Kënga fantazmë

Nga: Jim Morrison
Shipëroi: Bujar Meholli

Zgjohu!
Shkundi ëndrrat nga floknaja jote
vogëlushi im i dashur,
më i miri im.
Zgjidhe ditën dhe shenjën e saj,
ajo, hyjnesha ditë,
është gjëja e parë që do të shohësh.

Seç është një plazh i madh dhe i gjerë
ku sipër tij rrëzëllen hëna e ftohtë si stoli,
çiftet garojnë lakuriq aty poshtë
qetë-qetë…

Ne ishim fëmijë të ndjeshëm
paksa çmendarak
me trurin mbështjellë nga pambuku i foshnjërisë,
shumë zëra dhe muzikë rreth nesh…

Dalloji ata që keqkuptojnë të Lashtit
koha ka ardhur përsëri,
ata të zgjedhësh, po po, ata,
nën dritën vezulluese të hënës
afër një liqeni të lashtë..

Futu më pas në pyllin e ëmbël
shtrihu brenda asaj ëndrre të ngrohtë,
eja me ne pastaj
të vallëzojmë kur gjithçka rreth nesh
shpartallohet.

Indianët janë shpërndarë kudo,
në ag autostrada pikon gjak
fantazmat vijnë vërdallë vogëlushit
në mendjen e brishtë të tij futen…

Aty brenda ka një emblemë
ky është teatër antik dhe i çmendur
që bën programimin e jetëve tona
dhe ikën me shpejtësinë e me zhaurimën e dallgëve…

Barnat kanë mbaruar.
Dritaret hapur rrinë
është vetëm njëri ndër të tjerët
që mund të kërcejë dhe të na shpëtojë.
Duke përqeshur fjalët hyjnore
muzika ndez temperamentin tonë.

O krijues i madh i qenieve
pa na e dhuro një orë
që ta ushtrojmë artin tonë,
kështu t’i përsosim jetët tona.
Kemi nevojë të bëjmë llogari të mëdha.

Kur mbretërit e vërtetë vriten
xhelatët lirshëm vërdallosen
janë një mijë magjistarë që lindin,
e pra ku është ajo festa e premtuar?

Nga albumi An American Prayer /KultPlus.com

Isaac Newton ndryshoi botën ndërsa ishte në karantinë nga Murtaja e vitit 1665

Një rastësi fatlume. I izoluar gjatë Plagës së Madhe të Londrës, filozofi u angazhua në zbulime marramendëse që shënuan “vitin e tij të mrekullive”.

Kur plaga e Madhe e Londrës filloi në vitin 1665, Issac Newton ishte një student në Kolegjin “Trinity”, Kembrixh. Siç përshkruhet, Isaac Newton disa muaj pasi fitoi gradën e tij universitare në pranverën e atij viti, në moshën 23-vjeçare u tërhoq në fermën e tij familjare të Woolsthorpe Manor, rreth 60 milje në veriperëndim të Kembrixhit. Së bashku me vendosjen në një distancë të sigurt nga transportuesit e sëmundjes së tmerrshme që po fshinte popullsinë e qytetit, Woolsthorpe siguroi llojin e mjedisit të qetë, që lejonte një mendje si ajo e Njutonit të udhëtonte, e pandërprerë, deri në kufijtë më të largët të imagjinatës. Kjo periudhë është e njohur tani si annus mirabilis – “viti i mrekullive”.

Njutoni ndihmoi në zhvillimin e llogaritjes

Së pari, ai vazhdoi punën në matematikë që kishte angazhuar mprehtësitë e tij mendore deri sa të mbyllej nga Triniteti. Çështja në fjalë ishte përcaktimi i ekuacioneve universale që përfshin sasi të luhatshme, një çështje që ishte trajtuar, në një shkallë të kufizuar, nga matematikanët francezë René Descartes dhe Pierre de Fermat.

Në fund të vitit 1666, Njutoni e kishte zgjidhur në mënyrë efektive këtë problem me një seri letrash mbi rregullat e “fluksit”, të njohur tani si gur.

Ai analizoi ngjyrën, dritën dhe spektrin

Njutoni gjithashtu e ktheu vëmendjen e tij ndaj studimit të optikës dhe mençurisë mbizotëruese që çdo ngjyrë në spektër ishte një përzierje e dritës së errët dhe të bardhë. Ai kreu një eksperiment, në të cilin ai shpoi një vrimë të vogël në grilën e dritares së dhomës së tij të gjumit, duke përgjuar rrezen e dritës që pasoi me një prizëm, dhe pastaj vendosi një prizëm të dytë në rrugën e atyre trarëve të refraktuar.

Panorama që rezultoi i lejoi Njutonit të llogariste këndin e çdo ngjyre të refraktuar. Më e rëndësishmja, ajo zbuloi rrjedhën e ngjyrave si të pandryshuara – dëshmi se ngjyrat nuk ishin modifikime të dritës së bardhë, por që drita e bardhë përbëhet nga të gjithë përbërësit e spektrit.

Njutoni studioi gravitetin, i cili ndihmoi në krijimin e ligjeve të tij të lëvizjes

Më në fund, kjo ishte periudha që lindi legjendën Njutonit për mollën që binte pema mbi kokë dhe që çoi në zbulimin e gravitetit. Gjërat nuk u shpalosën saktësisht në atë mënyrë, por Njutoni u përpoq të mendonte për parimet e inercisë dhe se si një mollë në ajër, ose ndonjë objekt, është parandaluar të fluturojë nga Toka që rrotullohet, në hapësirë.

Forca që tërheq mollën poshtë duhet të jetë e njëjta që tërheq hënën në Tokë, konkludoi ai. Për më tepër, Hëna duhet të zbatojë po atë forcë tërheqëse drejt Tokës, megjithëse në një shkallë më të vogël. Kjo çoi në ligjin e gravitetit universal, i cili pohon se ato forca janë proporcionale me produktin e masave të tyre dhe anasjelltas, proporcional me sipërfaqen e distancës midis tyre.

Ai nuk i mori llogaritjet e tij për të përfunduar në atë kohë – ai ishte më i suksesshëm në këtë përpjekje vite më vonë, kohë korresponduese ku ai boto “Princpia” në 1687.

Ndërkohë, murtaja vdekjeprurëse u zbeh nga pranvera e vitit 1667, duke i hapur rrugën Njutonit të kthehej në Kembrixh dhe të demonstronte se ndryshimet e papritura në stilin e jetës së tij gjatë atyre ditëve të errëta të Anglisë, do të ndryshonin, nga ana tjetër atë përgjithmonë. /Albert Vataj /KultPlus.com

Filmat ‘I love Tropoja’ dhe ‘2 gisht mjaltë’ të Ermal Mamaqit nga sot mund t’i ndiqni online

Ermal Mamaqi ka njoftuar sot se filmat e tij që thyen rekorde në shitjen e biletave, “I love Tropoja” dhe “2 gisht mjaltë” mund të ndiqen online.

Mjafton të shkoni në platformën  https://filmshqip.al/ dhe do të mund të zgjidhni filmin që dëshironi të shihni.

Kujtojmë që në “I love Tropoja” Ermali luan krah Arjola Demirit dhe Encës, ndërsa në “2 gisht mjaltë” me Elvana Gjatën. / KultPlus.com

Më 3 prill të vitit 1922 lindi ikona e Hollivudit, Doris Day

Doris Mary Ann Von Kappelhoff ishte aktore amerikane, këngëtare, dhe aktiviste e të drejtave të kafshëve, shkruan KultPlus.

Aktorja është e famshme për rolet e saj në vitet ’50 dhe ’60 si pjesë e filmave më të famshëm, përfshirë “Pillow Talk”, “Love Me or Leave Me” dhe “The Man Who Knew Too Much”.

Day e filloi karrierën e saj si këngëtare e njohur në vitin 1939. Popullariteti i saj filloi të rritet pas regjistrimit të parë të saj me hitin , “sentimentale Journey”, në vitin 1945. Pas largimit Les Brown & Band provoi një karrierë solo, ajo filloi një partneritet të qëndrueshëm me Columbia Records, këngë të cilat do të mbeten i vetmi regjistrim i etiketuar.

Kontrata zgjati 1947-1967, dhe ka përfshirë më shumë se 650 incizime, duke e bërë Day-n një nga këngëtaret më të popullarizuara dhe të vlerësuara të shekullit të 20. Në vitin 1948, pasi u bind nga Sammy Cahn, Jule Styne në atë kohë dhe agjenti Al Levy, ajo auditoi për Michael Curtiz, që e çoi atë në rolin “Romancë në det të hapur”.

Gjatë karrierës së saj, Day u shfaq në 39 filma. Ajo u rendit si ylli më i mirë box office, gruaja e vetme në atë listë, për katër vjet (1960, 1962, 1963 dhe 1964)në rangun 10 më të lartë për dhjetë vjet (1951-1952 dhe 1959-1966). Ajo u bë të rangut të lartë femër yll kuti-zyra e të gjitha kohërave dhe aktualisht renditet e gjashta ndër 10 interpretues më të lartë (meshkuj dhe femra), që nga 2012. Ajo u propozua për Academy Award për rolin e saj në Pillow Talk, fitoi tre Henrietta Awards (World Film Favorite), mori Los Angeles Film Critics Association’s Career Achievement Award, në vitin 1989, mori çmimin Cecil B. DeMille për arritje jetësore në filma. Doris e realizoi filmin e saj të fundit në vitin 1968. /KultPlus.com

Pa përfunduar ende pandemia, në kohë rekord realizohet filmi i parë për koronavirusin

Gjatë kohës që koronavirusi nisi të pushtonte titujt kryesor të mediave, por përpara se jeta të bllokohej totalisht, një regjisor i pavarur konceptoi, xhiroi dhe përfundoi postproduksionin e një filmi në lidhje me pandeminë. Falë pajisjeve digjitale relativisht të lira, sot është shumë më e lehtë që një film të prodhohet në mes të ngjarjeve reale, por askush nuk e priste që të vinte kaq shpejt një prodhim për koronavirusin, duke pasur parasysh që pandemia po vazhdon ende.

Mostafa Keshvari ka realizuar filmin “Corona”, i cili për 63 minuta tregon se çfarë ndodh kur 7 njerëz, njëri prej të cilëve është prekur nga koronavirusi, bllokohen brenda një ashensori. Keshvari është shprehur në një intervistë se ky film flet për frikën, për një studim të shoqërisë, njerëzve dhe zgjedhjeve të tyre morale.

Ai ka treguar se gjatë kohës që i erdhi në mendje ideja për filmin ishte duke lexuar në ashensor lajmet që shkruheshin për aziatikët që dhunoheshin, sepse shiheshin ata si fajtorë, mbartës të virusit.

“Atëherë pati shumë incidente. Askush nuk e mendonte se një person i bardhë mund të infektohej nga virusi. Por virusi nuk është diskriminues. Në jetën reale të gjithë përballemi me diskriminim të llojeve të ndryshme. Prandaj mendova se nëse i bëja bashkë të gjithë këta njerëz në një film dhe i bllokoja diku, atëherë ata mund të nxirrnin në pah ngjyrat e tyre të vërteta”, ka thënë regjisori.

Mostafa ka treguar se për 2 javë ka shkruar skenarin dhe se për filmin ju deshën 10 ditë të tjera për ta xhiruar. “Morëm me qera një hapësirë dhe ndërtuam një ashensor. Në buxhet shumë të ulët. Aktorëve ju thashë të improvizonin. Ju thashë imagjinoni sikur koronavirusi është vërtetë në këtë ashensor”, ka thënë Mostafa.

Ai kishte planifikuar që filmi të shfaqej në festivale, por për shkak se eventet kulturore janë anuluar ka vendosur ta transmetojë online. / KultPlus.com

Reportazhi që zbulon se si dukej fillimi i pandemisë në Wuhan

Televizioni publik i Australisë ABC, transmetoi një reportazh 45-minutësh në fund të shkurtit për shpërthimin e një virusi në Wuhan të Kinës, gjë që çoi në një pandemi globale.

Reportazhi shfaq filmime të pashembullta në Wuhan duke u karantinuar persona të tillë që policia dyshonte se ata mund të jenë të infektuar, përfshirë edhe gazetarë të huaj që mbulojnë Kinën për media të tilla si BBC, transmeton Telegrafi.

Theksohet se Wuhan është një qytet me 11 milionë banorë, plot studentë nga e gjithë bota dhe një qendër trafiku, e cila gjithashtu përshpejtoi përhapjen e virusit.

Reportazhi gjithashtu tregonte se politikanët lokalë në Wuhan fillimisht maskuan shkallën e epidemisë dhe kërcënuan mjekët vendas që guxuan të flasin publikisht.

Fati i doktor Li Wenliang, një nga të parët që paralajmëroi për coronavirus dhe i cili përfundoi me policinë kineze, është gjithashtu duke u adresuar.

Li Wenliang vdiq nga coronavirusi që u infektua përmes një pacienti që po e kuronte dhe vdiq në 7 shkurt të këtij viti./ KultPlus.com

“Themelin e diturisë dhe të atdhetarisë e përbën gjuha shqipe”

Thënie të Mithat Frashërit

1-Shqiptari prej natyre është kotësidashës, plot vanitet dhe egoizëm. Nuk i pëlqen kurrë të shohë dhe të njohë fajin dhe të metën e tij: i pëlqen kurdoherë të ngarkojë një tjetër.
2-Meqenëse jeta dhe siguria e secilit është e lidhur me fatin e të gjithë atyre që, së bashku, formojnë kombin, do të na donte shpirti që çdokush të sakrifikojë pesë minuta në njëzet e katër orë dhe të hetojë nga thellësia e vetes së tij se ç’shërbim ka bërë për shoqërinë dhe ç’të mirë mund t’i bëjë kësaj shoqërie që quajmë komb.
3- Nuk mund të punojmë për vendin tonë, po nuk patëm një dashuri për çdo cep të Shqipërisë.
4- Liria është që të mos të trazojë njeri ty dhe ti të mos të trazosh të tjerët.
5- Cili duhet të jetë ideali ynë? Duhet të jetë madhëria dhe nderi i shqiptarit, njësia dhe bashkimi i kombit, lumturia dhe përparimi i përgjithshëm.
6- Shqiptarët, megjithëse në pjesën më të madhe myslimanë, nuk e kanë konsideruar veten kurrë turq. Në të kundërtën, ata kishin një nocion të qartë për individualitetin e tyre dhe një hendek i thellë i pengonte ata të ngatërroheshin me racën e pushtuesve.
7- Kur merr një detyrë, ki disiplinë e durim. Shqiptarin e ka prishur mungesa e disiplinës dhe zjarri i padurimit
8- Shqiptarin e ka prishur mosbindja dhe jo bindja. Nis ti më parë të japësh shembullin e bindjes jo të verbër. /KultPlus.com

Ellis Marsalis, prijësi i rilindjes së xhazit

Ellis Marsalis Jr., pianist dhe edukator që u bë forcë prijatare e rilindjes së jazzit në fund të shekullit XX, derisa i ka vënë në udhë të mbarë katër djemtë e tij për goxha karriera, ka vdekur të mërkurën. Ai ishte 85 vjeç.

Shkak u bënë ndërlikimet nga COVID-19, sëmundje e shkaktuar nga koronavirusi, ka thënë nëpërmjet një deklarate djali i tij, që nuk ka bërë të ditur se ku ka vdekur ai. Marsalis ka kaluar dekada të tëra si muzikant dhe mësues në New Orleans, para se dy djemtë e tij të mëdhenj, Wyntoni dhe Branfordi, që mishëronin një përtëritje të freskët të jazzit tradicional, të fitonin famë kombëtare në fillim të viteve ’80.

Ylli i zotit Marsalis u ngrit tok me djemtë e tij, dhe ata u bënë një familje e përmendur. “Ellis Marsalis ishte legjendë”, ka shkruar të mërkurën mbrëma në Twitter LaToya Cantrell, kryetar i New Orleansit. “Ai ishte prototipi i asaj çfarë kemi në mendje kur flasim për jazzin e New Orleansit”, shkruan KOHA.

Por nuk ishte gjithnjë kështu. Përkushtimi i zotit Marsalis për bebopin e gjysmës së shekullit dhe pasardhësve të tij për një kohë të gjatë e ka bërë atë njëfarë jabanxhiu në qytet me një besnikëri shtrënguese për rrënjët e hershme të jazzit.

Megjithatë, ai siguroi respektin e kolegëve muzikantë falë dhuntisë së tij të patjetërsueshme si pianist dhe kompozitor dhe mënyrës së tij të rreptë dhe mbështetëse si mësues. Sapo ata shkelën skenën kombëtare, mbrojtja që Marsalisët i bënë jazzit të kulluar i bëri ata renegatë të një lloji tjetër. Trumbetisti Wynton shpalosi me guxim devocionin e të atit për heronj si Charlie Parker dhe Thelonious Monk, madje ai fshikulloi publikisht kundër përzierjes së ligshtë mes jazzit dhe rockut që e zhvendosi me të madhe jazzin akustik në fund të viteve ‘60 dhe ‘70.

Të pashëm, eruditë dhe jashtëzakonisht të dhuntishëm, fëmijët e zotit Marsalis dhe shumë muzikantë të rinj të jazzit që i mësoi – përfshirë Terence Blanchard, Donald Harrison Jr., Harry Connick Jr. dhe Nicholas Payton – u bënë prijatarë në lëvizjen tradicionale në rritje, përhumbshëm e quajtur edhe si “Luanët e rinj”.

“Im atë ishte një gjigand prej muzikanti e mësuesi, por edhe një baba i madh”, ka thënë në një kumtesë Branford Marsalis. “Ai vuri gjithë çka kishte për të na bërë më të mirët”. Si mirënjohje për ndikimin e patriarkut dhe për dhuntitë e tij, “National Endowment for the Arts” më 2011 i emëroi Marsalisin dhe të bijtë e tij si mjeshtër të jazzit.

Ai konsiderohet si një prej ndereve më të larta për një muzikant amerikan të jazzit, dhe deri asokohe ai ishte dhënë vetëm në baza individuale. Në këtë pikë Maraslisët konsideroheshin gjerësisht si familja mbretërore e jazzit. Wynton ishte bërë drejtor artistik që themeloi jazzin në “Lincoln Center”, organizatë e shquar jofitimprurëse që i kushtohet jazzit, dhe ai fitoi çmimin “Pultizer” për muzikë më 1997. /KultPlus.com

Lindin në Indi binjakët Korona dhe Covid

Mirësevini në këtë botë Korona dhe Covid. Këto janë emrat e dy binjakëve të lindur në qytetin Raipur të Indisë.

Binjakët, një djalë dhe një vajzë lindën gjatë 3 javëve karantinë që është vendosur dhe në Indi.

Prindërit e tyre thanë se i quajtën ashtu me qëllim që të kujtojnë këtë kohë të vështirë, shkruan media lokale, transmeton ora news.

Në një intervistë për median lokal, nëna tha se kishin pasur shumë vështirësi dhe donin ta kujtonin këtë kohë.

“Virusi është i rrezikshëm por i bëri njerëzit të fokusohen në higjienë dhe në zakonet e mira të jetës, prandaj vendosëm ti quanim ashtu” thotë e ëma.

Më pas stafi mjekësor nisi t’i quante binjakët Korona dhe Covid-19. / KultPlus.com

Pullë postale me portretin e Shaban Polluzhës, reagon artisti: Punimi është i imi, askush s’më ka pyetur

Filatelia e Postës së Kosovës ka kohë që përmes imazheve të pullave postare afirmon vlerat tona kulturore dhe kombëtare, shkruan KultPlus.

Personalitete të ndryshme janë bërë imazh i pullave postare e një ndër ta është edhe patrioti Shaban Polluzha.

Por portreti që është përdorur për këtë pullë postale, del të jetë i artistit Agim Morina i cili nuk është pyetur fare për përdorimin e punës së tij.

Morina, këtë gjë e ka kuptuar krejt rastësisht dhe ka reaguar menjëherë përmes një statusi në Facebook ku është shprehur se ky portret është puna e tij dhe se për përdorimin e tij në pullë postale nuk është pyetur fare.

Ky është reagimi i plotë i Morinës:

Posta e Kosovës paska nxjerrë një pullë postare me portretin e Shaban Polluzhës. Ky portret asht punimi jem. E kam punu në vitet ’90 të shekullit të kaluem. Ndërsa miku im, Ylber Durmishi, e pati shtypë dhe e pati shpërnda.

Leje që kurrkush nuk më ka pyetë e nuk më ka kërku leje, por as s’e ka marrë mundin, së paku, me më njoftu.

Ky shpërdorim edhe kishte pasë njëfarë arsyetimi, nëse ky portret do të ishte shpërnda falas. Por, jo! Posta po e shet një pullë 1.30 euro. Ndërsa unë po e shoh krejt rastësisht që ka dalë në qarkullim. / KultPlus.com

Letra e Dritëro Agollit për Sadijen 10 ditë para dasme: Meqë të njoh aq mirë, nuk më duket e çuditshme dita e dasmës

Në korrik të vitit 1965, ata u lidhën në martesë. Më në fund ‘e kandisi’ta merrte në shtëpi shkodranen. Vetëm 10 ditë përpara dasme, Dritëro Agolli i shkruan të dashurës së zemrës.

Letra:

E dashur Sadije! Sa u ktheva nga Korça. S’më besohet se kanë mbetur edhe 10 ditë gjer në dasmë.
Unë këtej kam bërë të gjitha përpjekjet që të kalojmë mirë verën. Mua më dhanë një herë një fletë kampi për në Pogradec, po duhet të niseshim më datë 24 qershor, d.m.th. sot. Natyrisht që ishte një gjë që s’bëhej. Atëherë shokë e miq ndërhynë dhe ne do të shkojmë në Durrës më 9 korrik në shtëpinë e pushimit ose të Kryeministrisë, ose të Oficerëve.

Ti duhet të marrësh një vërtetim nga qendra jote e punës që je në punë. Bëje gati, se vij e marr të shtunën. Unë do vij të të marr me maqinë angazhe e vishu si të duash e si të jetë më mirë. Ti kujton se unë nuk kam qejf që ti të vishesh me të bardha? Këtë radhë më ka marrë malli shumë për ty. Po ti e ke patur fajin pasi nuk donje të të vinja unë në Shkodër meqë kishin mbetur kaq pak ditë nga martesa! Gjepura! Të shtunën do vi e ti do më presësh. Mbarove shkollën? Xhelali a erdhi? Unë jam i bindur që ty plazhi do të të pëlqejë. Në njëzetedy ditë apo një muaj do të bëhesh korb e zezë. Vetëm duhet të ruash lëkurën e hundës se mos mbetesh me lëkurë të ngrënë në hundë, dhe ti e di sa rëndësi ka hunda, sidomos për seksin e bukur! O hundë, e bekuar! Kam shkruar një cikël me vjersha për fëmijë dhe nesër botohet në “Mësuesi”.

Sadije-dhe-Dritëro-Agolli

Vjersha të tilla ti kurrë nuk ke lexuar. Për herë të parë shkruaj për fëmijë, siç duket, ti së shpejti do na skalitësh ndonjë azuratino! Tani në prag të dasmës ti nuk shkruan. Nuk vete në postë, siç mendoj unë. Kush e di sa e hutuar dhe e emocionuar je! Edhe unë i emocionuar jam, po meqë jam aq i afërt me ty dhe të njoh aq mirë, nuk më duket e çuditshme dita e dasmës.

Të dua shumë, shumë.
Të puth fort
Yti Dritëro
24.VI.1965 /KultPlus.com

Mjekët kreativë dhe të buzëqeshur, ‘luftojnë’ koronavirusin me kërcim (VIDEO)

 

Është ndoshta situata më e vështirë në jetën e një mjeku, të luftojnë me një sëmundje, e cila mund t’i bëjë ‘prenë’ e rradhës.

Misioni i tyre është tashmë jo vetëm të shpëtojnë të tjerët, por edhe të mbrojnë veten nga Covid-19, i cili ka rritur frikshëm shifrat e të prekurve në të gjithë botën.

Heronjtë e kësaj lufte janë mjekët dhe ndonëse ndodhen në çdo moment të rrezikuar, ata nuk e kanë humbur për asnjë moment pozitivitetin duke përcjellë optimizëm te të gjithë. Krahas punës së tyre, ata janë përpjekur që brenda mureve ku luftojnë për të shpëtuar jetë, sjellin mesazhe optimizmi edhe nëpërmjet këngës ose kërcimit. / KultPlus.com

96 vjetori i lindjes së aktorit të shquar, Marlon Brando

Marlon Brando është cilësuar si ndër aktorët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Dhe është e çuditshme sepse ai kurrë nuk kërkoi të tërhiqte vëmendjen e publikut. Jeta e tij ishte tepër e mbyllur. Por fama e ndërthurur me tragjeditë personale dhe qëndrimet e tij politike, bënë që Brando të ishte vazhdimisht në vëmendje të shtypit e publikut, si atëherë kur refuzoi të merrte çmimin Oskar edhe kur i biri u dënua për vrasje dhe vajza e tij vrau veten.

“Mund të isha bërë dikushi, në vend të një njeriu pa vlerë”.

Këtë thotë Marlon Brando, në filmin “On the Waterfront” në vitin 1954, në rolin e një ish boksieri që e ndjente veten të dështuar.

Por ai ishte sukses. Shumë kritikë thonë se Brando ishte një prej aktorëve më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Edhe shumë aktorë thonë se Brando ndikoi në formimin e tyre më shumë se çdo njeri tjetër në indistrinë e filmit.

Marlon Brando lindi në Omaha të Nebraskës më 3 prill të vitit 1924 në një familje tipike amerikane – me prejardhje holandeze, irlandeze, gjermane e angleze. E ëma e tij ishte aktore, i ati tregtar. Fëmijëria e tij nuk ishte e gëzuar. Në një libër autobiografik, Brando shkruante se prindërit e tij ishin të varur nga alkoholi dhe babai i tij kurrë nuk i tha një fjalë të mire. Interesimin e tij për t’u bërë aktor, Brando e lidh me vitet e trishtueshme të fëmijërisë. Ai thoshte se fëmija që ndjehet i papranueshëm nga prindërit e vet do të vihet në kërkim për një tjetër identitet që do të ishte i pranueshëm.

Brando pati një rini të turbullt. Në moshën 16 vjeçare hyri në akademinë ushtarake. Në vitin e fundit, ai përjashtohet edhe shkolla për ikje pa leje. Brando kthehet në qytetin e lindjes ku për pak kohë punoi në mirëmbajtje rrugës e hapje kanalesh. Më 1943, në moshën 19 vjeçare, Marlon Brando vendoset në qytetin e Nju Jorkut, ku me ndihmën e motrës që ishte këngëtare, u regjistrua në Studion e Aktorëve, shkollë aktorësh e cila zbatonte teknikat e sistemit të Stanislavskit në aktrim. Kjo metodë e mësonte aktorin të luante, duke përdorur përvojën jetësore personale. Në vitin 1947, Brando u bë mjaft njohur kur luajti rolin e Stanly Kovalksit, në dramën e Tenesi Uillamsit, Streetcar named Desire. Sipas kritikës së kohës, ky interpretim i Brandos krijoi modelin për formën amerikane të metodës së aktrimit.

Fama e tij u shtua kur Streetcar Named Desire u realizua në flim, me Brandon në të njëjtin rol. Gjatë karierës së tij, Marlon Brando luajti në më shumë se 40 filma. Ai fitoi dy çmime Oskar si aktori më i mire. Një për rolin e tij në filmin On the Waterfront, më 1954, dhe tjetrin për rolin e Vito Korleones në filmin Goodfather, në vitin 1972. Këtë çmim të fundit ai e refuzoi në shenjë proteste kundër mënyrës sesi indianët e Amerikës paraqiteshin nëpër filma. Pas aktorit Xhorxh C. Skot, Marlon Brando aktori i dytë në historinë amerikane të kinematografisë që ka refuzuar çmimin Oskar.

Brando kurrë nuk kërkoi të tërhiqte vemendjen e publikut. Në vitin 1973, ai i theu nofullen një paparazzi, Ron Gallela që u përpoq t’a fotografonte. Thuhet se që atëherë, kur i afrohej Brandos, Gallella vinte në kokë një helmetë si ato të futbollistëve. Jeta e Brandos ishte tepër private. Por ai ishte yll kinematografie. Kjo, ndërthurur me tragjeditë e tij personale dhe qëndrimet e tij politike, bënë që Brando të ishte vazhdimisht në vëmendje të shtypit e publikut.

Në jetë ai u ndesh me disa tragjedi. Djali i tij u dënua me 10 vjet burgim për vrasje, ndërsa më 1995, vajza e tij vrau veten.

Në vitet 1980 –’90 ai u bë tepër mbipeshë duke arritur deri në 140 kilogram. Regjisorët e tij thonë se me të ishte vështirë të punoje, ndërsa shumë aktorë thonë se Brando ishte i pakursyer në çfarë do lloj ndihme.

Marlon Brando ishte mik i ngushtë i këngëtarit Majkëll Xhakson, ndërsa djali i tij Miko, ishte për shumë vite roje personale e këngëtarit të njohur. Brando vdiq në gusht të vitit 2004 në moshën 80 vjeçare nga një komplikacion sëmundjesh të ndryshme kronike, përfshi diabetin. Trupi u kremua dhe hiri i tij u shpërnda një pjesë në ishullin e tij në Tahiti dhe pjesa tjetër në Luginën e Vdekjes në Kaliforni.

Me një karrierë aktrimi prej gjysmë shekulli, i shpallur nga akademia amerikane e filmit si aktori më i madh i të gjitha kohërave, Marlon Brando renditet sot mes 100 njerëzve më të rëndësishëm të shekullit të XX, sipas revistës ‘Tajm’. /KultPlus.com

Marlon Brando holding a cat in a scene from the film ‘The Godfather’, 1972. (Photo by Paramount/Getty Images)

Vdiq Igballe Zherka-Gorani, aktorja dhe fotografja e parë në Gjakovë

Aktorja e parë në Gjakovë dhe njëherit fotografja e parë e këtij qyteti dhe mbarë Kosovës, Igballe Zherka – Gorani ka ndërruar jetë mbrëmë, shkruan KultPlus.

Për vdekjes e Igballes ka reaguar edhe Teatri i qytetit të Gjakovës “Hadi Shehu” përmes një postimi në Facebook duke i shprehur ngushëllime familjes dhe gjithë atyre që e njohën Igballen.

“Shprehim ngushëllimet tona të përzemërta familjes Zherka dhe Gorani gjithashtu të gjithë atyre qe patën rastin dhe fatin ta njohin për se afërmi.”

Ndërsa, i biri i Igballes, Mentor Gorani, përmes një statusi në Facebook ka njoftuar për vdekjes e nënës, ndërsa ka njoftuar që varrimi bëhet sot në prani të rrethit të ngushtë familjar, kjo për shkak të pandemisë.

“Varrimi i së ndjerës do të bëhet më 3 prill, 2020, me drekë, në varrezat e qytetit të Prizrenit në prani të rrethit të ngushtë familjar për shkak të pandemisë. Duke mos dëshiruar të rrezikojmë shëndetin e asnjërit nga ju në këtë kohë, pranojmë ngushëllime përmes mjeteve të komunikimit”, ka shkruar Mentori. / KultPlus.com

Kur mbretëria shqiptare kërkonte të krijonte flotën e saj detare

Nga Aurenc Bebja

“Journal des débats politiques et littéraires” ka botuar, të dielën e 26 prillit 1931, në faqen n°6, një shkrim në lidhje me interesimin asokohe të mbretërisë shqiptare për të krijuar flotën e saj detare, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:

Shqipëria dëshiron të ketë një flotë detare

“Tiranë, 25 prill.

Aktualisht, qeveria shqiptare është duke negociuar me përfaqësuesit diplomatikë italianë blerjen e një kryqëzori prej çeliku (anije lufte shumë e shpejtë), i cili do të jetë njësia e parë e flotës detare shqiptare.

 Është planifikuar më pas blerja e disa njësive të tjera që do të formojnë zemrën e flotës së luftës së shtetit shqiptar. (Centropa).”

https://www.darsiani.com/la-gazette/journal-des-debats-politiques-et-litteraires-1931-kur-mbreteria-shqiptare-kerkonte-te-krijonte-floten-e-saj-detare/

Aleksandër Moisiu, Hamleti dyshues i botës shqiptare

Nga: Dorian Koçi

Fjalët që shprehin koncepte të mëdha shpesh herë duken sikur vijnë nga një origjinë hyjnore, por në fakt ato reflektojnë një parim të njohur të semantikës, të identifikimit të koncepteve me sendet që i kanë përfaqësuar. Kështu p.sh pak kush mund t’i vejë mendja apo t’i kujtohet nëse ka lexuar diku se fjala tragjedi kaq e nevojshme për të kuptuar dhimbjen, vuajtjen dhe katarsisin njerëzor, të ketë në qendër të saj dhuratën që i jepej fituesit në lojrat e festimet të organizuara për nder të hyut Dionis. Kjo dhuratë që ishte cjapi shumë e denjë për vendet malore , ku konsiderohej një kafshë e shenjtë për të mbarështuar ekonominë e rrjedhimisht dhe për tu flijuar, duket sikur e plebetizon paksa aristokracinë e lartë të fjalëve që pasqyrohet në formën e tragjedisë, por në të vërtetë ata që i kanë dhënë jetë këtj lloji arti skenikë janë aktorët e mrekullueshëm tragjikë.

Etnosi dhe kombi ynë ka pasur fatin të lind një të tillë të shenjuar në memorjen e kohës me emrin e një heroi të madh të antikitetit si Aleksandër dhe me mbiemrin e një profeti të madh të njerëzimit si Moisi. Nuk e di se çfarë kombinimi më të mirë mund të gjente fjala tragjike sesa kombinimi i këtyre dy emrave në një person, pasi Aleksandri i Madh mbi të gjitha ishte një hero kulturor, njeriu që në çdo përparim të ushtrive të tij ndërtonte dhe institucione të rëndësishme kulturore që shpërhapnin qytetërim dhe Moisiu një profet që udhëhoqi popullin e vet drejt Tokës së premtuar dhe mori dhjetë Urdhëresat e Shenjta duke shpërhapur fjalën e Zotit. Këtë lloj kombinimi e mbivendosje kulturash mund ta gjesh vetëm në Gadishullin Ilirik prej nga ishte origjina e Aleksandër Moisiut, pasi ai ashtu si dhe Aleksandri i Madh është një hero kulturor.

Çfarë mund të ketë trashëguar Moisiu nga vendi i origjinës së vet? Qytetet Durrësi e Kavaja ku kaloi disa vite jetës ? Si mund të ketë ndikuar këto qytete në personalitetin e tij? Në vitin 1849 peisazhisti britanik Edward Lear shkruan për Durrësin se nga pamja kështjella duket ndërtesë e stilit norman, ndonëse me plot arna e merementime. Fortifikimet e saj shtrihen tëposhtë faqes së kodrës, deri buzë ujit , ku bashkohen me muret e qytetit. Në disa pjesë të tyre vura re disa mburoja të parzmuara, me ca basoreliefe në formë bufash të gdhendur. Kombinimet e peisazheve përqark janë shumë elegante e të mrekullueshme nga çdo peisazh shqiptar që kam parë. E mandej ai shkruan për bukurinë rurale të rrethinave të Kavajës që përbehet nga ullinj të mëdhenj që shtrijnë degët mbi shtigje e brigje të thyera, rrugica, ca xhami e një kullë e lartë sahati, figura gegësh të veshur me ngjyra të forta-të zeza, të kuqe, të bardha; varreza me varre xixëlluese; pastaj pemë kopshti që ngriheshin mbi çatitë e kuqërrema dhe oxhaqet e bardhë të lartë; valëzime ullishtash në ngjyrë të gjelbër në të kaltërt ; më tej livadhe të rrafshët e të pafund deri në det, me tufa të pafund bagëtish; ndërsa linjat e kodrave të ulëta e të zbehta në jug-perëndim , si dhe Adriatiku i kaltër me Durrësin në kepin e vet shkrihen ëmbël në horizont. Ndoshta këto përthyerje e pafund peisazesh do reflektonin në zërin e tij magjik. Ndoshta diversiteti fetar e arkitekturor do ndikonte në temperamentin e tij gjithë jetë e pasion. Stefan Cvajg, do të shprehej për zërin e tij “Zëri përkëdhel vetveten, i rrëshqet mendimet e thurura poshtë e lart nëpër shkallë si macja lëmshin në oktava muzikore që ngrihen dhe ulen përgjatë tërë shkallës së instrumentit kumbues të fytit. Nganjëherë njeriu mbyll sytë vetëm për një hop për ta ndier ligjërimin e tij si muzikë…”. Po a e ndjente veten Moisiu shqiptar? Ja si shprehej ai në takimin e datës 29 qershorit 1920 në Vjenë me studentët shqiptarë, i prekur nga konsideratat dhe entuziasmi i tyre. “Miq të dashur, ju faleminderit shumë për nderimet që më rrëfeni. Jam ndodhur në shumë gostira, në shumë mbledhje, kam ndierë shumë gëzime, por ky i kësaj nate, është tjetër gëzim. Ju lutem të më besoni që asnjëherë gjer më sot nuk jam gëzuar si sonte. Nuk mund të ju tregoj dot kënaqësinë që ndiej kur dëgjoj prej jush kaq gjëra të bukura mbi përparimin e zhvillimin e popullit shqiptar…

Moisiu i dhuroi skenës temperamentin kolerik shqiptar, butësinë mesdhetare italiane dhe logjikën e ftohtë gjermane. “Shqiptar, italian, gjerman, europian – qytetar i botës”shkruan për të kritiku i teatrit Rudiger Schaper. Por mbi të gjitha tek Moisiu ringjallet tragjikja që mbizotëron mbi sublimen. “Askush nuk vdiq aq shpesh dhe aq mrekullisht bukur në skenë sa Moisiu. Vetëm tek “Kufoma e gjallë” e Tolstoit, gjatë viteve 1913-1935, ai ia veshi vetes me plumb mbi 1500 herë”, – thotë kritiku gjerman, Rudiger Schaper në biografinë për Aleksandër Moisiun. Shumë e vështirë në fakt për t’i përmbledhur të katërta këto karaktere në një, dhe në kohën kur populli i tij përjetonte tragjedi përndekjeje duke hyrë e dalë nga skenat e historisë. Por Moisiu ishte gjeni, ndaj egzistencializmi në monologun e Hamletit “To be or not to be” merrte vrull dhe i ngjante një poeme kushtuar jetës. “Hamleti” ishte shkruar për Moisiun dhe Moisiu ishte lindur posaçërisht për të interpretuar princin e Danimarkës thotë Max Brod miku dhe biografi i Franc Kafkës që sëbashku me Kafkën patën fatin ta ndiqnin Moisin gjatë vitit 1903 në Teatrin Gjerman të Pragës. Por ç’përmbante kaq sharm zëri i Moisut dhe loja e tij teatrale? Përse vendet e ftohta, si vende ngjarjesh të tragjedive të mëdha e pëlqenin kaq shumë aktrimin e tij?

Përgjigjen na e jep një personalitet tjetër i madh i kulturës gjermanike, Stefan Cvajk, kur shkruante se “njeriu i jugut, mbetet gjithnjë njeriu i jugut. Në mënyrë që të mos ngrijë ai merr me vete diellin e vendit të tij kudo ku shkon”. Cvajk si gjithë të tjerët që jetonin në në Perandoritë e Mëdha , ka shumë mundësi të mos e dinte origjinën e saktë të Moisiut, ose ta identifikonte atë si Italian, por përkufizmi i tij mbetet në fakt proverbial. Shqiptarët janë vërtetë njerëz të komunikueshëm dhe në të njëjtën kohë gjithë pasione, pra nëse ndonjëherë do na ndrrohej mendja për të mos u quajtur më bij shqiponjash, në ndihmë do të na vinte Moisiu, për të na thirrur si “njerëz që marrim me vete diellin kudo që shkojmë”. Kjo mund të shndrrohet dalë nga dalë në një dilemë kulturore, e gjithmonë aty nëse do duam të respektojmë më tepër fjalën do na vijë në ndihmë Aleksandër Moisiu, Hamleti dyshues i botës shqiptare. /KultPlus.com

Dua me këmbëngulësinë shqiptare drejt majave të muzikës

Katër javë më parë Dua Lipa u kthye në Londër pas koncertit Mardi Gras në Sydney. E mori vesh se banesa i ishte vërshuar.

Këngëtarja me famë botërore mori me qira një tjetër banesë derisa po kryheshin rinovimet, por tani ka mbetur e ngujuar së bashku me të dashurin shkaku i izolimit.

“Po kënaqem në këtë periudhë. Po bëj gjëra që zakonisht nuk kisha mundësi t’i bëja. Po fle dhe po lexoj. Pastaj po shikoj emisione televizive”, ka thënë Dua Lipa në një intervistë telefonike me BBC-në.

Vetëm gjumi nuk ishte në agjendën e saj këtë muaj. Albumi i dytë i saj “Future Nostalgia” pritej të publikohej në fillim të prillit. Agjenda e saj e angazhimeve ishte e mbushur plotësisht për sivjet, duke filluar me turneun botëror, paraqitjen në Glastonbury dhe në emisionet e njohura televizive. Por kur artistët si Lady Gaga, Sam Smith dhe Haim vendosën t’i shtynin albumet shkaku i koronavirusit, Dua e bëri krejt të kundërtën.

Madje, për fansat e saj albumin e publikoi një javë para periudhës së planifikuar. Nuk ishte vendim i lehtë. Me lot në sy e dha lajmin për album, shto këtu faktin se projekti u publikua në internet (situatë të cilën më vonë e përshkroi si dhimbje fort të madhe). Krejt në fund ajo mendon se ishte më mirë që albumi u publikua lirshëm pa u brengosur për strategjinë e përkryer të publikimit. “Albumin e realizova për të ikur nga presioni dhe nga mendimet e ndryshme nga bota e jashtme”, ka thënë ajo. “Po, u mendua që të lëshohej nëpër klube dhe festivale, por në të njëjtën kohë doja që njerëzit të jenë të lumtur në këtë periudhë të vështirë dhe që nuk do t’u duhet të mendojnë se çfarë po ndodh, por vetëm të vallëzojnë”, ka shtuar krijuesja e hitit “Last Dance”, shkruan Koha Ditore.

Sukses i menjëhershëm

“Future Nostalgia” është në krye të toplistës britanike. Deri më tani është albumi më i vlerësuar i vitit 2020 me një vlerësim prej 88 pikësh në sistemin e vlerësimeve “Metacritic”. Siç e thotë edhe titulli, albumi duket si një rikujtim nga viti 2050 – melodia shpërthyese pop e përzier me basin e zhanrit funk dhe ritmet e diskos. Dua ka ëndërruar për një koncept të tillë që prej vitit 2018, kur po shëtiste nëpër rrugët e Las Vegasit. “Veçse kisha filluar të punoja në këngën dhe e dija se doja të ishte reflektim i ndikimeve të mia të fëmijërisë, mirëpo nuk e kisha zbuluar se në çfarë drejtimi do të shkoja”, ka kujtuar Dua Lipa. “Kisha kufjet dhe po ecja për ta kthjelluar kokën, papritur thashë: ‘Oh, më ra ndërmend, ‘Future Nostalgia’ mund të funksionojë’”, ka sqaruar ajo. Pastaj telefonova menaxherin tim dhe i thashë: ‘E kemi titullin, do të filloj të punoj për albumin’”. Kënga e parë që shtjellon esencën e kësaj ideje është “Levitating”. Një këngë e ëmbël po aq sa klasikja “Night Fever” e grupit “Bee Gees”. “Ishte këngë që i dha formë albumit”, ka thënë Dua, që ishte shumë e lumtur me fillimin e punëve në studio. “Kemi ngrënë shumë gjevrekë sa na zuri sheqeri”, ka thënë këngëtarja kosovare në një intervistë të shkurtër me fansat në rrjetet sociale.

“Njerëzit ju shohin si fabrikë”

Për dallim prej albumit të parë që e titulloi me emër, ajo i ka meritat për secilin tekst të këngëve. Si rezultat, e keni një panoramë të personalitetit të Duas: e mençur, punëtore, me pasion dhe dëshirë të madhe për vallëzim. “Në albumin e parë isha me fat që realizova këngët si ‘New Rules’ dhe ‘Be The One’, të cilat nuk i shkrova unë, por janë pjesë e rëndësishme e karrierës sime. “Por e ndjeva se kisha shumë punë për të bërë në këtë aspekt”. “Për një pop-artiste njerëzit ju shohin si fabrikë, por për këngët që kam shkruar unë isha në prova dhe ato janë përvoja personale. Këtë doja ta përmendja në secilën intervistë”, ka thënë Dua.

Kësaj here Dua ka thënë se nuk donte të refuzonte këngët e të tjerëve, por doli se ishte aq e frymëzuar sa e dinte se çfarë donte të thoshte me këngët e saj. Kjo është e qartë me dy këngë të albumit. Me të dyja që analizoj aspektet e ndryshme të feminizmit, njëra prej tyre ka një tekst kështu: “E di se ti nuk je mësuar me një grua alfa”. “Nuk po them se kënga tregon se çfarë jam. Por kur e këndon këtë këngë, e dini se doni të jeni e fuqishme”, ka thënë Dua. Mbyllja e albumit reflekton me këngën “Boys Will Be Boys” që ngre zërin e frikës që gratë kanë çdo ditë, por që burrat nuk e mendojnë shpesh – të jeni e injoruar dhe e trajtuar si inferiore ndaj kërcënimit për dhunë. Një varg proteste është edhe në këtë këngë, të bazuar në përvojën e vërtetë. “Më kujtohet kur po ecja për në shtëpi, ishte dimër, sapo zbrita nga autobusi dhe u tmerrova nga djemtë me biçikleta që endeshin pranë banesës”, ka kujtuar Dua. Këtë rresht e përfshiu që të përçonte mesazhin te fansat se të gjithë përjetojnë të njëjtat gjëra.

Ngritja e madhe

Kënga është përshkrim i çdo gjëje që Dua ka tentuar ta thotë për feminizmin, që prej hitit “New Rules” që ia dha një shtytje të madhe botërore tre vjet më parë. Ajo ka folur për të drejtat e abortit dhe kritikoi trajtimin e grave në Arabinë Saudite. Madje prezantoi një plan pesëpikësh për evoluimin e industrisë muzikore në Cambridge Union. Edhe në Grammy ngriti zërin. Në ceremoninë që e fitoi çmimin “Artisti më i mirë i vitit 2019”, ajo përdori kohën e saj për ta kritikuar ish-kryetarin e Recording Academy, Neil Portnow, që kishte thënë se gratë duhet të shtojnë punën nëse duan përfaqësim të drejtë në ceremonitë shpërblyese. “Mora shumë kritika për ato që thasë, por janë gjëra që vënë në pah pasionin tim”, ka thënë ajo. Shumë yje botërore do ta kafshonin gjuhën ose do të refuzonin një konfrontim të tillë.

Këmbëngulja shqiptare

Ama, këmbënguljen e ka në gjak. E lindur në Londër, prindërit kosovarë e kthyen në Kosovë në moshën 13-vjeçare. Qëndrimi i saj zgjati vetëm dy vjet, kur e vetme u kthye në Londër për të ndjekur ëndrrën që të bëhej këngëtare. “Nuk e ndieja se kisha mundësi të mjaftueshme ta bëja këtë nga Kosova. Prandaj kur u ktheva në Londër, ende isha në shkollë, por mendova t’i përdorja rrjetet sociale dhe koverët t’i publikoja. Në thellësi e kisha një efekt të Justin Bieberit ku njerëzit do më gjenin në YouTube”, ka thënë Dua Lipa. Për të fituar para për muzikën, nisi të punonte në restorante dhe klube. Pastaj do të siguronte një kontratë incizimi në moshën 18-vjeçare. Albumi debutues iu shty tri herë pasi dështoi të merrte vëmendjen në toplista, por në shkurtin e vitit 2017, tri këngë të saja ishin në top-15 këngët më të mira. Atë verë kënga “New Rules” e çoi karrierën e saj lart në qiell. Mesazhi shumëngjyrësh i klipit dhe vajzat duke u mbështetur në njëra-tjetrën, kristalizoi çdo gjë që e bëri Dua Lipën unike. Përvoja i ndihmoi që ajo të përcaktohej se çfarë artiste donte të bëhej. “E ndiej se vë në pah me atë që jam. Kam një ide të qartë se çfarë po bëj dhe çfarë dua të them. Gjëra të cilave nuk ua kam frikën”, ka thënë krijuesja e hitit “Break my heart”. Ky vetëbesim i dha ngjyrë albumit “Future Nostalgia”. Ajo ia vuri pikën albumit, e ngriu atë për t’u përqendruar në pamjen e tij dhe vuri në punë koreografinë e saj. “Në albumin e parë po mësoja gjithçka që përjetova. Them se tri koncertet e para të çdo turneu janë ditë të provave, duke tentuar të krijoj një listë këngësh, se si të performoj apo çfarë të flas me audiencën”, ka thënë ajo.

“Më e mira e mundshme”

“Kësaj here e dija se duhej ta përfundoja albumin e pastaj të merresha me anën pamore. U sigurova se kisha kohë të mjaftueshme për prova dhe të bëja unike secilën performancë. E dija se duhej të isha në më të mirën time të mundshme dhe këtë e arrita duke krijuar kohë për vete”, ka thënë Dua. Ndryshimi ishte i dukshëm me këngën “Don’t Start Now”. Fansat që e tallnin me qëndrimin e saj në skenë ndërruan mendje me lëvizjet e vallëzimit dhe qëndrimin krejt tjetër. “Ishte hera e parë që zbrita nga skena dhe isha krenare me veten”, ka thënë ajo. Nga ky moment çdo gjë shkoi në plan deri në shfaqjen e koronavirusit. Prandaj është e zhgënjyer që krejt planet e verës janë bllokuar. “Jam e zhgënjyer, por ky është një çmim i vogël që duhet paguar”, ka thënë Dua. “Qëllimi ynë është që albumi të ketë këngë që do të jetojnë për një kohë të gjatë. Prandaj pasi të përfundojë kriza, shpresoj të jem në festivale dhe t’i këndoj këto këngë. Dhe nëse Dua Lipa dëshiron të ndodhë diçka, është e garantuar se do të ndodhë”. / KultPlus.com

Me propozim të ministres Dumoshi, aprovohet në mbledhjen e Qeverisë, nisma për anëtarësim në EURIMAGES

Republika e Kosovës ka aprovuar nismën për anëtarësimin në fondin e mbështetjes kulturore të Këshillit të Europës “EURIMAGES” për filmbërësit, shkruan KultPlus.com

“Ne kemi plotësuar të gjitha procedurat administrative e ligjore për të arritur deri te Nisma për Anëtarësim, që ishte edhe pikë e rendit të ditës në këtë mbledhje”, thuhet ndër të tjera në njoftim.

Këtu keni njoftimin e plotë

“Me propozim të Ministres së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Vlora Dumoshi, Qeveria e Kosovës ka aprovuar nismën për t’u anëtarësuar në fondin e mbështetjes kulturore të Këshillit të Evropës “EURIMAGES” për filmbërësit.

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit dhe unë si ministre kemi marrë hapat e duhur dhe të nevojshëm për Anëtarësimin e Kosovës në Fondin për Mbështetje Kulturore të Këshillit të Evropës EURIMAGES.

Ne kemi plotësuar të gjitha procedurat administrative e ligjore për të arritur deri te Nisma për Anëtarësim, që ishte edhe pikë e rendit të ditës në këtë mbledhje.

Me anëtarësimin e Kosovës në Fondin e Këshillit të Evropës EURIMAGES, vendi ynë do të përfitojë shumë në aspektin kulturor. Projektet tona filmike do ta kenë mundësinë e marrjes së fondeve të shumta si dhe do të rritet bashkëprodhimi filmik me vendet e Bashkimit Evropian.

Në të njëjtën kohë anëtarësimi ynë në këtë Fond do t’i kontribuojë shumë bashkëpunimit të kinemave tona që në të ardhmen të jenë anëtare të rrjeteve të kinemave të Bashkimit Evropian.

Do të rritet shumë bashkëpunimi dhe shkëmbimi i përvojave kulturore e me theks të veçantë kinematografisë kosovare, që të krijojë ura të bashkëpunimit me vendet e Bashkimit Evropian në mënyrë që të rritet edhe më shumë cilësia e prodhimit të filmit kosovar.

Më respekt,
Vlora Dumoshi “

“Është më mirë të humbësh një minutë nga jeta jote, sesa jetën tënde në një minutë”

Thënie të vlefshme për jetën

Mundohem të jem gjithnjë vigjilent dhe i hapur për atë që jeta më sjell.
Kjo që jetojmë nuk është provë, është jeta jonë.

Nëse arrini të kujdeseni për veten dhe pastaj të arrini të kujdeseni për dikë tjetër, atëherë keni zbuluar kuptimin e jetës.

Në jetë të trajtojnë ashtu siç i mëson ti të tjerët të të trajtojnë.
Sepse thjesht disa njerëz janë kaq shumë të veçantë, i’a vlen të jetosh, vetëm dhe vetëm për t’i takuar, dikur …

Takoni qindra njerëz dhe askush nuk ju prek me të vërtetë. Dhe pastaj, takoni një njeri dhe tërë jeta juaj ndryshon përgjithmonë.

Ne jetojmë në një periudhë historike kur ndryshimi është aq i shpejtë saqë fillojmë të shohim të tashmen kur ajo tashmë po largohet.

Kur ndjeni se keni arritur në fund
dhe nuk mund të merrni një hap më tej,
kur jeta duket se ka drenazhuar nga çdo qëllim,
çfarë mundësie e mrekullueshme për të filluar përsëri nga fillimi,
për t’u kthyer një faqe të re!

“Mënyra më e mirë për të jetuar me nder në botë, është të jesh ajo që vërtet jeni, dhe nëse vëreni, do të shihni se të gjitha virtytet njerëzore rriten dhe forcohen me praktikë. “

Kur të fitosh jetën duke luajtur piano, duhet të dish të vlerësosh gishtat.

Nëse nuk jeni zotërues i rrjedhës së jetës tuaj, kjo do të thotë që ju lejoni që ekzistenca juaj të jetë një aksident.

Keni lindur me fletë, pse e kaloni jetën tuaj duke u zvarritur.

-” Gjithkush ka një person në këtë jetë.
Dhe le të mos jetë si në filma.
Dhe le të mos përfundojnë së bashku.

Le të takohen fshehurazi, duke u thënë gënjeshtra të gjithëve.

Dhe le të humben për muaj të tërë dhe pastaj të takohen përsëri.

Njeriu juaj është dikush që lidhet me ju në mënyrë magjike,
pa përpjekje, me intimitet që ju frikëson që nga fillimi “.

Jeta fillon në të 40-tat. Por do të humbni pjesën më të mirë nëse prisni deri atëherë.

Prano ritmin e jetës. Është ashtu si nata dhe dita: ditën punoni, natën pushoni. Nëse jeni me të për një-dy orë, e shijon, por pastaj doni të arratiseni sepse uria është zhdukur dhe ju ndiheni të kënaqur.

Nëse nuk mund të jesh lapsi që vizaton buzëqeshjen në jetën e atyre që do,
atëherë bëhu goma që fshin vuajtjet e tyre.

Para se të gjykosh jetën time, të kaluarën time, karakterin tim…

Vish këpucët e mia dhe shkel nëpër shtigjet që ka kaluar jeta ime. Jetoje me “shpirtin tim”, me “dyshimet e mia”, me “frikën time”, me “dhimbjen time”.

Dhe kur të keni jetuar jëtën time, atëherë dhe vetëm ju jap të drejtën të gjykoni jetën time!!!

Ju mund të ikni nga shumë gjëra në jetë, por nuk mund të largoheni nga vetja. Çelësi i lumturisë është të kuptosh dhe të pranosh se kush je.

Në jetë, të besosh ata që mund të dallojnë këto tre gjëra:
Dhimbjen që fsheh pas një buzëqeshje….
Dashurinë që fsheh kur shpreh zemërimin tënd….
Dhe…fjalët që fsheh brenda heshtjes tënde….

Askush nuk do të ndërtojë për ju një urë nga ku ju, dhe vetëm ju, duhet të kaloni lumin e jetës.

Ndoshta do të harrosh nesër fjalët e mira që i the dikujt sot, por marrësi mund t’i rikujtojë gjatë gjithë jetës së tij.

Ndonjëherë jeta krijon situata, ku thjeshtësia dhe sinqeriteti kalojnë si një dinakëri e imët.

Mund të jetojmë pa luks-e, por nga momenti që e arritëm, nuk është në natyrën tonë ta braktisim me vullnetin tonë. 

Shumë pak janë ata që jetojnë të sotmen. Shumica po përgatitet të jetojë më vonë.
Dhe në qoftë se ju nuk mund ta bëni jetën tuaj ashtu siç dëshironi, përpiquni të paktën sa më shumë që mundeni: mos e përulni atë në afinitetin e shumtë të botës, në shumë lëvizje dhe fjalime
Njeriu është pjesë e një tërësie që e quajmë “univers”. Qëllimi ynë duhet të jetë të zgjerojmë rrethin e dashurisë dhe të përqafojmë të gjitha qeniet dhe gjithë bukurinë e botës.
Albert Einstein
Është gabimi ynë të kërkojmë kuptimin e jetës në këtë botë, pikërisht sepse misioni ynë themelor këtu është ta krijojmë atë
Jeta në tokë është shumë e këndshme për këdo që gjen kuptim në shëmtinë.
Dy janë rregullat për një jetë plot harmoni: së pari, mos u torturoni për gjëra të vogla. Së dyti, gjithçka është gjë e vogël.
Po aq e vështirë është të jetoni me atë që doni, si dhe ta doni atë me të cilin jetoni.
Nëse jeta është një lule, kujtimet janë parfumi i saj.
Ne jetojmë në një kohë kur gjërat e kota janë nevojat tona të vetme.
Jetoj vetëm sepse nuk dua të vuaj.
Lehtësitë e shumta të jetës moderne e kanë bërë jetën të vështirë për njeriun.
Jeta shpesh i ngjan një anije të mbytur, copat e të cilës janë miqësia, lavdia, dashuria. Brigjet e ekzistencës njerëzore janë mbushur me to.
Duhet të jetojmë ashtu siç mendojmë, ndryshe do të mendojmë ashtu si jetojmë.
Në këtë palo-jetë na sjellin pa na pyetur dhe na përzënë pa e dëshiruar.
Duke u përpjekur të jetoni në harmoni me të tjerët, përfundoni në mosmarrëveshje me veten.
Në jetën tënde të jesh gjithmonë përzgjedhje dhe jo nevojë.
Para se të qani për dashuritë e humbura, shkoni ne spitale të shikoni si qajnë për jetët e humbura.
Jeta është e mbushur me pyetje, por idiotët kanë të gjitha përgjigjet. /KultPlus.com

Alber Kamy: “Ky brez nuk mund ta ribëjë botën, por ta shpëtojë atë nga zhbërja”

Çdo brez, padyshim, mendon se i takon ta ribëjë botën. Mirëpo brezi im e di se nuk do ta ribëjë dot. Sidoqoftë, detyra e tij është ndoshta më e madhe. Kjo detyrë kërkon që ky brez të shmangë që bota të ç’bëhet.

Këtij brezi, i cili trashëgoi historinë e korruptuar ku ngatërrohen revolucionet e dështuara, teknikat e çuara deri në çmenduri, zotat e vdekur dhe ideologjitë e rraskapitura, ku pushtete të dobëta kanë sot mundësi të shkatërrojnë gjithçka por që nuk dinë më të bindin, ku inteligjenca u përul deri ku u bë shërbëtore e urrejtjes dhe e shtypjes – iu desh që, si brenda ashtu edhe përreth vetes, e duke filluar vetëm me mohimet e tij, të vinte në vend sadopak nga ajo që përbën dinjitetin e jetës dhe vdekjes.

Përballë një bote të kërcënuar nga shpërbërja, ku hetuesit rrezikojnë të vendosin përgjithmonë mbretëritë e vdekjes, ky brez e di që, në një farë gare të marrë kundër kohës, duhet të vendosë në vend një paqe mes kombesh që të mos jetë ajo e nënshtrimit, të pajtojë përsëri punën dhe kulturën, dhe të bëjë me gjithë njerëzimin një arkë të re besëlidhjeje.

Nuk dihet në së ky brez do të mundë ta përmbushë këtë detyrë të pamasë, por dihet se kudo në botë ai vë tashmë bastin e tij të dyfishtë për të vërtetën dhe për lirinë, dhe se, kur ia kërkon rasti, di të vdesë pa urrejtje për të. Pikërisht ky brez meriton të përshëndetet dhe t’i jepet zemër kudo që ndodhet, dhe sidomos aty ku ai flijohet. I bindur se kam pëlqimin tuaj të thellë, dëshiroj t’ia përcjell pikërisht këtij brezi nderin që më keni bërë.

Pjesë nga fjalimi i mbajtur nga Alber Kamy (Albert Camus) në ceremoninë e dhënies së Çmimit Nobel për Letërsi në dhjetor 1957. Filozofia.al / KultPlus.com

1959 – Albert Camus Directs His Play ‘Les Possedes’. Les répétitions au théâtre Antoine de la pièce ‘Les possédés’ d’Albert Camus, mise en scène par l’auteur : attitude d’Albert CAMUS sur la scène du théâtre, un pied sur une chaise et une cigarette à la main, sous la lumière des projecteurs. (Photo by Jack Garofalo/Paris Match/Getty Images)

Rihanna bën histori në kopertinën e “British Vogue”

Rihanna bëri histori duke u bërë gruaja e parë që shfaqet në kopertinën e ”British Vogue” e veshur me një durag si simbol të fuqisë së njerëzve me ngjyrë. Shën.red. Durag, ose do-rag ose du-rag është një shall që vendoset në kokë, kryesisht për të mbajtur më mirë gërshetat. Duragët u përdorën fillimisht nga gratë e varfëra punëtore dhe skllave të shekullit XIX.

Pas Black Power Movement, lëvizje për fuqizimin e komuniteti afro-amerikan, duragët u kthyen në aksesor të zakonshëm dhe u përdorën nga shumë personazhe të njohur, duke përfshirë reperë dhe atletë. Duragët u bënë simbol të mbijetesës dhe fuqisë së afro-amerikanëve.

“A e kisha imagjinuar ndonjëherë që do të shihja një durag në kopertinën e Vogue?”,-shkroi në Instagram redaktori i British Vogue, Edward Enninful. Në postim ai zbuloi se ishte ideja e Rihanna-s që të shfaqej me durag, i cili u krijua nga kapelebërësi i njohur, Stephen Jones.

“Për setin fotografik, ajo dëshironte një dekadë të re. Kemi punuar me një arkiv të konsiderueshëm për të gjetur një propozim të ri. Ishte ora 2 e mëngjesit kur më ra telefoni dhe më tha ”Po sikur të përdorim një durag?”. /KultPlus.com

E mërkura e përhime

Poezi nga T. S. Eliot

Përktheu: Ilir Breca

Sepse shpresë s’majë m’u kthy apet
Sepse shpresë s’majë
Sepse shpresë s’majë m’u kthy
Dhuntitë e kti dhe qëllimet e ati m’i pasë kâjë
Un ma s’msyjë me msy, gjanav t’tilla i graht
(Pse shqiponjës t’plaktë i duhet me’j hapë kraht?)
Pse un duhët me vajtu
Fuqinë e zhdukt t’sundimit t’rëndomtë?

Sepse shpresë s’majë me njoftë
Madhninë e brishtë t’nji ore t’padyshimt
Sepse un s’menoj
Sepse un e di qi un s’duhët me ditë
T’vetmën fuqi t’s’vërtetës t’përkoht
Sepse unë s’muj me pi
Atje, ku behari, dhe pranvera rrjedhë, sepse atje nuk ka
asgja apet

Sepse un e di qi koha është gjithher kohë
Dhe vendi është përher dhe veç ven
Dhe çka osht e tashme osht e tashme veç për nji kohë
Dhe veç për ni ven
Un gzohna qi senet jon qysh jon dhe
Un-i em ftyrës t’bekume moh i bjen
Dhe moh i bjen zanit
Sepse shpresë s’majë m’u kthy apet
Prandaj gzohna, tuj pasë diçka me maru najsen
me t’cilën m’u gzu.

Dhe i lutna Zotit mbi ne me lshu mshirën e vet
Dhe lutna qi un t’muj me’j harru
Kto sene qi me veten aq shumë i boj muhabet
Kaq shum shpjegim
Sepse shpresë s’majë m’u kthy apet
Le t’dhojnë xhevap kto fjalë
Për atë qi osht bo, mos m’u bo mo
Ishalla gjykimi për neve s’do t’jet aq i ranë

Lutu për ne mkatarët tash dhe n’orën e dekës tonë
Lutu për ne tash dhe n’orën e dekës tonë.

II

Zojë, tre leoparda t’bardhë u ulën nër ni dru t’dullisë
N’freskun e ditës, tuj u rrasë dej n’fun t’tërrpisë
me kamtë e mia zemrën tem mëlçinë tem dhe me at qi ish
kon përmbajtë rreth’i thatë i kafkës tem. Dhe Zoti tha
A duhët kto eshna me rrnu? A duhët kto
Eshna me rrnu? Dhe ajo me t’cilën ishin përmbajtë
Eshnat e mia (që tashmë ishte e thame) tha kujisshëm:
Për shkak t’mirsisë t’ksaj Zoje
Dhe për shkak të dashnisë t’saj, dhe për shkak
Se ajo neron Virgjinën nër t’menduem,
Ne shndrrijmë me shkëlqim. Dhe unë qi jom ktu shtihavshëm
tu ja ofru veprat e mia harresës, dhe dashninë tem
Për breznitë e shkretinës dhe frytit t’pocërrkës.
Osht kjo qi i shnoshë
Lukthdhimtë e mija telat e syve t’mi dhe racionet e patretshme
Qi Leopardët refuzojnë. Zoja është tërhjekë
në ni fustanellë t’bardhë, n’soditje, në ni fustanellë t’bardhë.
Leje bardhninë e eshnav me’j la fajet ndaj harrimit.
Nuk ka jetë ën to. Sikur që jam i harrumë
dhe do të mun’ t’harrohem, ksisoj do t’mun t’harroj
ksisoj devotshëm, i përqëndrumë n’qëllim. Dhe Zoti i dha
Profeci erës, erës vetëm erës sepse vetëm
Era do të ngonte. Dhe eshnat knunë kujisshëm
Me barrën e nji karcylli, tuj thanë

Zojë e heshtjeve
E qetë dhe shqetsume
E çkyme dhe ma e plota
Drandofill i kujtesës
Drandofill i harresës
E shūme dhe jetdhanse
E merakosun qetsindjellse
I vetmi drandofill
Osht tani bashqja
Ku krejt dashnitë marojnë
Jepju fun mundimev
t’dashnisë t’paknaqun
Fundi i pafundsisë
T’udhtimeve pa fund
Konkluza i t’gjithës qi
osht e konkludushme
T’folun i pafjalë dhe
Fjalë e asni t’folmje
Hiri koftë për Nanën
Për Bashqën
Ku e gjith dashnia maron.

Nër drunin e dullisë eshnat knunë, t’çkepta dhe vezulluse
Na jem t’knaqun me kon t’çkept, ne i bojmë shumë pak t’mira njoni
tjetrit.
Nër drunin në freskun e ditës, me bekimin e zallit,
Tuj harru vetveten dhe njani tjetrin, t’bashkumë
N’qetsinë e shkretinës. Kjo është toka qi ju
duhet ta dani me short. Dhe as m’u da as m’u bashku
s’kan rëndsi. Kjo është toka. Na e kemi hisën tonë.

III

N’kthsën e parë t’shkallarës s’dytë
U kthva dhe kqyra poshtë
E njejti karm i parmakut t’kthytë
Nër dahin e ajrit t’ndytë
Tuj luftu me dreqin e shkallve qi e vesh
t’shpresës dhe t’dëshprimit ftyrën e lytë.

N’kthesën e dytë t’shkallarës s’dytë i lashë
ato m’u shtramu, tu u kthy përposht;
S’kish ftyra tjera dhe shkalla ish e terravt
E lagt, nofullore, si goja e ni plaku t’përjargt, e pamundshme m’u ndreqë tash
Ose gërrmazi i dhomzumë i ni peshkaqeni t’vjetravt

N’kthesën e parë t’shkallarës t’tretë
Ish ni dritare e mshelt si fryt fiqi
Dhe përtej lulzimit t’murrizit dhe ni skene livadhizëse
Vesht kaltër e blertë, figura shpërfillse
Tuj e shiju majin me ni fyll antik
Floku i lulzumë osht i omël, floku i kaftë mbi gojë lulzon,
Jorgavan dhe flokbrunë;
Zbavitja, muzika e fyllit, ndalimet dhe hapat e mēnës
në katin e tretë ushtunë,
tuj u fashitë, tuj u fashitë; përtej shpresës dhe dëshprimit kjo furtunë
katin e tretë e nxunë.

Zotynë, un s’jom i denjë
Zotynë, un s’jom i denjë

por veç fjalën e thom.

IV

Kush eci n’mes vjollës dhe vjollcës
Kush eci udhës s’midisshme
T’nuancav t’ndryshme të s’blertës t’larmishme
Tuj shku ën t’bardhë dhe n’t’kaltërt, n’ngjyrën e Marisë,
Për sene triviale tuj bisedu
Në injoracën dhe dijën e vujtjes s’përjetsisë
Që vlizë n’mes tjerve gjat ecjes s’tyne,
Kush atherë i boni t’forta burimet dhe t’freskta pranverat kush i ka maru

E boni taze gurin e thatë dhe e boni t’fortë ranën
n’kaltrinë e zhabinës, t’kaltrën e ngjyrave t’Marisë
Sovegna vos

Ktu jon vjetë që kalun n’mes, tuj heshë’
larg violat dhe fyllat, tuj ndreqë
Atë që lëvizë ën kohë mes gjumit dhe zgjimit, veshë

T’bardhën dritë t’palume, t’preme për te, t’palume.
Vitat e ri ecin, tuj ndreqë
Përmes nji reje t’shndritshme t’lotve, vjetë, tuj ndreqë
me ni varg t’ri rimat e lashta. Jepi shpengim
Kohës. Jepi shpengim
Vizionin e palëqitun në t’naltin andrrim
Përdersa njibrijshat e xhevahirt tërhiqen prej qerrës t’prarume t’xhenazev

Motra e heshtun e mlume ën t’bardhën e t’kaltrën
Mes bërshenve, mas zotit t’bashqës,
Fylli i s’cillit osht i pafrymë, e pshtetë krytë bon me shejë por s’e flet
ni fjalë.

Por burimi dulë dhe zogu knoj
Jepi shpengim kohës, liro andrrën
Isharetin e fjalës t’padëgjume, t’pafolt

Dej sa era t’I shkunë mijra pëshprimat prej bërshenit

Dhe mas ksaj, mërgimin tonë

V

Nëse fjala e humbun ka hupë, nëse fjala e qitun osht qitë
Nëse e padëgjumja, e pafolta
Fjalë s’osht folë, s’osht ngu:
Hala e pafolta fjalë, e padëgjumja Fjalë,
Fjalë pa asni fjalë, Fjala mrena
Botës dhe për botën;
Dhe dritat shndritën ën terr dhe
Kundrejt Fjalës bota e paqetë hala sillët
përreth qendrës t’Fjalës s’heshtun.

O njerzt e mi, çka j’u kom bo juve.

Ku duhët fjala m’u gjetë, ku do t’kumbon
Fjala? Jo ktu, nuk ka heshtje t’mjaftushme
E as ën deti e n’ishuj, as
n’kontinent, n’shkretinë ose n’tokën me shi,
Sepse ata qi ecin n’errsinë
Edhe nëpër ditë e edhe nëpër natë
Koha e duhun e as vendi i duhun nuk jon ktu
Asni vend me pshtu për ata qi i shmangen ftyrës
Asni kohë m’u gzu për ata qi ecin mes zhurmës dhe e mohojnë
zanin

A do t’lutet e mbulumja motër për
Ata qi ecin nëpër errsinë, qi ju dojnë juve dhe ju kundërshtojnë juve,
Ata qi jon t’çkymë ën bri mes stinës dhe stinës,
kohës dhe kohës, n’mes
Orës dhe orës, fjalës dhe fjalës, fuqisë dhe fuqisë, ata qi presin
N’errsinë? A do t’lutet e mbulumja motër
Për fmitë ën derë
Qi s’do t’shkojnë ma tej, dhe s’mund t’luten:
Lutu për ata qi i don dhe i kundërshton

O njerzt e mi, çka j’u kom bo juve.

A do t’lutet e mbulumja motër në mes t’hollve
drunj t’bërshanës për ata qi e ofendojnë ate
Dhe janë t’tmerrumë e s’mujnë t’dorzohen
Dhe pranojnë para botës dhe mohojnë n’mes gurve
N’shkretinën e fundit para t’fundëmve gurë t’kaltërt
N’shkretinën ën bashqe bashqën ën shkretinë
t’thatsirës, tuj pshty prej goje farat e mollës t’vyshkt

O njerzt e mi.

VI

Megjithse shpresë s’majë m’u kthy apet
Megjithse shpresë s’majë
Megjithse shpresë s’majë m’u kthy

Tuj u mëdysh me humbjen ose fitmin
N’kalimin e shkurtë ku andrrat bojnë kalimin
Muzgu i andërrkalimev n’mes lindjes dhe deksë
ndonse un s’du me’j dashtë kto sene (Falëm o Zotynë)
Prej dritarës t’gjanë drejt bregut gurnor
Velat e bardha hala flutrojnë drejt detit, flutrojnë drejt detsë
Kraht e pathymë

Dhe zemra e humbun ronohet dhe i jep zemër vetit
N’jargovanin e humbun dhe n’zanat e humbun t’detit
Dhe shpirti i dobt gutët m’u rrebelu
Sepse shufra e artë e përkulne dhe era e humbun e detit
Ngarendin m’u kfjellë
Kajtja e thllanzës dhe i pikaloshes sjellë
Dhe syni i verbumë i bon kreatyrë
Format boshe n’mes t’fildishtav dyrë
Dhe era përtrinë shijën e krypës t’tokës ranore.

Kjo osht vakti i tensionit mes dekës dhe t’lemit
Vendi i vetmisë ku tri andrra kalojnë
N’mes gurve qi kaltrojnë
Por kur zanat e shkunt prej drunit t’bërshenit zhduken
Leje tjetrin bërshen m’u shkunë dhe m’u përgjigjë.

E bekumja motër, e shejta nanë, shpirti i burimit, shpirti
i bashqës,
Mos lejo qi na me turpnu veten me rren
Na mso m’u kujdesë dhe mos m’u kujdesë
Msona m’u ul hala
Madje edhe n’mes ktyne gurve,
Paqja jonë koftë nër dëshrimin e tij
dhe madje edhe n’mes ktyne gurve
Motër, nanë
dhe shpirti i lumit, i detit shpirt i bardhë
Mos lejo qi na m’u nda.

Dhe leje vajtimin tem te Ti me ardhë.

Autizmi jo si një sëmundje e pashërueshme, por një çrregullim i trajtueshëm i fëmijëve të veçantë

Nga: Ambra Hysa

Si fillim dua të nënvizoj faktin që autizmi nuk duhet konsideruar si një “sëmundje e pashërueshme”, por si një gjëndje ” spektër autik” , një çrregullim i trajtueshëm tek këta fëmijë kaq të veçantë në sjellje dhe ndjeshmëri.

Sot të paktën 1 në 88 fëmijë diagnostikohen me autizëm duke e bërë këtë te fundit më të shpeshtë se kanceri, diabeti dhe SIDA.

Është diagnozë aq e gjerë sa në të mund të përfshihen individë të vleresuar me koeficientë inteligjence të përparuar.

Ka shumë prindër të shqetësuar dhe të lodhur shpirtërisht nga diskriminimi social, autizmi kërkon kujdes të veçantë, kërkon trajtim të specializuar, ndihmë profesionale dhe shumë durim nga ana e prindërve.

Por si lind autizmi? Cilat janë shkaqet që e nxisin?

Jo shumë kohë më parë, përgjigjja për këtë pyetje do të ishte: “Nuk ka asnjë shpjegim”. Kërkuesit po përpiqen të japin përgjigje. Tashmë dimë se nuk ka vetëm një shkak për autizmin, ashtu sikurse nuk ka një lloj të tij. Përgjatë pesë viteve të fundit, shkencëtarët kanë zbuluar një numër genesh të rralla përgjegjëse ose mutacione të lidhura me shkakësinë e autizmit.

Një nga gjërat më të rëndësishme që mund të bëjnë prindërit ose ata që kujdesen për fëmijët, është të mësojnë shenjat e hershme të autizmit dhe të familjarizohen me ecurinë tipike të zhvillimit, atë që fëmija duhet të arrijë gradualisht.

Çdo fëmijë me autizëm është i veçantë (unik), ndaj edhe plani i ndërhyrjes terapeutike do t’i përshtatet nevojave të veçanta të fëmijës.

Mjaft fëmijë me autizëm kanë edhe probleme të tjera mjekësore, si probleme me gjumin, konvulsione, shqetësim gastrointestinal të cilat duhen trajtuar sipas rastit dhe në bashkëpunim më specialistët përkatës. Në çdo rast, zgjidhja e këtyre problemeve mjekësore mund të përmirësojë sjelljen e fëmijës, të përmirësoje vëmendjen e tij apo dhe aftësinë për t’u përqendruar e për të mësuar.

Autizmi është i vështirë për tu kuruar por nuk është i pashërueshëm. Ka shumë terapi autiste që synojnë përmirësimin e problemeve emocionale, shqisore, vështiresive në komunikim, përqëndrim, socializim etj.

Duhet theksuar se lufta me autizmin ka beteja të ashpra, netë të gjata pagjumë dhe shumë ankth, por gjithmonë ka një dritë në fund të tunelit, ka shpresë dhe mundësi.

Fëmijët me autizëm në shumë raste janë “gjeni” të vegjël, janë unikë.

Ata kanë shumë dashuri për te dhënë por nuk mund ta japin atë sepse nuk ka një dritare të hapur transmetimi të emocioneve në mëndjen e tyre.

Mungesa e shkarkimit emocional sjell agresivitet dhe mungesë e theksuar përqëndrimi në të shumtën e rasteve.

Nëse nuk ka shërim, ka gjithmonë përmirësim. Ajo që fëmijët kanë më shumë nevojë në këto raste është durimi dhe ngrohtësia e pafund e prindërve. /KultPlus.com