Muaj: Gusht 2019

Lindita Arapi: E kam kuptuar vonë se femrës shqiptare i është dashur të jetojë në dy diktatura

Posted on by KultPlus

Jeni poete, prozatore si edhe gazetare në Deutsche Welle. Çfarë do të thotë të mbetesh “në vendin tënd” edhe kur jeton në Perëndim?

Shqipërinë e kam me vete, kudo ku jam në Europë, e unë nuk shpëtoj dot, edhe sikur të dua, sepse ai vend, ajo familje, ajo shoqëri e përjetime të atjeshme kanë formësuar në një masë të madhe atë që jam sot. Në këtë kuptim, jam gjithmonë “në e me vendin tim”.

Ju keni filluar të shkruani në vitet ’90, si e kujtoni atë kohë, duhet të ketë qenë e vështirë për t’u orientuar për shkrimtarët, ishin momente të mëdha ndryshimi…

Tani duket si një kohë e largët, por ka qenë një kohë mjaft intensive. Të gjithë kishim dalë të trullosur nga izolimi, të merrje frymë si njeri i lirë pas diktaturës komuniste nuk ishte e lehtë. Disa zgjodhën politikën, se e kuptuan shpejt, në këtë rrumpallë shqiptare bëhet shpejt pasuria, pavarësisht retorikës që përdornin, disa i qëndruan vetes besnik e vazhduan rrugën e tyre në Shqipëri, të tjerë u larguan. Shqipëria vinte nga një kohë kur shkrimtari ishte edukuesi i popullit, dora përkëdhelëse e diktaturës me fjalë, edhe nëse në këtë rol ai shtyhej pa dëshirë. Papritur, në një epokë kryekëput tjetër ai duhej të mbijetonte. Pikërisht në këtë kohë kam shkruar, ndoshta mënyra ime e të kuptuarit dhe përballimit të realitetit shqiptar. Një realitet që po ndryshonte shpejt, më shpejt se aftësitë tona absorbuese.

Pra, ishin vite të kapërcimeve të mëdha, çfarë do të thoshte kjo për femrën?

Vonë e kam kuptuar se femrës shqiptare i është dashur të jetojë në dy diktatura: atë të sistemit komunist që nuk e lejonte fjalën e mendimin e lirë, por edhe diktaturën e patriarkalizmit shqiptar, diktaturën familjare që krijoi me shekuj një model si duhej të ishte femra, cilit model duhej t’i përgjigjej, ndëshkimet që e prisnin nëse nuk i përgjigjej këtij modeli, nëse rebelohej; të mos harrojmë, pjesë të kësaj diktature i gjen edhe sot. Por në vitet kur unë isha një vajzë e re, atmosfera ishte shumë shtypëse, të merrte frymën. Një atmosferë totale e frikës, ku nuk guxohej rebelimi. Asnjëra nga shoqet e mia nuk rebelohej, as unë. As në familje, as në shoqëri. Një rast rebelimi në qytetin tim të lindjes unë ende e kujtoj e më shoqëron fytyra e asaj vajze që u desh të humbte jetën për shkak të dashurisë. Kishte një dhunë kërcënuese në ajër për femrën, që kalonte shpejt në dorën e ngritur të patriarkut që kishte pushtet në atë moment në jetën tënde, që mund të ishte babai, vëllai, bashkëshorti. Gjithmonë pyes veten se çfarë do të thotë kjo atmosferë totale frike për personalitetin e femrës? Çfarë gjurmësh ka lënë ajo te femra shqiptare. Shumë vajza shqiptare të thonë që janë të duruara, të sakrificës, empatike, vetëmohuese më shumë se vajzat perëndimore, por çfarë do të thotë kjo? Do të thotë se uni i tyre u deformua. Filozofja e njohur Julia Kristeva thotë se personaliteti krijohet nga rebelimi në adoleshencë. Të gjitha këto janë lënda ime që kam me vete nga Shqipëria, ajo është substanca ime, e nuk mjafton një jetë për ta përpunuar këtë lëndë në fjalë.

Në këto kushte, si keni reflektuar ju vetë mbi lirinë?

Kjo është një nga ato nocionet bazike, por për shkak të dimensionit që ka në jetën tonë, sa e shumëtrajtuar aq edhe e pakapshme është. Prejardhja, e kam fjalën për pjesën shqiptare të jetës sime, më bën të mendoj se unë do të jem gjithmonë në një marrëdhënie problematike me lirinë. Duke qenë se i kemi rrënjët në një vend ku liria ishte e lidhur me frikën, pasoja ishte edhe frika nga liria. Liria është e mrekullueshme, por mund të jetë edhe një barrë, kur e ekzagjeron ose kur nuk di si ta mbash këtë dhuratë. Ajo kërkon të jesh e përgjegjshme me të, të kërkon të njohësh kufijtë e tu, të kërkon të respektosh edhe atë që nuk e duron dot tek tjetri, sepse kjo është liria e tij. Sot e kuptoj si një mundësi për të qenë vetja, ose më mirë, lirinë sot e barazoj me mundësinë për t’i siguruar kohë vetes.

Këtu desha të ndalem… a është një femër që shkruan gjithmonë në kërkim të kohës?

Një femër që është nënë, fuqi punëtore, bashkëshorte, shoqe, sigurisht që është gjithmonë në kërkim të kohës. Madje vetëm kur e artikulon qartë kërkesën për kohën e saj, ka shansin ta sigurojë atë, ndryshe për t’ia dhuruar nuk ia dhuron kush. Gjërat janë komplekse, varësitë e ndryshme emocionale, ekzistenciale, janë armiqtë e kohës, që për dikë që shkruan është kushti i parë për të nxjerrë në dritë një punim.

Letërsia ka shoqëruar jetën tuaj, edhe me largimin nga Shqipëria. Si ka rezistuar raporti me gjuhën, është jetë në ekzil kjo juaja?

Shiko, unë jam ndier në ekzil edhe kur kam jetuar në Shqipëri. Edhe po të jetoja tani aty, ashtu do të ndihesha. Kur thua ekzil, aktivizohen asociacione të tjera. Të kujtohen emra nga Ovidi deri te Brecht e të tjerë. Ekzili sikur e përjashton mundësinë e kthimit. Për fat, unë kam këtë mundësi dhe jam shpesh në Shqipëri. Kur jeton në dy kultura, në dy gjuhë, je në një gjendje shkëmbimi të vazhdueshëm, edhe nëse nuk e vetëdijëson këtë përditë. Gjuha e nënës merr nga gjuha tjetër, në gjuhën tjetër reflektohen emocione genuine të gjuhës së parë. E rëndësishme është në fund që përmbajtja të zërë vend e të ketë brumë.

Vuajtja është asimetria në fytyrat simetrike të shqiptarëve të heshtur, që edhe pa i njohur më bien në sy që larg në qytetet simetriketëEuropës… – pjesë nga poezia juaj, e mendoni Shqipërinë të lënduar edhe sot?

Shqipëria është jo një vend i lënduar, por në lëngim sot. Po e kuptoj gjithnjë e më pak skizofreninë politike që sundon sot në Shqipëri dhe që i bën njerëzit në këtë vend të humbasin shpresën. Të gjitha palët duan Europën, të gjitha palët duan integrimin, duan zgjedhje të lira, duan më të mirën për popullin… po t’i dëgjosh në bazë të kësaj retorike, habitesh se si ato nuk kërcejnë një valle dorë për dorë madje… Në Shqipëri mbajtja e pushtetit shihet si luftë për jetë a vdekje… Mund të pyesësh veten, pse krijohet kjo marrëdhënie me pushtetin, kush nuk do ta lëshojë kurrë pushtetin? A mos është ai që ka frikë se çfarë ndodh me të kur nuk e ka këtë pushtet? Po të kujtojmë skandalet në Shqipëri, kjo nuk më duket se është një luftë për kauzën e drejtë apo të gabuar, duket e vetëkuptueshme pse bëhet.

Më kujtohet, kur erdhi ndryshimi 30 vjet më parë, njerëzit kishin shpresë e thoshin se diçka do të ndryshonte. Edhe politikës i jepnin një shans, se vendi nuk bëhet brenda një dite, por sot ata e kanë humbur shpresën. Më trishton kur bisedoj aty me njerëz dhe thonë duam të ikim që sot, jo nesër. Duket sikur do të vijë një ditë e aty do të mbeten vetëm pleqtë që nuk mund të lëvizin dhe politikanët. Kjo tregon se sa katastrofal ka qenë rezultati i punës së politikanëve shqiptarë. Pesë kulla e pesë rrugë nuk barazohen me humbjen e shpresës së një shoqërie, me humbjen e shpresës te rinia. Është absurde dhe ka kaluar kufijtë e normales armiqësia e grupeve politike në vend. Sigurisht që pas kësaj fshihen problematika të tjera, lufta për sigurimin e burimeve të ndryshme. Por një përgjegjësi, nuk duhet harruar, ka edhe votuesi. Ka të bëjë me zhvillimin e vetëdijes për demokracinë. Njeriu i vogël të vetmin mjet pushteti që ka kundër të fuqishmëve me pushtet është vota dhe këtë pranon ta shesë? Kaq jo seriozisht e merr veten ky votues? I vetmi shpëtim për vendin qëndron te votuesi i ndërgjegjshëm, vetëm ai mund të dallojë politikanin e përgjegjshëm e të largojë kastën e të korruptuarve.

Të kalojmë te romani juaj “Çaste”, një kolazh eksperimental, pse ndërruat temë nga përballja me diktaturën, portretizimi i femrës, ju i kushtoheni mitit të kalimtares në metropol, anonimitetit – ku ka një numër të madh njerëzish qëaspirojnë të bëhen shkrimtarë, të suksesshëm…

Ishte një ide që lindi po ashtu në një metropol. Duke ecur një ditë në një rrugë, rrëmujë, njerëz që ecnin pa e pasur mendjen te njëri-tjetri, si ata që dalin lumë nga metroja, pashë në rrugë një letër të bardhë me një numër telefoni, ku ishte shkruar: “Më telefono, të lutem.” Më bëri shumë përshtypje, se e pashë edhe disa herë gjatë asaj rruge. E mora një herë në dorë, por pastaj e lashë në rrugë, sërish. M’u duk një simbol i fortë i anonimitetit e vetmisë në qytete të mëdha europiane. Momentet fluide, të pakapshme në qytetet e mëdha, dyndja e njerëzve anonimë secili i kyçur në individualitetin dhe egoizmin e vet më kanë bërë përshtypje. Kush ishte ai ose ajo që hodhi një letër, një njeri në nevojë apo dikush që bënte edhe shaka, këtë nuk do ta di, por të paktën pas kësaj lindi ideja e një libri.

Një libër me një shkrimtar, figura kryesore e romanit “Çaste”, tejet ironik ndaj vetes, ai nuk bën gjë tjetër vetëm se vëzhgon, ecën me autobus nëpër qytet, dëgjon historitë e të tjerëve, ndien dhimbje për të panjohurit kur në autobus kap copa bisede të dhimbshme. A është shkrimtari “hallembledhësi” i botës, që pastaj këtë lëndë e kthen në letërsi për t’i bërë njerëzittëjenëmëempatikë?

Unë nuk besoj se letërsia ndryshon botën apo njeriun, por ajo ka mundësinë të të bëjë ty si lexues të ndjeshëm ndaj botës ku jeton, të rrisë sensibilitetin për jetën tënde, por edhe atë të të tjerëve, për marrëdhëniet ndërnjerëzore. Në këtë kuptim, ai që shkruan është “hallembledhësi” i botës, sepse ai të jep mundësinë të lexosh për jetë të tjera që nuk janë jeta jote, por që mund të ishin, për ngjarje apo probleme që nuk janë të tuat, por që mund të ishin të tuat. Shkrimtari të jep dimensionin universal përmes lokales, copëzës së një bote të vogël. Në këtë kuptim, të hap dritare të reja, të zgjon vëmendjen, sigurisht për atë që do të shikojë shumë botë, do të depërtojë në nivele më të thella të kuptimit të vetes e universit ku jeton.

Domethënë letërsia është një lloj udhërrëfyeseje e njeriut…

Ka miliona e miliona libra, aq sa sikur nga ky moment të mos hidhej më një rresht në letër, botës do t’i mjaftonin librat për një shekull. Të vërtetat dhe emocionet janë trajtuar e ritrajtuar, sa të duket se nuk ka më asgjë të re për të thënë nën këtë diell. Por, megjithatë, letërsia ekziston, letërsia e mirë të ngre peshë. Sepse gjatë atyre minutave të heshtura, i tërhequr për vete në lexim, fjala të tregon udhën drejt viseve të panjohura të vetes, të jep mundësinë të kuptosh substancën e thellë brenda njeriut.

Nga vëllimi i parë e deri tek i fundit në mendjen e çdo krijuesi që veçohet nga të tjerët rri pezull pyetja: përse shkruaj?Përse shkruan Lindita Arapi?

Po ta thosha thjesht e në mënyrë prozaike, sepse nuk di të bëj gjë tjetër më mirë. Po të flisja me termat e artit, do të thosha se çdo artist, qoftë i fjalës, qoftë i penelit apo videoinstalacionit, ka një veti, ai mban veshin te vetja, kjo besoj duhet të jetë e lindur, ndryshe nuk ka si të shpjegohet përhumbja në botën e brendshme, që është një lloj kërkimi në fakt, se kur them mban veshin te vetja, nuk e mendoj këtë si një qorrsokak, por si proces krijues që tenton në fund t’i flasë botës jashtë, t’i thotë diçka duke i dhënë një produkt. E për shkak se shumë artistë e shkrimtarë janë egomanë të pandreqshëm, shpesh ata mendojnë se produkti i tyre është më i miri.

Keni hartuar edhe një antologji me autorë shqiptarë, me poezi shqiptare botuar në Austri, quajtur “Kapërcimi i kufijve”. Pse nuk po ndodh, sipas jush, njohja e letërsisë shqiptare, ashtu si do të dëshironim?

Nuk ka për të pasur njohje ashtu siç e dëshirojmë ne, por raste të veçanta; rrezatimi kulturor i një qarku të vogël mbetet i vogël, ne mund të zemërohemi ose t’i ngremë lavdi vetes brenda provincës sonë të vogël, por nuk duhet të harrojmë se bota është e madhe, ka dimensione të tjera… unë nuk e shoh me pesimizëm, sepse mjaft autorë shqiptarë janë njohur e botuar. Ndoshta dikur do të shkëlqejë edhe ylli i Nobelit për të na dhënë neve si letërsi më shumë rrezatim.

Ju jeni edhe gazetare, punoni në Deutsche Welle, trajtoni edhe temat shqiptare apo të Ballkanit, ofroni për publikun shqiptar shumë tema europiane – a ju pengon apo ju ndihmon gazetaria – njihet kjo, shumë shkrimtarë në botë kanë punuar paralelisht si gazetarë për të siguruar jetesën…

Në fakt, janë dy mënyra të ndryshme të punuari. Gazetaria më mban lidhur me realitetin e përditshëm, më krijon mundësi kontakti me njerëzit, më lidh me jetën. Kurse të shkruarit është një proces tërësisht ndryshe, që kërkon shkëputjen, izolimin, tendencën të krijosh me fjalë realitete që të jenë autentike, si realiteti ku sapo ishe pjesë. Nëse balanca mes të dyja këtyre fushave ruhet, është mirë. Nga ana tjetër, gazetaria ka rëndësinë e saj, edhe raportimi që bëjmë ne si Deutsche Welle në shqip nga Europa, është pjesë e programit tonë që të ofrojmë apo të shpjegojmë sa më shumë të mundemi Europën sot, nga këndvështrimet politike deri te historitë e njerëzve të thjeshtë në Europë, pra të japim një panoramë të plotë të asaj që ndodh sot në Gjermani dhe Europë. / Exlibris / KultPlus.com

Artisti Agim Salihu bëhet shkak që flamuri i Kosovës të valojë në Kinë

Posted on by KultPlus

Artisti, Agim Salihu është bërë shkak që flamuri i Kosovës, të valojë në Kinë. Kjo është hera e parë që në një manifestim internacional, me rëndësi, të vendoset flamuri i Kosovës, përcjellë KultPlus.

Në, China Printmaking Museum, vazhdon të mbahet – Bienali Internacional i Grafikes Artistike. Ju përkujtojmë se në edicionin e shtatë, për këtë bienale, kanë konkurruar mbi 3000 artiste nga mbarë bota me 5475 punime. Juria profesionale e përbërë nga 13 anëtarë ka punuar në dy faza të veçanta dhe i ka përzgjedhur 300 artistë nga mbarë bota në mesin e të cilëve është edhe artisti kosovar Agim Salihu.

Në video janë pamjet ekskluzive nga – Bienali Internacional i Grafikës në, China Printmaking Museum. Këto pamje janë marrë nga faqja zyrtare e Guanlan International Print Biennial.

Vepra e Agim Salihut e cila është ekspozuar në Bienalen Internacionale në Kinë, pas ekspozitës do të mbetet në koleksionin e veprave kulminante në China Printmaking Museum. Çfarë mund të bëjë arti nuk mund të bëjë politika.

Ky është suksesi i radhës i artistit Agim Salihu pas suksesit në, Tokyo International Graphic Trienial, në vitin 2018 dhe 2015, ku veprat e tij janë në koleksionin e veprave kulminante në, Tama Art Museum Tokyo – Japoni, Adogi Tailer Fort Museum Cadaques, Barcelona etj. Gjatë tre viteve të fundit, Agim Salihu, është shpërblyer katër herë me çmimet e jurisë në ekspozita ndërkombëtare. / KultPlus.com

Kompania zvicerane kërkon t’iu financojë studimet për tri vite dhe t’i punësojë 40 maturantë edhe nga Ferizaj

Posted on by KultPlus

Kompania zvicerane Vision Agency do të financojë studimet e 40 maturantëve nga Qyteti i Ferizajit për 3 vite studimi që dëshirojnë të studiojnë në Shkenca Kompjuterike apo Gjuhë Gjermane në Kolegji Universum.

Studentët që nga viti i parë do të punojnë part-time në këtë kompani, e më pas vazhdojnë kontratën e punësimit në Vision Agency. Financimi i studimeve do të bëhet për këto programe studimi 20 BURSA për Shkenca Kompjuterike dhe 20 BURSA për Gjuhë Gjermane. Apliko këtu https://bit.ly/2ZIxjLD. Fito BURSË për 3 vite studimi dhe PUNËSIM 100% të garantuar.

Puno për tregun global që nga mosha 18 vjeçare si programer, IT, Data Security, Digital Marketing, Call Center apo Content Writing. Apliko përmes këtij linku https://bit.ly/2ZIxjLD

Përzgjedhja e studentëve bëhet përmes Testit në bazë të drejtimit dhe Intervistës nga Kolegji Universum dhe Kompania Vision Agency. Mëso më shumë https://bit.ly/31kG1A6

Afati i fundit 6 Shtator 2019, për më shumë informata ndiqni Kolegjin Universum në facebook & instagram, kontaktoni në [email protected] apo telefononi në +383 44 144 062. / KultPlus.com

Memorial për ikonën e skenës shqiptare Vaçe Zela në “Sheshin e Qytetarëve”

Posted on by KultPlus

Së shpejti memoriali kushtuar Artistes së Popullit,  Vaçe Zela do të vendoset në “Sheshin e Qytetarëve” në qytetin e Lushnjës. Lajmi bëhet i ditur nga Bashkia Lushnjë duke theksuar se “në këtë memorial i cili është një vlerë e shtuar për qytetin e Lushnjës, Vaçe Zela është me kitarë e cila duket se do të këndojë këngët që nuk harrohen kurrë”.

Ky projekt u miratua nga Këshilli Bashkiak rreth një vit më parë më kërkesë të Kryetarit të Bashkisë, Fatos Tushe.

Vaçe Zela kishte një zë të rrallë si ai i flladeve dhe i ujëvarave pranverore, zë ky që për më shumë se 40 vjet hyri në zemrën e çdo shqiptari brenda e jashtë Atdheut.

Vaçe Zela që në vitin 1962 ishte e para që fitoi Festivalin e Këngës. Me këngën “Fëmija i parë” ajo dëshmoi se një idhull i muzikës po lindte atë mbrëmje të 26 dhjetorit të vitit 1962. Repertori i saj është shumë i pasur numërohen me dhjetëra këngë popullore, të lehta, kantata, balada, etj. Zëri dhe repertori i pasur që la trashëgimi vijojnë të mbeten gurë shndritës në gjerdanin e traditës shqiptare të këngës.

Vaçe Zela lindi në vitin 1939 në buzë të kënetës së Tërbufit në Lushnjë. Që e vogël u dallua për karakterin e saj artistik. Fillimisht u vu re dëshira e saj e madhe për të kënduar dhe për të kërcyer. Prandaj, më vonë vijoi mësimet në Liceun Artistik “Jordan Misja”, për të qenë në grupin e artistëve të rinj që do të përfaqësonin Shqipërinë në Festivalin Ndërkombëtar të Rinisë në Moskë, në vitin 1956, kur ishte vetëm 17 vjeçe. Ky ishte ballafaqimi i saj i parë me skenën ndërkombëtare. Kështu, dalëngadalë, që nga ajo ditë filloi të bëhej e njohur edhe brenda vendit. Pjesëmarrja e saj në estradën e qytetit dhe në shfaqjet nëpër mbarë Shqipërinë ishin një ogur i mirë për rrugën që kishte nisur. Në vitin 1961 filloi të ishte pjesë e Estradës së Ushtarit.

Nga këtu nisi edhe karrierën artistike në kryeqytet. Mori pjesë në festivalin e parë të këngës së lehtë në radio në vitin 1962, për të interpretuar deri në vitin 1981 në Radio- Televizion, ku u shpall dhe fituese e çmimit të parë. Studioi për art dramatik, por iu kushtua këngës së lehtë dhe këngës së përpunuar popullore. Ka marrë pjesë në 26 festivale kombëtare ku ka fituar 10 herë Çmimin e Parë.

Vaçe Zela ka dhënë një kontribut të rëndësishëm edhe në muzikën e filmit. Zërin e saj e dëgjojmë tek filmi “Në shtëpinë tonë”. Në vitin 2008, me rastin e 69-vjetorit të lindjes, Presidenti i Republikës, Bamir Topi, i akordoi titullin “Nderi i Kombit” me motivacionin: “Për vlerat e rralla si artiste e shquar, me popullaritet të jashtëzakonshëm, për interpretimin mjeshtëror të këngës së muzikës së lehtë dhe asaj popullore, për pasurinë e vyer që krijoi në shkollën shqiptare të interpretimit muzikor”.  Gjithashtu ajo mbante edhe titullin “Artiste e Popullit”.

Numërohen rreth 55 këngë që prej fillimit të karrierës në vitet ’60 e deri në festivalin e fundit në RTSH.

Disa nga këngët që do të mbeten në kujtesën e publikut janë: “Fëmija i parë”, kompozim i Agim Krajkës, të cilën Vaçja e ka kënduar në vitin 1962 në Festivalin e Parë të Këngës, “E dua vendin tim”, “Djaloshi dhe shiu”, “Dritaren kërkoj”, “Lumi Ebro”, “Për ty o këngë”, “Manushaqja”, “Esperanca” këngë kubane kënduar po në vitin 1962 në shoqërinë e kompleksit ritmik, këngë nga filmi “Karmen”, “Një zambak i bardhë në gur” etj.

Vaçe Zela ka bashkëpunuar me kompozitorët më në zë të muzikës së lehtë shqiptare, si: Tish Daija, Agim Krajka, Kujtim Laro, Shpëtim Kushta, Avni Mula, Limoz Dizdari, Pjetër Gaci, Aleksandër Peçi, Agim Prodani etj.

Përfundimisht u largua nga skena në vitin 1990. Vaçe Zela u lind në Lushnje më 7 prill 1939 dhe vdiq në Bazel, Zvicër, më 6 shkurt 2014. Vaçe Zela ishte një nga këngëtaret ikonë të skenës shqiptare. /atsh / KultPlus.com

Organizohet “Kino n’shehër”, festivali i filmave francezë

Posted on by KultPlus

Aleanca Franceze e Prishtinës, Kino ARMATA dhe Termokiss organizojnë së bashku edicionin e parë të festivalit “Kino n’shehër” nga  data 13 deri më 29 gusht 2019, me mbështetjen e Ambasadës së Francës në Kosovë, Komunës së Prishtinës, dhe IF Cinéma.

“Kino n’shehër” është një festival i filmave francezë në qiell të hapur që fton banorët e Prishtinës të kalojnë mbrëmje të këndshme vere duke i shikuar ata. Gjatë këtyre ditëve do të prezantohen 14 filma të metrazhit të gjatë dhe të shkurtër me tema të natyrës dhe rinisë. Filmat do të shfaqen në Termokiss Garden dhe sheshin Zahir Pajaziti. Hyrja do të jetë falas dhe e hapur për të gjithë. Të gjithë filmat janë në versionin origjinal, me titra anglisht, thuhet në komunikatën e lëshuar për media nga Ambasada Franceze në Prishtinë. Më poshtë e gjeni edhe programin sipas datave të caktuara.

Programi:

13 gusht / 20:00 / Kino ARMATA (te sheshi)

Les pieds verts (4’)  nga Elsa Duhamel

L’arbre (100’) nga Julie Bertuccelli

15 gusht / 20:00 / Termokiss

Tant de forêts (3’) nga Burcu Sankur dhe Geoffrey Godet

L’éveil de la permaculture (82’) nga  Adrien Bellay

20 gusht / 20:00 / Kino ARMATA (te sheshi)

Mustapha et la clématite (3’) nga Marie-Jo Long et Sabine Allard

L’amour existe (21’) nga Maurice Pialat

Rentrée des classes (24’) nga Jacques Rozier

Petite lumière (15’) nga  Alain Gomis

22 gusht / 20:00 / Termokiss

Souvenir de bord de mer (26’) nga Alice Marsal

Récréations (54’) nga Claire Simon

27 gusht / 20:00 / Kino ARMATA (te sheshi)

Pinchaque le tapir columbien (5’) nga Caroline Attia Larivière

L’été de Giacomo (78’) nga Alessandro Comodin

29 gusht / 20:00 / Termokiss

The Race (14’) nga Michaël Le Meur

An 27 (27’) nga Wabinlé Nabié.

Wanderlust: Eksploroni kryeqytetin e pazakontë të Shqipërisë

Posted on by KultPlus

Kryeqyteti i Shqipërisë është një perlë e Ballkanit, e pazbuluar nga shumica e njerëzve. Duke u nisur nga Piramida e Tiranës, sheshi “Skënderbej”, deri te xhamitë e zbukuruara dhe muzetë të ndërtuar brenda bunkerëve atomikë, ka ende shumë për të zbuluar, shkruan Sam Baker i faqes së njohur turistike britanike wanderlust.co.uk.

Nëse ndaloni në Ballkan për një aventurë në natyrë, mos e përjashtoni mundësinë për të vizituar kryeqytetin e pazakontë të Shqipërisë me kuriozitete si bunkerë dhe piramida që mund t’i eksploroni.

Ja gjërat më të mira për të bërë në Tiranë

Ngjituni me teleferik në Dajt

Bukuria natyrore e Tiranës shtrihet në malet që rrethojnë qytetin. Përfitoni nga një ditë me qiell të pastër për t’u ngjitur në malin e Dajtit.
Një udhëtim 20 apo 30-minutash me autobus nga qendra e qytetit dhe  gjatë ngjitjes do të ngeleni pa frymë nga pamjet e tij të jashtëzakonshme dhe lartësitë marramendëse.
Ia vlen të kryesh një udhëtim që të ofron të shohësh pamjen e qytetit nga mali. Pas zbritjes nga Dajti Ekspres, ju mund të zgjidhni aventurën tuaj – mbase një lojë mini golfi, ose të vendosni të bëni një udhëtim qetësues më këmbë.

Bëni një fotografi me Piramidën e Tiranës dhe bunkerët e qytetit

Në shikim të parë, Tirana u ngjan qyteteve të tjera ish-sovjetike me ndërtesa të vjetruara që kufizojnë ndërtimet e reja dhe një mozaik gjigant, të stilit të realizmit socialist, të vendosur në qendër, në sheshin “Skënderbej”.

Duke ecur, ju mund të vëreni shtresa betoni. Këto janë bunkerë nga ditët e ish-diktatorit të Shqipërisë, Enver Hoxha, i cili i ndërtoi ato në një moment paranojë si një shprehje e politikës së izoluar pas shkëputjes së kombit nga Bashkimi Sovjetik.
Po aq i çuditshëm dhe me një stil të rreptë të arkitekturës
Piramida e Tiranës shërbeu për një kohë të shkurtër si Muzeu i Enver Hoxhës, pas vdekjes së tij. Duke marrë shumë qëllime që nga ajo kohë, piramida e tanishme e mbuluar me mbishkrime tërheq më shumë vëmendje pikërisht për shkak se tani nënkuptonte një armiqësi ndaj Hoxhës.

Shëtitje rreth liqenit në Parkun e Madh

Për ajër të pastër, shkoni në Parkun e Madh të liqenit në pjesën jugore të qytetit. E ndërtuar për të ofruar më shumë gjelbërim në këtë qytet urban, Parku  i Madh është zonë e njohur për vendasit dhe vizitorët.

Në park gjendet një liqen artificial, i rrethuar nga kodra piktoreske. Shëtisni rrugët rreth liqenit, shikoni njerëzit që qëndrojnë në stola ose pini diçka në një kafene buzë liqenit.

Njihuni me historinë komuniste të Shqipërisë

Për të kuptuar historinë e të kaluarës komuniste të këtij kombi ballkanik dhe sesi i ka formuar shqiptarët, vizitoni një nga muzetë e Bunk’Art. Nëse jeni një adhurues i historisë, duhet t’i vizitoni të dy. Bunk’Art iu njeh me një pasqyrë më të gjerë të jetës së përditshme gjatë epokës komuniste. Ky muze ndodhet në bunkerin atomik të ish-diktatorit të Shqipërisë, Enver Hoxha, në periferi të Tiranës.

Bunk’Art 2 është lehtësisht i arritshëm në qendër të qytetit. Një eksperiencë e frikshme nëntokësore, ky bunker përqendrohet në historinë e policisë politike dhe viktimat e tyre nën regjimin komunist.

Shijojeni si një vendali kulturën e kafesë në Tiranë

Kultura e kafesë është një pjesë thelbësore e jetës në Tiranë dhe mëngjesi nuk bën përjashtim. Por, kini kujdes: shumë kafene nuk shesin asgjë për të ngrënë.

Para se të uleni në një bar, ndaloni në një furrë lokale dhe merrni një byrek, një trekëndësh prej petësh, i mbushur me djathë të freskët ose me spinaq.

Pasi të blini byrekun dhe të gjeni një kafene me verandë, mos ngurroni të porositni lëng frutash të freskëta, përveç pijes tuaj të preferuar të ekspresit. Lëngjet shpesh janë të bëra në shtëpi.

Prandaj uluni dhe shijoni rrjedhën e këndshme të udhëtarëve të mëngjesit.

Vizitoni xhaminë dhe selinë bektashiane

Prirja shqiptare ndaj tolerancës fetare është një parim i identitetit të saj kombëtar. Filloni një bisedë me një shqiptar dhe është e zakonshme të dëgjoni se babai është mysliman dhe nëna ortodokse katolike.

Sekti bektashi i Islamit është i vendosur në Tiranë. Një vizitë në xhaminë e tyre të bukur është një domosdoshmëri. Muzeu poshtë xhamisë përshkruan në detaje historinë e bektashinjve dhe besimin e tyre tolerant islamik.

Xhami më të zbukuruar ju nuk mund të gjeni në të gjithë botën.

Zbuloni traditat shqiptare (dhe alkoolin)

Në gjysmën e rrugës midis një dyqani antik dhe një bari të modës, bar-muzeu “Komiteti” ekspozon objekte kulturore të tilla si rrobat shqiptare, pajisjet bujqësore të fermës, që varen nga muret dhe tavani.

Ky është edhe vendi më i mirë për të provuar pijen alkoolike kombëtare shqiptare, e njohur si raki. Ajo shërbehet atje në një larmi shijesh.

Nga sherbela deri tek boronica, këto aroma e bëjnë shijen e rakisë të tolerueshme dhe, në disa raste, madje, edhe mjaft të shijshme.

Kënaqësia e tetë pjatave të preferuara të Shqipërisë

Darka në restorant “Mullixhiu” nuk mund të anashkalohet në Tiranë. E vendosur në afërsi të Parkut të Madh dhe liqenit artificial, ky restorant tradicional ofron një vakt me gjashtë ose tetë gjërash të ndryshme për 13-15 euro.

Një përvojë e këndshme, me varietete nga djathërat vendas dhe supa e pasur me kunguj deri te mish i kecit dhe buka e shtëpisë dhe makaronat.

Të paraqitura artistikisht, tek pjatat e “Mullixhiut” ndërthuren përbërësit tradicionalë shqiptarë me elegancën moderne. Në dyqane ju gjithashtu mund të blini disa dhurata të këndshme për t’i marrë me vete në shtëpi. / atsh / KultPlus.com

Kadare në “Le Monde”: Kam krijuar letërsi normale në një vend anormal

Posted on by KultPlus

Gazeta prestigjioze franceze “Le Monde”, i ka kushtuar faqen e parë dhe një intervistë dyfaqëshe shkrimtarit shqiptar, Ismail Kadare. Në një rubrikë të sezonit të verës të titulluar “Shkrimtarë të mëdhenj, biseda të mëdha”, gazetarja Florence Noiville i ka lënë Kadaresë vendin e katër mes një cikli me pesë intervista. E tija titullohet: “Në diktaturë të jetoje, për mua do të thoshte të bëje letërsi”.

Gazetarja ka qenë në Shqipëri që në muajin maj dhe ajo e ka intervistuar shkrimtarin në shtëpinë e tij në Tiranë. Në hyrje ajo flet për ish-apartamentin e tij në rrugën e Dibrës, tashmë të shndërruar në muze; për Gjirokastrën, kohën e diktaturës komuniste dhe jetën e shkrimtarit sot.

“Portreti i tij nuk figuron ende në kartëmonedhat shqiptare, por ai mishëron i vetëm kulturën e këtij vendi”, shkruan Noiville e cila ka biseduar me shkrimtarin duke pirë një kafe turke të përgatitur nga bashkëshortja e tij Helena.

Pjesë të intervistës, janë si më poshtë.

Çfarë ndjetë kur shtëpia juaj studio u inaugurua në Tiranë?

E shoh veten përballë oxhakut. Çuditërisht me ndjenjën se jam një “shkrimtar i lirë”. Gruaja ime Helena punonte në një shtëpi botuese. Çdo mëngjes unë rrija vetëm dhe shkruaja. A ka gjë më të mrekullueshme? Disa nga librat e mi ishin të ndaluar, por unë shkruaja pak a shumë atë që doja. Disa herë e ndjeja që një frazë ishte e mirë. Ndonëse mund të dukej pa logjikë, unë e ndjeja bukurinë e saj të fshehur. E provoja fizikisht. Për mua çdo lloj ngushëllimi ka qenë brenda letërsisë. Dhe, në misterin e të qenit i kuptuar, ndonëse vetëm prej pak vetëve.

Mendoni se keni pasur fat?

E njihni ju proverbin latin “Vivere militare est”? Eh… dhe nëse të jetosh është si të luftosh, duhet të jesh i lumtur nëse nuk je vrarë (qesh). Për mua të jetosh do të thotë të bësh letërsi. Të mos e bëja dot këtë detyrë do të ishte njësoj sikur të mos jetoja. Unë arrita ta bëj dhe nuk u ndalova nga asgjë. Atëherë po, unë kam qenë me fat. Disa herë më thonë në Shqipëri: “Ah sikur të kishe jetuar në një vend të lirë”. Po kush e di? Kush mund ta dijë nëse gjithçka mund të kish qenë ndryshe?

Sot, kur i ktheheni veprës suaj, cila është krenaria më e madhe?

Unë shkrova për dhjetëvjecarë të tërë nën diktaturën më gjakatare të Evropës së pasluftës. Sot, vite më pas, letërsia ime është e njëjtë. Ajo nuk ka ndryshuar. Nëse ju nuk e shikoni datën në fund të një vepre, ju nuk e kuptoni kur është shkruar ajo. Më 2017, për shembull, unë u nominova në Britaninë e madhe për çmimin “Man Booker Interntaional” me “Kamarja e turpit”, një tekst i shkruar më 1978 dhe dyzet vite më pas për lumturinë time juria gjykoi se leximi i saj është aktual dhe i natyrshëm. Për këtë jam i lumtur. Kam krijuar letërsi normale në një vend anormal. /Burimi: “Le Monde”/Në shqip: Lapsi.al/ KultPlus.com

Koha dhe ne

Posted on by KultPlus

“Sot nuk kemi më kohë as ta shohim në fytyrë tjetrin, nuk kemi kohë të flasim, të rrimë pak bashkë. Bota ka nevojë të dëshpëruar për ëmbëlsi dhe mirësjellje; njerëzit vdesin nga uria për dashuri, sepse të gjithë vetëm vrapojnë pa e kthyer kokën”.

– Shën Nënë Tereza

“Shkrepëtima” e Petrit Halilajt nën qiellin e hapur të Lumbardhit të Prizrenit

Posted on by KultPlus

Filmi u shfaq mbrëmjen e të enjtes para një publiku të madh në numër në kinemanë verore “Lumbardhi”, në kuadrin e festivalit DokuFest në Prizren.

Një qendër kulturore fshati, prej kohësh e shndërruar në gërmadhë, i ka shërbyer piktorit Petrit Halilaj si frymëzim për të realizuar filmin “Shkrepëtima”. Filmi i ka marrë titullin revistës shkollore “Shkrepëtima” që e botonin arsimtarët dhe nxënësit e shkollës fillore të fshatit Runik të Drenicës, që është dhe vendlindje e Petritit, shkruan albinfo.ch.

Po ashtu “Shkrepëtima” në rrafshin e ideve është emër i qëlluar për të identifikuar një periudhë iluminimi e shpërthimi kulturor të popullatës së fshatit në fjalë e më gjerë.

Petrit Halilaj është piktor që gëzon një shkallë të lartë të njohjes në qarqet artistike ndërkombëtare prandaj dhe “Shkrepëtima” e tij ka bërë një jehonë të konsiderueshme në këto qarqe. Vetë filmi është realizuar si ilustrim për performancën e tij artistike me po këtë emër, që ai e ka shfaqur prej më shumë se një viti në qendra të ndryshme evropiane të artit.

Ndërsa filmi u shfaq mbrëmjen e të enjtes para një publiku të madh në numër në kinemanë verore “Lumbardhi”, në kuadrin e festivalit DokuFest në Prizren.

Filmi “Shkrepëtima” flet me një gjuhë specifike, do të thoshim autoriale artistike, që e cilëson edhe shprehjen e Halilajt në pikturë dhe performancë. Një krijim arti me një figuracion të pasur dhe jo lehtë të zbërthyeshëm për publikun e gjerë, shkruan albinfo.ch. Megjithatë, ajo që kuptohej nga të gjithë ishte fryma humane dhe  kulturëdashëse që përshkon gjithë filmin.

Duke marrë fjalën gjatë prezantimit, para dhe pas shfaqjes së filmit, Petrit Halilaj ka theksuar se është impresionuar shumë nga puna të cilën e kishte bërë gjenerata e “Shkrepëtimës” për ndriçimin kulturor e arsimor të popullatës së Runikut e më gjerë.

Së këndejmi, Halilaj veç tjerash ka thënë: “Kur gjenerata e prindërve tanë na e ka lënë një trashëgimi të tillë shpirtërore, artistike të krijuar në kushte të vështira, a nuk është detyrim i yni që edhe ne të mendojmë çfarë t`u lëmë trashëgim brezave që po vijnë pas nesh?”.

Në rrjedhën e filmit, autori ka ndërfutur pjesë nga një numër dramash të luajtura në teatrin që ka funksionuar në kuadrin e shtëpisë së kulturës të fshatit Runik. Prandaj tani, rreth 30 ose 40 vite pas shfaqjes së tyre të parë, kemi parë, tashmë në ekran filmi,  inskenimin e sërishëm të fragmenteve nga shfaqjet si “Toka e jonë”, “Hakmarrja” etj., tipike për repertorin e teatrove tona amatore të asaj kohe, shkruan albinfo.ch.

Në inskenimin e tyre për nevoja të filmit, janë angazhuar aktorë të njohur profesionistë nga Kosova por edhe amatorë ose qytetarë të thjeshtë që kanë hyrë në magjinë e shprehjes artistike të Halilajt.

Ndërsa një pjesë e madhe, mbase mbizotëruese, e rrëfimit filmik, është realizuar përmes lojës koreografike. Figura mitologjike vallëzojnë mbi kokën e djaloshit të fjetur në një ambient imagjinar të vendosur në gërmadhat e shtëpisë së Kulturës, në Runik.

Një prani të konsiderueshme në këtë rrëfim e ka edhe okarina, një instrument i thjeshtë frymor nga koha e neolitit, i cili është gjetur pikërisht në fshatin Runik të Skënderajt. Okarina si instrumenti më i vjetër, këtu simbolizon vazhdimësinë ose ripërtëritjen e jetës, ruajtjen e trashëgimisë. Pikërisht të asaj trashëgimie të cilën autori i filmit, Halilaj, apelon që t`ua bartim brezave të rinj… / albinfo.ch / KultPlus.com

Publikohet letra e shkruar nga dora e Skënderbeut (FOTO)

Posted on by KultPlus

Është në mesin e 10 letrave më të njohura të tij.

Historiani Jahja Drancolli publikoi një letër të rrallë autografe të Skënderbeut dërguar Bujarisë së Republikës së Sienës në Itali. Sipas Drancollit, kjo letër e shkruar 568 vjet më parë (8 gusht 1451), është e njohur në mesin e 10 letrave autografe nga vetë dora e Skënderbeut, që ruhen në arkiva të njohura të botës.

“Letra autografe në fjalë është e njohur për njërën ndër 10 letra autografe (të nënshkruara) nga vetë dora e Skënderbeut, që ruhen në arkiva të njohura të botës (Romë, Venedik, Milano, Napoli, Paris, Dubrovnik, Zagreb dhe Beograd). Kjo letër autografe e shkruar sipas shkrimit humanistik të kohës në latinisht dhe italisht, është një fragment i shkurtër i shkëputur nga një histori madhore”, shkroi ai ndër tjerash në Facebook.

Po ashtu, Drancolli njoftoi se kjo letër autografe e Skënderbeut, Bujarisë së Republikës së Sienës u kishte ra në duar më 13 shtator 1451.

“Ky dokument i çmueshëm i dërguar nga Lazri, abat i Arbrit, është shkruar në një kartë të rëndomtë bombagine të kohës, dhe siç shihet nga faksimili, në të dy anët e fletës (folio) ruhen shenjat e vulës (sigillum) të Skënderbeut, që mban datën, 8 gusht 1451, ndërsa Bujarisë së Republikës së Sienës u kishte ra në duar më 13 shtator 1451…! Burimi: Archivio di Stato di Siena.”, përfundoi postimin Drancolli. Skënderbeu vdiq më 17 janar 1468. /21Media / KultPlus.com



“Vila e Enverit” hapet më 19 gusht: Cine Tarkovsky sjell fituesin e Palme d’Or 2019 në Tiranë

Posted on by KultPlus

Kush di se vila e diktatorit Enver Hoxha kishte pishinë e kinema personale apo se qyteti i Shkupit u projektua nga urbanistë grekë e japonezë?

Një kinema nomade, Cine Tarkovsky, evidenton objekte të izoluara për publikun, pjesë të arkitekturave të sistemeve totalitare që kanë qeverisur shtetet e Ballkanit, për t’i kthyer ato në kinema me hyrje të lirë për publikun, për një natë, përcjell Ndërtimi.info.

Stacioni i parë është Tirana, si një kryqëzim e si një qytet në një transformim intensiv. Brenda vilës së diktatorit Enver Hoxha, një vilë hermetike për mbi 60 vite, do të shfaqet filmi i vlerësuar me Palmën e Artë në Festivalin e Filmit në Kanë për vitin 2019, Vasilis Kekatos, “Distanca mes nesh dhe qiellit”. I ftuari i parë i Cine Tarkovsky, Kekatos, do të shfaqë më 19 gusht filmat e tij të fundit e do të bisedojë me publikun dhe kineastët e rinj për rrugëtimin e tij artistik.

“Duket surreale që Fituesi i Kanës të na vizitojë vetëm 3 muaj pas fitores. Por ai do të vijë. Ngjan e pabesueshme që një vilë e izoluar ku Enver Hoxha jetoi e vdiq do kthehet në kinema. Por do të ndodhë”, thotë ai.

Image

Cine Tarkovsky është sipërmarrja e dy të rinjve, kineastit greko-shqiptar Neritan Zinxhiria, dhe arkitektes Iphi Ghenie, e rritur në Tiranë.

“U rrita në Tiranë, një qytet kolazh; Tirana është një dikotomi objektesh dhe monumentesh. Ndërtesash që kthehen në monumente, e monumentesh që sillen si objekte. Për pasojë, vendi i individit në këtë mjedis shndërrohet nga dëshmitar në pjesëmarrës.”- thotë Iphi Ghenie, e cila ka kontribuar si pedagoge e jashtme në Fakultetin e Arkitekturës në Tiranë dhe vazhdon studimet e saj në ETH Zürich. Prej disa vitesh ajo ka bashkëthemeluar blogun e parë të arkitekturës në Shqipëri, arkitektëza.”Tirana është e vogël. Në një rreze prej pesë kilometrash nga qendra shtrihet gjithë qyteti, duke përfshirë periferinë e tij. Çdo ndodhi e rëndësishme e këtij qyteti manifestohet në arkitekturën dhe mjedisin e vet të ndërtuar. Lagjet e vjetra otomane, pjesë nga pazaret dhe xhamitë qëndrojnë akoma në qendrën e saj, përkundër arkitekturës italiane të fillimshekullit të kaluar, afër arkitekturës së ngurtë komuniste, ngjitur me kulla të reja në ndërtim. Shtrydhja e këtij numri ngjarjesh hapësinore në një hapësirë kaq të vogël i japin Tiranës një ndjesi të veçantë. Është lindje aq sa është perëndim. Xhami, kisha, e kulla qendrash biznesi e hotelesh shpojnë vijën e horizontit të qytetit. Dominimi i gjithçkaje, pa një hierarki të veçantë, e bën Tiranën të ngjajë si një eksperimet i vazhdueshëm urban. Tirana është një dikotomi objektesh dhe monumentesh. Ndërtesash që kthehen në monumente, e monumentesh që sillen si objekte”, thotë ai.

Ideja e lindjes së Cine Tarkovsky-t lindi nga pyetja : “Pse askush s’e merr seriozisht Ballkanin? Të dy u përpoqëm të gjenim një mënyrë për të nxjerrë Ballkanin nga limitet e një harte gjeografike, për të krijuar një hapësirë të përbashkët të diskutimit të hapur dhe komunikimit. Me naivitet romantik, të përcaktojmë më mirë çfarë është gjeografia njerëzore dhe sesi peizazhi urban i Ballkanit mund të marrë një identitet të ri, më afër e më përfaqësues tëshpresave dhe ëndrrave të njerëzve që e banojnë “- sipas Neritanit, i cili zgjedh të xhirojë filmat e tij në vende të ndryshme të Europës e Ballkanit. Filmi i tij i fundit “Një Vend Për Dy” u zgjodh nga New Museum dhe Fondacioni DESTE për ekspozitën “The Same River Twice” në Muzeun Benaki, Athinë.

“Shqipëria vazhdon të japë ndjesinë e një faze tranzitore, por tani i duhet të përballet me të gjithë problemet bashkëkohore me të cilat përballet kontinenti. Në sytë e mi mbetet një vend i kthjellët, që është përpjekur për shumë, ka arritur shumë e ka akoma më shumë për të arritur. Dyzet vjet izolim, shuplaka e rënies, problemet e betejat e brendshme, formuan një ndërgjegje kolektive tejet joshëse – të paktën në sytë e mi. Struktura sociale e vendit, ndikuar fuqishëm nga shumë probleme të së kaluarës, ka gjetur një formë ekuilibri dhe mbijetese përkundër kushteve politike. Një fenomen ky që vlen të përmendet.”

Neritani po përfundon filmin e tij të katërt me metrazh të shkurtër e ndodhet në fazën e produksionit të filmit të tij të parë me metrazh të gjatë.

Si synim kryesor të misionit të parë të Cine Tarkovsky, ata thonë se: “Duhet investuar ëndërrimi. Duket surreale që Fituesi i Kanës të na vizitojë vetëm 3 muaj pas fitores. Por ai do të vijë. Ngjan e pabesueshme që një vilë e izoluar ku Enver Hoxha jetoi e vdiq do kthehet në kinema. Por do të ndodhë. Këto ngjarje janë jashtë linjës së zakontë të ngjarjeve të Shqipërisë. Ështe një vend i ngrohtë ky, por njerëzit janë të varfër e të lodhur nga tranzicioni, krijuesit e rinj nuk kanë mjete financimi të qëndrueshme, e ndoshta, duke prezantuar historinë e Vasilit që me zero para fitoi Palmën e Artë në Kanë, do të shërbejmë si një strehë për ata që ëndërrojnë. Kjo nuk është utopi. Ne na duhet ëndërrimi.”

“Duhet theksuar se sivjet Shqipëria pati nominimin e saj të parë në Kanë me filmin me metrazh të shkurtër “The Van” nga Erenik Beqiri.”- përmend Neritani. “Vendet që jetuan nën peshën e izolimit nuk patën shansin të dëshmonin sesi artet po evolonin në shkallë botërore. Për pasojë, produksionet kryesisht në tematika pro-regjimit sollën që produsionet e post-komunizmit të fokusoheshin tek realiteti i jetës gjatë regjimit. Për fat, në dekadën e fundit ka kineastë që po e evolojnë gjuhën filmike, jo vetëm në shkallë lokale, por dhe ndërkombëtare”, thotë tutje.

Gjatë periudhës së komunizmit, e gjithë zona rreth vilës së Hoxhës ishte një qytet brenda qytetit. E izoluar nga pjesa tjetër e Tiranës, njohur si Blloku, ky Kremlin i vogël strehonte elitën politike dhe familjet e tyre. Sot Blloku është një nga zonat më të zhurmshme të kryeqytetit. Bare, pub-e dhe qendra biznesi i kanë dhënë një karakter larg të dikurshmit. Megjithëkëtë, e konservuar në kohë dhe hapësirë, vila e ish-diktatorit qëndron e paprekur.

“Nuk është e thjeshtë që të preket e të përdoret vila e një ish Diktatori e për këtë duhet një kujdes i veçantë në secilën ndërhyrje. Kjo vilë është hapur vetem tri herë për publikun, por vetëm në 19 gusht 2019 ajo do të jetë një kinema”, thotë ai.

150 të parët që do rezervojnë vendin e tyre në shfaqje do të hyjnë në vilë falas, prej të njëjtës derë që diktatori hynte, në 19 gusht. Ata do të ulen në hollin kryesor, do të shohin tri filma të shkurtër nga Vasilis Kekatos, duke përfshirë filmin fitues në Kanë. Më pas, Neritani dhe Vasili do të diskutojnë shkurtimisht mbi filmin e procesin e krijimit. Të gjithë pjesëmarrësit mund të marrin pjesë në diskutim, duke pyetur, duke u takuar e socializuar. Ndalesa e ardhshme e Cine Tarkovsky-t do të jetë Shkupi. Zemra e një vendi kontrastesh, bukurie brutale e kitchi, do të strehojë një tjetër film e kineast të rëndësishëm në nivel botëror, në verën e 2020-ës.

Image

“E gjithë dituria e kësaj bote nuk më ndihmon aspak që të më sigurojë se kjo botë është e imja”

Posted on by KultPlus

Alber Kamy, pjesë nga Miti i Sizifit

Për cilin dhe çfarë mund të them: “E njoh!”? Këtë zemër brenda vetes, unë mund ta ndjej dhe të pohoj se ekziston. Këtë botë unë mund ta prekë dhe të them se ajo është. Këtu përfundon e gjithë shkenca ime, pjesa tjetër është spekulim. Po të përpiqesha të rrokja “Unin” time, për të cilin jam i sigurt se ekziston, po të përpiqesha ta përkufizoja, ta përmblidhja në thelbin e vet, do të shihja se është ujë që më rrëshqet nëpër gishta. Unë mund të vizatoj një e nga një të gjitha pamjet që ai di të marrë, të gjithë dukjet që i kanë dhënë të tjerët, edukatën, origjinën, vrullin apo heshtjen, madhështinë ose poshtërsinë e tij. Kjo zemër që është e imja do të mbesë përgjithmonë e panjohur. Midis sigurisë që kam për ekzistencën time dhe përmbajtjes që përpiqem që ti jap kësaj sigurie, hendeku nuk do të mbushet kurrë. Un do të jem përgjithmonë i huaj për vetveten. Në psikologji si në logjikë gjithmonë ka të vërteta, por kjo nuk është aspak e vërteta. Thënia e Sokratit “Njih vetveten” ka po kaq vlerë sa edhe “Ji i virtytshëm” i rrëfeve tanë. Ata dëshmojnë për nostalgjinë dhe në të njëjtën kohë për padijen tonë. Këto janë lojëra shterpë mbi problemet e mëdha. Ato janë të përligjura vetëm në atë masë që ato janë të përafërta. Shihni këto pemë, unë e njoh ashpërsinë e tyre, marrim ujin dhe unë e provoj shijen e tij. Aromën e barit, yjet, netët, disa mbrëmje kur zemra ç’tendoset. Si mund ta mohoj këtë botë, fuqinë dhe forcën e së cilës unë e provoj? Megjithatë e gjithë dituria e kësaj bote nuk më ndihmon aspak që të më sigurojë se kjo botë është e imja. Ju ma përshkruani dhe më mësoni ta klasifikoj, Ju më numëroni logjet e saj dhe unë, i etur për dije i pranoj si të vërteta. Ju zbërtheni mekanizmin e saj dhe tek unë shpresa rritet. Në fund ju më mësoni se kjo gjithësi madhështore dhe e larmishme përbëhet nga atome dhe vetë atomi përbëhet nga elektrone. Të gjithë këto janë të drejta dhe unë pres që ju të vazhdoi më tej. Por ju më flisni për një sistem planetar të padukshëm ku elektronet vërtiten rreth një bërthame. Ju ma shpjegoni këtë botë me anë të një figure. Atëherë unë vërej se kemi hyrë në lëmin e poezisë që nuk do ta njoh kurrë. A kam kohë që të zemërohem? Ndërkohë ju keni ndërruar teori. Kështu shkenca, e cila duhet të më mësonte gjithçka, bëhet hipotetike, qartësia shndërrohet në metaforë dhe pasiguria kthehet në vepër arti. Dhe përse mu deshën aq shumë përpjekje? Konturet e buta të kodrave dhe dora e mbrëmjes mbi një zemër të plagosur më mëson shumë më tepër. Arrita atje ku u nisa. E kuptoj që nëse nëpërmjet shkencës mund të rrok dukuritë dhe t’i numëroj, nuk mundem, megjithatë, të kuptoj botën. Edhe sikur me gisht ta përshkoja gjithë relievin e saj, përsëri nuk do ta njohja më mirë. Dhe ju më vini të zgjedh midis një përshkrimi që është i sigurt, por që nuk më mëson asgjë, dhe hipotezave që pretendojnë të më mësojnë, por që nuk janë aspak të sigurta. I huaj për vetveten dhe për botën. I armatosur përballë rreziqeve vetëm me një mendim që mohon vetveten sapo ta pohojë atë. Cila është ajo gjendje ku unë mund të jetoj, i qetë duke mos pranuar të mësoj e të jetoj ku dëshira për fitore ndeshet me pengesa që përballojnë sulmet e saj. Të dëshirosh do të thotë të nxitësh paradokse. Gjithçka është rregulluar në mënyrë të tillë që të lind kjo paqe e helmatisur që sekretohet nga moskokëçarja, gjumi i zemrës ose vetëmohimet vdekjeprurëse. / KultPlus.com

Anija liburne e ilirëve, kthehet në Ulqin

Posted on by KultPlus

Grupi iniciues punues në përbërje: Gazmend Çitaku – studiues, Ilir Çapuni – matematikant, Sami dhe Naim Flamuri – veprimtarë, Muho Uruçi – arkitekt, Ammar Tivari – inxhinier i anijendërtimtarisë, Arsllan Hajdinaga – ECC dhe Anton Lulgjuraj – arkeolog u mblodhën dhe diskutuan rreth mënyrës së qasjes së problemit si dhe gjetjet e zgjidhjeve të mundshme dhe më reale për identifikimin dhe ndërtimin e maketit të anijes ilire ulqinake.

Në bazë të gjetjeve arkeologjike, Ulqini është vendos në hartën e vendbanimeve të neolitit kurse dihet se themelet e kështjellës datojnë nga shekulli V-IV para erës së re, gjë që e dëshmon muri ciklopik në pjesën veriore të kështjellës dhe popullsia e kësaj treve duke jetuar pranë detit pa asnjëfarë dyshimi të bien në përfundim se veprimtaria kryesore jetësore e tyre ka qenë puna e lidhur me detin si peshkimi, lundrimi por edhe veprimtaritë tjera jetësore detare.

Hapësira nënujore ulqinake është e pasur me mbetje të anijeve të fundosura që nga antikiteti e deri në ditët e sotme. Vetëm në Gjirin e Valdanosit janë të identifikuara disa sosh që i përkasin një shtrirje të gjerë kohore. Zhytësit amator të cilët kanë një sy më të mprehtë mund të identifikojnë mbetje dhe copëza qeramike që i përkasin amforave antike por edhe qypave dhe enëve të ndryshme të qeramikës të periudhave të ndryshme kohore. Gjithashtu copëza e nganjëherë edhe amfora të padëmtuara janë gjetur edhe në lokalitete arkeologjike nënujore tjera si rreth kështjellës së Ulqinit, në grykëderdhjen e lumit Buna, në ishullin Guri i Gjeranave, por edhe në vende tjera.

Historiografia njeh liburnën ilire nga pamja e paraqitur nëpër monedhat e fisit të Daorsëve dhe Labeatëve por për çudi asnjë nga historianët tanë nuk është marrë në mënyrë serioze me shpjegimin më detaj të karakteristikave të këtyre anijeve. Andaj duke u bazuar në numizmatikën ilire, gjetjet e anijeve me amfora në bregdetin shqiptar por edhe atë të Mali të Zi, të dhënat historiografike të autorëve antikë por edhe autorëve të kohëve tona por duke mos harruar edhe traditën gojore Grupi punues morri përsipër një detyrë jo të lehtë hulumtuese por me entuziazëm të rrallë so me vullnet të mirë çdo gjë do arrihet.

Duke identifikuar problematikën, sipas profesioneve dhe prirjeve, u ndanë edhe detyrat primare hulumtuese si dhe u sollën disa vendime:

1. Grupi iniciues u pajtua që ky grup duhet të zgjerohet dhe t’i bashkëngjiten edhe studiues të profileve të ndryshëm e që kanë të bëjnë me detarinë, arkeologjinë nënujore, historinë e anijendërtimtarinë.

2. Të organizohet në fund të muajit shtator një ekspozitë e cila në vete do të përmbajë: a. Ekspozitë me modelet e anijeve të punuara nga modelistët ulqinakë b. Ekspozitë e dokumenteve dhe fotografive që kanë të bëjnë me detarinë ulqinake c. Ekspozitë e pjesëve të anijeve dhe çdo gjë që ka të bëjë me anijen.

3. Vizitë pune dhe njoftimi me veprimtarinë e njëjtë në Communa di Silvi (Itali), Omish (Kroaci) dhe Durrës (Shqipëri)

4. Detarizimi i lagjes Rana

5. Realizimi i maketit të anijes antike ulqinake në përpjesëtim 1:1, e cila do të jetë një atraksion turistik

6. Realizimi i ndërtimit të të gjitha maketeve të mjeteve lundruese me të cilat kanë lundruar ulqinakët nëpër shekuj

7. Muzeu detar. / Shqiptarja.com / KultPlus.com

Katër kompani të huaja garojnë për projektimin e Teatrit të Operës

Posted on by KultPlus

Katër kompani ndërkombëtare të dizajnit dhe arkitekturës kanë shprehur interesim në konkursin e hapur për zhvillimin e projektit konceptues dhe vizatimeve të hollësishme të ndërtimit të atij që në konkurs është quajtur “Opera dhe Teatri Kombëtar”, shkruan sot Koha Ditore.

Një komision brenda Ministrisë pritet që gjatë kësaj jave të bëjë kualifikimin e tyre për fazën e radhës, ndërkohë që Komuna e Prishtinës nuk është ftuar në konsultime për këtë projekt.

Me konkursin e hapur prej 11 deri më 27 korrik, MKRS-ja i ishte rikthyer pas një dekade projektit të teatrit të operës dhe baletit “Dr. Ibrahim Rugova” vendosja e gurit themeltar, të të cilit ishte bërë me pompozitet në dhjetorin e 2009-s.

U shpenzuan kot mbi një milion euro. Tash konkursi ndërkombëtar për “zhvillimin e projektit konceptues dhe vizatimeve të hollësishme të ndërtimit për Operën dhe Teatrin Kombëtar në Prishtinë” parasheh vlerën e projektimit 2 milionë euro, ndërkohë që Ministria e Kulturës i ka hyrë këtij projekti me 100 mijë euro buxhet për këtë projekt kapital e duke llogaritur edhe në 500 mijë të tjera nga të hyrat nga Agjencia Kosovare e Privatizimit.

“Qëllimi i kësaj kontrate është ofrimi i shërbimeve të specializuara arkitekturore dhe inxhinierike për zhvillimin e projektit-koncept dhe vizatimeve të hollësishme të ndërtimit për Operën dhe Teatrin Kombëtar në Prishtinë. Një listë e detajuar e kërkesave për shërbime do të jetë subjekt i dorëzimit vetëm tek Respondentët e Kualifikuar në Fazën I”, shkruhet në konkursin ku nuk përmendet “Dr. Ibrahim Rugova”, siç ishte emëruar Teatri i Operës dhe Baletit. / KultPlus.com

Gazeta gjermane: Në Tepelenë vlerësohet Enveri, jo viktimat e tij

Posted on by Kult Plus

Gazeta gjermane, Tagesspiegel vjen me një tjetër reportazh nga Shqipëria, duke eksploruar të shkuarën komuniste.

“Edhe sot, 28 vjet pas mbarimit të komunizmit, shumë anëtarë të regjimit të vjetër janë akoma aktivë në aparatin shtetëror.

Që ata nuk kanë asnjë interes në përpunimin e historisë dhe krimit, kjo kuptohet,” shkruan gazeta. Ajo viziton edhe Kampin e Tepelenës, duke theksuar se nuk ka një memorial për viktimat, por muzeu i qytetit vlerëson Enver Hoxhën.

Nga Bernhard Schulz, Tagesspiegel

Sheshi Skënderbej, sheshi kryesor i kryeqytetit shqiptar, Tirana, tani është i rezervuar për këmbësorët. Sipërfaqja e gjerë është e mbuluar me gurë natyralë nga të gjitha pjesët e vendit. Në skaj është një xhami nga koha e sundimit otoman, ajo është restauruar nga fonde turke. Paratë, thuhet se vijnë nga arka e Erdoganit.

Diagonal me të është ndërtesa e madhe e Muzeut Kombëtar. Fasadën e zbukuron një mozaik me shumë figura, me një grua energjike me kostum kombëtar dhe pushkën e ngritur në qendër, një luftëtar me flamurin kombëtar në krah, me një shqiponjë dykrenare të vendosur në një sfond të kuq si gjaku. Të tjera figura mishërojnë epoka të tjera të historisë së vendit, mes tyre edhe një banor të shekullit të 19-të. Po punëtorët? Përfaqësuesit e klasës, që gjoja ishin në pushtet për gjysmë shekulli?

Me klasën punëtore, Partia Komuniste nën udhëheqjen e Enver Hoxhës e mori pushtetin në vitin 1944 dhe e mbajti deri në kalimin e thatë në demokraci në vitin 1991. Për ironi, ai nuk kishte nevojë për dashurinë e tyre. Pothuajse ajo nuk ekzistonte. Me të luhej. Ashtu siç luhej me termat demokraci apo pushtet popullor. Në fakt kishte vetëm një sundimtar, fotozhenikun e ri Hoxha, që me zgjuarsi që në moshë të re në vitin 1944, i shërbeu vetes dhe shokëve të partisë nga falimentimi i kolonizatorëve fashisto-italianë. Hoxha mori pushtetin dhe herët a vonë, kundërshtarët dhe bashkëluftëtarët e tij u zhdukën në birucat e Sigurimit- shërbimit të frikshëm të sigurisë kombëtare, ose përfunduan përpara togave të pushkatimit.

Maja e një ajsbergu të përgjakshëm

Turneu informativ, i organizuar çdo vit nga Fondacioni Federal për Përpunimin e Dikaturës, këtë herë i kushtohej Shqipërisë. Ata merren me studimin e trashëgimisë historike në vendet e kontrolluara nga komunizmi deri në fund të viteve 1989/1991. Një javë e mbushur me vizita në vendet përkujtimore dhe me biseda me viktimat dhe zyrtarët- por ajo që mbetet është ndjesia se kjo është vetëm maja e një ajsbergu të përgjakshëm.

Në Shqipëri kishte shumë kampe, në fakt i gjithë vendi ishte një kamp i madh, ku kishte urdhër për të qëlluar këdo në kufi. Terrori nuk ishte diçka sekrete. Gazetarët e asaj kohe, të vendosura në Muzeun Kombëtar, tregojnë shfaqje gjyqesh të mbajtura në kinema të mbushura plot me njerëz, ku njerëzit duartrokisnin për vendime të marra që në fillim, përpara se njerëzit të dërgoheshin në fusha ku ekzekutoheshin nga afër. Pastaj fitimtarët, duke tymosur cigare, qëndronin pranë kufomave. Ndoshta dyshonin se do vinte edhe dita e tyre dikur.

Në Shqipërinë e Hoxhës mbizotëronte stalinizmi deri në fund, edhe në vitin 1991 ishte i dhunshëm. Hoxha admironte Stalinin dhe e imitoi që nga kulti i personit e deri tek gulagët. Në vitin 1961, kur Shqipëria u tërhoq nga Bashkimi Sovjetik i destalinizuar, e ktheu vëmendjen nga Republika Popullore e Kinës, aparati i terrorit vazhdoi të funksionojë. Kur Kina nuk e përmbushi pritshmërinë ideologjike të Hoxhës, vendi plotësisht i izoluar deri në fund të viteve ’70. Shqipëria ishte jashtë vëmendjes së publikut botëror për një dekadë.

Vetëm se aty brenda ishte e tmerrshme. Poshtë disa pjesëve të sheshit Skënderbej ka një sistem bunkerësh të Ministrisë së Brendshme dhe qendra e kontrollit të territorit. Këto dhoma pa jetë janë pjesë e një ekspozite tjetër për terrorin e regjimit komunist, të quajtur Bunk-Art 2. Asnjë torturë nuk ishte e keqe mjaftueshëm sa për të mos u përdorur. Ekziston një provë e rëndësishme, një listë me shkrim dore, e torturave që nga ato me elektroshok e deri tek uria.

Italia ishte afër, por mbeti e paarritshme

Jo larg nga sheshi Skënderbej ndodhet një ndërtesë, e cila shërbente dikur si klinikë private. Më pas aty u vendos Sigurimi. Kjo njihet si Shtëpia e Gjetheve, pasi këtyre janë mbajtur skedarë të panumërt të shërbimeve sekrete. Shtëpia është e mbushur me teknologji, nga këndvështrimi i sotëm të vjetra, por shumë të efektshme në atë kohë.

Në qendër të Tiranës ka shumë ndërtesa të kohës së sundimit kolonialist italian. Ato duken të ngurta dhe komunistët e Hoxhës i përdorën pa hezitim. Vetë Italia mbeti e paarritshme për gjysmë shekull, duke qenë vetëm në anën tjetër të Adriatikut.

Të përndjekurve nuk u lejohej që të afroheshin pranë brigjeve, sepse regjimi praktikonte bashkimin e fiseve për të gjitha brezat. Kishte kampe për gra e për fëmijë. Në Tepelenë, në jug të vendit, 600 të burgosur ishin të paketuar në pesë kazerma të mëdha. Të paktën 300 fëmijë vdiqën me kalimin e kohës nga kequshqyerja apo sëmundjet e patrajtuara.

Simon Mirakaj mbërriti në Tepelenë në vitin 1945 si foshnje- ai mbeti në mënyrë të paimagjinueshme për 46 vite në përndjekje për shkak të një pjesëtari të familjes. Në kazerma gjenden vetëm muret e jashtme, nuk ka një memorial. Në muzeun vendor ruhen modele të tipareve heroike të heronjve komuniste- dhe shkrimet e Enver Hoxhës, diktatorit që ndoqi dhe shkroi për shembullin e Stalinit. Vendlindja e Hoxhës është këtu afër, në jug të vendit, dhe shumë janë akoma krenarë për të.

Në një kodër në periferitë e Tiranës është edhe Nëna Shqipëri. Monumenti është konceptuar si një model i Mëmëdheut, diçka që ekzistonte në Bashkimin Sovjetik nga Volgogradi deri në Kiev. Përpara saj shtrihen varret e partizanëve që ranë në luftën kundër fashistëve italianë. Çdo regjim ka nevojë për heronjtë e tij. Pllakat e varreve janë të çara, duket sikur ajo nuk është e mirëmbajtur.

Në veriun malor gjendet kampi i burgut të Spaçit. Godinat janë të vendosura guximshëm në shpatet e pjerrëta. Këtu jetuan të burgosurit që duhet të bënin punë të detyruar në minierën e bakrit. Ngjitur qëndroni rojet e sigurimit. Ndonjëherë të afërmit lejoheshin të vizitonin të burgosurit, dhjetë minuta nën mbikëqyrje speciale. Për këtë, ata duhej të bënin në këmbë shtatë kilometra me rrugë të pashtruar.

Kishat dhe xhamitë u shkatërruan

Në kamp janë mbledhur ish të burgosur dhe përfaqësues të shoqatës së viktimave për të festuar përvjetorin e kryengritjes së të burgosurve në vitin 1973. Ishte një akt heroik, por pa rezultat. Mbahen fjalime, të gjithë njerëzit pinë duhan, ndërsa qielli nis të rëndohet prej reve. Lart në shpat mund të shihen ekskavatorët. Qeveria shqiptare ia ka dhënë të drejtën për të shfrytëzuar minierat një kompanie turke. Miniera origjinale rrezikon të zhduket. Edhe sot, 28 vjet pas mbarimit të komunizmit, shumë anëtarë të regjimit të vjetër janë akoma aktivë në aparatin shtetëror. Që ata nuk kanë asnjë interes në përpunimin e historisë dhe krimit, kjo kuptohet.

Në Shkodër, vizitorët gjermanë marrin pjesë në përurimin e një monumenti për viktimat e regjimit komunist. Në bashkinë e qytetit mbahen fjalime emocionuese në një sallë të mbushur plot. Se ky mbaron shërbimi përkujtimor dhe ku fillon politika aktuale, vizitori nuk mund ta vendosë. Mund të jetosh në të tashmen, por si gjithmonë dhe kudo, e kaluara është një barrë.

Muzeu i dioqezës është estetik dhe tregon historinë e persekutimit të Kishës Katolike, e cila dominon në veri të vendit. Në vitin 1967, Hoxha e shpalli Shqipërinë si shtetin e parë ateist në botë dhe shkatërroi kisha e xhamia në mbarë vendin. Katedralja e Shkdorës u kthye në sallë sportive, në fasadë u vendoën portrete zyrtarësh. Tani sundon klasa punëtore përmes partisë së saj, thuhej në mesazh.

Ndërkohë katedralja është restauruar me kujdes. Këmbënat bien herë pas here, kurse nga minarja fqinje tingëllon zëri i imamit. Ata kanë bashkëjetuar për shekuj dhe vazhdojnë ta bëjnë sërish. Shqipëria nuk është një strehë e fanatizmit. Përkundrazi, ata shpresojnë të pranohen në BE. Vite më parë, Shqipëria ishte shumë e korruptuar, na thotë një diplomat që shoqëron procesin e rishikimit të drejtësisë, duke shtuar: tani është vetëm e korruptuar.

Nga rruga, vizitorët nuk shohin bregdetin. Bregderi duhet të jetë i bukur. E kaluara e errët shtrihet në brendësi. Duhet ta kërkosh, e megjithatë ajo është gjithmonë e pranishme. / Telegrafi / KultPlus.com

E ti i vdekur

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Ali Podrimja

Ishte vere
Mbi koke dielli
Hije ti rreth Evrope

Nga ai udhetim i tmerrshem
Ktheve `i dite syzgurdulluar
Ne poezine e babit hyre pa trokitur

Aty je me i sigurt Lumi
Per bese nuk te gjen
Asnje e zeze

Vere ishte
Djelli ne perendim
E ti i vdekur dhe

Korbi

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Edgar Allan Poe

Nje mes-nate te bezdisur
Tek kendonja i zalisur
Disa pralla dhe magjira
Te nje shkence te harruar,
Tek dermitnja I kapitur
Befas vjen nje e trokitur,
Me ngadale e goditur
Permi dere t’ odes sime.
“Dikush eshte, thashe, jashte
Qe troket mi deren time –
Vetem kjo, dhe asgje me.

Ah, e mbanj ner ment fort mire,
Ishte dimr’ I ftoht’ I ngrire,
Dhe n’ oxhakun shkrump te nxire
Uret shuheshin ne hi.
Desha te gedhihej dita,
Se me kot nga librat prita
Te me ngushellonte drita
Per te lumuren Lenore,
Vajz’ e rralle dhe rezore,
Q’ I thon Engjejte Lenore,
Permi dhe pa emer me.

Era frynte qe perjashta,
Rrihte perdet e mendafshta
Dhe me ngjethte dhe me derthte
Tmerre qe s’I ndjeva kurre.
Dhe tani qe te pushonte
Zemr’ e mjere qe leftonte
Goja po me belbeconte,
“Dikush do te hynje brenda;
Nonje vizitor I vonet
Qe kerkon te hynje brenda.
Kjo do jet’ e asgje me

Mblodha veten menjehere
Edhe frike me pa ndjere:
“Zot, I them, a Zonje, fajin
Ndjemani, ju lutem shume,
Se per Zotin po dremitnja,
Aq’ e holle ish trokitja,
Aq’ e lehte ish goditja
Permi dere t’ odes sime
Sa me-zi ma zuri veshi.”
Dhe e hapa deren sheshit,
Erresir’ e asgje me.

Syrin thelle n’ erresire
Shume ndenja ne drithtire,
Enderra duke shikuar
Qe njeri s’ ka enderruar;
Mirpo nat’ e erret heshtte
Edhe tjater gje s’ me theshte
Vec nje emer qe me deshte
Peshperitur si “Lenore!”
Kete un’ e peshperita,
Dikush m’ u –pergjeq: “Lenore.”
Vetem kjo, dhe asgje me.

N’ ode prape me te kthyer
Shpirti ndezur, zemra thyer
Perseri vjen nje trokitje
Pak m’ e forte se me pare.
“Pa dyshim pa fjale thashe
Dikush eshte aty jashte,
Duhet vajtur, duhet pare
Qe te zgjidhet ky mister.
Hesht, moj zemer e zhuritur,
Qe ta zgjith kete mister.
Era esht’ e asgje me.”
Hap ahere xhamen time
Kur me shume ferfellime
Brenda hyn nje Korb I mvrojtur
Madheshtor I kohes vjeter.
As u-fal as pershendoshi,
As ben tjater pune boshi
Po si zot me shkon trimoshi
Dhe qendron mi deren time –
Ngjitet mi nje bust Pallade
Mun mi dere t’ odes sime –
Ngjitet, rri, dhe s’ ben gje me.

Me zu gazi, me shkoi tmerri
M’ ate Korb te zi si Ferri,
Qe po mbahej aq’ I rende
Aq’ I larte dhe I thom:
“Ndonese je perce-prere,
S’ka dyshim, je trim I ndjere,
Korb I mvrojtur, I vrerosur,
Arratisur zall me zall;
Thua-m’ emrin tente me nam
Anes detit Plutonian!”
Thote Korbi: “Kurre me,”

U-cudita fort, pa mase
Kur degjova Korb te flase
Ndonese ajo pergjigjie
S’ kishte as kuptim as lidhje;
Se asnje s’ munt te me thote
Qe nonje njeri ne bote
Gjer tani ka pare shpende
Mun mi dere t’ odes tij,
Shpend’ a shtaze mi statuje
Mun mi dere t’ odes tij,
T’ emeruar “Kurre me.”

Mirpo Korbi rrinte shtruar
Permi bustin e latuar
Dhe thosh vetem ate fjale
Qe nga shpirti plot me flage.
Asnje pende me s’ leviste
Asgje tjater s’ murmuriste,
Edhe zemra me therriste:
“Miqt’ e tjere ikn’ e shkuan;
Neser edhe ky do t’ ike
Si dhe shpresat qe m’u-shuan.”
Thote Korbi: “Kurre me.”

I habitur nga pergjigja
Qe me dha kur nuk e prisnja,
“Pa dyshim, kjo fjale, thashe,
Esht e vetema qe di,
Q’ e mesoj nga I-zot’ I mjere,
Dere-mbyllur, dere-sterre,
Qe e ndoqi, e dogji zia,
Dhe e shojti lebetia.
Gjer sa vaj’ I shpreses tij
S’ qe vec deshperim I zi
Dhe kurre, kurre me.”

Edhe Korbi me mbertheu
Dhe ne gas buzen ma ktheu.
Shpejt, pra, nje kolltuk rotova
Edhe deres iu-afrova;
Dhe I ndenjur enderronja
Dhe me mendjen po kerkonja
Qe te gjenja, te zbulonja
C desh te theshte Korb’ I zi,
Korb’ I mvrojtur, I vrerosur
Arratisur zall me zall
Me dy fjalet “Kurre me.”

Kete desha te ckoqitnja
Po as fjale nuk I flisnja
Korbit qe me sy prej prushi
Zemren si me zjarr ma mbushi;
Keshtu rrinja I trallisur,
Pshtetur kryet mi perkresen
Kadifeje te qendisur
Qe e ndritte llamba siper,
Mi te cilen ah, e mjera
Do mos pshtetet me persiper
Do mos pshtetet kurre me.

Era u-dent permi qilimet
Me temjan nga Serafimet
Qe u tingellinin zilet
Posht’ e lart ne dysheme.
“Ja, me Engjej, mor I mjere,
Te coj Zoti kete here
Prehje, prehje dhe nepenthe
Te harrosh Lenoren lart.
Pi, gelltit kete nepenthe
Dhe harro Lenoren lart!”
Thote Korbi: “Kurre me”

“Profet, thashe, neme-rende,
Po profet, qofsh djall a shpende!
Qofte, se te coj shtergata
A Shejtan’ I Ferrit zi,
Te perhumbur, te patrembur
Tek ky vend I shkret’ I dhembur
Tek ky burg me tmerr I shembur,
Thuaj-me, vertet, te lush:
A ka ne Gallad ballsam?
Thuaj, thuaj-me, te lus!”
Thote Korbi: “Kurre me.”

Profet, thashe, name-rende
Po profet, qofsh djall a shpende!
Per nje Qjell dhe Perendi
Qe po lusim un’ e ti,
Thuaj-m’I zemres qe mban zi
A do shoh n’ Eden te shenjte
Vajzen a do kap te shtrenjte,
Q’I thon’ Engjejte Lenore,
Vajz’ e rralle dhe rezore,
Q’ I thon’ Engjejte Lenore?”
Thote Korbi: “Kurre me.”

“Mbyll-e gojen, dreq a shpende!
Ngrihem dhe therres me kembe,
Cporru prape mu ne djall,
Ne Sketerre dhe ne zall!
Pende mos me shkunt te zeze
Te me rrej’ e te me ndeze,
Mos ler shenje te genjeshtres
Qe me the, po shko prej deres!
Nxir-m’a qipin tent prej zemres
Thyej qafen jashte deres?
Thote Korbi: “Kurre me,”

Edhe Korb’ I zi I humbur
Qendron edhe I patundur
Mi te zbetin bust Pallade
Mun mi dere t’ odes sime.
Edhe syte I shkendritin
Si prej djajsh qe enderritin
Edhe llamba qe ndrit siper
Ia heth hien permi dhe;
Shpirti im nga ajo hie
Qe valon atje mi dhe
Do mos ngrihet – kurre me.

Hilary and Chelsea Clinton do të publikojnë një libër mbi fuqizimin e grave

Posted on by Kult Plus

Ish-kandidatja amerikane për presidente në SHBA,  Hilary Radam Clinton dhe vajza e saj e madhe Chelsea Clinton do të publikojnë së bashku një libër për fuqizimin e grave të quajtur “Libri për gratë e fuqishme”, shkruan Kult Plus.

Libri do të publikohet me 1 tetor në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Ky libër është një bisedë rreth historive të grave të fuqishme, sfidat dhe vështirësitë e tyre drejtë rrugës së suksesit.

Ky libër do të tregojë procesin e tyre drejt suksesit nga pika Aderi në pikën Z.

Hilary and Chelsea Clinton kanë realizuar edhe një intervistë ku kanë treguar për librin I cili do të publikohe shumë shpejt./KultPlus.com

Niko Kanxheri: Teatri Kombëtar duhet bërë i ri, nostalgjia për dy godinat duhet të zhbëhet

Posted on by Kult Plus

“Teatri Kombëtar për mua duhet bërë i ri. Nostalgjia për dy godinat e ndërtuara për të qenë provizore, duhet të zhbëhet”, deklaron aktori i njohur Niko Kanxheri.

Në vijim të qëndrimeve të aktorëve të njohur që mbështesin prishjen e Teatrit Kombëtar, Kryeministri Edi Rama shpërndau sot qëndrimin e aktorit Niko Kanxheri.

“Mua po ma ndërtojnë shtëpinë time moderne, të bukur, të mirë, komode dhe papritur unë nxjerr një arsyetim të ri, se çfarë duan ato kulla atje. Janë dy probleme që nuk qëndrojnë bashkë, brenda tyre është një justifikim. Godina në vetvete nuk sjell nostalgji, historia e Teatrit Kombëtar do të mbetet e dokumentuar me arkivën, fotot e shfaqjeve, dekoret, kostumet, muzikën etj. Ç’lidhje ka me mua kulla?!”, thekson Kanxheri.

Duke ndarë këtë qëndrim, Kryeministri Edi Rama shprehet se “krijues i shumë personazheve të veçantë, në skenë dhe në ekran, Niko Kanxheri ka dorën e tij si pedagog edhe në formimin e shumë aktorëve të rinj në vite. Asnjëherë i zhurmshëm, po shpeshherë i pranishëm me rolet e tij në veprat e suksesshme të teatrit e të filmit shqiptar, Niko Kanxheri ka qenë i pranishëm edhe në debatin për godinën e teatrit, ku padiskutim e drejta qëndron në krahun e shumicës dërrmuese të komunitetit teatror, pjesë e së cilës është edhe ai”.

“Si gjithnjë thjeshtë, por në mënyrën e tij të veçantë, aktori i spikatur ka formuluar edhe opinionin për këtë çështje”, thotë Rama.

“I vetëm në shtëpi” – Disney risjell filmin e famshëm

Posted on by Kult Plus

Disney do të rikthejë “I vetëm në shtëpi” dhe sipas shefit ekzekutiv të studios, Bob Iger-it do të ketë edhe risjellje të “Night At the Museum”, “Diary of a Wimpy Kid” dhe “Cheaper By the Dozen’.

Aktualisht Disney zotëron të gjithë filmat përkatës, kjo pasi bleu studion 20th Century Fox. Shërbimi i ri Disney+, lancohet në SHBA në nëntorin e këtij viti dhe pritet të arrijë vitin e ardhshëm edhe në Britaninë e Madhe. Ju kujtojmë se klasiku i Krishtlindjeve, me pjesëmarrjen e yllit Macaulay Culkin u transmetua për herë të parë në 1990-n.

Këtë vit, Disney ka risjellë pesë filma të mëdhenj, që kanë mbledhur me miliarda dollarë të ardhura. Përveç Avatar-it, X-Men-it dhe Deadpool-it, Disney është fokusuar edhe te rikthimi i projekteve të tjera të 20th Century Fox për të pasuruar përmbajtjen e platformës së tij të pritshme.

Përvec këtyre rikthimeve, Disney+ do të ketë në dispozicion edhe Star Wars dhe seritë Marvel, teksa hyn në tregun e shumëpopulluar duke u përpjekur të bëhet gjiganti më i ri i streaming-ut, transmeton tch, përcjell Klan Kosova.

Ai do të ketë në dispozicion më shumë se 7500 episode televizive dhe 400 filma. Nuk ka ende detaje se si do të jetë rikthimi i “I vetëm në shtëpi”, por Disney thotë se shpreson që rikthimi të ketë të njëjtat standarde dhe të njëjtën disiplinë krijuese si origjinali.

‘Streha mes reve’ pas ‘PriFest’-it shfaqet në ‘Za Fest’

Posted on by Kult Plus

Filmi “Streha mes reve” u shfaq edhe në festivalin “Za Fest” në Theth. Filmi më skenar dhe regji të Robert Budinës ishte pjesë e këtij festivali, që solli për të pranishmit dhe aktivitete të tjera.

Me skenar dhe regji të Robert Budinës “Streha mes reve” deri më tani është shfaqur në disa festivale filmi dhe është vlerësuar me çmime e është mirëpritur nga kritika. Pak ditë më parë “Streha mes reve” fitoi çmimin si “Filmi më i Mirë” dhe aktorja Irene Cahani e aktori Arben Bajraktaraj si “Aktorët më të Mirë” në “PriFest”. Në këtë film ka një kast të përzgjedhur aktorësh, Arben Bajraktaraj (i njohur për “Taken”, “Harry Potter” dhe “Deathly Hallows”) vjen në rolin kryesor, atë të Besnikut, për të vijuar dhe me Esela Pysqyli, Irene Cahani, Bruno Shllaku, Osman Ahmeti etj.

I shfaqur më parë premierë botërore në “Tallinn Black Nights Film Festival” në Estoni, një tjetër kritikë për “Streha mes reve” ishte më parë dhe nga revista e kinemasë “Film Is A Fine Affair”.

Në film Besniku është një bari i vetmuar dhe mysliman i devotshëm, i pafat në dashuri. Ai jeton në Alpet e Shqipërisë së Veriut, biri i një nëne katolike dhe i një babai ish-komunist. Atje lart katolikët dhe myslimanët jetojnë në paqe mes tyre, madje edhe pas zbulimit të Besnikut, që xhamia e vjetër e fshatit ka qenë dikur kishë dhe është ndarë mes dy feve në të kaluarën e largët. Vdekja e babait ish-komunist sjell ndryshime të mëdha që vënë në rrezik ekuilibrin në familjen me besime të ndryshme fetare të Besnikut, ndaj ai detyrohet të marrë një vendim të rëndësishëm për jetën e tij.

Bursë studimi dhe punësim i garantuar, me anë të Kolegjit Universum

Posted on by KultPlus

Kompania zvicerane Vision Agency do të financojë studimet e 40 maturantëve për 3 vite studimi në Kolegji Universum në programet Shkenca Kompjuterike dhe Gjuhë Gjermane.

Studentët që nga viti i parë do të punojnë part-time, e më pas vazhdojnë kontratën e punësimit në Vision Agency. Financimi i studimeve do të bëhet për këto programe studimi 20 BURSA për Shkenca Kompjuterike dhe 20 BURSA për Gjuhë Gjermane. Apliko tani https://bit.ly/2ZIxjLD. Fito BURSË për 3 vite studimi dhe PUNËSIM 100% të garantuar.

Puno për tregun global që nga mosha 18 vjeçare si programer, IT, Data Security, Digital Marketing, Call Center apo Content Writing. Apliko përmes këtij linku https://bit.ly/2ZIxjLD

Përzgjedhja e studentëve bëhet përmes Testit në bazë të drejtimit dhe Intervistës nga Kolegji Universum dhe Kompania Vision Agency. 
Mëso më shumë https://bit.ly/31kG1A6

Afati i fundit 6 Shtator 2019, për më shumë informata ndiqni në facebook & instagram, kontaktoni në [email protected] apo telefononi në +383 44 144 062.

Fillon gara për esenë më të mirë, shpërblimi BURSË për tri vite studimi!

Posted on by KultPlus

Kolegji Universum për disa vite me radhë organizon garën për esen më të mirë në Gjuhë Angleze dhe Gjuhë Gjermane. Përmes të cilës inkurajohen të gjithë maturantët të cilët kanë njohuri dhe dëshirojnë të studiojnë Gjuhë Angleze apo Gjuhë Gjermane të bëhen pjesë e garës, të përfitojnë bursë për studime në njërin nga këto programe në Kolegjin Universum. 
Afati për dorëzim të eseut është 1 Shtator 2019, eseu dorëzohet në email tek Prof. [email protected].
Kolegji Universum është i vetmi institucion i akredituar në Kosovë që e ofron programin e Gjuhës Gjermane për studime. Regjistrohu këtu https://bit.ly/2HuMame. Përveq studimeve në Gjuhe Gjermane studentët nga viti i dytë fillojnë punën praktike në institucionet partnere të Kolegjit Universum.

Poashtu programi i Gjuhës Angleze në Kolegji Universum përveq praktikës dhe punësimit, studentët gjatë gjithë vitit marrin pjesë në aktivitete të ndryshme extra kurrikulare në mënyrë që të fitojnë përvojë profesionale përtej teorisë. 

Kolegji Universum është institucion lider i ndërkombëtarizimit. Eksploro Evropën gjatë studimeve, studio një semester me BURSË të plotë në njërin nga 22 shtete të BE-së. Shiko fotot e 108 studentëve tanë përfitues të bursave ndërkombëtare https://bit.ly/2HWfylt  

Për më shumë informata rreth Kolegjit Universum dhe mundësive për studime, kontaktoni në: [email protected] apo telefononi në +383 44 144 062. Apo regjistrohuni online https://bit.ly/2HuMame

Bardhyl Oseku promovon librin ‘Ngarendje’

Posted on by Kult Plus

Rrona Jaka

“Kam mbjellur fidanin tim në fushën e gjerë me lule që ka letërsia shqipe e ndërkombëtare”, kështu është shprehur Bardhyl Oseku në promovimin e librit të tij të parë.

Vëllimi i tij poetik “Ngarendje” është konsideruar nga miku dhe njëherit autori i 40 veprave, Sejdi Berisha, si “përmbledhje poetike e cila i ngacmon dhe i prek të gjitha fushat e jetës dhe të ndjeshmërisë njerëzore”.

“Në këtë vëllim autori është gjithmonë në kërkim të vetes duke u kthyer kështu në një pelegrin të pafund. Si në rastet kur i drejtohet vetes, shoqërisë apo familjes autori është tepër i matur, por edhe kritik në të njëjtën kohë”, është shprehur kritiku dhe miku i autorit, Sejdi Berisha.

“Madhështia e vagut në këtë vëllim poetik nuk është vetëm te muzikaliteti që ka, por edhe te thellësia poetike dhe filozofia që Oseku shpreh në çdo varg të tij” ka theksuar Berisha.

Berisha gjithashtu ka sqaruar për të pranishmit që poeti nuk ka botuar poezi që nga viti 1965 kur i kishte botuar poezitë e para në revistat e gazetat e asaj kohe, duke u ankuar njëherit për mungesën e tij në pjesëmarrjen e krijimtarisë poetike si dhe duke e quajtur, pak si me përkëdheli, “Poet i vonuar”.

Urimeve dhe falenderimeve u është bashkuar dhe profesori i filozofisë – Bashkim Canhasi, i cili s’është kursyer ta krahasojë mikun e tjj me shkrimtarët më të mëdhenjë ekzistencialistë si Dostojevsi.

“Ka shumë arsye pse njerëzit krijojnë, gjithsesi arsyeja më e mirë gjendet në këtë libër. Me thellësi të tillë dhe me një njohje kaq të madhe sa ka Bardhyl Oseku, s’do mend që kjo vepër duhet të lexohet”, ka thënë Canhasi për vëllimin poetik “Ngarendje”.

Para se të merrte fjalën autori i veprës, të pranishmit kanë pasur fatin t’i dëgjojnë disa poezi nga ky vëllim poetik.

Në fund fare autori i veprës i ka falenderuar të gjithë bashkëpunëtorët dhe miqtë që e kanë mbështetur dhe kanë bërë të mundur realizimin e këtij vëllimi poetik.

Botimin e këtij libri e ka bërë revista “Drita”, kurse redaktore dhe recensente ka qenë Entela Tabaku.

Ky vëllim poetik përmban pesë cikle dhe është libri i parë i autorit Bardhyl Oseku. / KultPlus.com