Ishte ora njëmbëdhjetë e shtatëmbëdhjetë, unë veç se kisha fillu me hy n’gjumë t’thellë, në ëndërr më shfaqeshin detyrat qe pata ushtru deri pak para se me fjet, e mbaj mend se ishte diçka e komplikuar e pa zgjidhje.
Zilja telefonit nuk m’la me i gjet zgjidhjen. Jo, nuk ishte alarmi i mëngjesit, ishte thirrja ma e zezë n’jetën tem, e që atë natë i pata vnu edhe perdet e zeza, që me fjet ma gjatë, e nesërmja ishte e diel.
T’ka vdek nana…
S’mundeni me imagjinu se prej kujt e kam marr telefonatën, se as unë vet s’iu besova veshëve t’mi.
Ishte zani i babës tem, nji za i trishtuëm, edhe sot m’vranë n’vesh e m’jep dhimbje koke.
Nuk di ma shumë për atë natë, s’di as nëse kam qajt me za apo n’heshtje, mund te them lirshëm se isha pa vetëdije.
Dhjetë ditë më vonë, u ktheve n’dhomën 403 të konviktit numër 4, është shumë afër banjove, tek hapja derën me çelësin e dredhur e pothuajse të këputur, dëgjohen një grup vajzash duke biseduar.
A e dëgjuat për një rast dhune n’familje?
Po moj, para tri apo katër dite e kam lexu.
Një tjetër thotë se ka një javë që ka ndodhë, një burrë e ka vrarë gruan e tij, dhe është zhdukur diku, bile kishte shkruar një letër, ” gruas duhet shtypur kokën dhe unë vetëm e bëra një detyrë të lehtë, dhe ti e bija e gruas sime, e njëjta të pret”.
Jam futur shpejtë në dhomë, i jam drejtuar dritares, nuk e di pse, për të marr ajër apo për t’u hedhur?
Ajër mora, por nuk u hodha dot, s’kisha ku të shkoj më poshtë, gruaja për t’cilën flitej ishte nëna ime.
Nëna ime vdiq, me të vdiqa edhe unë.
Babai im s’ka jetuar kurrë, dhe unë tash e tutje s’kam për të jetuar, por frymën nuk e marr e as nuk dorëzoj lehtë.
Atë natë, kur vdiq nëna, zëri im kishte zgjuar të gjithë studentet në konvikte, dikush ishte tallur e dikush kishte ndje dhimbje me mua.
Sot e tutje, ai zë ka me u shpërnda edhe me gjerë, prap do ketë të tillë që më përqeshin, e ka edhe të tillë që më përkrahin, sot, nesër, e sa t’marrë frymë do t ‘bëhem zë i zhurmshëm kundër dhunës, e dhunuesit, si babai im, që s’jetuan kurrë, do te jetojnë vetëm pasi të marrin dënimin e merituar.
Te jetojnë të pështyrë në sipërfaqet që mbajnë shqisat e kokës, të jetojnë të pështyrë në të ashtëquajturën pafytyrë. / KultPlus.com
Sonte nga ora 20:00 në kinemanë Kino in der Reitschule të Bernit shfaqet filmi ‘Zana’ nga Antoneta Kastrati. Me shfaqjen e filmit ‘Zana’ përfundon edhe muaji filmit të Kosovës në Bern, organizuar nga KulturaLink në bashkëpunim me Kino in der Reitschule dhe Qendrën Kinematografike të Kosovës.
Gjatë shtatorit u shfaqën këta filma: ‘Sans Les’ nga Dea Gjinovci, ‘Toni & Bleri’ nga Katja Verheul, ‘Zvicra’ nga Fisnik Maxhuni dhe Benoît Goncerut, ‘Me dasht’ me dasht’ me dasht’’ nga Ilir Hasanaj, ‘Nëntor i Ftohtë’ nga Ismet Sijarina, ‘Trapped by Law’ dhe ‘Never Backl Home’ nga Sami Mustafa, ‘Pick a Name’ nga Dritëro Mehmetaj, ‘Ajo’ nga More Raça, ‘Bonu Burrë’ nga Pierre-Kastriot Jashari, dhe ‘Zana’ nga Antoneta Kastrati./ KultPlus.com
Ambientalisti 94-vjeçar, David Attenborough nga Britania e Madhe ka debutuar në Instagram dhe ka thyer rekordin për kohën më të shkurtër deri në arritjen e një milion ndjekësve.
Postimi i tij i parë ishte një video për shqetësimet për ngrohjen globale. Për vetëm katër orë, ajo ia solli një milion ndjekës, ndërsa videoja grumbulloi më shumë se dy milionë shikime.
“Rrjetet sociale s’janë hapësira më e zakonshme për Davidin, andaj deri sa ai po xhiron mesazhe të tilla si ky për Instagram, ne do t’i ndihmojmë në menaxhimin e llogarisë”, kanë thënë menaxherët që ia mbajnë llogarinë në rrjetin social, Collin Butfield dhe Johnnie Hughes.
“Kam paraqitje në radio dhe televizione për 60 vjet. Por kjo është paraqitja ime e parë në Instagram. Siç e dimë të gjithë, bota është në telashe. Kontinentet po digjen, akullnajat po shkrihen, peshqit po zhduken nga oqeanet. Lista vazhdon”, ka thënë ndër tjerash ai në videon e parë.
Me këtë rast, Attenborough ka thyer rekordin e aktores amerikane Jennifer Anniston, që kishte grumbulluar një milion ndjekës për pesë orë e 16 minuta./ KultPlus.com
25 shtatori u vendos data e njerëzve që i shikojnë botën fushë me lule.
E ardhmja i përket atij që beson në bukurinë e ëndrrave të veta, shkruante dikur ish Zonja e parë Eleanor Roosevelt. Sot, ekziston një ditë që është e gjitha e dedikuar për ëndërrimtaret.
Në 25 shtator celebrohet World Dream Day, pra dita botërore e ëndrrave, për të gjithë ata që ëndërrojnë për të arritur larg, dhe bëjnë ç‘është e mundur ti vënë në jetë idetë e tyre pa hequr dorë dhe pa u dekurajuar.
Iniciativa ka lindur në 2012, me qëllimin e vetëm për të të frymëzuar individët, familjet, shkollat, kompanitë dhe komunitet, të jenë më të dedikuar dhe përqendruar në idetë, ëndrrat, objektivat dhe ti çojnë përpara, në të mirë të vetes dhe botës.
Organizimi në rrjetet sociale bazohet në tre shtylla, kreativitet, bashkëpunim dhe kontribut. Këtë vit ka titullin “New Dreams for a new World”, ëndrra të reja për një botë të re. Synimi është për ide të reja në përmirësimin e botës, jetës, ide inovatore, për një të ardhme më të mire në shërbim të njerëzimit, pikërisht me shumë se kurrë tani në epokën e pandemisë./ KultPlus.com
Fabjola Kodra, 25-vjeçarja me origjinë nga Durrësi, është këshilltarja e parë me origjinë të huaj e zgjedhur në komunën e Vignola (MO).
Në zgjedhjet e zhvilluara për referendumin për parlamentarët dhe senatorët në Itali, dominuan votat “Po”.
Në të njëjtën kohë, u mbajtën zgjedhje vendore në shtatë rajone të Italisë.
Miliona kandidatë u regjistruan në lista të ndryshme dhe në fund disa arritën të zgjidhen dhe disa jo. Është shumë interesante të kuptohet se çfarë e shtyn një person të kandidojë, me pak fjalë, për të kuptuar qëllimet e tij, zgjedhjet, punën përgatitore dhe në fund emocionet që përjetohen kur fiton.
Një thënie e vjetër shqiptare thotë se për të njohur një person me të vërtetë, mjafton t’i japësh shumë para ose pushtet. Dhe sigurisht që nuk mund ta lejonim që ta na shpëtoj mundësia për të verifikuar se sa e vërtetë është kjo shprehje.
Në mesin e mijëra njerëzve të zgjedhura më bënë përshtypje fjalët e postuara në Facebook nga një vajzë italo-shqiptare. Ajo është Fabjola Kodra, një vajzë e lindur në Durrës 25 vjet më parë, e cila në zgjedhjet e fundit në komunën e Vignola, provinca e Modenës në Emilia – Romagna, ishte e dyta më e votuar në listën e saj me 160 preferenca (6 më pak se kandidati që kryesonte) në një komunë me 25,622 banorë.
Fabjola është një vajzë e re që i përket brezit të dytë të emigrantëve, të atij brezi që kanë lindur ose që kanë mbërritur në Itali si fëmijë, duke ndjekur pjesën më të madhe të trajnimeve në shkollat, institutet dhe universitetet italiane.
Cili është propozimi juaj brenda programit PD?
Përfaqësimi është faktori më i rëndësishëm. E them me bindje: Unë kisha propozuar ta bëja këtë, domethënë të përfaqësoja atë që jam. Unë jam e re, vajzë dhe emigrante e brezit të dytë. Por unë do të jem edhe një punëtore, një nënë dhe një ditë edhe e moshuar.
Unë nisem nga thelbi i demokracisë, që është dërgimi i kërkesave të atyre që ju përfaqësoni në vendet e duhura, përpara institucioneve. Ne e dimë pakënaqësinë dhe mosbesimin e përgjithshëm që ekziston, sigurisht nuk është një fenomen i ri, por tani më shumë se kurrë e dimë këtë ndjenjë. Dhe pastaj nisemi nga thelbi i asaj që duhet të jetë një “i zgjedhur”: një urë. Ndihem si një urë, nuk mund të isha ndryshe, unë jam bijë e dy gjuhëve dhe dy kulturave.
Në këshillin e qytetit do të bëj çmos për të realizuar projekte mbi mjedisin, shkollën, kulturën dhe mundësitë e barabarta. Unë jam duke folur për kurse edukative mbi barazinë gjinore, mbi mjedisin, rritjen e fushatave kundër ngacmimit, rritjen e qendrave anti-dhunë dhe rrjetin vullnetar, thyerjen e barrierave arkitektonike, krijimin e hapësirave dhe ngjarjeve kulturore për artistët e rinj. Mund të vazhdoja kështu pafundësisht.
Pse mendoni se ju votuan?
Mbase sepse ata panë tek unë dikë që “thyen guaskën” dhe guxon. Sigurisht, kam punuar shumë në këtë fushatë elektorale, por isha e bindur se do isha në gjendje të merrja votën e familjes dhe miqve, kaq. Unë nuk kam shumë aftësi të mira në marrëdhëniet me publikun, kështu që jam vërtet e befasuar me rezultatin. Vlerësoj shumë idetë, mbledh mendimet e njerëzve, trokas shtëpi më shtëpi, shkoj park më park, duke përcjellë mesazhin tim tek sa më shumë njerëz.
A mendoni të pasurit një shtetësi të dyfishtë, përkatësia në kultura të shumta dhe të folurit e shumë gjuhëve është një avantazh dhe nëse po, pse?
Të dish është gjithmonë një avantazh. Të njohësh qoftë një gjuhë, një pjatë, një kuzhinë, një vend. Njohja është thjesht e bukur dhe na pasuron. Duke u rritur e kuptova. Si fëmijë në përpjekje për t’u përshtatur me moshatarët e mi, kjo më rëndonte dhe mbase isha e lumtur që nuk dija mirë shqip. Por tani … Unë thjesht do të doja t’u thoja fëmijëve sot se nuk është barrë. Dhe as nuk dua të jem false: nuk është e vërtetë që të gjithë jemi njësoj. Të gjithë jemi të ndryshëm! Dhe është kaq e bukur. Duhet të jemi falenderues për veçantinë dhe diversitetin. Sepse këto janë gjërat që na bëjnë të bukur, të vërtetë dhe na lejojnë t’i prezantohemi të tjerëve pa filtra.
Ju jeni me origjinë shqiptare. Çfarë është Shqipëria për ju?
Një nënë që e njoh pak, për të cilën kam ende të panjohura, por që e mbaj thellë në shpirtin tim. Aq sa në të ardhmen nuk përjashtoj të angazhohem personalisht për të!
Çfarë do të thotë të kesh një emër të huaj në jetën tënde të përditshme?
Unë jetoj në një qytet provincial, në Modena. Sigurisht që ka 25,000 banorë, por si çdo krahinë, ajo lufton të pranojë një vizion multikulturor të botës. Gjatë fushatës elektorale sigurisht nuk mungonin ofendimet klasike, por për fat të mirë, të gjitha vinin nga të rriturit ose të moshuarit.
Rinia ka një vizion tjetër: ata u rritën me miq nga e gjithë bota, ata udhëtuan dhe e dinë që të jesh patriotë nuk ka nevojë të ndash dhe të përjashtosh. Me shaka më thanë: “keni arritur t’i mësoni njerëzit në Vignola të shkruajnë Kodra …” Kjo vlen për K, siç është rasti për emra dhe mbiemra të tjerë të huaj: nëse ata kanë mësuar të flasin anglisht, frëngjisht, rusisht, spanjisht … ata gjithashtu do të mësojnë të thonë Kodra, ose Ahmed, ose Hatixhe.
Çfarë do të thotë sipas teje të integrohesh dhe cilat janë propozimet që duhen bërë për të përmirësuar politikat e imigracionit?
Për një kohë të gjatë kemi, ose më mirë kam besuar, se integrimi po anulonte origjinën. Nuk je pagëzuar? Por si jeni integruar? A flisni italisht në shtëpi? Wow, sa e mirë jeni. Keni vetëm miq italianë? Ju jeni shumë i integruar. Integrimi nuk duhet të jetë një zëvendësim me vendin e origjinës.
Dhe unë besoj se politikat kushtuar imigracionit duhet të kalojnë dhe të fillojnë nga një koncept themelor shumë i rëndësishëm. Njerëzit nuk janë një grafik në formën e një torte. Ata nuk kanë nevojë të maten me të dhëna dhe përqindje mbi italianitetin e tyre ose të qenit të huaj. Dashuria për një tokë, Itali apo tjetër, nuk është çështje përqindjesh! Dashuria nuk ka kufij. Dhe unë mund të jem pa fund e dashuruar me Italinë, por mund të jem shqiptare në të njëjtën kohë.
Duke filluar nga shkollat, vetëm në këtë mënyrë mund të mendojmë për një shoqëri të ndryshme dhe paqësore që bashkëjeton duke ndarë. Do të duhet kohë, por gjërat më të mira e kërkojnë kohën e vet.
Vini re ndonjë ndryshim midis prindërve tuaj dhe juve në mënyrën se si jetoni në Itali?
Sigurisht, por mendoj se kjo ka të bëjë me çështjet e gjeneratave. Me kalimin e kohës të gjithë jemi rritur. Unë sipas datës së lindjes, kam kaluar në moshë madhore, ata si persona, si prindër dhe individë ecën me mua deri tek ky kapërcim i famshëm në moshën madhore dhe më shoqëruan shumë mirë. Edhe nëse ishte e vështirë për mua të ndërthurja diversitetin, ata më ndihmuan me shumë përgjegjësi.
Ju jeni me origjinë shqiptare, por cila është gjuha juaj amtare?
Nuk mund të kisha thënë gjysmën e gjërave që thashë në këto tetë pyetje në shqip. Italishtja është gjuha ime, italishtja është gjuha më e bukur në botë.
Na pëlqen ta mbyllim këtë intervistë me fjalët e Fabjola-s të shkruara menjëherë pasi mësuam se ajo është anëtare e këshillit të qytetit Vignola. “Ndjenja e parë është sigurisht një ndjenjë e pamasë e Mirënjohjes. Do të kishte qenë pavarësisht nga rezultati, por tani “e ndjej zemren mal”. “Menjëherë pas kësaj, ndjeva një ndjenjë të fortë të përgjegjësisë.”
Ne thjesht duhet t’i urojmë asaj një fat të madh në rrugën e saj të re, duke i thënë asaj se asgjë nuk do të jetë e lehtë, por gjithashtu asgjë nuk do të jetë e pakapërcyeshme. E kush e di më mirë se një vajzë si Fabjola? / AlbaniaNews/ KultPlus.com
Astronautja e NASA-s, Kate Rubins, thotë se planifikon të votojë nga hapësira në zgjedhjet e ardhshme presidenciale të SHBA-së, të cilat do të mbahen më 3 nëntor.
Sipas medieve të huaja, Rubins gjendet aktualisht në qendrën e trajnimit Star City në Rusi, duke u përgatitur për nisje drejt Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës (ISS).
Ajo potencoi se shumë prej astronautëve e cilësojnë të rëndësishëm votimin, edhe në qoftë se duhet ta kryejnë atë nga orbita.
“Ne ndihemi me fat që kemi nderin të votojmë nga hapësira, unë planifikoj që të votoj në nëntor”, u shpreh Rubins.
“Mendoj se kjo është e rëndësishme për të gjithë qytetarët. Nëse ne mund ta kryejmë obligimin tonë përmes hapësirës, atëherë edhe të tjerët mund ta kryejnë atë edhe nga toka”, vazhdoi ajo.
Shumica e astronautëve që posedojnë një vendbanim në Houston, mund të votojnë përmes një sistemi të sigurt elektronik, gjë që ia mundëson edhe ligji i Teksasit./ KultPlus.com
Qeveria e Kosovës dje ka miraturar rekomandimet e Ministrisë së Shëndetësisë, për lirimin e disa masave, ku ndër to është edhe heqja e kufizimit të lëvizjes.
Ministri, Armend Zemaj e konfirmoi gjatë fjalimit të sotëm para mediave, të cilin e ndau edhe në Facebook.
“Qeveria e Kosovës dje ka miratuar rekomandimet e MSh-së për lirimin e disa masave që kanë të bëjnë më heqjen e kufizimeve në lëvizje, zgjatjen e orarit të gastronomisë, lejimin e disa aktiviteteve sportive e kulturore, dhe disa masave të tjera, të cilat u japin më shumë frymëmarrje veprimtarive të tjera, me qëllim që edhe ato të zhvillohen gradualisht pas një fazë të vështirë si për sektorin shëndetësor, ashtu edhe për ekonominë dhe sektorët e tjerë”, u shpreh ai
Fjalimi i plotë i postuar në Facebook:
Të nderuara media,
Të nderuar qytetarë,
Ju falënderojmë shumë që keni ardhur sot në këtë konferencë për media dhe gjithashtu edhe për raportimin e rregullt dhe korrekt lidhur me situatën me pandeminë Covid-19 në Kosovë.
Rezultate pozitive të shënuara në javët dhe ditët e fundit, sigurisht janë kontribut edhe i juaji me raportimet dhe storiet e përditshme nga klinikat dhe repartet, ku profesionistët tanë shëndetësorë kanë punuar që nga fillimi i pandemisë për të menaxhuar një situatë të re, të panjohur më parë dhe me shumë rreziqe, për çka ju jemi mirënjohës.
Siç e dini, falë punës së përbashkët të gjitha institucioneve shëndetësore, Ministrisë së Shëndetësisë, IKSHPK-së, SHSKUK-së, Kujdesit Parësor, kryetarëve të komunave, Policisë, Inspektorateve, zjarrfikësve dhe shërbimeve të tjera, për momentin kemi një situatë më të qetë sa i përket Covid-19 dhe si rezultat i kësaj:
Qeveria e Kosovës dje ka miratuar rekomandimet e MSh-së për lirimin e disa masave që kanë të bëjnë më heqjen e kufizimeve në lëvizje, zgjatjen e orarit të gastronomisë, lejimin e disa aktiviteteve sportive e kulturore, dhe disa masave të tjera, të cilat u japin më shumë frymëmarrje veprimtarive të tjera, me qëllim që edhe ato të zhvillohen gradualisht pas një fazë të vështirë si për sektorin shëndetësor, ashtu edhe për ekonominë dhe sektorët e tjerë.
Të gjitha aktivitetet e lejuara dhe ato që janë lejuar më parë duhet të zhvillohen duke u bazuar ekskluzivisht në protokollet përkatëse sektoriale dhe në udhëzimet e Manualit për ndalimin e përhapjes së Covid-19.
Por, nga kjo konferencë, dua të tërheq vërejtjen, se bazuar edhe në kompetencat që tashmë MSh-së dhe institucioneve të tjera u janë dhënë me LIGJIN PËR PARANDALIMIN E PËRHAPJES SË COVID -19, për ata që i shkelin rregullat, më nuk do të shqiptohen vërejtje paraprake, por do të shkohet drejtpërdrejt në gjoba dhe, urojmë të mos ndodh, por do të shkohet edhe në mbyllje të lokaleve apo veprimtarive që i shkelin rregullat e përcaktuara për menaxhimin e Covid-19.
Që të lehtësojmë zbatimin e masave, unë kam nënshkruar dje edhe vendimin për masat e përgjithshme mbrojtëse dhe për përdorimin e maskës mbrojtëse në mënyrë obliguese , kurse, me qëllim që qytetarëve t’u lehtësojmë informimin se ku duhet dhe ku nuk duhet bartur maskën dhe gjithashtu edhe institucioneve zbatuese, kemi vënë në dispozicion për të gjitha palët, qysh mbrëmë edhe Udhëzuesin për përdorimin e maskës mbrojtëse dhe mbulesave të fytyrës në komunitet të përgatitur nga ekspertët tanë, duke u referuar edhe në praktikat dhe udhëzimet që kanë bërë OBSH dhe ECDC.
Pra, po punojmë që jo vetëm të marrim masa, por edhe të lehtësojmë zbatimin e tyre dhe në të njëjtën kohë të rrisim edhe monitorimin me qëllim që të ruajmë shëndetin publik që është prioriteti i parë.
Për këtë qëllim, këto ditë do të shtojmë numrin e inspektorëve për 75, që bashkë me Policinë e Kosovës do të ndihmojnë në zbatimin e masave të reja.
Një informacion tjetër që dua ta ndaj sot me ju dhe qytetarët është se këtyre ditëve në Kosovë është duke qëndruar një mision prej rreth 25 ekspertëve të Institutit prestigjioz “Robert Koch” nga Gjermania, i cili po analizon nevojat tona dhe reagimin tonë ndaj Covid-19, dhe po punojnë bashkë me ekipet tona që përgjigja e mëtejme ndaj pandemisë të jetë sa më e suksesshme dhe duke u bazuar edhe në përvojën e mirë gjermane.
Lajmi i mirë është se Instituti “Robert Koch” ka futur në listën e vet Laboratorin e Mikrobiologjisë Molekulare të IKSHPK-së për njohjen e testeve PCR të Institutit tonë.
Pra, siç e shihni, kemi pasur mjaft aktivitete dhe rezultate të mira gjatë kësaj kohe, ndërsa nga kjo konferencë ju bëj thirrje qytetarëve që të vazhdojnë të zbatojnë më përgjegjësinë më të lartë masat mbrojtëse duke bartur maskën, ruajtur distancën dhe higjienën, sepse vetëm kështu mund t’ia dalim së bashku.
Punë e përbashkët po tregohet e suksesshme dhe ne duam ta vazhdojmë këtë komunikim dhe bashkëpunim.
Në vazhdim profesor Ramadani do të komunikojë rezultate ditore për Covid-19, ndërsa dr. Valboni të dhënat rreth të hospitalizuarve në ShSKUK.
Vaçe Zela lindi më 7 prill 1939, në qytetin e vogël të Lushnjës. Padyshim mund të themi se ishte një këngëtare ikonë e skenës shqiptare.
Ajo e filloi karrierën e saj në moshë të re dhe në vitin 1962 ishte e para që fitoi Festivalin e Këngës. Me këngën Fëmija i parë, ajo dëshmoi se një idhull i muzikës po lindte atë mbrëmje të 26 dhjetorit të vitit 1962.
Repertori i saj është shumë i pasur; numërohen me dhjetëra këngë popullore, të lehta, kantata, balada, etj. Ajo ka dhënë një kontribut të rëndësishëm edhe në muzikën e filmit, ku ka interpretuar shumë këngë si pjesë e muzikës së filmave.
Fituese 12 herë e festivalit, Vaçja fitoi famë gjatë kohës komuniste dhe iu dha titulli ‘Artist i Merituar’ në vitin 1973 dhe ‘Artist i Popullit’ në vitin 1977.
Vaçe Zela është larguar përfundimisht prej skenës në vitin 1992.
Ajo është e vetmja femër shqiptare e nderuar në të gjallë me Urdhrin “Nderi i Kombit” më 24 dhjetor 2002 nga presidenti Alfred Moisiu me arsyen: “Për vlerat e rralla si Artiste e Shquar, me popullaritet të jashtëzakonshëm, për interpretimin mjeshtëror të këngës së muzikës së lehtë dhe asaj popullore, për pasurinë e vyer që krijoi në shkollën shqiptare të interpretimit muzikor”.
U nda nga jeta më 6 shkurt 2014, në Bazel të Zvicrës.
Në vijim mund të lexoni se cfarë mendonin mendjet më me ndikim në artin shqiptar, për Vaçe Zelën:
Dritero Agolli: “Unë mund të them pa asnjë lëkundje se Vaçe Zela, si artiste e madhe, hapi një epokë të re në të kënduarin e këngës shqiptare dhe u bë nismëtare e një kulture moderne në këtë fushë.”
Nexhmije Pagarusha: “Nuk kam parë shkëlqim më të bukur që del nga shpirti i njeriut se tek Vaçe Zela.”
Osman Mula: “Vaçe Zela ishte një këngëtare e madhe me zemër të madhe. Krijoi një botë të sajën. Ajo qëndroi me të dyja këmbët në tapetin e këngës shqiptare, si këngëtarja e krahasuar me një simfoni pambarim të së ardhmes. Vaçe Zela ishte një këngëtare potente, në vokalin e së cilës morën jetë shumë zhanre këngësh. Dhe në secilin syresh ajo dha maksimumin.”
Avni Mula: “Vaçja kishte një inteligjencë natyrale. Ia ka bërë “hyzmetin” këngës në të gjitha vështrimet. Dhe, gjithmonë ia ka arritur qëllimit. Vaçja ishte edhe njeri i sakrificës. E vendosur në atë që kërkonte të bënte. Madje, ishte kurajoze, trime. Për këto cilësi çdo këngëtar duhet t’ia ketë zili. Në shpirt ishte thellësisht humane, demokrate në mendime. Edhe si njeri ishte e drejtë, e dashur. Me kontributin që i solli këngës shqiptare, Vaçja mbeti një artiste e madhe, një patriote e vërtetë”.”
Ferdinand Deda: “Ishte fat për ne njerëzit e artit, të kishim mes nesh një këngëtare si Vaçe Zela, për vokalin e saj të shkëlqyer në të gjitha komponentët. Kishte një forcë të madhe interpretative, që lidhej me shkallën e lartë të frymëzimit artistik. Përdorte një mjeshtëri të veçantë të kënduari, ku gjenin vend ngjyrime të shumta. Ishte njeri i thjeshtë dhe mjaft i dashur, por edhe e ashpër kur s’i përfilleshin kërkesat.
Luan Zhegu: “Vaçja ishte e lindur si talent. Me punë u bë një këngëtare e veçantë në llojin e vet, një zë brilant. Ajo shpalosi prirjen e saj në një kohë kur mungonin mjetet auditive moderne. Vaçja këndoi gjithmonë “dal vivo”. Kjo mënyrë e të kënduarit i jepte vokalit të saj një amplitudë të madhe. Ishte e vendosur në përzgjedhjen e këngëve, në kërkesat artistike. Madje e sertë dhe në konflikt me “drejtuesit”, sa herë që ata nuk e kuptonin. Kishte nuhatje të dukshme për skenën, si vend i shenjtë. Vetveten, shikuesit i kishte mbi të gjitha. Kjo bëri që vokali i Vaçe Zelës të lartësohej në përmasat që kërkoi.”
Rikard Ljarja: “Vaçe Zelën e kam njohur në vitin 1961. Kemi qenë bashkëstudentë në shkollën për aktorë. Kemi qenë në një klasë. Vaçja ka qenë një tip i jashtëzakonshëm sepse ishte e formuar si artiste në atë moment që erdhi në kursin tonë. Kanë kaluar vite, vite vite… Ajo nuk arriti të bëhej aktore sepse Zoti a natyra, i kishte dhënë një dhunti të jashtëzakonshme, një zë vërtet të jashtëzakonshëm. /konica.al/KultPlus.com
Është bërë e ditur se ambasadori i Republikës së Shqipërisë dhe i Republikës së Kosovës në Austri përkatësisht Roland Bimo dhe Lulzim Pllana, përkujtuan me nderim e respekt sakrificën supreme të martirëve të kombit, viktima të mizorisë naziste, që humbën jetën në kampin famëkeq të përqëndrimit në Mauthauzen, transmeton KultPlus.
Me mbishkirmin „Në kujtim të të gjithë të rënëve, viktima të mizorisë naziste dhe „I paharraur kujtimi i shqiptarëve të rënë në kampet naziste“, në Memorialin e kampit në qendër të sheshit famëkeq të apelit, u vendosën kurora me lule në emër të Republikës së Shqipërisë nga Z. Bimo dhe në emër të Republikës së Kosovës nga ambasodori Lulzim Pllana.
Po ashtu, ambasadorët Bimo e Pllana vizituan dhe vendosën lule në Memorialin e Republikës së Shqipërisë dhe Pllakën Përkujtimore të Republikës së Kosovës inaguruar para disa vitesh në „murin e akuzës“, në kujtim e respekt të viktimave të kombit shqiptar.
Morën pjesë gjithashtu atasheu policor i Republikës së Kosovës Kolonel Bekim Halilaj, si dhe studjuesi Hazir Mehemti, me eksperiencë e kontribut të veçantë në kërkime shumëvjeçare për shqiptarët e rënë në këtë kamp.
Gjatë kësaj ceremonie të veçantë për shkak të kufizimeve të impnuara nga rregullat për frenimin e pandemisë, Ambasadorët Bimo dhe Pllana u pritën dhe shoqëruan nga Z. Bernhard Muehleder, përgjegjës i seksionit të edukimit. /albinfo/ KultPlus.com
Më 26 shtator të vitit 1991 është mbajtur Referendumi për shpalljen e Kosovës shtet të pavarur.
Në këtë ditë, qytetarët me shumicë absolute janë deklaruar pro pavarësisë së Kosovës me ç’rast u vërtetuan edhe Deklarata e Pavarësisë dhe Kushtetuta e Republikës së Kosovës, që u patën miratuar një vit më parë dhe u pasuan me mbajtjen e zgjedhjeve të para demokratike, parlamentare e presidenciale, të vitit 1992.
Qeveria e Beogradit edhe pse përdori represionit të madh policor ndaj qytetarëve të Kosovës, nuk ishte më gjendje ta pengojë Referendumin.
Si e tillë, kjo ditë historike mbetet themel i shtetformimit të Kosovës, që u konfirmua me shpalljen e pavarësisë së saj, më 17 shkurt 2008 / KultPlus.com
“E kisha dashur përherë Lasgush Poradecin, me një dashuri të veçantë, që kishte gjithmonë brenda saj një brengë, një qortim. Por, edhe dashuria për të, edhe brenga edhe qortimi ishin të një përmase të veçantë, përtej të zakonshmes, gati-gati misterioze.
Po aq sa për vjershat e tij të bukura, ndoshta më shumë se për ato, kisha mall për kohën që kishte vdekur bashkë me të. Një kohë gjithashtu e papërcaktueshme lehtë (as kohë e mbretërisë, as e republikës, as e paraçlirimit), jo, një kohë tjetër, që mund të ishte brenda të triave, e mund të mos ishte askund. Më shumë se atë vetë, doja tek ai ëndrrën mallëngjyese për diçka të tretur. Të pakthyeshmen. Të pamundurën. Prej vitesh ishte dhe s’ishte. E kishin mënjanuar, mungonte në të gjitha ceremonitë. Dhe ndoshta pikërisht midis ceremonisë, pranimit të festës, niste qortimi për të. Por, edhe ai vetë, si çdo gjë tjetër që lidhej me të, ishte e tjetërfartë, e përgjithshme, flu, më tepër qortim ikonash…
…Sot para 27 vjetëve , ishte 12 nëntor 1987, por koha qe e bukur. Ndërsa i mbulonin arkivolin me dhe , dielli përndriste si ditë të kremte copërat e baltës përpara se të binin mbi të . Ai po futej kështu nën dhe “veshur me diell , mbathur me hanë “
Në vjeshtë shtërgjet duhet të dukeshin që këtu, tek niseshin për larg. “Fluturoi dhe shtërg i fundit madhështor me shpirt të gjorë”. Më erdhi të thosha: ku do të nisesh, shtërg i madh, dhe ku do të na lesh ne të gjorëve? “Në ferr do të zbres të shndrit veç për të vdekurit “
Është kërcënimi i diellit te “Iliada ,,, është kërcënimi i poetit vetë. Vetëm truri i zemëruar i tij mund të pjellë një kujë të tillë. Ështe kundërshtimi i parë i madhërishëm në art . E vështirë që pranë vargut homerik të rendisësh një varg tjetër . Megjithatë, dy strofa nga poezia shqipe afrohen të druajtura në kujtesë . Janë vargje të trishtuara, lirike, të Lasgush Poradecit, të cilat , ndoshta ngjajnë të largëta, kanë një gjen të përbashkët me diellkanosjen homerike . Poradeci i ka shkruar në pleqërinë e tij, kur e ndiente veten të përmbysur ” si shkëmb përtoke “ Përmbys shoh shkrumbin Ca iskra pa shuar Ca yj që shumbin Nga jetë e mbaruar . Përmbys , o jetë Mì fal stolitë Vargu më i bukur i rënies së njeriut . Aty nuk ka ,i mjeri unë , si isha si u katandisa, aq më pak jam plak por zemrën e kam të re etj. Kjo ështe rënie me shkronjë të madhe. Ka diçka titanike kjo vjershe jo në kahjen e forcës por të pafuqisë . Përmbys, titani i rëne , por që as ankohet e as përndizet nga rënia, midis shkrumajës së jetës së vet, si një vetëGalile, gjurmon “Yjet që shumbin”. Kështu përmbys jeta ” ia fal stolitë”-♦
Ismail Kadare për Lasgush Poradecin. / KultPlus.com
‘Muzika rok është pikënisja dhe filozofia e ekzistencës sime në këtë botë kaq të ndryshueshme. Ishte ai moment kur për herë të parë dëgjova tingullin e parë të kitarës së John Lennon, dhe menjëherë brenda meje lindi dëshira e zjarrtë që edhe unë t’i ‘mshoj kitarës’, përafërsisht si John Lennon ose si Elvis Presley. Ishin ata idollët e mi në moshë fare të re, 12 vjeçare, kur unë dëgjoja çdo këngë nga Beatles, çdo lëvizje, çdo tingull të kitareve të tyre, çdo lajm rreth tyre ishte kënaqësi dhe një motivim për mua që të merrem edhe unë me këtë zhanër muzikor’.
Me këto personalitete si frymëzimin kryesor, shtoja këtu edhe influencat prej Jimi Hendrix, Toto e U2, që Poqi i quan dinosaurët e rokmuzikës botërore, ngadalë në skenë do të dilte BB Poqi, një prej zërave më shumëngjyrësh e me plot nuanca, aspak bardh e zi, një prej meshkujve që e mbajti dhe e mban gjallë rokun shqiptar, kitarën shqiptare dhe vokalin e ndërthurur bukur me çdo element tjetër të një kënge.
BB Poqi, siç e njohin të gjithë ata që ushqehen me artin e tij, Bajram Bylykbashi do të futej herët në skenën e muzikës shqipe në Kosovë. Përderisa një grup i rokerave të kohës dinin vetëm artin e kitarës, ai e zbërthente edhe zërin e tij në meloditë që i servonte për dëgjuesin me shije. Poqi i vogël u rrit me dy inicialet e emrit dhe mbiemrit, duke u transformuar në atë që menyja shqiptare e muzikës rok e njeh dhe e respekton me emrin – BB Poqi.
Në radio, e dëgjon një këngë dhe, nuk ka rëndësi nëse ti nuk e di këngën apo edhe emrin e saj, as tekstin as refrenin, patjetër do ta dallosh grrithjen e çjerrjen aspak banale të zërit karakteristik të BB Poqit.
*
I lindur në vitet e 60-ta, në të 80-tat e shekullit të kaluar Poqi veç do të provonte shpalosjen e talentit të tij. Ngadalë edhe futemi në botën e Poqit me tregimin e tij aspak të sforcuar.
“Në atë kohë muzika dëgjohej nga gramofoni me LP ose plloqa, por ishin edhe kasetat. Erdhi momenti që edhe unë të hyj në rendin e kitaristëve kur axha im një ditë më tha – “A mos po don pahiri me të mësu me i ra kitarës” e unë mbeta i habitur e i gëzuar dhe pranova menjëherë. Unë isha majtak dhe ishte problem për kitarën e axhës tim, në fakt duhej që të gjithë telat e kitarës të vendoseshin në anën e kundërt. Kjo doli si alternativë e pamundur. Ndryshuam taktikë. Mësimi i akordeve filloi menjëherë dhe ishte një ndër periudhat më të mira të jetës. Pas kësaj ishte edhe mësimi i këngës së parë: ‘Let it be’ nga Beatles” na tregon BB Poqi si një libër i hapur dhe i lexueshëm, ku provojmë të kuptojmë më shumë mbi rrjedhën e jetës dhe muzikës së Poqit.
“Pas kësaj kënge repertoari im u pasurua, aty ishin edhe shumë këngë të famshme të bendeve të famshme të viteve të 70-ta si Pink Floyd, Led Zeppelin, Deep Purple. Dëshira e madhe për tu bërë roker nisi të bëhej realitet e në ato momente edhe lindi ideja e formimit të bendit tim të parë. Ishte viti 1985 kur unë dhe shokët e mi Urani, Besimi dhe Mentori vendosëm që të formojmë rok bendin e parë. Ishte dëshira dhe dashuria aq e madhe për të performuar rok muzikë. Ideja rreth emrit të grupit, ‘Babilon’, ishte ekskluzivisht ideja e Uranit dhe si pikënisje ishte teksti i tij i shkruar më herët. Babilonia është civizilimi më i lashtë në botë dhe natyrisht që ne duhej të ishim rokera me vlera të reja në rokun kosovar, stili ynë duhej të ishte unik dhe shumë origjinal. Teksti i këngës ishte gati, mungonte kompozimi i këngës dhe natyrisht që ajo punë u krye nga unë. Në mendjen time u projektua një ide dhe një tingull më i rëndë – një hard rock. I vetmi problem ishte që në atë kohë ne nuk kishim kitarë elektrike, Besimi kishte një kopje të Fenderit dhe zmadhuese që i kishte improvizuar në një kasetofon me disa lidhje speciale elektromagnetike. I rëndësishëm ishte edhe vendi për ushtrime, garazha e Uranit. Garazha kishte ambient shumë të këndshëm, brenda saj ishte vetura e babait të Uranit me gërshetimet e dritave të veturës si dhe tymi i veturës gjatë ndezjes, duke e mundësuar atë ndjenjën e një rok koncerti. Ishin këta hapat e parë të hyrjes në një botë të re, në moshë aq të re, në botën e rok muzikës. Sa vështirë ishte të ishe kreativ dhe të imponoje vlera të rok muzikës në një mjedis aq të pafavorshëm” më tregon tutje BB Poqi.
*
Jo se këngët e BB Poqit mund të ndahen ose vendosen në peshoren e suksesit, sepse në fund të fundit secila ka vleftë në vete, por hitet e mëdha të BB Poqit të prodhuara nëpër vite nuk mund të anashkalohen prej ndjenjave dhe jetëve të plot gjeneratave në Kosovë. Poqi, ky zë i fortë i rokut nëpër kohëra e momentume, nëpër regjime e nëpër disponime të ndryshme, nëpër presione e censura, nëpër gëzime e hidhërime, nëpër Jugosllavi e Kosovë, nëpër shqiptarë të Kosovës e kosovarë të nënshtruar e të privuar, nëpër stuhi e nëpër kohë me diell, me këshilla për të qeshur e për të mos u dashuruar në të, sepse, siç thotë vet në një prej teksteve të këngëve të tij, ‘Unë jam i tillë, kurrë s’besova në dashuri, ja paratë për taksi, shko në shtëpi…’
Babilon – 1987
Po e nisim me ‘Babillon’ – simbolika edhe e emrit të grupit ku dikur ishte pjesë edhe Poqi.
‘Kthehu’ nuk bën të mungojë në mozaikun e diskografisë së Poqit. ‘Ti je vetëm një iluzion’, ‘Qeshu’, ‘Mendoj për ty’, ‘Diku pranë shtëpisë sime’, ‘Unë jam i tillë’, ‘Më mungon’ ‘Qyteti’, ‘Rri zgjuar’, ‘Rrugët janë fate’, ‘Të gjeta dy’, ‘Ata na rrejtën’ janë disa prej këngëve ku Poqi ka përkthyer në qindra versione ndjenjat e tij, magjitë, fantazitë, mërzitë, harmonitë e fjalëve. Fjalëve që dhembin më pak në të thënë, më shumë në të kënduar.
Dëgjoni secilën këngë, pa ndonjë radhitje, dhe do të mahniteni prej njëfarë matematike të llogaritur mirë prej BB Poqit nëpër vite, sikur secila këngë është përpjesëtimi i tjetrës, barazimi i tjetrës, sikur secila këngë është vazhdimësi e tjetrës, me emërues të përbashkët dhe eksperiment laboratorik të menduar deri në detaje, por duke të goditur për një tjetër kohë, për një tjetër vend e tjetër njeri.
Ky është Poqi pra. Prej një BB Poqi më të thellë e më të fortë, drejt Poqit mesatar e më pas edhe atij më të butë e fragjil, më të puthur me imazhin e një rokeri me më pak rok agresiv.
*
“Fillimisht, gjatë karrierës sime me grupin ‘Babilon’, nga viti 1986 deri me 1990 kemi regjistruar katër këngë: ‘Babilon’, ‘Ti je vetëm një iluzion’, ‘Edhe një natë si kjo’ dhe ‘Diku pranë shtëpisë sime’. Tekstet i ka shkruar i ndjeri Uran Bajrami – ish basisti i grupit. Muzikën e këngës ‘Babilon’ e kam kompozuar unë ndërsa tri të tjerat i ka kompozuar Besim Hajdini, solokitaristi i grupit tone. Albumi im i parë ishte ‘Ndoshta me një blues’ në vitin 1995, të gjitha tekstet dhe këngët janë shkruar e kompozuar prej meje, përveç këngës ‘Mos më harro’ e kompozuar nga kitaristi i TNT, Nexhat Macula. Më pas vijojnë albumet ‘Sa për fillim, ‘Mos thuaj jo’, ‘Sa për çudi’ dhe ‘Albumi nr:5’ me tekste nga Blerim Gjoci, Agron Shala, Lusan Muhametaj-Lusi, një këngë nga Muhamet Veseli – Muha i Armadillo Blues Band dhe disa tekste të shkruara nga Muthat Sadiku”.
“Teksti është një faktor shumë i rëndësishëm në një këngë, sikurse edhe muzika. Teksti duhet doemos të ketë një porosi të qartë dhe një qëllim që shpreh një brengë, një problem social apo një temë dashurie që është aktuale, e jo si tekstet që kohëve të fundit i dëgjojmë e që përmbajnë tematika banale ose që nuk përkasin fare me realitetin tonë” tregon Poqi.
*
Gjithmonë jam kurioz ta di se cilën këngë e pëlqejnë më së shumti emrat si BB Poqi, të cilët kanë krijuar shumë dhe ndoshta në një pikë e kanë problem ta dallojnë një këngë që i lëvizë gurët më shumë se të tjerat.
Shumë rrallë ka ndodhur që një pyetje si kjo të mos prekë thellë e të mos nxjerrë një përgjigjje shpotitëse.
“Kanga ‘Diku pranë shtëpisë sime’ është kanga ime e preferuar dhe kjo më kujton vdekjen e shokut tim të fëmijërisë dhe anëtarit të grupit ‘Babilon’. Vdekja e Uranit ishte vdekja e grupit ‘Babilon’, një grusht i rëndë për të gjithë ne, një goditje e paimagjinueshme. Para vdekjes së Uranit ne ishim duke e përgatitur këngën e ardhshme për incizim, këngën vetëpërkushtuese ‘Diku pranë shtëpisë simë’ të cilën e kishte shkruar ai. Ushtrimet shkonin si më së miri edhepse në mungesë të instrumenteve. Urani po planifikonte që të shkonte në Bullgari për disa ditë për të blerë një bas kitarë. Shkoi dhe e pësoi në një fatkeqësi komunikacioni, rrugës së kthimit, në afërsi të kufirit me Kosovën. Vdekjen e tij ai sikur e kishte paralajmëruar me tekstin e këngës. –Sikur të ktheheshim e të shikonim gjurmët që i lamë dikur dhe ditët që s’do të kthehen më kurrë – Vdekja e Uranit ishte e pabesueshme. Në atë kohë aktiviteti i grupit ‘Babilon’ pushoi së ekzistuari. Më nuk kishte kuptim që të vazhdonim pa Uranin, njeriun që kishte shkruar tërë këngët tona të mrekullueshme. Pas një viti e regjistruam këngën e Uranit, në vitin 1990, dhe grupi u shpërnda e bashkë me të edhe Radio Televizioni i Prishtinës u mbyll nga regjimi serb. Kënga e incizuar u dëgjua, me tekst intuitiv dhe me fjalët e fundit – Me kujtimin për ty…- , dhe përnjëmend ‘Babiloni’ pushoi në atë moment. Grupi mbeti në historinë e rok muzikës kosovare të viteve të arta, viteve 80-të, së bashku edhe më shumë bende të asaj kohe, me të gjitha vështirësitë e kohës” më tregon BB Poqi.
https://www.youtube.com/watch?v=-fobZJswSkY
Pjesëmarrjet e BB Poqit në festivale dhe paraqitjet e tij muzikore vështirë të numërohen tani, brenda kësaj përmbledhjeje ku ka edhe emocione të rënda edhe tregim të lehtë.
Edhe me videoklipe, Poqi nuk ka përtuar të jetë aktiv, njëjtë sikur edhe në mbrëmjet muzikore ku ai gjithmonë është djersitur prej energjisë që del prej tij e shkon pingul drejt deri te njerëzit që e dëgjojnë dhe pëlqejnë muzikën e tij. Nëna natyrë e kishte në fletoren e saj të shkruar qartë se Bajram Bylykbashi do të shndërrohej në BB Poqi, dhe prej një studenti të gjimnazit ‘Xhevdet Doda’ në Prishtinë, në duart e tij do të kalonin kitarat e famshme të tipeve Gibson Les Paul, Ibanez, Fender Stratocaster e bardhë dhe Fender Stratocaster e gjelbër.
BB Poqi, 1972
Kohët e fundit, Poqi nuk është shumë aktiv, por kjo nuk do të thotë që treni i tij i muzikës ka ndaluar.
“Kohëve të fundit nuk kam qenë aktiv meqenëse edhe nuk kam qenë në Kosovë, por nuk jam shkëputur nga muzika. Jam në procesin e demo-incizimeve për albumin tim të ri, dhe po përgatitem shumë. Duhet kohë dhe përkushtim i jashtëzakonshëm, gjithmonë duke u munduar të lansoj vlera të mirëfillta të rokut shqiptar. Nuk kam ndonjë datë të finalizimit të projektit por ju siguroj se jam në proces të punës dhe se bëhet fjalë për një album i cili i nevojitet publikut të etur rokdashës, e i cili është në numër jo të vogël” shprehet tutje BB Poqi.
*
“Axha im ka performuar në kitarë dhe ishte mësuesi im i parë dhe ndikim i madh në muzikë. Daja im ka ndikuar që të dëgjoj muzikë të mirë meqë ai ka dëgjuar muzikë të mirë sidomos të viteve 70-të, që për mua mbetet muzikë me produktivitet dhe kualitet të jashtëzakonshëm në çdo aspekt”.
Për fund, Poqin e pyes edhe për vlerësimin që ai ia bën muzikës shqipe momentalisht dhe për, ndoshta më kryesoren, rëndësinë e muzikës në jetën e tij.
“Në Kosovë ka pasë muzikë të mirë në vitet 80-të, faktikisht koha e artë kjo e muzikës në Kosovë, në krahasim sidomos me kohën e sotme që unë e cilësoj si periudhën katastrofike me tendencë të bastardimit të muzikës sone. Tendenca e një përmirësimi të lehtë u vërejt por u stopua shkaku i materialeve të bendeve të reja, pastaj servimi i pandershëm nga mediat tona, dhe elemente tjera”, tregon Poqi.
“Muzika për mua është vetë jeta dhe pa të ekzistimi im do të ishte i pamundur. Muzika është një motiv i pazëvendësueshëm për të jetuar, një kënaqësi që nuk përshruhet me asnjë fjalë” më thotë për fund të intervistës, BB Poqi.
(Ky tekst është botuar me ndihmën e Komunës së Prishtinës dhe subvencioneve kulturore vjetore nga kjo Komunë)
Sipas statistikave, 90% e nënave vazhdimisht kanë një ndjenjë faji. Për pjesën më të madhe, kjo është për shkak të faktit se ato mendojnë se nuk i përmbushin detyrat e tyre mjaftueshëm mirë.
Pjesa më e trishtuar është se ata kanë frikë të flasin për këtë. Megjithatë, një nënë e 2 fëmijëve, Celeste Yvonne, nuk e ka këtë frikë. Ajo i ka shkruar një letër të sinqertë burrit të saj me një kërkesë për ndihmë, ku publikisht dhe në mënyrë të detajuar, ka deklaruar gjëra që shumë njerëz nuk janë aq të guximshëm as për t’ua treguar as miqve të tyre më të mirë.
Ne do të publikojmë tekstin e kësaj letre dhe do t’u ofrojmë lexuesve të saj një mundësi për të mësuar se pse kjo letër nuk i la indiferentë gratë moderne dhe familjet moderne.
Burrë i dashur!
Kam nevoje. Për më shumë. Ndihmë.
Nata e kaluar ishte e vështirë për ty. Të kërkova që të kujdeseshe për fëmijën që të mund të shkoja më herët në shtrat. Foshnja po qante. Në të vërtetë, po ulërinte. Unë munda ta dëgjoja që nga kati sipër dhe stomaku që më ngacmohej nga tingujt, duke pyetur veten nëse duhet të zbres atje dhe ta pushoj ose thjesht të mbyll derën, që të mund të bëja fare pak gjumë të qetë. Unë zgjodha këtë të fundit.
Ju erdhët në dhomë 20 minuta më vonë, me fëmijën ende duke qarë me dënesë. E vendose fëmijën në shtrat dhe e shtyve shtratin ngadalë, vetëm disa centimetra larg shtratit tim, një gjest i qartë se turni yt i kujdesit për të me kaq mbaroi.
Doja të të bërtisja. Doja të nisja një luftë epike në atë çast. Unë kam qenë duke u kujdesur për fëmijën dhe foshnjën gjatë gjithë ditës. Unë do zgjohesha me foshnjën për ta ushqyer gjithë natën. Më e pakta që mund të bësh është ta mbash atë për disa orë në mbrëmje, kështu që të mund të përpiqem të fle.
Vetëm disa orë të çmuara gjumë. A kaq shumë po kërkoj?
Unë e di që të dy ne i kemi parë prindërit tanë të përmbushin rolet tipike të nënës dhe babait. Të dyja nënat tona ishin kujdestarët kryesorë dhe etërit tanë ishin relativisht të papërfshirë. Ata ishin baballarë të shkëlqyeshëm, por nuk pritej të kalonin një kohë të konsiderueshme duke ndërruar pelena, duke ushqyer dhe duke u kujdesur për fëmijët.
Nënat tona ishin forca që mbante dinamikën familjare. Duke gatuar, pastruar dhe rritur fëmijët. Çdo ndihmë nga babai ishte i mirëpritur, por jo e pritshme.
E shoh veten tonë çdo ditë e më shumë duke u bërë pjesë e këtyre dinamikave familjare. Përgjegjësia ime për të ushqyer familjen, për ta mbajtur shtëpinë të pastër dhe për t’u kujdesur për fëmijët merret si e mirëqënë, madje edhe kur të kthehem në punë.
Pjesën më të madhe të kohës unë fajësoj veten. I kam thënë vetes që unë mund ta bëj. Dhe në të vërtetë, unë dua ta bëj.
Unë gjithashtu shoh miqtë e mi dhe nënat e tjera duke ia dalë me të gjitha dhe shëlqyeshëm. Nëse ato po ia dalin dhe nëse nënat tona ia kanë dalë aq mirë, pse unë nuk mundem? Une nuk e di.
Ndoshta miqtë tanë po luajnë shtiren në publik dhe po luftojnë fshehurazi. Ndoshta nënat tona vuajtën në heshtje për vite me radhë dhe tani, 30 vjet më vonë, ato thjesht nuk e kujtojnë sa e vështirë ishte për ta.
Ose ndoshta (dhe kjo është diçka për të cilën unë e qortoj veten çdo dite), unë nuk jam aq e kualifikuar për këtë punë sikurse të gjithë të tjerët. Dhe sa më shumë që e mendoj, unë do të vazhdoj duke thënë: Më duhet më shumë ndihmë!
Një pjesë e imja ndihet e dështuar vetëm sepse kërkoj ndihmë. Domethënë, ti më ndihmon. Je një baba i mrekullueshëm dhe bën një punë të shkëlqyer me fëmijët. Dhe përveç kësaj, kjo duhet të ma lehtësoje punën, apo jo? Instinkti i një nënë, o jo? Por unë jam njeri dhe jam duke punuar me 5 orë gjumë dhe shumë e rraskapitur.
Unë kam nevojë për ty.
Në mëngjes, më duhet në fillim të bëj gati fëmijën tonë që më pas të kujdesem për beben dhe të bëj drekën për të gjithë dhe të pij një kafe. Dhe jo, të bëj gati fëmijën nuk do të thotë ta mbaj atë para TV. Do të thotë të sigurohem që ai ka kryer nevojat, duke i dhënë atij mëngjes, duke parë nëse dëshiron ujë dhe duke paketuar çantën e tij për në shkollë.
Natën, më duhet një orë për t’u qetësuar në krevat duke e ditur se fëmija ynë është në gjumë në dhomën e tij dhe bebi është në kujdesin tënd. E di që është e vështirë të dëgjosh të qarën e fëmijës. Më beso, e di. Por nëse mund të kujdesem dhe ta qetësoj foshnjën pjesën më të madhe të ditës, mund ta bësh dhe ti atë për një orë ose dy natën. Të lutem. Unë kam nevojë për ty.
Në fundjavë, më duhen më shumë pushime. Kohë ku mund të dal nga shtëpia vetëm dhe të ndjehem si një individ. Edhe nëse është vetëm një shëtitje rreth bllokut ose një udhëtim për tek dyqan ushqimor.
Dhe ato ditë kur kam planifikuar të shkoj në kursin e notit dhe duket sikur i kam të gjitha nën kontroll, më duhet të më ofrosh që të më japësh një dorë. Ose të sugjerosh të shkoj të shtrihem gjatë kohës që fëmijët flenë gjumë. Ose të fillosh të ngresh pjatat pa e sugjeruar unë që ta bësh. Unë kam nevojë për ty.
Së fundi, më duhet të dëgjoj se ti je mirënjohës për të gjitha ato që bëj. Unë dua të di se ti e vëren se rrobat janë larë dhe se është përgatitur një darkë e këndshme. Unë dua të di që ti e çmon faktin që unë ushqej me gji në të gjitha orët, edhe kur jam në punë, kur do të ishte më e lehtë për mua që t’i jepja ushqim të gatshëm.
Unë shpresoj ta vësh re se unë kurrë nuk të kërkoj të qëndrosh në shtëpi për të mos ndjekur aktivitetet e tua të punës dhe aktivitetet sportive. Si nënë, supozohet se unë do të jem në shtëpi gjatë gjithë kohës dhe gjithmonë në dispozicion për t’u kujdesur për fëmijët, ndërsa ti je jashtë.
E di që kjo nuk është mënyra që kanë ndjekur prindërit tanë dhe kam inat edhe që ta kërkoj. Do të doja të mund t’i bëja të gjitha dhe të mund ta bëja të dukej më e lehtë. Dhe unë uroj që të mos kem nevojë për shpërblim për të bërë gjërat që shumica e njerëzve presin nga një nënë.
Por unë kam ngritur flamurin e bardhë dhe e pranoj se jam thjesht njeri. Unë po të tregoj se sa shumë nevojë kam për ty dhe nëse vazhdoj me këtë ngarkesë që kam, një ditë do të thyhem. Dhe kjo do të të lëndonte ty, fëmijët, dhe familjen tonë.
Sepse, le ta pranojmë: ju keni nevojë për mua, gjithashtu. ” /shkollaesuksesit/ KultPlus.com
Koncerti i Orkestrës së Harqeve hapi siparin e sezonit të ri artistik post-Covid, mbrëmjen e kaluar në Elbasan.
E pranishme në këtë koncert ishte ministrja e Arsimit, Sportit dhe Rinisë, Evis Kushi njëherazi edhe deputete në Elbasan, kryetari i bashkisë, Gledian Llatja si dhe përfaqësues të tjerë të jetës publike e politike.
Kushi u shpreh se performanca e Orkestrës së Harqeve Elbasan dhe zërat e mrekullueshëm të Kastriot Tushës dhe Ulpiana Aliaj e shtuan më shumë magjinë e lagjes “Kala”.
“Performanca e Orkestrës së Harqeve Elbasan dhe zërat e mrekullueshëm të Kastriot Tushës dhe Ulpiana Aliaj e shtuan më shumë magjinë e lagjes “Kala” të qytetit tim të zemrës.Si gjithmonë, edhe me këtë koncert klasik, mjeshtrat tanë Blerim Narazani dhe Zeqir Sulkuqi dëshmuan se dinë të bëjnë vetëm më të mirën. Mirënjohje e respekt për punën tuaj”, tha Kushi.
Nga ana e tij, kryetari i bashkisë së Elbasanit, Llatja tha se virtuozët Kastriot Tusha dhe Ulpiana Aliaj performuan pjesë klasike për të ftuarit në Kishën “Shën Maria” në Kalanë e Elbasanit.
‘’Koncerti i Orkestrës së Harqeve hapi siparin e sezonit të ri artistik post-Covid. Virtuozët Kastriot Tusha dhe Ulpiana Aliaj performuan pjesë klasike për të ftuarit në Kishën “Shën Maria” në Kalanë e Elbasanit. Shumë suksese mjeshtrave Blerim Narazani dhe Zeqir Sulkuqi për programin e përzgjedhur’’, u shpreh Llatja. /atsh/ KultPlus.com
Dje në Tetovë ka ndërruar jetë rapsodi Hebib Neziraj, i njohur si Bib Kosova.
Ai tash e mbi 10 vite po vuante nga një sëmundje e rëndë. Karierën e tij si këngëtar odash Bib Kosova e ka nisur në fund të viteve të 60-ta dhe ka qenë aktiv deri në vitin 2007.
Melosi i tij ka qenë i përafërt me të Augustin Ukajt, megjithatë, Bibi ka pasur origjinalitetin e vet të zërit, është shquar për potencë dhe ëmbëlsi të zërit, si rrallë ndonjë rapsod tjetër. Ka kënduar në grup me rapsodë të tjerë, por më së shumti me rapsodin e këngëtarin Sevdi Malsia.
Gjatë viteve të 80-ta, grupit të tij muzikor i është bashkuar edhe mjeshtri i njohur i harmonikës Murtezan Ferati. Bib Kosova, përpos në oda, ka qenë pjesmarrës edhe i dhjetra festivaleve e organizimeve muzikore. Përpos me grupin e tij, ai shpesh ka kënduar edhe me rapsodë të tjerë, ndër ta edhe me Augustin Ukajn, Osman Sefën, Shaban Baksin, Vllezërit Gashi dhe shumë të tjerë.
Bib Kosova ka qenë njëri ndër rapsodët më të njohur në trojet shqiptare dhe ka lënë pas një trashëgimi të pasur të këngëve rapsodike. / KultPlus.com
“La Croix” ka botuar, të premten e 20 majit 1904,në faqen n°3, një shkrim në lidhje me 50-vjetorin e përfundimit të hekurudhës së famshme të Semmering-ut, vepër e inxhinierit të famshëm me origjinë shqiptare Karl Gega, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
“Me 28 të këtij muaji do të fillojnë festime të mëdha të cilat do të zgjasin një javë të tërë dhe do të sjellin hare në një pjesë të perandorisë ashtu si në kryeqytet.
Në fund të majit, hekurudha e Semmering-ut, e cila ishte hekurudha e parë malore e Evropës, feston 50 vjetorin e përfundimit.Semmering-u është pika më e lartë e vargmaleve të Alpeve që na ndajnë nga Styria.Pak rajone malore janë po aq piktoreske dhe madhështore sa këto.Kur niseni nga Vjena për në Gratz dhe Trieste, së pari kalojmë nëpër vreshtat e pasura përreth Baden-it, pastaj Vjenë-Neustadt, selia e Saint-Cyr, dhe pothuajse menjëherë fillon ngjitja.
Hekurudha, përfundimi i së cilës do të përkujtohet, është seksioni nga Gloggnitz në Semmering : puna zgjati gjashtë vjet, nga 1848 deri në 1854 dhe kushtoi 31 milion franga.Është një nga kryeveprat më të bukura teknike në botë;Z. Gega, inxhinieri autori i kësaj mrekullie, ishte sigurisht një nismëtar i një gjeniu të madh,sepse guxoi të konceptojë plane të cilat ishin një zbulim për kohën e tij;ai mundësoi që industria hekurudhore e sapo lindur të hidhte një hap prej gjysmë shekulli përpara.
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Vetë Semmering-u është një “séjour” shumë i kërkuar, në verë për arsye të freskisë së pyjeve dhe flladeve të tij, në dimër për arsye të temperaturës së butë që hasim në majat e larta të mbuluara me dëborë dhe të zhytura (mbuluara) nga rrezet e diellit, ndërsa banorët e fushave dhe luginave banojnë në mjegullën gri dhe në të ftohtin.
Gega, i cili duket se i ka dominuar vështirësitë deri në atë pikë sa ka qenë i lumtur që t’i kërkonte për t’i kapërcyer ato, ka luajtur me shkëmbinjtë, luginat e thella, humnerat;herë-herë, ai e çon hekurudhën e tij në shpatin e malit,ku ajo duket si një skicë qymyri mbi një mur; herë-herë, ai e fut atë në një tunel nga i cili del që të futet në një tjetër, dhe dikush do të thoshte se ai ka dashur të bëjë magjistarin me trenat;herë-herë, e hedh papritmas si një gjarpër mbi një luginë të prerë nga një viadukt me mbivendosje të trefishtë të arkadave.
Kam dëgjuar që sot vepra do të bëhej me më shumë thjeshtësi dhe më pak shpenzime, kritikë tekniku që nuk ndryshojnë përshtypjen e atyre që janë vetëm spektatorë dhe konsiderojnë në veprën vetëm madhështinë e saj.” / KultPlus.com
Rreth filmit “Nëntori i ftohtë” në regji të Ismet Sijarinës, me aktorët kryesor Kushtrim Hoxha dhe Adriana Matoshi.
Ballsor Hoxha
Filmi kosovar, me filmin “Nëntori i ftohtë”, është film që ka gjetur mënyrën e trajtimit, kinematografizimit dhe të rrëfimit të dhembjes së shoqërisë sonë. Në të vërtetë ka një dilemë dhe një tragjedi në shoqërinë tonë, nëse e kemi gjetur mënyrën apo edhe rrëfimin tonë për veten tonë dhe dhembjen tonë përbrenda shoqërisë sonë dhe drejt të tjerëve. Nëse kemi bërë aq sa duhet për të rrëfyer, për të hapur plagët dhe për t’i bashkëbiseduar ato, dhe nëse kemi mundur të kalojmë megalomaninë e patriotizmit tonë të paktë për të gjetur realen e rrëfimit tonë, qoftë në perspektivë të dhembjes dhe qoftë në perspektivë të përpjekjes sonë.
Dilema është nëse rrëfimi ynë, i kinematografizuar deri më tani, ka gjetur shprehjen dhe narrativin e besueshëm, jo vetëm nga sistemi i vlerësimit të filmit ndërkombëtarisht, jo vetëm të trendit të filmit, por edhe për vetë shoqërinë tonë. Nëse vetë kinematografizimi i rrëfimit tonë i flet shoqërisë sonë? Nëse jemi ende në kërkim të një narrativi, të një rrëfimi, të një përmbajtjeje që na hapë plagët që kemi përjetuar vetëm dhe vetëm për t’i komunikuar ato. Derisa komunikimi i plagës/traumës është i vetmi mjekim i tyre.
Si duket, duhet kohë, edhe për të trajtuar e edhe për të rrëfyer realen, dhe jetën në përgjithësi në raport me tërë atë që kemi përjetuar, gjigantësinë e tragjedisë dhe vuajtjes si shoqëri. Filmi “Nëntori i ftohtë” i regjisorit Ismet Sijarina, ka gjetur një perspektivë krejtësisht origjinale, kosovare dhe krejtësisht reale të të rrëfyerit të kësaj.
Filmi “Nëntori i ftohtë” ka dy pikënisje tejet interesante: fazën e para-luftës në Kosovë, fillimet e rezistencës shqiptare në ish Jugosllavi; dhe në anën tjetër, zbritjen e perspektivës kinemtografike nga niveli gjithëkombëtar, tragjedisë kolektive, dhe megalomanisë së patriotizimit, në nivelin e një familjeje kosovare në jetët e tyre të zakonshme, në zakonshmërinë e një tragjedie të pazakonshme.
Në zanafillën e parë, faza e para-luftës, apo thënë më saktë të fillimit të luftës shqiptare jugosllave dhe serbe, në filmin e Ismet Sijarinës “Nëntori i ftohtë” është kinematografizuar në tërësinë e saj një periudhë në historinë tonë, pra të të gjithë të përfshirëve – qoftë edhe trupave serbe të ardhura në Kosovë të vrara për shkak të luftës në Kroaci dhe Bosnjë – në tërësinë e kësaj periudhe shpërfaqen prej qirinjëve dhe kusive të rebelimit dhe rezistencës paqësore tanimë të harruar në historinë tonë megalomane, e deri tek përjashtimi nga puna i shqiptarëve dhe fillimi i solidaritetit të pashembullt ndër shqiptarët e Kosovës etj.
Në anën tjetër, në zanafillën e dytë të regjisë së Ismet SIjarinës së filmit “Nëntori i ftohtë” vëzhgohet kalimi i një familjeje nga viti 1991 e deri në krisjen e kratereve të luftës nëpër tërë shoqërinë dhe strukturat e saj. Kjo familje në zakonshmërinë e saj përballet me një fat krejtësisht të pazakonshëm , dhe më të madh se vetë jeta e tyre. Derisa çdo gjë krisë dhe shndërrohet në armiqësi në shoqërinë tonë, regjisori Sijarina e vazhdon jetën e familjes së protagonistëve burrë e grua, Fadilit (Kushtrim Hoxha) dhe Hanës (Adriana Matoshi) me të gjitha përballjet ekszitenciale të tyre; me masturbimin e adoleshentit të
familjes për një serbe; me festimin e ditëlindjes së vajzës së tyre; me përpilimin e këngëve me kitarë të kryefamiljarit; me vazhdimin e marrëdhënieve serbo-shqiptare (ndërmjet të papërfshirëve në krimet serbe) e më tutje. Është jetë, që nuk ndalet dhe që ndodh pavarësisht tragjedisë dhe katastrofës kudo përreth.
Këto dy zanafilla të filmit “Nëntori i ftohtë” qysh në titull e tutje paralajmërojnë një tragjedi, në fakt, në histori, dhe në imtësitë e jetës së zakonshme. Ndërtojnë një botë, apo thënë më saktë një ndërmjet-botë, që ishte mu pak para krisjes së kraterit të luftës/luftërave jugosllave, dhe pak para krisjes së luftës së vërtetë të viteve nëntëdhjetë në Kosovë. Në të vërtetë regjisori Ismet Sijarina kujdeset që të zbulojë këtë botë, këtë kalim, këtë çarje të shoqërisë kosovare, dhe me këtë të ritheksojë të dy anët e luftës, kalimin e njeriut në pandjeshmëri absurde dhe në anën tjetër, pamundësinë e pastërtisë apo thënë ndryshe gjithëpërfshirjen e njeriut dhe shoqërisë në ëuftë, pa një mundësi veçimi, distancimi apo edhe refuzimi përfshirjeje.
Në këtë, kjo botë shpërfaq, konfliktin e njeriut përbrenda luftës, konfliktin e tij ballë përballë pandjeshmërisë së luftës, konfliktin e tij me të përbindshmen e saj, dhe me brishtësinë individuale. Protagonisti i filmit Fadili, në këtë botë e cila është duke u mbyllur brenda pandjeshmërisë së luftës, kalon nga një qytetar i zakonshëm, që shndërrohet në tradhtar dhe më tutje një prej informatorëve të krimeve serbo-jugosllave në tërë Jugosllavinë. Ky kalim i tij, dhe konflikti i tërë familjes, që vuan ndërmjet ekzistencës dhe patriotizmit; që vuan të ndodhurit në luftë dhe të domosdoshmërisë së vazhdimit të jetës; të shndërrimit të vlerës dhe izolimit të kolektiveve të armiqësuara, janë një realitet i cili krijon një botë të pandjehme, të rrezikshme, e shndërron atë në diçka që është afër vdekjes dhe ku vdekja është në ardhje e sipër. Kjo në të vërtetë është një botë e panjohur, e harruar, dhe e vuajtur nga vetë ne, por që nuk pati një refleksion rrëfimi dhe trajtimi kinematografik dhe më tutje, në tërë kulturën tonë, megjithëse është shumë me rëndësi dhe periudhë rrënjësisht e rëndësishme në qeniesimin tonë qoftë si kolektiv kosovar dhe qoftë si kolektiv shqiptarë.
Ngjarja e filmit është ngjarje e cila është trajtuar me regji të kombinuar, masive, intime, detaijste dhe të realizmit. Është ngjarje e cila përcjellë detaje si milionat e inflacionit jugosllav, “dokumentet blu” të përjashtimit të shqiptarëve nga puna, dhe kusitë dhe cingërimat me to të fillimit të rezistencës shqiptare në ish Jugosllavi. Është ngjarje e cila përvijon këtë botë përmes të ndodhurit e një familje në tërë zakonshmërinë e jetës së saj, nëpër tragjedi të përmasave të paimagjinueshme. Kjo familje “vuan” domosdonë e të jetuarit qoftë në luftë. Është kohë lufte dhe qoftë edhe patatet e lëna pranë derës së kësaj familje si shenjë e damkosjes si familje tradhtare, duhet zier për t’i ngrënë, për të mbetur mbijetuar.
Familja e protagonistit Fadili i cili duhet të vendos ndërmjet mbijetesës së fëmijëve dhe familjes, për shkak të vendit të tij të punës, me gruan Hana e cila dyshohet për kancer megjithëse lufta ndodh, me dy fëmijët e tyre me gjithë ditëlindjet e tyre dhe dashuritë dhe masturbimet qoftë edhe ndaj një serbeje, dhe babain e tij Muhamed si person me aftësi të kufizuara, personifikon dhe jep të zhveshur jetën e luftës dhe para luftës, pa megalomaninë e patriotizmit dhe pa narcisizmin e viktimës së luftës. Është të qenit ballë përballë me ekzistencën dhe rrezikun e vdekjes nga të gjitha anët, dhe jetës së rrezikuar nga të gjitha burimet e jetës.
Jeta në filmin “Nëntori i ftohtë” të regjisorit Ismet Sijarina është dhënë si brishtësi e njeriut, si konflikt i njeriut me të keqen e tij apo kolektivit, i cili shndërrohet në masë të pakokë, dhe revoltë e njeriut ndaj luftës, dhunës dhe të keqes ndaj njëri tjetrit. Në të vërtetë, duke veçuar tri skena; 1. Derisa protagonisti
pastron babain e tij me aftësi të kufizuara, dhe qanë e rrëfehet për “qyqarllëkun” e tij; 2. Derisa protagonisti Fadili i këndon gruas Hana (ADriana Matoshi) e cila fsheh nga ai dyshimin për të pasurit kancer apo tumor në gji; dhe skena derisa protagonisti Fadili jep intervistë në televizionin e Serbisë për shfrytëzimin e shërbimeve serbe si shqiptarë që është, i detyruar dhe i manipuluar dhe i abuzuar për këtë; janë skena që e krijojnë shtresën më të thellë të kësaj jete në luftë. Pamundësisë së ikjes nga lufta dhe dhuna, pamundësisë së njeriut përballë dhunës dhe luftës, dhe pamundësisë së vetë njeriut përballë të ligës së njeriut ndaj njeriut.
Janë skena të filmit “Nëntori i ftohtë” të cilat krijojnë një narrativ krejtësisht origjinal dhe origjinal kosovar, mbi brishtësinë e njeriut dhe mbi pamundësinë e jetës në luftë. Krijojnë një film mjeshtëror i cili del përballë tërë cirkut të megalomanisë së nacionalizmit dhe patriotizmit dhe krijon një përvijim i cili e zhvesh dhunën dhe e humanizon njeriun në luftë, në konflikt me ekzistencën e rrezikuar në njërën anë dhe në anën tjetër me domosdonë për të mbijetuar.
Mjeshtëria regjisoriale e Ismet Sijarinës dhe filmi në tërësi, me lojën e shkëlqyeshme të Kushtrim Hoxhës dhe të Adriana Matoshit, është zhveshja e filtrit dhe motivit të patriotizmit, dhe shprehja e etheve të luftës pa sensacionin e vrasjes vdekjes dhe tragjedisë.
Është psikologji e cila krijon një herë veçimin e kontekstit dhe kolektivit në tërësi ndaj individit, dhe më tutje e vëzhgon krisjen e po të njëjtit individ nën trysninë e kontekstit dhe kolektivit të armiqësuar, të nisur për luftë. Individi, qoftë si kryefamiljar dhe qoftë si person në vete, thyhet gjatë tërë kohës sa zgjatë filmi, është vëzhgim i thyerjes së njeriut në luftë në të vërtetë. Në dramë dhe vëzhgim tejet intim dhe real, deri në krisje të tërës. Është psikologji e ndërtuar me kujdes dhe dorë mjeshtërore origjinale kosovare që duke bartur rrëfimin në perspektivat e jetës kolektive përmes detajeve, hapë tërë humnerën e luftës dhe e shpërfaq njeriun brenda saj. Të pamundshëm, të thyeshëm, dhe të paaftë në njerëzinë e tij përballë luftës. Kjo psikologji e këtij filmi e hapë këtë botë, tanimë të harruar nën dramën permanente të kolektivit kosovar, të para-luftës së Kosovës, dhe vëzhgon njeriun në fatkeqësinë e tij, si p.sh. në skenën e përpilimit të një kënge të re të protagonistit derisa gruaja është nën dyshimin për sëmundjen e kancerit, skenë e cila hapë tutje tërë njerëzinë që ndodh brenda luftës, qoftë në të vazhduarit të njeriut të sëmuret, dhe qoftë në përpilimin e këngëve; qoftë në degradimin e tij shëndetësor, qoftë në shpresën dhe entuziazmin e tij, të pandalshëm dhe të paikshëm, qoftë edhe në luftë.
Duke iu kthyer fillimit, filmi kosovar me filmin “Nëntori i ftohtë” është film i cili flet ballë për ballë me luftën. Jo më si heroizëm dhe ngadhënjim, jo më si narcisizëm viktime, por si reale e cila përpinë një botë të tërë, një shoqëri të tërë, dhe hapë një dilemë të njeriut në universale: cilët ishim ne? Luftëtarët, apo viktimat e njëri tjetrit! / KultPlus.com
Vatrat e arsimit dhe kulturës shqiptare janë duke u përhapur kudo në Zvicër, pasi që puna aktiviteti dhe përkushtimi i mësuesve, prindërve e fëmijëve shqiptarë është duke dhënë rezultate të shkëlqyera.
Kjo, gjithnjë duke pasur pikënisjen e mbështetjen dhe organizimin e mirëfilltë që po bën dr. Vaxhid Sejdiu në kuadër të Shkollave Shqipe në Zvicër, të cilën janë duke e përkrahur edhe Ambasada e Republikës së Shqipërisë, Ambasada e Republikës së Kosovës në Zvicër, si dhe institucionet arsimore.
Kështu pasi u hapën shumë shkolla, kohët e fundit, si në Regensdorf, në Shkollën “Rüttihof” të qytetit të Cyrihut, po ashtu siç u çel shkolla në Otewil am See, edhe në Egg të Cyrihut, më 22 shtator 2020 u hap shkolla shqipe për nxënësit shqiptarë. Mësimi mbahet ditëve të marta nga ora 16:00 deri në orën 18:00 dhe në këtë pikë shkollore punon mësuesja Albulenë Jusufi.
Natyrisht, gëzimi vihej re që në sytë, fytyrat e gjestet e nxënësve dhe prindërve që i kishin sjellë këta fëmijë në shkollën shqipe.
Kështu sukseset jo vetëm nuk na kanë munguar, por edhe zgjerimi e mbarëvajtja e shkollave shqipe ka ecur e po ecën në një udhëtim të mbarë dhe një aktivitet i këtillë do të vazhdoj me intensitet edhe në javët në vazhdim. /albinfo/ KultPlus.com
Për shkak të rrethimit të gjatë, shkodranët përjetuan një kohë të gjatë urie, që i detyroi ata të hanin edhe lëvoret e trupave të drunjve. Ja si e përshkruan këtë uri kolektive në ditarin e saj, Hortense von Zambaur, gruaja e konsullit austro-hungarez në Shkodër.
“Gjithë Shkodra po vdes nga uria. Popullsia është në kufirin e fundit të fuqive të saj… Ata luten me të madhe që të vriten… të vdesin sa më parë… kjo është klithma e përgjithshme… ne s’mund të shohim më si spektatorë këto gjyle të tmerrshme se si godasin mbi shtëpitë tona, pabesisht, në mënyrë të poshtër”, ka shkruar ajo.
Në videon e mëposhtëme mund të shihni Shkodrën një ditë pas dorëzimit. Ajo i ishte dorëzuar malazezëve nga Esat Pashë Toptani. / KultPlus.com
Kontributi për gruan shqiptare në diasporë është një meritë e shqiptares nga Austria, Rolanda Limani.
Ajo është njëra ndër aktivistet më të dalluara të gruas shqiptare në Austri e më gjerë, e cila si kryetare e shoqatës kulturore sportive “12 Qershori” dhe Fondacionit të gruas shqiptare “Nermin Vlora Falaschi”, dega në Austri, po kontribuon në fuqizimin e gruas shqiptare, transmeton KultPlus.
Si rezultat i aktiviteteve të saja, në vitin 2016, zonja Limani u nderua me çmimin “Helene Potetz” nga dega e Partisë SPÖ në Vjenë.
Nga Austria tani bashkatdhetarët apelojnë që zonja Limani të përkrahet sa më shumë në zgjedhje e ardhshme lokale që do të mbahen më 11 tetor, si përfaqësuese e shqipraëve në rrethinën 10 (Favoriten). / KultPlus.com
Më 26 shtator të vitit 1998, në fshatin Abri e Epërme, forcat serbe kishin kryer një nga masakrat më mizore gjatë luftës në Kosovë.
Në këtë ditë ishin masakruar 23 anëtarë të familjes Deliu, në mesin e tyre gra, fëmijë e pleq, nga mosha gjashtë muajsh deri në 94 vjeç.
Nga 25 shtatori, familja Deliu ishte strehuar në mal, për t’i shpëtuar sulmeve serbe, transmeton KultPlus. Një ditë më vonë, më 26 shtator, rreth orës 10:00 paradite, aty kishte depërtuar këmbësoria serbe. Me këtë rast ishin dëgjuar të shtëna armësh e britma njerëzish.
Pas sulmit u zbulua, se të gjitha viktimat, fëmijë, pleq, gra e të rinj, ishin qëlluar në kokë nga afërsia. Trupat e të ekzekutuarve tregonin dëshmi të qarta të një kasaphane. / KultPlus.com
Poezi nga William Butler Yeats Përktheu Orjela Apolloni
Kur të jesh plakur, thinjur dhe përgjumur të jesh, përkulur pranë zjarrit këtë libër ngadalë lexo, për shikimin e butë që patën sytë e tu ëndërro dhe për hijet e tyre të thella që më s’do t’i kesh.
Sa shumë të tjerët t’i deshën çastet madhështore dhe dashuruan bukurinë tënde, rrejshëm a vërtet, por veç një burrë pas shpirtit tënd pelegrin u tret dhe ta deshi fytyrën që e ndryshuan brengat njerëzore.
Dhe duke u përkulur në vatrën e oxhakut, murmuron, pak trishtueshëm, se si iku kjo Dashuri dhe fluturoi përmbi male, atje në lartësi, duke fshehur fytyrën e saj mes yjesh. / KultPlus.com
25 shtatori shënon ikjen e At Zef Pllumit në amshim
Zef Pllumi qe frat françeskan, publicist e shkrimtar. Me prirje përgatitore për kah historia para se të ndërmerrte kalvarin, me të arritur lirinë merr ndër duar frerët kulturorë të trashëgimisë françeskane.
I pagëzuar Prenkë, lindi më 28 gusht 1924, i biri i Gjergj Tomës dhe Luke Mrisë, u lind nga e ëma në një zabel në tëbanin e tyne në bjeshkë. Malësorët që kishin rënë me kohë në ultësirë venin të veronin në bjeshkë për t’iu shmangur verës pranë zonave bregdetare të pabonifikuara. Fisi i Prenkës kishte tëbanin në Qafë të Tëthores së Bogës, mes Shkrelit dhe Shalës – bajrak ky i fundit ku ishte nip. Xhaxhai i Prenkës, Pashko Toma, ishte i pari i shtëpisë dhe burrë i shquar në ato male si plak, kuvendar e bukëdhanës. Gjatë fëminisë takoi P. Gjergj Fishtën dhe P. Anton Harapin që i kishin ardhur miq te tëbani i tyre ndër bjeshkë. Shtati dhe prania imponuese e të parit dhe çehrja prej asketi e të dytit lanë mbresat të cilat i përcjell te libri autobiografik “Saga e fëmijnisë”. Gjatë atij takimi xhaxhai u thotë fretënve se djaloçi kishte shprehur dëshirën të bëhej frat. Dëshirë kjo e ftilluar në librin e lartpërmendur, që kishte marrë shkas prej një takimi të mëparshëm me P. Bona Gjeçajn. Me atë rast P. Harapi i jep një medaljon të Shën Françeskut që mbante në qafë, duke i thënë që ta ruante me shumë kujdes në mënyrë që kur të shkonte në Kolegjin Françeskan të paraqitte atë medaljon.
Më poshtë po sjellim këtë thënie të Zef Pllumit që është aktuale gjithmonë:
“Ky popull, edhe me i shtie opangën në gojë, s’bërtet” / KultPlus.com
Pavarësinë e pezulluan, Luftën e ndoten, Heronjtë i tradhëtuan, Trimat i dorezuan n’Gjykata, Pasurinë na vodhen, Ëndrrat na i dhunuan, Aleatet na i humben, Kosovën e izoluan, e zbrazen… e serbizuan,
Dhe si mbyllje të ciklit zhbërës, edhe Ameriken n’Serbi e çuan, idiotat. Tash gjithë ditën bërtasin e propagandojnë qorrazi kinse Kosova po fiton dhe po forcohet. Janë aktivizu me argatë e me servila në fejsbuka e emisione me na tregu perrallat grenelliane të një cirku turistik që injorantët e shohin si diplomaci. / KultPlus.com
