Muharrem Qena dhe Melihate Ajeti janë çifti i njohur shqiptar që i kanë kushtuar pothuajse tëre jetën e tyre skenës artistike, shkruan KultPlus.
Muharrem Qena ka shkrirë talentin e tij prej regjisori, aktori, shkrimtari dhe këngëtari. Karriera e tij regjisoriale numëron deri në 200 shfaqje teatrale.
Bashkëshortja e tij, Melihate Ajeti- Qena ka qenë një figurë e shquar për bukurinë e talentin e saj të rrallë në aktrim, të cilin e demonstroi në teatër e film për 60 vite.
Ata të dy i kanë dhënë aq shumë artit shqiptar sa që edhe sot kujtohen për veçantitë e tyre artistike. KultPlus ju sjell një fotografi të rrallë të këtij çifti./ KultPlus.com
Princi Vilhelm Vidi arriti në Durrës më 7 mars 1914 në orën 3 pasdite.
Rrethet patriotike si dhe përkrahësit e tjerë të Vidit nga radhët e çifligarëve e pritën me entuziazëm ardhjen e tij në Shqipëri, me bindjen se ai do të realizonte aspiratat e tyre nacionale e shoqërore. Për kryeqytet të Shqipërisë Princ Vidi zgjodhi pikërisht Durrësin, ku edhe kishte ndikim të fortë Esat Pashë Toptan. Princi Vid ishte princ i Shqipërisë për 6 muaj, që nga viti 1914 deri më 3 shtator të vitit 1914
KultPlus, sot ju sjell një fotografi pikërisht nga viti i ardhjes së Princit Vid në Durrës, ndërsa Isa Boletini me plisin në kokë e me hijen e një patrioti ndan një përshëndetje me princin./ KultPlus.com
Filmi ‘Stuntwomen’ nga Elena Avdija ka fituar çmimin ‘Dokumentari në i mirë’ në Akademinë Zvicrane të Filmit, shkruan KultPlus.
Lajmin e ka bërë të ditur vetë Avdija nëpërmjet një postimi në Facebook.
“Filmi ynë ‘Stuntwomen’ fitoi çmimin e Akademisë zvicerane për dokumentarin më të mirë 2023! Faleminderit të gjithëve për mesazhet dhe inkurajimin tuaj! Ende rri pezull mbi këtë natë të mrekullueshme të çmimeve! Faleminderit për Akademinë e Çmimeve të Filmit Zviceran! Natën e Çmimeve! Faleminderit Akademisë së Çmimeve të Filmit Zviceran!”, ka shkruar Avdija./ KultPlus.com
Filmi kosovar ‘Motër’ i regjisores Dorentina Imeri ka fituar çmimin ‘The Foreign Visa Award’ në festivalin e filmit në Friburg, shkruan KultPlus.
Filmi i metrazhit të shkurtër ka të bëjë me një familje shqiptare dhe vështirësitë e tyre për tú integruar në Zvicës. Në film shprehet sakrifica e motrës më të madhe për të ndihmuar familjen dhe për t’i vënë përgjegjësitë e të tjerëve para dëshirave të saj.
Ndërkaq ky çmim iu nda nga juria e përbërë nga Ion Gnatiuc, Ana-felicia Scutelnicu, Eugeniu Popovici dhe Valentina Iusuphodjaev./ KultPlus.com
Në Prishtinë botohet monografia për “Rilindasin e fundit” Thoma Kacori
Vepra “Ndriçime për Thoma Kacorin” e prof. Mimoza Hasani-Pllana mbetet me rëndësi të themi që në krye të herës se argumenti i zgjedhur prej saj është atipik, për arsye se Thoma Kacorrin mund ta konsiderojmë pa mëdyshje si “Rilindasin e fundit” (Akademik Stefan Çapaliku).
Vepra studimore për Thoma Kacorin, atdhetarin, shkrimtarin, përkthyesin dhe profesorin e parë universitar të gjuhës dhe letërsisë shqipe në Sofje të Bullgarisë, botohet në Prishtinë nga autorja Mimoza Hasani-Pllana. Duke pasur parasysh veprimtarinë e gjerë kulturore, letrare, eseistike dhe të mësimdhënies, libri studimor është strukturuar në tri rrafshe: 1. Kontributi i Thoma Kacorit në shoqërinë shqiptare të Sofjes; 2. Kontributi i Thoma Kacorit në hartimin e fjalorit bullgarisht-shqip dhe librave universitar për mësimin e gjuhës shqipe nga gjuha bullgare dhe angleze dhe 3. Vepra letrare e Thoma Kacorit (fabula, tregime, romane, poezi).
Thoma Kacori me familje
Profesor Dhimitri Bello, si një prej bashkëpunëtorëve dhe miqve të njohur të Kacorit, recensent i monografisë, vlerëson se libri që na sjell studiuesja Mimoza Hasani-Pllana i cili i kushtohet njërit prej albanologëve më të mirë e më të njohur që jetoi dhe punoi në Sofje të Bullgarisë deri në fund të jetës së vet, përmban vlera njohëse për të gjithë ata që e njohin ose nuk e njohin si emër, dinë ose nuk dinë thuajse asgjë për jetën dhe veprën e Thoma Kacorit. Profesor Bello, vë në pah se në këtë libër gjejmë pjesë njohëse për dy fshatrat, Arbanasi (që mendohet se është themeluar nga komunitei shqiptar në Bullgari) dhe Mandrica që edhe sot kemi shqiptarë të vendosur atje prej shumë kohësh; veprimtari të kolonisë së Sofjes me biografi të shkurtër të disa prej tyre; një fjalor i rëndësishëm bullgarisht-shqip të gjetur në Malin e Shenjtë; pjesë nga veprat e tij artistike në poezi dhe prozë etj. Pavarësisht se veprimtaria e tij është mjaft e gjerë dhe e gjithanshme, sidomos pjesa që lidhet me gjuhën shqipe, si lektor dhe studiues i saj, Bello vlerëson se vepra e Hasani-Pllanës ndriçon mjaft pjesë të jetës së tij. Një libër i tillë i ka munguar publikut shqiptar, me bindjen se ky do jetë vetëm fillimi, vlerëson ai. Tutje në recensën e tij, profesor Bello shton se shfletimi i këtij libri e ktheu vite më parë dhe nëpërmjet rreshtave kujtoi fytyrën e dashur e gjithmonë të buzëqeshur të Thomait, duke vë në dijeni se me Thoma Kacorin ishte njohur gjatë studimeve universitare dhe doktorale në Bullgari (prej vitit 1993), dhe se kishte vazhduar miqësinë edhe pas kthimit në Shqipëri, deri në fund të jetës së tij. “Profesor Kacori është njeriu që së bashku me miken dhe bashkëpunëtoren e tij, njëkohësisht udhëheqësen time shkencore, Prof. Petja Asenova, më ka përkrahur dhe ndihmuar me shumë materiale gjuhësore që më duheshin për temën doktorale, por edhe si lektor i gjuhës shqipe në Bullgari. Dhoma e tij e punës, e rrethuar në të gjitha anët me bibliotekën që përmbante me mijëra kopje librash, u bë burimi im i informacionit dhe plotësimit me literaturë”, kujton profesor Dhimitri Bello.
Thoma Kacori
Ndërsa akademik Stefan Çapaliku, vepra letrare e të cilit është përkthyer dhe promovuar në gjuhën bullgare, e që po ashtu është recensent i monografisë “Ndriçime për Thoma Kacorin”, potencon se Thoma Kacori pak i njohur ndër shqiptarë, ishte një figurë ndriçuese sidomos për koloninë historike të shqiptarëve të Bullgarisë. Ai veproi ndër kohë relativisht të vështira dhe të pafavorshme për të mbajtur gjallë relatat historike mes popullit shqiptar dhe atij bullgar, duke u përpjekur me vepra humane dhe vepra letrare ta forconte dhe ta nxiste këtë marrëdhënie. Ndaj, duke shqyrtuar nga afër veprën e prof. Mimoza Hasani-Pllana mbetet me rëndësi të themi që në krye të herës se argumenti i zgjedhur prej saj është atipik, për arsye se Thoma Kacorrin mund ta konsiderojmë pa mëdyshje si “Rilindasin e fundit”. Çapaliku shton se autoria e ka rrokur krejtësisht argumentin antropologjik të quajtur “Thoma Kacorri” dhe ia ka dalë të ndërtojë një tekst që i nxit lexuesit kurreshtjen për njohjen në themel të kësaj figure simpatike. Ajo përdor teknologjinë e pozitivizmit, duke ia dalë që ta shpjegojë veprën e Thoma Kacorrit nëpërmjet jetës së tij. Gjithashtu, autoria është treguar mjaft e kujdesshme ta vështrojë figurën brenda kontekstit politiko-historik të kohës kur veproi Kacori. Autoria është e ndërgjegjshme për funksionalitetin e letërsisë dhe filologjisë së Thoma Kacorrit dhe ndaj mbështetet fort në analizën përmbajtësore të këtyre veprave, vlerëson Çapaliku.
Monografia “Ndriçime për Thoma Kacorin” është botuar nga shtëpi botuese OLYMP në Prishtinë me përkrahjen e Këshillit të librit, në Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit. / KultPlus.com
Si çdo gjeni tjetër i artit, edhe jeta e Ludwig van Beethoven është e mbushur me sekrete, të panjohura, të vërteta të aluduara dhe mite, të cilat nuk e komprometojnë krijimtarinë e tij, as nuk e zbehin shkëlqimin e yjësisë ku ata shndrisin përgjithmonshmërinë.
Por thjeshtë, na japin mundësi të kuptojmë se çdonjëri nga ne, veçanërisht, të zgjedhurit të lindin të “pavdekshëm”, janë tokësor aq sa janë edhe qiellor. Shpesh fama dhe gjenialiteti i tyre ka shërbyer si një koracë mbrojtëse e padepërtueshme dhe kjo i ka lënë ata të qetë në gjumin e përjetësisë. Por vjen koha kur njeriu i zakonshëm kërkon të ngjashmen e tyre edhe tek njerëzit e jashtëzakonshëm, qofshin këta artistë, borrështetas, ushtarakë, eksploratorë apo edhe pretendues të froneve hyjnore.
Por kur lindi ai, Ludwig van Beethoven?
Ludwig van Beethoven ka lindur në Bon më 15, 16 apo 17 Dhjetor? Burime të ndryshme nuk ofrojnë sigurinë e datës së saktë, kur u lind kompozitori i madh. Por bien dakord për 17 dhjetorin 1770, datën e pagëzimit. Fëmija çudibërës, i’u nënshtrua një disipline të rreptë, e cila, siç ndodh shpesh me mrekullitë e fëmijëve, i kushtëzoi moshën dhe tërë jetën.
Përbindësh i talentit … dhe jo vetëm .
Ludwig van Beethoven arriti të vendoste veten si një nga artistët më të mëdhenj të kohërave, pavarësisht të metave të tij të karakterit. Ai kurrë nuk kishte qenë një bukurosh. Në fëmijëri atë e quanin Der Spagnol (Spanjisht), për shkak të fytyrës së tij të ullinjtë. Ishte shtatshkurtër, jo më shumë se një e gjashtëdhjetë e pesë metra i gjatë, i gjerë në shpatulla, me kokë të madhe dhe flokë të rrëmujshëm, dhëmbë të dalë, një hundë të vogël të rrumbullakosur, gjithashtu pështynte kudo. I ngathët në lëvizjet e tij, ai vazhdimisht rrëzohej dhe thyente objektet që prekte. Kurrë nuk mësoi të kërcejë, dhe gjithmonë e priste veten gjatë rruajtjes.
Kalitja
Ai ishte i zymtë dhe i dyshimtë, i ndjeshëm, mizantrop dhe i fiksuar në atë se të gjithë donin ta mashtronin. Shquhej për një sjellje jo të mirë dhe ishte aspak tërheqës. Ai gjithmonë harronte gjithçka. Kishte zemërime të pakuptimta dhe nganjëherë kishte marrëdhënie korrektësie të dyshimtë me botuesit. Një beqar i përjetshëm. Jetoi në një konfuzion të papërshkrueshëm, veçanërisht pasi nuk kishte asnjë shërbëtor të gatshëm të toleronte nervozizmin e tij.
Muzika i dilte nga zemra
Gjithmonë është spekuluar për sëmundjet e shumta që kompozitori kishte vuajtur që në rini, nga astma në sindromën e zorrëve të irrituar, nga sëmundja e veshkave deri te ciroza e mëlçisë. Dhe historianët kanë pyetur gjithashtu se si sëmundjet fizike të muzikantit, mund të kishin ndikuar në artin e tij. Hipoteza e 3 studiuesve është se ritmet e disa prej kompozimeve të tij më të famshme dhe prekëse, do të ndikoheshin thellësisht nga aritmitë kardiake, nga të cilat ndoshta vuante kompozitori.
Ai ishte vërtet i shurdhër?
Tashmë në të tridhjetat, ai deklaroi se kishte vështirësi të kuptonte fjalët e një personi që fliste me zë të ulët. Për të dëgjuar aktorët në teatër, ai u detyrua të afrohej me orkestrën. Megjithatë, shurdhimi në rritje, e degdisi atë në një gjendje të thellë depresive, e cila në vitin 1802 e çoi në një tentativë për vetëvrasje. Për shkak të problemeve të dëgjimit, Beethoven u izolua në mënyrë progresive nga njerëzit përreth tij, duke kompromentuar shumë marrëdhënie shoqërore dhe emocionale. Në vitin 1819, tetë vjet para vdekjes së tij, ai ishte plotësisht i shurdhër. Pavarësisht kësaj, Beethoven vazhdoi të kompozonte: E famshja Simfonia e Nëntë me Odën e Gëzimit, u shkruan në vitin 1824, duke sjellë jo një muzikë dëgjimi se sa një shpërthim shpirti.
Gjeniu dhe rregullsia
Gazetari amerikan, Mason Midnight Currey mblodhi detaje biografike të 168 artistëve, duke treguar se të gjithë, madje edhe ata që konsideroheshin të pabindur dhe instiktivë, ndoqën një program specifik. Stili i jetës së Ludwig van Beethoven, veçanërisht vitet e fundit, ishte shumë i rregullt. Por në periudha të tjera, Beethoven kompozonte madje deri në dy të mëngjesit. Gjithmonë duke ndjekur një orar të rreptë.
Gjeni falë sifilizit?
Sipas studiuesit, Deborah Hayden, sifiliz, prej të cilit shumë personazhe në histori ishin prekur ndoshta, nga Abraham Lincoln te Friedrich Nietzsche dhe Oscar Wilde, mund të shpjegonte gjenialitetin ose çmendurinë e tyre. Euforia sifilitike mund të ketë amplifikuar gjenialitetin krijues të Ludwig van Beethoven dhe të shumë personazheve të tjerë të cilët, si ai, ishin prekur nga e ashtuquajtura sëmundje franceze. Teza, e përfshirë në një libër nga Hayden, nuk është konfirmuar kurrë. Sidoqoftë, studime të tjera tregojnë se Beethoven vuante nga çrregullimi bipolar .
Ai nuk është një romantik
Beethoven ishte mendimtari më i frikshëm muzikor. Shumë kanë dashur të shohin tek ai urën midis periudhave klasike dhe romantike, por është vetëm një etiketë e përshtatshme, dhe jo shumë e saktë. Në realitet, ka shumë pak romantik në muzikën e tij. “Beethoven nuk fliste gjuhën e romantikëve”, shkroi Harold C. Schonberg . “Ai filloi të kompozonte në traditën klasike dhe më pas shkoi përtej kohës dhe hapësirës, duke përdorur një gjuhë që ai vetë e kishte falsifikuar. Një gjuhë e ngjeshur, enigmatike dhe shpërthyese, e shprehur në forma të sajuara prej tij”.
Revolucionar
Karakteristikë që e dallonte Beethoven nga të gjithë muzikantët e tjerë që i paraprinë, përveç gjenialitetit dhe forcës së tij të pakonkurrueshme, ishte ajo që ai e konsideronte veten artist dhe mbronte të drejtat e tij si artist. Ai ishte një artist, një krijues, dhe për këtë arsye ishte superior ndaj mbretërve dhe fisnikëve. Ai kishte një konceptim revolucionar të shoqërisë dhe ide romantike rreth muzikës. “Ajo që kam në zemrën time duhet të dalë dhe kështu e shkruaj”, i tha ai dishepullit Carl Czerny. Mozart nuk do ta kishte ëndërruar kurrë të thoshte një gjë të tillë, as Haydn apo Bach.
Vdiq nga plumbi?
Në të vërtetë jo. Për disa ishte faji i një vaji të njomur, pas një operacioni kirurgjikal. Për të tjerët, nga një kupë prej së cilës piu kompozitori. Cilado qoftë, përqendrimi i lartë i plumbit që gjendet në trupin e Beethoven shpesh është përmendur si shkaku kryesor i vdekjes së tij në moshën 56-vjeçare. Për të ushqyer edhe më shumë teorinë e vdekjes nga plumbi në gjak, u aludua se përqindja e lartë e këtij vrasësi i shkaktoi atij nervozizëm. Për studiuesit nuk ishte as e re as e panjohur, nervozizmi dhe temperamenti shpërthyes i kompozitorit, bllokimi i veshkave dhe mëlçisë, simptoma që iu shfaqën gjithnjë e më agresive, duke i dëmtuar cilësinë e jetës muzikantit në fundin e jetës. Sidoqoftë, kërkimet nga shkolla e mjekësisë, Mount Sinai në New York, i kanë hedhur poshtë këto hipoteza. Analiza e niveleve të plumbit në kockat e kompozitorit, gjeti një përqendrim shumë të ulët, që të ishte shkaktari i helmimt me pasojë vdekjeje të gjeniut të muzikës. /focus/ KultPlus.com
Me një kërkim të thjeshtë në motorin e kërkimit Google, mund të gjeni qindra dhe madje mijëra foto në pak sekonda. Kjo, natyrisht, nuk ishte gjithmonë kështu. Në një kohë, numri i fotove që qarkullonin në ueb mund të numërohej edhe me gishtat e njërës dorë. Siç ndodhi në fillimet e internetit. Por cila ishte fotoja e parë e ngarkuar ndonjëherë? Çfarëdo që keni në mendjen tuaj, ajo mund të jetë krejtësisht e ndryshme nga realiteti.
E vërteta është se fotoja e parë e publikuar në internet janë katër vajza që pozojnë si naziste para kamerës. Madje është karakteristikë se bëhet fjalë për një foto që i është nënshtruar shumë përpunimit.
Kjo është një foto që i përket grupit muzikor “Les Horrible Cernettes”. Fotoja është bërë në vitin 1992 nga Silvaro de Gennaro, i cili ka punuar në CERN. Ai punoi me Tim Berners-Lee, një nga krijuesit e World Wide Web.
Imazhi nuk u ngarkua plotësisht në rrjetin botëror, por iu nënshtrua përpunimit. Fotografi e modifikoi imazhin në Photoshop për Mac dhe e ruajti atë si një gif. Pastaj Berners dhe partneri i tij i teknologjisë, Jean-Francois Groff e ngarkuan atë në internet./abcnews.al/ KultPlus.com
Sot, kujtojmëlindjen e Vilhelm Vid (Wilehlm Wied), 26 Mars 1876-18 Prill 1945. Princ gjerman nga një familje protestante, i caktuar nga Fuqitë e Mëdha europiane në tetor 1913 në krye të shtetit shqiptar. Një dërgatë nga Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit shkoi më 21 Shkurt 1914 në Nojvid (Neuwed), për t’i ofruar zyrtarisht Vilhelm Vidit fronin e Shqipërisë.
Vilhelm Vidi erdhi në Shqipëri më 7 Mars 1914, në një situatë të ndërlikuar kombëtare dhe ndërkombëtare. Gjatë sundimit gjashtëmujor u përpoq të ruante balancën ndërmjet interesave të Fuqive të Mëdha në Shqipëri. Pas shpërthimit në maj 1914, të Kryengritjes së Shqipërisë së Mesme kundër tij, u detyrua të mbyllej në Durrës, i mbrojtur nga forcat e tij. Me fillimin e Luftës së Parë Botërore në gusht 1914, ekuilibri politik ndërmjet Fuqive të Mëdha europiane u prish dhe Vilhelm Vidi humbi mbështetjen ndërkombëtare. Abdikoi formalisht dhe u detyrua të largohej nga Shqipëria me 3 Shtator 1914. / KultPlus.com
Sot janë shënuar 24 vite që kur forcat serbe kanë vrarë e masakruar 50 anëtarë të familjes Berisha në Suharekë, e mes tyre edhe 11 fëmijë, shkruan KultPlus.
Pas vrasjes, forcat serbe rrëmbyen kufomat dhe i zhdukën ato në përpjekje të zhdukjes së të vërtetës.
E ndërkaq, të vetmit të mbijetuar të asaj masakre mbetën, Shyhrete, Vjollca dhe Gramoz Gashi.
Sot, në përvjetorin e 24-të të kësaj masakre, përmes një postimi në Facebook, Gramoz Gashi ka thënë se nuk do të mjaftojë as një shekull i tërë për të shpjeguar mungesën e familjarëve dhe dëshminë e tyre për atë që ka ndodhur në Kosovë.
Në vijim gjeni postimin e plotë:
12 muaj prej tash do të shënojmë një çerek shekulli nga dita e tmerrit, nga dita kur babi, motra e vëllau ikën. Unë e mami mbijetuam. Jo vetem ata të tre por ikën edhe 46 familjarë tanë. Mbijetuam, une mami dhe gruaja e axhës tonë Shyhretja.
Nuk do të mjaftoj një çerek shekulli e as një shekull i terë për të shpjeguar mungesën e tyre dhe deshminë tonë.
Ne jemi dëshmia e asaj që ndodhi, e të vërtetës së gjenocidit serb mbi Kosovën. Dhe këtë nuk do ta ndryshoj askush asnjëherë, as me marreveshje, as me raporte fallce, as me gjykata të improvizuara.
Ne jemi e vërteta, e Kosovës që i ka mbijetuar gjenocidit, do t’i mbijetoj dhe seciles stuhi./ KultPlus.com
Kur shiu tërsëllin në fytyrën tënde, Dhe e gjithë bota të është qepur pas, Mund të të ofroj një përqafim të ngrohtë Që të ndjesh dashurinë time.
Kur shfaqen hijet e mbrëmjes dhe yjet E kur askënd nuk ke të të fshije lotët, Mund të të shtrëngoj për një milion vjet Që të ndjesh dashurinë time.
E di që mendjen nuk e ke mbledhur ende Por unë kurrë nuk do të të bëja keq, Këtë e kam ditur qysh prej çastit që u takuam Dhe në mendjen time s’ka asnjë dyshim, vendin ku e ke.
Do të vuaja urie, në blu dhe në zi do të nxihesha, Do të zvarritesha për ty, përgjatë rrugës, Nuk ka asgjë të cilën nuk do ta bëja për ty, Që të ndjesh dashurinë time.
Stuhitë po trufullojnë mbi detin zemërak, Dhe mbi rrugën e pendesës, Erërat e ndryshimit po fryjnë të egra dhe të lira, Dhe ti ende nuk ke parë askënd si unë, kurrë!
Mund të të beja të lumtur, ëndrrat t’i përmbushja, Nuk ka asgjë për ty që s’do ta beja. Për ty do të shkoja deri në fund të botës, Që të ndjesh dashurinë time.
Më 16 dhjetor të vitit 1770, në Këln, lindi Ludwig van Beethoven, kompozitor e pianist, figurë e rëndësishme në tranzicionin midis epokave klasike dhe romantike të muzikës, i cili mbetet nga më të famshmit dhe më me ndikim i të gjithë kompozitorëve.
Veprat e tij më të njohura janë 9 simfoni, 5 koncerte për piano, 32 sonata dhe 16 kuartetet, si dhe muzikë dhome, vepra korale dhe këngë.
Beethoven shkoi në Vjenë në 1792; studioi për muzikë, dhe shpejt fitoi reputacion si pianist virtuoz. Në Boston, më 1947, Fan Noli botoi monografinë “Beethoven and the French Revolution” duke mbrojtur argumentin se Revolucioni Francez dhe idetë republikane patën ndikim të thellë në muzikën e Beethovenit.
Noli, i njohur si republican dhe anti-monarkist, thotë se kompozimet më të dobta të Beethovenit janë ato të krijuara në Vienë gjatë periudhës perandorake, kur kompozonte me kontratë për princër e perandorë, thjesht për para.
Biografët thonë se Beethoveni ishte tërhequr nga idealet e Iluminizmit. Në vitin 1804, kur ambiciet perandorake të Napoleonit u bënë të qarta, Beethoven i fshiu fjalët e përkushtimit për Bonapartin nga simfonia e tretë; më vonë ai ndryshoi edhe titullin (Sinfonia heroike për të festuar kujtimin e një njeriu të madh), dhe ia ripërkushtoi atë mbrojtësit të tij, Princit Jozef Franz von Lobkoëitz, në pallatin e të cilit sinfonia e tretë u interpretua për herë të pare.
Beethoven jetoi në Vjenë deri në vdekjen e tij më 26 mars 1827. Në dekadën e fundit të jetës ai u bë thuajse krejtësisht i shurdhër; u tërhoq nga jeta publike, por vazhdoi të kompozonte. Kritikët thonë se shumë nga veprat e tij më të admiruara vijnë pikërisht nga kjo periudhë nën ndikimin perandorak. / KultPlus.com
Melihate Ajeti lindi më 9 tetor 1935 në Prishtinë; vdiq më 26 mars 2005 në Prishtinë. Semimaturën e kreu në Prishtinë. Vijoi shkollën e aktrimit në Prishtinë dhe bëri një specializim në Paris (Comedia Française). Aktorja numër një e teatrit Prishtinas. E nisi aktrimin si 16 vjeçare më 1951 në Teatrin Krahinor të Kosovës dhe shkriu në skenë 180 role kryesore me të cilat dëshmoi talentin, bukurinë e kapacitetin e madh prej aktoreje: Zullumqari, Vajza pa pajë, Zonja me kamelie, Besa, Sikur të isha djalë, Halili e Hajrija, Erveheja, Hanka, Hamleti, Shtetrrethimi, Othello, Ana Karenina, Vdekja e një mbretëreshe, Svinga e Gjallë, Magbethi, Antigona, etj.
La gjurmë të pashlyera edhe në kinematografin Kosovare e Jugosllave: Uka i Bjeshkëve të nemuna, Buka, Zonja me kamelie, Etja, Trimi, Lepuri me 5 këmbë, Era e Lisi, Erveheja, Kur Pranvera vonohet, Të ngujuarit, E shtëna në ajër, Othello, Përroi vërshues, Migjeni, Gjurmët e bardha, Magbethi, Dorotej, etj.
Shpërblimet e lëvdatat e panumërta: Për Zonjën me Kamelie – Shpërblimi i dhjetorit (1963). Joakim Vujic (1972) dhe (1975) për Hajrijën dhe Svingën. Shpërblimi i Shoqatës së Artistëve të Jugosllavisë për Ervehen (1971). Çmimi më i lartë i punës (1976). Më 1985 shpërblimi i parë për rol femre në “Shtetrrethimin” në festivalin Joakim Vujic.
Këto janë vetëm disa mirënjohje që dëshmojnë se Melihate Ajeti, nga femrat tona e para e më të merituara – Doajenja e Teatrit Kombëtar të Kosovës – Primadona e skenës shqiptare.
Sot përkujtohet protesta e parë antikomuniste në Shqipëri më 26 mars 1990, Kavajë i Murit të Berlinit dhe një sërë ndryshimesh radikale politike, që ndodhën në vitet 1989-1990 në Bllokun Lindor kanë patur ndikim edhe në jetën politike shqiptare.
Protesta e parë kundër regjimit komunist në Shqipëri u zhvillua më 26 mars 1990 në qytetin e Kavajës. Kjo protestë erdhi si pasojë e ngjarjeve të një dite më parë, më 25 mars 1990, në stadiumin “Besa” gjatë ndeshjes Besa-Partizani, ku shumë të rinj shpërthyen në thirrje kundër regjimit komunist. Gjatë kësaj proteste u arrestuan shumë të rinj.
Më 26 mars 1990 një numër i madh njerëzish iu drejtua rajonit të policisë me thirrjet “Lironi shokët tanë”, “Poshtë Diktatura”, “Liri, Demokraci”. Kjo protestë i hapi rrugën zhvillimeve të reja në vend./ KultPlus.com
Sot është shënuar 24 vjetori i Masakrës së familjes Berisha në Suharekë, ku forcat serbe masakruan 50 antarë të kësaj familje, prej të cilëve 11 ishin fëmijë, përcjellë KultPlus.
Pas vrasjeve të kryera, serbët me qëllim të zhdukes së gjurmëve kishin rrëmbyer kufomat e antarëve të familjes Berisha.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka deklaruar se kjo e vërtetë kriminale e shtetit të Serbisë, nuk mund të zhduket e as nuk mund të harrohet.
“Para 24 vitesh, forcat serbe vranë dhe masakruan 50 anëtarë të familjes Berisha në Suharekë. Mes tyre edhe 11 fëmijë. Pas vrasjeve, rrëmbyen edhe kufomat. Zhdukën kufomat, në përpjekje të zhdukjes të së vërtetës.
Por kjo e vërtetë kriminale e shtetit të Serbisë, nuk mund të zhduket e as harrohet. Kjo është e kaluara jonë e cila nuk kalon.’’, është shprehur Kurti në facebook.
Kryeministri kurti më tutje ka thënë se u përkulet të gjithë atyre të cilët u bënë flijë për lirinë e vendit dhe para familjarëve të cilët i mbijetuan kësaj masakre.
“U përkulemi për forcën e pashembullt të mbijetuarve të vetëm të kësaj masakre, zonjës Shyhrete, zonjës Vjollca dhe Gramozit.
Përkulemi me nderim të përjetshëm para të gjithë atyre që u flijuan.
I përjetshëm qoftë kujtimi për ta!”, ka thënë Kurti.
Sot është shënuar 24 vjetori i masakrave të kryera nga Serbia edhe në fshatrat e Krushës së Madhe, ku mbetën të vrarë 243 persona, dhe Krushës së Vogël ku mbetën të vrarë 113 persona/KultPlus.com
Vetëm një shkrimtar si Orhan Pamuk, mund të shkruante romanin e madh politik të “murtajës” bashkëkohore. Jemi në Minger, një ishull imagjinar përgjatë rrugës midis Stambollit dhe Aleksandrisë në Egjipt. Ngjarjet zhvillohen midis sulltanëve, pashallarëve, burokratëve dhe princeshave, në grahmat e fundit të Perandorisë Osmane, të tronditur nga Murtaja e Zezë.
Por duket sikur ato ngjarje të viteve të para të shekullit të kaluar flasin për ne, për regjimet autoritare dhe për demokracitë tona të brishta. Ndoshta sepse “qendra sekrete” në librin “Netët e murtajës”, i sapo-botuar në Itali nga Einaudi, merret me lidhjet e shkurtra midis të mundshmes dhe së vërtetës, midis trillimit letrar dhe të vërtetës historike, midis shpikjes narrative të projektuara në një epokë të largët dhe evokimit të vazhdueshëm për të pasur një referencë ndaj ngjarjeve aktuale, të karakterizuara nga pandemia, karantinat dhe tërmetet në gjeografinë politike.
“Arti i romanit, bazohet në aftësinë për të treguar historitë tona, sikur të ishin të të tjerëve,dhe për të treguar historitë e të tjerëve sikur të ishin tonat”- thotë në një rast një nga personazhet e Pamuk. Largimet dhe mohimet, kufizimet dhe izolimi, rebelimet, kulmet e autoritarizmit, burokracitë, radikalizmi fetar dhe nacionalist.
Dhe pastaj është frika, ko sëmundja e shpirtit që rrëshqet deri në marrëdhëniet më intime, në familje, madje edhe në dhomën e gjumit. Ai kishte menduar prej vitesh të shkruante një libër mbi murtajën, dhe kjo shpjegon gjithashtu edhe volumin e madh të romanit (mbi 700 faqe), i cili nuk mund të ishte një fryt i nxituar i pandemisë së fundit.
Mes kaq shumë fatkeqësive, koronavirusi i dha atij gjithashtu një përvojë që as Defo, Manxoni dhe as Kamy – tre romancierët e mëdhenj të murtajës – nuk e kishin përjetuar drejtpërdrejt. “Gjatë bllokimit, unë mësova jo vetëm se çfarë është frika, por mësova edhe ta përshkruaj, t’i jap një formë narrative”.
Si ju lindi ideja të shkruani një roman mbi murtajën, përpara se ajo të shfaqej në jetën tonë?
Kam nisur të mendoj për të që 45 vjet më parë. Ideja ishte të shkruaja një rrëfim historik mbi epideminë që preku Perandorinë Osmane në vitet e fundit të ekzistencës. Tema qendrore do të ishte frika nga vdekja, me të cilën ndërgjegjja perëndimore e lidh zbulimin e vetë ekzistencëssë individit.
Pra një reflektim me një shije më filozofike…
Po, por më pas doja ta kombinoja me një temë tjetër, i frymëzuar nga vepra e Eduard Said, Orientalizmi, e cila është një analizë e fortë e mënyrës së shtrembëruar përmes të cilitPerëndimi e ka parë Lindjen e Mesme. Isha veçanërisht i fiksuar pas fatalizmi që do tëkarakterizonte sjelljen e turqve myslimanë përballë epidemisë:sipas klishesë orientaliste, ata do të rrinin e shikonin pa bërë asgjë, sepse Zoti e ka shkruar datën e vdekjes në ballin e të gjithëve. Ai e kupton se çfarë mendimesh rrotulloheshin në kokën time…
Pra kur u përhap Covid-19, e dinit tashmë se çfarë mund të ndodhte në Turqi…
Në fakt, unë nisa ta shkruaj librin para shfaqjes së koronavirusit. Sakktësisht 5 vjet e gjysmë më parë. Mendova se ishte koha e duhur. Pasi e kisha parë qeverinë e Erdoganit të zhvendosej në një terren gjithnjë e më shumë represiv:virusi dhe masat kufizuese për ta luftuar atë, do të kishin qenë një alegori e fuqishme e autoritarizmit në rritje të regjimit turk. Asokohe murtaja ishte vetëm një metaforë.
Më pas pushoi së qeni një metaforë dhe hyri në jetën tuaj…
Në atë moment, shpërtheu kaosi. Miqtë që deri atëherë më kishin dekurajuar – “Çfarë roman i mërzitshëm mbi epideminë dhe karantinën, e kush do ta lexojë?”- filluan të më telefononin:Sipas tyre unë isha njeriu më me fat në botë. Për të mos përmendur presionin nga botuesit e mi:I dashur Orhan, a e ke mbaruar librin? Kur do të na e dorëzosh?
Si u ndjetë?
Para ndjesi të përziera. Nga njëra anë, nuk mund ta konsideroja veten me fat:Një nga viktimat e para të koronavirusit në Stamboll, ishte tezja ime që jetonte pak blloqe larg meje. Një figurë shumë e rëndësishme për formimin tim artistik. Nga ana tjetër isha i gëzuar. Pasi po shkruaja një roman historik për një murtajë të rënë në vitin 1901, dhe në të njëjtën kohë po shkruaja për të sotmen. Një gjendje krijuese tipike post–moderne.
A e ndryshoi këndvështrimin tuaj përjetimi i tragjedisë së Covid-19?
Po, rrënjësisht. Unë kisha shkruar tashmë shumë faqe. Por duke u mbështetur në leximin e librave të tjerë. E kuptova se në versionin e parë të rrëfimit nuk kishte frikë. Pra mungonte frika ime:unë isha 68 vjeç, kisha frikë për jetën time dhe atë të të tjerëve. Por personazhet e mi nuk ishin aq të frikësuar nga murtaja sa unë nga koronavirusi. Prandaj u detyrova të bëj shumë ndryshime.
Mua më duket se asnjë nga rrëfimtarët e dikurshëm të murtajës, nuk e ka përshkruar ndonjëherë këndvështrimin e tij. Ndërkohë ju flisni mbi epideminë në nivelin politik dhe shtetëror, pra për formimin e një burokracie të madhe që është ngritur rreth virusit:mjekë, farmacistë, ushtarë, ministra, autoritete fetare, pashallëqe…
Kjo do të jetë klasa e re sunduese e Mingerit, ku shpërthen një revoltë nacionaliste dhe lind një shtet i ri…
E përse zgjodhët këtë këndvështrim?
Kur kuptova që po shkruaja një roman mbi murtajën dhe politikën, desha të fokusohesha tek mekanizmat e ndërtimit të një kombi të ri. Nuk ka rëndësi nëse flasim për Turqinë, Shqipërinë, Malin e Zi apo Mingerin. Dhe së bashku me lindjen e një kombi të ri, më interesonte të tregoja kompleksin e mitografive dhe legjendave që legjitimojnë sovranët e rinj. Erik Hobsbaum i kushtoi këtij kompleksi librin e tij të famshëm “Shpikja e traditës”. Është një fe e re laike, e cila pa bekimin e Zotit duhet të motivojë një komunitet.
Në këtë roman identifikohet qartë figura e autoritarit Abdyl Hamit, sulltani pan-islamik të Perandorisë Osmane, në një analogji me Erdoganin…
Analogjia vlen vetëm pjesërisht. Sulltani ishte shumë më i perëndimor se sa sot Erdogani. Ai e donte operën, fliste frëngjisht, lexonte me shumë pasion romane triller. Unë nuk e përfytyroj dot Erdoganin të lexojë Sherlok Holmsin! Abyl Hamiti shpiku islamin politik, dhe e përdori atë për të shantazhuar Evropën. Por Erdogan beson më shumë se ai në shenjtërinë e Islamit.
Por a mendoni se trashëgimia laike dhe pro-perëndimore e Atarturkut, është një trashëgimi e fituar përgjithmonë? Apo rrezikon të zhbëhet nga ai që është quajtur “Uragani Erdogan”?
Unë besoj se trashëgimia e Ataturkut ka pësuar dëme serioze. Simboli më i qartë i tradhtisë së tij përfaqësohet nga Hagia Sophia, një monument madhështor bizantin në Stamboll, i shndërruar falë Ataturkut nga një xhami osmane në një muze – një nderim për Perëndimin – dhe që tani me vendimin e Erdoganit është bërë sërish një vend adhurimi për myslimanët. Për kritikat që kam shprehur ndaj vendimit të qeverisë, kam pasur shumë sulme. Por në aspekte të tjera mund të them se laicizmi i Ataturkut është një traditë me rrënjë të thella në Turqi.
Për këtë libër ju jeni paditur në gjykatë me akuzën e fyerjes së Ataturkut…
Është një çështje shumë e ndërlikuar, madje paradoksale. Më thirrën nga prokuroria eStambollit dhe më thanë:“Zoti Pamuk, në romanin tuaj ju keni dashur të talleni me babain e kombit, Mustafa Kemal Ataturk. Jo zotëri, unë i hedh poshtë të gjitha akuzat tuaja. Por ne kemi marrë shumë letra ankesash, që të gjitha me të njëjtën akuzë:ju keni ofenduar kujtimin e heroit tonë kombëtar. Jo, zoti prokuror, nuk ka qenë kurrë synimi im të fyej Ataturkun. Më tregoni në cilën faqe të romanit e kam bërë këtë?”. Në atë moment avokati nuk dinte se çfarë të bënte.
Dhe si përfundoi kjo çështje?
Çështja i është referuar një gjykate më të lartë në sistemin gjyqësor turk. Por sipas avokatit tim, ajo është bërë pjesë e labirintit të Ministrisë së Drejtësisë, e cila nuk di më çfarë të bëjë me të.
Një histori surreale…
Një histori që do t’i kishte pëlqyer Franc Kafkës. Duhet të ketë ardhur një urdhër nga lart, kushedi nga kush:Çfarë mund të bëjmë për ta goditur Pamuk? Atëherë, le të ngremë akuzën për fyerjen e Ataturkut. Besoj se edhe këtë herë më shpëtoi nga burgu fama ime si shkrimtar fitues i Çmimit Nobel.
Marrë me shkurtime nga La Repubblica/ KultPlus.com
Një prej personaliteteve më të njohura, Dritan Çelaj, ka ekspozuar për herë të parë në një ekspozitë, pikturat e tij të cilat janë realizuar si një pasion i jetës ku siç shprehet ai, “në hapësirën intime ku është shprehur vetja”.
Që prej vitit 2000 kur nisi të krijonte, Çelaj ka realizuar më shumë se 400 tablo kryesisht duke ushtruar ekspresionizëm me teknikën e vajit. Ajo çfarë i karakterizon pikturat e tij është energjia pozitive, freskia që vjen si rezultat i ngjyrave të ftohta që përdor, por që shpesh i balancon me simbole të theksuara me ngjyra të ndezura. Nuk mungojnë portretet e trajtuara shpesh me një lloj brishtësie që e karakterizojnë punën e tij, përgjithësisht intuitive. Çelaj nëpërmjet pikturës së tij, ka arritur të gjejë vlera tek arti dhe prania me artin. “Gjithë filozofia që unë kam kuptuar është të shijosh gjërat e vogla. Nëse i japim vlerë gjërave të përditshme dhe gjërave të vogla që bëjmë, e gjithë jeta jonë merr vlerë dhe jeta e shoqërisë merr vlerë”.
Drejtori i Galerisë, Abaz Hado është shprehur se kjo është një nga ekspozitat më të bukura të hapura deri tani. “Unë kur kam parë këto materiale kam thënë “wow” dhe nuk është një reagim që e bëj shpesh, për mua kjo ekspozitë është një befasi “. Ai ka shtuar se natyrat e qeta janë trajtuar me një mjeshtëri e cila është për tu admiruar.
Ashtu si pjesa më e madhe e personave që krijojnë të përcjellin diçka nëpërmjet pikturës, edhe Dritan Çelaj e nisi fillimisht me peizazhin, për të provuar më tej veten në realizimin e portreteve me gjithë kompleksitetin e tyre, e për të ardhur më pas deri në trajtimin me detaj në veprat e tij, të mjediseve, ku do të gjente veten dhe territorin e duhur për të shpalosur më së miri artin e tij.
Megjithëse çdo periudhë ka treguar se një vepër arti merr jetë kur del jashtë studios, Dritan Çelaj ka zgjedhur që për vite me radhë e ti mbajë të pa ekspozuara punimet e tij, duke mos lejuar që publiku të ndjekë ato nga afër në ekspozitën “Allow Colors” ose “Lejo ngiyrat” e cila do të jetë në dispozicion të publikut, deri në fund të muajit Mars.
Kjo ekspozitë vjen si një rrëfim i përjetimeve të tij brenda tranzicionit të shoqërisë shqiptare në vite ndërsa kërkimi artistik i autorit, kalon përmes peizazhit dhe natyrës njerëzore duke trajtuar gjithë kompleksitetin e saj. Nuk mungon fuqia e imagjinatës, përballjet mes reales dhe surreales, apo prania e brendisë shpirtërore të vetë autorit. Një udhëtim i beftë nga përvojat e përditshmërisë deri në sekuenca të rralla të ruajtura në kujtesën e tij.
Duke e konsideruar pikturën si një mjet që shpreh kërkimin dhe takimin me botën, në punimet e Çelës shmangen tërësisht shenjat e gjykimit moral duke lënë kështu hapësirë që personazhet e pikturave të tij të jetojnë në harmoni me natyrën dhe rrjedhshmërinë e saj. Në ekspozitën e çelur në Galerinë e Artit që do të qëndrojë e hapur deri në fund të muajit Mars, morën pjesë shumë personalitete nga fusha të ndryshme, ku vlerësimet kanë qënë mjaft pozitive./ballkanweb/KultPlus.com
Vatikani i ka kthyer Greqisë tre fragmente të skulpturave të Partenonit të mbajtura nga Vatikani për shekuj me radhë.
Vendimi për kthimin e mermereve 2500-vjeçare u njoftua nga Papa Françesku vitin e kaluar, i cili e cilësoi vendimin si një gjest miqësie. Një nga fragmentet paraqet kokën e një djali, tjetri kokën e një kali dhe i treti kokën e një burri me mjekër. Ato u zbuluan në një ceremoni në Muzeun e Akropolit në Athinë, një hapësirë ekspozite e ndërtuar qëllimisht për të vendosur Mermeret e Partenonit.
Zyrtarët grekë theksuan se kthimi i fragmenteve ishte një hap drejt kthimit të mëtejshëm të skulpturave të Parthenonit, duke iu referuar kryesisht koleksionit shumë më të madh të mbajtur në Muzeun Britanik që Greqia është përpjekur të rikuperojë prej dekadash.
Të dy vendet kanë qenë në mosmarrëveshje rreth skulpturave të hequra nga tempulli i shekullit të pestë para Krishtit nga Lord Elgin, ambasadori i atëhershëm i Britanisë në Perandorinë Osmane, i cili më pas ia shiti qeverisë britanike. Mermeret, të njohura edhe si Mermeret Elgin, u ekspozuan në Muzeun Britanik ku qëndrojnë. Kthimi i tyre në Greqi është një nga rastet më të profilit të kthimit në botën e artit.
Ministrja e Kulturës e Greqisë, Lina Mendoni, e cilësoi vendimin si heroik duke shtuar se “Iniciativa si këto tregojnë rrugën që ne mund të ndjekim… në mënyrë që uniteti i Partenonit të rivendoset”. Në një përpjekje fillestare për t’u mbajtur jashtë polemikave, Vatikani ka qenë i kujdesshëm për ta cilësuar kthimin një “dhurim” për kryepeshkopin ortodoks të Athinës dhe të gjithë Greqisë, Ieronymos II, dhe jo një transferim nga shteti në shtet.
Oferta u pranua menjëherë nga Ieronymos II i cili tha se fragmentet do të shkonin në Muzeun e Akropolit. Në ceremoninë në Athinë, ai e përshkroi gjestin e Papa Françeskut si një “me rëndësi historike”. Ai shprehu gjithashtu një dëshirë “që të tjerët ta imitojnë atë”. Muzeu Britanik nuk lejohet me ligj të kthejë përgjithmonë veprat e artit në Greqi, por raportet gjatë vitit të kaluar kanë sugjeruar se është bërë përparim në gjetjen e një zgjidhjeje.
Në janar, Daily Telegraph i Britanisë raportoi se ishte hartuar një marrëveshje midis kryetarit të muzeut, ish-kancelarit George Osborne, për të lejuar kthimin e tyre si pjesë e një marrëveshjeje shkëmbimi. Mbështetja në rritje në opinionin publik në Britani është vlerësuar gjithashtu si një shenjë optimiste në Greqi.
Duke iu drejtuar ceremonisë së riatdhesimit si kreu i delegacionit të Vatikanit, peshkopi Brian Farrell tha se gjesti “ka një rëndësi të veçantë në afirmimin gjithnjë e më të fortë të miqësisë dhe afërsisë shpirtërore midis kishave tona”.
SHBA riatdheson 77 objekte të grabitura në Jemen – por Smithsonian do t’i strehojë ato për momentin Një fragment i tempullit të Partenonit u kthye në Athinë nga një muze në Siçili, në vitin 2022./cnn/KultPlus.com
Frida Kahlo (1907-1954), një grua e ndjeshme, dinamike, e apasionuar pas jetës dhe shumë përpara kohës së saj.
Në moshën gjashtë vjeç ajo u sëmur me poliomieliti, me një këmbë më të shkurtër se tjetra dhe gjysmë e paralizuar. Kur ishte 18 vjeç, një tramvaj u përplas me autobusin ku po udhëtonte. Ajo iu nënshtrua një numri operacionesh dhe që atëherë jeta e saj u shënua nga dhimbje dhe pikëllim për pamundësinë e saj për të pasur fëmijë. Por nuk mbaroi me aq, gjurmë në jetën e saj la edhe marrëdhënia me piktorin e madh Diego Rivera.
Me pak fjalë jeta e Frida Kahlos ishte e mbushur plot me emocione. E mbushi biografinë e saj me dashuri, luftë dhe shpresë, dhe i tregoi botës që mund të jetohet edhe përtej kufijve të vënë. Trashëgimia e saj është e pafundme, ashtu si shpirti i saj.
Ajo ka lënë më shumë se 200 piktura, kryesisht autoportrete, megjithatë fjalët dhe shkrimet e saj janë aq mbresëlënëse sa vetë pikturat.
1. Të duash është të falësh
“Kam pasur dy aksidente të mëdha në jetën time: një në autobus dhe Diego. Diego është më i keqi”.
Diego Rivera ka qenë dashuria e përjetshme e Fridës, depozitoi tek ai të gjitha shpresat e dashurisë pas një jete torturuese. Ai ie tradhtoi shumë herë Fridën gjatë martesës së tyre. Ajo e fali pas çdo tradhëtie, duke pranuar se dashuria i reziston gjithçkaje dhe përfshin të falurit.
2. Dashuria është e pashpjegueshme
“…martesa mes Fridës dhe Diegos ishte si bashkimi mes një elefanti dhe një pëllumbi”.
Shumë mendonin se Diego dhe Frida nuk kishin shumë të përbashkëta përveç pikturës, por e vërteta ishte se dashuroheshin në një mënyrë të pashpjegueshme. Ai ishte i dhënë pas femrave dhe Frida ishte e dhënë të dinte se me kë shkonte. Përveç kësaj, kurrë se lanë njëri-tjetrin. Gjithashtu kishin ndiqnin ideologji të njëjta politike.
3. Duaje veten
“E vetmja gjë që di, është se pikturoj sepse kam nevojë“.
Ta duash veten do të thotë që nuk e harron veten dhe çfarë beson. Diego e donte Fridën sipas mënyrës së tij dhe ajo e pranoi pa kushte pa pritur se do ndryshonte. Piktura e ndihmonte të përballonte sëmundjen. Kurrë nuk u dorëzua dhe nuk pushoi së krijuari art.
4. Mos kij turp nga stili yt
Frida Kahlo është një ikonë e modës në Meksikë dhe në botë. Stili që e karakterizonte në vitet ’30 vazhdon të jetë frymëzim për modën meksikane dhe ndërkombëtare. Shtëpi mode kanë krijuar dizenjo të mrekullueshme duke u bazuar te piktorja meksikane.
Veshjet e saj plot ngjyra dhe vetullat karakteristike janë kthyer në pikë reference për kulturën dhe sofistikimin e Meksikës.
5. Mos u lidh me planet e tua
“Asgjë nuk është absolute. Gjithçka ndryshon, gjithçka lëviz, gjithçka rrotullohet dhe shkon larg”.
Frida nuk mendoi kurrë të ishte artiste. Jeta e çoi te arti pas aksidentit që e la për muaj të tërë të bllokuar në krevat. Aty gjeti kënaqësi te lëvizja e duarve. Ajo donte të bëhej mjeke.
6. Gratë kanë shumë forcë përbrenda
“Në fund të ditës mund të durojmë shumë më tepër nga çfarë mendonim.”
Frida ishte një grua e fortë që arriti gjëra të rëndësishme. Qoftë vepra ashtu edhe jeta e saj shërbejnë si udhëzues për shumë persona që kërkojnë një identitet dhe e gjejnë te arti.
7. Është e shëndetshme të kesh një ditar
“Asnjëherë nuk pikturoj ëndrra apo makthe; pikturoj realitetin tim”.
Trishtimi është e vetmja ndjenjë që ka një rezultat fatal te njeriu.
Të kesh një ditar ku të shkruash apo të vizatosh gjithçka na ndodh, shërben si mjekim për shpirtin. Frida bën pjesë të artistët që e evidentuan jetën e tyre nëpërmjet librave që ruajnë informacion të vyer dhe ku lexohen ndjenjat dhe jo vetëm fjalët
8. Vuajtja është dituria e maskuar
“Pij për të mbytur dhimbjet e mia, por të mallkuarat mësuan të notojnë“.
Jeta e Frida Kahlos gjithmonë ka qenë e vështirë. Kur ishte adoleshente pësoi një aksident që e paralizoi gjithë jetën e saj. Jetonte mes shtratit të saj dhe spitaleve, ku kishte kohë të vizatonte gjithçka që i kalonte në mendje dhe emocionet i ngurtësonte përmes autoportretesh
9. Të dish kur duhet të heqësh dorë
“Nuk jam e sëmurë, jam e thyer”.
Frida Kahlo duroi shumë tradhti të Diegos, dhe i fali. E fundit ishte ajo me motrën e saj të vogël, Cristina. Atëherë ishte dhe kur vendosi se ishte koha ta linte Diegon dhe kur abortoi për herë të tretë. U ndanë për katër vite. Frida na trego se duhet pasur forcë dhe se kurrë nuk është vonë për të qenë i lumtur.
10. T’i lësh gjërat të shkojnë
“Shpresoj që largimi të jetë i gëzueshëm dhe shpresoj mos të kthehem kurrë“.
Varësitë e vranë Fridën. Alkooli i tepërt dhe anemia e tretën trupin e saj, por kurrë shpirtin e forcës dhe lumturisë.
Gjithmonë ishte në krye të festave, në të cilat nuk pushonte së kënduari. E shijoi shumë jetën që vuante. Vetë ajo ishte arsyeja e jetës dhe vdekjes./k.k/KultPlus.com
Filharmonia e Kosovës ka përmbyllur rrugëtimin e saj me koncerte të muzikës klasike në shtetin e Portugalisë, përcjellë KultPlus.
Në Lisbonë dhe Braga u interpretuan vepra të kompozitrëve botërorë dhe ‘Baresha’ e Rexho Mulliqit, nën dirigjimin e drejtorit të Filharmonisë, Baki Jashari.
‘Pas Lisbonës, qyteti verior Braga ishte stacioni i së mërkurës mbrëma. Publiku portugez përjetoi bukurinë e muzikës shqiptare përmes interpretimit të “Bareshës” së Rexho Mulliqit në orkestrim të Gridi Krajës dhe premierës evropiane të kantatës “Rrugëtimi” nga Valton Beqiri. Nën dirigjimin e Baki Jasharit, Kori dhe Orkestra në pjesën e dytë të koncertit interpretuan fragmente nga “Njeriu i armatosur: Meshë për paqe” e kompozitorit Karl Jenkins duke krijuar kështu një përvojë të paharrueshme për publikun portugez.’, thuhet në postimin e Filharmonisë në facebook./KultPlus.com
Katër artefakte nga Muzeu Kombëtar i Kosovës do të prezantohen në ekspozitën “First Kings Of Europe”, që organizohet nga një prej muzeve më të mëdhenjë në SHBA, përcjellë KultPlus.
Tema kryesore e ekspozitës ka periudhën e formimit të elitave sociale dhe politike gjatë prehistorisë së vonë në Ballkan.
‘’Kosova, Shqipëria dhe vende të tjera të Evropës Juglindore do të jenë pjesë e ekspozitës “First Kings Of Europe”, që organizohet nga një prej muzeve më të mëdhenj në SHBA, Field Museum of Natural History, në Chicago.
Katër artefakte nga Muzeu Kombëtar i Kosovës do të prezantohen në ekspozitën që do të hapet më 31 mars në SHBA, dhe do të vazhdoj edhe në Kanadë.’, thuhet në njoftimin e MKRS-së.
Ekspozita “First Kings of Europe” përfshinë punën dhe tregimet e 26 muzeve dhe 11 vendeve të Evropës Juglindore.
‘“First Kings of Europe” bënë bashkë punën dhe tregimet e 26 muzeve dhe 11 vendeve të Evropës Juglindore. Ekspozita ka si temë kryesore periudhën e formimit të elitave sociale dhe politike gjatë prehistorisë së vonë në Ballkan, nga komunitetet bujqësore egalitare të periudhës së Neolitit, tek elitat e konsoliduara të fundit të periudhës së Hekurit.’, thuhet në njoftim./KultPlus.com
KultPlus ju sjell disa nga thëniet më të famshme të Niçes:
Nuk ka fakte, vetëm interpretime!
Njerëzit kërkojnë liri vetëm kur nuk kanë pushtet!
Të jetuarit është vuajtje, të mbijetuarit është gjetja e një kuptimi për vuajtjet!
Duhet ta konsiderojmë të humbur, çdo ditë gjatë të cilës nuk vallëzojmë të paktën një herë!
Nuk është mungesa e dashurisë, por mungesa e miqësisë, që i bën martesat të palumtura!
Gjithmonë ka nga pak çmenduri në dashuri. Dhe gjithmonë ka nga pak arsye në çmenduri!
Ndonjëherë njerëzit nuk duan ta dëgjojnë të vërtetën, sepse nuk duan që t’u shkatërrohen iluzionet e tyre!
Kushdo që lufton monstrat, duhet të bëjë kujdes, që ndërkohë të mos shndërrohet edhe vetë në një monstër. Dhe nëse ia ngul sytë për një kohë të gjatë humnerës, edhe humnera do të t’i ngulë sytë ty!
Duhet të kesh kaos brenda vetes, për t’i dhënë jetë një ylli që vallëzon!
Ti ke rrugën tënde. Unë kam rrugën time. Sa për rrugën e drejtë, rrugën e duhur, dhe rrugën e vetme, ajo nuk ekziston!
Pa muzikë, jeta do të ishte një gabim!
Dhe ata që u panë të vallëzojnë, u menduan se ishin të marrë, nga ata që nuk mund ta dëgjonin muzikën!
Në parajsë, të gjithë njerëzit interesantë mungojnë!
Fjalët janë vetëm simbole për marrëdhënien e gjërave me njëra-tjetrën dhe me ne; ato nuk prekin askund, të vërtetën absolute!
Individit i është dashur gjithmonë të luftojë, për të mos u vënë poshtë prej fisit. Nëse e provon, do të jesh shpesh herë i vetmuar, dhe ndonjëherë i frikësuar. Por, asnjë çmim nuk është asnjëherë shumë i lartë, për privilegjin e zotërimit të vetvetes!/Kult Plus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, në 24 vjetorin e Masakrës së Krushës së Madhe ka thënë se nuk do të ndalemi së kërkuari që autorët e krimeve makabre të vihen para drejtësisë, përcjellë Kult Plus.
Presidentja Osmani, ndër të tjera ka thënë se të gjithë së bashku duhet të anagzhohen për të për ta mbrojtur të vërtetën, e cila po tentohet të tjetërsohet.
‘Sot dhe gjithnjë nuk do të ndalemi se kërkuari që autorët të vihen para drejtësisë dhe që fati i tyre të zbardhet. Asnjëherë nuk duhet të heshtim e të dorëzohemi në kërkim të drejtësisë për jetët e pafajshme. Ne duhet të besojmë e të angazhohemi të gjithë së bashku për ta mbrojtur të vërtetën, e cila po tentohet të tjetërsohet’, ka thënë Osmani.
Osmani më tutje ka thënë se Krusha e Madhe është një ndër rrëfimet më të tmerrshme të Luftës së Kosovës për liri.
‘Kosova bëri luftë të drejtë e çlirimtare, ndërkaq Serbia ka kryer gjenocid ndaj popullit tonë. Krusha e Madhe është ndër rrëfimet më të tmerrshme të luftës tonë dhe ky rrëfim ende nuk ka mbaruar.’
Osmani gjithashtu ka deklaruar se asnjëherë nuk do të heshtim duke e mbajtur gjallë kujtesën për krimet që ka bërë Serbia në Kosovë.
Ideja e intelektualit, Ukshin Hoti ende nuk është përmbushur, sepse ende nuk kemi drejtësi për viktimat. Nuk mund të ketë paqe pa zbardhjen e fatit të të zhdukurve me dhunë. Ne synojmë paqen, por nuk do të heshtim asnjëherë, duke mbajtur të gjallë kujtesën për krimet që ka bërë Serbia në Kosovë. Ne nuk mund ta ndryshojmë të kaluarën, por kemi mundësi ta ndërtojmë të ardhmen mbi respektin që kemi për gjithë ata që dhanë jetën për liri’ ka thënë Osmani.
Sot Krusha e Madhe ka shënuar 24 vjetorin e masakrës, të kryer nga shteti i Serbisë në luftën e vitit 1999, në të cilën mbetën të vrarë 241 persona./KultPlus.com
