog, pavarësisht natyrës së tij karizmatike për të gjithë ata që e kanë njohur. Por, pak më tej, Lane zbulon edhe qartësinë e tij, natyrën pragmatike, por edhe largpamëse politikisht të Ahmet Zogut, duke e plotësuar portretin e tij përmes këtij rrëfimi fill pas thyerjes së revoltës së dibranëve: ”Shqipëria ka nevojë për burra, për burra të mësuar. Çfarë jam unë, me këtë forcë në duart e mia kur s’mund ta përdor pasi jam i pamësuar? Nuk e njoh Evropën, Amerikën. Tirana ka nevojë për fabrika. Shqipëria ka nevojë për industri. Populli ka uri dhe është i leckosur. Kemi nevojë për një zhvillim kapitalist, jo pas njëqind vjetësh, por që tani. Atëherë, pse t’i gjykojmë dhe t’i varim (rebelët)? Paratë e tyre do të na duhen më tepër se trupat e tyre. Do t’i gjykojmë dhe do t’i gjobisim” (Me paratë e të cilëve, mendonte të paguante dritën elektrike në Tiranë)!

Dhe kjo njohje e shkurtër, i mjaftoi asaj: “Vetëm gjashtë shkencëtarë a biznesmenë janë heronjtë e mi. Pse pra, pas tre minutash bisedë me Ahmet Bej Matin, ia shtova kësaj liste timen të shkurtër, këtë të parë malësor të fiseve gjysmë të egra, i cili nuk merrte erë as nga shkenca e as nga biznesi modern”!

Kjo është pak a shumë historia që Rose Wilder Lane e shkroi dhe e botoi plot nëntëdhjetë vjet më parë, një histori shqiptare, që të trondit dhe ngre pikëpyetje për gjithçka kemi mësuar dhe dimë, për qytetërimin në të cilin jetojmë dhe sistemin tonë konceptual mbi botën, një libër që për nga pasuria e fakteve, personazhet e gjallë të pikturuar, rrëfimet dhe historitë e bëjnë atë një ngjarje të rrallë kulturore, që do t’i bënte nder çdo populli, në veçanti ne shqiptarëve, që pak kush na ka dhënë kaq shumë dashuri, kaq shumë shpirt.

Lindsay Lohan tek Tommy Mottola për rikthimin muzikor

Posted on by KultPlus

Lindsay Lohan thuhet se e ka nënshkruar një marrëveshje të re për album me ish-bashkëshortin e Mariah Carey, Tommy Mottola.

Vetëm disa ditë pasi që ylli i “Mean Girls” i konfirmoi raportet se po e braktiste reality shown e MTV, Lindsay Lohan’s Beach House, ajo zyrtarisht po e planifikon një “sulm” tjetër në top-lista.

Burimet për “Page Six” të “New York Post” thanë se ajo ka nënshkruar me “Casablanca Records të Mottola”, kompani kjo e cila qëndron prapa albumit të saj debutues, “Speak”, të cilin ajo e publikoi në vitin 2004, shkruan KOHA Ditore.

Albumi, i cili e përfshiu hitin “Rumors”, arriti në top-pesëshen e “Billboard 200”.

Lindsay e paralajmëroi rikthimin në muzikë më herët këtë vit, kur e postoi një foto të saj në studion e regjistrimit dhe sugjeroi se ajo po punonte në muzikën e re.

Lohan dhe drejtuesit e MTV u dakorduan të mos vazhdonte me sezonin e dytë të Beach House, ndërsa Lohan tha për “Page Six” më herët këtë javë se nuk kishte dramë të mjaftueshme edhe për një sezon.

Dave Bartholomew, gjiganti që e mësoi botën me rock’n’roll

Posted on by KultPlus

Dave Bartholomew ka vdekur në New Orleans në moshën 100-vjeçare. Derisa vdekja e tij nuk ka të ngjarë të ngacmojë ato lloj lavdërimesh që iu jepen muzikantëve të shuar, Bartholomew ishte një gjigant, një njeri që ndihmoi të krijohej tingulli dhe drejtimi i ritmit blues dhe rock’n’rollit, përderisa në mënyrë të tërthortë ka ndihmuar të formësohet edhe muzika “ska” dhe, shumë më vonë, rapi.

Bartholomew pëlqente të thoshte “kam zbuluar goditjen e madhe”, dhe kjo nuk ishte çfarëdo mburrjeje: nëse ndonjë muzikant duhet të marrë merita për formësimin e tingullit në Shtetet e Bashkuara pas Luftës së Dytë Botërore, atëherë ai është Bartholomew.

Ai ka lindur në Edgard, Louisiana, më 1918: një qytezë ku popullata afroamerikane punonte në mullinj sheqeri apo në barka lumenjsh. I ati i Bartholomewit luante me tuba për bendet e jazzit, duke e shpërngulur familjen në New Orleans më 1933, e duke punuar në varka lumi apo edhe në bare. Këtu i riu me dhuntinë e muzikës nisi të luante me trumbetë për jazzin lokal dhe bende të ndryshme. Ai shërbeu në ushtrinë amerikane gjatë luftës, duke u kthyer në New Orleans vetëm më 1945.

Duke e formuar bendin e tij, Dave Bartholomew dhe Dew Droppers – të quajtur kështu sipas klubit të famshëm të natës, The Dew Drop In – Bartholomew sajoi ritmin “blues” nga lëkundjet. Një gazetar lokal shkroi për bendin e Bartholomewit më 1947: “Po ta themi butë, ata bënë që shtëpia të ushtonte”. Brenda një dekade bota perëndimore do të ngrihej peshë për tingujt e Bartholomewit. Më 1947, Bartholomewi e bëri regjistrimin e tij debutues për Deluxe Records.

Ai pati një shitje goxha të mirë lokale dhe kështu ai shënoi hitin e tij të parë kombëtar më 1949 me “Country Boy”. Po atë vit përderisa luante në Houston, Teksas, Bartholomewit iu afrua Lew Chudd nga “Imerial Records”, një studio e pavarur nga Los Angelesi që asokohe shiste incizime meksikane. Chudd e pyeti Bartholomewin nëse ishte i interesuar të punonte me të.

Së shpejti Bartholomewi do të shërbente si këngëtar i talentuar në Imperial New Orleans A&R man – pastaj duke prodhuar, aranzhuar, e shpesh duke shkruar këngë e duke i luajtur ato. Më 1949 dy hitet e Imperialit do të shërbeheshin me talentet e Bartholometit: “Jewel King’s 3 x7=21” dhe “The Fat Man”. Bartholomewi kishte themeluar “Dominon” që luante në bare lokale dhe njihte cilësitë e yllit të ri: të dy burrat adaptuan “Junker’s Blues”, një këngë për varësinë e heroinës, në “The Fat Man”.

Lew Chudd në fillim e kishte urryer atë, por seç qëlloi në shenjë me dëgjuesit zezakë, duke shitur mbi një milion kopje. “The Fat Man” tani shpesh quhet edhe “regjistrimi i parë rock’n’roll”. Bartholomew e braktisi Imperialin më 1950 pas një mosmarrëveshjeje mbi pagesat dhe u përqendrua në krijimin e regjistrimeve të tij, duke krijuar himnin e rrugëve “Shrimp and Gumbo”, proto-rapin “The Monkey” dhe të mbushurën me nënkuptime “My Ding A Ling”, ndërkohë që nxori edhe debutimin e vetëm të Lloyd Price më 1952 “Lawdy Miss Clawdy”.

Imperial e nxiti Bartholomewin të kthehej më 1952, dhe në vitin 1955 ai dhe Domino do të vazhdonin me një varg hitesh – Dave duke qenë producent dhe bashkëshkrues i këngëve e duke udhëhequr një bend me muzikantë të ndryshëm që tani njihen si pionierë (daullisti Earl Palmer, saksofonisti Lee Allen dhe kitaristi Walter ‘Palpoose’ Nelson). Ata e bënë Fatin superyll dhe kështu e paraqitën para botës. Bartholomew ishte i zënë gjatë gjithë viteve ’50, duke nxjerrë incizime të tij dhe duke shkruar të tjera – ato përfshijnë “One Night” të Smiley Lewis (më vonë hit për Elvis Presleyin), “I Hear You Knocking” dhe “Let the Good Times Roll”.

Në Xhamajka produksionet e Bartholomewit ishin tejet të popullarizuara dhe muzika e hershme “ska” u zhvillua drejtpërdrejt nga New Orleans R&B. Invazioni britanik që nisi me “Beatlesat” në fund të vitit 1963 i largoi dëgjuesit nga muzika e ngrohtë e New Orleansit në të cilën Bartholomew ishte i specializuar, kurse të njëjtin vit Chudd ia shiti Imperialin “Liberty Recordsit”. Bartholomewi vazhdoi të punonte si producent dhe udhëheqës bendi – sapo Domino nisi koncertet gjithandej botës Bartholomewi ishte në krye të bendit të tij magjepsës – por, në fund të viteve ’60 iu kthye prapë punëve të tij.

Ai ka kredi për më shumë se 4 mijë këngë dhe disa prej tyre u bënë tejet fitimprurëse. Në dekadat e fundit ai udhëhoqi bendin e tij të jazzit “Dixieland”, duke luajtur muzikën që e kishte mësuar nga i ati i tij, një djalosh i New Orleansit deri në fund. Dhuntia e paskajshme muzikore e Bartholomewit është lidhur me vetëbesimin dhe disiplinën e tij. Ai ia doli mbanë në një kohë të segregimit të skajshëm racial dhe marrëveshjeve egërsisht shfrytëzuese, por asnjëherë nuk e humbi kontrollin e publikimeve që donte t’i merrte. Një gjatosh, burrë krenar, ai e bëri të tijën – u prehsh në paqe, zoti Big Beat!/ The Guardian.

“Pela dhe ujku” – përralla e parë zanore e shqipes së folur

Posted on by Kult Plus

Dijetarët që u morën me studimin e historisë dhe gjuhës shqipe në botën gjermanofone, nuk ishin të paktë. Vlen të veçojmë këtu shkenctarë të shquar, si: J. Georg von Hahn (1811-1869), Fr. Mikolosich (1813-1891), G. Meyer (1850-1900), etj. të cilët janë marrë me gjuhën shqipe drejtpërdrejt dhe vazhdimisht, duke dhe krijuar një traditë në studimin e gjuhës sonë.

Norbert Jokli e zhvilloi më tej këtë traditë dhe me plot gojën, qe përfaquesi më eminent në radhën e këtyre studiuesve. Ai pati krijuar një bibliotekë albanologjie dhe indogjermanistike me rreth 3,000 ekzemplarë, libra të cilët donte t’ia dhuronte Shqipërisë. Por, dëshira e tij nuk përmbushet, pasi arrestohet në Vjenë dhe dërgohet në një kamp përqendrimi në Rigë, Letoni, ku edhe vdes më 1942.

Sipas studiuesit Robert Elsie, Jokli kishte mësuar shqip me Gjergj Pekmezin (1872-1938) dhe me shqiptarë të tjerë, në Vjenë. Përmes këtyre kontakteve, ai kishte bërë edhe inçizimin e parë të gjuhës shqipe, në Ballkan.

Robert Elsie është shprehur kështu: “Në pranverën e vitit 1914, Norbert Jokli dëgjoi për një grup shqiptarësh pastiçerësh që punonin në Hungari. Pa humbur kohë, u nis për t’i takuar dhe për të bërë shënime gjuhësore për dialektin e tyre. Me mbështetjen e Komisionit për Ballkanin të Akademisë Austriake të Shkencave, Jokli e ftoi njërin prej punëtorëve, me emrin Mustafa Abdyli (lindur më 1876) nga Vrapçishta e Gostivarit (Maqedoni), në Vjenë, për një muaj, për një regjistrim zanor të gjuhës së tij, në Arkivin Fonogramik aty”.

Regjistrimi zanor i realizuar më 4 prill 1914, ruhet si dokumenti më i hershëm zanor i gjuhës shqipe, nga Ballkani. Inçizimi mbi një pllakë të vjetër dylli, ruhet në fondin e Arkivit Fonogramik të Akademisë së Shkencave, Austri.

Në këtë incizim, Mustafa Abdyli tregon përrallën “Pela dhe Ujku”: “Paska një pelë një vakët. E pela dalka e shkuaka prej shtëpisë, e shkuaka e kullotka. Kullotka e ardhka në shtëpi. Prej shtëpisë del e shkon në fushë. E kulloten si kulloten e shkon në fushë si shkon në fushë. E u çuaka pela e mbajka katërmbëdhjetë muaj. Katërmbëdhjetë muaj i ardhka vakti me pjell. Pjellka e u bëka mazi. Si u ba mazi, kana rrit. Si kana rrit shkuaka pela e kullotka në fushë. E kullotka e ardhka në shtëpi. E del prej shtëpisë e shkon në fushë. Prej fushe kulloten e vjen në shtëpi. Si vjen në shtëpi e i thot mazit: A kur të dal prej derës unë e ta ma çelish derën. Thotë e del e shkon në fushë. E vjen në fushë, prej fushe e thot: Pelo pelo çilma derën se të kam pru bar, kashtë tagji. Pela mazi e çelën. Hynë brenda. Si hyn brenda, bahet ditë kana, natë kana ditë”.

Ky është një ndër inçizimet e para të zërit në gjuhën shqipe, realizuar bërë më 4 prill 1914. Inçizim ruhet në arkivivin Fonogramik në Akademinë e Shkencave në Vjenë, Austri. Këtë inçizim, pra, i pari në gjuhën shqipe, e mundësoi albanologu austriak Norbert Jokli./Konica.al

Era Istrefi në vendin e parë në Rusi

Posted on by KultPlus

Era Istrefi ka depërtuar tashmë edhe në industrinë muzikore të shtetit të Rusisë.

Këngëtarja shqiptare gjatë javës së kaluar solli një këngë të ripërpunuar me artistin e njohur më mirë si Sayonara Boy.

“Was dy Liebe nennst” është kënga që dyshja e ka sjell para publikuar dhe menjëherë ka pushtuar top listat e këtij vendi.

Këtë e ka bërë të ditur vetë Era përmes rrjeteve sociale duke treguar se kënga renditet në pozitën e parë të listës, Top 100 Russia.

Theksojmë se Era është duke punuar në këngë të tjera që pritet t’i sjell gjatë muajve në vijim para tifozëve të saj.

Ndryshe, Istrefi ka paralajmëruar se gjatë verës do të mbajë disa koncerte të ndryshme në diasporë dhe troje shqiptare. /Telegrafi/ KultPlus.com

Lanksh, dashnori i gegnishtes së Camajt

Posted on by Kult Plus

 “Fjala shqip t’është detorëse për gjithë motin e jetës! Na vorfnove”- Hans-Joachim Lanksch lindi në vitin 1943, në Braunschweig (RFGJ) dhe u shpërngul qysh në rini në Mynih, ku studioi në fushat e filologjisë ballkanike, sllavistikë, kulturë popullore dhe albanologji.

Dashnori i gegnishtes së Camajt: studiues, përkthyes e albanolog, mik i poetit të njohur Martin Camaj, që e fliste aq bukur shqipen, gegnishten veçanërisht, ka ndërruar jetë në orët e para të mëngjesit, pas një sëmundjeje të rëndë.

I njohur si studiues, përkthyes dhe mbështetës i letërsisë dhe kulturës shqipe në Gjermani dhe Europë, Lankshi ka përkthyer në gjermanisht, shkrimtarë e poetë të spikatur si Martin Camaj, Lasgush Poradeci, Azem Shkreli, Ali Podrimja, Fatos Arapi, Visar Zhiti, por edhe autorë të tjerë si Frederik Rreshpja, Jamarbër Marko, Rudolf Marku, Elvira Dones, Ridvan Dibra, Mimoza Ahmeti, Luljeta Lleshanaku, Lindita Arapi, Agron Tufa, Primo Shllaku, Ledia Dushi, etj. Lankshi konsiderohet si një ambasador i rrallë i kulturës dhe letërsisë shqipe. Pas viteve ’90-të, studiuesi gjerman u përfshi në problemet e zhvillimit të kulturës shqiptare, kur sa e sa herë u bë mjeshtër i replikave kundrejt problemeve të mëdha të trashëgimisë kulturore dhe problemeve të aktualitetit.

Lanksh ka nisur të përkthejë letërsi shqipe në gjermanisht, në vitet ’80-të, ku përveç Camajt që jetonte në Gjermani, ai kishte pasur takuar poetët e mëdhenj të Kosovës, si: Azem Shkreli, Ali Podrimja, Din Mehmeti, Rrahman Dedaj, etj. Vetë Lanksch, është shprehur se pas viteve ’90-të ka “gjetur” e klasën e poetëve të viktimizuar nga diktatura. Për gjuhën shqipe, ai shprehej, se e pëlqente më tepër gegnishten letrare, “por më pëlqen po kaq idiomi jugor, gjuha e Lasgushit, Kutelit, Trebeshinës etj. Duke shkruar në gjuhën standarde, më vjen keq se nuk mund ta përdor e-në trema para bashkëtingëlloreve hundore (përmënd, zëmëra etj).” – ka rrëfyer vetë, gjatë intervistave.

Po ashtu, ai nuk ka qenë pasiv as për kritikën letrare në Shqipëri, duke theksuar mungesën e plotë të saj: “Kritika letrare shqiptare pothuaj nuk ekziston. Zëvendësohet nga puna klanore. Kritika u televizionit. Çështje supërfaqësore. (Flas për Shqipërinë). Përmenden dhe laureohen penda të një karuseli gjithnjë e më shumë emrash të njëjtë. Kritika e përkthimit letrar mungon totalisht (ngjashëm me gjendjen në Gjermani). Mungojnë kritikët që njohin mjaftueshëm të dyja gjuhët. “Kritika” shterret me klishetë qesharake se përkthyesi përdor “një shqipe të rrjedhshme”, – ka vërejtur albanologu.

Në të njëjtën kohë, Lankshi nuk reshti së përkrahuri vlerat e rralla, duke thirrur për më shumë vëmendje karshi poetit Martin Camaj, i padëshiruar në Shqipërinë komuniste të kohës. Ai ishte i mendimit, me të drejtë, se pavarësisht se Camaj jetonte në Gjermani, ai shkruante letërsi shqipe dhe ishte pjesë e saj. “Shkrimtarin Martin Camaj nuk e nxori diaspora, mërgata a ekzili, por tradita e letërsisë shqipe dhe thesari i traditave gojore të Shqipërisë së Veriut. Në krijimtarinë e Martin Camajt, nuk gjenden elementet tipike të shkrimtarëve të mërgatës a ekzilit. Ata zakonisht merren qoftë me letërsi sentimentale patriotike, që e idilizon dhe glorifikon atdheun, qoftë me letërsi të politizuar që e akuzon vendlindjen dhe rrethanat politike në të. Autorë të tillë, zakonisht merren edhe me shkrime gazetareske që e damkosin sistemin diktatorial në vendlindje. Ndryshe nga ata, shkrimtari Camaj shkroi me këmbëngulje letërsi, letërsi të mirëfilltë dhe asgjë tjetër. Ai është një autor i letërsisë shqiptare në kohën e diktaturës komuniste, një nonkonformist për nga stili e estetika dhe për nga përmbajtja e veprës së tij, një shkrimtar jashtë kornizave të letërsisë zyrtare të kohës, por jo jashtë kornizave të letërsisë së Shqipërisë.”, – ka shkruar përkthyesi dhe albanologu gjerman.

“Puna e tij është laureuar me çmimet “Nikolaus Lenau“ i Shoqatës së Artistëve në Esslingen (1999); “Penda e Argjendtë“ (Tiranë 2002) dhe “Azem Shkreli“ (2018).” Duke shprehur hidhërimin për ikjen e albanologut Lanksh, Demiraj kujton fjalët e tij: “…Der Tod gehört zum Leben“ (Vdekja i takon jetës) mbaj mend të përmendte Përkthyesi, kur mësonte për largimin e përjetshëm të kolegëve dhe miqve. Është rasti ta përsërisim këtë maksimë edhe ne miqtë dhe kolegët tij në këto momente zije dhe ngushëllimi në kulturën shqiptare”. Studimi i thelluar i gjuhës shqipe, i kulturës dhe letërsisë shqipe u përftua natyrshëm falë njohjes dhe miqësisë me prof. Martin Camajn, i cili drejtonte atë botë degën e albanologjisë në universitetin elitar „Ludëig-Maximilian“ të Mynihut. Falë kësaj kësaj njohjeje, zoti Lanksh nuk u shkëput më nga letërsia dhe lirika shqipe, duke bartur e përcjellë kandin e saj në hapësirën gjermanishtfolëse.” – shkruan Demiraj .

Ndërsa, studiuesja Ledi Shamku, ka zgjedhur ta shprehë dhimbjen për largimin nga jeta të përkthyesit, me një homazh të përzemërt: “Ti strehove e flatrove fjalën e tash fjala t’u bëftë strehë e flatër! Në fillim qe fjala e fjala qoftë n’amshim me ty! Fjala shqip t’është detorëse për gjithë motin e jetës! Na vorfnove”./Konica.al

Vallja autoktone e Tropojës

Posted on by Kult Plus

Mes shumëllojshmërisë së këngëve dhe valleve, ajo që dallohet lehtësisht është “Vallja e Tropojës”. Si bashkudhëtare në rrugën e gjatë të historisë dhe pjesë përbërëse e jetës shpirtërore të popullit, muzika e kësaj treve shpreh gëzimet e vuajtjet e një zone të njohur për qëndresën.

Kjo valle shquhet për dinamizmin, forcën dhe natyrën epike, duke u dalluar për ritmin dhe ekspresivitetin e veçantë, për forcën dhe dinamizmi. Ndonëse karakterizohen nga spontaniteti në interpretim, këto valle kanë edhe një tematikë të caktuar. Ndërkaq vallet e grave janë teje dinamike, elegante, here-herë shpërthyese, por edhe të shtruara, plot krenari dhe hijeshi.

Qumështi i Poezisë

Posted on by Kult Plus

Nga Dije Demiri Frangu

Poezi të kapin faqesh si fëmijën 
Për të nxjerr lëngun që nuk amullinë
Të shtrydhin shpirtin e bie shi i tejdukshëm dhembjesh 
Ti pasqyrë e bërë nga erosi fakëtimë shekujsh
Shkëlqen nga lotët nga fluturimet 
Duke ndenjur varur fytyrave që s’ju shërohen vragat 
E puthjet e thara numërohen vargjeve tua 
Me plot të dashuruar të vetëvrarë
Ti je si një bukë ndore për një të uritur

Si qumështi i lehonave që shëron sytë
Ngjan në vajzën e mirë 
Në të cilën dashurohen të gjithë, poezi
O më dhimbsen ata që nuk dinë
Të t’i zbresin e t’i ngjisin gjithë shkallët e tua
Që nuk t’i njohin zonat erogjene
Më dhimbsesh edhe ti se t’i shkulin flokët
Duke provuar të të krehin
E unë jam e lumtur
Që më mban në buzët tua
E dashura poezi.

Partia Fashiste tashmë është dhjetëmilionëshe

Posted on by Kult Plus

Ernest Hemingway

Toronto Star Weekly/24 qershor, 1922

Benito Mussolini, kryetar i lëvizjes fashiste, ulet para tavolinës së punës si para siguresës së depos së madhe të barutit që e ka shtrirë përgjatë krejt Italisë Veriore dhe Qendrore dhe, herë pas here, ledhaton veshët e qenushes, që ngjason me sojin e qenve veshshkurtër, që po luan me letrat e zhubravitura përtokë afër tavolinës së madhe. Mussolini është njeri me fytyrë të madhe e me ballë të gjerë, me gojën që ka një nënqeshje të lehtë e me duar të mëdha ekspresive.

“Fashistët tani janë forcë gjysmëmilionëshe”, më deklaron mua. “Jemi një parti politike e organizuar si forcë ushtarake”.

Teksa flet ngadalë në italisht dhe zgjedh fjalët me qëllim që të sigurohet se po kuptoj gjithçka që po nxjerr nga goja, tregon se si fashistët kanë 250 mijë trupa të organizuara në skuadra në Camicie Nere, ose këmisha të zeza, si trupa të gatshme reagimi në shërbim të partisë politike. “Garibaldi kishte këmishët e kuqe”, qeshet në shenjë protestimi ndaj pakënaqësisë eventuale.

“Nuk kemi dalë që ta kundërshtojmë asnjë qeveri italiane. Nuk jemi kundër ligjit”, shpjegonte Mussolini teksa me kujdes theksonte fjalët, duke lëshuar trupin në kolltukun e tij, njëherësh duke vënë theksin në pikat më të rëndësishme nëpërmjet gjesteve të duarve. “Por”, theksoi ai ngadalë dhe me kujdes, “ne kemi mjaftueshëm forcë sa për të rrëzuar çdo qeveri që mundohet të na kundërshtojë ose të na shkatërrojë”.

“Po puna e Guardia Regia?” – e pyes unë. (Guardia Regia është forcë e trupave, e organizuar së fundi nga Jugu i Italisë, prej ish-kryeministrit Nitti, për ta ruajtur paqen në rast të plasjes së luftës civile.)

“Guardia Regia kurrë nuk do të na luftojë!” – thekson Mussolini.

Dhe tani rendi e do që të bëhen disa shpjegime a krahasime. Platforma fashiste është asi e konservatorizmit të skajshëm. Merreni me mend Partinë Konservative të Kanadasë me 25 mijë burra dhe gra me armë në duar, si “parti politike të organizuar si një forcë ushtarake” me prijatarin e saj që deklaron se ka forcën e nevojshme për ta rrëzuar çdo qeveri liberale ose cilëndo tjetër që mund ta kundërshtojë. E keni një pasqyrë të qartë, apo jo? Njëherësh, merreni me mend një forcë policore ushtarake speciale të krijuar për t’i parandaluar konservativët që të maten me liberalët në rrugë, dhe mund të keni një vlerësim edhe më të kristalizuar. /KultPlus

(Marrë nga numri i pestë i revistës “Akademia”)

“Ai popull që zgjedh vazhdimisht të korruptuarit, mashtruesit, hajdutët e tradhtarët nuk mund të konsiderohet viktimë, por bashkëfajtor”.

Posted on by Kult Plus

Thënie nga Xhorxh Oruell

Xhorxh Oruell lindi më 25 qershor 1903 në fshatin Motihari afër kufirit me Nepalin, dhe vdiq me 21 janar 1950 në Londër. Ishte shkrimtar dhe gazetar i shquar anglez. Autor i dy veprave të famshme letrare “1984” dhe “Ferma e kafshëve”.

KultPlus, ua sjell thënien e tij:

“Ai popull që zgjedh vazhdimisht të korruptuarit, mashtruesit, hajdutët e tradhtarët nuk mund të konsiderohet viktimë, por bashkëfajtor”. /KultPlus

“Rock për Rock” solli këngë origjinale nga rock bende shqiptare

Posted on by Kult Plus

Për të tetëmbëdhjetën herë me radhë, muzika rock ka diktuar çdo lëvizje të publikut në festivalin tradicional “Rock për Rock”.

Rock – grupi nga Prishtina, “Telikput”, hapi mbrëmjen me këngë origjinale, ndërsa u pasua nga grupi tiranas “Ave Venus”.

“Rock për Rock”, çdo vit promovon grupe nga Kosova dhe vende të rajonit të cilat prezantohen me krijimet e tyre origjinale.

“Armadillo Blues Band” ishte mysafir special i mbrëmjes e me paraqitjen në skenë ka bërë që publiku t’i përgjigjet me entuziazëm këngës e performancës së tyre, që përfshiu edhe këngë të cilat datojnë qysh nga koha e para luftës.

Vokalisti i këtij grupi, Agron Bajrami, thotë se me këtë paraqitje, është bërë një përpjekje për të ndihmuar skenën e rokut, e cila po ecën mjaft mirë.

Synimi i këtij festivali është prezantimi i vlerave të muzikës rock, duke i sjellë publikut komponime origjinale të pjesëmarrësve.

Agim Berisha thotë se tkurrja në vetëm dy grupe pjesëmarrëse, ka ndodhur për shkak të kohës në të cilën është mbajtur ky edicion/KOHA/

Muzeu një vit pa drejtor, Ministrisë i dështon konkursi i brendshëm

Posted on by Kult Plus

Ministria e Kulturës nuk ia ka dalë që ta bëjë me drejtor Muzeun Kombëtar të Kosovës nëpërmjet një konkursi të brendshëm. Institucioni më i lartë muzeor në vend muajin e ardhshëm mbush një vit pa drejtor.

Mundësia që Muzeu Kombëtar i Kosovës të bëhet me udhëheqës, pa mbushur 12 muaj pa një të tillë, ka dështuar me anulimin e konkursit të brendshëm, që ishte hapur më 27 maj. Muzeu është pa drejtor që nga korriku i vitit të kaluar. Ministria e Kulturës kishte hapur konkursin dhjetë muaj pas largimit nga pozita të drejtorit të atëhershëm Skënder Boshtrakaj.

Këtë pozitë në konkursin që dështoi e kishin synuar katër kandidatë. Mirëpo për shkak të mospërmbushjes së kriterit të aplikantëve, me më së paku tre kandidatë, të cilët plotësojnë kushtet, për zhvillimin e procedurës së rekrutimit për këtë pozitë, konkursi u anulua./KOHA/

Andërr

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Ndre Mjedja

Pezull prei qiellit fluturote e shkreta

E si dielli n’mjesditë rreze shpërdake;

Engjëll ndër cucat o nji çikë giake

Qi veç qielli numron ndër valle t’veta.

Arit i kishte flokët, e kish si zgjeta

Dritën e syve e mollzat rrumbullake,

E buzët e vocrra me të ngjyeme gjake,

Qi kur i pash krejt i mahnitun mbeta.

Mandej si njeri, qi prej gjumit ngrihet,

Mora zemër e e pveta me trimni:

“Engjëll a vajzë je ti, o bukurija?”

Qeshi goca nji herë, si vashë qi pihet,

Uli kryetin teposhtë e me dashtni

Motër e nanë, tha, m’ke – jam Shqyptarija!” /B.M./KultPlus

Palindromë

Posted on by Kult Plus

Nga – Rrona Jaka

Trupi i pajetë fillon të luftojë përsëri
Litari që ka në fyt i largohet nga qafa 
Asnjëherë s’u shkruan fjalët në letrën 
që kishte vendosur ta linte për mua
Kurse loti i terur ngjallet dhe rrjedh për së larti në sytë e skuqur
Pashpresia kthehet prapë në inat verbues
Ajo ide e tmerrshme i largohet nga koka 
dhe jeta ka ende kuptim 
Fjalët “Je një krijesë patetikë” s’ia thashë kurrë 
Asnjëherë s’i hyra në dhomë me gjithë atë mllef 
Ajo zënka e fundit nuk ndodhi kurrë 
Asnjë nga ato që e bënë ta vriste veten nuk ndodhi. 
Atëherë pse jam këtu? Në gjunjë, 
Fytyre zbardhur duke lexuar ketë letër te lagur nga lotët e trupit që lëkundet pranë meje./KultPlus/

Tri koncertet e Florian Vlashit, nga treni i linjës në muzeun Pikaso dhe bibliotekën “Duran Loriga”

Posted on by Kult Plus

Nga Klotilda Saraçini

Violinisti Florian Vlashi ka kremtuar në mënyrë krejt origjinale Ditën Ndërkombëtare të Muzikës (21 qershor) në Spanjë, duke u bërë ideator dhe protagonist i tri koncerteve, të cilat nisën paradite dhe përfunduan në mbrëmje vonë.

Herë si solist, e më pas edhe si dirigjent, instrumentisti nga Durrësi interpretoi partitura nga më të bukurat e krijimtarisë botërore, fillimisht në trenin e linjës La Coruna – Santiago, më pas në shtëpinë Muze të Pikasos si dhe në Bibliotekën Duran Loriga.

Florian Vlashi ka përfunduar kështu 16 koncertet personale të këtij sezoni artistik, koncerte që shpalosin intensitetin e punës së tij jo vetëm si anëtar i Orkestrës Simfonike të Galicisë, por edhe veprimtarinë si koncertist solist, dirigjent, pedagog dhe lektor universitar.

Një kuartet harqesh në trenin La Coruna – Santiago de Compostela

Tv lokale dhe kritikët spanjollë, të cilët e ndoqën itinerarin muzikor të 56-vjeçarit shkruajtën të nesërmen se “në morinë e shumë shembujve të talentit të tij, violinisti shqiptar Florian Vlashi ka dhe një kapacitet të madh për nisma dhe risi”.

Kritiku muzikor Julio Andrade Malde në artikullin e tij të gazetës “La Opinion” rikujton se Vlashi dy vjet më parë ka interpretuar me ansamblin e themeluar prej tij “Shekulli XX”  veprën e Steve Reich “Different Trains”, suksesi i të cilit e ka inkurajuar violinistin ta ripërsërisë këtë përvojë në vagonin nr.3 të linjës La Coruna – Satiago, së bashku me kolegët e tij Mihai Tanasascu, Raymond Arteaga, Ruslana Prokopenko.

“Kompozitori sjell në këtë partiturë  trenat që udhëtonte gjatë  fëmijërisë së tij nga një breg në tjetrin  në SHBA për të parë nënën; ndërkohe trenat nazistë udhëtonin drejt  kampeve të përqendrimit për shfarosjen e miliona hebrenjve, romëve dhe homoseksualëve” – nënvizon Andrade.

Udhëtarët e kësaj linje nuk kanë lëvizur nga ndenjëset, as kur treni mbërriti në destinacionin e fundit, ndërsa katër instrumentistët nuk kanë hezituar të luajnë përsëri edhe në rrugëtimin e kthimit drejt Corunës, çka e ka shtuar edhe numrin e kureshtarëve që kanë preferuar të udhëtojnë thjesht për të dëgjuar katër instrumentet e mjeshtrave të interpretimit.

 Në shtëpinë muze të Pikasos, koncerti i parë me muzikë klasike

“Një tjetër vend i pazakontë për një koncert solistik (nga Florian Vlashi) ishte Muzeu në Shtëpinë e Pikaso shkruan Andrade në artikullin e tij të së dielës, duke shtuar: Është pothuajse e sigurtë që ishte hera e parë që organizohej një koncert i muzikës klasike.

Salloni i reduktuar është i favorshëm për të dëgjuar një koncert violinë solo;  zgjedhja (nga instrumentisti Vlashi) e veprave secila prej tyre shumë e vështirë bazohet në një marrëdhënie mes kompozitorëve dhe Pikasos; kompozitori Quiroga ishte një mik i tij, dhe gjithashtu kishte një miqësi me Ravelin.  

Nga autori pontevedrez ishte zgjedhur “Emigrantët keltë” dhe  nga Raveli “Dy melodi hebraike” Enigma e përjetshme dhe Kádish, version për violinë solo realizuar nga vetë Florian Vlashi.

Vepra e Kurtag-ut janë një seri interesante pjesësh të shkurta që kompozitori nëntëdhjetëvjeçar hungarez kishte krijuar gjatë viteve.

Shtëpia Muze e Pikasos ndodhet në katin e dytë të një pallati, pranë qendrës së La Corunës. Pikaso kaloi katër vite që patën një rëndësi themelore në fëmijërinë e tij (1891-1895) aty ku u formua si person dhe artist. Këtu filloi shkollën dhe pikturën duke realizuar dhe ekspozitat e para.

 Në Bibliotekë me ansamblin Camerata Brigantina

Florian Vlashi nuk e heq violinën nga dora edhe në mbrëmje vonë, kur ngjitet në podin e drejtimit muzikor të ansamblit të të rinjve “Camerata Brigantina” me vepra nga Albinoni, Vivaldi, Moxarti dhe Jenkinsi. Koncerti i tretë dhe i fundit i 21 qershorit, ka në qendër interpretuesit e rinj.

Duke analizuar të tri përvojat e Ditës Ndërkombëtare të Muzikës 2019, kritiku i njohur Andrade vijon: “Ambienti më i gjerë i zgjedhur nga të tre koncertet, ishte pa dyshim salla e Bibliotekës Duran Loriga; më e gjera, po; por jo më e mirë: prania e harqeve të kolonave krijon hapësira që shkaktojnë jehonë, kështu që shpesh tingujt krijonin konfuzion në eko gjë që nuk lejonte të dëgjuarit e pastër të linjave. Kjo gjë nuk prekte Vivaldin por vetëm Mozartin (E çuditshme!) – shkruan specialisti i muzikës klasike. Sipas kritikut të njohur, Camerata Brigantina është përzierje e përvojës dhe e rinisë, e kënaqi shumë publikut. Tre solistet e reja, të jashtëzakonshme: Buruktavit Martins, Valeria Martinez dhe Ana Molina. /KultPlus

Dokumentari i ri rreth mbretit të popit zbulon detaje të çuditshme rreth vdekjes së tij

Posted on by KultPlus

Dokumentari i ri rreth mbretit të pop muzikës, Michael Jackson zbulon detaje të çuditshme të vdekjes së tij.

Pas dokumentarit “Leaving Neverland”, në të cilin dy meshkuj pohonin se ishin viktima të dhunës seksuale të Michael Jacksonit, një tjetër dokumentar erdhi në dhjetëvjetorin e vdekjes së këngëtarit.

Filmi me titull, “Killing Michael Jackson” i referohet një hetimi rreth vdekjes së këngëtarit, si dhe rrethanat nën të cilat vdiq më 25 qershor 2009.

Sipas tabloidit britanik, “The Sun”, hetuesit gjetën një numër gjëra jashtëzakonisht të çuditshme me trupin e pajetë të Michael Jacksonit.

Një polic, i cili sipas filmit ishte i vetmi që ka hyrë në dhomën e këngëtarit, ka gjetur një kompjuter, një kukull dhe disa foto të fëmijëve.

Gjithashtu, në dhomën e këngëtarit të vdekur kishte mjaft letra me shkrime të ndryshme, shishe boshe dhe mbeturina.

Në dhomë u gjet çanta e Dr. Conrad Murray, i cili u dënua në vitin 2011 për vrasjen e paqëllimtë të këngëtarit, për të cilin gjë vuajti dënimin me dy vjet burg. /Telegrafi/ KultPlus.com

Du me t’thanë

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Leonora Bruçaj

Krejt ç’ka du me t’thanë asht’
Qi kurr’ ma as n’andërr s’të kam pa

Po kurr’ as andrru me ty dashni s’kam ma
As kurr’ ma varg për ty s’kam ngjitur n’kët’ penën t’eme t’dashnis’

Po du me t’than’ andrrat qi patëm thur’ bashk’ kurr’ nuk u zbehën

Kurr’ nuk shkuan aty ku premtove ti gazoze i premtimeve vajzërore

Po as un’ premtimin s’e majta se t’thash’ s’kam me ik pa ty

Po du me t’than’ se shpi kam ndërtue, e jet’ kam ndryshue, ty pa t’harrue kurr’

Edhe pse t’pata than’ shko ik’ nga un’
Se t’ka marr’ mortaja e vashës sykaltroshe
Para se me ardh’ un’ n’ket’ bot’

T’pata than’ harroji edhe gjurmët e mia, qi t’i shpuen damarët e zemrës
Për t’ba ty’ gjithmon’ me mendue për mu

T’pata than’ këndo at’ kangën me lahute qi zani yt dhe teli i lahutës

I bajn’ t’gjith’ me kja n’za deri sa t’shtjerren nga mëkati

T’pata than’ mos më dashuno ashtu sikur maloret çikat e rrafshit

E pas martesës s’din asnji buk’ kallamoqi me gatue

T’pata than’ mos qo m’sit te baba j’em
Se k’si djali azgan vështir’ dikush s’i jep çikë për jet’

E t’pata than’ prit sa t’vjen prandvera se kur lulet lulzojn’
Del n’pah ftyra e çikës rrafshjane

T’pata than’ shko mbush uj’ n’krua pa mue
Se takon malesoret, ato din’ me dashunua m’a fort’ e ma egër,
jo si çikat e rrafshit q’i s’din’ lopën me mjel’
As barin me kosit’
As me rrotullu livadhin

Te pata thane gjithçka, kurr’ s’t’pata than’ mos m’duaj me hile

E tash po ta tham’ se deri sa t’praron dielli e hana t’bahet e plot’ vetëm lutu
Për t’u bashkue
Se vështir’ bashkohet djali i malit me çikën e livadhit./KultPlus.com

‘Turist në Utopi’ dhe e vërteta e terrorit komunist shqiptar

Posted on by Kult Plus

“Turist në Utopi – udhëtime në ideologji dhe në peizazhin shqiptar” i autorit norvegjez Rune Ottosen vjen si një rrëfim për të na treguar rrugëtimin dhe njohjen e tij, me Shqipërinë, përmes vizitave në vitet ’70.

Një libër mjaft interesant i përkthyer nga Shtëpia Botuese “Scanderbeg Books” ku vet autori Ottosen tregon për udhëtimet e tij si turist politik në kuadër në AKP-së në vitet ’70 dhe për udhëtimet e mëvonshme pas rënies së komunizmit në vitet ’90. Por është gjithashtu një udhëtim në historinë shqiptare, që tregon se si tiparet autoritare nga komunizmi vazhdojnë të mbahen gjallë në Shqipërinë e sotme.

Ky libër u promovua në Muzeun Historik Kombëtar mes studiuesish, gazetarësh, diplomatësh dhe dashamirës. Gjithashtu, Muzeu Historik Kombëtar dhe Skanderbeg books organizuan bisedën me temë: “Turistë në Utopi dhe e vërteta e terrorit komunist shqiptar”, e udhëhequr nga shkrimtarja Flutura Açka, për të folur mbi këtë temë ishte një panel i zgjedhur, i përbërë nga: Prof. Dr. Agron Tufa; Dr. Dorian Koçi, Drejtor i Muzeut Historik Kombëtar, si edhe autori i librit Rune Ottosen.

Autori i librit Rune Ottosen u shpreh se: “Shqipëria është një vend i veçantë e me një histori të veçantë. Praktika e shkrimit të këtij libri, para së gjithash është gazetari. Kam bërë disa intervista me ish-të burgosur politikë, por kam folur edhe me njerëz të takuar rastësisht dhe u kam marr leje të pasqyroj historitë e tyre. Thuajse çdokënd që takon në Shqipëri, ka një histori për të treguar, dhe të gjithë bashkë rrëfejnë se Shqipëria ka qenë një diktaturë e tmerrshme dhe mizore”.

Drejtori i Muzeut Historik Kombëtar, Dr. Dorian Koçi, u shpreh në fjalën e tij se: “Ky libër na risjell në memorien tonë njëherazi kujtesën dhe lirinë, jetën e shqiptarëve nën regjimin diktatorial. Të gjithë ne kemi detyrën morale të hedhim dritë mbi atë terr të kalvarit të vuajtjeve që shoqëruan jetën e shqiptarëve, të cilët pa asnjë provë shpalleshin fajtorë dhe sa hap e mbyll sytë ktheheshin në armiq të popullit”.

Prof. Dr. Agron Tufa u shpreh se: “Libri i cili na ka mbledhur sot është një udhëtim jo vetëm i autorit por shumëplanesh, i cili na mobilizon që dhe ne të bëjmë udhëtimin tonë në Shqipërinë e viteve ’70, është një libër në të cilin mund ta gjej veten protagonist, një regjim i pandërprerë terrori shumëplanesh”./ Marrë nga Muzeu Historik Kombëtar!

Librat e verës për fëmijët; Cilat janë titujt që rekomandohen për t’u lexuar?

Posted on by Kult Plus

Tregime të moçme shqiptare, “Shpella e piratëve”, “Rreth botës për 80 ditë”, “2 vjet pushime”, “Ditari i Ana Frankut”, “Meri Popins”, “Piter Pan” dhe shumë libra të tjerë u rekomandohen fëmijëve nga mësuesit për t’i dhënë sa më shumë ngjyra pushimeve verore.

Veprat që parashikuan të ardhmen

Posted on by Kult Plus

Shumë parashikime që bëri Arthur C Clarke, dolën të vërteta. Por, imagjinata është trashëgimia e tij më e madhe, shprehet Hephzibah Anderson.

Arthur C Clarke nuk ishte njëri nga ata që mbante të fshehtë talentin e tij. Ai i referohej zyrës së tij si “dhoma ego”, ndërsa bleu një shtëpi në fshat për arkivat e tij – të ashtuquajturat “Klarkivat” (Clarkives). Megjithatë, kur është fjala të përfytyrimi i së ardhmes, me ngulmë refuzonte të merrte mirënjohje për çdo parashikim.

Interneti, printerët 3D, emaili… ai mund t’i ketë përshkruar ato para se të krijohen, por këto nuk ishin parashikime. Ato ishin – këmbëngulte ai – ekstrapolime.

Lënë anash terminologjinë, Clarke ndoshta ka bërë më shumë se çdo autor tjetër – që nga HG Wells dhe Jules Verne – për të katapultuar mendjen në të ardhmen. Si shkrimtar shkencor, e krijoi idenë e një “marrësi personal”, i vogël për t’u bartur e që na mundëson kontaktet me këdo në botë dhe që gjithashtu paraqet pozicionin global. Ky ese u shkrua në vitin 1959 dhe ajo që përshkruante ishte telefoni celular. Pesë vjet më vonë, në një intervistë për programin “Horizon” të BBC-së, mendonte për punën nga shtëpia dhe madje telemjekësinë. Diku tjetër parashikoi bankat online, anijet e ripërdorueshme kozmike dhe problemin e mijëvjeçarit (Y2K).

Më shumë se një dekadë pas vdekjes së tij, vazhdon të jetë autori më i njohur i fantashkencës. Ndërkaq, puna më e famshme e tij mbetet “2001: A Space Odyssey” (“2001: Odiseja hapësinore”). Ideja erdhi nga “The Sentinel” (“Roja”), tregimi i shkruar për një konkurs të BBC-së në vitin 1948. Nuk fitoi, por në vitin 1964, ai dhe Stanley Kubrick vendosën ta zhvillojnë në një roman dhe skenar. Ky mbetet filmi më i madh për gjithësinë. Gjithashtu, aty ndodhi parashikimi i iPad-it, softueri kompjuterik i aftë të lexojë buzët, si dhe stacionet hapësinore. Ka edhe diçka, jo aq e saktë – ose të paktën jo ende: turizmi hapësinor!?

Për nga fuqia profetike, ishte unik me veprat e tij. Për shembull te romani i parë, “Prelude to Space” (“Preludi i hapësirës”), parashikoi raketën e parë hënore saktësisht më 1959. Ndërkaq, është një listë e gjatë e gjësendeve inventive, që shfaqen në faqet e romaneve dhe tregimeve të shkurta, si me alfabet – që nga “automjetet me kontroll automatik” (pa shofer, siç i quajmë sot) e deri te Zero “G”!

Djali i një fermeri të Somersetit, u lind më 1917. Fëmijëria e tij ishte e mbushur me revista shkencore, me vëzhgimin e yjeve (e bëri teleskopin e tij nga tubat e kartonit) dhe fosile si burim magjepsës – që nga momenti kur babai ia dha një kartë me një dinozaur në të. Ai e kishte një radio-pranues, ndërsa nëna e tij që drejtonte zyrën lokale të postës, ia mësoi Kodin e Morseut.

Në moshën 13-vjeçare e humbi babanë. Në kohën kur e la shkollën – ca vjet më vonë – nuk kishte para që mund të përdoreshin për ta dërguar në universitet. Në vend të kësaj, shkoi në Londër në vitin 1936, për të punuar si shërbyes civil. Atëherë u bë anëtar i Shoqërisë Interplanetare Britanike, -një grup i fascinuar nga ideja e udhëtimit në hapësirë, shumë kohë para se kjo gjë të dukej reale. Shkroi për gazetën e tyre dhe kontribuoi me tregime të shkurtra te revistat amatore.

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, u paraqit vullnetar për Forcat Ajrore dhe u bë ekspert i teknologjisë radare. Më 1945 kjo punë e shtyu të shkruante një artikull për revistën “Wireless World”, ku foli për mundësinë e gjetjes së një orbite, rreth 23 mijë milje nga Toka, që do t’i mundësonte një sateliti të transmetonte sinjale të radios dhe televizionit. Satelitët tash lëvizin nëpër atë orbitë.

Në vitet 1950 botonte jo vetëm vepra të fiksionit. Madje merrte çmime. Për më shumë se gjysmë shekulli, do të konsultohej nga komuniteti shkencor dhe do të kalonte ditët me korrespondenca nga e gjithë bota.

Vizioni i tij për të ardhmen nuk ka moshë. Në të vërtetë, disa nga parashikimet ende duken të largëta. Për shembull, jeta në Shkri Lankë e frymëzoi për romanin e vitin 1979, “The Fountains of Paradise” (“Shatërvanët e Parajsës”), ku paraqitet një “ashensor hapësinor” – një sistem transporti planet-hapësirë që do të shmangte nevojën e udhëtimit me raketa. Duke qenë shkrimtar i lidhur për tavolinën e më vonë për një karrige me rrota shkaku i sindromës post-polio, udhëtimet e preokuponin. Ëndërronte për teleportimin shumë vite para “Star Trek”-ut (të cilat në fakt ai i frymëzoi). E parashikoi projektin “Hotol” të vitit 1980 – një aeroplan hapësinor që mund të shkonte nga Anglia në Australi për 48 minuta, si dhe uljen më të suksesshme për projektet Apollo. Gjithashtu, imagjinonte makinat që do të bartnin ngarkesa të mëdha mbi goma ajri, për çka më vonë bleu një hoverkraft (makinë amfibe).

“Ishte gabim. Hoverkraftët janë të mrekullueshëm mbi akull dhe të shkëlqyer për qëllime ushtarake, por nuk janë bërë universale në mënyrën se si mendoja”, ka thënë ai.

Dhe, si ia dilte?

Në një episod të “Horizon”-it, më 1964 tha: “Përpjekja për të parashikuar të ardhmen është profesion dekurajues dhe i rrezikshëm. Nëse parashikimi duket i arsyeshëm, përparimi teknologjik me siguri se do ta lë të duket qesharak. Por, nëse nga ndonjë mrekulli, një person është në gjendje të përshkruajë të ardhmen pikërisht ashtu siç do të shpaloset, parashikimet e tij do të tingëllojnë kaq absurde, aq të largëta, saqë të gjithë do të qeshin”.

Në fillim të karrierës së tij, e ndau apartamentin e Londrës me shkrimtarë tjerë të fantashkencës, të cilët e quajtën atë “Ego” – për shkak të aftësisë së tij për të shmangur shpërqendrimin. Sapo u bë emër mjaft i madh për t’u intervistuar, do të dërgonte gazetarët në shtëpitë e tyre, të mbushur me dokumente hulumtuese.

Ndërkohë që dikush tjetër do ta kishte zhytjen si hobi, ai përfundoi në Shri Lankë për të zbuluar rrënojat antike nënujore, duke bërë fushatë për t’i mbrojtur shkëmbinjtë koralorë dhe duke hapur një shkollë zhytjeje. Siç ka thënë në përmbledhjen e eseve “Profiles of the Future” (“Profilet e së Ardhmes”, botuar si libër në vitin 1962): “Faktet e së ardhmes vështirë se mund të imagjinohen nga ata që nuk janë të njohur me fantazitë e së kaluarës”. Dhe, kjo na sjell mbase te sekreti i aftësisë së habitshme të tij si hulumtues i hapësirës: imagjinatën. Ndaj, fantashkenca ishte vendimtare për këtë proces, duke lejuar që mendja e tij të shtrihet përtej sferës së asaj që mund të dukej e mundur.

Më 1962 ai tha: “E vetmja gjë e sigurt për të ardhmen është se do të jetë fantastike”. Kushedi, po të mund të përmblidhnim fuqitë e tij imagjinuese, ndoshta jeta e përditshme do të ngjajë me të ardhmen që ai ëndërronte. /Telegrafi/

Si s’u takova dot me Kosovën vullkaneshë

Posted on by Kult Plus

Nga: Lasgush Poradeci

Më erdhi në shtëpi Muzafer Xhaxhi-u, tha se më kërkon në klubin e Lidhjes Prof. Hasan Mekuli, i ardhur prej Kosove. I thashë s’mund të vete se më prishet syri (i operuar) nga e ftohta, le të urdhërojë në shtëpi. Tha: “nuk vijnë në shtëpi” (më dha të kuptoj se nuk lejohen në shtëpi). Tha Xhaxhiu se: “H. Mekuli ju ka sjellë prej Kosove dhe një send…; të vijë prof Mekuli me kosovarët këtu afër shtëpisë Tuaj në ish-hotelin e kinezëve, ja ku është hoteli 100 hapa afër”.

Unë; “Afër, pò, po e sheh si filloj era e fortë? Mua prej erës së ftohtë më prishet syri sipas urdhrit të doktorëve. Tashi është ftohtë, po bëhet mbrëmje. Po le të vijnë këtu në hotel nesër, si nga ora 11-12 kur do të jetë dita e ngrohur prej djellit, në pastë djellë.

“Sidoqoftë, ata (kosovarët) le të vijnë, unë do të vi”. Xhaxhiu: “ata nesër në mëngjes shkojnë në Kosovë, i lajmëruan të shkojnë, se vdiq Titua”. Pra, s’u takova dot me Kosovën vullkaneshë. Pse? Sepse “nuk lejohet takim privat”. në Vëndin TIM (Shqipëri), të mos takohem me Vëndin TIM (Kosovë). Pastaj “privat” jam unë – unë Lasgushi i Kombit? Sà më dhemb! dhe sa më dëshpëron!/KultPlus.com

Nesër ShBA i jep ‘Medaljen e Nderit’ ushtarit që luftoi në Kosovë

Posted on by Kult Plus

Ish-ushtari amerikan, David Bellavia i cili kishte shërbyer në Kosovë dhe Irak ka arritur në Uashington, ku nesër do të nderohet me ‘Medaljen e Nderit’.

Ceremonia e dhënies së medaljes do të mbahet në ‘Shtëpinë e Bardhë’.

Bellavia udhëtimin e tij ushtarak e kishte filluar në Kosovë, pastaj kishe shkuar në Irani ku kishte bërë një akt heroi duke shpëtuar skuadrën e tij, transmeton Indeksonline.

Në vitin 2005 ai ishte larguar nga ushtria dhe kishte kandiduar dy herë për një vend në Kongres dhe kishte pasur një emision në një radio.

‘Nëse e di më parë se çfarë do të shkruash, ti je shkrimtar komercial’

Posted on by Kult Plus

Teksa fshin ngadalë pluhurin nga një dosje e gjelbër e fshehur me kujdes në një kënd të bibliotekës të familjes Bellow, Ianis e di se leximi i tyre mund ti sjellë të papritura. Shtatë vite nga ndarja nga jeta e të shoqit, gruaja me flokët me onde që i bien mbi qafë, e di se sekretet ndonjëherë mund të ndryshojnë përgjithmonë kujtimin që kemi për dikë.

E vërteta mund të jetë krejt ndryshe nga ajo që kemi menduar, dhe disa jetë të tjera mund të kenë shoqëruar jetën tonë… Por, Janis kishte besuar gjithnjë tek Saul Bellow dhe leximi I atyre letrave nuk solli gjë tjetër veçse I shtoi admirimin për të. Ajo e pa për herë të parë atë, në vitin 1989 dhe ishte një nga studentet e tij në Universitetin e Çikagos.

“Më kujtohet se vura re duart e tij, që tregonin për një qenie njerëzore të jashtëzakonshëm. Ishte kaq bukur të dëgjoje leksionet e tij. E, mbi të gjitha, ai asnjëherë nuk hynte në auditor me shënime. Nuk kishte asnjëherë shënime dhe të bënte të dashuroje Flaubert-in (Gustave), Stendhal-in (DescriptionMarie-Henri Beyle,), Proust-in, Joyce-n (James). Nuk mungoja asnjëherë në kurset e tij”, rrëfen Ianis.

Pas përfundimit të studimeve nisi të punonte si asistentja e tij në Universitet. Por, jashtë orës së leksioneve ai ishte një njeri tjetër. Në vitin 1985, gruaja e tij e katërt Aleksandra, i kërkoi divorcin. Ianis tregon se kjo ishte një periudhë shumë e vështirë për shkrimtarin. Atij iu desh të largohej nga shtëpia ku ndante jetën me të në Çikago dhe të vendosej në një apartament në Hyde Park.

“Në atë periudhë ai ishte tepër I trishtuar dhe doja ta ndihmoja. I përgatisja ushqimin në shtëpi, teshat, deri sa një mbrëmje ai më kërkoi të qëndroja për darke”, rrëfen Ianis.

Burri që karakterizohet për ironinë e theksuar në librat që shkroi, do të shndërrohej ngadalë në sytë e ish-studentes së tij, në një tjetër burrë, të ngjashëm me atë që ajo kishte ëndërruar në libra. Dhe… në dosjen e pluhurosur që ajo kishte frikë ta hapte, gjen kujtimet e tij për atë periudhë. Ndjehet kaq e lumtur për ethet e pritjes së tij që ajo të mbërrinte në apartamentin e thjeshtë, ditët në park, apo mbrëmjet e fshehura , kur miqtë i dinin në bibliotekë. Ja pse sekretet nuk mund të jenë gjithnjë të trishta, ndonjëherë ato na bëjnë të ndjehemi krenarë për të shkuarën.

Në morinë e letrave që Ianis gjeti pas vdekjes të së shoqit, janë dhe korrespodencat e tij me emra të njohur të letërsisë amerikane, si Philip Roth, intimitetet me gratë e mëparshme, por dhe aforizma mbi situate të ndryshme të kohës që jetoi.

“Saul ishte një njeri I guximshëm dhe I pëlqente të jetonte intimitetin. Ndoshta kjo është arsyeja që ai ishte i ‘fiksuar’ pas martesave”, thotë Ianis. “Ai gjithnjë besonte se është mirë të duash dhe të të duan njëkohësisht”.

Saul Bellow është një nga shkrimtarët më të rëndësishëm të letërsisë amerikane të shekullit të XX, fitues I çmimit Nobel në letërsi në vitin 1976. Motivacioni që Akademia Suedeze i dha shkrimtarit për këtë çmim ishte “për mirëkuptimin njerëzor dhe analizat e thella të kulturës bashkëkohore, që ndërthuren mjeshtërisht në punën e tij. Është e rëndësishme të shtohet fakti se, një njeri i cili vazhdon me këmbëngulje përpjekjen për të gjetur pikëmbështetje të shqetësimeve të tija në botën tonë të dyzuar, një individ i cili nuk heq dorë nga besimi i tij në vlerat e jetës të bazuar në dinjitetin dhe personalitetin dhe aspak në sukseset e tij, si edhe në faktin se e vërteta duhet të triumfojë, thjesht pasi ajo kërkon gjithçka me përjashtim të… triumfit”.

Kjo është mënyra e të menduarit, te e cila “antiheronjtë” e Saul Bellowit, gjejnë themelet e tyre, si edhe fitojnë statusin dhe lartësinë e tyre finale…”.

Bellow ishte 61 vjeç kur fitoi çmimin e madh të letërsisë dhe ashtu si shumë shkrimtarë që kishin fituar këtë çmim dhe ai ishte në ankth për letërsisë që do të shkruante pas këtij vlerësimi.

“Çmimet Nobel rrallë janë një gjë e mirë për shkrimtarët. Sinclair Lewis dhe John Steinbeck, pasi morën këtë çmim, ishin jo rrallë më të matur. Sa për Hemingway-n (Ernest), ai reshti së shkruari”, ka thënë ai.

E shkruara për Bellowin është diçka që vjen nga brenda teje dhe shndërrohet në fjalë.

“Një shkrimtar nuk e di asnjëherë ekzaktësisht se çfarë do të shkruajë. Vetëm një shkrimtar komercial ulet dhe vendos qëllimin e tij mbi librin që do të shkruajë duke reflektuar qëndrime dhe dëshira për publikun e gjerë. Nëse ju e dini më parë se çfarë do të shkruani, jeni një shkrimtar komercial. Është e njëjta gjë edhe në pikturë: nëse e dini se çfarë do të pikturoni, jeni një piktor komercial. Unë nuk jam i tillë. Kur unë filloj të shkruaj, nuk e di se çfarë do të ndodhë. Në shkrimin tim jam një historian, një kronikan në një lloj mënyre. Jam i lirë të them atë që është thjesht një klasifikim ideologjik dhe që reflekton një formë të pavullnetshme në lexim, nga aq pranë sa është e nevojshme”, është shprehur Bellow.

Për të një libër më shumë se ide duhet të ketë emocion, pasi pasionet e mëdha fshihet pas emocionesh.

Bellow vdiq në moshën 89-vjeçare, në vitin 2005. /Shqip/

Takim emocionues, e bija e Dritëro Agollit takon njeriun që e pagëzoi

Posted on by Kult Plus

Elona Agolli është e bija e shkrimtarit të madh të letërsisë shqiptare, Dritëro Agollit. Edhe pse ne mund të dim shumë të vërteta rreth figurave të mëdha përseri çdo herë zbulohet diçka e re, shkruan KultPlus.

Sot, Ismail Kadare një figurë tjetër më më rëndësi në letrat shqipe paska takuar të bijën e kolegut, por edhe të mikut të tij, Elonen. E në ketë takim u zbulua një detaj i rëndësishëm ku Kadare e paska pagëzuar të bijën e poetit me emrin ‘Elonë’, duke e përshkruar takimin e sotëm si një ripërseritje e kujtimeve të vjetra dhe si nostalgji për mikun e tij të nderuar.

‘M’u duk krejt si takimi asaj dite vjeshte me shi, shumë vjet më parë, kur po prisnim të vinte Dritëroi me Sadijen. Malli për mikun e dikurshëm ndihej gjithë kohën dhe këtë ia shkroi Elonës tek faqja e parë e veprës së tij të plotë: “Elonës, në shenjë përmallimi për të dhe kujtimin e bukur të Dritëro Agollit.” Apo duhej ta shkruaja zonjës Elona, u kujtua në fund Kadare. Shumë bukur, ju ma keni vënë emrin Elona, i tha bija e mikut të tij të vjetër dhe e përqafoi fort’.

Ndërsa edhe rrëfimi i Elona Agollit rreth takimit me mikun e babait dhe pagëzuesin e emrit të saj, është përtej emocionit të parashikuar dhe përballje me përmallimin për kohët e lumtura.

‘Pak pas mesditës, në kafenenë mes gjelbërimit, aty ku vite më parë babai im ishte takuar me mikun e tij të vjetër , Ismail Kadare , do të ulesha edhe unë, përballë tij, e mallëngjyer dhe jo me pak emocione . 
“Zoti Kadare po ju priste, si rrallëherë ndodh me dikë .”- përsëriste botuesi dhe miku ynë Bujar Hudhri . 
U ula pranë , duke vëzhguar sytë e buzëqeshur, qëndrimin plot siguri , siguri që përcjell madhështia, gjeste e mimikë që transmetonin përmallim, pasi pranë tij qëndronte vajza e mikut, ( miqësi që të paktë e kanë kuptuar në ngjyra, thellësi e dimension); 
“ Ky do të ishte lajm -,theu heshtjen me plotësinë e zërit të tij . Pasi unë kam qenë shumë mik i afërt me Dritëroin dhe madje shumë herët, që në Gjirokastër, mik i ngushtë…Atë çfarë unë ndaja me të , nuk e ndaja me askënd. Është punë tjetër çfarë serviret në skenarë të sajuar.”
Vijonte rrjedhshëm biseda dhe vetja herë më kthehej në fëmijë kur xhaxhi Ismailin e dëgjonim dhe e shihnim me kureshtje, pasi ai ishte figura magjike dhe mistike, dhe herë adoleshente kur dhurata e një këmishe të hollë , ngjyrë gjaku , më nxiste në rrugëtimin e vrasjemendjes të përse-ve dhe simbolikës së asaj dhurate . 
U fol për shumëçka rreth asaj tavoline ; për Gorkin dhe letërsinë e realizmit socialist , për figurën e diktatorëve në anët e tyre mizore por dhe të vanitetit , vanitet që disa herë i lejonte të bënin edhe të mira; për Fishtën me hamendësimin “ a do të dinte në gjallje të tij kundërshtitë e krijuara falë veprës së tij “, për Lasgushin dhe librat e kujtimeve mbi të, për zhanrin e memoireve dhe sa i përhapur është në letërsinë e vendeve të ish -Lindjes ; hera – herës biseda ngjyrosej edhe nga ironia (sa e ngjashme me atë të babait tim! ).
Qëndruam gjatë dhe u fol gjatë , por “e padukshmja “, ajo çfarë shpirti përcillte, shprehej në dritën dhe përmallimin e hijshëm të syve. 
Një flutur e murrme vringthi bëri një gjysëm rreth mbi tavolinën ku qëndronin gotat tona. Ndoshta vetëm unë e vura re , ndoshta veçse mua më ndjek në dhomat e trurit tim “ ëngjëllushja” flutur. Isha unë aty , ajo , bija , që përcjell mesazhet e shpirtit dhe rrekej të hapte portat e alkimisë së shpirtrave’.

Bar Juvenilja, Tiranë, 24 qershor 2019/KultPlus.com