Si tingëllon arbërisht “Emira” drama e parë në prozë e letërsisë shqipe?

Aktorët e Teatrit të Metropolit patën provuar atë që studiuesja Merita Bruci beson, se arbërishtja nuk është një tabu për shqiptarët modernë. Në një regjistrim audio aktorët patën sjellë në formatin e radio dramës, të lexuar dhe interpretuar në arbërisht dramën “Emira” nga Antonio Santori.

Dëgjo të plotë këtu:

Pjesa e parë e saj është botuar më 1883 nga Jeronim De Rada. Tragjikomedia “Emira” është një prej 3000 fletë dorëshkrimeve që Antonio Santori ka lënë trashëgimi, dhe është cilësuar nga studiuesit si drama e parë shqipe në prozë që njihet deri më tani. Paraqet mes koloritesh mjaft të gjalla jetën e arbëreshëve me një të folme arbëreshe të krahinës Kalabrisë, me personazhe mjaft interesantë që paraqesin jetën e banorëve të fshatit Picilia, në një kohë historike kur cubëria trazonte banorët dhe shteti i sapokrijuar i Italisë, për të mbajtur rendin dhe rregullin, dërgon komandant Fumellin.

Vepra flet për dy vajza të reja, Emira dhe Kallina, dashurojnë të njëjtin djalë, Mirianin, mirëpo atij i pëlqen Emira dhe jo Kallina, mirëpo këtë e ka lakmie dhe Kallo njeri cub e hajdut, që i vjen rrotull edhe Kallinës. Krahina është e trazuar nga hajdutët dhe përplasjet me rendin shtetëror, që po përpiqej të vendosej. E cilësuar nga autori si tragjikomedi, ajo ka fund të gëzuar me dasmën e Emirës dhe bashkimin e Kallinës me Albencin. / KultPlus.com

Vjosa në UNESCO, vijon puna për plotësimin e dokumentacionit

Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura së bashku me ekspertët e misionit të UNESCO-s po vijojnë punën në terren mbi përgatitjen e dosjes për ta bërë Vjosën pjesë të trashëgimisë së mbrojtur botërore.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale foto të specialistëve në terren.

“Ekspertët duke vlerësuar nga afër mozaikun e saj si një prej ekosistemeve më unikë në Evropë dhe duke bërë pjesë të diskutimeve edhe banorët e bizneset e zones”, theksoi Rama.

Grupi i ekspertëve ka realizuar inspektime të shumta në terren, duke përfshirë vizita në Monumentin e Natyrës “Ujërat Termale të Bënjës”, në Tepelenë, dhe në Peizazhin e Mbrojtur “Pishë Poro-Nartë”.

Gjatë këtyre vizitave, ata kanë vlerësuar nga afër një nga ekosistemet më unike të Evropës dhe kanë zhvilluar diskutime me banorët dhe bizneset lokale për të siguruar mbështetjen dhe bashkëpunimin e tyre në këtë proces.

Ky hap i rëndësishëm vjen si pjesë e përpjekjeve të vazhdueshme të qeverisë shqiptare për të ruajtur dhe promovuar trashëgiminë natyrore të vendit.

Vjosa u shpall Park Kombëtar në mars të vitit 2023. Vjosa u vizitua edhe nga drejtoresha e përgjithshme e UNESCO-s, Audrey Azoulay.

Qeveria ka kërkuar përfshirjen e Vjosës në listën e siteve të mbrojtura nga Unesco, duke e vlerësuar si një prej lumenjve të fundit të egër në Europë dhe i pari Park Kombëtar i një lumi të paprekur.

Përgatitja e aplikimit është një proces i gjatë sipas standardeve të Organizatës Botërore të Kombëve të Bashkuara për Edukim, Shkencë dhe Kulturë, dhe Shqipëria do të asistohet nga ekipi i programit “Man and Biosphere”./ KultPlus.com

11 nga filmat më të mirë për t’u parë në shtator

Ndërsa Michael Keaton dhe Winona Ryder kthehen në një klasik të viteve 80 dhe Brad Pitt dhe George Clooney ribashkohen sërish në një thriller komedi, këtu janë filmat që nuk duhen parë për t’u parë këtë muaj, transmeton KultPlus:

Apollo 13: Mbijetesa
Në prill të vitit 1970, një rezervuar oksigjeni shpërtheu në raketën e hënës Apollo 13 të NASA-s. Historia e pabesueshme se si tre astronautët u kthyen në Tokë është treguar tashmë në filmin e Ron Howard me Tom Hanks në rolin e komandantit Jim Lovell. (Rastësisht, skenari i filmit ndryshoi komentin e nënvlerësuar të Lovell-it nga “Houston, ne kemi pasur një problem”, në “Houston, ne kemi një problem.”) Tani një dokumentar i Netflix tregon historinë në më shumë detaje, nga këndvështrimi i astronautëve , familjet e tyre dhe kontrollorët e misionit. Regjisori, Peter Middleton, “përdor një kombinim të audios arkivore, pamjeve filmike dhe fotografisë, të përzier me intervista të mëvonshme të figurave kryesore dhe disa pamje të reja për të krijuar një rindërtim tërheqës, në skajet e kabinës së misionit plot ngjarje”.

Speak No Evil
Ndërsa pushimet verore po mbarojnë, ky ftohës sadist i Blumhouse sugjeron se kjo mund të jetë për mirë. Mackenzie Davis dhe Scoot McNairy luajnë një çift amerikan që po udhëtojnë nëpër Evropë kur miqësohen me një çift britanik të luajtur nga James McAvoy dhe Aisling Franciosi. Amerikanët pranojnë ftesën e britanikëve për të qëndruar me ta në vilën e tyre të largët, por vizita bëhet shumë e pakëndshme shumë shpejt. Problemi është se amerikanët mund të jenë shumë të sjellshëm për t’u ankuar për sjelljen frikësuese të mikpritësve të tyre derisa të jetë tepër vonë. Speak No Evil është një ribërje e një filmi danez të vitit 2022, të cilin Tomris Laffly e përshkroi në Harper’s Bazaar si një “shpëtim zhanëror rraskapitës (por në një mënyrë të mirë), i dobët dhe i keq [që] do t’ju çojë në çmenduri”. A mund të jetë versioni i ri edhe më i keq?

The Goldman Case
Kjo është një epokë e artë e dramave franceze në sallën e gjyqit, me Anatomy of A Fall dhe Saint Omer që fitojnë çmime në të gjithë botën. Shembulli i fundit bazohet në historinë e vërtetë të Pierre Goldman, një militant i së majtës ekstreme, i cili u dënua për një vrasje të dyfishtë në vitin 1974. Në vitin 1975, Goldman (Arieh Worthalter) u kthye në gjykatë për të apeluar kundër dënimit të tij, por këtë herë ai e kthen gjyqin e tij në një fushatë kundër racizmit, antisemitizmit dhe korrupsionit të shtetit. Me regji të Cédric Kahn, The Goldman Case u nominua për tetë çmime Cesar (ekuivalenti i Francës i Oscars) dhe Worthalter fitoi çmimin për aktorin më të mirë. Filmi përkufizohet nga “performanca e tij galvanizuese, pothuajse e egër kryesore”, thotë Guy Lodge në Variety. “Sapo gjaku i Goldman-it përfundoi në sallën e gjyqit, drama fillon me shpejtësi, pasi gjyqi shtrihet përtej çështjes së pafajësisë së tij dhe drejt një hetimi të ashpër për korrupsionin institucional dhe padrejtësinë”.

The Wild Robot
Ka një xhirim live-action të Lilo & Stitch që pritet të dalë vitin e ardhshëm, por regjisori i filmit origjinal, Chris Sanders, ka qenë i zënë me një tjetër film vizatimor fantastiko-shkencor për një vizitor të moshës hapësinore në një vend të gjelbëruar bukurie. Përshtatur nga librat për fëmijë nga Peter Brown, Roboti i egër tregon përrallën e Roz (me zërin e Lupita Nyong’o), një robot që është mbytur anija në një ishull të pabanuar – ose i pabanuar nga njerëzit, gjithsesi. Banorët e kësaj shkretëtirë të paprishur janë kafshë të shprehura nga Pedro Pascal, Catherine O’Hara, Mark Hamill dhe Bill Nighy, të cilët i mësojnë Roz-it se si të funksionojë pa teknologji rreth saj. “Është shumë më komplekse sesa thjesht një makinë që fiton emocione,” tha Sanders në The Wrap. “Është shumë më interesante, komplekse dhe emocionalisht më tingëlluese. Roz kupton shumë, por ajo nuk e kupton në të vërtetë dimensionalisht. Ajo e di se cili është përkufizimi i gjërave. Por ajo nuk ka përvojë për ato gjëra. Dhe fitimi i kësaj përvoja e bën atë më dimensionale.”

His Three Daughters
Drama komike e mprehtë dhe e ndjeshme e Azazel Jacobs aktualisht ka një vlerësim prej 100% në Rotten Tomatoes – d.m.th. çdo vlerësim është pozitiv – pjesërisht sepse Jacobs u ka dhënë role të tilla shumështresore për aktoret që i meritojnë plotësisht: Carrie Coon nga The Leftovers dhe Gone Girl ; Elizabeth Olsen, e cila njihet më së shumti si Shtriga e Scarlet në filmat e Avengers; dhe Natasha Lyonne, e cila aktualisht luan në Poker Face. Ato luajnë një treshe motrash të larguara, të cilat detyrohen të kalojnë kohë në të njëjtin apartament në Nju Jork për t’u kujdesur për babanë e tyre të sëmurë përfundimisht. Tre Bijat e tij është “një histori e pamëshirshme, njerëzore dhe e errët qesharake… që përballet me shëmtinë e pikëllimit dhe del me një fund të lumtur sa mund të sjellë një vdekje dërrmuese”, thotë Katy Puchko në Mashable. “Është kaotike, karizmatike dhe në fund të fundit katartike. Mos e humbisni.”

The Substance
Një satirë fantastike hollivudiane e ndërthurur me një film horror, The Substance i jep Demi Moore rolin e saj më të mirë në dekada. Duke parodizuar me guxim imazhin e saj publik, ajo luan Elisabeth Sparkle, një aktore e dikurshme e Hollivudit, e cila tani pret një shfaqje televizive të gjimnastikës gjatë ditës. Kur shefi i saj seksist (Dennis Quaid) e shkarkon atë në mënyrë që të mund të sjellë një prezantuese më të re, Elisabeth paguan një kompani misterioze për të prodhuar një klon (Margaret Qualley) të vetes ashtu siç ishte në të njëzetat e saj. Por, ashtu si doktoresha Jekyll, ajo shpejt mëson se ndarja në dy persona mund të ketë pasoja të tmerrshme. I shkruar, prodhuar dhe drejtuar nga Coralie Fargeat, The Substance është një “vërtet i neveritshëm, por jashtëzakonisht argëtues dhe madje i menduar… film horror”, thotë Phil de Semlyen në Time Out. “Rrotulla e fundit, në veçanti, është këtu për këdo që mendoi se kulmi i zvarritur nga lëkura i The Fly ishte pak i përmbajtur.”

Lee
Lee Miller u lavdërua si modele dhe fotografe e modës në Nju Jork, një muzë dhe bashkëpunëtore e Picasso-s dhe Man Ray në Paris dhe një fotografe lufte gjatë Luftës së Dytë Botërore, kështu që nuk është çudi që kur djali i saj shkroi biografinë e Millerit, ai përdori shumësin në titullin, Jetët e Lee Miller. Tani ajo biografi është kthyer në një biografi, prodhuar nga ylli i saj i ngjashëm me Millerin, Kate Winslet. “Në një jetë rolesh të zgjedhura mirë, ky mund të jetë më i pasuri i saj,” thotë Caryn James e BBC. “Ajo na jep një grua të shqetësuar, të ashpër, të pavarur që gjeti zërin e saj si dëshmitare e luftës dhe pagoi çmimin psikologjik… Ellen Kuras [regjisorja], e cila punoi me të në Eternal Sunshine of the Spotless Mind, i jep formë filmit me autoritet suprem dhe zgjedhje inteligjente në çdo hap.” Bashkë yjet e Winslet përfshijnë Marion Cotillard, Andrea Riseborough, Josh O’Connor dhe Andy Samberg.

Wolfs
Një gjë që duhet parë për adhuruesit e bukurisë mashkullore të moshës së mesme, Wolfs është një mjet për George Clooney dhe Brad Pitt, të cilët më parë u bashkuan në Ocean’s Eleven dhe vazhdimet e tij. Në thrillerin e tyre të ri të komedisë, Clooney luan një mercenar super të lezetshëm i cili është i specializuar në pastrimin e skenave të tmerrshme të krimit përpara se autoritetet t’i kuptojnë. Atij i pëlqen të mendojë se ai është i kualifikuar në mënyrë unike për të bërë këtë punë specifike – ai është një ujk i vetmuar, nëse do – por më pas personazhi i Pitt-it është i rezervuar për të njëjtën detyrë si ai, dhe ata të dy detyrohen të punojnë së bashku. Wolfs është shkruar dhe drejtuar nga Jon Watts, i cili bëri filmat e Tom Holland Spider-Man, dhe me sa duket ai tashmë është duke përgatitur një vazhdim. “Ishte një xhirim i mrekullueshëm dhe Jon është një djalë jashtëzakonisht i talentuar, i cili është gjithashtu shumë i gëzuar,” tha Clooney në Deadline. “Ne patëm një shpërthim duke e bërë atë dhe e kemi parë. Është një film i mrekullueshëm jashtë listave.”

Beetlejuice Beetlejuice
Kanë kaluar 36 vjet që kur Michael Keaton luajti në Beetlejuice të Tim Burton si një “bio-ekzorcist” problematik nga përtej varrit. Që atëherë, Betelgeuse (për t’i dhënë atij emrin e tij të duhur) është shfaqur në video lojëra, një muzikal dhe një seri televizive të animuar, por Keaton dhe Burton vazhduan të shtynin të bënin një vazhdim. “Ne menduam, ‘Duhet ta kuptoni këtë si duhet,” tha Keaton për People Magazine. “”Përndryshe, thjesht mos e bëj. Le të vazhdojmë jetën tonë dhe të bëjmë gjëra të tjera.” Kështu që unë isha hezitues dhe i kujdesshëm, dhe [Burton] ndoshta ishte po aq hezitues dhe i kujdesshëm gjatë gjithë këtyre viteve”. Tani më në fund Betelgeuse është kthyer në një tjetër komedi të çuditshme mbinatyrore, së bashku me armiqtë e tij njerëzorë, Lydia dhe Delia Deetz, të luajtura nga Winona Ryder dhe Catherine O’Hara. Jenna Ortega i bashkohet kastit si vajza adoleshente e Lydia, Astrid, e cila aksidentalisht e kthen demonin e ndërlikuar në botën tonë nga jeta e përtejme.

Megalopolis
Francis Ford Coppola fillimisht filloi t’u tregonte gazetarëve për Megalopolis më shumë se 40 vjet më parë, por, me kalimin e dekadave, shumica prej nesh supozuan se saga e tij filozofike fantastiko-shkencore nuk do të realizohej kurrë. Mirënjohje shkrimtarit-regjisor 85-vjeçar, pra, që na dëshmoi se e kishim gabim. Duke financuar produksionin me një raport prej 120 milionë dollarësh nga paratë e tij, ai më në fund ka përfunduar fabulën e tij të planifikuar prej kohësh të intrigave politike dhe arkitekturës radikale në qytetin e Romës së Re, me një kastë që përfshin Adam Driver, Shia LaBeouf, Aubrey Plaza dhe Dustin Hoffman. Por a ia vlejti Megalopolis pritja e gjatë dhe shpenzimet mbresëlënëse? Personalisht, mendova se ishte një fatkeqësi, por disa kritikëve e pëlqyen. “Është një vepër arti që praktikon në mënyrë aktive atë që predikon,” thotë David Jenkins në Little White Lies, “një festë e krijimtarisë së papenguar dhe largpamësisë që ofron një shkrirje vullkanike të neoklasicizmit të punuar me dorë”.

The Front Room
Robert Eggers është një nga emrat më të nderuar në horrorin bashkëkohor falë dramave të tilla si Magjistari dhe Fari. Ai ndonjëherë punon me vëllezërit e tij, Max dhe Sam – Max shkroi bashkërisht The Lighthouse – dhe tani ata vëllezër kanë shkruar dhe drejtuar një film horror të tyre. Përshtatur nga një tregim i shkurtër nga Susan Hill (Gruaja me të zeza), The Front Room luan Brandy Norwood si një grua shtatzënë që shpreson se ajo dhe burri i saj (Andrew Burnap) do të trashëgojnë disa para nga njerka e tij e moshuar dhe e dobët (Kathryn Hunter). Ata e ftojnë gruan e vjetër të jetojë me ta dhe përpiqen të shpërfillin faktin e vogël që mysafiri i tyre i ri është një fanatik fetar racist. Por është e mundur që njerka e ligë të jetë edhe më e rrezikshme dhe më e keqe se sa sugjeron. / KultPlus.com

Rikthehet Mural Fest, portreti i Kadaresë përjetësohet në një pallat në Tiranë

Ka nisur edicioni i gjashtë i Mural Fest Tirana, me pjesëmarrjen e artistëve nga 11 shtete të ndryshme të botës.

Një prej veprave të realizuara për këtë edicion është dhe përjetësimi i portretit të shkrimtarit të mirënjohur Ismail Kadare, i ndarë para pak kohësh nga jeta. Kryetari i bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj ka publikuar foton e murales së realizuar në një pallat në këtë zonë, pranë ish-stacionit të Trenit.

“E gjeni dot se ku po realizohet kjo murale e mrekullueshme e Ismail Kadaresë në Tiranë?”, ka shkruar kryebashkiaku.

Vepra është realizuar nga piktori me famë ndërkombëtare Maximiliano Bagnasco.

Ky është edicioni i gjashtë i “Mural Fest” në Tiranë, organizuar nga drejtori i Agjencisë Dekor Tirana, Henril Çule dhe kurohet nga artisti Helidon Haliti.

Këtë vit tematika është “inteligjenca artificiale”, ndërsa pjesë e projektit janë 14 murale, teksa 80 % e artistëve janë vajza./ KultPlus.com

Fjalimi i parë i Ahmet Zogut si Mbret i Shqiptarëve

Ahmet Zogu mbetet figurë historike me rëndësi në drejtimin e shtetit shqiptar. Gjenialiteti i tij politik lidhet me aftësitë personale dhe jo me emërtesën e postit të tij apo formën e regjimit.

Mbretëria e shqiptare u rrëzua nga i pari agresion fashist në Europë më 7 prill 1939. Ajo iu rikthye popullit shqiptar në tetor 1943, ndërsa formalisht ekzistoi deri më 11 janar 1946.

Fjala e parë e Ahmet Zogut si mbret

Zotërinj!

Në mesazhin që iu drejtova para disa ditësh, ju përshëndeta duke ju uruar suksese juve etërve të kombit. Sot po ju drejtohem si shok bashkëpunëtorë të idealit të përbashkët. Nëse në fjalimin tim nuk do të gjeni fjalët e larta të krerëve të ndershëm të stolisur me kurorë, të mos çuditeni. Se unë shoh në kryesinë e shtetit shqiptar, në të cilin titull qoftë, shëmbëlltyrën besnike të popullit dhe shërbyesin e palodhur të atdheut.

Sot, në çastin që ngarkohem me detyrën e rëndë të shtetit, prej vullnetit e dëshirës së popullit, të shfaqur me vendimin e ndërgjegjes suaj, do të veproj duke marrë parasysh, përgjegjësinë morale të cilën herët a vonë, di ta çmojë populli shqiptar me një energji të pakufishme për lartësimin e vendit.

Bota e ka marrë vesh se po të lihen të qetë, edhe bijtë e shqipes mund të krijojnë një shtet. Që nesër detyrën e kemi dhe më të rëndë se duhet t’i tregojmë botës se edhe shqiptari si çdo popull i qytetëruar mund ta marrë kulturën, e cila është pasuria e të gjithëve, ideali i botës mbarë. Vetëm në këtë mënyrë, duke i siguruar vendit tonë një të ardhme të mirë, mund të kryejmë një detyrë historike.

Në regjimin e re, Shqipëria do të jetë një faktor paqtues në Ballkan. Relacionet që ekzistojnë sot me shtetet fqinj e dashamirë, shpresojmë se do t’i forcojmë edhe më tepër.

Zogu me shokët e vet, jo vetëm që do të mbrojë të drejtat kombëtare, por edhe ku do të jetë nevoja, me dorën e tyre të padridhur do ta shtyjë popullin trim shqiptar për arritjen e qëllimit të lartë, atij ideali që na ka falur natyra dhe ka shënuar historia, duke lartësuar edhe vendin në sheshin e qytetërimit.

Si të mbaroni detyrën e shenjtë, të ktheheni në vendet tuaja, t’i thoni popullit sovran se prijësi i tij e sheh veten si çdo shqiptar edhe me sa shpejtësi dhe entuziazëm e keni vënë në fronin e Gjergj Kastriotit, aq me shpejtësi e kënaqësi keni për ta gjetur gjithmonë gati për t’i sakrifikuar të gjitha, nëse është nevoja edhe jetën, sipas dëshirës së tij dhe për të mirën e vendit.

Zotërinj, dalshim faqebardhë përpara historisë.

(Shënim: Fjalimi botohet i redaktuar me gjuhën e sotme letrare)/KultPlus.com

‘1 shtator 1939’

Poezia u botua së pari në numrin e “The New Republic”, të datës 18 tetor 1939 në Nju Jork dhe pastaj është përfshirë në përmbledhjen e Auden “Another time” (Njëherë tjetër), 1940. Kritikët kanë theksuar se autori mbështetet në modelin e strofave të poezisë “Easter 1916” (Pashkët 1916) të W.B. Yeats. e cila evokon Luftën I Botërore.

Përktheu: Kujtim Morina

Kjo poezi është shkruar për fillimin e Luftës II Botërore që shënohet më 1 shtator 1939, me pushtimin e Polonisë nga Gjermania.

I ulur në një nga baret
e Rrugës Pesëdhjetë e Dy
I pasigurtë dhe i frikësuar
Ndërsa shpresat e pritshme shuhen,
Të një dekade të ulët dhe të pandershme
Valë zemërimi dhe frike
qarkullojnë mbi vende të kthjellëta
dhe të errësuara të globit
duke pushtuar jetët tona private;
kundërmimi i paemër i vdekjes
shkel mbi natën e shtatorit.

Dijet e sakta mund të nxjerrin
në dritë të gjithë keqbërjen
nga Luteri deri në ditët tona
çfarë e ka bërë një popull të çmendet,
gjej çfarë ndodhi në Linz
Një megaloman i shndërruar
Në një zot psikopat.
Unë dhe publiku e dimë
Ashtu si edhe fëmijët e shkollës
Atyre që ju është bërë e keqja
Me të keq do të ta kthejnë.

Tukiditi i mërguar e dinte
Ç’do të thotë një fjalim populist
për demokracinë
Dhe çfarë bëjnë diktatorët.
Gjepurat e vjetra që flasin
Për një varr apatik,
I gjithi i analizuar në librin e tij.
Iluminizmi i hedhur tutje,
zakonet që krijon dhimbja,
keqqeverisja dhe brenga
duhet t’i vuajmë të gjitha përsëri.

Në këtë vend asnjanës
Ku grataçelat e verbëra përdorin
Të gjithë lartësinë për të shpallur
Forcën e Njeriut Kolektiv
Secila gjuhë derdh shfajësimin
e saj të ethshëm, të kotë
Po kush mund të jetojë gjatë
në një ëndërr euforike
Nga pasqyra ata sodisin
Fytyrën e imperializmit
dhe të së keqes së botës.

Fytyrat e njerëzve në bar
Kapen në ditët e tyre të zakonshme
Dritat kurrë nuk duhet të fiken
Dhe muzika kurrë të mos pushojë.
Të gjitha zakonet synojnë
Ta bëjnë këtë gjendje të duket
Sikur asgjë s’ka ndryshuar.
Që të mos shohim ku jemi
Të humbur në një pyll të fanitur
Fëmijët që kanë frikë kur vjen nata,
që s’kanë qenë kurrë të lumtur apo të mirë.

Plehrat militantë, më dredharakët,
Personat e Rëndësishëm gërthasin
Nuk është aq e pastër sa dëshira jonë
Çfarë shkroi Njinsky i acaruar
për Diaghilev,
është e vërtetë për zemrën normale.
Sepse gabimi i mbrujtur në kockë
i çdo gruaje dhe çdo burri
Digjet për atë që s’mund ta ketë,
Jo për dashurinë universale
Por vetëm për t’u dashur vetë.

Nga errësira konservatore
Në jetën e moralshme
Kalimtarët e ngjeshur përsërisin
zotimin e tyre të mëngjesit
“Do të jem i sinqertë me gruan
Do të përqendrohem më shumë në punë”
Dhe guvernatorët e pakrahë të provincave zgjohen
Për të rifilluar lojën e tyre të detyrueshme;
Kush mund t’i lirojë ata tani;
Kush mund t’i kuptojë të shurdhërit
Kush mund të flasë me memecët?

E gjitha çfarë kam është një zë
Për të zhbërë gënjeshtrën e palosur
Gënjeshtrën romantike në trurin
E një njeriu të ndjeshëm në rrugë
Dhe gënjeshtrën e Autoritetit
Ndërtesat e të cilit prekin qiellin
Nuk ka ekzistuar diçka e tillë si Shteti
Dhe askush nuk ekziston më vete.
Uria nuk të jep zgjedhje
Për qytetarët apo policinë
Duhet të duam njëri-tjetrin ose të vdesim.

I pambrojtur në këtë natë
Bota jonë në gënjeshtra të trullosura,
Megjithatë, shquhen gjithandej
Pikëla drite ironike,
Vetëtijnë kurdo që të Drejtit
Shkëmbejnë mesazhe
A mundem unë, i krijuar si ata
Nga Erosi dhe pluhuri
I dërmuar nga i njëjti
Mohim dhe dëshpërim
Të tregoj një flakë afirmuese. /ExLibris/ KultPlus.com

Lista me 10 qytetet nga e gjithë bota që ngjajnë si libër me tregime

Nëse po mendoni për një udhëtim që të arratiseni nga realiteti, materiali në vijim u njeh me 10 qytete të zgjedhur nga gjithë bota për pamjet e tyre përrallore.

Ky është qyteti Idstein, një ndër vendeve nga e gjithë bota, që duket sikur janë nxjerrë direkt nga një libër me tregime për tu vendosur në realitet.

Ai ndodhet në Gjermani dhe spikat për ndërtesat piktoreske dhe rrugët me kalldrëm që të kthejnë në kohërat mesjetare.

Diku më larg, po në Gjermani ndodhet dhe Monreal, i përkryer për të zbuluar rrënojat e kështjellës dhe ecje nëpër peizazhe përrallash.

Banesat aty mbajnë çatitë tipike me majë….

Por për stil të çuditshëm në ndërtimin e vilave me gur, në fakt mbahet qyteti Bibury në Mbretërinë e Bashkuar, me fshatin idilik anglez.

Për adhuruesit e natyrës, në listë janë vendosur dy qytete zvicerane: Lavertezzo dhe Grimentz.

E para mahnit me lumenjtë e pastër kristal dhe urën ikonike prej guri ‘Ponte dei Salti’, që është ideale për not dhe shëtitje romantike.

Ndërsa e dyta ofrohet për ata që kërkojnë një përvojë autentike alpine, me shtëpitë prej druri dhe lulet boret shumëngjyrëshe që gjallërojnë në verë.

Ndërsa Lugina Wangxian në Kinë, konsiderohet si më e mira për natyrë të qetë dhe mitet e lashta që shtojnë një atmosferë mister në vizitën tuaj.

Lista e 10 qyteteve përrallore vijon me Ghandruk në Nepal. Pamja mahnitëse e Himalajeve dhe kultura e pasur Gurung në një mjedis tradicional malor, janë veçantitë e saj.

Më tej mund të zhvendoseni në Francë. Gjeni aty qytetin Colmar, të famshëm për kanalet shumëngjyrëshe, një destinacion ëndërrimtar për adhuruesit e artit, historisë dhe verës.

Teksa për të shijuar qetësinë e fshatit francez, rekomandohet La Miette, me luginat e gjelbra të harlisura dhe kështjella mesjetare.

E fundit por jo më pak e rëndësishme renditet Monte Santo di Lussari, në Itali: Ideale për kërkuesit shpirtërorë dhe entuziastët e natyrës, duke ofruar një vend pelegrinazhi paqësor dhe pamje mahnitëse panoramike./tema/ KultPlus.com

Venecia mirëpret Pitt dhe Clooney me filmin e tyre të ri “Wolfs”

Yjet e Hollivudit, George Clooney dhe Brad Pitt rikthehen sonte në Festivalin e Filmit në Venecia për premierën botërore të “Wolfs”.

Në një film thriller, të drejtuar nga Jon Watts, Clooney dhe Pitt luajnë rolin e zbulimit të t♪7 ashtuquajturve ”ujqër të vetmuar”, por të punësuar gabimisht për të njëjtën punë.

Filmi, i cili nuk është në konkurrim, do të debutojë për shikuesit e festivalit sot në mbrëmje në Lido.

“Wolfs” do të shfaqet në Apple TV+ më 27 shtator.

Edhe pse të dy janë ”klientë” të rregullt në festivali e Venecias, vetëm një herë ata kanë ecur mbi qilimin e kuq së bashku, në vitin 2008, për premierën e “Burn After Reading”, farsa e çmendur e vëllezërve Coen, ku ata ndajnë një skenë të paharrueshme.

Apple TV+ bleu “Wolfs” në një luftë konkurruese ofertash duke mposhtur studiot tradicionale dhe shërbimet rivale të transmetimit.

Pitt mbërrin në festivalin e Venecias vetëm disa ditë larg nga ish-gruaja e tij, Angelina Jolie, e cila mori vlerësime për rolin e Maria Callasit në filmin “Maria” të Pablo Larraín dhe u largua nga Italia për një tjetër festival, menjëherë më pas.

Pitt dhe Jolie kishin qenë partnerët më romantikë të botës për një dekadë, kur u martuan në vitin 2014.

Jolie bëri kërkesë për divorc në vitin 2016 dhe një gjykatës i shpalli ata beqarë në vitin 2019, por çështja e divorcit nuk është finalizuar me kujdestarinë dhe çështjet financiare ende të diskutueshme.

Disa javë më parë, një gjykatë në Los Anxheles miratoi një peticion nga fëmija i tretë më i madh i ish-çiftit për të ndryshuar ligjërisht emrin e saj nga Shiloh Nouvel Jolie-Pitt në Shiloh Nouvel Jolie./ atsh/ KultPlus.com

Qytetet më të bukura në botë sipas një raporti britanik, nëntë nga Europa

Disa qytete shfaqen vazhdimisht në listat e më të bukurave, megjithëse ndjesia subjektive e turistëve shpesh është pak më ndryshe.

Por cilat qytete janë më të bukurat, nëse përdoret raporti i artë, një parim matematikor që përdoret në arkitekturë prej shekujsh për të arritur harmoninë dhe bukurinë?

Nëntë qytete evropiane ishin në listën e raportit të artë, e cila ka një listë të renditjes prej dhjetë pozicionesh.

Si pjesë e hulumtimit, u analizuan mbi 2.400 ndërtesa në mbarë botën.

Sipas rezultateve të faqes britanike Online Mortgage Advisor, shumë kryeqytete evropiane ishin ndër dhjetë qytetet më të bukura.

Cilat qytete janë më të bukurat në botë?

Venecia, një qytet në Itali, është i njohur për kanalet dredha-dredha dhe arkitekturën eklektike. Siç deklaruan studiuesit në studim, më shumë se 83 për qind e ndërtesave në Venecia korrespondojnë me termin “seksion i artë”. Ky fakt e bën atë një ndër qytetet më të bukura në botë.

Qyteti i dytë, gjithashtu në Itali, është Roma, që ka 82 për qind të ndërtesave sipas “seksionit të artë”. Konsiderohet si kryeqyteti më i bukur evropian.

Në vendin e tretë është Barcelona në Spanjë. Në të katërtin është Praga në Republikën Çeke, e cila është e famshme për Katedralen gotike të Shën Vitusit dhe ndërtesën moderne të Shtëpisë së Vallëzimit.

I vetmi qytet që nuk ndodhet në Evropë, dhe e gjeti veten në listën e “raportit të artë”, është Nju Jorku në SHBA.

Qyteti më i bukur në Francë është Bordeaux, i cili zuri vendin e nëntë sipas “raportit të artë” me 75.3 për qind. Qyteti është i famshëm për vreshtat e tij dhe arkitekturën mbresëlënëse si muzeu Cité du Vin dhe ndërtesa e teatrit klasik.

Parisi, pavarësisht nga monumentet e Kullës Eifel dhe Katedrales Notre Dame, ishte në vendin e dymbëdhjetë.

Asnjë qytet i vetëm britanik nuk u përfshi në listën e “raportit të artë”.

Lista e qyteteve më të bukura tregoi se Evropa dominon në bukurinë arkitekturore të estetikës, harmonisë dhe dizajnit urban.

Ndër njëzet qytetet e “raportit të artë” ishin Athina (Greqi), Budapesti (Hungari), Vjena (Austri), Milano (Itali), Firence (Itali), Kopenhagen (Danimarkë), Amsterdam (Holandë)…

Sikur edhe njiherë të kisha mujtë me jetue jetën teme…

Jorge Luis Borges

Sikur edhe njiherë të kisha mujt me jetue jeten teme,
unë do t’isha përpjekë që në jetën e re
me ba ma shumë gabime.
nuk kisha dashë me qenë aq i përsosun,
kisha dashë me qenë ma i qetë.

Kisha dashë me qenë edhe ma i çmendun se ç’isha,
shumë ma pak gjâna i kisha marrë kaq seriozisht.
Nuk do t’kisha rrnue kaq shnetshëm.

Do t’kisha rreziku ma shumë, do t’kisha udhëtu ma shumë,
ma shumë perëndime dielli kisha me vështrue,
ma shumë do t’isha ngjitur maleve, ma shumë do t’kisha notu lumenjve.

Kam qenë njâni prej atyne njerëzve t’mençun,
që çdo minutë të jetës e ka kalue frytshëm;
vërtet unë kam pasë edhe çaste të gëzimit,
por, sikur t’kisha mujt me u kthye prapa edhe njiherë,
do t’kisha ba përpjekje me shijue vetëm çaste t’mira.

Nëse ti ende nuk e din,
vetëm prej tyne përbahet jeta;
vetëm prej çasteve, mos e harro të tashmen!

Sikur edhe njiherë të kisha mujtë me jetue jetën teme,
prej fillimit të pranverës deri në fund të vjeshtës kisha me ec kambzbathun.
Po ashtu kisha me lozun ma shumë me fëmijë,
sikur jetën ta kisha para vetes.
Por, shikoni… i kam 85 vjet, jam plak dhe e di
se së shpejti kam me vdekë.

(Përktheu: Enver Robelli)

Paris 2024: Çfarë duhet të dini për Lojërat Paralimpike

Rreth 4000 sportistë po “luftojnë” për medaljet Paralimpike në Paris, duke dërguar edhe mesazhe me rëndësi në botë.

Rreth 4000 sportistë, gra dhe burra, po performojnë në Lojërat Paralimpike në 22 disiplina sportive. 98 pjesëmarrës nga Rusia dhe Bjellorusia kanë të drejtë të performojnë. Megjithatë, për shkak të sanksioneve, si pasojë e agresionit në Ukrainë, ata mund të performojnë vetëm si atletë neutralë, pra pa flamurin e vendit të tyre. Ata nuk do të marrin pjesë as në ceremoninë e hapjes së Lojërave dhe në rast fitoreje në disiplinat e tyre nuk do të ketë himne të Rusisë dhe Bjellorusisë.

Tetë sportistë, meshkuj e femra, do të performojnë në Paris si pjesë e ekipit më të madh të refugjatëve deri më tani (Ekipi Paralimpik i Refugjatëve). Ata do të përfaqësojnë rreth 120 milionë njerëz të zhvendosur në mbarë botën. Një ekip refugjatësh prej gjashtë anëtarësh performoi në Lojërat Paralimpike në Tokio 2021.

Sipas organizatorëve, në prag të ceremonisë së hapjes së Lojërave Paralimpike, u shitën më shumë se gjysma e 3,4 milionë biletave për 164 gara në kuadër të Lojërave. Në shtatë vitet e fundit janë investuar rreth 125 milionë euro për ta bërë metropolin francez sa më të përshtatshëm.

76 vite histori

Në verën e vitit 1948, neurologu gjerman Ludwig Guttmann, i cili në vitin 1939 si hebre u arratis nga nazistët në Britaninë e Madhe, organizoi ofertën e parë për gara për njerëzit në karrige me rrota në Londër, të cilin e quajti “Lojërat e Stoke Mandeville”. Kështu lindi ideja e Lojërave Paralimpike, të cilat u mbajtën për herë të parë në Romë në vitin 1960. Në to morën pjesë 400 sportistë nga 23 vende. Që atëherë, Lojërat Paralimpike janë mbajtur çdo katër vjet.

Lojërat e para Paralimpike Dimërore u mbajtën në Suedi në vitin 1976. Edhe ato mbahen në një ritëm katërvjeçar. Bazuar në marrëveshjen e Komitetit Ndërkombëtar Paralimpik (IPC) dhe Komitetit Olimpik Ndërkombëtar (IOC), Lojërat Paralimpike janë mbajtur që nga viti 1988 në të njëjtin vend ku më parë janë mbajtur Lojërat Olimpike.

Modele për njerëzit e tjerë

Lojërat Paralimpike janë një nga ngjarjet më të rëndësishme në fushën e para-sporteve. Numri i pjesëmarrësve rritet vazhdimisht, ashtu siç rritet edhe interesimi i mediave. Nuk ka të bëjë më kjo vetëm me aftësitë e kufizuara të njerëzve, por gjithnjë e më shumë me njerëzit, me personazhet, dhe ka për synim motivimin, tha për DW para-sprinteri gjerman Floors, fitues i medaljes së artë në Tokio 2021.

Për paranotarin dhe kampionen e botës Elena Semechin, Lojërat Paralimpike janë shumë më tepër se një garë sportive: “Unë e shoh si një lloj aktiviteti të një ambasadori, një model për njerëzit e tjerë. Dhe kjo është arsyeja pse është edhe më e rëndësishme për mua që të mund të përfaqësoj Gjermaninë në Lojërat në sportin tonë”, tha për DW fituesja e medaljes së artë në Tokio.

Lojërat Paralimpike Paris 2024 filluan më 28 gusht e do të zgjasin deri më 8 shtator. /atsh/ KultPlus.com

Festivali folklorik ndërkombëtar, Sako: Durrësi, qendër e aktiviteteve kulturore

Durrësi është kthyer tashmë në qendër të aktiviteteve kulturoro- artistike me organizimin e festivalit folklorik ndërkombëtar.

Kryetarja e bashkisë së Durrësit Emiriana Sako ndau sot momente nga ky festival me pjesëmarrës nga Shqipëria, Kosova, Turqia, Polonia, Ukraina Maqedonia e Veriut, Estonia, Italia, Bullgaria, Rumania, Kroacia, Republika Çeke, Serbia, Sllovenia, Bosnja, Sllovakia, Franca etj.

Të gjitha grupet performojnë live dhe kanë në përbërje muzikantë, këngëtarë dhe instrumentistë duke bërë që çdo ansambël të ketë larmishmëri dhe një përfaqësim të plotë të vlerave dhe traditës së vendit përkatës.

Sako theksioi se të tilla evente kulturore dhe artistike janë ndjekur me interes të madh nga ana e artdashësve durrsakë por dhe turistëve të shumtë./atsh/ KultPlus.com

Grevist Bytyqi bëhet kosovari i parë që garon në Lojërat Paralimpike

Paraatleti Grevisti Bytyqi garoi në Lojërat Paralimpike, “Paris 2024”, duke shkruar kështu kapitullin e parë dhe më të rëndësishëm të historisë së Kosovës në Lojëra Paralimpike – paraqitja jonë e parë ndërkombëtare.

Vetëm 200 metra pas fillimit të vrapit 1500-metërsh, në sportin e atletikës, në të cilin garoi Bytyqi, ndodhi një incident që ndikoi që paraatleti ynë të humb ritmin e garës duke u goditë në këmbë nga një atlet tjetër. Si rrjedhojë e kësaj, atleti që shkaktoi incidentin u diskualifikua.

Por, përkundër kësaj, Grevisti realizoi një paraqitje dinjitoze, e cila ka arritur të na bëjë krenarë.

Emocionet ishin të jashtëzakonshme teksa Grevisti u bë kosovari i parë që shkel stadionin “Stade de France”, si një paraatlet, i barabartë me të tjerët nga e gjithë bota.

Realizimi i këtij rrugëtimi madhor për parasportin kosovar do ishte i pamundur pa lidershipin e presidentes së Komitetit Paralimpik të Kosovës, Njomza Emini.

“Grevisti tregoi maturi dhe profesionalizëm. Ky është vetëm fillimi për të dhe për shumë parasportistë të tjerë. Ne, si Komitet, jemi shumë krenarë për paraqitjen e Grevistit dhe të delegacionit tonë, si dhe kontributin e dhënë për parasportistët dhe shtetin tonë në Paris”, tha Emini nga Parisi.

Komiteti Paralimpik i Kosovës i është mirënjohës të gjithë atyre që i kontribuuan paraqitjes së parë të Kosovës në Lojërat Paralimpike “Paris 2024”, si dhe që mbështesin parasportin kosovar, në veçanti falënderon Zëvendëskryeministren Emilija Rexhepi, për pjesëmarrjen e saj dhe mbështetjen e dhënë, Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Qeverinë e Republikës së Kosovës, si dhe sponsorin gjeneral TEB Bank./ KultPlus.com

Sonte nis Festivali i Teatrove, bashkon prodhimet teatrale shqiptare

Sonte do të fillojë Festivali i Teatrove në Ferizaj. Sivjet është edicioni i 54-t i cili do të hapet në teatrin “Adriana” me shfaqjen “Mishi i Egër”.

“Festivali në Ferizaj jo vetëm nga vjetërsia e organizimi, por edhe nga aspekti i konkurrencës është festivali i vetëm mbarë shqiptar që për shumë vite e ruan konkurrencën brenda produkteve të mira teatrore. Është rasti i vetëm që qytetarët e Kosovës dhe jo vetëm kanë mundësi të shohin prodhimet më të mira teatrore”, ka thënë Besim Ugzmajli, drejtori i Festivalit në “Mirëmëngjesi Kosovë” në RTK.

Ugzmajli ka thënë se në planet e tyre është edhe prodhimi i shfaqjes që e ka ekskluzivitetin e premierës për festivalin. Ka njoftuar gjithashtu se Teatri Kombëtar i Shqipërisë, Teatri Kombëtar i Kosovës, Teatri Shqiptar në Shkup, Teatrot e qyteteve në Ferizaj, Prizren, Gjilan e Gostivar do të luajnë në skenën e teatrit “Adriana”. Pjesë e programit janë shfaqjet “Audienca”, “Charles III”, “Kamarja e turpit”; “Tartufi”, “Çifti i hapur”, “Turjela” e “Togeri i inishmorit”.

Si çdo vit edhe sivjet FTF do të përballë opinionet me panelet e diskutimit ndër temat “Teatri dhe lufta”, “Modalitetet e mobilitetit të teatrove shqiptare”.

Nuk do të mungojnë as netët muzikore të cilat mbahen në oborrin e teatrit të qytetit. FTF do të zgjasë deri më 6 shtator.

Himni i Kosovës intonohet në palestrën ‘Serbia’ në Sarajevën Lindore

Xhudistët kosovarë kanë fituar pesë medalje në Kampionatin Ballkanik që u mbajt në Sarajevë në fundjavë. Mirëpo, më shumë bujë se sa medaljet e fituara ka bërë intonimi i himnit të Kosovës në këtë aktivitet, pasi ai u mbajt në pjesën e Sarajevës lindore, që është nën autoritetin e Republikës Srpska në Bosnjë e Hercegovinë.

Në fakt, ky kampionati është zhvilluar në sallën “Serbia” në sheshin “Serbia” në Sarajevën Lindore.

“Çka do të thonë për këtë Dodiku e Kosharaci: Himni i Kosovës intonohet në sheshin ‘Serbia’ në Sarajevën Lindore”, është titulli i artikullit në gazetën “Slobodna Bosna”.

Sipas këtij mediumi pjesë e Këshillit Organizativ të Kampionatit Ballkanik ishin edhe kryetari i komunës së Sarajevës Lindore, Lubisha Qosiq dhe Miroslav Vujiçiq, deputet serb në Bosnjë-Hercegovinë.

Në këtë kampionat kanë garuar rreth 150 xhudistë nga Bosnjë-Hercegovina, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Bullgaria, Rumania, Greqia, Turqia, Moldavia, Shqipëria e Kosova, derisa Serbia refuzoi pjesëmarrjen për shkak të Kosovës.

Në videon e publikuar shihet se edhe të pranishmit në palestër e kanë respektuar himnin e Kosovës duke u ngritur në këmbë.

“Është interesant se pas garimit të garuesve kosovarë në sallën ‘Serbia’, në sheshin ‘Serbia’ në Sarajevën Lindore, është intonuar himni i Kosovës. Pasi pushteti në Republika Srpska dhe në Sarajevën Lindore nuk e njohin Kosovën si shtet, fillimisht do të mund të mendohej se është ndonjë lëshim i organizatorit. Por kjo është pak e besueshme duke ditur se kush ishte në këshillin organizativ. Mbetet  të shihet nëse Qosiqi dhe Vujiçiqi do të kenë pasoja politike për shkak të intonimit të himnit të Kosovës në mes të Sarajevës Lindore”, thuhet tutje në artikullin e këtij mediumi.

Në këtë kampionat me medalje të arta u stolisën Flaka Loxha, në kategorinë 57 kg dhe Debora Gjakova, në kategorinë 63 kg, me medalje të argjendta u stolisën Erza Muminoviqi, në kategorinë 52 kg e Dardan Cena, në kategorinë 73 kg, derisa medaljen e bronztë e fitoi Muhamedin Veseli, në kategorinë 66 kg./rtk/ KultPlus.com

Vdes reperi 53-vjeçar, Fatman Scoop

Reperi amerikan, Fatman Scoop ka vdekur në moshën 53-vjeçare pasi u rrëzua në një koncert të premten në Connecticut, ka thënë përfaqësuesi i tij për BBC.

Ai ishte duke performuar në parkun qendror të qytetit në qytetin Hamden kur u rrëzua në skenë.

Kryebashkiakja Lauren Garrett tha në një postim në Facebook se reperi u dërgua në një spital lokal me ambulancë, transmeton Klankosova.tv.

Por agjencia e tij e rezervimeve, MN2S, konfirmoi vdekjen e tij në një deklaratë për BBC, duke thënë se “trashëgimia e vendasit të Nju Jorkut do të jetojë përmes muzikës së tij të përjetshme”.

Herakliti: Heshtja, shëron…

Rreth 2,300 vjet më parë, ai arriti të përceptonte atë që shkenca moderne pohoi në shekullin e fundit, që gjithçka në univers është me të vërtetë në lëvizje të vazhdueshme, e për rrjedhojë ligji i ndryshimit është një koncept i gjithsejtë që vlen si për planetet dhe galaktiktat po ashtu edhe për atomet e molekulat, trupin, mendjen, karakterin dhe sjelljen e njeriut.

Herakliti i Efesit lindi në një familje të pasur në Ioni, një qytet në brigjet greke, por që jetonte në pyll për të soditur universin.

Ne kemi bindjen se do t’i lexoni me kënaqësi këto brilantë filozofikë dhe do të na thoni cilën praktikoni apo vlerësoni më së shumti në jetën tuaj.

Njeriu bëhet më së shumti vetvetja kur arrin seriozitetin e një fëmije që është duke lozur.

Askush nuk mund ta kalojë të njëjtin lum dy herë, sepse ai rrjedh, dhe nuk është i njëjti lumë, dhe ai vetë ndryshon, nuk është më i njëjti njeri.

Nuk ka asgjë të përhershme, përveç ndryshimit.

Koha është një lojë që fëmijët e luajnë bukur.

Bollëku i informacionit nuk garanton urtësinë te njeriu.

Karakteri yt o njeri, është fati yt!

Është nëpërmjet ndryshimit që ne gjejmë qëllimin.

Shpirti është pikturuar me ngjyrat e mendimeve të tij.

Heshtja, shëron.

Çfarë është ndarë do të bashkohet, dhe çfarë është bashkuar do të shpërthejë.

Të zgjuarit ndajnë të njëjtën botë, ndërsa të fjeturit janë secili në botën e vet.

Rruga për t’u ngjitur dhe rruga për të zbritur është një dhe e njëjta.

Të gjitha gjërat vijnë në ekzistencë si konflikt midis dy të kundërtave.

Sytë dhe veshët janë dëshmitarë të këqinj për njeriun me shpirt barbar.

Historia është një fëmijë që bën kështjella prej rëre në breg të detit, ndërsa ai fëmija është gjithë madhështia e pushtetit të njeriut.

Nuk është asnjëherë tepër vonë për të kërkuar një botë të re.

Zjarri jeton për shkak të vdekjes së Tokës, ajri jeton për shkak të vdekjes së zjarrit, uji jeton prej vdekjes së ajrit, dhe Toka jeton prej vdekjes së ujit.

Natyrës i pëlqen të fshihet.

Njerëzit duhet t’i mbrojnë ligjet ashtu siç mbrohen muret e qytetit./shkollaesuksesit/KultPlus.com

‘Fustanin që ta solla mbrëmë’ nën interpretimin e Parashqevi Simakut (VIDEO)

Parashqevi Simaku është këngëtare e muzikës shqipe. Ajo u lind në Kavajë  më 1 shtator 1966. Me këngën filloi qysh në moshën e hershme të saj, duke bashkëpunuar me kompozitorë të talentuar.

Përgjatë karrierës së saj muzikore mori pjesë në shumë koncerte dhe festivale muzikore, në të cilat edhe u shpërblye me çmimin e parë.

Sot në ditëlindjen e sajtë 58-të, KultPlus ju sjell tekstin dhe këngën ‘Fustanin që ta solla mbrëmë’,të interpretuar nga Parashqevi Simaku:

Fustanin qe ta solla mbreme,
a s’e vesh moj per hatrin tim.
Fustanin qe ta solla mbreme,
a s’e vesh moj per hatrin tim

Aman a s’e vesh moj per hatrin tim,
se jam rriture jetim,
Aman a s’e vesh moj per hatrin tim,
se jam rriture jetim

Fustanin o me lule shume,
a s’e vesh moj per hatrin tim.
Fustanin o me lule shume,
a s’e vesh moj per hatrin tim.

Aman a s’e vesh moj per hatrin tim,
se jam rriture jetim
Aman se jetim jam rriture,
me kulac moj te siture./KultPlus.com

Drejtoria e Arkivave prezanton projektin novator të Muzeut Arkivor

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave (DPA) prezantoi para medieve projektin novator të Muzeut Arkivor, i cili do të hapë së afërmi dyert për publikun.

Lajmi u bë me dije nga drejtori i përgjithshëm i Arkivave, Ardit Bido, në një dalje përpara medieve në Sarandë, në përmbylljen e turit shëtitës të një prej ekspozitave të saj më të mirëpritura nga publiku, “Rikthim në traditë, veshjet popullore të shqiptarëve”.

“Ne jemi duke krijuar Muzeun Arkivor, që prezantohet brenda këtij viti, i cili është një muze atipik, sepse ne tentojmë që të pasqyrojmë të gjithë pasurinë tonë kombëtare në një hapësirë të vogël, por që jam i bindur që do të jetë një ndër muzetë më interesantë në Shqipëri. Do të prisni pak mua derisa ta prezantojmë.”

Në bashkëpunim me bashkinë e Sarandës, DPA-ja shfaqi pranë Muzeut të Traditës Sarandiote ekspozitën, që rrëfen përmes fotografive galerinë e kostumeve popullore të mbarë trevave shqiptare.

I pranishëm në këtë aktivitet, drejtori i përgjithshëm i Arkivave, Ardit Bido, u shpreh në një dalje për mediet se përmes arkivave shëtitëse, synohet të përçohen vlerat e trashëgimisë kulturore kombëtare.

“Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave tenton që të sjellë trashëgiminë kulturore të shqiptarëve, veçanërisht në bregdet gjatë verës, sepse shqiptarët aty janë. Pra, në gjithë pika turistike dhe ekspozita mbi trashëgiminë kulturore, mbi veshjet popullore, të cilat shumë njerëz nuk i njihnin, në fakt ka qenë edhe në Durrës, edhe në Shëngjin, edhe në Krujë, që ka masivitet gjatë verës. Ka qenë edhe në Pogradec, në Himarë dhe është edhe në Sarandë. Kudo ku ka njerëz, të cilët mund të shohim trashëgiminë e vyer të kombit tonë, ne shkojmë aty. Nuk presim që ata të vijnë te ne për të parë elementet e veçanta të së kaluarës, të cilat janë një frymëzim në fund të ditës për të ardhmen”, tha Bido.

Në vijim të fjalës së tij, Bido shtoi se ekspozita përfshin edhe kostumet popullore të komunitetit të arbëreshëve të Italisë dhe të arvanitasve të Greqisë, për të treguar larmishmërinë e traditës sonë.

“Ekspozita ka të bëjë me kostumet popullore të të gjitha trevave shqiptare, përfshi edhe arbëreshët e Italisë, apo arvanitasit në Greqi, përtej pra trungut kombëtar, për të treguar larmishmërinë e madhe që kemi në traditën tonë. Dhe besoj se është mjaft interesante, është pritur mjaft mirë në të gjitha qytetet, ku ka shkuar kjo ekspozitë sepse njerëzit kuptojnë sesi gjyshërit dhe gjyshet e tyre visheshin në përditshmërinë e tyre. Stërgjyshërit apo stërgjyshet e tyre për mosha më të vogla, të cilat le të themi nuk i kanë parë me sy këto, por që i kanë së paku në një traditë gojëdhënë. Kanë mundësinë që t’i shohin në treva të ndryshme nga ata janë, të shohin veshje karakteristike të shqiptarëve, të cilat janë mjaft të bukura, shumë të mirëpunuara, goxha të shtrenjta dhe mbi të gjitha e detaje, të cilat sot fatkeqësisht po humbet edhe tradita e të rikthyerit të këtyre detajeve në veshjet tona”, tha kreu i DPA-së.

Ekspozita “Rikthim në traditë, veshjet popullore të shqiptarëve” është shfaqur më herët në Gjirokastër, në Tepelenë, në Shkodër, në Korçë, në Krujë, në Durrës, në Kallarat, në Tropojë, në Lin dhe në Elbasan./atsh/ KultPlus.com

Ikona e muzikës shqiptare, Parashqevi Simaku feston ditëlindjen e 58-të

Njëra ndër ikonat e muzikës së lehtë dhe popullore shqiptare feston sot ditëlindjen e 58-të. Më zërin e saj të mahnitshëm, Parashqevi Simaku fitoi shumë shpejt zemrat e popullit shqiptar, shkruan KultPlus.

Ajo edhe sot mbahet në mend për gjithçka që dha në skenë para viteve të 90-ta.

Parashqevi Simaku u lind në Kavajë më 1 shtator 1966 dhe më pas u shpërngul në Durrës. Ajo që e vogël filloi të këndojë, duke bashkëpunuar me kompozitor të talentuar. Këndoi shumë në festivale edhe koncerte e pranverës.

Në 1988 fiton çmimin e parë të Festivali i 27-të i Këngës në RTSH me këngën “E duam lumturinë”, kompozuar nga Pirro Çako. Pas vitit 1991 ajo largohet edhe jeton në SHBA, duke u marr edhe atje me muzikën, dhe duke nxjerr një album të ri. Hera e fundit që u shfaq në Shqipëri ka qenë viti 1996 në Festivali i 35-të i Këngës në RTSH si e ftuar.

Disa nga këngët që Parashqevi Simaku këndoi përballë publikut shqiptar janë: Gëzimi i shtëpisë së re (1983), Në moshën e rinisë (1985), Një mëngjes (1986), Kur lulëzon bliri (1986), Me sytë e tu (1987), Çdo mëngjes, Çdo gjë bashkë ne e ndajmë, Buzë detit jemi rritur, Bashkëmoshatarët (1987), Koha nuk na pret (1987), E duam lumturinë (1988) e shumë të tjera./ KultPlus.com

Parku Kombëtar i Malit të Dajtit, Rama: Mozaik i natyrës që i rri mbi krye Tiranës

Mali i Dajtit, vetëm 22.4 kilometra larg qendrës së kryeqytetit, 1 613 metra mbi nivelin e detit, është një tjetër atraksion i mrekullueshëm për turistët e huaj që vendosin të vizitojnë vendin tonë.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga Parku Kombëtar i Malit të Dajtit, një mozaik i natyrës që i rri mbi krye Tiranës duke ofruar mundësi për aktivitete të llojllojshme dhe peizazhe të jashtëzakonshme.

Mali i Dajtit me peizazhet pyjore të ahut, dushkut, gështenjave, qershive, frashërit, pishave të zeza, të fton të shkëputesh tërësisht nga jeta urbane e Tiranës për t’u bërë pjesë me natyrën.

Me rreth 26 lloje drurësh dhe shkurresh pyjore, të cilat mbulojnë rreth 80 % të territorit, bimësh e barishtore, kafshët dhe shpendët e egra, dy majat dominuese, “ballkonet”, që qëndrojnë mbi shkëmbinjtë e pjerrët, kjo zonë është kthyer në një atraksion për turistët e huaj, që pëlqejnë natyrën dhe aventurën.

Vizitorët mund të shijojnë edhe pamjet spektakolare të perëndimit të diellit që në mbi 1000 metra lartësi ofrojnë një spektakël të mahnitshëm, duke u shoqëruar dhe nga një pafundësi dritash vezulluese të Tiranës.

‘Mos shikoni kisha e xhamia, feja e shqyptarit asht shqyptaria!’

Nga Pashko Vasa

O moj Shqypni, e mjera Shqypni,
Kush te ka qitë me krye n’hi?
Ti ke pas kenë një zojë e randë,
Burrat e dheut të thirrshin nanë.

Ke pasë shumë t’mira e begati,
Me varza t’bukura e me djelm t’ri,
Gja e vend shumë, ara e bashtina,
Me armë të bardha, me pushkë ltina,

Me burra trima, me gra të dlira;
Ti ndër gjith shoqet ke kenë ma e mira.
Kur kriste pushka si me shkrep moti,
Zogu i shqyptarit gjithmonë i zoti
Ka kenë për luftë e n’luftë ka dekun
E dhunë mbrapa kurr s’i mbetun.
Kur ka lidhë besën burri i Shqypnisë,
I ka shti dridhën gjithë Rumelisë;
Ndër lufta t’rrebta gjithëkund ka ra,
Me faqe t’bardhë gjithmonë asht da.
Por sot, Shqypni, pa m’thuej si je?
Po sikur lisi i rrxuem përdhe,
Shkon bota sipri, me kambë, të shklet
E nji fjalë t’ambël askush s’ta flet.
Si mal me borë, si fushë me lule
Ke pas qenë veshun, sot je me crule,
E s’të ka mbetun as em’n as besë;
Vet e ke prishun për faqe t’zezë.
Shqyptar’, me vllazën jeni tuj u vra,
Ndër nji qind ceta jeni shpërnda;
Ca thone kam fè ca thonë kam din;
Njeni:”jam turk”, tjetri:”latin”
Do thonë: “Jam grek”, “shkje”-disa tjerë,
Por jemi vllazën t’gjith more t’mjerë!
Priftnit e hoxhët ju kanë hutue,
Për me ju damun me ju vorfnue!
Vjen njeri i huej e ju rri n’votër,
Me ju turpnue me grue e motër,

Letra

Poezi nga Miguel Hernandes

Nga një tryezë poste që kurrë s’mbetet shkretë
ku rrinë kujtimi, brenga zemra dhe heshtja vetë,
posi pëllumba letrat degdisen që me natë.
I ndiej tek flatrojnë për në shtegtim të gjatë.

Dhe ja, ku jam rrethuar me burra e me gra,
plagosur nga mungesat, nga ndarjet e mëdha.

Letra, pusulla, fjalë: që nisen në hapësirë, ëndrra ende pa çelur,
mendime ende pa gdhirë, të gjitha marrin rrugën drejt vatrës e drejt pragut,
si ndjenjë dërguar ndjenjës, si gjak dërguar gjakut.

Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj.
Një shtresë e trashë pluhuri mbulon letrat që s’duhen,
aty u zverdhën faqet, aty germat u shuhen,
aty humbasin radhët.

Ku mallet derdhur qenë, aty jep shpirt gëzimi.
Pasi cepat u brenë,aty rropaten thellë
(ç’varrezë e llahtarshme!)
hem ndjenjat e kaluara, hem dashuritë e tashme

Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë,
se unë do të të shkruaj.

Po kur të shkruaj unë do dridhet kallamari:
do skuqet bojë e zezë, me flakërima zjarri.
Se kur të shkruaj unë, do shkruajnë eshtrat e mia:
do shkruaj gjaku im gjithë gulç nga dashuria

Do marrë letra udhë, si shpend në zjarr kalitur,
me dy flatra të forta dhe një adresë të ndritur.
Si zog që për fole qiell- ajër do të ketë,
mishin, gishtërinjtë e tu dhe frymëmarrjen vetë.
Do mbetesh ti e zhveshur tek dridhesh me ngadalë,
e gatshme ta ndiesh letrën pas gjoksit tënd të valë.

Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë,
se unë do të të shkruaj.

Një letër dje kam parë sesi mbeti pa zot,
mbi sy tek i flatëronte dikujt që s’ngrihej dot.
Letrat që mbesin gjallë dhe për të rënë tregojnë:
që regëtijnë si njerëz, veç sy s’kanë të shikojnë.

Kur dhëmbëqenzit rriten, unë ndiej pranë veshit tim
ërmimn’ e letrës sate tamam si një gjëmim.
Dhe mos e marsha zgjuar, në gjumë do e marr atë letër./KultPlus.com

Nis sezoni i ri i teatrove në Shqipëri, TKOB nis me mbrëmje gala

Me ardhjen e Shtatorit, nis edhe sezoni i ri për teatrot në vend. Ndonëse duhet edhe pak që këto institucione të prezantojnë kalendarin e plotë për këtë sezon, sërish kanë bërë me dije se cilat do të jenë shfaqjet e para që do t’i rikthejnë tek publiku.

Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit, bën me dije se më 14 Shtator do të nisë sezonin e ri artistik, me një mbrëmje gala, që do t’i hapi rrugën një sezoni të gjallë ku nuk do të mungojë shfaqjet operistike, baleti dhe shfaqjet nga Ansambli Popullor.

Ndërsa në skenën e Tetarit Kombëtar, në 15 Shtator do të luhet shfajqa “Karnavalet e Korçës”, një produksion i Andon Zako Çajupi, ndërsa vetë kasti i Teatrit Kombëtar ka nisur punën për premierën “Fausti”, një bashkëproduksion mes Teatrit Kombëtar dhe Sardega Tetaro, me regji të regjisorit dhe dramaturgut Italian Davide Iodice.

Teatri Kombëtar Eksperimental, në bashkëpunim me Teatrin Metropol, më 4 Shtator e nis me shfaqjen “Marmelladov” me regji të Xhino Musollari, pjesë e festivalit “Hapat” që i dedikohet regjisorëve dhe aktorëve të rinj.

Shtatori i rikthen trupat artistike në kryeqytet pas një turi shfaqjesh që patën në zonat me të frekuentuara turistike./tvklan/ KultPlus.com