Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka bërë të ditur se është shtyrë afati për aplikim në thirrjen publike për mbështetje të projekteve në Art, Kulturë dhe Trashëgimi Kulturore 2024.
MKRS ka vendosur që afati për aplikim të shtyhet deri më datën 29 prill.
“Shtyhet deri me datën 29 prill afati për aplikim në thirrjen publike për mbështetje të projekteve në Art, Kulturë dhe Trashëgimi kulturore 2024!”, thuhet në njoftimin e Ministrisë.
Detajet e hollësishme të thirjes mund t’i lexoni këtu:
Drejtoria e Kulturës në Komunën e Prishtinës ka përkujtuar profesorin e letërsisë shqipe dhe poetin “Basri Çapriqi” përmes shfaqjes së filmit dokumentar “Në teh të erës”, në Ditën Botërore të Librit.
Nga Komuna e Prishtinës janë shprehur se jo rastësisht është përzgjedhur poeti Basri Ҁapriqi për ta shënuar 23 prillin – Ditën Ndërkombëtare të Librit, pasi sipas tyre Çapriqi na la një trashëgimi të pasur letrare.
“E kujtuam profesorin e letërsisë shqipe, studiuesin, publicistin dhe njeriun shembullor që na la trashëgimi të pasur letrare.
Çapriqi i këndoi lirisë së Kosovës, ai ishte rreshtuar në rezistencën rugoviane kundër së keqes. I këndoi njeriut tradicional që po hynte në modernitet pikërisht përmes vetënjohjes në jodhunë dhe luftës për liri”, thuhet në njoftim.
Shfaqjen e këtij filmi dokumentar e ka mundësuar Ambasada e Malit të Zi, Drejtoria e Kulturës së Komunës së Prishtinës dhe Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club”. /KultPlus.com
Panairi i 3-të mbarëkombëtar i librit akademik dhe shkencor vijoi sot me programin e ditës së dytë të tij, i cili përveç të tjerave përmbante edhe promovim botimesh muzikore. Një prej tyre ishte promovimi i kolanës nga prof. dr. Eno Koço, “42 vjet regjistrim me Orkestrën Simfonike të RTSH-së”, në 18 CD, realizuar me mbështetjen e RTSH dhe bashkisë së Tiranës.
Një tjetër botim i ASHSH-së ishte “Fjalë pa nota” e akademik Vasil S. Tole, si dhe “Koncert për violinë dhe klavil”, po nga akad. Vasil S. Tole.
Botimet u paraqitën nga prof. Lorenc Radovani, dr. Edmond Buhara dhe akad. Vasil S. Tole.
Ndërkohë në sallën “Aleks Buda” u promovua sot botimi i shtëpisë botuese Toena, Arbëreshët – Shqiptarët e Italisë (Vendbanimet, historia, kultura, ritet e objektet e kultit)” me autor Fatmir Toçin.
Gjate promovimit morën fjalën prof. dr. Rami Memushaj, akad. Shaban Sinani, akad. Pëllumb Xhufi, prof. Neritan Ceka, si dhe vetë autori i librit./atsh/ KultPlus.com
Galeria Kombëtare e Kosovës do të mbajë lexim dhe bisedë të përbashkët me Radical Sense të premten, duke filluar nga ora 18:00.
Bashkë do të lexohet dhe diskutohet mbi tekstin “Transformimi i heshtjes në gjuhë dhe veprim” nga Audre Lorde (1977).
Në këtë ese, përmes përvojës së saj personale me sëmundjen dhe mbijetesën, Lorde flet mbi forcën e gjuhës për të ndryshuar jetët tona. Ky lexim dhe diskutim do të ndodhë në bashkëbisedim me punën e Silvi Naçit “Untitled (hands)” (2019), pjesë e ekspozitës aktuale në GKA “Ngjarja e një fijeje.
Narrativat globale në tekstil”. “Untitled (hands)”, eksploron marrëdhënien mes dhunës dhe përkujdesit brenda aktit dhe performancës së trupit, duarve dhe gjuhës si hapësira lirie, dhe ripërvësimin/queerizimin e gjuhës së fotografisë.
Teksti i Lorde është përkthyer në shqip nga Doruntina Vinca, pjesë e botimit Radical Sense, Vëllimi 2 (2023) me tekste feministe në gjuhën shqipe./KultPlus.com
Tirana gjithnjë e më shumë po kthehet në destinacionin e preferuar të turistëve të huaj.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale opinione të disa prej turistëve të huaj që kanë vizituar së fundmi kryeqytetin, të cilët shprehen të befasuar nga Tirana.
“Tirana, epiqendra dinamike e 365 ditëve turizëm, gëlon çdo ditë nga gjuhë të ndryshme të botës teksa zbulon një transformim sfidues sa modern, aq edhe autokton në mikpritjen e vet të ngrohtë siç shqiptarët e ofrojnë më së miri”, u shpreh Rama.
Tirana është kthyer në një qendër atraksioni turistik për turistë të huaj nga rajoni, Evropa, por edhe më gjerë, ndërsa transformimi i kryeqytetit po zë gjithashtu hapësira në revistat më të njohura të botës.
Pyetjes se çfarë e ka befasuar në Tiranë, Suhad nga Australia shprehet se është shumë bukur të shohësh një xhami dhe një kishë në të njëjtin vend. “Këtë mëngjes ndërsa po bëhej falja e Bajramit mund të dëgjoje kambanat e kishës në të njëjtën kohë dhe mendoj se kjo është befasuese, por edhe shumë e bukur për Tiranën”, tha ai.
Për Sukinën nga Irlanda Tirana është krejt ndryshe, është në rritje. “Është mjaft moderne, por historike. Gjithashtu është mjaft e mirë për t’u parë, është një miks i bukur”, thotë ajo.
Devine nga Nigeria dhe Yan nga Belgjika vlerësojnë veçanërisht motin e mirë.
Për Emily nga Italia, gjëja që e ka befasuar më shumë në Tiranë është fakt që ka shumë gjelbërim, ajri është i pastër, njerëzit janë shumë simpatikë, sillen mirë mbi të gjitha me turistët. “Jemi ndjerë shumë të mirëpritur”, tha ajo.
Për John nga SHBA në Tiranë janë shumë vende të ndryshme ku mund të ecësh dhe të njihesh me lagjen duke ndjerë atmosferën vendase shumë thjesht.
Melisa nga Turqia shprehet se është befasuar nga njerëzit. “Më kanë befasuar shumë. Janë shumë miqësorë dhe janë vërtetë të gatshëm për të ndihmuar nëse ke nevojë për ndonjë ndihmë ose nëse ke ndonjë pyetje. Mendoja se do të ishin më dominues, ose ndoshta pak agresivë, por nuk janë aspak. Janë kaq të ëmbël”, tha ajo./atsh/KultPlus.com
Baleti Kombëtar i Kosovës, do të shfaq baletin “Time” në Elbasan, me koreografi nga Taulant Shehu, në kuadër të Festivalit “Albanian Dance Competition, Creativity and Interpretation 2024”.
“Time” do të shfaqet në teatrin Skampa në qytetin e Elbasanit, me dt 29.04.2024, duke bërë kështu edhe përmbylljen e festivalit.
Që prej vitit 1982, 29 prilli shënohet edhe si Dita Botërore e Vallëzimit, prandaj me këtë paraqitje në Elbasan, Baleti Kombëtar i Kosovës shënon edhe Ditën Botërore të Vallëzimit./KultPlus.com
Aleksander Wurz dhe Franz Wurz para një numri të madh të pranishmëve kanë bërë prezantimin e “Qendrës Automobilistike Rajonale për Trajnimin, Sigurinë dhe Edukimin e Shoferëve”, qendër kjo që ka për qëllim trajnimin e shoferëve për orë shtesë, orë që shërbejnë në aftësimin e evitimit të aksidenteve në rrugë, e që në Kosovë janë në një numër të lartë, sidomos ato me fatalitet, shkruan KultPlus.
Kjo qendër e projektuar nga familja Wurz e që qendra të tilla nëpër Evropë i ka realizuar në 50-të sosh, nëse arrihet të realizohet edhe në Kosovë, atëherë numri i këtyre qendrave arrin në 51.
Projekti i iniciuar nga Nexhat Krasniqi, para të pranishmëve është vlerësuar me një rëndësi të madhe, pasi që nëse ngritet një qendër e tillë në Kosovë, do të jetë më inovativja nga qendrat paraprake dhe më e madhja në rajon.
Prezantimi që është mbështetë edhe nga Ambasada e Austrisë në Kosovë, është përshëndetë nga vet ambasadori George Schnetzer, i cili këtë investim e ka parë si një investim shumë premtues për shoqërinë kosovare.
Një investim i tillë është mirëpritë edhe nga përfaqësues të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe asaj të Infrastrukturës.
Kurse në detaje është prezantuar nga Franz Wurz, i cili ka shpjeguar se kjo qendër ofron shumë shërbime, duke nisë prej fëmijëve në grupmosha të ndara, për motoçiklistë, ngasës të makinave, autobusëve, kamionëve e deri te qendrat rekreative, për të gjithë ata që duan të provojnë adrenalinën e ngasjes së shpejtë.
Ky prezantim nëpërmjet një videoje është përshëndetë edhe nga eurodeputeti austriak Lukas Mandl, i cili poashtu e ka vlerësuar ndërtimin e kësaj qendre.
Dhe krejt për fund, ky prezantim që u udhëhoq nga Safet Gërxhaliu u përmbyll me thirrjen për institucionet e vendit që sa më shpejt ti jepet drita jeshile këtij projekti, me qëllim që Kosova të renditet me shtetet e tjera të zhvilluara sa i përket ngasjes në trafik, e që për qëllim primar ka uljen e aksidenteve të shumta, e që Kosova e ka numrin shumë të lartë./ KultPlus.com
Më 24 prill 1960 filloi transmetimi i Televizionit Shqiptar.
Themeluesit e saj ishin Petro Kito, ish-drejtori i Radio Tiranës dhe Fuat Bozgo, kreu i editorialit kulturor në Radio.
Në foto spikerja e parë e televizionit shqiptar, Stoli Beli.
Përveçse ishte spikerja e parë e ekranit të RTSH-së, ajo më pas u bë edhe gazetarja e parë, redaktorja dhe regjisorja e parë në Shqipëri. Vdiq në janar 2020. /KultPlus.com
Në mjediset e Europe House, Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), në bashkëpunim me Institutin Italian të Kulturës, organizoi një mbrëmje letrare me të ftuar special poetin, dramaturgun dhe fotografin arbëresh, Mario Calivà.
Aktiviteti u çel me fjalën përshëndetëse të drejtoreshës së Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), prof. Diana Kastrati, e cila theksoi rëndësinë e këtij aktiviteti si inciativë e rëndësishme e dy institucioneve.
Ndryshe nga poezia e traditës që idealizon botën arbëreshe, poezia e Caliva-së e trajton universalitetin e aktualitetit arbëresh duke të shpënë drejt botës arbëreshe dhe pasuruar njëkohësisht edhe poezinë arbëreshe por edhe atë shqipe. Dr. Fabio Rocchi u ndal te kategoria e “romancës” arbëreshe mënyra e të shkruarit dhe narrativa e shkrimeve të autorit brenda universit arbëresh.
“Të shkruash do të thotë të ekzistojë një popull dhe një pjesë e historisë së arbëreshëve përkon me historinë e Shqipërisë”, u shpreh poeti Mario Calivà. Sipas tij, të qenit shkrimtar të ofron një liri të madhe, pa ndjekur rregullat që kufizojnë filologun apo historianin, por kjo ndodh nëse qëllimi letrar është i qartë duke ruajtur një lloj koherence brenda fakteve historike.
Në këtë aktivitet poetit Mario Calivà iu dha çmimi i tretë i fituar në konkursin “KrenArbëria” zhvilluar nga QSPA, me motivacionin: Për tregimin “Mushku” në të cilin ka arritur të japë prova të prekshme të qëndrueshmërisë së kulturës arbëreshe përmes përdorimit të arbërishtes, duke shpërfaqur edhe lidhje jetike me traditën letrare italiane./atsh/KultPlus.com
Gjendet vendi i sepulturës së Platoni, filozofit të madh të Greqisë Antike. Është e dokumentuar në papiruset e gjetura në Ercolano, qytezë që u shkrumbua në vitin 79 të e.s nga Vesuvi së bashku me Pompein. Ndodhej në kopshtin e rezervuar për të në Akademinë e Athinës, pranë Museion ose ndryshe i njohur me Tempulli i Muzave.
Zbulimi është i përmbyllur në një mijë fjalë në Papirusin e Historisë së Akademisë së Filodemit të Gadarës, ku janë gjetur 10 fragmente të reja.
Në text shkruhet se Platoni u shit si skllav në 404 p.e.s kur Spartanët pushtuan ishullin e Egina, menjëherë pas vdekjes së Sokratit rreth vitit 399 p.e.s. Deri më sot mendohej se a u shit si skllav në vitin 387 gjatë qëndrimit në Sicili, ku qe i ftuar i Dinoisit të Siracusës.
Në tekst flitet për natën e fundit të tij, por edhe për rrethanat të tjera të reja e të panjohura mbi Orakullin e Delfi.
Platoni, së bashku me Sokratin dhe Aristotelin, kanë qenë ndër mendjet me të ndritura të njerëzimit, dhe themeluan bazat e mendimit filozofik perëndimor./tema/KultPlus.com
Rrjeti i Grave të Kosovës ka shprehur shqetësim të madh në lidhje me dënimin e dhënë nga Gjykata Themelore në Prishtinë, ndaj gjashtë të akuzuarve për rastin e dhunimit të 11-vjeçares.
Nga RrGK thonë se gjykata ka shqiptuar minimumin e dënimit dhe këtë e kanë quajtur si vendim skandaloz dhe të papranueshëm.
“Vepra penale për të cilën po akuzohen të pandehurit sipas Kodit Penal të Kosovës, neni 227, paragrafi 7, është e dënueshme me burgim së paku 10 vjet. Në këtë rast, gjykata ka shqiptuar minimumin e dënimit, gjë që e vlerësojmë si skandaloze dhe të papranueshme, veçanërisht kur kemi të bëjmë me një rast i tillë”, thuhet në reagimin e RrGK-së.
RrGK ka shtuar se dënimet minimale shkaktojnë shqetësim për gratë dhe vajzat në Kosovë.
Gjykata Themelore në Prishtinë i ka dënuar me 62 vite burgim 6 të akuzuarit e përfshirë në rastin e dhunimit të viktimës 11-vjeçare. Njëri nga të akuzuarit është dënuar me 12 vjet burgim, ndërkaq tre pesë të akuzuarit e tjerë janë dënuar me nga 10 vjet burg. Vendimi është marrë nga Departamenti për të Mitur.
“Të akuzuarit B.R, D.RR, B.S, M.S, F.S, M.R janë shpallur fajtor dhe janë dënuar nga gjykata, pasi të njëjtit veç e veç kanë kryer veprën penale të Dhunimit, ashtu që i akuzuari B.RR është dënuar me dënim me burgim në kohëzgjatje prej dymbëdhjetë (12) viteve, ndërsa të akuzuarit D.RR, B.S, M.S, F. S dhe M.R janë dënuar në kohëzgjatje prej dhjetë (10) vitesh, secili veç e veç. I akuzuari G.S është liruar nga aktakuza për veprën penale të Dhunimit, i pandehuri D.RR është liruar nga aktakuza për veprën penale Ndihmë në kryerjen e veprës penale të Dhunimit, i pandehuri F.S është liruar nga aktakuza për veprën penale Ndihmë në kryerjen e veprës penale të Dhunimi, si dhe i akuzuari E.S është liruar nga aktakuza për veprën penale Ndihmë në kryerjen e veprës penale të Dhunimit”, thuhet në njoftimin e Gjykatës.
Nga nesër (25 prill), fillon kampionati europian i xhudos për senior në Zagreb të Kroacisë dhe Kosova do të marrë pjesë me pesë garues.
Në këtë kampionat marrin pjesë 47 shtete, me 427 garues, 240 meshkuj dhe 187 femra, shkruan Indeksonline
Ekipi i Kosovës do të përfaqësohet nga xhudistët: Distria Krasniqi (-52 kilogram), Flaka Loxha (-57 kilogram), Akil Gjakova (-73 kg), Dardan Cena (-73 kg) dhe Loriana Kuka (-78 kg).
Distria dhe Flaka ndeshen ditën e parë kurse ditën e dytë ndeshet Akili dhe Dardani, Loriana ndeshet ditën e tretë.
Ekipi kosovar është nën udhëheqjen e trajnerit dhe selektorit Driton Kuka dhe Majlinda Kelmendi./Indeksonline/ KultPlus.com
Vjollca Duraku
Foto: Sovran Nrecaj
Gjigand, hijerëndë e plot autoritet, qëndronte portreti i artistit Abdurrahman Shala në ballë të sallës ku pikërisht 30 vite pas vdekjes së tij, familjarë, miq, kolegë, artistë dhe përfaqësues të institucioneve, ishin mbledhur për të promovuar monografinë “Mjeshtri që e bëri punën sikur të ishte e lehtë”.
Kjo monografi e cila është realizuar nga autori Visar Krusha është përmbledhje kronologike e detajeve të jetës së Abdurrahman Shalës duke paraqitur rrugëtimin e tij jetësor, i cili ishte mjaft sfidues dhe plotë dramë jetësore, të cilat e shëndrruan atë në një mjeshtër që punën e vështirë e bënte të dukej se ishte lehtë e realizueshme.
Në libër shpaloset fëmijëria e tij e hershme dhe jeta e tij buzë detit në Shqipërinë Monarkike, përpjekja e tij e dështuar për t’u pranuar në Shkollën e Aktrimit në Beograd, aprovimi i ftesës së motrës së tij Mehribanes për t’iu bashkuar grupit të parë të trupës së aktorëve shqiptar në Teatrin e Kosovës, pjesëmarrja e së cilit në këtë institucion i dha vulën e “nismëtarit” për shumë projekte teatrale e filmike, të cilat janë paraqitur së bashku përvojat e kolegëve e familjarëve të aktorit, duke prekur thelbin e figurës së tij.
Vetë prania e mysafirëve në këtë promovim tregonte se ai qe një personalitet i jashtëzakonshëm, të cilit tre dekadat e kaluara nuk ia kishin zbehur aspak gjurmët. Përderisa, ashtu si në të gjallët e tij, figura e tij vëzhgonte në heshtje për të integruar kuptimin e thellë të ngjarjes, karakteristikë kjo që e kishte shndërruar atë në një mjeshtër të artit në disa dimensione, si aktor i teatrit dhe filmit, regjisor, producent, themeltar e drejtues institucional, e mbi të gjitha vizionar, idetë e së cilit tejkalonin aktualitetin e kohës kur ai jetoi.
Ceremonia e promovimit filloi nën interpretimin artistik të Armend Smajlit me poezinë “Deti” të Fatos Arapit e cila në mënyrë figurative përshkruante jetën e protagonistit.
Më tej përgjatë fjalimit, përveç fjalëve përshëndetëse aktori Smajli figurën e Abdurrahman Shalës e quajti pasuri shpirtërore, e cila përmes kësaj monografie është ndriçuar dhe si e tillë do të ruhet edhe për brezat e ardhshëm.
“Në përvjetorin e 30-të të vdekjes së tij ka pasur për qëllim parësor hedhjen në dritë të një figure artistike të jashtëzakonshme të vendit tonë, si një thesar i çmuar i trashëgimisë sonë teatrore e filmike. Kjo është një histori shpirtërore që duhet të ndriçohet e të ruhet për brezat e ardhshëm”, ka thënë Smajli.
Ndërsa Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, në fjalimin e tij tha se Abdurrahman Shala si artist e nismëtar i disa prej projekteve e institucioneve këtu duke përfshirë edhe “Kosova Filmin” ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e institucioneve publike, kulturore të vendit.
“Si anëtar i trupës së aktorëve shqiptar të Teatrit Kombëtar ai ishte një nga themeluesit e sektorit të dramës shqipe në këtë institucion. Bashkë me kolegët e gjeneratës së tij, luajtën për herë të parë në gjuhën shqipe por edhe në atë turke. Ai gjithashtu u bë regjisori i parë shqiptarë në këtë teatër madje duke sjellë në skenë edhe tekstin e parë shqip “Nuk martohem me pare” të Mutezan Pezës”, ka thënë Ministri Çeku.
Ai më tutje shtoi se sukseset e shumta ndërkombëtare të vendit në film dhe teatër sot, kanë gjenezën nga sukseset e gjeneratës së Abdurrahman Shalës, të cilët me filmat e tyre kanë marrë shumë shpesh edhe çmime në festivalet e kohës.
“Ky vit shënon 30 vjetorin e vdekjes së Abdurrahman Shalës. Botimi i monografisë kushtuar këtij është akti më i bukur i përkujtimit me të cilin do ta mbajmë edhe më afër kujtimin e tij të përjetshëm”, është shprehur Ministri Çeku.
Ndërsa Miranda Shala në emër të familjes së aktorit Abdurrahman Shala me nostalgji e risolli para të pranishmëve figurën e familjarit të saj, të cilin e thërrisnin “Lalko”, e që ndër të tjera i kishte porositur që gjiththherë punën ta bënin me zemër.
“Unë jam e sigurt se shumica në këtë sallë e kanë njohur “Lalkon” dhe jam e sigurt se të gjithë pajtoheni që ai ka pasur një prezencë të jashtëzakonshme. Rreptësia në fytyrën e tij, prezenca e tij, zëri i tij kur i ka thënë ato pak fjalë kanë reflektuar seriozitet dhe të ka imponuar një autoritet të tmerrshëm. “Lalko” ka qenë njeri i pak fjalëve. Pesha e heshtjes së tij të ka pushtuar. Por prapa kësaj qehreje të rëndë “Lalko” në brendësi ka qenë tmerrësisht i butë. Mënyra se si ai na ka dashur, përkëdhelur e përqafuar dhe si dhe kur na ka komplimentuar na ka përmbushur me dashuri që ende sot na përcjellë” ka thënë Miranda Shala.
Ajo më tej shtoi se mbi të gjitha “Lalko” kishte qenë edhe vizionar, i cili para 55 vitesh e kishte ideuar një projekt të domosdoshëm por që Kosovës i mungon ende.
“Kur është themeluar “Kosova Filmi” 55 vite më parë ai e ka paramenduar atë si një vend me disa salla të kino-s, amfiteatër, parqe e restorante, me qëllim që me i sjellë fëmijët dhe njerzit për vikend të kalojnë ditën aty. Do të thotë ka dashur të bëj vend atraktiv për gjithë familjen sepse “Lalko” e ka ditë rëndësinë e artit për zhvillimin e njeriut dhe shoqërisë. Një vend i tillë na mungon edhe sot”, përfundoi Shala duke treguar se Abdurrahman Shala në kohën e Luftës së Dytë botërore kishte shpëtuar shumë shqiptarë nga burgu, gjë të cilën nuk e kishte përmenduar asnjëherë për rrethin e gjerë.
Më tej fjalën e mori autori i monografisë Visar Krusha i cili tha se shumë qejf kishte pranuar ftesën për të punuar një monografi të tillë për këtë figurë karizmatike e cila përmes projekteve filmike e kishte pushtuar.
“Ajo që më ka fascionuar mua është se në të gjitha profilet që ka punuar ka pasur profesionalizëm dhe një nivel të lartë të performancës, njëkohësisht edhe me shumë përgjegjësi e këmbëngulje për të quar përpara dhe për të ngritur standardin e të krijuarit teatër dhe film në Kosovë, gjithmonë në favor të së mirës së përgjithshme” ka thënë autori Krusha.
Ai po ashtu tha se ndihet shumë i lumtur për botimin e këtij libri, i cili mund të shërbejë si referencë për gjeneratat e reja për të njohur më mirë traditën e filmit që e ka krijuar Shala bashkë me krijuesit e tjerë të gjeneratës së parë në Kosovë, për ta zhvilluar në traditë e për ta pasuruar këtë sistem të vlerave.
“Mendoj që ne si gjeneratë më e re e njerëzve që merremi me teatër dhe film jemi shkëputur pak nga ajo traditë dhe sistemi i vlerave që ka krijuar kjo gjeneratë, e në anën tjetër mendoj që kemi shumë për të mësuar nga ata. Në këtë kontekst besoj që duhet të merremi më seriozisht me konsolidimin e arkivave të krijimtarisë teatrore dhe filmike në Kosovë. Ato ekzistojnë por nuk janë të sistemuara e të qasshme për publikun”, ka përfunduar autori duke potencuar se gjatë punës në këtë krijimtari ka kuptuar që arkivimi i krijimtarisë artistike, i një institucioni kulturor dhe qasja e publikut në të është po aq e rëndësishme sa edhe vetë krijimtaria artistike.
Krejt në fund të ngjarjes aktori Armend Smajli u paraqit edhe njëherë me një poezi, kësaj radhe nga autori Din Mehmeti “Këndo ose vdis pa klithë”, pas së cilës të pranishmit patën mundësi të shijojnin ndejën nën tingujt e bukur të këngëve të Abdurrahman Shalës, krijuesit të projekteve si “Uka i Bjeshkëve të Nemuna”, “Si të vdiset”, “Era dhe Lisi” , “Kur pranvera vonohet”, “Proka”, “Njeriu prej dheu” etj.
Monografia “Mjeshtri që e bëri punën sikur të ishte e lehtë” është botuar nga shtëpia botuese “Integra” me mbështetje nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit dhe fondacioni Rockefeller Brothers./ KultPlus.com
Dje në Ditën Ndërkombëtare të Librit, në ambientet e jashtme të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë u hap Panairi i 3-të mbarëkombëtar i librit akademik dhe shkencor, i cili do të vijojë deri më 25 prill.
Ky panair zhvillohet si nismë e përbashkët e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Akademisë së Shkencave e Arteve të Kosovës dhe synon t’i bëjë të njohura arritjet më cilësore në botimet akademike, shkencore dhe universitare dhe promovimin e figurës dhe personalitetit të shkencëtarit e studiuesit shqiptar në hapësirën mbarëkombëtare.
Sipas Qendrës Kombëtare e Librit dhe Leximit, ky panair është më shumë se një ekspozim librash dhe aktivitetesh, pasi është një mesazh mbi nevojën për t’u mbështetur te një shoqëri që mendon dhe lexon, te një shoqëri ku intelektualët, shkencëtarët, studiuesit dhe gjuhëtarët nderohen dhe orientojnë zhvillimet e një vendi.
Nisur edhe nga dy edicionet e mëparshme (i pari në Tiranë në vitin 2022 dhe i dyti në Prishtinë në vitin 2023), ky panair shërben për ta nxjerrë më në pah botën akademike, shkencore shqiptare përmes botimeve, që në pjesën më të madhe të rasteve nuk kanë pasur vëmendjen e duhur publike.
Sipas Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit, libri shkencor e ka më të vështirë rrugën për te publiku dhe pse mendimi i tij është aq i rëndësishëm për zhvillimin shoqëror.
Tri ditët e panairit, përpos ekspozimit të librit në stenda të dedikuara, përmes promovimeve të arritjeve në nivel akademik; përmes paraqitjes së botimeve më të reja të institucioneve të lidhura drejtpërdrejt me kërkimin shkencor, të kërkuesve; studiuesve, trupave pedagogjikë, botuesve, panairi do të shërbejë si hapësirë dhe mundësi diskutimi mbi tema të rëndësishme të dijeve shqiptare, kërkimit shkencor dhe të drejtës së autorit./tema/KultPlus.com
Një pikturë e artistit austriak, Gustav Klimt që besohej e humbur për 100 vitet e fundit do të dalë në një ankand në Vjenë. Vlera e pikturës vlerësohet deri në 50 milionë Euro, megjithëse mund të ketë edhe një çmim më të lartë.
Ka shumë pyetje që kanë mbetur pa përgjigje për pikturën e papërfunduar, të cilën Klimt e filloi në 1917, një vit para vdekjes së tij. Po ashtu, ka edhe shumë debate se kush është gruaja në pikturë dhe se çfarë ka ndodhur me veprën e artit gjatë epokës naziste.
Besohet se përshkruan një nga vajzat e Adolf ose Justus Lieser, të cilët ishin vëllezër nga një familje e pasur industrialistësh hebrenj. Historianët e artit, Thomas Natter dhe Alfred Weidinger thonë se piktura është e Margarethe Constance Lieser, vajzës së Adolf Lieser.
Por shtëpia e ankandit Kinsky në Vjenë, e cila po nxjerr në ankand veprën e artit, thotë se piktura mund të përshkruajë një nga dy vajzat e Justus Lieser dhe gruas së tij Henriette. Kjo e fundit, e cila njihej si Lilly, ishte një mbrojtëse e artit modern.
Ajo u deportua nga nazistët dhe vdiq në kampin e përqendrimit të Aushvicit gjatë Holokaustit. Vajzat e saj, Helena dhe Annie, të dyja i mbijetuan Luftës së Dytë Botërore. Shtëpia e ankandeve tha në një deklaratë se fati i saktë i pikturës pas vitit 1925 ishte i paqartë.
Piktura po shitet në emër të këtyre pronarëve dhe pasardhësve ligjorë të Adolf dhe Henriette Lieser, bazuar në Parimet e Uashingtonit, një marrëveshje ndërkombëtare për kthimin e artit të grabitur nga nazistët tek pasardhësit e njerëzve nga të cilët janë referuar veprat./tvklan/KultPlus.com
Daniel Defo lindi në Londër më 1660. Ai ishte djali i një kasapi të quajtur Xhejms Fo (Danieli më vonë e ndryshoi mbiemrin e tij në Defo sepse tingëllonte më bukur). Danieli i ri mëson në një shkollë fetare dhe më pas filloi tregtinë duke shitur dhe blerë mallra të ndryshëm. Kështu, ai udhëtoi në të gjithë Europën.
Daniel Defo luftoi kundër mbretit Xhejms ll dhe më vonë u bashkua me ushtrinë e mbretit Uilliam lll. Ai u burgos dy herë, sepse shkroi disa tekste kundër kishës dhe qeverisë. Daniel Defo punoi shumë edhe me gazetën e tij, në të cilën shkroi më shumë se 500 shkrime me emrin e vet, më shumë se çdo shkrimtar tjetër në gjuhën angleze.
Ai pati një jetë shumë aktive. Vdiq në 1731 në Londër. Kur ishte pothuajse 16 vjeç, Daniel Defo filloi të shkruante novela. Të kësaj periudhe janë veprat: “Kapiten Singëlltoni”, “Moll Flanders” dhe “Roksana”, por libri që e bëri të famshëm në të gjithë botën është “Robinson Kruzo”. Kjo ishte novela e tij e parë, e shkruar më 1719 dhe pati sukses të menjëhershëm. Defoja u mbështet në historinë e vërtetë të një detari të quajtur Aleksandër Selkirk, i cili u braktis nga piratët në ishullin Juan Fernandes, një ishull i vogël në Oqeanin Paqësor.
Ai jetoi atje i vetmuar për katër vjet dhe mundi të largohej me ndihmën e një anijeje në vitin 1709. Shumë studiues letërsie e mbajnë Robinson Kruzonë si novelën e parë në krijimtarinë letrare angleze. Ajo është përkthyer në mjaft gjuhë të botës, madje konsiderohet nje ndër veprat më të përkthyera në të gjithë botën pas Biblës.
Ai është një nga katër shkrimtarët më popullor dhe themelues i romanit anglez. Defoe ka shkruar edhe shumë trakte politike të cilat i kanë shkaktuar shqetësime autoriteteve angleze, të cilat e kanë ndëshkuar duke e futur në burg për pak kohë. Njëherësh ai ishte pionier i gazetarisë ekonomike dhe të biznesit. /KultPlus.com
Aurora
E ka parë kush Aurorën, motërzën time, vallë?
Ajo është nusja ime, ndaj atë dua ta kem prapë.
Ne po kërcenin bashkë. Pastaj erdhi murlani
Dhe ma mori të ngratit.
E pra unë e di se ç’pati:
Ajo është e bukur tejet,
Dhe gjithë prej ajri!
Shtatin kaq latuar e flatrat kaq praruar
Dhe në skaje flatrat sipër
Plot me lajlelulexhingëlamingël! “”
Seç ia behu Aurora mu tek unë flakërimë,
Qull e lagur, krahët thyer, e pafrymë.
“Oh Zot!” thirri ngjethshëm, me ankth e drojë,
“Ç’kohë janë, vallë, këto që ne jetojmë!
Vetëm hidhërim dhe pikëllim miliona herë,
Dhe frikë, dhe zemërim dhe vuajtje paprerë!
Papritur në çast:
Rashë në lum sakaq.
Dhe po të mos ishte mrekullia vetë
Pra, më s’do kishe dëgjuar për mua në kët jetë;
Dhe unë nuk do të isha ulur më atje.
– Çfarë mendoni se ka ndodhur, de?
Dy njerëzushë shumë të bukur pak të bardhë, sa unë kurrë nuk kam parë të tillë kaq të bardhë,
U ngjitën deri në lum me mamanë e tyre krah për krahu bashkë.
Unë nuk e di si quheshin dhe kush ishin vallë.
Në kokë në vend të flokëve ata kishin ar,
Dhe gojë të vogël! – Gojë të vogël! Të thashë ty! Për gjiri!
Dhe në sytë e tyre ata manushaqe kishin.
– Papritmas, gruaja e bukur mua m’u vërvit zëçjerrë:
“Ah, pa shihni atje në ujë,” bërtiti ajo, “kafsha e mjerë!
Si përpëlitet dhe përplaset nëpër shtjellë
Dhe me brirëthit lutet e kërkon ndihmesë! ”
Dhe djemtë e mirë kishin një fletë në duar
E me të katra për tek unë u çapëluan
Gati me një frymë.
Ata mua më shtynë
Dhe në breg me butësi edhe kujdes më nxorrën mua.”
“Dhe të ndriçoi ideja
T’i falënderosh nga zemra?”
“Oh, nuk arrita dot ta shqiptoj falenderimin, do pranuar hapur:
Në frikë dhe përshtjellim e pashë veten të kapur! ”
” E pra, kjo shihet qartë me sy!
– Uluni për pak çaste
Tek këto manushaqe
Dhe thani kockat mirëfilli
Nën këto rreze dielli.
Më pas fluturojmë për në shtëpinë e njerëzve
Dhe iu trokasim shpëtimtarëve të jetës tënde.
Ty të pëlqen në gojët e tyre të vogla të shuash etjen.
Por kryesorja, ata sytë e saj të manushaqtë
I puth unë tashmë vetë, njëzet e katër herë pa ndarë.
Ajo e ka merituar atë. Mos jini ziliqarë! “./KultPlus.com
Bazat e letërsisë perëndimore, gjurmohen zakonisht në epikat e Greqisë së Lashtë. Veprat homerike si “Iliada” dhe “Odisea” janë ndër veprat më të njohura të letërsisë. Ato flasin mbi historinë e Luftës së Trojës, një rrethim 10-vjeçar i një qyteti të quajtur Trojë nga grekët. Iliada tregon se si gruaja e bukur e mbretit të Spartës Menelau, Helena, u rrëmbye nga princi trojan, Paridi.
Për të rimarrë Helenën dhe për të ndëshkuar trojanët për gjestin poshtërues të Paridit, Menelau ndërmori një sulm të madh ushtarak kundër Trojës. Për 10 vjet më radhë grekët e mbajtën të rrethuar qytetin e Trojës, derisa më në fund falë një dredhie ajo u mposht dhe u shkatërrua.
Tre mijë vjet më vonë, arkeologu gjerman Hajnrih Shliman zbuloi një sit arkeologjik të njohur si Hisarlik në Turqi, për të cilin shumë ekspertë besojnë se është qyteti i shumëpërfolur i Trojës. Qyteti u shkatërrua diku në Epokën e Bronzit të Vonë.
Gjithsesi, pyetja nëse shkatërrimi ishte apo jo vepër e një ushtrie greke, mbetet pa përgjigje. Arkeologët e kanë studiuar prej kohësh sitin në fjalë, dhe nuk bien ende dakord me mundësinë që ka ndodhur realisht një ngjarje e tillë. Burimet janë të kufizuara, dhe ekspertët janë ende shumë të ndarë nëse historia e përshkruar tek “Iliada”, bën fjalë për një luftë të vërtetë.
Epikat e Homerit si një burim historik
Burimi kryesor i informacionit që ne kemi mbi Trojën dhe Luftën e Trojës, vjen nga “Iliada” e Homerit. Por fatkeqësisht, “Iliada” është kryesisht një vepër e ardhur në ditët tona e përcjellë gojarisht për breza me radhë, para se më në fund të shkruhej.
Kjo histori e gjatë orale, hedh dyshime mbi saktësinë e rrëfimit, dhe përshkrimet e ngjarjeve që ndodhin në libër janë të dyshimta. Për më tepër, Lufta e Trojës ndodhi diku në shekullin XIII Para Krishtit, pra të paktën 5 shekuj përpara datës më të hershme të kopjes fizike të Iliadës.
Pra “Iliada” na tregon më shumë rreth shoqërisë, luftës dhe kulturës në shekullin IX Para Krishtit, sesa në lidhje me Epokën e Bronzit. “Iliada” është pa asnjë dyshim një nga veprat më të rëndësishme të letërsisë botërore, dhe është krahasuar me Biblën për aftësinë e saj ndikuese tek arti, letërsia dhe morali perëndimor.
Grekët, dhe shumë komentatorë të tjerë të lashtë si Herotodi, besonin se Lufta e Trojës ishte një ngjarje historike që ndodhi realisht në “Epokën e Artë” të historisë së tyre. Shumë arkeologë modernë pajtohen me këtë konstatim, duke besuar se më së paku ka ekzistuar një lloj konflikti midis grekëve dhe trojanëve në veriperëndim të Turqisë në njëfarë kohe në Epokën e Bronzit të Vonë.
Megjithatë, është gjithashtu e vërtetë që detajet janë dramatizuar shumë, dhe se rrëmbimi i Helenës nuk ka qenë me siguri shkaku i luftës. Bazuar në dokumente nga civilizime të tjera të kohës, ekspertët spekulojnë se shkaku ishte ose politik ose “aksidental”, gjë që do të thotë se Troja ishte thjesht një nga shumë qytetet, të cilat ranë viktimë e sulmeve nga grekët.
Siti i sotëm arkeologjik
“Kandidati” më i njohur si qytet i Trojës, është një sit arkeologjik në veriperëndim të Turqisë i quajtur Hisarlik, i zbuluar në vitin 1870 nga arkeologu gjerman Hajnrih Shliman. Aty ekzistojnë 9 nivele vendbanimesh, dhe secili nivel është i ndarë në nën-nivele.
Arkeologët e hershëm besonin se niveli 7 A apo 7 B ishin Troja mitike, por të dhënat mbi shkallët prej qeramikës i kanë përjashtuar ato nivele. Sot niveli 6H, është kandidati më i mundshëm, pasi duket se ai është shkatërruar në një farë kohe në fund të shekullit XIII Para Krishtit.
Arkeologët e dinë që niveli 6 H u shkatërrua dhunshme gjatë atij shekulli, por nuk dihet natyra e shkatërrimit të tij. Zona nuk ishte shumë mbresëlënëse, me një kështjellë të vogël, dhe vetëm disa themele të dëmtuara që ekzistojnë ende sot.
Si e tillë, ka shumë pak prova të një vendbanimi të madh, ndaj arkeologët spekulojnë se ky sit mund të jetë shkatërruar nga ndonjë fatkeqësi natyrore, nga një pushtim, apo nga ndonjë ngjarje tjetër shkatërruese. Nivele të tjera të sitit, dihet që janë shkatërruar nga dhuna njerëzore, përfshirë nivelin 7 A, por shumica e studiuesve i kanë përjashtuar këto nivele si kandidatë të mundshëm për qytetin e Trojës nga Iliada.
Teori mbi gjasat historike të një Lufte Trojane
Për shkak të mungesës së provave të dobishme në Hisarlik, arkeologët vazhdojnë të mos bien dakord nëse Lufta e Trojës ka ndodhur vërtetë apo jo. Karl Blegen, një arkeolog që gërmoi në Hisarlik në vitet 1930, ka thënë se “nuk mund të dyshohet më” që grekët vendosën rrethimin në vendin e njohur si Hisarlik, dhe në fund e shkatërruan atë. Gjithsesi, ky mendim ishte i bazuar në besimin se niveli 7 A ishte Troja mitike, ndërsa ekspertët modernë nuk pajtohen me këtë pretendim.
Hisarlik: A është Troja?
Në fakt, shumë historianë e kanë kritikuar Blegen, për vendimin e tij të nxituar për ta shpallur nivelin 7 A si Trojën e vërtetë. Mozez Finli dhe të tjerët, e kanë quajtur përfundimin e tij një “akt besimi”, dhe treguan një mungesë thuajse totale të provave, që sugjeronin se rënia e Trojës u shkaktua nga një ushtri greke.
Historianë si Finli janë shumë më konservatorë në interpretimin e provave të gjetura në Hisarlik, dhe mbështeten tek tekstet bashkëkohore të asaj periudhe, konkretisht në ato të Hititëve, që në shkrimet e tyre përmendin një sit që mund të jetë Troja.
Ata sugjerojnë se shkatërrimi i këtij qyteti, mund të ketë qenë ose politik ose “aksidental”, çka do të thotë se niveli 6 H u pushtua si pjesë e një plaçkitjeje ose bastisje në shkallë të gjerë. Teoria më e zakonshme, është se tregimet e Iliadës janë kryesisht të pavërteta, por kanë lindur nga një ose më shumë të vërteta të vogla nga e kaluara e largët e grekëve.
Ndoshta ka pasur një konflikt të Epokës së Bronzit, historia e të cilit mbijetoi shekuj, u transmetua gojarisht, dhe siguroi bazën mbi atë që u bë më pas guri i themelit të letërsisë dhe mendimit perëndimor. Shumica bien dakord se shkaku i një lufte të tillë, ka qenë më shumë gjasa politike sesa romantike, dhe se në të ishin përfshirë më pak luftëtarë.
Deri në ditën kur do të zbulohen më shumë të dhëna, nuk ka asnjë mënyrë për të arritur në përfundimin se Lufta e Trojës, ishte një ngjarje e vërtetë. Për shkak të mungesës së provave, edhe për të dëshmuar se Hisarliku është Troja e vërtetë, çështja nëse Lufta e Trojë u zhvillua vërtet ka mbetur pa përgjigje.
Sidoqoftë, duke pasur parasysh që “Iliada” është një vepër letrare e transmetuar gojarisht për shekuj me radhë, para se të shkruhej, arkeologët kanë hezituar të konstatojnë se një ngjarje e tillë ka ndodhur vërtetë. Por shumica e tyre janë dakord se me shumë gjasë, “Iliada” dhe “Odisea’ të jenë frymëzuar më së paku nga një ekspeditë ushtarake në shkallë të gjerë, që ka ndodhur dikur në Epokën e Bronzit të Vonë. / DailyHistory – Bota.al /KultPlus.com
Jeni duke kërkuar për një destinacion ku të kaloni pushimet pa shpenzuar shumë?
”Këto ditë, me rritjen e çmimeve gjithandej, është me të vërtetë e vështirë të përballosh edhe jetën e përditshme, e lëre më pushimet”, shkruan Cesare Tamborini në të përditshmen italiane “Tendenze di Viaggio”.
Por, ekzistojnë ende vende, disa prej të cilave ndodhen shumë pranë, ku mund të kaloni pushimet tuaja të shumëpritura me shumë më pak shpenzime nga sa e imagjinoni.
Këto destinacione me kosto të ulët nuk kanë asgjë për t’i pasur zili nga vendpushimet më të famshme, që për rrjedhojë janë shumë të shtrenjta.
Peizazhet marramendëse, kuzhina vendase e shijshme, atmosfera autentike janë gjithçka që këto destinacione ofrojnë.
“Tendenze di Viaggio” e ka renditur Shqipërinë mes pesë destinacioneve më të bukura dhe të lira në Evropë për pushime në 2024.
Shqipëria
Pse duhet ta vizitoni: Shqipëria është një perlë e fshehur e Evropës me brigje mahnitëse, vende arkeologjike dhe qytete me interes historik, të gjitha me çmime shumë konkurruese.
Çfarë duhet të bëni: Shëtitje në parqet kombëtare, vizitë në kështjellat dhe rrënojat antike, banjo dielli dhe not përgjatë Rivierës Shqiptare.
Eksploroni rrënojat e Butrintit, një vend tjetër i UNESCO-s, ose shijoni ujërat e kristalta të Ksamilit. Për më tepër, kryeqyteti, Tirana ofron muzeume dhe një jetë të gjallë të natës.
Këshilla praktike: Shqipëria është ideale për turistët që udhëtojnë me makinë, pasi rruga ofron peizazhe spektakolare dhe mundësi për të eksploruar fshatrat e vegjël.
Kostoja mesatare: Shqipëria ofron kosto më të ulëta për akomodim dhe ushqim krahasuar me shumë vende të tjera evropiane. Akomodim cilësor ka një kosto duke filluar nga 15-20 euro në natë./atsh/KultPlus.com
Poezi e shkruar nga Fatos Arapi.
I vogël, me pantallona të shkurtra,
me këmbë të zbathura e një këmishë hamaije, që e qepte vetë gjyshja…
Ashtu, darkë për darkë dilja në breg.
Ndër gishtërinjtë e këmbës së ftohte me rridhte rëra.
Unë prisja me orë të tëra,
gjersa përnjëherësh, tutje nëpër fushat e gjera të natës
ngriheshin kope të çuditshme, të panumërta kuajsh të bardhë.
Nëpër hapësirat e pafundme suleshin aradhe – aradhe
Turfullonin
Binin me këmbë të thyera,
rrokulliseshin duke gulçuar nëpër të zezat humnera.
Mbi ta fluturonin të tjerë,
jelet e hakërryera dallgë-dallgë fushën e diellit fshinin.
Hingëllima të frikshme para tyre bridhnin.
Ata vinin, afroheshin drejt meje.
Gjokset e mëdhenj e të bardhë kreshpëronin përpjetë
këmbët e para rrihnin në erë…
Sytë u flakëronin.
Një çast… dhe nën thundrat e tyre do të më copëtonin.
Kur ja, me potere
si një gjëmim i madhërishëm përplaseshin tek këmbët e mia.
Nga flegrat gjigante
miliarda grimcëza të kristalta shfrynin për të fundit herë
Të tjerë hingëllinin nëpër fushat e gjera të natës
Me gëzim e frikë, orë të tëra unë shihja kuajt e bardhë
të suleshin nëpër furtunë.
Thyenin këmbët, rrokulliseshin,
që të vinin sa më parë tek unë
shkelnin, fluturonin njëri mbi tjetrin…
Dhe tani, kudo që jam,
ashtu fantastik e i madhërishëm, më ndjek pas deti…/
Javët Kulturore Ndërkombëtare vijnë në edicionin e 3-të
Lajmi bëhet me dije nga ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit Blendi Gonxhja.
Javët Kulturore Ndërkombëtare nisin rrugëtimin e tyre në këtë edicion të tretë, plot surpriza dhe energji të reja.
“”Po vijnë, po vijnë, po vijnë!
Javët Kulturore Ndërkombëtare nisin rrugëtimin e tyre në këtë edicion të tretë, plot surpriza dhe energji të reja!”, shprehet Gonxhja në rrjetet sociale.
Sipas tij, Shqipëria është gati të mikpresë botën duke promovuar kulturën unike të secilit vend dhe duke u përpjekur të krijojë ura lidhëse që përçojnë vlerat dhe traditat më të mira që bota ofron.
Ai fton qytetarët të bëhen pjesë e hapjes zyrtare të Javëve Kulturore Ndërkombëtare.
Ceremonia e hapjes do të mbahet në datën 1 maj, ora 20:00, në sheshin “Skënderbej”.
Javët Kulturore Ndërkombëtare (JKN) është një nismë e ish-Ministrisë së Kulturës 2022, që sjell në Shqipëri tingujt, imazhet, aromat dhe shijet e vendeve të ndryshme të botës.
Nëpërmjet këtij projekti vendet njihen më mirë, forcohen marrëdhëniet me partnerët ndërkombëtarë, si dhe rritet oferta e aktiviteteve kulturore në Shqipëri për të gjitha shijet dhe moshat. JKN e shndërron skenën e aktiviteteve kulturore në vend në një arenë ndërkombëtare multikulturore dhe multidisiplinore./atsh/KultPlus.com
Sopranoja e njohur Marie Kraja, mbetet ndër më të preferuarat për të gjithë ata që e dëgjuan për vite me radhë zërin e saj magjik, zë ky i cili edhe sot mbetet ndër më të komentuarit e dëgjohet me shumë nostalgji.
Edhe pse me një jetë artistike të pasur në skenat e Italisë, Austrisë, Gjermanisë, etj, karriera e saj lidhet ngushtë me gjithçka që ndodhi në muzikën shqiptare.
Me themelimin e TOB, Marie Kraja bëhet ndër solistet e para. Së bashku me plejadën e parë të këngëtarëve shqiptarë, Tefta Tashko Koço, Kristaq Antoniu, Mihal Ciko, Jorgjie Truja, etj,
Ajo interpretoi në rolet kryesore të veprave të para operistike shqiptare, si “Mrika”, “Lulja e Kujtimit”, si dhe të një sërë veprash të huaja si “Rusalka”, “Ivan Susain”, “Nusja e shitur”, “La Traviata”, “Jollanda”, “Dasma e Figaros”, etj.
Përveç roleve operistike, pjesë e repertorit të saj janë dhe shumë arie, romanca, pjesë koncertore, si dhe mbi 300 këngë popullore, sidomos ato të veriut. Repertori i saj i këngëve popullore përfshinte traditën mbarëshqiptare të këngës popullore qytetare duke filluar me këngët e qyteteve Pejë,
Gjakovë, Shkodër, Korçë, Berat, Elbasan, Tiranë etj. Ndër këngët popullore të kënduara nga Marie Kraja përmendim: “Çila sytë me të pa”, “Dola në penxhere”, “Marshalla bukurisë sate”, etj. I gjithë ky repertor u realizua në qindra koncerte brenda dhe jashtë Shqipërisë, në Kinë, Kore, Gjermani, Itali, Çekosllovaki, Hungari,
Bullgari, Bashkimin Sovjetik, etj, dhe një pjesë e tij është i dokumentuar në fondin muzikor të Radio Televizionit shqiptar. Regjistrimin e parë të këngës popullore e ka bërë në pllaka gramafoni në vitin 1940 me këngën “Çilni ju moj lule”.
Sa i përket aktivitetit pedagogjik, nis që me krijimin e shkollave të para të muzikës në Shqipëri, Liceu Artistik “Jordan Misja” në Tiranë, në vitin 1946 dhe Konservatorit Shtetëror të Tiranës në 1962 dhe vazhdoi deri në fund të jetës, pavarësisht nga dalja e saj në pension në vitin 1966. / KultPlus.com
Hekurudha e Semeringut, sfida e inxhinierisë së fundshekullit XIX ka në vetveten e qenësishme një ndër më të kurajshmit të inxhinierisë, gjeniun me prindër shqiptar, Karl Gega.
Karl Gega, figurë e shquar shqiptare e teknikës hekurudhore në shek. XIX, ndërtuesi gjenial i hekurudhës së famshme të Semmeringut. Karl Gega lindi në Venedik me 10 janar 1802 dhe vdiq në Vjenë, më 14 mars 1860, duke vrarë veten nga dëshpërimi. Të parët e Karlit kishin mërguar në Venedik së bashku me shumë bashkatdhetarë të ikur nga Shqipëria Veriore, pas pushtimit osman.
Si individ, Karl Gega u zhvillua para kohe. Mbasi kreu një kolegj për filizofi e matematikë me rezultate të shkëlqyera, në moshën 15 vjeçare u regjistrua në Universitetin e Padovës. Vetëm mbas një viti u diplomua në degën e inxhinierisë. Më 1819, kur sapo kishte mbushur 17 vjeç merr titullin “Doktor në matematikë”.
Iu kushtua ushtrimit praktik të inxhinierisë në shërbim të hekurudhave të Mbretërisë Lombardo-Venete (krahinë e Perandorisë Austriake), duke u marrë edhe me trasimin e rrugëve, kanaleve dhe ndërtimin e godinave të mëdha. Ai punoi në hapjen e rrugës së madhe malore në provincën e Belunos. Gjatë periudhës 1824-30 në provincën e Trevisos, në një pjesë rruge drejtoi punimet edhe nga ana hidraulike.
Nga 1830-33 ishte inxhinier në Rovigo dhe pastaj deri në vitit 1836, u caktua në departamentin e ujërave pranë drejtorisë së bujqësisë në Venedik. Në vitin 1840 u gradua dhe u bë zëvendës në Drejtorinë e ndërtimeve për mbarë Tirolin. Aty projektoi rrugën malore që kalon nëpër Val Sugana, pastaj atë që kalon nëpër Oberinnthal, tek Qafa e Finstermünsenit dhe bëri projektin e urës së varur mbi Etsh pranë Mores. Në vitin 1848, si inspektor i Drejtorisë së Përgjithshme të Ndërtimeve, drejton ndërtimin e hekurudhave të Jugut deri në Laihah.
Në këtë kohë bëri një udhëtim të gjatë studimi në Gjermani, Belgjikë, Francë e Angli dhe, me t’u kthyer, hyri përsëri në shërbimin e hekurudhave shtetërore dhe u mor me trasimin e linjës hekurudhore të Semmeringut, tunel i gjatë 1430 metra. Asokohe diskutohej lidhur me mundësinë e trasimit të një hekurudhe me aderencë të thjeshtë. Kësaj zgjidhjeje ai iu kushtua mbas një udhëtimi të ri në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe në Angli. Më 1849 u bë drejtor i Seksionit të Ndërtimit të Hekurudhave dhe më 1850 drejtor i drejtorisë së përgjithshme për ndërtimin e hekurudhave shtetërore në Vjenë.
Zgjidhja e problemit të hekurudhës së Semmeringut nga Karl Gega u kundërshtua nga shumë specialistë, mbasi asohohe diskutohej shumë rreth vështirësive që lokomotiva të ngjitej në atë lartësi me kaderencë të thjeshtë, por eksperienca provoi se ishte një gjë e mundshme, siç e kishte parashikuar ai, që lokomotiva me tren të përshkonte një pjerrësi 25‰ dhe rreze 180 metra.
Enkas për hekurudhën malore të Semmeringut u shpall një konkurs midis konstruktorëve të lokomotivave për të ndërtuar një lokomotivë më të fuqishme, sepse zgjidhja e problemit kushtëzohej edhe prej forcës tërheqëse të lokomotivës. Në vitin 1860 përfundoi kjo linjë që është shëmbulli parë i hekurudhave malore.
Të dhëna për urën e Semmeringut
Për të pasur një ide rreth kësaj pune vigane, po japim disa shifra: gjatë linjës së kësaj hekurudhe u ndërtuan 16 ujësjellësa, me gjatësi të përgjithshme prej 1502 metra, dhe 15 tunele, me gjatësi të përgjithshme prej 4520 metra. Përveç këtyre u ndërtuan disa qindra ura të vogla dhe një mori muresh mbrojtëse për sigurimin e trenave nga shëmbjet e dheut. Për të gjitha këto u hodhën në erë 1500000 m3 shkëmbinj, u zhvendosën 3500000m3 dhé , u stivuan 65000000 tulla dhe u ngritën 80000 blloqe guri. Duhet pasur parasysh se asokohe, për shpimin e formacioneve shkëmbore, s’kishte mjete të tjera veç turjelave me dorë. Edhe në ndërtimin e ujësjellësave dilnin shumë vështirësi, meqë në atë kohë nuk njiheshin vinçat e mëdhenj; ndërtimi i atyre shtyllave madhështore që arrinin deri 45 metra lartësi dhe një gjërësi deri 20 metra, bëhej nëpërmjet skelave të luhatshme.
Por vështirësitë e shumta i nxori sidomos shpimi i tunelit kryesor, që është si të thuash pika kulminante e kësaj hekurudhe malore, tuneli i Semmeringut, në lartësi 818 metra mbi nivelin e detit. Ky tunel, për arsye të gjatësisë së tij, nuk u shpua vetëm horizontalisht e nga të dy anët, por edhe vertikalisht në gjashtë vende, për të hapur galeri porsi puse, nga të cilat nxirrej dheu e gurët.
Qasjet për njohjen e Karl Gegës
Mjerisht, të dhënat e jetës dhe të veprimtarisë së Karl Gegës na kanë arritur mjaft të gjymtuara, aq sa nuk e kënaqin kurreshtjen e ligjshme për ta njohur tërësisht. Vitet e fundit të Karl Gegës qenë të mbushura plot me brenga e hidhërime. Pak kohë përpara se të përfundonte ndërtimin e hekurudhës së Semmeringut, qeveria austriake e dërgoi atë në Sibenburg që të ndërtonte një rrjet hekurudhor të ri. Në të vërtetë, kjo ishte një manovër e bërë me paramendim për ta larguar së andejmi, pikërisht në një kohë kur po përfundonte vepra e tij kryesore.
Ai u mërzit e u shqetësua shumë për këtë luftë që po i bëhej prapa krahëve. Mjaftonte një lajthitje banale e teknikëve, që dy anët e tunelit të mos takoheshin në pikën e dëshiruar, por t’i shmangeshin njëra-tjetrës, në drejtime të kundërta. Gjithçka mund të ndodhte në mungesë të tij. Ndodhej në Vjenë kur dikush i tha se dy anët e kundërta të tunelit të Semmeringut paskeshin devijuar gjatë shpimit pa u takuar. Ky lajm e tronditi tej mase Karl Gegën. Me dështimin e kësaj vepre, në të cilën ai kishte derdhur të gjithë përvojën e njohuritë, sikur po i gremisej sedra dhe krenaria e tij. Ndoshta vdekja iu duk më e lehtë se sa poshtërimi, përqeshja dhe përbuzja e kundërshtarëve, prandaj përfundoi në vetëvrasje, në një banesë të Vjenës, në rrugën “Kulla e kuqe”, nr. 6.
Lavdia pas vdekjes e mjeshtrit
Ndërkohë tuneli i Semmeringut kishte përfunduar me sukses, por Karl Gega nuk arriti të gëzonte përurimin e veprës së tij madhore.
Karl Gega u vendos në panteonin e njerëzve të mëdhenj. Shtatë vjet më vonë, d.m.th. në 1867 eshtrat e tij u vendosën përfundimisht në një varr përmendore. Edhe në stacionin e Semmeringut. Ppas dy vjetësh, iu ngrit një përmendore në kujtim të këtij nismëtari të hekurudhave malore. Vite më vonë u emetuan pulla poste dhe kartmonedha me fytyren e Karl Gegës. Ndërkohë filluan shtrembërime tendencioze lidhur me kombësinë, gjoja italiane apo gjermane të këtij personaliteti. Por në vetë qarqet e kulturës austriake nuk munguan autorë objektivë, që e kanë vënë në dukje origjinen e tij shqiptare, siç është p.sh. rasti i Friedrich Uallisch, i cili, në librin me titull “Neuland Albanien”, botuar në Stuttgart 1931, thotë në faqen 113: “Karl Gega, ndërtuesi gjenial i hekurudhës së Semmeringut, ka qenë me prejardhje shqiptare, siç dëshmon vetë mbiemri i tij “Gega”, që do thotë nga Shqipëria Veriore”.
Karl Gega ka lënë shkrime për teknikën hekurudhore si “Pamje e përgjithshme e përparimeve në hekurudha, 1840-1850” (botim 3, Vjenë 1853), “Mbi ndërtimin e urave në Ameriken Veriore dhe kalkulimi i aftësive bartëse të urave Houe” (botin 2, ebd 1855). Gjithashtu ai shpiku një zhalon të përmirësuar si edhe një oktantë me nonius për trasimin e kurbave. I tij është koncepti i gjatësisë virtuale të një hekurudhe.
Faktimi i origjinës së Karl Gegës
Dr. Alvin Saraçi gjatë një simpoziumi, zhvilluar në Vjenë më 2005, ai argumenton gjenezën e Gegëve mbi bazën e dokumenteve origjinale të gjetura në bibliotekën e Muzeut Correr të Venecias, të pabotuara më parë, hartuar në vitin 1835 nga Giovanni Battista Ghega, prift në Kishën e San-Markos dhe kushëri i parë (djalë i xhaxhait) i Karl Ghegës. Katragjyshërit e Karl Gega dhe Giovanni Battista Gheges ishin vendosur në Perast, pranë Kotorrit, në Mal të Zi, pasi u larguan nga Shqipëria, e cila ra plotësisht nën sundimin turk me mposhtjen edhe të Shkodrës më 1479. Prej më shumë se tre shekujsh, ata kishin shërbyer si oficerë marine dhe zyrtarë të lartë të Republikës se Venedikut.
Një dokument i 3 tetorit 1739 mund të konsiderohet si dokumenti i parë, e gjetur deri tani, që fakton linjën e Gegëve, që fillon me Giorgio (Gjergj) Ghegen dhe vazhdon me të birin e tij, Cristoforo (Kristofor), që del si oficer marine në Venedik, por edhe si pjesëmarrës në luftën Veneciane të Thesalisë, kundër turqve, ku mbetet i plagosur dhe humbë një krah. Kristofor pati një djalë me emrin Gasparo (Gaspër), i cili në vazhdën e traditës familjare u bë oficer marine, duke arritur gradën e kolonelit. Gaspari pati tre fëmijë: Antonion (Anton), Giovanniantonion dhe Angelan. Antonio Ghega është babai i Karl Gegës, kurse Giovanniantonio është i ati i Giovanni Battista Gheges, prift në Kishën e San-Markos.
Dr. Saraçi nënvizon se duhen vazhduar kërkimet e mëtejshme në arkivat e Perastit në Mal të Zi. Në këtë simpozium iu dha fund edhe hipotezës mbi vetëvrasjen e Karl Geges. Dr. Artan Canaj mbi bazën e dokumenteve origjinale të gjetura në arkivin e Shtetit të Austrisë dhe Muzeut Teknik të Vjenës, dëshmoi lindjen e Karl Ghegës më 10 janar 1802 (dhe jo më 13 qershor 1802), si dhe provoi se Karl Ghega ka vdekur më 14 mars 1860 në Lugeck në Vjenë (hipoteza e vetëvrasjes hidhet plotësisht poshtë) dhe se ceremonia fetare është zhvilluar ne Katedralen kryesore të Vjenës, Shën-Stefan, kurse trupi është varrosur në varrezat e Vahringer-it në Vjenë.
Më 1887, kur këto varreza u shpërngulën, sarkofagu me eshtrat e Gegës u vendos në panteonin e njerëzve më të shquar të Austrisë, pranë Mozartit, Beethovenit, Shubertit, Shtrausit, Brahmsit dhe Alois Negrellit (projektuesit të kanalit të Suezit).
Gega dhe sfidat e tij inxhinierike
Në vitin 1836 Banka Rotschild merr me konçension nga Perandoria Austro-Hungareze, ndërtimin e Kaiser Ferdinand Nordbahn, një hekurudhë që duhet të lidhte Vjenën me Triesten, në drejtim të Karpateve me Galicinë
Karl Gega dhe e Luixhi Negrelli
Gega merr si detyrë të parë një udhëtim përmes Evropës për të hetuar dhe për të parë problemet e hekurudhave, shikon ato franceze, belge, gjermane dhe arrin deri në Angli, ku takon Stivensonin që furnizon hekurudhat perandorake me lokomotiva. Stivenson kishte parë ndërkohë Amerikën në fillim të viteve ’30 dhe në kthim kishte publikuar një vëllim, ndoshta ndër të parat me të dhëna nga hekurudhat amerikane në të cilin ilustronte zhvillimet në ndërtimin e urave, hekurudhave dhe porteve.
Me t’u kthyer në Vjenë, Gega u emëruar kryeinxhiner të hekurudhës që përmendëm më lart. Një detyrë tepër e rëndësishme e marrë edhe pas mbështetjes së këshilltarit të oborrit Ermenegildo Francesconi, me origjinë nga Veneto.
Loti i parë Vjenë-Bernë, u realizua në 1837, por ishte segmenti i radhës që do të vinte në provë Karl Gegën. Në një kohë rekord për epokën, rreth një vit u përfunduan rreth 150 km hekurudhë, duke realizuar volumet masive, vendosur binarët, dhe duke hapur rreth 600 metra rrugë anësore.
Ndërtimi ishte një sukses për Karl Gegën, i cili ndërkohë duhej të rikthehej në detyrën e tij të mëparshme në Venecia dhe u zëvendësua nga Negrelli. Por pas katër viteve të kaluara duke drejtuar punimet e ndërtimit të një hekurudhe, Gega nuk gjeti më stimul për të ndërtuar rrugë fushore. Për këtë arsye pranoi detyrën e zëvëndësdrejtuesit të punimeve për rajonet e Tirolit e të Voralbergut, rajone që në atë kohë kishin kufijtë të ndryshëm nga ato që kanë sot. Në fakt ndër detyrat që mori Gega ishte edhe të risistemonte rrugën e Valsugas sot Treintino që ishte në këtë kohë nën juridksionon e Tirolit.
Ishte vetëm një devijim sepse në 1842 Gega u kthye në administratën perandorake të hekurudhave për të studiuar mundësinë e shtrirjes së hekurudhave drejt detit Adriatik.
Gega direkt dhe në mënyrë indirekte ndoqi momentet e projektimeve të Brunel në ndërtimin e hekurudhave dhe të anijeve dhe u interesua për makineritë me avull, perceptoi dhe kishte intuitën që disa nga këto shpikje të reja mund të përdoren edhe në ndërtimet e hekurudhave dhe sidomos të urave me harqe.
Në Amerikën e Veriut Gega dhe Lohr udhëtuan shumë, studiuan vijat hekurudhore, vagonat, urat dhe në mënyrë të veçantë ato të inxhinier Squire Uhipple që ishte i pari që projektoi ura me strukturë harkore.
Uhipple ishtë marrë më realizimin e hekurudhës Baltimorë-Ohajo, ku urat ishin ndërtuar me sistemin Houe, në të cilin Gega ishte një admirues. Me t’u kthyer në Vjenë, Gega e përmbledh eksperiencën e tij amerikane në dy libra në të cilat njërin kushtuar urave hekurudhore. Në këtë kohë filloi ndërtimi i segmentit nga Vjena në drejtim të jugut qe përfundon nën drejtimin e Gegës dhe Lohr në tetor 1884.
Katër vite më pas përfundoi segmenti Celje-Laibach, por ai ishte edhe viti i revolucionit. Gega mori detyrën për të realizuar veprën e tij më të rëndësishme, hekurudhën e Semeringut që prej të gjithëvë quhej e pamundur për t’u realizuar. Semering ishte një terren i vështirë megjithëse jo shumë i lartë ( rreth 1000 metra) i rrethuar nga male dhe lugina që arriheshin me shumë vështirësi, ai përfaqësonte kufirin në mes të Austrisë së ulët dhe Stiria dhe ishte një vend antik tranziti drejt Vjenës që vinte nga Adriatiku.
Ky terren ishte zgjedhur sepse dukej më i sigurit për të arritur adriatikun në krahasim me të tjerët, shumë afër më Hungarinë dhe Sloveninë të konsideruara si territoret më të paqarta të perandorisë.
Një ushtri punëtorësh rreth 20 mijë persona, me familjet e tyre, filluan të punonin në një perimetër prej rreth 40 kilometrash në fund të vitit 1848, rreth 1 mijë nga ato nuk u kthyen nga ky kantier duke humbur jetën në aksidente apo sëmundje të ndryshme. Gega u mbyll në një lokal fshati dhe e transformoi në shtabin e tij të përgjithshëm, ishte i mbështetur nga Lohr që merrej me ndërtimin e ndërtesave dhe anekseve të tjera të hekurudhës dhe kishte rreth 50 inxhinierë dhe arkitektë në drejtimin e punimeve të ndarë në lote.
Ekoja e këtij revolucioni u ndje edhe në mes luginave të egra të Semeringut ku ishin luftra të brendëshme, sabotime e sulme, por në pranverën e 1849 punimet rifilluan pa ndërprejrje duke mbetur e paqartë akoma ndërtimi i një lokomotive që do të mund të ngjitej në ato shkrepa. Vija e parazgjedhur, i gjatë dhe torturues ishte përfunduar në vija të përgjithshme dhe ishte modifikuar në përputhje me punimet që kryheshin.
U realizuan galeri të panumërta me gjërësi të tillë që të mund të përballonin dy trase më e gjata e të cilave është ajo e Semeringut në një lartësi prej rreth 900 metra mbi nivelin e detit dhe gjatësi gati 1.5 km. Madhështore është kalimi Kalte Rinne, përfunduar në tetor të 1853, një lloj ure gjigante i tipit roman, realizuar me harqe me nje fuqi të tillë ndërtuese që megjithëse pësoi ndërhyrje për të vënë në punë trenat elektrike dhe i përballoi me sukses. Por në vitin 1851 mungonte akoma lokomotiva që të mund të bënte të mundur kalimin vagonat në pjerrësinë e Semeringut.
U organizua një konkurs për të realizuar një lokomotivë e aftë të tërhiqte të paktën 125 tonelata dhe me një shpejtësi prej rreth 11 km/h në një pendencë 25 për mijë. Mbi të gjitha lokomotiva duhet të ishte në gjëndje duhej të ishte në gjëndje të ndalonte në distanca të shkurtëra dhe në atë kohë nuk ekzistonin frenat e tipit Uestinghouse, të cilat do projektoheshin pas rreth 20 vitesh. Në konkursin për ndërtimin e lokomotivës pas shumë provash fitoi Bavaria e shoqërisë Maffei e Monakos së Bavarisë, lokomotivë që ishte në gjëndje të tërhiqte 150 tonelata me 16 km/h.
Hapi i mëtejshëm ishin linjat hekurudhore drejt Bavarisë, pra Pragës, Pest, ( më vonë Budapest), etj. Por mbetej edhe një segment tjetër shumë i rëndësishëm për t’u përfunduar lidhja e Triestes me Lubjanën. E filluar në vitin 1850, kjo linjë hekurudhore e gjatë rreth 150 km që duhej të kalonte lartësinë e Karsos, që kërkonte të paktën dyfishin e kohës dhe kostos.
Ura më e madhe para Triestes, ajo e Aurisina, me pjesë të harkura dhe e gjatë rreth 650 metra, e cila mbajti për shumë vite primatin europian në terma dimensionesh. I kthyer në një zyrtar të lartë austriak, Gega pa të pakësohej reputacioni i tij me lënien në duar të privatëve të menaxhimit të hekurudhave.
Ai u ngarkua edhe me drejtimin e punimeve të hekurudhës Lombardo-Veneto, pastaj me studimin e hekurudhës së Apenineve dhe me atë të Rumanisë, ishte një mënyrë për ta larguar nga Vjena dhe nga administrata publike ku ndihej si “peshku pa ujë”. I hidhëruar nga situata dhe i sëmurë Karl Gega vdiq në mars 1860, vetëm 58 vjeç megjithësë ka disa variante të tjera që mendojnë se ai vrau veten për shkak të mos bashkimit të tunelit të Semeringut. /albertvataj/ KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku ka reaguar për sukseset e disa artistëve të vendit, të cilët brenda pak ditësh kanë korrur suksese ndërkombëtare.
Ministri Çeku ka thënë se vetëm brenda vetëm disa ditësh, artistët nga Kosova kanë arritur të sjellin në realitet atë që gjithmonë ka pritur dhe ëndërruar vendi ynë.
Ai më tutje ka thënë se kjo valë intensive e suksese të artistëve tonë po transformon jo vetëm ambiciet përbrenda, por edhe imazhin tonë ndërkombëtar duke dëshmuar seriozitetin dhe pjekurinë artistike kosovare.
Më poshtë gjeni shkrimin e plotë të tij në facebook:
Arritje të pandalshme në skena botërore të artit
Brenda vetëm disa ditësh, artistët nga Kosova po sjellin në realitet atë që gjithmonë kemi pritur dhe ëndërruar. Vala intensive e suksese të artistëve tonë po transformon jo vetëm ambiciet përbrenda, por edhe imazhin tonë ndërkombëtar duke dëshmuar seriozitetin dhe pjekurinë artistike kosovare.
Filluam me shpërblimin e fituar në Bienalen e Artit në Venedik për përfaqësim shtetëror me artisten Doruntina Kastrati, e sot u bë publike përzgjedhja e filmit të Samir Karahodës ”Rrugës” për në Festivalin e Filmit në Kanë. Samiri është filmbërësi i parë që merr pjesë për herë të dytë në këtë ngjarje përmbajtësisht të rëndësishme për industrinë e filmit.
Këtë javë në Prishtinë do të inskenohet shfaqja ”The Best European Show”, bashkëprodhim i pesë teatrove evropiane, përfshirë edhe Teatrin Kombëtar të Kosovës. Jemi duke i bërë nikoqirin trupës së jashtëzakonshme të aktorëve nga tetë vende të Evropës të cilët për dy ditë do të luajnë shfaqjen para publikut vendor.
Brenda ditësh, Petrit Halilaj hap solo ekspozitën e tij në muzeun legjendar të New York, The Metropolitan Museum of Art. I pari shqiptar nga Kosova që ekspozon në The MET, madje me ekspozitë në terrasën e famshme me mbi 40 skulptura me motive nga Kosova.
E përbashkëta e të gjithëve këtyre individëve është këmbëngulja për sukses, depërtim dhe deklarim ndaj botës për kapacitetin tonë. Shembulli më i mirë i përkushtimit për të gjithë ne./KultPlus.com
