Drejtuesi i shtëpisë botuese amerikane “Jalifat Publishing”, Ramiz Tafilaj, kohë më parë pati një takimi me avokatin e njohur nga Anglia, Tobi Cadman, i specializuar për krimet e luftës dhe të drejtat e njeriut.
Me këtë rast, avokatit Cadman, i angazhuar në mbrojtjen e disa nga të akuzuarit nga Kosova në procesin gjyqësor në Hagë, tregoi interesim për librat “Kosova” në anglisht të historianit Jusuf Buxhovi. Me këtë rast, botuesi amerikan ia dhuroi librat avokatit.
Këtë informacion e ka ndarë sot me lexuesit e tij, historiani Jusuf Buxhovi. / KultPlus.com
“Kryemjeshtri” është libri që u botua së fundmi e që i dedikohet kampionit Driton Kuka. Libri që ka për autor Arsim Maxhera, nesër do të promovohet në Prishtinë në kuadër të agjendës shtetërore për 15-vjetorin e Pavarësisë, përcjell KultPlus.
Kjo ngjarje promovuese e librit organizohet me përkrahje të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, si dhe Komitetit Olimpik të Kosovës, dhe ka për qëllim të shfaqë jetën dhe veprën e një prej kampionëve më të mëdhenj të xhudos të të gjitha kohërave, siç është dokumentuar nga gazetari Maxhera.
Promovimi mbahet nesër, me datë 22 shkurt, në Amfiteatrin e Bibliotekës Qendrore Universitare të Universitetit të Prishtinës “Hasan Prishtina”, tek Instituti i Historisë “Ali Hadri”, në Prishtinë, në ora 12:00 – 13:00.
Bashkohuni në këtë promovim për të nderuar trashëgiminë dhe ndikimin e jashtëzakonshëm të kryemjeshtrit Driton Kuka. / KultPlus.com
“Luftë dhe Trëndafila” është novela e cila shënon librin e katërt për autoren e re Ambra Hysa.
“Luftë dhe Trëndafila” flet për një gamë të gjerë temash mbi dashurinë e shtruar paralelisht me një dramë familjare e cila ka rrënjët e thella të një dashurie sublime, siç është ajo prind-fëmijë.
Për të shkruar këtë vepër, autorja është inspiruar nga ngjarje të vërteta të ndodhura gjatë luftës Ukrainë-Rusi andaj dhe ndjeshmëria gjatë procesit të shkrimit ka qenë e madhe dhe njëkohësisht sfiduese për autoren.
Autorja përdor një gjuhë të bukur dhe të prekshme për të parëndësuar mesazhin e saj, dhe për të ju dhuruar lexuesve një përvojë të përjetimeve dhe emocioneve të thella.
Ky libër do t’i ndihmojë lexuesve të kuptojnë më mirë ndjenjat e tyre dhe të zbulojnë mënyra se si të thellojnë lidhjet e tyre me të dashurit.
Përmes kësaj interviste për KultPlus, Ambra përcjell maturi, seriozitet dhe mesazhe të sigurta që prekin zemren e lexuesit. Ajo na zbulon më shumë rreth librit, procesit të shkrimit, frymëzimit, rreth dashurisë nga syri i saj dhe mënyrës se si duhet ruajtur dhe thelluar marrëdhëniet qoftë familjare apo shoqërore, dhe krejt në fund ajo na zbulon edhe një të re e cila pritet të vijë shumë shpejtë.
KultPlus: “Luftë dhe Trëndafila” është libri juaj i katërt, një novel që është pritur mjaft mirë, mund të na tregoni fillimisht rreth inspirimit për këtë vepër?
Ambra Hysa: “Luftë dhe Trëndafila” është esencë dashurie e cila depërton thellë në imagjinatën e lexuesit…është romancë e trëndafiltë e shtruar paralelisht me një dramë familjare e cila ka rrënjët e thella të një dashurie sublime, siç është ajo prind-fëmijë. Është inspiruar nga lufta Ukrainë-Rusi, bazuar nga ngjarje reale të ndodhura atje…
KultPlus: Si iu afruat procesit të shkrimit për këtë libër?
Ambra Hysa: Kishte një valë frymëzimi që më pushtoi të gjithën, në momente të tilla kur frymëzimi të rrethon, mbushesh me një energji që dëshiron ti japësh trajtë dhe jetë…vetëm në letër.
KultPlus: Na shtjello pak titullin e librit, pse “Luftë dhe Trëndafila”?
Ambra Hysa: Sepse ku ka trëndafila nuk mund të ketë “luftë”, çdo lufte i duhen trëndafilat…është një lojë ekstremesh, një moment kur njeriu ndihet mes dy zjarresh dhe zgjedh kë duhet të ushqejë e kush duhet të triumfojë. Në jetën e lexuesit dominon ajo pjesë që për sytë e tij dominon edhe vet novelën.
KultPlus: Çfarë e vendos librin tuaj në dallim nga të tjerët të natyrës së njëjtë?
Ambra Hysa: Energjia me të cilën është shkruar, të gjithë autorët kanë stilin unik…stili im i shkrimit është si një takim i përzemërt mes rreshtash me çdo lexues.
KultPlus: Mund të ndani një moment sfidues gjatë krijimit të këtij libri?
Ambra Hysa: Momentet prekëse kur duhet të vijëzoja, të përshkruaja në libër ngjarje vërtet të rënda, pasoja të luftës, si kosto morale dhe emocionale në jetën e personazheve…
KultPlus: Mund të flisni për temat ose mesazhe që shpresoni që lexuesit të marrin nga libri?
Ambra Hysa: “Dashuria shëron çdo plagë, në bashkëpunim me kohën, janë medikamentet më të mira”. Dhe jeta duhet jetuar thellësisht, me të gjithë forcën e shpirtit. Çdo ditë pranë të dashurve tanë, sikur të ishte dita e fundit…duke dashur familjen, partnerin, si burimin kryesor të energjisë për jetën. Duke dhënë dashuri ne marrim në këmbim energji e cila na shërben për të qenë njerëz më të mirë dhe për të lënë gjurmë më të mira.
KultPlus: Si e ka formuar sfondin tuaj përvoja e shkrimit të këtij libri?
Ambra Hysa: E ka ngjyrosur edhe më shumë, e plotëson dhe i jep ngjyrat e stilit dhe personalitetit tim. Më rrit si përvojë dhe më mëson të përkushtohem më shumë dhe të dua ta rijetoj përvojën magjike të shkrimit të një libri.
KultPlus: Si i janë përgjigjur lexuesit librit tuaj deri më tani?
Ambra Hysa: Me shumë dashuri, jam rrethuar nga një dashuri dhe dashamirësi që mban nuancën e trëndafilave të kuq.
KultPlus: Mund të na jepni një shikim të fshehtë në atë që jeni duke punuar aktualisht ose çfarë keni planifikuar për të ardhmen?
Ambra Hysa: Kam dëshirë ti lë një hapësirë novelës ” L&T”, megjithatë nuk e mohoj që viti 2023 ka nisur me objektiva të reja.
Mendoj të sjell një libër tjetër në përmbyllje të këtij viti, duke qenë se ky vit është i veçantë për mua…por nuk dua të zbuloj më shumë. Nuk më pëlqen shumë të flas për planet e së ardhmes…ia lëmë kohës duke shpresuar dhe punuar gjithmonë për më të mirën! / KultPlus.com
Autori Shkëlzen Halimi ka botuar këto ditë librin e tij të titulluar “A filloi shfaqja”, përcjell KultPlus.
Teksti dramatik “A filloi shfaqja!”, siç thotë autori Shkëlzen Halimi, është shkruar në kohën e pandemisë, pikërisht në kohën kur filloi loja e një virusi të padukshëm me tërë njerëzimin. Në fakt, ky tekst, ka të bëjë me kthimin në thelbin e familjes, përkatësisht në vlerat e familjes, sepse dinamika e jetës në këtë kohë të zhvillimit teknologjik, thjeshtë na ka bërë që më të mos e njohim as veten.
Dy protagonistë, AI dhe AJO, thuajse njoftohen për herë të parë dhe kanë dilema të shumta. Nga frika e virusit, jeta e tyre rrjedh në një hapësirë pa derë e dritare dhe, ndonëse presin që të ndodhë diçka, që të fillojë ndonjë shfaqje, ata nuk e hetojnë se janë pjesë e shfaqjes (globale). Thjesht, është një dramë për dramën njerëzore.
Shkëlzen Halimi, edhe me këtë vepër dëshmon se është një nga krijuesit tanë me profil të qartë letrar.
Vepra është botuar nga SHB Konica në Shkup. / KultPlus.com
Autorja e re Ambra Hysa, vjen me botimin e saj të katërt, këtë herë me novelën e titulluar “Luftë dhe Trëndafila”. Libri u promovua në panairin e librit duke i dhënë një shije të freskët dhe të ëmbël stendës së librave në Pallatin e Kongreseve.
“Luftë dhe Trëndafila” është një novelë që ka në qendër dashurinë për familjen, plagët e luftës dhe çeljen e trëndafilave si simbol i dashurisë për jetën edhe në kohë humbjesh dhe rrënojash. Trëndafilat plot gjemba janë krijimtari, dëshirë dhe shpresë për një rilindje mes stuhive, shkruan KultPlus.
Kjo novelë i ngjan një kujtese filmike, është e shkurtër dhe esenciale por lë pas një shije të mirë…si ajo e kafes turke në një pasdite të ftohtë dimri.
Luftë & Trëndafila kjo esencë që autores i pushtoi zemrën një dimër më parë, të gjitha dallgët e trazuara të zemrës, u qetësuan kur u ul në makinën e shkrimit. Këtë histori, nuk ia kishte borxh vetëm Vikit të vogël por Ambrës kur ishte vogëlushe…dhe çdo vajze që beson verbërisht tek fuqia e dashurisë. Çdo vajze që ka një marrëdhënie unike me babain, sepse kjo është historia baba-vajzë, e Viktorias dhe Borisit, po aq sa romanca në kohë lufte e Tatianës dhe Ivanit.
Ky rrëfim është i ndjeshëm dhe delikat si petalet e një trëndafili, aroma e trëndafiltë e novelës do të ju mbajë gjatë të përqafuar me dy historitë e gërshetuara mistikisht me njëra-tjetrën.
“E bukura mund të gjendet edhe në kohë të padurueshme. Thuhet se ku ka luftë dhe dashuri, mund të ketë edhe trëndafila”, thotë Hysa.
“…Ajo vogëlushe e kishte kthyer në jetë dhe kjo nuk mund të ishte rastësi. Bija e tij, e kishte mbrojtur nga lart, tamam si një engjëll mbrojtës, përmes kësaj vogëlusheje. Dhe ndoshta, tani ia vlente të jetonte vetëm që dikush ta quante atë përsëri “Babi” , ndoshta ia vlente të sakrifikonte çdo gjë për Vikin…”
Sipas autores, mesazhi i librit është dashuria e pastër dhe e pakursyer njerëzore, një dashuri e cila nuk rrjedh gjithmonë nga gjaku…sepse ndodh që edhe njerëzit që nuk janë gjaku yt të bëhen familja jote. / KultPlus.com
Të pyetur nga Barometri në Euronews Albania se sa libra kanë lexuar shqiptarët në Shqipëri, gjatë vitit 2022, 74.8 për qind e tyre, janë përgjigjur asnjë.
Ndërkohë, vetëm 7.6 për qind kanë lexuar një libër, 11.8 për qind e tyre kanë lexuar 2-3 libra, 2.7 për qind kanë lexuar 4-5 libra dhe 2.3 për qind më shumë se 5 libra.
Kjo shifër rritet kur vjen puna për të blerë libra, pasi 78.2 për qind e shqiptarëve nuk kanë blerë asnjë libër përgjatë vitit 2022. Ndërkohë, 7.2 për qind e shqiptarëve kanë blerë vetëm 1 libër, 10 për qind e tyre kanë blerë 2-3 libra, 1.9 për qind kanë blerë 4-5 libra dhe 1.9 për qind e tyre kanë blerë më shumë se 5 libra.
Shumica shqiptarëve jo vetëm që nuk blejnë libra, por as nuk dhurojnë. 74.8 për qind e të pyeturve nuk kanë dhuruar një libër, ndërkohë që pozitivisht janë përgjigjur vetëm 25.2 për qind e tyre. 74.1 për qind e shqiptarëve nuk kanë marrë një libër dhuratë dhe vetëm 25.5 për qind kanë marrë.
Gjetjet janë të Barometrit në Euronews Albania, realizuar gjatë periudhës 28 tetor-7 nëntor 2022, kryer nga MRB dhe Data Centrum, në nivel kombëtar me 1000 intervista ballë për ballë, transmeton Albinfo.ch. / KultPlus.com
Figura historike e kinematografisë shqiptare, aktorja Tinka Kurti do të jetë javën tjetër në Prizren, për promovimin e librit “Tinka Kurti – Ditari i një bashkëshorti” të autores Anila Mema, përcjell KultPlus.
Libri i cili përmban rreth 40 vite ditar mbi jetën artistike të “Artistes së popullit” dhe “Mjeshtres së madhe”, Tinka Kurti, do të promovohet javën e ardhshme.
Ditarin e shkroi bashkëshorti i saj, muzikanti Palokë Kurti pas çdo premiere teatrore apo filmi, teksa Tinka rrëfente momentet e saj në prova e shfaqje, në skena e shesh xhirime.
Libri është botim i veçantë, mes ditarit dhe albumit fotografik, i shoqëruar me kujtime e rrëfime të panjohura që datojnë që 70 vjet më parë si dhe fotografi origjinale dhe të papublikuara më parë. Në një gërshetim prej shpirti e fryme, ditari paraqet një përzierje mes ndjesive, madhështisë, sinqeritetit, dëshirave, përjetësisë, pikëllimit, intimitetit, suksesit dhe dështimit.
Të pranishmit do të kenë mundësi bashkëbisedimi me aktoren dhe autoren, ndërkohë që disa kopje të librit do të jenë në shitje.
Promovimi i librit bëhet diton e mërkurë, më 12 tetor, nga ora 17:00, te Kino Lumbardhi. / KultPlus.com
Doli në dritë libri i ri i autorit Gjon Keka i titulluar “Leonik Tomeu, pishtar i djes dhe rilindjes europiane”, përcjellë KultPlus.
“Ky botimi im i radhës, ashtu siç kam vite që hulumtoj e studioj mbi figura madhore që kanë bërë epokën dhe historinë e kombit tonë shqiptar, i kushtohet profesorit dhe filozofit tonë të madh arbëror Leonik Tomeu. Gjatë gjithë punës sime studimore, mbi këtë figurë që njihet mirë në epokën e rilindjes dhe humanizmin europian, jam ndjerë i përmbushur dhe shumë krenar për origjinën tonë arbërore, si pjesë e shpirtit dhe kulturës së saj, mbi të gjitha si pasardhës i të madhit tonë legjendar, Heroit Kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeu, njohur jo vetëm nga bota e madhe europiane, por edhe më tej”, thotë Keka.
“Në morinë e humanistët tanë arbërorë europian, nuk mund të rrimë pa i përmendur edhe një herë të famshmit tanë Gjon dhe Pal Gazulli, Marin Beçikemi e Barleti, Pal Engjëlli, Gjon Buzuku, Pjetër Bogdani etj. Këta janë krenaria e kombit tonë të lashtë europian, janë dëshmia e kulturës sonë autoktone, e cila ndihmoi dhe kontribuoi që bota, në tërësinë e saj, të ketë zhvillim e dituri. Një ndër ta është edhe humanisti i shquar i periudhës së Rilindjes Europiane, Nikollë Leonik Tomeu, dijetari që bëri emër në shkencat e kohës kur jetoi. Me gjithanshmërinë e njohurive të tij në çdo fushë të jetës, te figura e tij u shqua filozofi i vërtetë, edhe pse jeta e tij ishte “e thjeshtë, kurrë nuk vrapoi pas luksit, dhe nuk u korruptua asnjëherë. Nikollë Leonik Tomeu ishte i përkushtuar në kërkimin e së vërtetës dhe jetonte si njeri i thjeshtë”, cilësi këto të theksuara për të. Ai jetoi, veproi dhe bëri dritë për shkencën, humanizmin, historinë, të cilat i konsideronte të shenjta. Ashtu si humanisti i madh Erasmus, edhe ai u bë një apostull i zellshëm i humanizmit, duke u nderuar dhe vlerësuar në shekujt që pasuan.” / KultPlus.com
Studiuesja dhe përkthyesja Meliza Krasniqi ka sjell librin e ri të titulluar “kritika dhe Letërsia”, shkruan KultPlus.
Në këtë libër, Krasniqi ka përmbledhur ese, kritika, analiza e studime të shkruara e të botuara gjatë periudhës 2007 – 2020, në revista e gazeta. Disa nga shkrimet janë rezultat i detyrave si studente e letërsisë. Në shtojcë gjenden dy shkrime që për objekt kanë një lëvizje dhe një disiplinë.
Sipas autores, titulli i këtij libri mund të duket krejt i thjeshtë, por në fakt nuk është i tillë. Ajo niset nga maksima e Zhenetit, i cili thotë: “Materialet e punës kritike në të vërtetë janë mbeturina të veprës njerëzore”.
“Jam motivuar ta shkruaj njërën me shkronja të vogla, kritikën, e tjetrën me të mëdha, Letërsinë, si shenjë e vetë natyrës së tyre. Dhe, konsideroj se kritika gjithmonë është shërbëtore e përunjur e Letërsisë, andaj edhe shkrimet kritike gjithmonë duhet të vijnë pas saj. Po ashtu, ky formulim ka edhe konotime të tjera që dalin në lexime të ndryshme”, shkruan autorja e cila tutje tregon se është kundër librave që bartin tituj të mëdhenj e të fryrë e që përbrenda nuk e arsyetojnë veten asnjëherë.
“Nuk jam ithtare aq e madhe e librave me përmbledhje të teksteve që në fakt janë produkt i mbledhjes e sistemimit të teksteve të llojeve të ndryshme të destinuara për diçka tjetër, në kuptimin se janë shkruar për qëllime krejtësisht të tjera. As përkrahëse, madje jam kundër librave që bartin tituj të mëdhenj e të fryrë e që përbrenda nuk e arsyetojnë veten asnjëherë. Si rrjedhojë, kritika dhe Letërsia, është titull përfaqësues i përmbajtjes dhe i diskursit të përdorur këtu. Këto punime i kam shkruar e rishkruar, pastaj i kam strukturuar në tekste të zgjedhura në momente të ndryshme personale e profesionale”, shkruan Krasniqi.
Interpretimi, analiza, përshkrimi dhe komentimi sipas autores, nuk ndjek një lexim sistematik e as vlerësim e konstatim të ngjashëm: Me një fjalë, si justifikim, them se në periudha të caktuara të shkrimit provohet një përzgjedhje e formulimeve dhe e përfundimeve që në një kohë tjetër kapërcehen e pësojnë ndryshime.
Libri është i ndarë në katër pjesë, duke përfshirë autorë klasikë e modernë të letërsisë shqipe e të letërsisë botërore dhe pothuajse secilin tekst e shoqëron viti i shkrimit. Këtu, trajtohen, si shtojcë e veçantë, edhe Postmodernizmi e Retorika, dy fusha të ndryshme që fillimisht autorja i ka menduar t’i zgjeroj në pamje më të mëdha, në format libri. Retorika është rezultat i Kursit me të njëjtin emër, e që pas leximit të Retorikës së Aristotelit, duke u fokusuar në natyrën që kishte sjellë, traditën që përcjell dhe përballë dëshirës së njohjes së kësaj disiplinë, këtu del si variant kërkimi i ndërtuar mbi studime specifike. Postmodernizmi, në anën tjetër, është shkruar gjatë dhe atë në kohën kur diskutimet për të ishin ende të gjalla dhe ka për model ilustrimi romanin “Emri i trëndafilit” të Umberto Ekos.
“Ndonëse në letërsinë botërore deri në vitin 1983, kur është botuar “Emri i trëndafilit”, numëroheshin rreth pesëdhjetë vepra postmoderne, kam bërë këtë përzgjedhje sepse konsiderohet arketip i romanit postmodern. Dhe, duke pasur parasysh faktin se letërsia postmoderne karakterizohet me përdorimin e një sërë teknikash, themi se letërsia postmoderne është vetëdije, nganjëherë trend, por jo rastësi. kritika dhe Letërsia paraqet një kërkim autorial të letërsisë së lexuar dhe rilexuar, shënjon ecjet në kohë të shkrimit dhe përfaqëson një diskurs dikur dhe sot”, shprehet autorja. / KultPlus.com
Romani “Rrushja” nga autori Jusuf Buxhovi, që doli këto ditë nga shtypi, nesër promovohet në Prishtinë, shkruan KultPlus.
“Rrushja” trajton plagët e luftës së fundit – dhunimet e femrave të kryera nga soldateska jugosllave, si pjesë e një koncepti morbid, që etnocidi ndaj popullatës shqiptare të përcillet edhe me “misionin e shenjtë”, të shpallur nga Kisha Ortodokse Serbe, që femrat e dhunuara shqiptare të lindin bastardët serbë.
Rrushja, është njëra ndër mijëra viktima të këtij “misioni”.
Tragjedia e Rrushës, po edhe të tjerat që e përcollën atë, pasqyrohet nëpërmes rrëfimit të të birit, që si fëmijë përjetoi dramën, ku ai, po ashtu, shfaqet si viktimë e realiteteve të reja të pasluftës nga shkaku se çlirimin nuk e përjeton si liri…
Promovimi mbahet nesër (e enjte) në orën 18:00, në librarinë “Dukagjini” në Prishtinë.
Romani u botua nga “Faik Konica”, Prishtinë dhe “Jalifat Publishing” – Houston, 2022, faqe 173. / KultPlus.com
Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të Shqiptarëve – Shkup, Instituti Albanologjik – Prishtinë dhe Akademia e Studimeve Albanologjike – Tiranë, vazhdojnë realizimin e aktiviteteve të përbashkëta në kuadër të strategjisë së re për zhvillimin e shkencave albanologjike. Tri qendrat albanologjike, përuruan librin e fundit të ilirologut të njohur Aleksandar Stipçeviç “Kultura tradicionale e arbëneshëve të Zarës”.
Në vitin 2011, Stipçeviç botoi veprën monumentale “Tradicijska kultura zadarskih Arbanasa”, një kontribut i madh shkencor për arbëreshët e Zarës së Kroacisë. Libri u përkthye nga kroatishtja në gjuhën shqipe nga Sadri Fetiu, dhe u botua në vitin 2012 nga Instituti Albanologjik i Prishtinës. Ky botim zgjoi interesimin e madh të lexuesve dhe të studiuesve të shumë qendrave shkencore, dhe si rezultat i këtij interesimi dhe bashkëpunimi ndërinstitucional, libri u promovua edhe në Shkup.
Në fjalën përshëndetëse, Skender Asani, drejtor i ITShKSh në Shkup, foli për konkretizimin e bashkëpunimit ndërmjet tre instituteve, por edhe për rëndësinë e prezantimit në Shkup të kësaj vepre të ilirologut të njohur Stipçeviç, i cili ka dhënë kontribut të çmuar në ruajtjen e gjurmëve të qytetërimit iliro-arbëror të Shkupit.
Manifestimin e përshëndeti drejtori i Agjencisë për Zbatimin e Gjuhëve, Ylber Sela.
Prof.Luan Përzhita, arkeolog dhe studiues, rektor i Akademisë së Studimeve Albanologjike – Tiranë, referoi mbi temën: “Monumente iliro-arbërore nga vendlindja e Stipçeviçit (në rajonin Krajë-Tivar)”.
Hysen Matoshi, drejtor i Institutit Albanologjik të Prishtinës, në këtë rast botues, por edhe studiues, ligjëroi mbi temën: “Modeli stipqeviçian i studimit të trashëgimisë sonë”.
Në fund, Zeqirja Neziri, studiues dhe profesor shumëvjeçar i letërsisë në Universitetin e Shkupit, bashkëpunëtor i ilirologut Stipqeviç, foli për veprimtarinë e gjatë studimore të akademik Stipqeviçit, dhe në veçanti për librin “Kultura tradicionale e arbëneshëve të Zarës”. / Diaspora shqiptare / KultPlus.com
Këto ditë Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club” dhe PEN Qendra e Kosovës, botuan librin me titullin, “Poeti i Detit”, i cili është përmbledhje e materialeve nga sesioni shkencor dhe ora letrare, mbajtur në Ulqin, më 17-18 janar 2020, përcjell KultPlus.
Aktiviteti është organizuar me rastin e 60-vjetorit të lindjes së poetit, profesorit dhe studiuesit të letërsisë, prof. dr. Basri Çapriqi, si dhe dy vjetorit të vdekjes së tij.
Duke filluar me shkrimet në formë të parathënies nga Ismet Kallaba, kryetar i Shoqatës së Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club” të Ulqinit dhe Binak Kelmendi, kryetar i PEN Qendrës së Kosovës, në këtë botim përfshihen kumtesat e studiuesve dhe të shkrimtarëve: Bashkim Kuçuku, Zuvdija Hoxhiq, Milazim Krasniqi, Sadik Bejko, Sali Bashota, Anton Gojçaj, Haxhi Shabani, Ibrahim Berisha, Avni Spahiu, Arben Prendi, Eljon Doçe, Liridona Sinishtaj, Nail Draga dhe Rrok Gjolaj. Po kështu, janë botuar edhe poezitë kushtuar poetit, Basri Çapriqi, nga autorët: Ibrahim Berjashi, Sali Bashota, Milazim Krasniqi, Asllan Bisha, Hajredin Kovaçi dhe Argëzon Sulejmani.
Libri “Poeti i Detit”, përfshin edhe fotoalbumin, duke prezantuar aktivitetet kryesore të sesionit shkencor dhe të orës letrare, si dhe shënimet bio-bibliografike të Basri Çapriqit. / KultPlus.com
Përmes këngëve të tij, Ermal Meta na ka dëshmuar që është një tekstshkrues i mrekullueshëm. Por për të na forcuar edhe më shumë këtë bindje, Meta po sjell në treg librin e tij të parë të zhanrit roman.
Kantautori shqiptar që jeton prej vitesh në Itali është gati të debutojë me romanin “Domani e për sempre”. Duke nisur nga data 19 Maj, libri do të dalë në shitje jo vetëm nëpër librari por edhe online.
Romani do të tregojë historinë e jashtëzakonshme të Kajanit, një djali që bëhet një talent i padiskutueshëm i pianos falë mësimeve të një mësuesi gjerman, të cilit familja e tij i ofron strehim gjatë Luftës së Dytë Botërore. Kështu nis një sagë familjare e vendosur në Shqipëri.
Edhe pse nuk është një libër autobiografik, muzika nuk mund të mungojë në rrëfimin e Ermal Metës: “Përfaqëson dy vitet e fundit të jetës sime ose ndoshta dyzet e fundit”, shkruan artisti duke bërë të ditur romanin e tij të parë në rrjetet sociale.
“Gjithçka kisha brenda dhe çfarë nuk kisha, e huazova nga e ardhmja. Faleminderit paraprakisht atyre që do ta lexojnë, atyre që do ta bëjnë të tyren, atyre që do ta duan siç e kam dashur unë që në fjalët e para”, ka shkruar këngëtari shqiptar. / KultPlus.com
Çdo muaj ABC arts do të paraqesë një listë të shkurtër të botimeve të reja të lexuara dhe të rekomanduara nga Kate Evans të The Bookshelf dhe Claire Nichols dhe Sarah L’Estrange nga The Book Show – së bashku me shkrimtarët dhe recensentët e librave të pavarur.
Këtë muaj, ne jemi të ngazëllyer të paraqesim rekomandimet nga Declan Fry dhe Khalid Warsame.
Më poshtë e gjeni listën me pesë librat që duhet t’i lexoni në gusht:
I Couldn’t Love You More – Esther Freud
Once There Were Wolves – Charlotte McConaghy
On Compromise: Art, Politics, and the Fate of an American Ideal – Rachel Greenwald Smith
Dark as Last Night – Tony Birch
The Liquid Land – Raphaela Edelbauer./KultPlus.com
Aktorja e njohur hollywoodian, Viola Davis, do ta publikojë një libër kujtimesh vitin e ardhshëm.
Ylli 55-vjeçar i kinematografisë ka bërë të ditur se do ta publikojë librin me titull, “Finding Me”, më 19 prill 2022 përmes shtëpisë botuese “HarperOne”. Libri e rrëfen historinë e ngritjes së saj, nga një fëmijë i rritur në një familje të varfër dhe të dhunshme në Rhode Island, në shndërrimin e një prej aktoreve më të suksesshme dhe të kërkuara në botë.
“Unë besoj se tregimet tona dhe guximi për t’i ndarë ato me publikun, janë mjeti më i fuqishëm që e posedojmë. Kjo është historia e jetës sime, e rrëfyer drejtë dhe pa rezerva”, ka deklaruar Davis përmes një komunikate për media.
“Finding Me” do të publikohet në bashkëpunim edhe me shtëpinë e botimeve “Ebony Magazine Publishing”.
Botuesja dhe drejtoresha e shtëpisë “HarperOne”, Judith Curr, tha përmes një tjetër komunikate: “Viola Davis është një rrëfyese e fuqishme e së vërtetës, përmes punës së saj në skenë, ekran por edhe në jetë. Mezi pres të punojë me të në realizimin e këtij libri, i cili në mënyrë të fuqishme i zbulon rreziqet me të cilat përballet një grua afrikano-amerikane, e cila e jeton jetën me një talent të jashtëzakonshëm dhe aftësi të mahnitshme”.
Ndërkohë, në të kaluarën Viola Davis ka treguar se kur flet me vajzën e saj 8-vjeçare, Genesis, ajo është gjithmonë e sinqertë për të kaluarën e saj dhe të gjitha gjërat që i ka përjetuar në jetë.
Ylli i filmit “Ma Rainey’s Black Bottom” thotë se mundohet t’ia kujtojë së bijës, se teksa rritet ajo patjetër do t’i bëjë disa gabime trashanike në jetë.
Davis rikthehet shumë shpejt në ekran të madh me filmin e mbushur me aktorë yje, “The Suicide Squad 2”, i cili fillon së shfaquri nga 6 gushti i këtij viti. / koha.net / KultPlus.com
Princi Harry do të botojë një libër me kujtime vitin e ardhshëm, duke premtuar të jetë një llogari e saktë dhe plotësisht e vërtetë e jetës së tij.
Libri do të zbulojë jetën e tij në sytë e publikut, përfshirë kohën e tij në ushtri, martesën dhe atësinë. Ai do të botohet nga ”Penguin Random House”, transmeton KultPlus.
“Jam thellësisht mirënjohës për mundësinë për të treguar atë që kam mësuar gjatë jetës time deri më tani dhe i ngazëllyer për njerëzit që të lexojnë një histori të dorës së parë të jetës time, që është e saktë dhe plotësisht e vërtetë”, deklaroi ai.
Libri pritet të dalë në fund të vitit 2022 dhe do të botohet në formate të shtypura dhe dixhitale në SHBA nga ”Random House” dhe në Kanada nga ”Random House Canada”.
Harry do t’i dhurojë të ardhurat për bamirësi. / KultPlus.com
Akademia e të Rinjve pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë organizon sot në ora 18:30, promovimin e librit “Parashqevi Qiriazi dhe viti i saj 1919” të autores Teuta Toska.
Veprimtaria do të bëhet në mjedisin e jashtëm të Akademisë së Shkencave, me praninë e autores, dhe të folësve: Valentina Duka, David Hosaflook, Elsa Demo dhe Mikaela Minga.
Teuta Toska është diplomuar në Universitetin e Elbasanit “A.Xhuvani” për gjuhë shqipe dhe letërsi në vitin 1997 dhe është doktoruar në Universitetin e Tiranës në vitin 2013 në fushë të gjuhësisë. Punon si drejtuese e departamentit të gjuhësisë në Universitetin e Elbasanit.
Që nga viti 2017 është edhe anëtare e Akademisë së të Rinjve.
Parashqevi Qiriazi (2 qershor 1880–1970), e lindur në Manastir, ishte Mësuese e Popullit, master i edukimit, pedagoge, intelektuale e shquar, veprimtare e arsimimit të femrës shqiptare, pjesëmarrëse e Kongresit të Manastirit, autorja e abetares së parë shqipe me alfabetin e Manastirit dhe e himnit të tij, e para femër shqiptare autore e një projekti arsimor. / KultPlus.com
Romani i njohur ‘Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit’ nga shkrimtari dhe historiani i njohur, Jusuf Buxhovi, i cili së fundmi ka dalur nga shtypi nga shtëpia botuese ‘Faik Konica’ dhe është përkthyer edhe në gjuhën italiane, ka marrë një jehonë të re dhe sukseset e tij duket sikur nuk po kanë një fund, shkruan KultPlus.
Romani për herë të parë u botua në vitin 1982 dhe u përkthye në disa gjuhë botërore, tani ka ardhur me ndryshime të cilat dallojnë nga pesëmbëdhjetë botimet e deritanishme, për arsye se aspekti përmbajtësor dhe gjuhësor është plotësuar akoma më shumë. Ndërsa përkthimi në gjuhën italiane i ka dhënë romanit një frymë të re të shoqëruar me një sukses të jashtëzakonshëm në Itali ku çdo ditë e më shumë po i bëhet jehonë.
Mbrëmë, në promovimin e këtij libri në ambientin e KultPlus Caffe Gallery, Buxhovi ka shpalosur një lajm ekskluziv.
Buxhovi ka treguar se libri i tij do të shndërrohet në film botëror në gjuhën italiane dhe për këtë nismë tashmë shkrimtari kosovar ka nënshkruar disa parakontrata me një ndër shtëpitë filmike më të njohura në itali.
Tutje Buxhovi ka njoftuar se njëri nga producentët është tejet i njohur, përderisa filmi pritet të realizohet nga dy prej regjisorëve më të njohur italianë me renome ndërkombëtare, emrat e të cilëve ende nuk mund t’i zbulojë.
Ndërsa, tani për tani libri është në duart e dy skenaristëve të cilët para dy dite kanë marrë përsipër të kthejnë romanin në skenarë. Ndërsa, sipas Buxhovit, i gjithë procesi pritet të përfundojë në shtator.
“Ruajtja e karakterit të personazheve dhe aspektit të librit, ngritja e botës shqiptare në nivel botëror, projektimi kulturor i historisë shqiptare, përfshirja e Kosovës, Malësisë dhe Shqipërisë, janë këto disa nga arsyet kryesore që producenti italian dhe i gjithë ekipi kanë vendosur ti shpalosin në një film të vetëm ku synohet të tregohet fuqia e një populli të tërë”, thotë Buxhovi.
Buxhovi njofton se italianët kanë treguar një interesim shumë të madh që bota shqiptare të ngrihet në nivel botëror dhe padyshim që për të është nderë që ky film do të jetë i përmasave të tilla.
“Ky film do të jetë një film ku tregohet shpirti, mentaliteti dhe bota shqiptare. Po ashtu, italianët përmes këtij filmi dëshirojnë të krijojnë një pasqyrë të vërtetë të popullit shqiptar dhe historisë së tij. Frika ime e vetme mbetet shteti i Kosovës, për të cilën shpresoj që nuk do të jetë pengesë sepse për 15 vitet e fundit, Kosova nuk ka dhënë shenja që dëshiron të tregojë historinë e vet”, ka thënë krejt për fund Buxhovi. / KultPlus.com
Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës ka botuar veprën më të re letrare të akademik Sabri Hamitit, “Enigma e poezisë”. Libri është i ndarë në dy pjesë dhe trajton poezinë e autorëve klasikë shqiptarë të shekullit XX dhe autorë përfaqësues dhe veprat e tyre poetike të krijuara në shekullin XXI, përcjellë KultPlus.
Në pjesën e parë të veprës më të re të Sabri Hamitit, “Enigma e poezisë”, trajtohen fenomene të poezisë shqipe të shekullit XX, në pesë kaptina. 1. Gjergj Fishta me Lahutën e Malcís, eposin e përthyer në imagjinatën lirike të zanave. 2. Lazër Shantoja me Për nji puthje të vetme, lirikë pasionante, që skandalizon norma e forma me licencia poetica-n e vet. 3. Ernest Koliqi me “Shêjzat” e veta, që me thelbin e artit poetik projekton kanonin letrar shqiptar integral. 4. Martin Camaj, me kenën e gjuhës shqipe shfaq kenën e rrënjës shqipe, për të pagëzuar Palimpsestin poetik të Unit. 5. Rexhep Ismajli, me përkthimin e poezisë ballafaqon e lidh kulturat, me fuqinë shpirtërore të kumtit poetik.
Në pjesën e dytë të këtij libri trajtohet poezia shqipe e shekulli XXI, në trembëdhjetë kaptina, duke synuar rrjetin poetik të krijuesve. 1. Zef Zorba, Libri i jetës. 2. Frederik Rreshpja, Marrëzia e Itakës. 3. Rrahman Dedaj, Migrimi i shpirtit. 4. Ali Podrimja, Elipsa e Eklipsit. 5. Fatos Arapi, Trishtimi i lamtumirës. 6. Romeo Çollaku, Poezia e mendimit. 7. Luljeta Lleshanaku, Fundi i gjërave. 8. Abdullah Konushevci, Poezia: matanë dashunisë. 9. Demë Topalli, Poezia e heshtjes. 10. Mimoza Ahmeti, Diva/Dama qiellore. 11. Arben Idrizi, Heqakeqi meditant. 12. Agron Tufa, Gardërobë gramatike. 13. Eqrem Basha, Perla e zezë.
Poezia e re shqipe, me kumte e me forma poetike, niset kah kanonet e reja, mendon autori. / KultPlus.com
Personazhë që kanë kontribuuar në artin kosovar, përkundër veprës shpesh i mbulon pluhuri i harresës, por për të dokumentuar personazhë të tillë përmes librit, po kujdeset autori Arbër Selmani.
14 tregime të rrëfyera nga personazhë të tillë me një mjeshtëri dhe gjallëri emocionale, por të shkruara me një thjeshtësi magjepsëse, Selmani i ka sjell mbrëmë përmes ciklin e dytë të librit ‘Kosova në 14 tregime kulturore’, promovimi i secilit ndodhi në Librarinë Dukagjini në Prishtinë, shkruan KultPlus.
Libri përmbledhte gjithsej 14 intervista që në fokus kishin rrëfimin e karrierës dhe jetës së 14 personazheve si: Xhevat Syla, Mixha Ramë, Adelina Thaqi Meta, Agim Qena, Luan Hajra, Hana Cakuli, Lala Meredith-Vula, Naser Berisha, Rifat Kukaj, Bajram Bylykbashi, Malda Susuri, Zake Prelvukaj, Kenneth Andresen dhe Abdullah Konushevci.
Ky promovim që rreth vetes kishte mbledhur shumë dashamir të fjalës së autorit, solli në vëmendje edhe kauzën e tij kryesore e që ishte mbështetja e fëmijëve me autizëm dhe shoqatës ‘Autizmi’ në Prishtinë, ku të gjitha mjetet e grumbulluara nga libri do të ju dedikohen atyre. Një iniciative kjo që është duartrokitur nga të gjithë e madje edhe ka frymëzuar edhe autorë të tjerë që të veprojnë njëjtë.
Ideja e autorit Arbër Selmani, ishte të krijojë një libër ku dokumentohet arti dhe kultura në Kosovë nga personazhë të ndryshëm dhe mosha të ndryshme. Personazhet në libër nuk barazohen, por ata janë një peshë e fushave të ndryshme të artit. Libri ka një format interesant sepse mund të prezantohet tek publiku si përfaqësim nga Kosova.
Të pranishëm gjatë natës së mbrëmshme ishin edhe njerëz të cilët kanë kontribuar në artin dhe kulturën e Kosovës ndër vite, në një formë apo tjetër. E në mesin e tyre ishte edhe Xhevat Syla, njëri ndër personazhët e librit. Syla tregoi për KultPlus se përshtypjet e para të tij për idenë e librit ishin jashtëzakonisht të mira ku pastaj edhe pasoi zhvillimi i rrëfimeve në një bisedë mes Sylës dhe autorit i cili incizonte tregimet e rrëfyera në siluetën e atmosferës.
Edhe pse vetë Syla gjithmonë bazohet në normën letrare, gjuhën letrare dhe shkruan në gjuhën standarde, megjithatë përjashtim ishin disa trajta të cilat janë shpalosur në dialektin gegë për qëllim të autencitetit të rrëfimit, prandaj veçantia e Arbërit, mahniti figurën e njohur Xhevat Syla, i cili në përfundim të tekstit ishte befasuar me përkujdesjen e madhe të Arbërit. Arsye e këtij befasimi ishte rrjedha e rrëfimit e cila morri kahje të lezetshme, të këndshme, të lirë dhe mjaft shoqëror. Syla iu drejta autorit “Mos qofsha në lëkurën tënde që të nxjerrësh tekstin nga ky rrëfim”.
Ndonëse vështirësitë nuk munguan për shkak të COVID-19, pasi pothuajse një viti angazhim, vjeshta solli realizmin e idesë që mbrëmë u kurorëzua me botimin e librit. Talenti, dëshira e madhe për librin dhe krijimtarinë lë prapa të gjitha pengesat e mundshme. Jeta është e pasur me një larmi shumëngjyrëshe dhe natyrisht njeriu ka çka të rrëfejë, prandaj ndoshta është edhe problem përzgjedhja e asaj se çka dëshiron të shprehësh. Por kjo përzgjedhje nuk ishte e vështirë për Arbër Selmanin i cili me një mjeshtëri dhe kujdes arriti në fundin e lumtur.
Në promovimin e këtyre tregimeve unike, Xhevat Syla nuk hezitoi që të thotë se arti është i pakufishëm, mundësitë e shprehjes ekzistojnë dhe nuk duhet që asnjëri të ngurrojë që të shfaq talentin, pavarësisht në cilën fushë i posedojnë ato. Po ashtu, ai sugjeron tendencën për perfeksionim, për të arritur synimin e dëshirave tona.
“Çka më la përshtypje është nocioni ‘tregime kulturore’, nocion ky i cili ndoshta del jashtë normave letrare dhe teorike por megjithatë e përgëzoj Arbërin për lirinë dhe guximin që ai t’i emërtojë ashtu sepse vërtetë ato edhe të tilla përjetohen. Ndjehem i nderuar që jam në mesin e gjithë personazheve të tjerë dhe që pata rastin të shpalosë diçka nga jeta ime, krijimtaria ime dhe mendimet e mia”, tha Syla për KultPlus.
Ndërsa, atmosfera letrare e cila shoqërohej me prezencën e aromave të librave, u përcoll edhe me përkujtimin e Agim Qenës, njëri ndër karikaturistët më të njohur kosovarë dhe autor i personazhit komik shumë të njohur “Tafë Kusuri”. E këtë përkujtim më së miri e shpalosi mbrëmë edhe motra e tij, aktorja e njohur Melihate Qena, e cila u shpreh për KultPlus se rrëfimi i botuar në këtë libër për Agim Qenën është një rrëfim i mirë, i ngrohtë, si pasojë e sinqeritetit të fëmijëve të Agim Qenës, të cilët me kujtimet dhe artin e thellë brenda tyre e shpalosin si mos më miri këtë tregim, gjithmonë duke vlerësuar qasjen objektive.
Kritikat nuk munguan as edhe për mungesën e respektit ndaj artistëve dhe artit në përgjithësi. Sipas Melihate Qenës, 20 vitet e fundit kanë qenë një periudhë jashtëzakonisht e vështirë për artistët, ndonëse ajo beson që kjo mund të tejkalohet por me shumë vështirësi, gjë që s’duhej të ndodhte në një shtet të ri si Kosova i cili do të duhej të kishte një vizion më të gjerë sepse pa kulturë nuk ka as shtet, pa kulturë nuk ka as civilizim, pa kulturë njeriu nuk është njeri.
“Arti është vetë jeta, ku thellimi në botën e brendshme është padyshim një shpëtim”, përfundon Qena.
Pra, këto katërmbëdhjetë tregime dhe rrëfime përmbajnë njerëz të fateve të ndryshme, që shënuan dhe ende shënojnë kulturën dhe artin shqiptar, e përmes këtij libri do të mbesin dëshmi edhe për gjenerata e ardhshme.
Komentet pozitive nuk munguan as për shkrimtarin, Arbër Selmani, i cili deri më sot ka botuar dy libra. Ai gjithashtu është shumë i njohur edhe për poezitë e tij, e në veçanti për poezinë ‘Kur vdiq baba’, e cila deri më sot është përkthyer në shumë gjuhë të botës dhe ka marrë një shpërndarje të madhe në rrjetet sociale, e ku së fundmi është botuar edhe në revistën e njohur amerikane ‘Songs of Eretz Poetry Review’.
Selmani ka bërë të ditur për KultPlus se krahas kësaj ai do të bëjë edhe një përmbledhje të shkrimeve të tija letrare, pjesë e së cilës do të jetë edhe poezia ‘Kur vdiq baba’. Ndërkohë ai do të vazhdojë edhe në të ardhmen për të botuar libra për të ndihmuar kauza të tjera, po njëlloj edhe si ajo e mbrëmshmja, mbështetja për fëmijët me autizëm.
Në mesin e falënderimeve autori për ndihmën e realizimit të librit falënderon Komunën e Prishtinës posaçërisht Adrian Berishën dhe Blerta Bashollin. Kurse në veçanti edhe gazetën KultPlus, ku u botuan fillimisht këto tregime.
Për të gjithë të interesuarit librin mund ta gjeni në librarinë Dukagjini, librarinë Buzuku, librarinë Artini – Toena, SOMA Book Station, Dit’ e nat’, KultPlus Caffe Gallery dhe Project Space (Shtatëmbëdhjetë). Po ashtu mund të blihet edhe nga shqiptarët në diasporë, me anë të platformës, Librariashqiptare.ch . Dërgimi bëhet në të gjithë Evropën. / KultPlus.com
Me botimin e librit të saj të parë, Dea Basha nis një rrugëtim i cili jo gjithmonë ka një tapet të shtruar përpara, e sidomos pa pasur mbështetje, e cila ofrohet më së miri nga familja, tregon Dea. Në çdo hap të jetës dhe në realizimin e ëndrrave, përkrahësja më e madhe e saj ishte tezja, e cila edhe pse nuk jeton më, mbetet gjithmonë forca dhe shpresa e saj, shkruan KultPlus.
Libri ‘Natën kur yjet u vranë’ i Dea Bashës i cili u botua këto ditë, ndahet në tre pjesë kryesore, ku në total përmban gjithsej 60 poezi, të ngjashme për nga tematika, por të ndryshme për nga mënyra e trajtimit. Motivet janë ato që pikasin më së miri diferencimin në mes të tri pjesëve. Në pjesën e parë të titulluar ‘Kalipso’, hasim një ndjeshmëri, një brishtësi e ndjenjës, një dashuri e gërshetuar me dëshpërim dhe dhembje. Ndërkohë në anën tjetër, romanca e cila trajtohet në pjesën e dytë, të titulluar ‘Leucosia’, në të cilën mbizotëron erotika, së bashku me trishtësinë, mallin dhe melankolinë, të cilat shndërrohen në efekte që ndezin pishtarët e Erosit. Ashtu si dashuritë e zjarrta që konsumohen shpejt, edhe ky cikël është më i shkurtër nga dy të tjerët. Pjesa e tretë ‘Empusa’ qëndron në kontrast me dy pjesët e para. Poezitë e këtij cikli janë sa brutale dhe të vrazhda, po aq edhe të drejtpërdrejta dhe të fshehta. Një paraqitje e pazakontë ku imagjinata, makthi dhe realiteti gërshetohen mahnitshëm.
E gjithë vepra është rezultat përmbledhës i një pune tre vjeçare të autores, një punë kjo e realizuar spontanisht, që filloi si shfrenim pasionesh në letër, por fundin e saj e njohu në formën e një libri. Padyshim që secila poezi është fryt i një momenti unik, produkt i një kohe të jetuar, andaj edhe paraqitja e sentimentit në kulminacion, është zgjedhja e preferuar e autores nga Prishtina. Po ashtu nuk kanë munguar as sfidat e hasura përgjatë procesit të shkrimit, ku më e vështira ishte sistemimi i mendimeve dhe koordinimi i tyre në nivel me spektrin emocional.
“Nuk është e pamundur për tu arritur, por e domosdoshme”, thekson Dea për KultPlus.
“Natën kur yjet u vranë”, jo rastësisht, libri ka këtë titull që bazohet në njërën nga poezitë, me po të njëjtin emër, e përfshirë në përmbledhjen poetike dhe duke marrë parasysh përmbajtjen e poezisë përkatëse e cila njëkohësisht përfaqëson thelbin e tërë veprës. Secili lexues, varësisht nga formimi individual, arrin të konceptojë vetvetiu anën përmbajtësore, mirëpo tre elementet që paraqiten në titull: ‘Natë’, ‘Vdekje’ dhe ‘Yje’, të japin një ide të qartë se natyra e veprës karakterizohet nga një kompleksitet ndjenjash, duke filluar nga më të errëtat, e deri tek ato që verbojnë pamëshirshëm.
Qëllimi kryesor i veprës është prezenca e emocionit, me ç ’rast prania e tij shpie në shmangien e vargjeve të thata, boshe ose të mangëta. Përmes kësaj vepre, i pranishëm është edhe komunikimi me lexuesin, në mënyrë indirekte ku prezantohet një plan spiritual, me anë të së cilës të ndjehesh i kuptuar, është një ‘përsosmëri e lirisë’ nga çdo lloj paragjykimi.
“‘Fool’, said my muse to me. Look in thy heart and write.” – Sir Philip Sidney. Njëra nga kuotat e famshme, “Mjafton të shikosh brenda zemrës, dhe aty gjen muzën e vërtetë, atë që jeton së bashku me poetin duke njohur rrënjësisht secilën dridhje të shpirtit njerëzor”, veçon Dea.
“Dashuria, ky fenomen kaq tokësor por në të njëjtën kohë kaq hyjnor, përherë mbetet një nga temat më së shpeshti të trajtuara në kuadër të çdo fushe të artit. Në kuadër të letërsisë, motivi i dashurisë shpaloset në forma dhe trajta nga më të ndryshmet. E në të vërtetë, e tillë është kjo ndjenjë kaq sublime për të cilën nuk hezituan të shkruajnë poetët, që nga antikiteti e deri më sot. Dashuri e realizuar, e pamundur, e ndalur, e njëanshme, platonike, egoiste e toksike, e sa e sa epitete tjera që i kemi dëgjuar pambarisht. Por të dashurosh në vetmi duke mos u ndikuar nga askush dhe asgjë, është akti më i pastër dhe më i bukur. Andaj dhe në hyrje të veprës është vendosur citati, “All I loved, I loved alone”, nga autori amerikan Edgar Allan Poe, i cili ende ruan vendin më të veçantë në radhët e autorëve më të dashur”, thotë Dea.
Teksa flet për periudhën e krijimit, Dea shpreh edhe arsyen bazë se pse vendosi që ajo të dizajnojë kopërtinën e librit. Dëshira që çdo element artistik i përfshirë në këtë botim, të jetë origjinal. Arsyeja sekondare është që lexuesi të krijojë një përfytyrim të saktë mbi mënyrën se si funksionon fantazia mbi të cilën thur vargjet. Piktura dhe poezia nuk ndahen nga njëra-tjetra, ndërkohë që padyshim shfaqen në forma të ndryshme, të cilat kanë po të njëjtat rrënjë inspirimi.
“Një e ardhme pa letër, penë, bojë dhe kanvas, nuk e dua fare. Përndryshe do thoja: ‘… and the rest is rusk and stardust’ – Lolita, Nobokov. Çdo njeri ka diçka për të ofruar nga vetja dhe nuk duhet të stepet përballë asgjëje. ‘Bë art dhe je art’, sepse ne jemi bota dhe bota është kryevepra jonë”, përfundon autorja e re.
Poezia më identifikuese që publiku veçon, është poezia ‘Mizar’, nëpërmjet së cilës dallohet thjeshtësia e fjalëve, shkrirja totale e autores, ndërkohë që Mizari është ylli i saj, një burim i pashtershëm i frymëzimit poetik.
“MIZAR”
Lësho misteret e fjetura mbi tufanin e natës së mllefosur,
të cilën e maltretoj në Alkatrazin që drejtoj shpirt pas
shpirti.
Të kërkoj dorën nën këto erëra zemërbardha,
buqeta vërtitet në ballkonin e harruar.
Më marto me atë,
qe kuptimin gjithherë tjerr në dashuritë e përjetuara,
zgjuar prej zjarri të mirëfilltë.
Ti, vetëm ti,
rezervon veshët ndaj dëgjimit të fjalëve,
stërngopur në helm keqtrajtimi.
Që nga brendia shpërthen esenca,
lidhur në flatrat e operës shkatërruese.
Dhëmbi i flet tjetrit, fqinji im,
ta lësh zemrën time të vetmuar të fle,
krah yllit që tërheq telat e pasionit të dënuar.
Shko pas asaj,
që floku i kushton dedikime të pastra,
shembëlltyrë qetësie,
reflekton përkëdheljet ndër fijet bashkuar në dritë.
Shtrihem në rrezen e ballit tim,
ende arrij ta kujtoj,
nga ditët në tokën e ëngjëjve të baltës.
Lumenjtë e syve lotues luajnë,
me qiellin e së njëjtës ngjyrë.
Të thërras me tufat e reve,
dhe njësoj si ti i tymos ëndrrat,
poshtë rruzullimit qiellor nga ku,
sec më kujtohet dialog i shkretë,
kambanë e përhumbur mes planetësh.
Një shtrëngim vërsulet aty ku ngrita,
kurthin e lumturisë,
që aq shumë u përpoqa ta ruaj.
Ti djallë, kthehu në dheun ku një nga një groposa,
viktimat e ligësisë që si e pushtuar i dashurova.
Mizari im, trokitës në kristalet ngrirë
në pafajësi fëmijë.
Më thuaj, me gjuhën që flitet përtej tokës,
më trego dyndjet e trishta,
të një stuhie në jug të kontinentit.
O dashuri mbi cdo dhembje,
kënaqësi e dëshirës përvëluese,
ylli i dytë në konstelacionin Ursua Major,
bashkëshorti im, ai që huazoi hijeshitë
kushtuar natyrës që po vdes,
e vendosi të ndritshmet diamante në fustanin e nusërisë.
Betimin e shkruajta me puthje,
njomur në zjarr diellor.
E jotja është bukuria marramendëse,
ndaj së cilës si akull shkrihem,
për të shoqëruar në natën e parë të dashurisë.
Më fshih në sekretet qe i pëshpërit Alkorit në vajtim,
të ruhem nga ky terr i cili me vrap,
po ngjet pallatatet duke i rrënuar nga zemërimi.
E vetmja torturë që përgjon,
mendimet e kësaj koke të rënduar në mëkat.
A do t’i besosh,
prehja e ankthit të cilin përtyp për të munduar vetveten,
pasojës që u bë shkak i vdekjes sime njerëzore?
Forcat e cliruara më zvarrisin mesazhe,
e unë ndrydh ndjenjat në formë drapri.
Se e pres prej teje,
I shtrenjti dënim t’më hudhet nga iluminimi rrjedhës,
prej afsheve tua mbinjerëzore.
Perfundo këtë vuajtje,
ashtu sic më ngrite në qytetin tënd të dritës,
poshtë të më lëshosh,
me delikatesën e vrapit të thëllënzës.
Do të kaloj vitet e mbetura pas hekurave të frikës,
të cilëve do t’u bëj ballë me njërën dorë,
aty ku mbaj rrethin,
në të cilin ringjallet yjësia,
në gishtin e unazës,
ku fsheha lotët e histerisë sime.
Biografi e autores
Dea Basha u lind më 5 Mars 2002 në Prishtinë. Shkollimin fillor dhe të mesëm e kreu në Shkollën “Dardania”, kurse shkollimin e mesëm të artë e përfundoi në Gjimnazin “Xhevdet Doda” në Prishtinë. Aktualisht është studente e vitit II në Fakultetin Filologjik, dega Letërsi Shqipe, në UP “Hasan Prishtina” në Prishtinë. / Era Berisha / KultPlus.com
Ekspedita e Rose Wilder Lane, një shkrimtareje amerikane e cila në vitet e 20-ta vendos së bashku me ekipin e saj të vizitojë Shqipërinë, më saktësisht viset malore të saj, duke marrë përsipër rreziqet e shumta të asaj kohe, është e përmbledhur në librin “Majta e Shalës”, shkruan KultPlus.
Rose së bashku me disa miq të saj shqiptar, ndër ta edhe Rrok Perolli, funksionar i qeverisë shqiptare i cili shoqëron ekipin e saj deri në Theth të Shkodrës, vise të pa eksploruara më herët nga të huajt madje edhe nga vet shqiptarët, kishin realizuar këtë ekspedit që për të mbetet ndër më të veçantat.
Libri i cili në fakt është një udhëtim disa ditor në Malësinë e Shkodrës na prezanton me të vërtetat e popullit shqiptar i cili ishte shumë pak i njohur për botën e jashtme ose thënë më saktë i njohur për egërsinë dhe Kanunin e Lekë Dukagjinit i cili ishte ligji i vetëm në thellësinë e malësisë, atje ku vështirë mund të depërtoje.
Por, ajo çka e bën librin “Majat e Shalës”, që mund të thuhet pa frikë, se është libri më i mirë i shkruar për Shqipërinë nga një i huaj, është pikërisht këndvështrimi prej shkrimtareje i Roze Lane-t, i cili kapërcen interesat antropologjike, historike, politike dhe gazetareske. Më konkretisht, Lane shprehet: “e tëra ajo që ne e quajmë qytetërim, është si një melodi që e kemi dëgjuar dje, diç e vockël që lundron mbi suprinën e mendjeve tona, me të cilën herë-herë mund ta mbajmë hapin dhe pastaj për një hop na humbet, kështuqë nuk mund ta mbajmë në mend.”
Për librin në fjalë, Rose shprehet se: “kjo vepër nuk përmban ndonjë aspekt ku mund të ketë ndikime politike apo diçka tjetër e cila mund të keqinterpretohet apo trajtohet ndryshe, kjo vepër është një rrëfim pa ngjyrime politike apo të bazuar nga rrëfime dhe tregime të ngjashme për shqiptarët, këtu mund të shohim diçka të ndjerë dhe përjetuar nga vetë unë dhe ekipi im së bashku me miqtë e mi shqiptarë të cilët bënë të mundur rrëfimin tim.”
Në këtë vepër përshkruhen doket dhe zakonet e shqiptarëve, rrëfimet e mahnitshme folklorike, përrallat me zana dhe ore, këngët e trimërisë dhe ato të dashurisë, veshja e malësoreve shqiptarë, mikpritja dhe portreti i atyre njerëzve të cilët shpalosin një botë në vete, një epokë që në Evropë dhe përtej oqeanit kishte përfunduar kohë më parë.
Këta njerëz shpalosin atë që Evropa e kishte fshehur dhe mohuar për dekada dhe Shqipëria ishte bërë pre e shumë tryezave të rrumbullakëta në kontinentin e vjetër.
“Sikur të udhëtoja në kohë, do të doja shumë të kisha qenë një shqiptare e Malësisë së Shqipërisë në këto vite. Do të kisha pasur fatin të jem pjesë e një populli të varfër nga jetesa dhe ekonomia por të pasur shpirtërisht”, shprehet Rose në një nga rrëfimet e saj.
Ky libër dhe kjo ekspeditë e një gruaje, shkrimtare, gazetare, Miss Lejn i tregon botës se si kanë qenë në të vërtetë shqiptarët, njerëz bujar, mikpritës të dashur dhe me një dashuri të madhe për token, traditat dhe shkollimin, dëshira e madhe për t’u arsimuar, sa herë përmendej shkolla vërehej menjëherë një entuziazëm në sytë e tyre, dëshira e tyre për të mësuar dhe shkruar ishte e madhe edhe pse kushtet në të cilën jetonin ishin të mjerueshme… kishin mendje fisnike. Mysafirët ishin të respektuar, ndërsa gjakmarrja mbizotëronte, ishte ligji i vetëm në Malësi, armikun e kishin afër, duhej të mbroheshin disi, edhe pse ligji i Kanunit ishte vetë jeta për ta.
Këto janë vetëm disa nga tregimet që shkrimtarja amerikane ja rrëfen botës për një popull që ndoshta pak njihej atë botë. / KultPlus.com
Dy nxënëse shqiptare në Suedi, Teuta Zeneli dhe Albina Ibrahimi patën rastin dhe kohën gjatë vitit të kaluar (vit i kaluar më së shumti në karantinë për shkak të pandemisë) t’i jepnin jetë një projekti të përbashkët. Realizimin e një libri me receta tradicionale vegjetariane shqiptare për ti prezantuar shoqërisë suedeze një anë jo shumë të njohur shqiptare por gjithsesi të rëndësishme.
Libri është botuar në gjuhën suedeze me përkthimin e emërtimeve të ushqimeve tradicionale shqiptare nga autoret e librit. “Balkans Vegetariska Matbord” (Tavolina ushqimore vegjetariane Ballkanit) i realizuar me mbështetjen e Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë “Papa Klementi XI Albani”, në Suedi (SHSHASHS) ka dalë nga botimi ditën e sotme.
Dy vajzat shqiptare janë të lindura dhe rritura në Suedi, nxënëse të shkollës së mesme në Ängelholm të Suedisë dhe anëtare të Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi.
Libri përmban një pjesë të madhe të specialiteteve që Albina dhe Teuta i kanë përgatitur fillimisht vetë dhe pastaj i kanë shpjeguar në gjuhën suedeze, duke shkruar recetën për secilin ushqim në gjuhën suedeze. Këto specialitete, kryesisht janë ushqime vegjetariane. Autoret i kanë qëndruar besnik ushqimeve tradicionale të cilat disa i kanë përgatitur vetë veçanërisht duke u ballafaquar drejtpërdrejtë në praktikë me përgatitjen e tyre.
Libri do të përurohet fillimisht në Suedi dhe në Kosovë gjatë sezonit të verës, në kuadër të aktiviteteve të Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi. / Diaspora shqiptare / KultPlus.com
Vepra voluminoze “KOSOVA” në tetë vëllime, e botuar midis viteve 2012-2018 dhe e përkthye në anglisht, botohet si libër-sintezë me titullin “Kosova – histori e shkurtër”, përcjellë KultPlus.
Autori është përcaktuar që versioni i shkurtër i “Kosovës” nga 5600 faqe në 928 faqe të përmbushë kriteret shkencore, pra të ripunimit dhe të plotësimit të disa tezave të shtruara, por edhe të formulimit të tyre pragmatik për nevojat praktike që ofron një libër i vetëm. Në këtë aspekt, autori duke u fokusuar te Dardanët dhe të Dardania si qendër e antikitetit në Ilirik dhe më gjerë, rikonfirmon identitetin kulturor, shoqëror dhe politik të botës së Arbnit në rrethanat e Bizantit si bosht të të gjitha zhvillimeve, që solli krishterimi – para dhe gjatë ndarjes, dhe veçmas, shfaqja e Osmanëve në lindje, që kësaj ndarje dhe përçarje, me islamin, i dha edhe konotacionet e luftës së qytetërimeve.
Në këtë konfigurim, autori, e çon më tutje tezën rreth Dardanisë si qendër e identitetit arbëror edhe në mesjetën e mesme të zhvilluar nën emblemën kulturore dhe shpirtërore të krishterimit të ritit ortodoks (si shumicë me liturgjinë e sllavishtes së vjetër kishtare) dhe atë të ritit katolik (si pakicë me liturgjinë në gjuhën latine, po ku zu të shfaqet edhe shqipja), me ç’rast me shumë argumente nga burimet bizantine dhe të tjera të kohës të falsifikuara dhe të manipuluara nga historiogrfia serbe, përgënjeshtrohen tezat rreth të ashtuquajturit shtet mesjetar serb në Kosovë si dhe kishë autoqefale serbe në shekullin XIII. Duke u konfrontuar me pohimet joshkencore të historianëve serbë, autori rivlerëson rolin e dinastisë Nemanjane të Rashës në kuadër të trashëgimisë historike Dardane-Ilire, ngaqë Nemanjajt, në të gjitha dokumentet meritore bizantine cilësohen si Tribalë, ndërsa Rasha – zhupani tribale. Njëjtë veprohet edhe me trashëgiminë ortodokse të arbërve që i kanë takuar liturgjisë kishtare sllave, si pjesë e krishterimit të përbashkët, që kishte qendrën në Dardani nga koha e perandorit Justinian në shekullin VI e këndej.
Pjesë e rëndësishme e këtyre rishqyrtimeve janë edhe ato që i takojnë Rilindjes Kombëtare. Vilajeti i Kosovës shfaqet qendër politike shqiptare, ku Lidhja Shqiptare e Prizrenit (1878-1881) promovoi ideologjinë e nacionalizmit politik shqiptar me kërkesën për autonomi në kuadër të Perandorisë Osmane, që edhe u konkretizua me shfaqjen e Qeverisë së Lidhjes në vitin 1880, me ç’rast ideja e shtetit shqiptar të Skënderbeut, të rrënuar gjatë pushtimit osman, zuri të rikthehej në histori. Kryengritjet e viteve 1908-1912, në gusht të vitit 1912, në Shkup, me marrëveshjen e Hasan Prishtinës me Ibrahim Pashën, me atë që doli si Shqipëri Osmane, ia hapën rrugën pavarësinë së Shqipërisë më 28 nëntor 1912.
Libri do të promovohet më 17 shkurt me rastin e 13 vjetorit të shpalljes së pavarësisë së shtetit të Kosovës në Prishtinë dhe në Shkup. / KultPlus.com
