Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Zvicër ka hapur konkursin për mësues të gjuhës shqipe në disa komuna.
Ministri i Shtetit për Diasporën, Pandeli Majko bëri të
ditur se konkursi është çelur për punësimin e mësuesve në komunat e
Rorschach, Degersheim, Uzwill, Flawil, Oberriet, Buchs, Sevelen, Bad Ragaz,
Sargans, Schmerikon dhe Uznach.
“Shpallet konkursi për mësues të gjuhës shqipe në Zvicër për
vitin shkollor 2019-2020.
Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Zvicër ka hapur
konkursin për mësues të gjuhës shqipe në komunat e Rorschach, Degersheim,
Uzwill, Flawil, Oberriet, Buchs, Sevelen, Bad Ragaz, Sargans, Schmerikon dhe
Uznach”, -thotë Majko.
Afati për dorëzimin e dokumenteve do të zgjatë 14 ditë. Në
disa nga kantonet në Zvicër tashmë ka filluar mësimi i gjuhës shqipe, këtë të
hënë do të fillojë edhe në Zyrih.
Zvicra është vendi, ku fëmijët shqiptarë mësojnë gjuhën shqipe më mirë se në të gjitha shtetet e tjera, ku ka emigrantë shqiptarë. Shkollat shqipe në Zvicër funksionojnë në kuadër të shkollave kantonale. / atsh / KultPlus.com
Pas akuzave për ngacmime seksuale që po i bëhen Placido Domingos, po reagojnë edhe artistë që kanë punuar me të e shpesh e kanë ndarë edhe skenën. Një prej tyre ishte edhe tenori shqiptar Ramë Lahaj i cili i doli në mbrojtje artistit, shkruan KultPlus.
Por, tashmë
ka reaguar edhe sopranoja shqiptare me famë botërore, Ermonela Jaho, e cila në
disa raste e ka ndarë skenën me Domingon.
Ajo ka theksuar se Domingo ka qenë gjithmonë jo vetëm më i madhi për nga zemërgjerësia dhe më i sjellshmi por edhe më i respektuari në raport me kolegët e tij.
“Kam pasur nderin dhe privilegjin të këndoj me Maestro Placido Domingo në disa prodhime dhe koncerte në të gjithë botën. Përveç të qenit një artist legjendar dhe madhështor që ka dhënë një kontribut të pakrahasueshëm në botën e muzikës, dhe jo vetëm përmes shfaqjeve të tij, por edhe përmes përkushtimit të tij të thellë për zhvillimin e brezave të këngëtarëve të rinj, Maestro Domingo ka qenë gjithmonë jo vetëm më i madhi për nga zemërgjerësia dhe më i sjellshmi dhe më eleganti në raport me kolegët e tij. Unë gjithmonë do të vlerësoj kujtesën e çdo përvoje artistike që kemi ndarë së bashku”, ka shkruar Jaho në Facebook.
Kujtojmë që AP
ka publikuar deklarata e tetë këngëtarëve, valltareve dhe individë të tjerë që
e akuzuan tenorin spanjoll për ngacmim, puthje të pahijshme dhe sjellje të
tjera të padëshiruara. Megjithatë, deri më tani, askush nuk duket se ka
paraqitur prova të qarta për pretendimet e tyre.
Në të
njëjtën kohë, lajmi ka bërë një bujë të vërtetë dhe vetëm disa orë pas lajmeve,
Opera e San Francisko ka anuluar performancën e tij në shtator. Ata ishin pak
më të kujdesshëm në lidhje me Operën e Los Angelesit, duke thënë se do të
hapnin një hetim.
Megjithatë, ndryshe nga publiku amerikan, shtëpitë e operave në Evropë nuk po arrijnë në përfundime të shpejta. Deri më tani, askush nuk ka marrë vendim që të anulojë performancat e Domingos duke përfshirë edhe qytetet si Milano, Cyrih e Londra. Disa nga kolegët e Domingos në Shtetet e Bashkuara kanë thënë se nuk janë të befasuar nga këto akuza dhe se duhet të “lihet të sharroj”. Nga ana tjetër, evropianët janë më të kujdesshëm dhe disa prej tyre i kanë dalë në mbrojtje. / KultPlus.com
Disney njoftoi se vazhdimi i filmit të popullarizuar të animuar, Toy Stoy 4, e ka tejkaluar në të gjithë botën “kufirin” kinematografik 1 miliardë dollarësh pothuajse dy muaj pas shfaqjes së tij teatrale. Ky është filmi i pestë 1 miliard dollarësh i Disney për vitin 2019, pas Aladdin, The Lion King, Captain Marvel dhe Avengers: Endgame – të gjithë këta i fituan nga më shumë se 1 miliard dollarë më herët këtë vit.
Deri të mërkurën, shitjet e biletave të filmit e tejkaluan shumën prej 1 miliard dollarëve, duke iu bashkuar kështu Incredibles 2, Finding Dory dhe Toy Story 3, si filmi i katërt i Pixar që e ka arritur këtë shumë të paparë.
Sipas një njoftimi nga studio, fitimet prej 1,001,7 milion dollarësh të filmit e bëjnë atë filmin e tetë të animuar më fitimprurës të të gjitha kohërave.
Totali i Toy Story 4 është arritur falë 421.8 milionë dollarëve nga shitjet e biletave vendase, të shoqëruara nga 579.9 milionë dollarë nga territoret e huaja, përfshirë Japoninë (76.5 milionë dollarë), Mbretërinë e Bashkuar (75.2 milionë dollarë) dhe Meksikën (71.8 milionë dollarë), ndërkohë që shfaqjet kinematografike në të ardhmen priten në Gjermani dhe në të gjithë Skandinavinë.
I publikuar nëntë vjet pas paraardhësit të tij, Toy Story 4 me regji të Josh Cooley, flet për lodrat e dashura Woody (Tom Hanks) dhe Buzz Lightyear (Tim Allen) ndërsa ata i bashkojnë forcat me miqtë e rinj (Tony Hale si derri i egër, Keegan-Michael Key dhe Jordan Peele si lodrat prej pelushi të karnavaleve) dhe lodrat e vjetra (Annie Potts si Bo Peep, Joan Cusack si Jessie) në një mision për ta ndihmuar Woody që të rilidhet me pronarin e tij të ri (dhe veten).
Toy Story 4 tani po shfaqet nëpër kinema në mbarë vendin. /Koha.net / KultPlus.com
Ajo nuk kishte frikë të ngrihej e të mbronte ato që besonte, prandaj i bëri armiq ata që donin që ajo të pengohej e të rrëzohej…
Ajo ishte më
e fortë se shumica e grave, sepse ajo jetonte me integritet dhe guximin e
bindjeve të saj, por nganjëherë ajo pyeste veten se pse ndihej kaq e vetmuar.
Kur ajo
shikoi rreth vetes, ajo e kuptoi se ajo kishte vetëm disa njerëz të vërtetë të
cilëve mund t’u besonte.
1. Ajo e mban veten me standarde më të larta
@Pixabay
Ajo nuk
kishte frikë të ëndërronte shumë për veten dhe të ishte ambicioze. Ajo e
dinte se çfarë dëshironte të bëhej dhe ajo u sigurua të bënte gjithçka në
fuqinë e saj për të jetuar ëndrrat e saj.
Njerëzit të
cilët ishin shumë të ndrojtur për të parë ëndrrën e saj të madhe filluan të mos
e durojnë atë për suksesin e saj.
2. Ajo ishte e vërtetë dhe e ndershme edhe kur lëndohej
@Pixabay
Ajo kurrë
nuk i lë pasojat e të thënit të të vërtetës që ta pengojnë atë e të mos bëjë
gjënë e duhur.
Nëse ajo
duhej të ishte e hapur për gabimet e saj, edhe nëse ato do ta fusnin në
vështirësi, ajo nuk hezitoi t’i diskutonte. Nëse asaj iu desh të përballej me
dikë që po bënte gabim, ajo nuk hezitoi aspak.
3. Ajo kurrë nuk lejoji që dikush të tregonte mungesë respekti ndaj saj
@Pexels
Ajo qëndroi
një grua e fortë sepse e dinte vlerën e saj.
Ajo e
vlerësoi veten dhe dinjitetin e saj, dhe ajo nuk do të toleronte askënd që do
të përpiqej ta bënte atë të kërkojë falje se është e fuqishme. Ajo u sigurua se
u trajtua ashtu siç e meritonte dhe njerëzit që dëshironin ta minonin forcën e
saj, filluan ta kenë zët.
4. Ajo dashuroi me gjithë zemrën e saj
@Pexels
Ajo kurrë
nuk u ruajt nga njerëzit që i donte dhe ajo dha gjithçka që kishte, edhe kur u
lëndua.
Ajo i
trajtoi njëlloj njerëzit që shpifnin për të dhe shfrytëzonin mirësinë e saj dhe
respektin që ua dha të gjithëve.
5. Ajo nuk deshi t’ia dijë se çfarë mendonin njerëzit e tjerë për të
Ajo nuk u
kap në mbajtjen e aparencës.
Ajo nuk i
lejoi njerëzit e tjerë ta kontrollonin atë me kritikat e tyre të vazhdueshme
dhe opinionet negative mbi të. Ajo vazhdoi të jetojë sipas rregullave të saj
dhe të ndiqte bindjet e saj edhe kur njerëzit u përpoqën ta ulnin.
6. Ajo ishte e lëndueshme dhe i përballte të tjerët me pasiguritë e tyre
@Pixabay
Ajo nuk
kishte frikë ta “zhvishte” zemrën, sepse e dinte se nuk kishte asgjë për të
cilën të kishte turp.
Pasiguritë e
saj, të metat e saj dhe dobësitë e saj ishin në ekspozim si një shenjë e
vetë-pranimit të vetes dhe guximin e saj. Jo të gjithë mund ta përballonin
ndershmërinë e saj, sepse preferonin të pretendonin se ishin të përsosur dhe
kështu ata ikën larg saj.
7. Ajo e donte veten fort
@Pexels
Ajo e dinte
veten jashtë dhe brenda, çdo forcë, çdo dobësi e çdo gjë të çuditshme dhe ajo e
pranonte veten plotësisht.
Kur njerëzit
u përpoqën ta kritikonin dhe ta bënin atë të urrente vetveten ashtu siç ata e
urrenin veten, ata dështuan në mënyrë të mjerueshme, sepse ajo kishte një ndjenjë
të lartë vetëvlerësimit që ata kurrë nuk do ta gjenin tjetërkund.
8. Jetoi me bindje dhe integritet
@Pixabay
Pavarësisht
nga ajo që njerëzit thanë apo bënë, ata kurrë nuk mundën ta nxirrnin atë nga
rruga që ajo shtroi për veten e saj.
Ajo i njihte
pritshmëritë e saj për veten dhe standardi i përsosmërisë së karakterit që
donte të arrinte dhe ajo kurrë nuk kompromentonte me të. Është e lehtë për një
grua me karakter të fitojë armiq.
Përkundër
tërheqjes së zemërimit të njerëzve që do të donin ta shihnin atë të penguar dhe
duke rënë, ajo arriti ta mbante kokën lart dhe vazhdoi të jetonte sipas
standardeve të saj.
Ajo nuk u frikësua lehtësisht sepse e dinte se forca e saj do të lejonte vetëm shokët e saj të vërtetë që e donin të qëndronin pranë saj dhe kjo ishte gjithçka që kishte rëndësi për të! / Shkollaesuksesit / KultPlus.com
Ann Christine Eek gjatë qëndrimit të saj në Kosovë në vitet e 70-ta ka shkrepur këto fotografi që pasqyrojnë jetën e atëhershme dhe rolin e gruas asokohe, përcjellë KultPlus.
Në këtë
fotografi bardh e zi, shfaqet jeta e grave shqiptare në përditshmërinë e tyre,
ku nuk mungojnë nga ato të mbledhive familjare, dasmat, gatimet në shtëpi e
shumë momente tjera.
Ann
Christine Eek (lindur më 1948) është një fotografe suedeze, që jeton në
Norvegji që nga viti 1979.
Eek është
arsimuar në Shkollën Themelore të Fotografisë në Stokholm dhe ka studiuar
histori arti me teori arti në Universitetin e Stokholmit.
Ajo ka qenë fotografe
në revistat suedeze dhe norvegjeze, duke përfshirë Aftenposten, Klassekampen dhe
Journal Photographic Journal.
Eek ka
ilustruar disa libra dhe ka mbajtur ekspozita fotografish në Suedi dhe
Norvegji. Ajo është i lidhur me agjencinë e fotografive Samfoto.
Eek bashkëpunoi gjerësisht me Berit Backer në projekte fotografish nga Kosova. Ata realizuan, ndër të tjera, filmin We Wear No Veil i cili u shfaq në SVT (1977) dhe NRK (1978). / KultPlus.com
Nga një bazë ushtarake e paarritshme në një atraksion turistik, ja përse ky ishull i vogël po shndërrohet në një destinacion që nuk duhet humbur, shkruan portali italian që i kushtohet udhëtimeve dhe turizmit, “siviaggia.it”.
Për grekët dhe romakët antikë ishte “Sason”, ndërsa për shqiptarët quhet “Sazan”.
Sazani është një ishull i vogël prej rreth gjashtë kilometrash katrorë, që ndodhet përballë gjirit të Vlorës, në Kanalin e Otrantos. Një shkëmb gjigant që prej dekadash ka qenë një bazë ushtarake e paarritshme, dhe që sot po shndërrohet në një prej atraksioneve turistike kryesore të Shqipërisë.
Në fakt, ishulli është një parajsë e vogël me natyrë të egër dhe të padëmtuar, ku mund të eksplorosh shtigje jo shumë të rehatshëm por jashtëzakonisht tërheqës dhe misterioz, dëshmi e të kaluarës së tij të trazuar ushtarake. Këtu ujërat e kristalta dhe plazhet mbresëlënëse shërbejnë si kundërpeshë ndaj relikteve të Luftës së Ftohtë, një pjesë e të cilave është mbledhur nga arkeologët dhe ekspozuar në Muzeun Arkeologjik të Durrësit.
E kaluara e trazuar e Sazanit shfaqet në çdo cep të këtij shkëmbi gjigant me një kulm prej gati 340 metrash mbi nivelin e detit, mes 3600 bunkereve të shpërndarë në sipërfaqen e tij dhe galerive nëntokësore të gjata disa kilometra, të ndërtuara për ushtarët e Shqipërisë komuniste të Enver Hoxhës.
Gjatë fashizmit, këtu u shfaqën veprat e para të fortifikimit, por edhe rrugë, shtëpi, shkolla dhe teatro. Nga pak, kudo mund të admirohen disa prej godinave të ndërtuara gjatë dominimit italian dhe më pas ato të periudhës së Luftës së Ftohtë, ndonëse një pjesë e mirë e strukturav u shkatërruan gjatë manovrave të fundit të përbashkëta mes forcave ushtarake të NATO-s dhe atyre shqiptare. Mes këtyre u shkatërrua edhe vila që Musolini ngriti në ishull në vitin 1930.
Sazani ndodhet gjysmë ore larg me traget nga Vlora, porti që pret turistët ndodhet në pjesën lindore. Nga këtu, mund të shkohet në këmbë në bregun perëndimor, ku ndodhet Gryka e Xhehenemit dhe Gjiri i Djallit, që përbëjnë një peizazh spektakolar.
Duke vazhduar në drejtim të jugut, do të shihni një prej vendeve më të jashtëzakonshme të ishullit, të mrekullueshmin Plazhi i Admiralit, mes shkëmbinjve që lagen nga ujëra transparenca e të cilëve është një dëshmi e qartë e izolimit që ka mbrojtur Sazanin, duke i mundësuar që të mos ndotet.
Nga viti 2010, ishulli bën pjesë, bashkë me gadishullin e Karaburunit, në Parkun Kombëtar Karaburun-Sazan, që mund të arrihet nëpërmjet një prej shumë anijeve që nisen nga porti i Vlorës. Këtu mund të admirohet Shpella e Mrekullueshme e Haxhi Aliut, e konsideruar si më e madhja dhe e thella në gjithë Shqipërinë. Një spektakël unik dhe emocionues si pakë në botë. /atsh / KultPlus.com
Pas negociatave të përfaqësuesve të Ministrisë së Kulturës me banorët që kundërshtonin lëvizjen, ka mbërritur më në fund në Muzeun Historik Kombëtar guri prehistorik i zbuluar disa javë më parë në Xhuxhë të Fanit të Mirditës.
Menjëherë pas mbërritjes në këtë institucion guri është regjistruar në pronësi të Muzeut Kombëtar, ndërsa arkeologët shprehen se do të nisin më pas punën me konservimin dhe studimin e këtij zbulimi prehistorik.
“Zbulimi i këtij guri paraqet një rast të veçantë, sepse të
gjitha rastet e tjera të ngjashme të artit shkëmbor të zbuluara në Shqipëri
janë të pamundura për të lëvizur dhe për rrjedhojë publiku ka shumë vështirësi
për t’i parë. Kështu që ky është rasti i parë që kemi mundësi për ta sjellë
pranë publikut shqiptar, por edhe të huaj. Për më tepër, në këtë lloj mënyre
arrijmë ta mbrojmë nga ekspozimi ndaj rreziqeve, derisa të merret një vendim
final sesi do të ekspozohet apo çfarë do të bëhet në të ardhmen”, tha arkeologu
i njohur Rudens Ruka për Report TV.
Të drejtuar nga Agron Islami, specialist në Institutin e
Monumenteve të Kulturës, një grup përfaqësuesish të Ministrisë së Kulturës kanë
lidhur edhe një kontratë dakordësie me banorët e zonës së Fanit, ku u gjet guri
prehistorik. Në fillim ata e kanë kundërshtuar lëvizjen duke e konsideruar si
pasuri arkeologjike të zonës. Në lidhje me këtë akt në një lidhje telefonike,
Frrok Bardhi, banor i zonës, ku u bë gjetja e veçantë është shprehur se edhe
pse me një breng të madhe, banorët kanë rënë dakord që guri të zhvendoset në
Tiranë.
“Kushte atmosferike do të ndikonin. Guri kur është gjetur ka
pasur krisje. Pasi shkruam një kontratë me ministrin dhe ta takonim do t’i
kërkojmë që fshati të shpallet turistik dhe të vihet dorë për relievin që janë
mahnitur të gjithë. Edhe pse me breng. Është një zonë fantastike, kur të shohin
me sytë e tyre duhet mbrojtur nga shtetit” ka deklaruar Frrok
Bardhi.
Ky zbulimi i rrallë, ka emocionuar së tepërmi banorët e
kësaj zone, të cilët fillimisht e kundërshtuan idenë e lëvizjes së gurit nga
vendi ku u zbulua, por tashmë duket se gjërat janë ndryshe.
Drejtori i Kulturës në Bashkinë Mirditë Gjergj Marku thotë se zona ku është
gjetur guri mbart vlera të jashtëzakonshme historike. Sipas tij, objekti pritet
të hapë një dritare të re në historinë e kësaj treve dhe me një vëzhgim të parë
ai shprehet se ato mund të jenë piktograme.
Objekti me simbole prehistorike konsiderohet si një nga
zbulimet më të rëndësishme nga arkeologët dhe renditet krahas “simotrave” të
zbuluara në vitet ‘60-‘70 në Xibër të Matit, në Rubik, apo në Lepenicë të
Vlorës. Ndërsa arkeologu Rudenc Ruka rrëfen për rëndësinë e këtij zbulimi të ri
në vendin tonë.
“Zbulimi më i afërt i kësaj natyre është në shpellën e
Lepenicës, që për fat të keq është shumë i dëmtuar nga banorët e zonës, gjë që
është bërë edhe publike më parë në media. Ndaj mendoj se në këtë rast është marrë
një vendim i mirë institucional që lidhet me mbrojtjen e këtyre objekteve”, tha
arkeologu Rudenc Ruka.
Guri me piktograme prehistorike doli në dritë katër javë më parë, pas punimeve për çeljen e një rruge. Ishin banorët e Xhuxhës që lajmëruan menjëherë institucionet përgjegjëse për këtë zbulim. . Shqiptarja.com /KultPlus.com
Muzeu Mead Art në Masaçusets ka pranuar 170 vepra arti nga një donator anonim.
Në mesin e veprave të dhuruara figurojnë emrat me vlerë, si:
Mona Hatoum, Cindy Sherman, Christopher Williams, Candice Breitz, Laura Owens,
Carroll Dunham, Mark Bradford, Analia Saban etj.
Drejtori i muzeut, David E Little, për këtë ka thënë: “Këto
vepra të artit modern do të kenë ndikim të madh në koleksionin tonë dhe
përpjekjet tona për t’u zgjeruar”.
Një ekspozitë me këto vepra të adhuruar do të hapet në këtë muze më 10 shtator. /Telegrafi/ KultPlus.com
Në kishën e Shën Nikollës në fshatin Vodicë të Kolonjës kanë filluar ndërhyrjet restauruese.
Një gjë e tillë bëhet me dije nga Drejtoria Rajonale e
Trashëgimisë Kombëtare të cilët kanë njoftuar se po realizohet një nga
ndërhyrjet më të vështira kryer nga ekipi i kësaj drejtorie në Kishën e Shën
Nikollës në Vodicë të Kolonjës.
Kisha e Shën Kollit në Vodicë, është rishpallur monument
kulture në vitin 2015 dhe ka pasur problematika të shumta, deri në degradim të kambanerisë
e cila rrezikonte dhe shembjen.
Faktor kryesor i problematikave janë, tërmetet të cilat kanë
shkaktuar inklinim dhe çarje në muraturë, si pasojë e lagështisë ka pasur
dëmtime të materialit lidhës.
Projekti ka filluar fazën e parë të ndërhyrjes, atë të
puntelimit e cila do të bëjë të mundur evitimin e inklinimit të mëtejshëm
të kambanerisë si dhe do të shërbejë për fazën e dytë të ndërhyrjes në kollona.
Me mbështetjen e madhe të komunitetit lokal ndërhyrja është duke përfunduar. /Vizionplus/ KultPlus.com
Ky artikull frymëzues për herë të parë u botua në revistën “Reader’s Digest” disa vite më parë. Bëhej fjalë për historinë e një mësueseje të jashtëzakonshme, Helen Mrosla, e cila ia arriti që t’i bënte nxënësit e saj të besonin te vetja vetëm me një veprim.
Sot, po e shpërndajmë me ju këtë mësim kaq të vyer, i
cili nuk do t’ju lërë dhe aq indiferentë.
Një ditë, një mësuese matematike nga Minnesota përgatiti
për nxënësit e saj një mësim shumë interesant. Ajo u kërkoi nxënësve të
rendisnin në një copë letër emrat e të gjithë shokëve të klasës. Më pas u
kërkoi që të mendonin për gjënë më të bukur për secilin prej shokëve dhe ta
shkruanin përkrah emrit të tyre.
Në fund të mësimit, çdo nxënës mbante në dorë letrën e
vet. Ishte e premte. Gjatë fundjavës mësuesja lexoi të gjitha fletët. Emrin
e secilit nxënës e shkroi në një fletë të veçantë dhe bashkoi të gjitha
mendimet e bukura që kishin shkruar fëmijët. Të hënën tjetër i dha çdo
nxënësi letrën e vet.
Fëmijët ishin kaq shumë të kënaqur sa klasa gumëzhinte
nga komentet: “Me të vërtetë mendojnë shokët kështu për mua?!” “Nuk e dija se
ndokush do më pëlqente kaq shumë!”. Ata nuk i diskutuan rezultatet gjatë orës
së mësimit, por mësuesja e dinte se ia kishte arritur qëllimit të saj. Nxënësit
besonin në vetvete.
3 vite më pas, një nga këta nxënës, Mark Eklund, u vra në Vietnam. Funerali u mbajt në Minnesota, kështu që shumica e shokëve të klasës së Markut bashkë me mësuesen ishin të pranishëm në ceremoninë mortore.
Pas funeralit, shumica e shokëve të klasës u mblodhën
në shtëpinë e tij bashkë me mësuesen Helen Mrosla. Prindërit e Markut ishin aty
duke pritur ngushëllimet dhe babai i tij i tha mësueses: “Duam të të tregojmë
diçka” – dhe nxori nga portofoli një copë letër të palosur. “Ia gjetën këtë
letër Markut ditën kur u vra. Faleminderit shumë për këtë që keni bërë. Siç
mund ta shihni, Marku e ka ruajtur si një thesar të çmuar.”
“E dija pa e parë fare se letra ishte ajo e shumë
viteve më parë, në të cilën kisha renditur të gjitha gjërat e bukura që çdo
shok i Markut kishte shkruar për të”, – tha mësuesja në një intervistë. “Në atë
moment, ish-nxënësit e mi, që ishin të pranishëm në shtëpinë e Markut filluan
të nxirrnin nga portofolët letrat e tyre.
Charlie më buzëqeshi dhe më tha se e mbante listën e
tij në tavolinën e punës. Ndërsa gruaja e Chuck-ut tha se kjo letër ishte në
faqen e parë të albumit të fotografive të dasmës së tyre. Pothuajse të gjithë
nxënësit e kanë ruajtur letrën e tyre.
Ishte i vetmi moment kur u ula dhe fillova të qaj.
Qava për Markun dhe për të gjithë shokët e tij që nuk do ta shihnin më kurrë
atë.
Jemi kaq shumë të ngarkuar me ritmin e ditës dhe i
përkushtohemi kaq shumë detyrimeve tona, saqë harrojmë se një ditë do të
vdesim. Dhe nuk e dimë se kur do të vijë kjo ditë.
Ndaj, ju lutem, thuajini njerëzve që doni dhe i keni për zemër se sa të veçantë dhe të rëndësishëm janë për ju. Thuajani para se të jetë shumë vonë.” / KultPlus.com
Rradhët e gjata të turistëve të cilët presin me orë të tëra për të parë tabllonë e Mona Lizës, fillojnë që jashtë Muzeut të Luvrit,vazhdojnë brenda korridoreve të tij dhe madje edhe përballë tabllosë së saj.
Për të kontrolluar dhe për të menaxhuar këto rradhë të stërgjata vizitorësh (mbi 30, 000 në ditë) menaxherët e Luvrit janë shprehur se mundësinë për të parë tabllnë e Mona Lisës do ta kenë vetëm ata persona që rezervojnë paraprakisht.
Por tani që tablloja e Mona Lizës është transferuar nga galeria e saj Salle des États si pasojë e rikonstruksionit në galerinë Médicis, duke u vendosur përbri tabllove të tjera të Rubensit, i jep të gjithë atyre që duan ta shikojnë Mona Lizën të kenë akoma edhe më pak kohë në dispozicion, më pak se një minutë. Kjo ka bërë që një numër i lartë turistësh të shprehen për mungesë organizimi dhe kaos në Muzeun e Luvrit.
“Gjithçka ishte perfekte në udhëtimin tim në Paris, me përjashtim të vizitës në Muzeun e Luvrit. Te prëshësh mbi 4 orë në rradhe dhe pastaj të të lejojnë të shikosh tabllonë e Mona Lizës për më pak se 1 minutë”, u shpreh një turist.
Një tjetër tha se e vetmja gjë që njerëzit duhet të shmangin gjatë vizitës së tyre në Paris është Muzeu i Luvrit. “Ju prisni për orë të tëra në rradhë, pastaj përballeni sërish me rradhe të gjata edhe pasi hyni brenda në muze, për të parë vetëm 30 sekonda pikturën e Mona Lizës, nga një largësi prej tre metrash”.
Muzeu i Luvrit është muzeu më i vizituar në botë, me rreth 10.2 milionë vizitorë në vit, nga të cilët 80 për qind besohet se vijnë vetëm për të parë Mona Lizën. Muajin e kaluar organizatorët, u detyruan ta mbyllin muzeun për tre ditë rrjesht për shkak të kaosit të krijuar nga rradhët e stërgjata të vizitorëve përpara tij.
Mona Liza do të kthehet sërish në galerinë e saj të zakonshme në tetor, me rastin e 500 vjetorit të vdekjes së Leonardo Da Vinçit. / KultPlus.com
Një shkrim i Alain de Botton, që nuk ka
rëndësi nëse jeni beqar apo i martuar, por jua sugjerojmë që ta lexoni
patjetër.
Është një terapi e vërtetë martese…
Një “guidë” mbi të vënit kurorë të dy njerëzve në të
dyja rastet, kur ke ndjenja apo je bashkuar me të, për arsye të ndryshme?
Duhet ta lexoni patjetër këtë shkrim të përkthyer nga gjermanishtja në “virtualsophists” nga Gilman Bakalli, ish-shkrimtari dhe ish-deputeti, tashmë i ndjerë.
Të martuar me personin e gabuar nga Alain de Botton
Martesa është një aventurë e rrezikshme.
Një aventurë që ndërmerret nga dy persona, të cilët
lidhen në emër të një të ardhmeje, të cilën ato mendojnë se e dinë si do jetë,
por që në fakt s’ia kanë as idenë më të vogël.
Për një kohë të gjatë njerëzit janë martuar nisur nga
arsye thjesht logjike: ngaqë ara e tij ndodhej ngjitur me arën e saj, ngaqë
familja e tij administronte një biznes, ngaqë babai i saj ishte kryeplak i
fshatit, ngaqë kështjella duhej të nxirrte shpenzimet që kërkonte, ose ngaqë
prindërit e të dyja palëve besonin në të njëjtën formë interpretimi të një
Shkrimi të Shenjtë.
Simptomat shoqëruese të martesave të tilla të nxitura
nga arsyeja janë vetmia, mungesa e besnikërisë, keqtrajtimi, ftohtësia
emocionale dhe britmat e shamatave.
E parë në retrospektivë, martesa mbi bazën e arsyes
nuk ka të bëjnë aspak me arsyen.
Ajo është thjesht utilitariste, fanatike, snobiste dhe
shfrytëzuese.
Këtu qëndron arsyeja se pse pasardhësja e saj
sentimentale, martesa me dashuri, shihet me sy aspak kritik.
Në një martesë me dashuri, dy persona ndjejnë tërheqje
për njëri-tjetrin.
Të trullosur nga ndjenjat, ato janë plotësisht të
bindur se kanë lindur për njëri-tjetrin.
Sa më spontanisht, sa më i shkujdesur dhe i pamenduar
të ketë qenë vendimi për t’u martuar (ndoshta janë njohur para 6 muajsh,
ndoshta njëri prej të dyve është pa punë, ndoshta janë shumë të rinj), aq më
mirë për martesën me dashuri.
Mendjelehtësia është kundrapesha e gabimeve të bëra në
emër të racionales.
Rendja pas instinktit është reagimi traumatik ndaj
atyre eksperiencave shekullore, të dominuara nga një arsye aspak e arsyeshme.
Shpresojmë se në martesë do rendim në kërkim të
lumturisë.
Në të vërtetë, jemi në kërkim të intimitetit.
Shpresojmë se do të rikthejmë në raportin tonë prej dy
të rriturve ndjesitë dhe emocionet e fëmijërisë.
Sidoqoftë, dashuria që kemi provuar në vitet e hershme
të jetës sonë ngatërrohet shpesh me një dinamikë tjetër destruktive: me
ndjesinë se do të ndihmosh një të rritur që ka dalë nga kontrolli.
Në këtë kuptim, është logjike që ne ta refuzojmë një
person si partner martesor jo ngaqë është i keq për ne, por ngaqë është shumë i
mirë për ne, shumë i mirëkuptueshëm, shumë i besueshëm, shumë i ekuilibruar.
E kështu ndodh që martohemi me partnerin e gabuar.
Po ashtu edhe frika nga vetmia na bën të gabojmë gjatë
zgjedhjes së partnerit.
Sepse kur ke frikë nga vetmia ka rrezik që më shumë të
dashurohesh me të mos qenit më vetëm, se sa me personin që po na ruan nga ky
fat i keq.
Në fund, ne martohemi edhe ngaqë duam ta ruajmë atë
Gjënë e Bukur që kemi përjetuar me tjetrin.
Për shembull, atë eksitimin e ngrohtë kur patëm
menduar herën e parë t’ia shprehim dëshirën për lidhje martesore.
Mbase ishim në Venecia, duke shëtitur mbi varkë,
dielli në perëndim e përshkëndiste sipërfaqen e lëmuar të ujit, teksa i hapnim
njëri-tjetrit shpirtin rrugës për tek restoranti i peshkut dhe i rizotos së
famshme.
Shpresojmë se martesa mund të na i ruajë momente të
tilla.
Martohemi për t’u dhënë jetëgjatësi momenteve të
tilla.
Mirëpo institucioni i martesës e ngre bashkimin tonë
martesor në një rrafsh administrativ, ndoshta diku në një shtëpizë diku në
periferi, ecejaket e përditshme punë shtëpi, shtëpi punë, me fëmijë të cilët e
fikin pasionin, produkt i të cilit janë ato vetë.
Gjëja e vetme që ka mbetur nga ato momentet e
dikurshme është personi që keni përballë.
Pikërisht ai/ajo që me shumë gjasë nuk duhej të ishte
ruajtur.
Të martuar me personin e gabuar?
Lajmi i mirë është ky: nuk ka problem!
Nuk duhet të ndahemi prej tij/saj, por thjesht të
ndahemi nga ideja romantike e martesës me dashuri.
Kjo nënkupton shkëputjen prej idesë mbi ekzistencën e
një krijese perfekte, e cila qenka në gjendje t’i shuajë të gjitha nostalgjitë
tona.
Duhet ta pranojmë se çdo person mund të na frustrojë,
zemërojë dhe zhgënjejë dhe (pa dashur të jem i lig) se të njëjtën gjë do bëjmë
edhe ne me të.
Kur zgjedhim me kë do martohemi, ne vendosim se për
cilën formë vuatjeje jemi të gatshëm të sakrifikojmë.
Filozofia e pesimizmit mund të na shërbejë si
këshilluese e mirë martesore.
Sepse pesimizmi e zbut atë presionin e tejskajshëm
fantazmagorik që ushtron kultura romantike tek martesa.
Thjesht fakti se një person nuk është në gjendje të na
çlirojë nga melankolia jonë nuk e fajëson atë person e as lidhjen tonë me të.
Personi martesor “më pak i gabuar” për ne nuk është
ai, që i përputhet idesë (fiktive) së plotësimit perfekt, por ai që me bujari
arrin të kapërcejë dallimet në çift. Kompatibiliteti është arritje e dashurisë;
ai nuk mund të jetë kusht paraprak i saj.
Romantika nuk ka ndihmuar aspak këto 250 vitet e
fundit.
Përkundrazi, pjesa dërrmuese e asaj që përjetojmë në
lidhjet martesore, e nxjerr idenë e romantikes nën një dritë të pështirë.
Në fund, ndjehemi akoma më të vetmuar se më parë,
sepse lidhja jonë martesore me gjithë ato të metat e saj nuk mund ta përballojë
barrën që i ngarkon ideja e romantikes.
Prandaj duhet të mësohemi të pajtohemi me idenë e “të
gabuarit/të gabuarës” që kemi në krah.
Dhe të mësojmë t’i shikojmë me humor, mirësi dhe urtësi gabimet e partnerit tonë, po ashtu si edhe gabimet tona. / KultPlus.com
Fizikanti i famshëm Albert Ajnshtajni konsiderohet gjerësisht si një nga mendjet më të mëdha që ka jetuar ndonjëherë. Ai hapi qasjen ndaj një pasurie të madhe të dijes dhe fuqisë.
Nga studimet e tij u ngrit terreni mbi të cilën
bazohen teoria e kuantikës, si dhe konceptet e energjisë në pikën zero, teoria
e vrimave të zeza dhe kërkimi për një teori të unifikuar të forcave. Zbulimet e
tij ishin gjithashtu përgjegjëse për bombën e parë atomike. Një dualitet i
madh!
Çfarë është ajo që e bën mendjen e një individi të
aftë për vepra të tilla të mahnitshme?
Besohet nga disa që, me çfarëdo lloj mënyre, për
çfarëdo arsye – qoftë anomalie, fati ose të dyja – përmbajtja e mendjes së
Ajnshtajnit u soll në një mënyrë që formoi çelësin e një prej mistereve më të
thella të universit, duke lejuar një mençuri tjetër, atë shpirtërore të rrjedhë
përmes saj.
Më poshtë gjeni 25 nga citimet më inteligjente dhe më
intriguese të Albert Einstein. Ju këshillojmë që të mos i lexoni nxitimthi,
disa kanë një kuptim më të thellë se sa mund të mendoni fillimisht dhe
meritojnë një meditim të përzemërt.
1) “Imagjinata është më e rëndësishme sesa njohuria.
Sepse njohuria është e kufizuar, ndërsa imagjinata përqafon gjithë botën, duke
nxitur përparimin, duke lindur evolucionin”.
2) “Sekreti i krijimtarisë është të dish se si t’i
fshehësh burimet e tua”.
3) “Natyra na tregon vetëm bishtin e luanit, por unë
nuk dyshoj se bishti i përket luanit edhe pse ai nuk mund ta zbulojë menjëherë
veten për shkak të madhësisë së tij të pamasë.”
4) “Përvoja më e bukur që mund të kemi është ajo e
misterit. Është emocioni themelor që qëndron në djepin e gjithë artit dhe
shkencës së vërtetë”.
5) “Përsosja e mjeteve dhe ndryshimi i qëllimeve duket
të jetë problemi ynë kryesor”.
6) “Sa i përket ligjeve të matematikës që i referohen
realitetit, ato nuk janë të sigurta, për aq sa janë të sigurta, nuk i referohen
realitetit”.
7) “Nëse nuk mund ta shpjegosh në mënyrën më të
thjeshtë, ti nuk e ke kuptuar mirë.”
8) “Asnjë problem nuk mund të zgjidhet nga niveli i
njëjtë i ndërgjegjes që e krijoi atë”.
9) “Vetëm njohuritë dhe aftësitë njerëzore nuk mund ta
çojnë njerëzimin drejt një jete të lumtur dhe dinjitoze. Njerëzimi ka çdo arsye
të mundshme për t’i vendosur lajmëtarët e standardeve dhe vlerave të larta
morale mbi zbuluesit e së vërtetës objektive”.
10) “Informacioni nuk është dituri”.
11) “Gjëja më e pakuptueshme për botën është se është
e kuptueshme”.
12) “Çdo gjë që mund të numërohet nuk numërohet
domosdoshmërisht, gjithçka që llogaritet nuk mund të llogaritet
domosdoshmërisht “.
13) “Për të formuar një anëtar të pastër të një kopeje
delesh, duhet të jetë mbi të gjitha një dele”.
14) “Çdo gjë duhet të jetë e thjeshtë, por jo të
thjeshtohet më tej”.
15) “Njeriu duhet të kërkojë për atë që është dhe jo
për atë që mendon se duhet të jetë.”
16) “Çdo njeri që lexon shumë dhe përdor trurin e tij
shumë pak bie në zakone të liga të të menduarit”.
17) “Veprimi është forma më e lartë e kërkimit.”
18) “Perëndia nuk kujdeset për vështirësitë tona
matematikore. Ai integron në mënyrë empirike”.
19) “Kushdo që nuk e merr seriozisht të vërtetën në
çështje të vogla nuk mund të besohet as në ato të mëdha”.
20) “Shpirtrat e mëdhenj kanë hasur gjithmonë
kundërshtim të dhunshëm nga mendjet mediokre. Mendja mediokre është e paaftë
për të kuptuar njeriun që refuzon të përkulet verbërisht ndaj paragjykimeve
konvencionale dhe zgjedh që t’i shprehë mendimet e tij me guxim dhe
ndershmëri”.
21) “Ekuacionet janë më të rëndësishme për mua, sepse
politika është për të tashmen, por një ekuacion është diçka për përjetësinë”.
22) “Mos u përpiq të bëhesh një njeri i suksesit, por
përpiqu të bëhesh një njeri me vlera”.
23) “Feja ime përbëhet nga një admirim i përulur i
frymës së pafundme superiore që zbulon veten në detajet më të lehta që ne mund
t’i perceptojmë me mendjen tonë të brishtë dhe të pafuqishme”.
24) “Mendimi praktik nuk është asgjë më shumë se një
depozitë e paragjykimeve të përcaktuara nga mendja para se të arrini
tetëmbëdhjetë vjeç.”
25) “Lirimi i fuqisë atomike ka ndryshuar gjithçka, përveç mënyrës sonë të të menduarit… zgjidhja e këtij problemi qëndron në zemrën e njerëzimit. Po ta kisha ditur, do të bëhesha orëndreqës!”
Këngëtari i njohur Drake bëri tatuazh grupin e njohur nga Liverpool Beatles në dorën e tij, kjo pasi reperi kanadez ka thyer rekordin e mbajtur nga grupi legjendar.
Për këngëtarin Drake
kjo është vetëm një nga tatuazhet e shumtë që ka ai.
Në vitin 1964 ‘The Beatles’
kishin thyer rekord në ‘Billboard’ ku 11 këngët e tyre renditeshin të parat në
‘Top 10’ ndërsa tani reperi ka tejkaluar këtë shifër ku me 12 këngë renditet i
pari në ‘Top 10’.
Pas këtij suksesi Drake bëri tatuazh foton e njohur të Beatles-ave duke ecur në rrugë dhe ka paraqitur edhe veten duke i udhëhequr grupin legjendar, kjo fotografi nxiti debate në rrjete sociale. / Insajderi / KultPlus.com
Figura e shquar e kombit Petro Nini Luarasi, lindi më 22 prill të vitit 1865 në Luaras të Kolonjës dhe vdiq më 17 gusht të vitit 1911. Ai ishte prift, shkrimtar, mësues.
Petro punoi
si drejtor dhe mësues i shkollës së parë shqipe të motrave Gjerazi në Korçë më
1887. Në vitin 1904, emigroi në Shtetet e Bashkuara ku qëndroi disa vite si
anëtar aktiv i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare.
Petro Nini
Luarasi ishte delegatë në Kongresin e Manastirit që sanksionoi krijimin e
alfabetit shqip më 1908. Për atdhetarizëm, mësimin e gjuhës shqipe dhe
veprimtari shoqërore, Petro u përndoq si nga turqit e rinj, ashtu edhe nga
Patriarku Ekumenik ortodoks i Konstandinopojës.
Përparimi i shkollës shqipe të Negovanit,
veprimtaria e tij për themelimin e një komiteti për bashkimin e gjithë çetave
në Shqipërinë jugore dhe sidomos libri ”Mallkimi i shkronjave shqipe dhe
çpërfolja e shqiptarit”, që goditi rëndë politikën shoviniste te klerit grek në
Shqipëri, bënë që më 17 gusht 1911 agjentë e dhespotit të Korçës Joakim ta
helmonin, të shpallnin se vdiq nga kolera dhe të tentonin për t’ia djegur edhe
kufomën me gëlqere.
Ai vdiq si
martir i gjuhës shqipe duke mos e gëzuar shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë.
Ish presidenti i Shqipërisë, Bamir Topi më 13 janar 2012 i akordoi Petro Nini Luarasit urdhrin “Nderi i Kombit” me motivacionin: Figurë e shquar e kombit, një nga veprimtarët e ndritur të Rilindjes Kombëtare, luftëtar i paepur për zgjimin, emancipimin dhe prosperimin e kombit shqiptar, për çlirimin nga zgjedha osmane dhe formimin e shtetit komb të shqiptarëve, luftëtarit të madh të krijimit të arsimit kombëtar si një nga shtyllat e çështjes kombëtare, vepër për të cilën dha edhe jetën./ rtv21 / KultPlus.com
Në Mesjetë, kripa ishte një burim i çmuar. Ajo kushtonte shumë, dhe besohej se kishte veti medicinale. Nëse kripa derdhej, ajo nuk ishte më në gjendje të përdorej si ilaç, dhe prandaj grumbullohej dhe hidhej mbi shpatullën e majtë, me qëllim që të verboheshin shpirtrat e këqinj, që besohej se përndiqnin vazhdimisht njerëzit përreth tyre.
Ekziston një arsyetim edhe më i vjetër, mbi supersticionin e kripur së derdhur. Në tabllonë e Da Vinçit ‘Darka e Fundit’, Juda Iskarioti portretizohet sikur ka derdhur kripën. Kjo bëri që shumë njerëz ta shohin këtë akt si një shenjë të keqe, dhe si diçka që ka të ngjarë të ndjellë fatin e keq.
Dihej se kripa e bën tokën shterpë për një kohë të gjatë, dhe nga kjo besohej se derdhja e kripës, është e ngjashme me mallkimin e tokës. Ndër shekuj ka pasur dëshmi të shumta mbi shenjat e këqija, që lidheshin me derdhjen e kripës. Përveç kësaj, që kur Kisha Katolike Romak e përdori kripë për të përgatitur Ujin e Shenjtë, ajo kishte një rëndësi fetare, çka e bënte derdhjen e saj një shenjë të keqe. / bota.al/ KultPlus.com
Kemi humbur kaq në mënyrë të pakthyeshme njerëzillëkun, sa që për kafshatën modeste të ditëve të sotme, jemi të gatshëm të heqim dorë nga të gjithë parimet tanë, shpirti, të gjithë përpjekjet e paraardhësve tanë dhe nga mundësitë e fuqive tona – gjithçka, vetëm e vetëm për të mos e trazuar ekzistencën tonë të pasigurtë.
Nuk dimë më se çfarë janë krenaria, qëndrueshmëria, një zemër e përvëluar. Nuk na tremb as vdekja bërthamore, lufta e tretë botërore (duhet të ketë patjetër një vrimë ku të fshihemi) – vetëm një gjëje ia kemi frikën: që të bëjmë ata pak hapa që na ndajnë prej kurajos civile!
Vetëm e vetëm që të mos largohemi nga tufa, të shkojmë për hesapin tonë – sepse, po sikur, pastaj të gjendemi pa bukën e bardhë, ujëngrohësin me gaz, lejen e qëndrimit në Moskë? Ka një koncept në gjendje të na sigurojë një jetë të qetë, sa kohë që jetojmë, dhe që na e kanë ngulitur në të gjithë “salcat” e qarqeve të edukimit politik, deri sa na ka hyrë mirë në kokë: mjedisi, kushtet shoqërore, nuk dilet prej tyre, qenia përcakton ndërgjegjen. Atëherë, ky hyjmë ne? Ne nuk mund të bëjmë asgjë. Përkundrazi, mund të bëjmë gjithçka. Por preferojmë të gënjejmë vetveten, për të qenë të qetë. Nuk janë aspak “ata” fajtorët për gjithçka, jemi vetë ne, vetëm ne! Do të na kundërshtojnë: por në fakt, çfarë mund të bëhet konkretisht? Na kanë mbyllur gojën, nuk na dëgjojnë, nuk pyesin për mendimin tonë. Si të bëjmë për t’i bindur ata që të na dëgjojnë? Sido që të jetë, nuk ka asnjë mënyrë që t’i detyrojmë të ndërrojnë mendje. Gjëja më e natyrshme do të ishte që të mos i rizgjidhnim – po tamam, sikur në vendin tonë të kishte zgjedhje.
Pra, është një qark i mbyllur? Vërtetë nuk ka rrugëdalje? Dhe duhet të presim pasivisht që, nga hiçi, diçka të bëhet vetë? Por ajo gjëja që kemi përsipër nuk do të largohet kurrë vetë, nëse ne të gjithë do të vazhdojmë ta pranojmë, ta nderojmë dhe ta përforcojmë çdo ditë, nëse nuk vendosim t’i kundërvihemi, duke filluar aty ku është më e dobët. Nga gënjeshtra.
Kur dhuna thyen konsorciumin paqësor njerëzor, fytyra e saj digjet prej sigurisë arrogante që shfaq, madje ulëret, sipas mësimeve të saj: “Unë jam dhuna! Largohuni, hapni rrugë ose do ju vë poshtë!” Por, dhuna plaket po kaq shpejt, dhe pa kaluar shumë vite, nuk është më kaq e sigurtë në vetvete për t’u shfaqur, e për t’u bërë më e paraqitshme kërkon papushim një aleate, dhe kjo është Gënjeshtra. Në fakt, dhuna nuk ka mënyrë tjetër për t’u maskuar, përveç gënjeshtrës, dhe gënjeshtra nuk mund të ketë jetëgjatësi, përveçse përmes dhunës. Dhe dhuna nuk ka nevojë që të bëjë të ndihet çdo ditë, në çdo sup, peshën e putrës së saj: ajo kërkon vetëm që ne t’i nënshtrohemi gënjeshtrës, që të bëhemi përditë pjesëmarrës në gënjeshtër – dhe kaq mjafton për të qenë të nënshtruar besnikë. (bota.al)
Pikërisht këtu gjejmë çelësin, që deri sot ne e kemi fshehur, por aq ka qenë kaq i thjeshtë për t’u gjetur, për çlirimin tonë: mos pjesëmarrjen personale në gënjeshtër! Nëse gjithnjë e më shumë njerëz nuk do të duan të kenë të bëjnë me gënjeshtrën, ajo fillon të zhduket. Si një sëmundje ngjitëse, e cila ekziston sa kohë që ka njerëz për t’u infektuar. Nuk na kërkohet të zbresim në shesh, nuk jemi të pjekur sa duhet për të shpallur publikisht të vërtetën, për të shprehur me zë të lartë atë që mendojmë – nuk është për ne, ka shumë rrezik. Por të paktën të refuzojmë të themi atë që nuk mendojmë. të vetëdijësohemi për kufirin, përtej të cilit fillon gënjeshtra – të tërhiqemi nga ky kufi i gangrenizuar.
Atëherë, secili prej nesh duhet të gjejë kurajën dhe të zgjedhë: ose të qëndrojë shërbëtor i vetëdijshëm për gënjeshtrën, ose të vendosë që ka ardhur momenti të shkëputet, të bëhet një njeri i ndershëm, që meriton respektin e fëmijëve dhe bashkëkohësve…
Po, në fillim nuk do të jetë e lehtë. Dikush do të humbasë përkohësisht vendin e punës. Të rinjve që duan të jetojnë sipas të vërtetës, kjo do ua ndërlikojë shumë, që në fillim, ekzistencën e tyre rinore: në fakt, edhe verifikimet me pyetje-përgjigje janë të mbushura me gënjeshtra, dhe duhet zgjedhur.
Nuk ka ditë, kur gjithësecilit prej nesh nuk na duhet të zgjedhim në cilin drejtim të shkojmë: drejt të vërtetës, apo drejt gënjeshtrës, drejt pavarësisë së shpirtit, apo drejt servilizmit shpirtëror. Dhe kush nuk do të ketë kurajën e mjaftueshme për të mbrojtur shppirtin e tij, të paktën të shmangë mburrjen për idetë e veta progresiste, të mos lëvdohet me titujt e tij akademikë, artist i popullit, i merituar për këtë apo për atë, dua vetëm të rri ngrohtë dhe me barkun plot.
Për njerëz si ne, të mpirë prej mosveprimit, edhe kjo rrugë – më e moderuara mes formave të ndryshme të rezistencës – nuk do të rezultojë aspak e lehtë. Sidoqoftë, më e lehtë se sa të luajmë me zjarrin, apo edhe se sa një grevë urie: flakët nuk do të përfshijnë gjymtyrët, sytë nuk do të të bëjnë grevë, dhe pakëz bukë e zezë e një gotë ujë i pijshëm, do të gjenden gjithmonë për familjen tënde. Ai popull i madh i Europës, që e kemi mashtruar dhe tradhëtuar – populli çekosllovak – a nuk na ka treguar ne, se një gjoks i dobët, mund t’u rezistojë edhe tankeve, nëse brenda tij rreh një zemër e denjë? Do të jetë një rrugë e mbushur me pengesa – megjithatë, do të jetë më pak e dëmshmja nga të gjitha. Një zgjidhje jo e lehtë për trupin – por e vetmja për shpirtin. Një rrugë jo e lehtë – megjithatë, edhe tek ne ka njerëz, dhjetëra njerëz, që prej vitesh u përmbahen këtyre kritereve, jetojnë sipas të vërtetës. Pra, nuk jemi të parët që i hyjmë kësaj rruge, por u bashkohemi atyre që e kanë bërë tashmë! Sa më të shumtë dhe të bashkërenduar të jemi në interpretimin e saj, aq më e kalueshme dhe e shkurtër do të na duket! Do të jemi me mijëra, nuk do të na e ulin kokën, as nuk do ta provojnë. Nëse bëhemi dhjetëra-mijëra, vendi ynë do të ndryshojë aq shumë, saqë nuk do ta njohim më.
Nëse na pushton frika, të paktën të pushojmë së ankuari për ata që do të na e heqin edhe ajrin për të marrë frymë – jemi ne vetë që e bëjmë! Të përkulemi edhe më shumë, të presim si do të shkojë, dhe miqtë tanë biologjikë do të kontribuojnë që të afrohet dita kur do të mund të na lexojnë edhe mendimet dhe të riprogramojnë gjenet tona.
Nëse edhe këtë herë do të lejojmë të fitojë frika, do të thotë se jemi hiçë, se për ne nuk ka asnjë shpresë.
Pjesë nga shënimet e Solzhenicinit: “Të jetosh pa Gënjeshtër” /KultPlus.com
Në heshtje kalova pranë vendit të punës. E dashura kishte mbërritur para. Pa e përshëndetur, i kalova ngjitur dhe hyra në oborrin pa derë të godinës. Ajo më erdhi mbrapa, por nuk më foli. Ajo nuk më flet asnjëherë.
Ngjita shkallët me mermer të bardhë, si ndoca pllaka varresh të zeza, dhe arrita në zyrën time, pa takuar askënd. E kë mund të takoja?!
Kishte muaj që askush nuk më fliste. Sapo shikonin se po vija, të gjithë hidheshin ndër tallazet e punës dhe duke provuar të shpëtonin prej tyre, nuk më flisnin. Edhe unë, për të mos i munduar, mora një vendim: Në punë shkoja para të gjithëve, thuajse gjysmë ore para orarit të caktuar.
Pse kishte ndryshuar aq turrëajazshëm ana e monedhës së sjelljes me mua, nuk e mora vesh. Dikur të gjithë më flisnin me dashuri, më përshëndesnin e më uronin punë të mbarë. As arsyen përse atëherë ishin aq të dashur me mua, nuk e mora vesh.
Vetëm në zyrë, duke parë nga xhami i murit (apo muri i xhamit?!) të dashurën, dëgjova oshtimën e një fjale: “Egoist!” Gjithë nerva!
I trembur, u mbështeta në karrige dhe fillova të ha thonjtë. Kush po më thërriste? Godina ishte bosh.
U ngrita dhe ndoshta për të mbrojtur sadopak veten, derën e kyça me çelës. Edhe tarabën e xhamit të murit (apo murit të xhamit) e ula. Mospërfillëse, e dashura më pa.
U ula në karrige dhe bashkova ballin me gjunjët duke krijuar një rrasë guri pak a shumë në formën e asaj që bëhesha kur flija.
Kaluan orë, sikurse m’u duk mua, dhe asnjë zhurmë nuk dëgjova. Kur erdhi orari për të filluar punën, u ngrita dhe çela derën. Ngrita edhe tarabën dhe sërish zura vend në karrige. Ndeza kompjuterin dhe si çdo mëngjes, pashë se si mbilleshin lulet ndër kopshte zonjash me fisnikëri paraje.
Kopshtarja e episodit të asaj dite m’u duk e njohur. Si tym i shtyrë nga era, më doli para sysh një tjetër video, e parë dikur. Ishte një video e pistë. Pra, porno. Nuk desha ta them, por ja që e thashë.
Dikush më tha emrin. Ndala videon dhe u ngrita. Dola jashtë. Një ndër vajzat e veshura hollë, për klimën që ishte aty brenda prej ajrit të kondicionuar ishte më shumë se hollë, më tha se drejtori (ajo përdori termin “i madhi”) po më priste.
Përse po më thërriste? S’e di dhe as këtë nuk e mësova kurrë, pasi ai nuk më priti. Veç, në paradhomë, më dha një letër në të cilën ishte shkruar:
Ti pushohesh nga puna pasi,
Ndonëse sheh porno njëlloj si shokët e tu, nuk e thua këtë dhe kurrë nuk diskuton me to rreth ndonjë videoje.
Shpreh dëshirat që ke, çfarë do të thotë se je një egoist i çmendur që mbërrin deri nëfazat e egocentrizmit.
Mendon para se të flasësh dhe flet atë çfarë mendon, çfarë do të thotë se flet pa asnjëpërgjegjësi, pasi të flasësh atë që mendon është shumë e thjeshtë.
Punon shumë dhe sipas studimeve, kush punon shumë, ka probleme mendore dhe mund të kthehet në një maniak në të ardhmen.
Nuk ke një jetë për të qenë, pasi je në një moshë të konsiderueshme dhe nuk ke një tëgrua apo një të dashur.
Pasi e lexova, e grisa. E hodha në tokë dhe shkova në zyrë. Dikush i ulur në karrigen time m’u prezantua në pozicionin tim dhe më pyeti se çfarë kërkoja. Unë i kërkova veç ndjesë dhe dola nga aty. Në derë u hasa me të dashurën e cila nuk më përfilli, por u fut brenda dhe puthi atë djalin në karrigen time.
Desha t’i them se nuk jam unë ai, por më pas u kujtova se ajo ishte e dashura e zyrtarit dhe jo e dashura e Andreasit.
Dola jashtë, rrasa duart ndër xhepa dhe shkova te vendi ku duhet të ishte një derë. Roja i cili s’kishte ç’të ruante, po hante disa fara luledielli. I kërkova të më jepte disa dhe plot entuziazëm më tha “Po, zyrtar!” dhe zgjati grushtin drejt pëllëmbës sime të shtrirë.
“Ish-zyrtar”, – i thashë. Grushti u ngjit lart dhe pas disa çastesh dhimbjeje të pandier, pashë copa dhëmbësh para këmbëve të mia. U ula kaluç dhe i mora. Pika të kuqe binin aty pranë.
I mblodha në grusht, grushtin e rrasa në xhep dhe eca drejt shtëpisë. Ish-nëna dhe ish-babai më kishin bërë gati një valixhe.
“Ne jemi prindërit e zyrtarit”, – më thanë dhe më përcollën.
Duke tërhequr valixhen zvarrë, i thashë vetes: Po unë, kush i kujt jam? /exlibris/ KultPlus.com
Çdo histori e një personi që nga i varfër bëhet i pasur përfundon duke rënë pre e një shkalle mitimizimi, e paramenduar nga tema e saj dhe në duart e kronistëve të mëvonshëm, duke dashur të imponojë preokupimet e tyre për një përrallë të jashtëzakonshme.
Nga të gjitha biografitë e personazheve historike që nga askushi bëhen dikushi, pak janë më të jashtëzakonshme sesa ajo e Muhamed Aliut – një shqiptar i panjohur që planifikoi rrugën e tij nga errësira për t’u bërë “babai i Egjiptit modern”. Pasardhësit e tij do të sundonin vendin deri në vitin 1952 dhe ai do të kishte mbushur 250 vjep këtë të hënë, nëse nuk do të kishte ndërruar jetë në moshë të madhe në vitin 1849.
Por, edhe pse jo të gjithë ia dalin dot mbanë pa ndihmën e askujt, siç ishte rasti i Aliut, shumë pak prej tyre janë mitimizuar në këtë pikë.
Edhe faktet më themelore të jetës së tij janë në pikëpyetje. A është vërtet këtë të hënë ditëlindja e tij e 250-të? Apo Aliu thjesht e zgjodhi datën për forcuar markën e tij personale si Napoleon Bonaparti i Perandorisë Osmane – i cili gjithashtu do të mbushte 250 vjeç këtë vit?
Askush nuk e di. A ishte ai vërtet shqiptar? Apo edhe kjo ishte një pjesë e mitimizimit nga ana e tij, e projektuar për t’i bërë thirrje ushtarëve shqiptarë nën komandën e tij? Përsëri, edhe kjo nuk dihet.
E vërteta është se nuk ka asnjë mënyrë për të përcaktuar këto fakte minimale, thotë biografi Khaled Fahmy: “Ai nuk ishte nga një familje e njohur, kështu që nuk kishte asnjë arsye pse prindërit e tij do ta kishin shënuar lindjen e tij.”
Kurdo që të ketë lindur ai dhe kushdo të kenë qenë paraardhësit e tij, ne dimë se ai ka lindur në Kavala, 150 kilometra në lindje të Selanikut.
Ashtu si me aq shumë protagonistë të historisë, babai i tij vdiq kur ai ishte i ri, duke e lënë atë në kujdesin e guvernatorit lokal.
Po të mos ishte për pushtimin e Egjiptit nga heroi i tij, Bonaparti, në vitin 1798, historia mund të mos kishte dëgjuar kurrë për Muhamed Aliun.
Egjipti ishte i rëndësishëm për Perandorinë Osmane, kështu që kur Perandori Francez e pushtoi atë, Sulltanin e zuri paniku, shpjegon Fahmy.
Përgjigjja e tij fillestare ishte dërgimi i një ushtrie nga toka përmes Sirisë. Por, ai gjithashtu dërgoi një forcë më të vogël prej rreth 4,000 forcash shqiptare nga deti që t’i bashkoheshin luftës, e cila mori një kontingjent edhe më të vogël në qytetin e lindjes së Aliut në Kavala.
“Muhamed Ali është pjesë e kësaj force dhe pika më e hershme kur ne fillojmë të dëgjojmë për të në të dhënat është në lidhjen e tij me këtë kontingjent të madh shqiptar,” tregon Fahmy. Në mes të rrugës përmes Mesdheut, udhëheqësi i kontingjentit shqiptar vdiq dhe komandanti i dytë i tij u zhduk menjëherë pas mbërritjes në tokë. Kjo bëri që Aliu të merrte në duar drejtimin e njerëzve. Në varësi të personit që tregon historinë, është pikërisht në atë moment që Aliu fiton identitetin e tij shqiptar, ose atë identitet që e katapulton atë drejt madhështisë. Duke shkruar në vitin 1984, dijetari i Universitetit të Kalifornisë, Ali Afaf Lutfi Sayyid-Marsot, nuk kishte asnjë dyshim për origjinën shqiptare të Aliut. Një shkrimtar i paidentifikuar për edicionin e vitit 1841 të Blackwood’s Edinburgh Magazine është po aq i sigurt për trashëgiminë shqiptare të Aliut. Ai e përshkroi atë si “një shqiptar. Raportet e përgjithshme që e përshkruajnë atë si një lypës, një skllav, apo një portier janë të gabuara.” Shkrimtari pohoi se para vdekjes së tij, babai i Aliut kishte qenë një oficer ushtarak që patrullonte rrugët rreth Kavalës. Fahmy, nga ana tjetër, beson se këto rrënjë shqiptare janë një pjesë klasike e mitimizimit të Aliut – jo më reale sesa viti i lindjes që ai pretendoi se e kishte të njëjtë me Napoleonin./KultPlus.com
“Investimet e tij në tokat shqiptare e kanë synim sigurimin e parajses për neve jo përmirësimin e kësaj jete se kjo jetë edhe ashtu është veç hajt. Ne duhet ta falënderojmë atë për milionat që shpenzohen për ta trasuar rrugën tonë drejt jetës së dytë, dmth drejt parajses, drejt lulishteve holandeze. Çka na duhen neve puna, fabrika, shkolla, spitali, rruga e mirëqenia në këtë jetë të përkohshme kur ato i kemi të sigurta pas vdekjes?! A nuk i dëgjoni ju të dërguarit e Ergoganit kur shpalosin progame nga parajsa të ideuara enkas për neve shqiptarët, të zgjedhurit e përmotshëm të anadollit? Mos u ngutni ju lutem! Mos na rrezikoni parajsen!
Serbia nuk e ka kuptuar ende që s’i duhet autostrada e re turke sepse ajo nuk do t’i çojë serbët në parajsë. Ata të shkretë nuk e dinë ende çfarë përfitimesh do marrim ne pas vdekjes nga investimet turke. Ata nuk e dinë që neve xhamia e ndërtuar nga Turqia na shërben si laborator sekret për projekte metafizike që na bëjnë të pajtohemi me të tashmen e vrazhdë e brutale. Projektet tona me Turqinë do kenë frute pas vdekjes. Kur te vdesim do ta kuptojmë të mirën që na ka sjellë Erdogani me shokët e tij bamirës e namazli në këto treva.
Sikur e shoh tani momentin kur nga ballkoni i xhenetit ne do tallemi me serbët që i gëzoheshin investimeve materiale kur Erdogani i ‘mashtronte’ me rrugë e fabrika. Do i shikojmë duke vuajtur në flakët e ferrit disa kate më posht se ne, derisa ne, në lulishten e pakufishme do udhëtojmë, do shkollohemi, do shërohemi dhe më e rendësishmja, do bëjmë dashuri me dhjetra e dhjetra virgjeresha…
…duke bërtitur, Uaaah çfarë vdekje! Zgjate Zot!
E serbët e shkretë n’ferr se knaqeshin me fabrika e me rrugë.” /KultPlus.com
Mbretëresha e të gjitha arteve, sepse poezia e tillë është, një mbretëreshë e vërtetë.
XhemileHysenaj
“Asht Gusht”, libri i autores Linditë Ramushi Dushku, si një mbretëreshë e këndshmë dhe elegante, u promovua sot në ambientin e KultPlus Caffe Gallery. Ky botim pëmbledhë dyzetë poezi të shkruajtura në dialektin gegë, ku motivi i këtij vëllimi poetik është dashuria, poetja i këndon dashurisë herë si nevojë e herë si motiv për jetë. “Dashuria është thelbi i qenies së njeriut, thelbi i gjithçkaje që njeriun e rrethon. Dashuria është gjithmonë e fortë dhe e lidhur me njeriun”, u shpreh autorja. Para një publiku modest, autorja shpalosi vëllimin e saj poetik të ndarë në tri cikle, duke vazhduar më pas me redaktoren e librit, Ilire Zajmi e cila u shpreh se Lindita nuk na i rrëfen ëndrrat por shpalosë shpirtin e saj të çiltër, përmes poezisë së saj dukë vënë në pah fuqishëm unin e saj femëror. “Gruaja në shoqërinë shqiptare është e paragjykuar si gjini e dobët, e pafuqishme, e cila duhet të mendojë fort për çdo veprim të saj”. “Gjuha në poezitë e Linditës është një gegnishte e ëmbël, ligjërimi është i rrjedhshëm dhe i natyrshëm, duke iu përshtatur plotësisht motiveve që trajton”, potencoi Ilire Zajmi. Për të argëtuar publikun dhe për t’i njoftuar paraprakisht për poezinë e Linditës, Elona Çuliq recitoi disa poezi të autores, ku pas çdo poezie përçonte një emocion të lezetshëm tek publiku, i cili dukej sikur filloi të jetonte brenda poezisë./KultPlus.com
Thelbi i modernitetit, na thonë ata, është aftësia njerëzore për të frenuar forcat përçarëse me arsyen e kokave të ftohta. Ajo që na nevojitet tani, është një rishikim i Iluminizmit.
Nga Henry Martyn Lloyd
Pikëpamja magjepsëse mbi Iluminizmin, rrjedh nga filozofia e Hegelit, deri te teoria kritike e Shkollës së Frankfurtit në mesin e shekullit XX-të. Këta shkrimtarë, identifikojnë një patologji në mendimin perëndimor, që e barazon racionalitetin me shkencën pozitiviste, shfrytëzimin kapitalist, dominimin e natyrës – madje, në rastin e Maks Horkhajmer dhe Teodor Adorno, me nazizmin dhe holokaustin.
Por, pretendimi se Iluminizmi ishte një lëvizje e arsyes përkundër pasioneve, apologjetëve dhe kritikëve, janë dy anët e së njëjtës monedhe. Gabimi i tyre kolektiv, është ajo që e bën kaq të fuqishme klishenë e “Epokës së Arsyes”. Pasionet – ndikimet, dëshirat, orekset e mishëruara – ishin paraardhëse të kuptimit modern të emocioneve.
Që nga Stoikët e lashtë, filozofia në përgjithësi i ka parë pasionet si kërcënime ndaj lirisë:të dobëtit janë skllevër për ta; të fuqishmit pohojnë arsyen dhe vullnetin e tyre, dhe kështu mbeten të lirë. Kontributi i Iluminizmit, ishte shtimi i shkencës në këtë tabllo të arsyes dhe besëtytnisë fetare, në konceptin e skllavërisë së apasionuar.
Megjithatë, të thuhet që Iluminizmi ishte një lëvizje e racionalizmit kundër pasionit, e shkencës kundër paragjykimeve, e politikës progresive kundër tribalizmit konservator, duket të jetë thellësisht e gabuar. Këto pohime, nuk pasqyrojnë cilësitë e pasura të vetë Iluminizmit, që i vendosën një vlerë shumë të lartë rolit të empatisë, ndjenjës dhe dëshirës.
Iluminizmi, filloi me revolucionin shkencor në mesin e shekullit XVII-të, dhe arriti kulmin gjatë Revolucionit Francez në fund të shekullit XVIII-të. Hegeli, në fillim të viteve 1800, ishte një nga të parët që u hodh në sulm.
Ai tha se racionalja e konceptuar nga Emanuel Kanti – filozofi kryesor i Iluminizmit – prodhoi qytetarë të cilët ishin të tjetërsuar, pa asnjë pasion dhe të zhveshur nga natyra njerëzore, me racionalizmin vrastar të Terrorit Francez si rezultatin logjik.
Megjithatë, Iluminizmi, ishte një fenomen i ndryshëm; shumica e filozofisë së saj qëndronte larg Kantianizmit, e lëre më pastaj nga versioni hegelian i Kantit. E vërteta është se Hegeli dhe romantikët e shekullit XIX-të, të cilët besonin se ishin të nxitur nga një frymë e re e bukurisë dhe ndjenjës, e thërrisnin “Epoka e Arsyes”, për të shërbyer si një paketim për vetë-konceptimin e tyre.
Subjekti i tyre kantian ishte një dordolec prej kashte, ashtu siç ishte racionalizmi dogmatik i Iluminizmit të tyre. Në Francë, filozofët ishin çuditërisht entuziastë për pasionet dhe thellësisht dyshues për abstraksionet. Në vend se të pretendonin që arsyeja ishte e vetmja mënyrë për të luftuar gabimin dhe injorancën, Iluminizmi francez e vuri teksin tek ndjesia.
Shumë mendimtarë të Iluminizmit, mbështetën një version polivokal dhe të gjallë të racionalitetit, i cili ishte i vazhdueshëm me veçoritë e ndjesisë, imagjinatës dhe mishërimit. Kundër brendësisë së filozofisë spekulative – Rene Dekart dhe ndjekësit e tij shpesh ishin të synuarit – filozofët kthyen vëmendjen jashtë, dhe vunë në plan të parë trupin, si pikë të angazhimit të apasionuar me botën.
Mund të shkohet aq larg, sa të thuhet se Iluminizmi francez u përpoq të prodhonte një filozofi pa arsye. Për shembull, për filozofin Etien Bono de Kondilak, nuk kishte kuptim të flitej për arsyen si “zgjedhje”. Të gjitha aspektet e mendimit njerëzor, lindnin nga shqisat tona, thoshte ai – në mënyrë specifike, aftësia për t’u tërhequr nga ndjesitë e këndshme, dhe larguar nga ato të dhimbshme.
Këto nxitës krijuan pasione dhe dëshira, dhe çuan më pas në zhvillimin e gjuhëve, dhe në lulëzimin e plotë të mendjes. Për të mos rënë në kurthin e një artikulimi të rremë, dhe për të qëndruar sa më pranë eksperiencës sensuale, Kondilak ishte një fans i gjuhëve “primitive”, në dallim nga ato që mbështeteshin tek idetë abstrakte.
Për Kondilak, racionaliteti i duhur, u kërkonte shoqërive të zhvillonin mënyra më të “natyrshme” për të komunikuar. Kjo do të thoshte se racionaliteti ishte domosdoshmërisht plural:ai ndryshonte nga vendi në vend, në vend se ekzistonte si një racionalitet universal i padiferencuar.
Një figurë totemike e Iluminizmit francez ishte Denis Didëro. Më gjerësisht i njohur si redaktor i Enciklopedisë (1751-1772), Didëro shkroi vetë shumë nga artikujt subversivë dhe ironikë – një strategji e projektuar pjesërisht, për të shmangur censorët francezë.
Didëro, nuk e shkroi filozofinë e tij në formën e traktateve abstrakte:Së bashku me Volterin, Zhan Zhak Rusonë dhe Markezin dë Sade, Didëro ishte mjeshtër i romanit. Një shekull e gjysmë para se Rene Magrit të shkruante fjalinë ironike “Ky nuk është një tub” nën pikturën e tij “The Treachery of Images” (1928-1929), Didëro shkroi një histori të shkurtër të quajtur “Kjo nuk është një histori”.
Didëro besonte në dobinë e arsyes në ndjekjen e së vërtetës – por ai kishte një entuziazëm akut për pasionet, veçanërisht kur kishte të bënte me moralin dhe estetikën. Me shumë nga figurat kryesore të Iluminizmit Skocez, si Dejvid Hjum, ai besonte se morali ishte i bazuar në eksperiencën sensuale.
Gjykimi etik ishte i lidhur ngushtë, madje në mënyrë të padallueshme nga gjykimet estetike, pretendonte ai. Ne e gjykojmë bukurinë e një pikture, një peizazh apo fytyrën e të dashurit tonë, ashtu siç e gjykojmë moralin e një personazhi në një roman, në një shfaqje apo në jetën tonë – domethënë, gjykojmë të mirën dhe të bukurën drejtpërsëdrejti, dhe pa nevojën e arsye.
Për Didëro, eliminimi i pasioneve mund të prodhonte vetëm neverinë. Një person pa aftësi për t’u prekur emocionalisht, si për shkak të mungesës së pasioneve apo mungesës së shqisave, do të ishte moralisht monstruoz.
Megjithatë, Iluminizmi pretendonte se ndjeshmëria dhe ndjenja, nuk sollën një refuzim të shkencës. Përkundrazi:individi më i ndjeshëm – personi me ndjeshmërinë më të madhe – cilsohej si vëzhguesi më i mprehtë i natyrës. Shembulli tipik ishte një mjek, i përshtatur me ritmet trupore të pacientëve, dhe me simptomat e tyre të veçanta.
Në vend të kësaj, ishte sistem-ndërtuesi spekulativ, ai që ishte armik i përparimit shkencor – mjeku kartezian që e shihte trupin si një makinë të thjeshtë, ose ata që mësonin mjekësi duke lexuar Aristotelin, por jo duke vëzhguar të sëmurët. Pra, dyshimi filozofik i arsyes nuk ishte refuzim i racionalitetit në vetvete; qe vetëm një refuzim i arsyes në izolim nga shqisat, dhe e distancuar nga trupi i apasionuar.
Në këtë aspekt, filozofët qenë në fakt më shumë të lidhur me romantikët, sesa këta të fundit do të donin të besonin. Përgjithësimi i lëvizjeve intelektuale, është gjithnjë një punë e rrezikshme. Iluminizmi, kishte tipare të dallueshme kombëtare, madje edhe brenda një vendi të vetëm nuk ishte monolit.
Disa mendimtarë, evokuan një ndarje strikte mes arsyes dhe pasionit, dhe privilegjuan atë që merret e mirëqenë mbi ndjesinë, me Kantin si shembulli më i famshëm. Por në këtë drejtim Kanti ishte i izoluar nga shumë, në mos nga shumica e çështjeve kryesore të epokës së tij. Veçanërisht në Francë, racionaliteti nuk ishte kundër ndjeshmërisë, por bazohej tek kjo e fundit. Romantizmi, ishte kryesisht një vazhdim i temave të Iluminizmit, dhe jo një shkëputje prej tyre.
Nëse duam të mbyllim hendeqet e momentit bashkëkohor historik, duhet t’i japim fund pretendimit se vetëm arsyeja e ka shpëtuar botën. E tashmja garanton kriticizmin, por nuk do të bëjë asnjë të mirë në qoftë se bazohet mbi mitin e një të shkuare të lavdishme të disapasionuar, që nuk ka ekzistuar kurrë./bota.al/ KultPlus.com
Institucioni Nacional Teatri i Komedisë në Shkup ka filluar xhirimin e një dokumentari për aktoren e madhe Ançe Xhambazova.
Nga Teatri thonë se ky film do të drejtohet nën regjinë e Mile Grozdanovskit, ndërsa skenari është bërë nga Goce Trajkovski.
Në film do të shfaqen aspekte të ndryshme të jetës dhe karrierës së aktores Ançe Xhambazova, ndërsa premiera e dokumentarit do të jetë në kuadër të Festivalit “Hëna e Zhveshur”, në natën e fundit të festivalit (9 shtator). /portalb.mk/ KultPlus.com
