Djali i presidentit amerikan, Hunter Biden së shpejti do të publikojë një libër me përpjekjet e tij kundër stubtancave narkotike, transmeton KultPlus.
Libri do të quhet “Beautiful Things” (“Gjëra të bukura”) dhe do të publikohet më 6 prill.
Kopertina e librit që do të publikohet në prill
Titulli i këtij libri i referohet një shprehjeje që ai dhe vëllai i tij e përdornin pas diagnostikimit të Beua Biden – djalit tjetër të presidentit – me kancer në tru në vitin 2015. Këtë shprehje e përdornin me qëllim që të theksonin se çfarë është e rëndësishme në jetë.
Hunter Biden ka qenë disa herë i sulmuar nga ish-presidenti amerikan, Donald Trump, ndërsa financat e tij kanë qenë objekt hetimi nga Departamenti i Drejtësisë.
Në njërin nga debatet më të fundit presidenciale në vjeshtë, Joe Biden e mbrojti të birin nga sulmet e Trumpit. “Djali im, si shumë njerëz, si shumë njerëz që njihni në shtëpi, ka pasur problem me drogën”, deklaroi ai.
“Ai e ka tejkaluar atë. E ka rregulluar. Ka punuar për të dhe jam krenar me të. Jam krenar me të birin tim”, tha Joe Biden.
Ndryshe, Hunter Biden është avokat dhe ish-lobues, puna e të cilit ka qenë ndihmë që çoi drejt hetimeve të para kundër Trumpit. /express/ KultPlus.com
EBU (Rrjeti i Transmetuesve Evropian), ka njoftuar tashmë listën zyrtare me 41 shtete që do të marrin pjesë në festivalin më të madh të muzikës, “Eurovision Song Contest” i cili do të rikthehet vitin e ardhshëm, shkruan KultPlus.
Pas anulimit të festivalit këtë vit për shkak të COVID-19, edicioni i 65-të i Eurovisionit, do të organizohet nga EBU bashkë me tre televizionet holandeze NPO, NOS dhe AVROTROS, pasi Holanda është fituesi i fundit i këtij festivali.
Ndërsa Ukraina sot ka prezantuar këngën me të cilën do të përfaqësohet në Eurovision 2021.
Është grupi ukrainas elektro-folk ‘Go_A’ të cilët ishin vendosur të përfaqësonin Ukrainën në Eurovision Song Contest 2020 në Roterdam, Hollandë, me këngën “Solovey” dhe tashmë zyrtarisht ata janë pjesë e Eurovision 2021.
Kujtojmë që janë 41 shtete të cilët do të dërgojnë përfaqësuesin e tyre në Rotterdam të Holandës më 18,20 dhe 22 maj 2021./ KultPlus.com
Срочные займы онлайн под низкий процент до 30 000 рублей сроком до 24 месяцев. mirziamov.ru можете быстро и эффективно взять деньги онлайн в долг под проценты в режиме онлайн. МФО специализируется на краткосрочных займах для населения, поэтому нам не нужна справка о доходах. Понятные и простые условия получения микрозайма, которые не позволят остаться без денег. Оформив онлайн заявку на нашем сайте, Вам не придется выходить из дома. При этом сумма, которую Вы получите будет минимальной. Сумма возврата может увеличиваться в зависимости от срока ссуды. Если Вам срочно нужны деньги — не стоит откладывать решение. Займы под обеспечение Вашего бизнеса или имущества в нашей компании — это решение Вашей финансовой проблемы за 5 минут.
Muaji shkurt është shpallur nga Ministria e Kulturës, si Muaji i Kujtesës për shumë figura të shquara intelektuale që u përndoqën dhe u ekzekutuan nga regjimi komunist në Shqipëri.
Ministria e Kulturës sjell në kujtesë kontributin e At Bernard Palaj.
Ai lindi më 2 tetor 1894 në gjirin e një familjeje të shpërngulur nga Shllaku në Shkodër, i cili u pagëzua me emrin Zef. Mësimet fillore e të mesme i në shkollën e etërve françesanë, ndërsa Liceun e kreu në Salzburg e ato teologjikë e filozofike në Innsbruck.
Gjatë periudhës studentore tregoi interes të veçantë për albanologjinë, kultivuar deri atëherë nga autorë të huaj. Për disa vjet mësoi në liceun Ilyrikum në gjuhën shqipe dhe latinisht, pastaj shërbeu në famullitë e Toplanës, Palcit, Shalës, Bushkashit dhe të Rubikut. Iu kushtua poezisë, prozës, muzikës, duke punuar për të mirën e atdheut.
Më 15 prill të vitit 1923, bashkë më vëllezërit Mjeda, Fishtën, Anton Harapin e disa të tjerë, botuan në Shkodër gazetën “Ora Maleve”. Ka botuar në organet “Leka”, “Tomori” etj. Gjithashtu Palaj ishte anëtar i Institutit të Studimeve Shqiptare që prej 1940.
Ndërsa dy vite më vonë, puna e tij shkencore si dhe aktivitetiti i tij fetar u nderpre. E arrestuan në më 22 tetor 1946. Gjatë kohës që kryente dënimin ai kërkonte ti bëntë të qartë mbarë botës për ekzekutimin e intelektualëve shqiptarë pa asnjë shkak vëtm për faktin se ishin pionerë të mendimit të lirë dhe demokratik.
Ai u akuzua prej sistemit komunist për “agjent dhe bashkëpunëtor i fashizmit”.
Vdiq në burg, para se të “gjykohej” më 2 dhjetor të vitit 1946 sepse u mbajt lidhur me tela dhe vdiq nga tetanozi; vuante edhe nga sëmundje zemre. / atsh / KultPlus.com
E njohur si dita ndërkombëtare e vetëdijesimit në agjendën globale të shëndetit, “Dita e Kancerit” është me 4 shkurt. Kjo ditë është bërë për të bashkuar njerëzit që të luftojnë kundër kancerit, dhe për të ndihmuar e për të shpëtuar miliona jetë nga vdekja e parandaluese duke rritur edukimin dhe vetëdijen dhe duke përfshirë njerëzit, komunitete dhe qeveritë për të marrë vendime të nevojshme.
Me COVID-19 që ndikon në çdo aspekt të jetës dhe rezulton në përkeqësim të përhapur të shëndetit, ekziston një urgjencë kur bëhet fjalë për kujdesin mjekësor dhe sigurimin e mirëqenies fizike. Prandaj, është thelbësore që të jemi të vetëdijshëm për sëmundjen, shkaqet kryesore të mundshme të kancerit dhe kërcënimin e perceptuar për të bërë ndryshimet e nevojshme.
Çka e shkakton kancerin?
Shpesh përshkruhet si një betejë që dikush duhet të luftojë për të mbijetuar, rreziku nga kanceri është rritur shumë. Me ndryshimet në jetën social-ekonomike që janë shfaqur ne glob, mënyra e jetesës dhe zakonet për dieta kanë bërë një ndryshim të madh. Pirja e duhanit, dieta me shumë yndyrë dhe kimikatet toksike janë disa shembuj që mund të jenë faktorë rreziku për disa kancere të të rriturve.
Ndërsa një faktor rreziku nuk është domosdoshmërish përgjegjës për sëmundjen, ai mund ta bëjë trupin më pak rezistent ndaj tij. Prandaj, është thelbësore të familjarizohesh me rreziqet dhe shkaktarët dhe të marrësh masat e duhura në përputhje me to.
Mënyra e shëndetshme e jetesës dhe kujdesi
Llojet më të zakonshme të kancereve, d.m.th., Oral, mushkëri dhe kolorektal, janë shkaktuar kryesisht nga konsumi i lartë i duhanit dhe shëndeti i dobët i përgjithshëm trupor duke e bërë edhe më të rëndësishme që duhet bërë ndryshime të vetëdijshme të jetesës që sigurojnë parandalimin në kohë. Mbajtja e një peshe të shëndetshme mund të ulë rrezikun e llojeve të ndryshme të kancerit, duke përfshirë Kancerin e gjirit, prostatës, mushkërive, zorrës së trashë dhe veshkave.
Prandaj është e rëndësishme të përfshihen lloje të caktuara të ushqimit, veçanërisht perime kryesuese si brokoli, lakër, në dietë, ndërsa gjithashtu të ndaloni konsumin e duhanit dhe të mbeteni të vetëdijshëm për ruajtjen e shëndetit të mirë me Yoga dhe ushtrime të rregullta. Një kombinim kolektiv i këtyre është provuar të thyejë grupe të qelizave që kanë pësuar mutacion në përbërje biologjikisht aktive duke zvogëluar rrezikun e kancerit në një masë më të madhe.
Për më tepër, duhet bërë edhe një shqyrtim i rregullt mjekësor një përparësi që ndihmon në zbulimin e hershëm të sëmundjes, duke ndihmuar në rritjen e shanseve të trajtimit dhe shërimit.
E rëndësishme është edhe sigurimi i mbrojtjes së duhur financiare për kancer, sepse bazuar në llojet e kësaj sëmundje trajtimet për kancer kanë kosto të lartë. / KultPlus.com
Qysh nga nominimi i filmit “Zgjoi” në festivalin prestigjioz “Sundance Film Festival”, regjisorja Blerta Basholli dhe gjithë ekipi ishin në ethe për premierën dhe kritikën që do t’i jepej filmit, ndërsa çmimet nuk i mendonin fare. Por premiera e filmit në Sundance bëri një kthesë të natyrshme edhe në pritjen e regjisores dhe gjithë ekipit, shkruan KultPlus.mirziamov.ru
Kritikat e mira dhe pritja që publiku i bëri filmit, e kthyen vëmendjen e tyre edhe tek çmimet, por asnjëherë tek tri çmimet kryesore të cilat njëherit do të thyenin rekordin e këtij festivali.
Kjo ndodhi për herë të parë me “Zgjoi”-n e Blerta Bashollit duke sjellë dje në Kosovë një emocion e gëzim të papritur. Këtij lajmi ju gëzua i gjithë vendi por në veçanti ata që qëndrojnë më afër industrisë së filmit.
“Zgjoi” i Blerta Bashollit dje bëri histori!
“Filmi më i mirë”, “Regjisorja më e mirë”, dhe çmimi i vlefshëm i publikut të festivalit më të madh të filmit të pavarur në SHBA u dedikuan për “Zgjoi”.
Momenti ku Blerta e mori lajmin ishte i ndarë në dy pjesë. Ajo fillimisht u telefonua për të marrë lajmin për çmimin “Regjisorja më e mirë” dhe ky ishte një moment feste në zyrat e Ikonë Studio aty ku Blerta po priste telefonatën. Por lajmin për dy çmimet tjera të cilin e mori tek ditën e nesërme, ajo nuk po e priste fare.
“Kemi qenë në Ikonë Studio sepse lajmin e parë e kemi marrë menjëherë pas premierës se filmit, të dielën ku gjatë gjithë ditën ishim në ethe duke pritur se si po reagon kritika dhe si po e pret publiku. Pasi kritikat ishin shumë të mira dhe kemi marrë një reagim tepër të mirë dhe shumë pyetje nga audienca e filmit, menjëherë pas premierës na kanë telefonuar dhe na kanë dhënë lajmin për çmimin e “Regjisores më të mirë”, atë natë jemi gëzuar e kemi festuar shumë. Ndërsa të nesërmen kemi marrë lajmin për dy çmimet e tjera dhe normal që këto nuk i kemi pritë por që jemi jashtëzakonisht të lumtur”, tregoi kështu Basholli për momentin e marrjes së lajmit të madh.
Lajmin fillimisht ajo e ka ndarë me producentin e filmit Yll Uka, pasi ai ishte i pranishëm gjatë telefonatës që ju bë regjisores.
“Pasi producenti më ka parë duke qajtë e ka kuptuar që po bëhet fjalë për çmim, dhe kështu ai ishte personi i parë me të cilin e kam ndarë lajmin. Ndërsa personi i dytë ka qenë Artan Korenica, bashkëshorti, sepse është njëri nga njerëzit që ka besuar në këtë projekt qysh nga fillimi dhe një prej njerëzve që më ka ndihmu shumë”, u shpreh Basholli.
Por ky lajm duhej me patjetër të ndahej shpejt edhe me zonjën Fahrije Hoti, mbi historinë e secilës është realizuar filmi. Regjisorja e takoi live Fahrijen për të ja komentuar lajmin pasi dëshironte të merrte emocionin drejtpërdrejtë.
“Në momentin kur e kemi marr lajmin zonja Fahrije nuk ka qenë prezente, ndërsa të nesërmen kemi ngrënë mëngjes bashkë dhe i treguar për çmimet, është gëzuar shumë dhe nga emocionet fjalët e parë që i ka thënë kanë qenë: Më paske qit punë me gazetarë””, tregon regjisorja.
“Zgjoi” pritet të ketë një rrugëtim të gjatë nëpër festival, ndërsa për momentin regjisorja ka treguar për KultPlus se janë në pritje të konfirmimit për premierën evropiane, teksa për premierën e filmit në Kosovë si mundësi e sheh fundin e vitit.
Krejt për fund Basholli ka një mesazh për të gjithë kineastët e rinjë.
“Kineastët e rijnë kanë shembuj shumë të mirë, jo në këtë rast vetëm për film timin por edhe shumë filma të tjerë që janë prodhuar në vitet e fundit, kështu që besoj që deri tani veç e kanë marr mesazhin që pavarësisht që jemi Kosovë e nuk ka fonde të mjaftueshme ende për filma në Kosovë, me punë edhe mund, munden me mbërri dhe këtë e kanë dëshmuar secili film që po udhëton nëpër botë e festival të mëdha dhe po kthehen me çmime. Andaj mendoj që është një mesazh i mjaftueshëm që nëse veç e donë këtë punë, me besu dhe me punu vazhdimisht sepse puna secilit i shpërblehet”, përfundon Basholli.
‘Zgjoi’ është i frymëzuar nga historia e vërtetë e Fahrijes (interpretuar nga Yllka Gashi) nga Krusha e Madhe, e cila në kërkim të burrit të saj të humbur gjatë luftës në Kosovë, fillon një biznes bujqësor për t’a siguruar mbijetesën e familjes, në një ambient tradicionalisht patriarkal ku ambicia për t’u zhvilluar nuk shihet me sy të mirë.
Në rolin kryesor luan Yllka Gashi, ndërsa në rolet tjera luajnë Çun Lajçi, Kumrije Hoxha, Aurita Agushi, Kaona Sylejmani, Mal Noah Safçiu, Adriana Matoshi, Astri Kabashi, Molikë Maxhuni, Blerta Ismaili, Valire Haxhijaj Zeneli, Armend Smajli, Ilir Prapashtica, Xhejlane Terbunja, Shkelqim Islami etj.
Me producent Yll Ukën, drejtor fotografie Alex Bloom, montazher Enis Saraçi dhe Félix Sandri, dhe me bashkëproducentë Valon Bajgorën, Agon Ukën, Britta Rindelaub-in, Kristijan Burovski-n, Tomi Salkovski-n, dhe Paskal Semini-n, “Zgjoi“ është bashkëprodhim filmik në mes të Kosovës, Zvicrës, Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut, mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës, Zyra Federale për Kulturë FOC dhe Cinéforom (Zvicërr), Agjencia e Filmit e Maqedonisë së Veriut dhe Qendra Kombëtare për Kinematografi (Shqipëri), prodhuar nga Ikonë Studio dhe Industria Film, me bashkëprodhim nga Alva Film Production, Black Cat Production, AlbaSky, Swiss National TV, ndërsa të drejtat e shitjes globale i ka LevelK. / KultPlus.com
Plazhet përrallore të Balit, ishullit indonezian, janë shndërruar në deponi mbeturinash.
Plazhet Kuta dhe Jimbaran, tani të braktisura nga pushuesit, janë mbushur me shishe dhe mbetje plastike të sjella nga valët e detit, shkruan të enjten “news.com.au”.
Çdo ditë, 30-60 tonë mbeturina largohen nga plazhet e Balit. E problemi bëhet më i madh nga dhjetori në mars, kur erërat sezonale dhe shirat e rrëmbyeshëm mbushin me mbetje plazhet.
Autoritetet vendore thonë se problemi është rënduar nga pandemia COVID-19, pasi resortet paguajnë privatisht shumë pastrues për plazhet. Por, meqë nuk ka turistë, pastruesit janë larguar nga puna. / KultPlus.com
Duam apo nuk duam thëniet turke kanë gjithnjë një “shije” të tjetërllojtë ndërsa i lexojmë sepse jemi në gjendje që të përceptojmë ngjashmëritë kulturore tek vërtetësia dhe mprehtësia e mençurisë së tyre popullore.
Kemi mbledhur një grusht me diamantë të ndritshëm nga thesari i mençurisë turke dhe vendosëm t’i ndajmë për kënaqësinë e lexuesve tanë.
Kryelajmi i djeshëm, shpërblimimi i trefishtë në Sundance Film Festival për filmin “Zgjoi” të Blerta Bashollit, nuk u trajtua fare. As nuk u trajtua nga institucionet, as nga b-analistët e përnatshëm televiziv, as nga gazetarët, as nga kandidatët për deputet, as nga liderët politikë, madje edhe pse është kohë fushate.
Lajmi, u trajtua nga e gjithë bota. Një lajm jo i rëndomtë që vie nga Kosova, sepse ishte lajm i mirë. Por, ja që ne nuk rrojmë në botë. Ne jetojmë të veçuar brenda botës sonë primitive.
Aq sa u trajtua lajmi për një arritje të jashtëzakonshme, aq rëndësi ka arti dhe kultura në këtë vend të pazakontë. Ky është një vend i turpshëm, me liderë të turpshëm, që marrin vendime të turpshme.
Në këtë vend, më shumë rëndësi ka mendimi primitiv i një hajni të ardhshëm institucional, se krijimi i një artisti.
Sa turp. Madje edhe për një vend primitiv, si ky, në të cilin ne rrojmë vetëm fizikisht./ KultPlus.com
Sot janë bërë 97-vite nga lindja e aktorit të madh Kadri Roshi.
Kadri Roshi, një yll i kinematografisë dhe skenës shqiptare lindi më 4 janar 1924 në Ballsh të Mallakastrës, i biri i Maksut dhe Sabrie Roshit, me prejardhje nga Libohova. E ëma u nda nga jeta kur ishte 2 vjeç dhe më pas kur ishte 12 vjeç i vdiq edhe i ati.
Përfundoi studimet e larta në Pragë në vitin 1951. Ai e filloi karrierën e tij si aktor në Teatrin Popullor në moshën 21-vjeçare duke qenë edhe një ndër krijuesit e këtij teatri. Që nga ajo kohë ai numëron rreth 180 role në skenë dhe kinematografi.
Nga shumëkush është konsideruar si legjendë e skenës dhe ekranit shqiptar. Ai ka qenë një aktor brilant me një talent të lindur. Në vitin 1995 është nderuar me Çmimin e Karrierës në Festivalin e Filmit Artistik, në vitin 1997 me Çmimin e Madh të Nderit.
Ai është “Nderi i Kombit” nga viti 1999. Emri i Kadri Roshit do të kujtohet gjithnjë si kolos për filmin dhe teatrin shqiptar, ku ai luajti role dhe figura të spikatura, që nuk do të harrohen kurrë. / KultPlus.com
Botohet libri “Spezzano Albanese, Arbëreshët dje dhe sot” nga autorja Ornela Radovicka. Libri përmban informacione mbi historinë, traditat, kostumet dhe çdo element tjetër të botës arbëreshe që gjendet në këtë vendbanim.
Spezzano Albanese, ose siç i thonë Arbëreshët Spixana ndodhet në një zonë kodrinore midis Piana di Sibari-t dhe luginës së Esaro-s, rreth 300 m mbi nivelin e detit. Kjo komunë përfshin fshatrat e Spezzano Scalo-s dhe Spezzano Terme-s, në të cilat janë vendosur prej shekujsh arbëreshët. Libri është i pasur edhe më fotografi, të cilat autorja i ka realizuar gjatë punës në terren për hartimin e këtij libri.
Ornela prej kohësh është një bashkëpunëtore e studiuesit arbëresh Papas Antonio Bellusci, një ndër protagonistët më në zë të universit arbëresh, me një kontribut prej shumë dekadash, të fokusuar në dokumentimin e elementeve etnografike, foklorike, kostumografi etj. Ajo ka botuar dhe një libër për të, “Rrugëtimi i një arbëreshi”. At Antonio Bellusci gjatë udhëtimeve inçizoi lirikat e dashurisë dhe familjare, këngët popullore, mënyrën e jetesës, kultet, lindjet, dasmat, vajtimet arbërore, fjalë e urta, anekdotat, ritet, mitet e veshjet popullore.
Së shpejti, pritet që Qendra e Botimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA) të botojë librin “Rrugëtim në ngulimet arbëreshe”, me autorë profesorin Antonio Bellusci në bashkëpunim me autoren Ornela Radovicka, libër i cili do të sjellë një pasqyrë të plotë historike të të gjitha ngulimeve arbëreshe në Itali./ Diaspora Shqiptare / KultPlus.com
Përkujtohet sot ditëlindja e njërit prej yjeve të skenës së humorit shqiptar, Tano Baushi.
Artisti lindi në qytetin e Shkodrës më 4 shkurt të vitit 1927 me emrin Athanas Lluko Banushi megjithëse publiku shqiptar e njeh me emrin Tano. Humori ka qenë pjesë e rëndësishme e jetës së artistit pasi është rritur në një familje e cila humorin e kishin si lajtmotiv të jetës së tyre me në krye babanë e tij, Lluko Banushi.
Që në kohën kur ai ndiqte gjimnazin artisti filloj të aktivizohej në shfaqje të ndryshme deri në momentin kur në Shkodër u themelua edhe estrada profesioniste e qytetit në virin 1958. Ishte pikërisht ky momenti kur Tano Banushi u kthye në një artist i cili u vlerësua shumë dhe u duartrokit nga i gjithë publiku artëdashës shqiptar, pasi cilësitë e tij interpretative ishin shumë të larta.
Gjatë karrierës së tij artisti, Tano Banushi ka interpretuar mbi 1000 role duke mishëruar shumë personazhe, karaktere dhe figura artistike të cilat do ta kthenin në një figurë emblematike të humorit dhe estradës shqiptare.
Disa nga rrolet që do të veçonim nga ky artist janë ato në shfaqjet si “Fejesa” e Cehovit, “Një tragjedi Optimiste”, “Këshilli i ndrikullave”, “Hej moj babë”, e shumë e shumë të tjera.
Artisti gjatë karrierës së tij më të gjatë se gjysmë shekulli shkruante materiale dhe skeçe, por gjithashtu edhe kompozonte muzikën që shoqëronte materialet e krijuara prej tij, pasi sotëronte dhe luante mjaftë mirë instrumentin e kitarës.
Publiku shqiptar e identifikon artistin me shumë materiale dhe personazhe por ajo çka nuk do të iki kurrë nga memoria e publikut është materiali “Fotografia” e cila mund të konsiderohet edhe si një ndër perlat e humorit dhe estradës shqiptare./ atsh/ KultPlus.com
Qeveria në detyrë e Kosovës do ta organizojë shënimin e 13-vjetorit të shpalljes së pavarësisë së Kosovës.
Për 17 Shkurtin, Qeveria në detyrë ka marrë vendim që t’i ndajë 70 mijë euro.
“Për punën e Këshillit Organizativ për shënimin e trembëdhjetë vjetorit të Pavarësisë së Republikës së Kosovës ndahen mjete financiare në vlerë prej 70. 000 (shtatëdhjetëmijë) euro”, thuhet në komunikatën e ekzekutivit.
Shënimi i përvjetorit të 13 të shpalljes së pavarësisë do të shënohet tri ditë pas mbajtjes së zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare. /Express/ KultPlus.com
(Mos)kuptimi i misionit historik të LDK-së në procesin e shtetndërtimit si dhe i rolit të Ibrahim Rugovës në të në formën e tanishme – si ikonë partie, ose si dogmë e përgjithësuar “rugoviste”, siç po shfaqet në fushatën zgjedhore, dëmton pikërisht kauzën mbi të cilën është ndërtuar Lëvizja kombëtare misioni i së cilës historikisht ka përfunduar më 12 qershor 1999.
Ditëve të fundit, fushata zgjedhore, tematizoi Lidhjen Demokratike të Kosovës si dhe dr. Ibrahim Rugovës në të mbi premisat e (mos)kuptimit ose të (keq)kuptimit deri tek mitizimi i tij, apo mohimi antihistorik i rolit të tij në themelimin e kësaj partie.
Ky tematizim bëhet në njërën anë duke u ngatërruar marrja e drejtimit të partisë nga ana e Rugovës në Kuvendin Themelues, që me të shpejtë do të kthehet në Lëvizje kombëtare – tek atributet e “themeluesit të vetëm” të partisë, që shfaqet në çfarëdo promovimi partiak vend e pa vend, gjë që gjithë projektin politik të disa brezave dhe veçmas të atyre që koha ua ngarkoi përgjegjësinë të merreshin me të – të tillë ishin thuajse e gjithë shtresa intelektuale e Kosovës e të gjitha niveleve që u kyçën në të – e zhvlerëson nga meritat historike te ato te kulti i individit. Me këtë rast nocioni “Rugovizëm” ngrihet jashtë ndonjë doktrinariteti të mbështetur në vepra, që atë do ta kthenin në ideologji, siç ndodhë me marksizmin – me veprat e Marksit, stalinizmin me veprat e Stalinit, enverizmin me veprat e Enverit, titizmin me veprat e Titos e të tjera. Meqë Rugova nuk ishte politolog, ishte programi i LDK-së mbi të cilin u ndërtua Lëvizja Kombëtare ku ai mbeti dhe nuk lëvizi fare deri në fund. Ky program, pra është platformë dogmatike, që mbështetet mbi ideologjinë kombëtare analoge me atë të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, që filloi me kërkesën për barazi brenda përbrenda Perandorisë Osmane, për të përfunduar, në Shkup, në gusht të vitit 1912, me 14 pikëshin e Hasan Prishtinës, që si Shqipëri Osmane do ta vërë në binarë historik pavarësinë e Shqipërisë të shpallur më 28 nëntor 1912.
Pra nëse mund të flasim për ndonjë “dogmë rugoviste”, atëherë kjo duhet të lidhet me Programin e LDK-së dhe konceptin e ndërtimit të shtetit mbi platformën e tij. Të tjerat janë pjesë e apologjisë politike për konsume partiake, që nuk i shkojnë rrethanave të kohës, e aq më shumë i shërbejnë ndryshimit për të mirë të gjendjes që pritet nga këto zgjedhje.
Tematizimi në tjetrën anë i figurës së Rugovës dhe rolit të tij në këtë proces tashmë të kryer historik që e prodhoi shtetin, që ka për qëllim minimizimin ose mohimin e tij, me argumente po ashtu antihistorike, lidhet me atë të liderit, që si drejtues legjitim i një rezistence institucionale, për tetë vite udhëhoqi shtetin paralel në rrethanat e okupimit policor dhe ushtarak serb si president i parë historik i zgjedhur me votën e qytetarëve në vitin 1992, në vitin 1998 dhe i rizgjedhur edhe në vitin 2001 dhe 2004. Me këtë rast manipulohet me nocionet “rezistencë paqësore”, “gandizëm”, “nënshtrim në shërbim të pushtimit” e të tjera, ku nuk mungon edhe atributi “i tradhtarit” dhe i “tradhtisë”, që prodhoi pasoja të njohura tragjike të cilat edhe sot e gjithëditën vazhdojnë të të jenë përçarëse.
Natyrisht se diskursi i parë – mitizimi për nevoja politike dhe, i dyti – mohimi antihistorik i një procesi historik dhe i rolit të partisë së parë plurale shqiptare (LDK-së) në rrethanat pas rënies së Murit të Berlinit dhe fillimeve të rënies së bipolaritetit blokist, dhe të dr Ibrahim Rugovës në të, që koncepti “i çlirimit” të fitojë primatin historik ndaj konceptit të rezistencës “joefikase” madje “kapitulluese” institucionale, ka të bëjë me ngatërrimin sa nga mosnjohja e këtyre rrethanave edhe nga vetë liderët e tanishëm të kësaj partie të kauzës fillestare të programit të kësaj partie e ngritur mbi konceptin e kërkesave për liri, demokraci dhe barazi, e aprovuar në Kuvendin e saj Themelues më 23 dhjetor 1989, dhe, nga ana tjetër, nga mospranimi i procesit të evolucionit të shpejtë dhe të pranimit të tij në përputhje me zhvillimet siç ishin ato të shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik e me këtë edhe të fillimit të shpërbërjes së ish Jugosllavisë pas agresionit të Armatës Jugosllave në Slloveni në maj të vitit 1991, që solli Konferencën e Hagës të gushtit të atij viti ku edhe u mor vendimi për shpërbërjen e federatës jugosllave mbi bazat e të drejtës së vetëvendosje së njësive federative, me ç’rast, edhe LDK-ja, në marrëveshje me subjektet tjera pluralë në hapësirat e ish Jugosllavisë, kërkesën e deriatëhershme për BARAZI në federatën jugosllave, e riformuloi në kërkesën për PAVARËSI.
Ndryshimi i kërkesës së mirëfilltë nga jo për BARAZI (krahas atyre për liri dhe demokraci, pra për sistem plural me të cilin rrënohej monopoli i partisë komuniste në pushtet dhe i komunizmit si sistem), siç theksohej në programin e aprovuar ditën e themelimit të partisë, pra më 23 dhjetor 1989, në PAVARËSI, që do të aprovohet në Kuvendin e Parë të rregullt LDK-së më 5 maj 1991, ishte në përputhje me ndryshimet radikale, të cilave duhej përshtatur me të shpejtë. Para e Programit të LDK-së nga Kuvendi themelues pa këto ndryshime është i njëanshëm dhe jashtë kontekstit të misionit historik.
Por, për t’u kuptuar sa më mirë ky ndryshim, pra kthimi i kërkesës së mirëfilltë BARAZI (ku kritikuesit e saj të sotëm joparimore po mundohen ta lidhin me “jugosllavizmin” e të ngjashme në rrethanat kur ai po binte), të ajo në PAVARËSI, mbi të cilën do të mbështetet i gjithë procesi i lëvizjes institucionale-paqësore me shtetin paralel nga viti 1992 e deri më 12 qershor 1999, pashmangshëm lidhet me ato që quhen parakushte të këtij ndryshimi historik, siç ishte Deklarata Kushtetuese e 2 korrikut 1990, Kuvendi i Kaçanikut i 7 shtatorit 1990 kur Kosova u shpall Republikë e pavarur në kuadër të federatës Jugosllave, që do të pasohen edhe me Referendumin për Pavarësi të 26 shtatorit 1991.
Këto tri ngjarje që rrumbullakuan infrastrukturën e legjitimitetit demokratik, kanë pasë për bazë vendimin e Partive Politike Shqiptare në ish Jugosllavi (dhjetë sosh natyrisht të prira nga LDK-ja si strumbullar i tyre), nga gushti i vitit 1990 rreth tri opsioneve.
I pari opsion kishte të bënte me Republikën e Kosovës në federatën jugosllave, po qe se ajo do ta ruante karakterin e njëjtë që kishte.
Opsioni i Dytë kishte të bënte me formimin e një republike shqiptare në Jugosllavi, ku do të përfshiheshin të gjithë shqiptarët e shpërndarë në tri republika, po qe se do të ndryshonte karakteri i saj i brendshëm (federal-konfederal)
Dhe opsioni i tretë – lidhej me vendimin se po të shpërbëhej federata jugosllave, atëherë shqiptarët vendosnin pavarësisht për fatin e tyre duke mos u përjashtuar bashkimi me Shqipërinë.
Te këto (mos)kuptime sa nga mosnjohja e vetë liderëve të tanishëm të LDK-së dhe sa nga (keq)kuptimet e kursit të LDK-së dhe rolit të saj historik në ndërtimin e shtetit të Kosovës, gjithsesi bie lëvizja institucionale, me shtetin paralel, si obligim kushtetues nga Kuvendi i Kaçanikut, mbi të cilat u mbajtën zgjedhjet e para parlamentare dhe presidenciale në vitin 1992 dhe ato të vitit 1988, në rrethanat e luftës.
Liderët e sotëm të LDK-së, po shihet se nuk e njohin mirë këtë pjesë të historisë së partisë e as të lëvizjes shtetndërtuese, ose dëshirojnë që atë ta përdorin pjesërisht për qëllime të caktuara, ku duhet të shihet vetëm roli mitizues i Rugovës në të, me ç’rast përjashtohen faktorët tjerë të gjithëmbarshëm që e kanë bërë lëvizjen dhe e kanë bartur atë deri të qëllimi historik, veçmas faktorit ndërkombëtar si dhe mbikëqyrja prej tij në të gjitha fazat – të “politikës pa luftë”, pra të shtetit paralel dhe të “luftës pa politikë”, pra të rezistencës së armatosur.
Në këtë diskurs moskuptues nga disa liderë të tanishëm të LDK-së, por edhe mohues nga ana tjetër me “argumente” të interesave grupore për pushtet ose aso ideologjike, bie edhe çështja e rezistencës së armatosur si kategori kushtetuese, në kuadër të Qeverisë së Përkohshme të themeluar në fillim të vitit1992, kur ajo krahas ministrive të tjera kishte edhe Ministrinë e Mbrojtjes dhe Ministrinë e Rendit (pra të policisë). Por, ajo pasqyrohet edhe me aranzhmanet e para që ka filluar LDK nga mesi i vitit 1990 të dërgimit të disa grupeve vullnetare për stërvitje në Shqipëri në përputhje me marrëveshjen midis Rugovës dhe Ramiz Alisë në atë vit dhe një vit më vonë me presidentin Berisha.
I gjithë ky aktivitet, pra ka qenë fillimisht në kuadër të strukturave të LDK-së dhe më vonë të Qeverisë së Kosovës, paçka se është përcjellë me vështirësi, gabime dhe lëshime të shumta madje edhe me pasoja.
Ka rëndësi me këtë rast të thuhet se veprimtaria e dy ministrive të Qeverisë së Kosovës (asaj të mbrojtjes në formën e organizimit të mbrojtjes territoriale në krye me gjeneralin Hajzeri), kanë vepruar deri në fund të vitit 1993, kur edhe do të burgosen nga regjimi jugosllav, por që kjo veprimtari, bashkë me atë të grupeve guerile (Drenicë dhe Dukagjin), është dashtë të ndërpritet në janar të vitit 1993, pas Kërcënimit të Kërshëndellave të 24 dhjetorit të Presidentit amerikan Xhorxh Bush, dërguar Millosheviqit , që njihet si “vijë e kuqe” që të mos përdor luftën në Kosovë. Ky kërcënim u është drejtuar edhe shqiptarëve që të mos përdorin kurrfarë aktiviteti luftarak.
Pra, LDK dhe Qeveria e Kosovës kanë qenë të detyruara t’u rrinë larg grupeve guerile dhe të “ngrijnë” punën e dy ministrive (të Mbrojtjes dhe të Policisë). Meqë SHBA-të dhe NATO kanë qenë ata që kanë kërkuar “politikë pa luftë”, së cilës dr Rugova i është përmbajtur me përpikëri, siç kanë kërkuar që edhe të mbahen zgjedhjet në qershor të vitit 1988, me ç’rast kjo kërkesë i është drejtuar personalisht dr Rugovës në Uashington nga Klintoni dhe në Gjermani, gjatë pritjes që ia ka bërë kancelari Kol.
Ato që kanë ndodhur në Tiranë dhe në relacionet Kosovë-Shqipëri nga viti 1997 kur do të dalë në skenë UÇK-ja, si dhe rikthimi i Ministrisë së Mbrojtës nga Qeveria e Kosovës në pranverën e viti 1988 me në krye ministrin e FARK-ut Ahmet Krasniqin, pastaj marrëveshjen e Oslos për luftë të përbashkët, ku FARK-u subordinohet në UÇK, janë një kapitull i një gare të njohur rreth mbikëqyrje së rezistencës së armatosur midis Qeverisë së Kosovës dhe LPK-së, e cila, nga viti 1993 kur do të largohet nga Lëvizja Kombëtare që drejtonte LDK-ja, do të plotësojë vakumin që la pas pasivizimi i Ministrisë së Mbrojtjes nën diktatin amerikan dhe ndërkombëtarë.
Ky digresion i shkurtër nëpër histori, që trajtohet dhe argumentohet në veprën “Kthesa historike” 1 si dhe “Kosova”V, VI dhe VII, pa pretenduar se çështjes i është vënë pika, meqë shkenca nuk pranon kornizat dogmatike e aq më pak përvetësimet nga pozicioni i “fitimtarit” dhe “të fortit”, ka për qëllim që të tërheq vërejtjen nga keqpërdorimet personave historik, siç është Dr.Rugova me këtë rast për qëllime zgjedhore deri te shkalla e manipulimeve të paskrupullta që gjoja bëhen për “ta kthyer atë në histori”, ose “për ta zbritur nga historia”, kur dihet se ai ishte drejtues i një lëvizjeje kombëtare gjithëpopullore në të cilën morën pjesë të gjitha rrymat dhe shtresat shoqërore dhe politike që kërkonin çlirim nga Serbia dhe liri, demokraci dhe pavarësi.
Me këtë rast duhet ta kenë të qartë edhe përdoruesit si dhe shpërdoruesit e historisë, se vlerësimet dhe rivlerësimet historike të ngjarjeve si dhe personaliteteve në to, nuk kalojnë nëpër filtrat politikë, siç janë të tanishmit ku partitë pretendojnë monopole edhe ndaj figurave historike që i tejkalojnë kornizat e tyre, por nëpër ato shkencor, ku distanca kohore de dokumentet kanë fjalën kryesore.
(*Autori është historian, koordinues i grupit nismëtar për themelimin e LDK-së, autor i Programit të LDK-së si dhe dokumenteve të aprovuara në Kuvendin Themelues më 23 dhjetor 1989. Ishte sekretar i parë gjeneral i partisë nga themelimi e deri më 5 maj 1991. Ndërsa Anëtar i Këshillit Qendror të KLD-së nga 1991-1993). / KultPlus.com
Ekspozita shitëse e Yllka Letit, vajzës 14 vjeçare e cila është e diagnostikuar me sëmundjen Fibrozë Cistike e që përmes artit të saj ajo siguron terapinë mujore që i kushton hiq më pas se deri në 1700 euro në muaj, po vazhdon të qëndrojë e hapur në KultPlus Caffe Gallery, shkruan KultPlus.
Në hapje të kësaj ekspozite, më 28 janar, përkundër që ftesa ju dërguar të gjitha partive politike, të pranishëm ishin vetëm Albin Kurti, Uran Ismaili dhe Arben Vitia.
Gjatë kësaj mbrëmje ku u shpalosën punimet e Yllkës u bë me dije edhe rreth sfidave të ballafaqimit të 215 fëmijëve që janë të prekur nga kjo sëmundje.
Yllka ka kohë që është bërë zëri i shumë fëmijëve të tjerë që vuajnë nga e njëjta sëmundje.
Interesimi i artdashësve dhe zemrave humane po vazhdon të jetë i madh dhe pikturat e Yllkës po shiten e kështu po ja lehtësojnë ballafaqimin me këtë sëmundje.
Të gjithë ju që dëshironi t’i dilni në ndihmë Yllka Letit, jeni të mirëseardhur çdo ditë në ambientet e KultPlus Caffe Gallery, nga ora 08:00 deri në 21:00.
Një ndihmë sado e vogël nga ju është shpresë për ditë më të lehta për këtë vajzë 14 vjeçare. / KultPlus.com
Që kur u bënë me dije rastet e para të Covid-19, Bill Gates ka dhënë këshilla mbi aspekte si ndalimi i përhapjes së virusit, vaksinat dhe përpjekjet që duhet të bëjnë shtetet e ndryshme në betejën kundër koronavirusit.
Tani, bashkëthemeluesi i Microsoft ka prezantuar një propozim për të parandaluar pandemitë e ardhshme. Sipas Bill Gates, na duhet “një skuadër bombarduesish pandemikë”.
“Nuk duhet të lejojmë që pandemitë të na kapin sërish të papërgatitur. Së pari, na duhet të gjejmë vatrat e sëmundjes shumë shpejt dhe kudo që ka vatra. Për këtë, nevojitet një sistem në shkallë të gjerë. Shtylla e këtij sistemi do të jenë testimet. Sapo të zbulohet një patogjen shumë infektues apo i panjohur, “skuadra e bombarduesve pandemikë” do të hyjë në aksion. Do të jenë rreth 3000 ekspertë të gatshëm për t’iu përgjigjur çdo krize të mundshme, në çdo moment, në çdo cep të botës”, u shpreh Gates. / KultPlus.com
Microsoft founder Bill Gates (R) talks next to a container (L) with human feces during the “reinvented toilet expo” in Beijing on November 6, 2018. (Photo by Nicolas ASFOURI / AFP)
Një bunker superluksoz për t’i shpëtuar apokalipsit. Me 14 kate nën tokë, struktura është ndërtuar në Shtetet e Bashkuara, rreth 450 kilometra larg Kansas Sitit.
Me një çmim prej 1,5 milionë dollarësh mund të blesh një apartament (gjysmë kati), por ka edhe kosto të tjera prej 2500 $ në muaj për mirëmbajtjen.
Bunkeri prej betoni në fakt u krijua gjatë Luftës së Ftohtë, në fund të viteve 1940, por përgjatë viteve është përmirësuar nga frika e një lufte bërthamore të mundshme mes fuqive të mëdha.
Sot, struktura mund t’i mbijetojë një bombë bërthamore me fuqi 12 kiloton që mund të shpërthejë 1 kilometër larg. Godina ka disa burime energjie, përfshi edhe turbina ere të montuara në sipërfaqe.
Nëse vërtet ndodh një luftë e tillë, njerëzit brenda godinës do të duhet të presin pesë vite pas shpërthimit të bombës për të dalë jashtë. / KultPlus.com
Cilësia shumë e dobët e ajrit është një nga problemet më të mëdha me të cilat përballen vendet në Ballkanin Perëndimor. Ndotja e ajrit dhe pandemia COVID-19 kanë kontribuar në rritje të vdekshmërisë në këtë rajon. Kampanja “Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër” u bën thirrje institucioneve kompetente në vendet e Ballkanit Perëndimor dhe qytetarëve të tyre të ndërmarrin veprime të përbashkëta që do të ndihmonin përmirësimin e cilësisë së ajrit dhe uljen e shkallës së vdekshmërisë të lidhur edhe me COVID-19.
Grimcat e imëta (PM) dhe SARS-CoV-2 ushtrojnë një ndikim negativ në të njëjtat qeliza dhe pjesë të qelizave, prandaj personat e infektuar të cilët janë të ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit preken edhe në përkeqësim të frymëmarrjes si përgjigje ndaj pranisë së SARS-CoV-2. Kjo shkakton forma edhe më të rënda të COVID-19, si dhe nivele më të larta të vdekshmërisë.
Ekspozimi afatgjatë ndaj emetimeve të dëmshme rrit rrezikun e kontraktimit të sëmundjeve akute dhe kronike, kryesisht ato që prekin sistemin e frymëmarrjes. Për shkak të funksionimit të tij të reduktuar, ai bëhet më i prirur ndaj infeksioneve të virusit, duke përfshirë atë të shkaktuar nga koronavirusi (SARS-CoV-2).
Numri i provave dhe studimeve shkencore mbi lidhjen midis ndotjes së ajrit dhe COVID-19 po rritet, por ende u nënshtrohen disa kufizimeve që duhet të merren parasysh, veçanërisht fakti që nuk është kryer asnjë studim përkatës në lidhje me rajonin e Ballkanit Perëndimor. Ne kemi nevojë për studime mjedisore dhe epidemiologjike mbi lidhjet midis ndotjes së ajrit dhe COVID-19 në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Ato duhet të planifikohen dhe zbatohen me saktësi, në mënyrë që ato të mund të japin përfundime dhe rekomandime adekuate të masave që duhen marrë.
Kërkimet e deritanishme tregojnë se ndotja e ajrit shkakton vdekshmëri më të lartë nga COVID-19 – globalisht deri në 15%, ndërsa deri në 19% në Evropë. Përveç kësaj, është përcaktuar se një rritje prej 1 mikrogram për metër kub në përqendrimin e grimcave të imëta gjithashtu rrit vdekshmërinë e COVID-19 deri në 11%.
Brishtësia e sistemeve të kujdesit shëndetësor në vendet e Ballkanit Perëndimor gjithashtu paraqitet kur problemi i ndotjes së ajrit referohet me pandeminë COVID-19. Në spitalet në të gjithë rajonin, sasia e ventilatorëve dhe shtretërve spitalor është e pamjaftueshme, dhe ne për vite me radhë jemi përballur me çështjet e migrimit të punonjësve të kujdesit shëndetësor dhe numrit të mangët të stafit që punon në njësitë e kujdesit intensiv.
Me kampanjën “Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër”, ata kërkojnë që vendimmarrësit të rrisin nivelin e pjesëmarrjes së përfaqësuesve të sektorit të kujdesit shëndetësor në proceset e vendimmarrjes, në mënyrë që të sigurojnë integrimin në kohë të masave të kujdesit shëndetësor në politikat që përqendrohen në mbrojtjen e mjedisit. Përveç kësaj, është e nevojshme të përmirësohet edhe efikasiteti i zbatimit të ligjit dhe vendimmarrjes në fushën e mbrojtjes së mjedisit, në mënyrë që të ketë përfitime më të mëdha shëndetësore dhe ekonomike për të gjithë qytetarët.
“Ne besojmë se është e nevojshme që të integrohen masat për përmirësimin e cilësisë së ajrit në politikat publike dhe planet e ndihmës COVID-19, në përputhje me angazhimet e përfshira në Agjendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor, i cili u miratua nga të gjitha shtetet”, thuhet në komunikatë.
Për më shumë informacion mbi fushatën, mund të kontaktoni Roni Idrizaj, [email protected] – përfaqësues partner në kampanjë nga Kosova. / KultPlus.com
Sot bëhen 17 vjet nga themelimi i gjigandit teknologjik ‘Facebook’.
Pra, më 4 shkurt të vitit 2004, Facebook, një rrjet lidhjesh shoqërore në internet, u themelua nga Mark Zuckerberg me 4 shokët e tij të dhomës, Eduardo Saverin, Andrew Mçollum, Dustin Moskovitz dhe Chris Hughes, ndërkohë që studionin në Universitetin e Harvardit.
Kështu që nga 4 shkurti i 2004-ës ndryshoi rrënjësisht edhe mënyra e komunikimit në botë.
Por çka do të thotë emri “Facebook”?
Emri “Facebook” vjen nga një togfjalësh për libër të dhënash udhëzuese lëndësh mësimore me të cilin pajisen studentët në disa universitete amerikane.
Themeluesit fillimisht e kishin kufizuar anëtarësimin në Facebook vetëm për studentët e Harvardit, por më vonë e zgjeruan për universitetet Boston, Princeton, Yale, Stanford.
Gradualisht, Facebook u hap për studentët në kolegje e universitete të tjera, pastaj për nxënësit e shkollave të mesme, dhe më në fund për të gjithë personat të moshës 13-vjeç e sipër kudo në botë.
Në vitin 2012, Facebook u vlerësua si një kompani biznesi me vlerë prej 104 miliardë dollarësh.
Facebook ka njohur vetëm rritje si në të ardhura ashtu edhe në numrin e përdoruesve, ndërsa në vitet e fundit është përfshirë nga një skandal për shitjen e të dhënave personale të përdoruesve për çfarë themeluesi Mark Zuckerberg u detyrua t’i përgjigjet autoriteteve amerikane. / KultPlus.com
Filmi Contagion tregoi rëndësinë e sigurimit të mjaftueshëm të vaksinave Covid për përdorim pasi të jenë aprovuar, tha sekretari i shëndetësisë Matt Hancock.
Matt Hancock tha se ai e kishte shikuar filmin i cili flet për një virus vdekjeprurës dhe këmbënguli që MB të marrë vaksina të mjaftueshme për popullsinë e saj.
Ai i tha LBC Radio se filmi tregon se ekziston një “debat i madh” për atë se kush duhet të ketë prioritet për vaksina.
Kjo bëri që Britania e Madhe që përcaktonte herët “rendin e përparësisë” së saj për goditjet.
Contagion, në të cilin luajnë Gëyneth Paltroë dhe Matt Damon, tregon se çfarë do të ndodhte në rast të përhapjes së një virusi nëpër botë.
Ai tha se filmi nuk ishte burimi i tij “parësor” i këshillave, por ai e dinte se kur vaksina u miratua kërkesa për të do të ishte “e madhe”, duke u bazuar te filmi.
“Unë këmbëngula se duhet të porosisim doza të mjaftueshëm që çdo i rritur të kishte dy doza , por gjithashtu kërkuam këshilla klinike lidhur me faktin se kush duhet të ketë përparësi”./ KultPlus.com
Autori i veprës “Letra grues seme të vdekun”: Gjovalin Gjadri Përktheu: Ardian Ndreca Fragmentet nga vepra i përzgjodhi: Gresa Hasa.
E dashuna jeme! Sot me 3 shtator janë mbushë shtatë vjetë qysh se jemi martue e ti nuk jeton ma. Ti ke vdekë e votra jonë asht shqimë, nuk kemi me zanë vend bashkë rreth saj për me u ngrohë, nuk kemi me u ulë bashkë në tryezë për me hangër, e s’kemi me kremtue ma përvjetorin e martesës sonë. Un s’kam me puthë ma duert tueja të dashuna, me vdekjen tande kam bjerrë çdo gja të mirë dhe të bukur.
2.
Ti m’a ke mbushë jetën plot, un isha shumë krenar për ty. Të afërmit tanë, që u anmiqsuen me ne, pse un isha katolik e ti muhamedane, u detyruen me e pranue ma vonë se ishin gabue. Tash që ti ke vdekë ata qajnë, por askënd vdekja yte nuk e prekë kaq afër sa mue. Këtë gja un e kuptoj ngaqë nuk mbërrij me ndrrue me askend as dhjetë fjalë për ty.
E un do të kisha dashtë aq fort me folë për ty! Kam shumë me thanë, por fjalët e idhnimit tem mundem me t’i besue veç ty. Kurrkush s’mundet me matë dhimbjen teme, në vuejtjen teme të papërshkrueshme më duket se edhe dashunia për fëmijën tonë asht shqimë. Zemra jeme dhe mendimet e mija të përkasin veç ty, kam nji mall për ty, aq të thellë si atëherë para tetë vjetësh, kur martesa jonë ngjante e pashpresë. Asokohe i shkruenim letra njeni-tjetnit e megjithatë mandej gjithçka shkoi mbarë. Tash un due me të shkrue rishtas për me kuvendue me ty për gjendjen tonë tragjike, si të ishe gjallë, mbasi due prap me besue, si në kohën e femijnisë, se ka nji jetë edhe mbas vdekjes. Un due, si atëherë kur ishe gjallë, me perëndue pafund mbas tejet, e mandej me vdekë pa gajle për me të pa përsëri.
3.
Ajo çka na ra ne për hise e dashun asht e mnershme! Kur jam vetëm, s’mundem me i mbajtë lotët, vikas fjalët e dhimbjes seme, qaj e kam ndjesinë e dhimbshme se edhe ti qan me mue. Vajtoj rininë tande e hirin tand e më duket se të pezmatoj. Me ke lanë nji gjendje të mjerueshme e dashun! Vdesin miliona njerëz në ketë luftë, por për mue veç vdekja jote ka kuptim.
4.
Jeta jeme asht bjerrë. Kam arsye të mjaftueshme me vra veten, por ngurroj, pse nji dorë, nji fuqi mistike më ndalë. Në vragën e humbjes tande të pamatë jeta jeme shpirtnore ka pësue shndrrime të thella. Në lojën e mshehtë mes ligshtisë dhe guximit, mes dyshimit dhe besimit në Zotin, e njoh veten ma pak, por nji gja e di me siguri, lakmoj i zhuritun vdekjen. Të lutem e dashun, më merr me vete! S’mund të rrnoj pa ty! Më librò! Due me vdekë e me u varrosë së bashkut me ty. Kur të vijë vjeshta, tragjedia e dashunisë sonë do të gjejë plotninë e saj. Atëherë due me u preh nën dhé me ty e s’bashkut me festue përvjetorin e tetë të martesës sonë. Ky asht synimi jem, nuk lakmoj tjetër tashma.
5.
E di, ti don që un ta mbaj veten, që të tregohem i fortë para njerzve, siç e lypin doket e vendit tonë, si e kërkon edukata dhe krenija jote. Ti e din, edhe un jam kryenaltë e dashun, por ti s’e ke përjetue çka don me thanë me humbë njeriun ma të dashun tandin, shokun e jetës. Ti ke braktisë për mue nanë e babë, ti erdhe në shtëpinë teme e un s’të deshta vetëm si gruen teme, ti ishe për mue e shtrenjtë si fëmija jem, pse ishe ma se dhjetë vjet ma e re se un. Ti e din e dashtun sa të lidhun ishim me njeni-tjetrin, gjatë martesës sonë s’ka pasë as tri net që njeni nesh të flente jashtë e të ketë lanë tjetrin vetëm në shtëpi. Edhe në klinikë, ku u shtërngove me u shtrue prej sëmundjes, un fleja së bashku me djalin në të njejtin mjedis me ty, të rrinim te kryet e s’të braktisëm deri në fund. Ishim shumë të lidhun me njeni-tjetrin, nuk kishim asnji mik ma të mirë se njeni-tjetrin, ne mvareshim prej njeni-tjetrit.
Kishte me na çue shumë larg me dashtë me tregue arsyet që kushtëzuen gjendjen tonë të pazakontë gjatë martesës, asht fakt se ti s’kishe kend tjetër përposë mejet për me folë lirshëm. Shtegun që ti kërkove s’e gjete, dera e shtëpisë prindnore të mbeti e mbyllun. Pse ti për mue braktise shtëpinë e prindve e mue më dhe provën e nji dashunije të madhe, tek un ti kërkoje mbrojtje e un me mend dhe me shpirt ta jepja, ti m’a çilje zemrën e un isha vullnetmirë që besimin tand me e shpërblye me miqsi të kulluet… këto janë hallka të nji vargoni të pashkëputshuem e dashun, a mund të mos m’i mbushin sytë me lotë këto gjana?
6.
Dhoma m’u ngushtue. Fillova me ec nalt e poshtë, kisha nevojë për ajr e nisa me rendë nëpër shtëpi. U turra në banjë, prej aty në kuzhinë, madje nalt në dhomën e vogël si kullë, mandej poshtë në odën e ndejes e rishtas në dhomën e gjumit. Nuk gjeja qetësi. Rrëmova në sirtaret poshtë, pashë dhe putha bordurat e këpucëve tueja, kërkova prap dhe gjeta letrat tona të dashunisë. Shtëpija filloi me m’u sjellë.
7.
Tani jam pa shtëpi, por shpejt, kur të jem sistemue, kam me të ngritë nji altar. Sendet e tueja s’kanë me m’mungue, mbasi kam mbledhë mjaftueshëm. Edhe dje nuk u largova duerbosh prej shtëpijet e dashun! Mora me vete nji dhanti të paçmueshme që ishte e shtrenjtë për të dy: letrat tona të dashunisë.
8.
Herën e kalueme u ktheva së bashkut me ty në qytet. Dje e bana rrugën e kthimit vetëm. Qava gjithë kohën në makinën bosh. Nuk kisha turp prej lotëve, pse krenija m’i kishte lanë të lira. Ndihesha i plaçkitun, por lotët më thonin se Ai që më dha aq shumë të mira, nuk mundet me m’i marrë rishtas përgjithmonë. Ti ishe për mue dhanti e jetës e un due që dhantija jeme të më kthehet prap prej Dhuruesit të madh. S’kam kundërishtim, për mue asht njilloj, si të ngjallesh ti, si të vdes un. Due me të pa rishtas e mandej me të ndejt krah besnik. Dje qava shumë, por i dhashë lamtumirën shtëpisë sonë e jo ty. Në shtëpinë tonë due me u kthye prap me ty i vdekun e në livadhin tonë të rrethuem prej pemësh due me ndërtue një kriptë për ne të dy. Dashnia nuk ka fe dhe vorri ynë nuk duhet t’ia dijë për këtë mospërkim. Ky vendim asht nji përshendetje prej meje e prej shtëpisë sonë për ty në këtë letër.
9.
Shumë shpirtna jetojnë tek un. Ata përbûjnë tek un rrokopujë, njeni mbi tjetrin, e s’më lanë të qetë. Njeni prej shpirtnave të mij zhaurinë si Deti i Veriut. Gjithmonë stuhi mbas stuhijet. Thellë ai ruen bruztinë që përpin me rreshk prej qiellit dhe e thith plotsisht në rrymat e veta të ftohta. Jeton i ndamë prej shpirtnave tjerë, siç jeton deti i ngrimë i ndamë prej detnave tjerë, pa fis e pa vllazni, me mallin e prushit të nxehtë, me mallin e diellit…
10.
S’praj tue i thanë vetes se m’ka ndodhë nji padrejtësi e madhe dhe në fund të fundit e ngarkoj Zotin me përgjegjësi për këtë fatkeqësi temen. Sa ma i madh asht dëshpërimi jem, aq ma fort dyshoj në ekzistencën e tij, pse në fund të fundit besimin te Zoti ia atribuoj thjesht nji cilësise së ulët të njeriut, frikës së tij. Padyshim e dashun! Në orët e qeta ndërhyn pajtimtare dashunia jote dhe un mandej arsyetoj: njeriu s’e njeh Zotin pse asht frikacak, por pse Zoti e ka krijue atë frikacak në mënyrë që ai ta njohin. E mbërrij kështu në përfundimin se nuk ekzistojnë ateistat e vërtetë. Po çka më hyn në punë kjo gja, e dashun! Kjo bindje s’ma fashitë dhimbjen teme, pse asnji Zot s’mundet me m’dhanë çka kam humbë me ty. /Peizazhe të fjalës/Telegrafi.com/KultPlus.com
Kancelarja gjermane Angela Merkel në një intervistë për televizionin ARD ka mbrojtur strategjinë e saj të vaksinimit. Ajo me këtë rast tregon se deri kur të gjithë gjermanët do të mund të vaksinohen – dhe çfarë ndodh nëse dikush nuk dëshiron ta bëjë këtë.
Kjo intervistë vjen më shumë se dy vite nga intervista e fundit televizive që ka dhënë kancelarja, në vitin 2018.
Merkel fillimisht hodhi poshtë fjalën “privilegje” për njerëzit e vaksinuar, duke deklaruar se ato nuk ishin privilegje por shprehje e “jetës normale”, e cila do të kthehet një ditë. Megjithatë, ajo ka pranuar se njerëzit që nuk duan të vaksinohen mund të mos jenë në gjendje t`i bëjnë disa gjëra pastaj. Konkretisht ajo ka thënë:
“Unë mendoj se pasi që më vonë u bëjmë një ofertë shumë njerëzve që të vaksinohen dhe një numër njerëzish thonë se nuk ekziston detyrimi për t`u vaksinuar, prandaj nuk duan të vaksinohen. Atëherë mbase duhet të bëjmë dallimin dhe të themi se nëse nuk e dëshiron vaksinimin, as ti nuk mund të bësh gjëra të caktuara”.
Ky deklarim i kancelares ka ngjallur debat në Gjermani.
Vendimi për të këmbëngulur në përmbushjen e kritereve të nevojshme për miratimin e vaksinave nuk ishte “gabim”, ka thënë Merkel të martën në mbrëmje në televizionin ARD. Lidhur me vaksinën ruse Sputnik V, ajo është shprehur se çdo vaksinë është “mirëpritur ngrohtësisht” në Bashkimin Evropian (BE), me kusht që të miratohet nga Agjencia e Barnave e BE-së.
“Ne nuk mund të kemi plan të ngurtë vaksinimi” është shprehur Merkel, duke mbrojtur veprimin e Qeverisë Federale dhe të landeve. Plani duhet të përshtatet në mënyrë dinamike.
“Ne po luftojmë për besimin në këto vaksina”, ka theksuar Kancelarja. Pas samitit lidhur me vaksinimin të hënën në mbrëmje, kishte pasur kritika drejt saj, veçanërisht nga opozita. Të Gjelbrit, e Majta dhe FDP e konsiderojnë takimin si të dështuar.
Lidhur me bisedimet e ardhshme në nivelin federatë – republika federale (lande) të paraparë për 10 shkurt dhe relaksimin e mundshëm të masave, Merkel tha se perspektiva e hapjes nuk bazohet në një datë, por në vlera. Bëhet fjalë për numrin e infeksioneve, ngarkesën e njësive të kujdesit intensiv dhe përqindjen e mutacioneve.
“Për fat të mirë, vlerat po bien” është shprehur Merkel. Tani ka 50 qarqe ose qytete që kanë incidencën shtatë-ditore prej më pak se 50./alb/KultPlus.com
Ukshin Hoti ka qenë dhe do të mbetet një ndër figurat më të fuqishme të rezistencës në vitet më të vështira për Kosovën. Ai ishtendër intelektualët dhe veprimtarët më të shquar kosovarë.
KultPlus më poshtë ju sjellë një nga fragmentet e tij më të njohur.
“Edhe nëse ky qe fati im, unë pajtohem me të, pavarësisht nga çmimi që mund ta paguaj, sepse fëmijët e mi dhe jo unë vetë, janë kuptimi i jetës sime. Atdheu e fiton kuptimin me ta dhe jo pa ta, pasi që për atdheun mund të luftohet vetëm në emër të njerëzores dhe kurrsesi ndryshe.”/ KultPlus.com
“Aman doktor!” është një prej këngëve që në vitet ’20-’40 është kënduar nga një këngëtare shqiptare në Amerikë e identifikuar si Sarah Behar.
Sipas “Canary Records”, në pronësi të Ian Nagoski, një kërkues muzikor dhe producent që jeton në Baltimore të SHBA mes përmbledhjeve që ai ka gjetur është edhe disku “No news from tomorrow”, që përfshin regjistrimin e tre grave.
Bëhet fjalë për Amalia Bakas e lindur në një komunitet hebre romaniote në Janinë të Greqisë që u transferua në moshën e adoleshencës në SHBA në vitin 1912 dhe kaloi dekada duke punuar si këngëtare në klub nate. Victoria Hazan nga Turqia që emigroi në SHBA në vitin 1922 dhe kryesisht këndoi në sinagogën e saj ndërsa e treta është Sarah Behar që për Nagoskin është paksa mister pasi në kohën e saj janë tre emra të regjistruar me këtë emër, por nisur nga këngët e kënduara shqip mund të ketë qenë nga Shqipëria. “Ne thjesht nuk e kemi idenë se kush është ajo, pesë minuta nga zëri i saj kjo është ajo që kemi nga regjistrimet e saj”, thotë Ian./diasporashqiptare/KultPlus.com
Dritëro Angolli pati një lidhje të veçantë shpirtërore me Arbëreshët, të cilën e ka manifestuar në krijimtari, epistolarin e vet me miqtë arbëreshë, si dhe në veprimtarinë e tij si drejtues i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë.
Ishte viti 1988, pikërisht 30 gusht 1988. Po afrohej 500- vjetori i themelimit të Horës së Arbëreshëve (italisht Piana degli Albanesi). Për kremtimin e kësaj ngjarjeje historike qenë organizuar nisma që do të mbeteshin të paharrueshme për arbëreshët: një festë popullore në të cilën morën pjesë grupe folkloristike të ardhura nga të gjitha arealet shqipfolëse të Italisë dhe nga Ballkani, ekspozita pikture, një konferencë ndërkombëtare në të cilën referuan albanologë të ardhur nga vende të ndryshme të botës: nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe nga Europa. Sigurisht nuk munguan edhe përfaqësimet e qendrave kërkimore shqiptare, midis të cilave dalloheshin ato të Universitetit të Tiranës e të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, si edhe delegacioni i rëndësishëm dhe prestigjioz i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë.
Delegacioni kryesohej nga një intelektual i shquar, emri i të cilit ishte tashmë mjaft i njohur për shumë nga të rinjtë arbëreshë që i ishin qasur letërsisë shqiptare dhe që zienin nga mendimi se, së afërmi, do ta takonin.
Emocione të forta, por edhe drojë e madhe përballë një autoriteti të padiskutueshëm e një personaliteti të shquar sikundër ishte ai i Dritëro Agollit. Së paku këto ishin ndjenjat që unë vetë provoja, duke konsideruar se nuk kisha pasur kënaqësinë për ta takuar personalisht autorin e veprave aq të famshme, disa nga më të arrirat e letërsisë bashkëkohore shqiptare. Ndër organizatorët zotëronte ankthi i pritjes së ditës në të cilën, më në fund, do të takoheshim me këto personalitete. Për arbëreshët, që në atë përvjetor të rëndësishëm ia kishin dalë t’i bashkonin shqiptarët e Republikës së Shqipërisë, të Kosovës, të Maqedonisë, të Greqisë dhe albanologë të shquar si amerikani Eric Pratt Hamp ose sovjetikja Agnija Desnitskaja, ishte një sukses me domethënie të madhe simbolike, ishte gati si një njoftim i asaj që pak vite më vonë do të ndodhte pashmangshëm me rënien e perdes së hekurt.
Fjalimi përurues i Dritëro Agollit qe shumë i efektshëm, zgjoi reagime veçanërisht pozitive një nga konsideratat e gjata të tij në të cilën ngërthente me vizionin jashtëzakonisht të kthjellët e largpamës karakterin dallues të atij fenomeni sociologjik e kulturor që, pak më shumë se një dhjetëvjeçar më parë, Pier Paolo Pasolini e kishte përkufizuar “mrekullia antropologjike e arbëreshëve”.
Fjalimi i Dritëro Agollit
“Arbëreshët janë bijtë tanë, nëse marrim parasysh faktin se nënë e tyre e lashtë është Shqipëria. Në të njëjtin kohë ata, për sa u përket zakoneve, riteve, trashëgimisë kulturore e materiale dhe gjuhës, janë edhe pararendësit tanë, sepse na japin mundësinë të njohim mënyrën e jetesës së shqiptarëve në Shqipërinë e shekullit XV, d.m.th. fëmijërinë tonë. Kjo nuk do të thotë aspak se ne do të jemi të prirur ta konsiderojmë Horën si një specie të muzeut ku të zhvillohen kërkime mbi gjuhën dhe zakonet, ku të shkojmë për të kërkuar fosile të qytetërimit tonë. Përkundrazi, ne urojmë ta shohim Pianën në lulëzim të përhershëm, në një zhvillim ekonomik e kulturor në gjirin e shoqërisë italiane, për të ruajtur identitetin e vet, pa zgjedhur izolimin. Kultura europiane, sikundër pohon një shkrimtar i njohur, është Promete, Faust e Sizif njëkohësisht. Por unë shtoj: të jetosh në mesin e saj do të thotë të dish edhe të mbrohesh për të mos u asimiluar, po edhe për t’u pasuruar e për të mos u vjetruar.”/ KultPlus.com
