Stavileci shte një nga profesorët më të nderuar të Fakultetit Juridik të Universitetit të Prishtinës si dhe një nga akademikët më të respektuar në Kosovë dhe trojet shqiptare.
Ndër thëniet e tij sot veçojmë atë kur është pyetur se çfarë kanë të përbashkët Shqipëria dhe Kosova: Më kanë pyetur se çfarë kanë të përbashkët Shqipëria dhe Kosova?
Jam përgjigjur shkurt: Shqipëria dhe Kosova kanë të përbashkët paaftësinë: në Shqipëri “për ta mbajtur shtetin”; në Kosovë “për ta bërë shtetin”. Kam tërhequr vërejtjen se “shteti nuk është mall që shitet në treg”./ KultPlus.com
Shkrimtarja Vera Bekteshi, ish-e përndjekur politike, është përlotur të enjten në sallën e teatrit pas shfaqjes së dokumentarit “Gruaja në diktaturë përtej mitit të emancipimit”.
Duke lënë mënjanë divorcin e diktuar nga sistemi politik dhe shpalljen e saj armike që e çoi në internim, ajo foli për pasoja që janë ende të ndjeshme në jetën e saj, të birin!
“Është dëmi shumë i madh që ju është bërë fëmijëve tanë. Kanë shkuar në internim 1 vjeç ose më shumë. Ju nuk mund ta merrni me mend se sa prej tyre janë të sëmurë”, tha Vera Bekteshi.
Vera Bekteshi ishte pjesë e dokumentarit “Gruaja në diktaturë përtej mitit të emancipimit” realizuar nga Instituti për Demokraci, Media e Kulturë në kuadër të Ditëve të Kujtesës, që synojnë reflektimin mbi të shkuarën dhe vëmendjen ndaj viktimave të regjimit. Shkrimtarja Vera Bekteshi foli si grua dhe si nënë duke rrëfyer së internimi ka lënë vraga të pashlyeshme.
“Nuk është puna që vuajtëm ne, unë për vete e kam harruar komplet vuajtjen se kam punuar dhe jam realizuar si grua, por unë nuk bëhem dot gjyshe….dhe si unë ka shumë të tjerë. Dhe disa fëmijë që janë sëmurë në internim kanë pensione qesharake. Me se do të jetojnë ata kur të vdesim ne? Unë jam më shumë se 75 vjeçe. Po ai i dobëti, çfarë do bëjë? Seleksion natyral si Hitleri? Ç’është kjo, ata që nuk janë në gjendje të punojnë, të vdesin urie”, tha Bekteshi, shkruan Balkan Web.
Fatbardha Saraçi, Bekteshi, Rajmonda Bulku, Kledji Këlliçi, Elsa Ballauri, Luljeta Lleshanaku, dhe Fatmiroshe Xhemalaj, dekonstruktuan mitin e emancipimit të gruas, duke zbuluar çështjet e propagandës, moralit, martesës, divorci, abortit, falsitetit dhe dënimeve ekstreme deri me pushkatim, për disa prej grave më të emancipuara të kohës./Shqip.com/ KultPlus.com
Institucioni parashkollor “Kopsht dhe Çerdhe Nina” me vendodhje në Mitrovicë, ka dalë me një komunikatë përmes së cilës ka reaguar për një rast të sulmit fizik ndaj një fëmije nga edukatorja A.A.
Sipas komunikatës, edukatorja A.A ka ushtruar dhunë fizike ndaj një fëmije gjatë kohës që ishte nën kujdesin e saj dhe se pas kësaj ky institucion parashkollor, përmes pamjeve të siguruara nga kamerat e sigurisë, konfirmoi sulmin e edukatores, e cila ka mohuar ushtrimin e dhunës.
Më tej institucioni parashkollor ka bërë të ditur se masat janë marrë duke njoftuar prindin e fëmijës i cili e ka inicuar rastin në Polici.
Libri poetik i Rudolf Markut, “Rrathë të brendashkruar”, botuar së pari nga Shtëpia Botuese “Onufri”, Tiranë, në vitin 2020, botohet këto ditë në Athinë, Greqi, prej Shtëpisë Botuese prestigjioze të vendit fqinj, Vakxikon Publishing House, një Shtëpi botuese që ka publikuar më parë autorë si Elitis, Kavafis, Seferis, Pablo Neruda e shumë emra të tjerë të majave të poezisë greke dhe botërore.
U kujtojmë lexuesve se po ky libër poetik i Rudolf Markut pat qenë botuar në vitin 2021 dhe në Texas, Dallas, prej Mundus Artium Press, me një tirazh mbi 5000 kopje, dhe ka pasur review të suksesshme e tepër favorizuese nga kritika amerikane.
Libri është botuar bilingual, greqisht-shqip, dhe është përkthyer nga Petros Çerkezis, i krahasuar dhe me variantin anglisht të poezive.
Më poshtë po sjellim dy Book Review të shtypit grek në lidhje me botimin e Rudolf Markut në Greqisht.
Poezia e Rudolf Markut është Arti më i shenjtëruar, është një religjion që nuk posedon Tempuj, dhe është gjeometri e asaj që nuk shpjegohet, është himn i udhëtimi të Argonautëve modern drejt rrugës së pafundësisë, por janë dhe endjet e brendshme të shpirtit dhe Himni i Natyrës që mbart të Bukurën dhe Përjetësinë.
Që të shkelësh në Tokë (me siguri), njëra këmbë duhet të qëndrojë jashtë saj, na thotë Nobelisti ynë Odysseas Elytis. Por këmbën tjetër, në çdo tokë që ai shkel, në atë të Londrës a të Ballkanit, Rudolf Markut ia ka rrëmbyer Universi, Gjithësia.
Ekziston një muzikë e brendshme gjithë harmoni, e lirë nga dogmat, me guximin kokëkrisur të lakuriqësisë, me guximin e goditjeve vertikale, me qëndisjet e fjalës.
Në përmbledhjen ‘Rrathë të Brendashkruar’ ka poezi që klithin, që ulërijnë, që të tërheqin me forcë, që të bëjnë të qash dhe poezi të tjera, që pajtojnë Lashtësinë me të Ardhmen dhe gjithashtu Njeriun me Fatin e vet, poezi që na prekin, na magjepsin, që na bëjnë të buzëqeshim ose na trishtojnë, sepse Tirana ‘nuk është më qytet ku ke dëshirë të jetosh’, siç thuhet në një parafrazim të poetit anglez John Betjeman.
Dhe vetë poeti thotë:
Pa e ditur se shiu bie prej vitesh më parë, Tridhjet’ e ca vite, me rrebesh dhe furtunë, Tridhjet’ vite që njerëzit nuk ngren sytë nga yjet, Tridhjet’ vite që njerëzit janë më t’vetmuar se kurrë!
Ndërsa një javë më parë se të botohej libri, poeti, kritiku dhe botuesit Nestoras Poullaikos pat shkruar kështu në një artikull që paralajmëronte botimin së shpejti të poezive të Rudolf Markut në Greqi:
Rrathë të Brendashkruar: poezia e Markut, është muzika e shpirtit të tij. Buron spontanisht dhe është e menjëhershme. Kjo poezi ka teknikë tepër shqiptuese dhe shkruhet si frymë; për këtë arsye shpaloset në letër, dhe jo në mekanizma qe nuk kanë shpirt. Marku adhuron të bukuren dhe hyn në të përmes fjalës plot hir, gjen çelësin e duhur që të hap portën mistike, jo vetëm të subjektit cilësor, por edhe të detajit krijues që është i lidhur dhe e ndërtrupëzuar me metaforën dhe simboliken.
Peizazhet e tij janë të pafundme;- është gjeografia globale, është tërë universi… Arkitektura e veprës së tij është e projektuar nga dëshirat e njeriut modern. Kombinon të vërtetën me të bukuren, fantazinë me të vërtetën… Poeti i çargjë fjalët plot e përplot me emocion, duke kombinuar elementët historikë me përditshmërinë, për të arritur metaforikisht shprehjen e njeriut modern!
Mes shqetësimeve në rrjet të përdoruesve për krizat aktuale të njëpasnjëshme, një nga referencat që përmendet është një film me aktorin Sylvester Stallone që duket si “parashikimi” më i mirë sesi bota do të dukej sot.
Me aktorë si Sandra Bullock e Wesley Snipes, filmi i vitit 1993 ‘Demolition Man’ ndoshta mund të ketë ‘shikuar’ para kohës së tij.
Filmi fantastik i aksionit ndjek ngjarjet e luftës së bandave në Los Angeles, SHBA, teksa polici i guximshëm John Spartan (i luajtur nga Stallone) tenton të ndalojë gangsterin e dhunshëm Simon Phoenix (i luajtur nga Wesley Snipes) por të dy çuditërisht dënohen me burgim në ngrirje, në atë që njihet aty si ‘CryoPrison’.
Dhe në fakt, 36 vjet më vonë në vitin e supozuar 2032, ata zgjohen kur Los Angeles është kthyer në një “utopi pacifiste” e quajtur San Angeles.
Tashme Phoenix është përsëri i lirë duke kryer “krimin e tij”, dhe Spartan bashkë me kolegen police Lenina (e luajtur nga Sandra Bullock) përpiqen ta kapin.
Filmi dëshmon shkatërrimin total të industrisë së restoranteve që është në fakt ajo që është duke ndodhur në botë pas sëmundjes, teksa rrjetet amerikane shkruajnë se pas Covid të paktën 70,000 restorante u mbyllën në SHBA.
Në film shihet gjithashtu përdorimi i video-konferencave si një formë “normale” komunikimi, ashtu siç kemi bërë shumë nga ne sot.
Shikuesit zgjohen për koincidencat e prezantuara nga filmi, teksa një prej tyre komentonte: “A keni vërejtur sesi disa filma duket sikur parashikojnë të ardhmen? Kush nga ju e mban mend ‘Demolition Man’”.
Një tjetër gjithashtu shkruante: “Nga të gjithë filmat që kanë tentuar të parashikojnë të ardhmen, Demolition Man është ndoshta më i miri.”
Edhe një i tretë konfirmonte idenë: “Nga të gjithë filmat e viteve 80-të e 90-të që kanë përpjekur të parashikojnë të ardhmen, Demolition Man i ka shkuar më afër.”
Mes filmave të tjerë parashikues të përmendur nga përdoruesit ishin “Star Wars”, “X FIles”, “The Simpsons”, “Blade Runner”, “Terminator”, “They Live” apo “The Running man” me Arnold Shwarceneger.
Facebooku sot ishte i mbushur me poezi e fjalë të zgjedhura për gjuhën shqipe. Pa dyshim, gjë e bukur, meqë është Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Amtare dhe gjuha amtare është shprehja e parë e kombësisë, thoshte me të drejtë Mitrusht Kuteli.
Kombin tonë s’e bashkon asgjë më shumë se gjuha dhe këtë e kanë pohuar shumë intelektualë e krijues shqiptarë.
Prandaj, përveç gëzimit që na jep gjuha jonë e ëmbël dhe e mirë, tingujt saj të melodikë, historia e kalvarit të saj, duhet t’i themi edhe disa të vërteta të hidhura.
Sot, teksa shihja këtë vërshim poezish e shprehjesh të bukura për gjuhën shqipe, mendja më shkoi te breznia e re që po formohet larg idealeve të gjuhës shqipe dhe larg ndjesive për gjuhën tonë të ëmbël që e kënduan dhe e shkruan aq bukuri Bogdani, De Rada, Naimi, Fishta, Mjeda, Konica, Koliqi, Kuteli, Poradeci, Camaj, Kadareja, Pashku…dhe shumë e shumë të tjerë.
Sot, breznia e re shqiptare, pa fajin e tyre, më lehtë komunikon e kupton tekste në anglisht se në shqip dhe ky problem s’duhet të gjykohet si çështje e agjendave moderne bashkëkohore, por edhe problem i brendshëm, dhe për mendimin tim, më së shumti pasojë e shkarjeve të mëdha të mënyrës se si transmetohet gjuha, dija e arti tek fëmijët.
Tekstet shkollore me të cilat edukohen breznitë e reja janë përplot shkarje logjike e fraza të ngatërruara, ndonjëherë pa lidhje logjike, e në të shumtën e rasteve përtej kapaciteteve gjuhësore që kanë fëmijët, prandaj edhe nuk nxisin dashurinë për gjuhën shqipe.
Se gjuha e teksteve shkollore është përtej kapaciteteve gjuhësore që ka një fëmijë, e pohojnë po thuajse të gjithë ata që kanë punë me tekste të tilla.
A duhet të merr dikush përgjegjësi përballë tkurrjes së gjuhës shqipe?
Pa dyshim se po, sepse, duke e tkurrë gjuhën shqipe, tkurrim vetveten dhe e rrezikojmë ekzistencën kombëtare.
Me siguri, ne mund të justifikojmë, siç dimë të bëjmë më së miri për shumë çështje, duke thënë se këso probleme ka edhe bota, por kjo s’është aspak e vërtetë.
Njoh shembuj tjerë që e provojnë të kundërtën dhe suedishtja që është gjuhë përafërsisht e madhe sa shqipja, e provon këtë, në të cilin vend ideali për gjuhën e kulturën suedeze vazhdon të jetë i lartë dhe nuk zëvendësohet me agjenda moderne.
Sot, është detyrë madhore ta ndalim hovin e tkurrjes së gjuhës shqipe dhe kjo betejë duhet të nisë me tekstet shkollore, me mënyrën sesi ua transmetojmë fëmijëve dijen, gjuhën e artin, për të vazhduar në nivelet universitare./ KultPlus.com
Këngetari Pino Kakoca (1957), është një arbëresh nga katundi Shënd Dimitër Koroni në Kalabri, prej nga ishte edhe shkrimtari e poeti, Jeronim de Rada. Fakti se kjo pjesë e ka ruajtur më shumë fanatizëm traditën shqiptare dëshmohet edhe përmes kësaj këngë arbëreshe e cila është e lashtë po aq sa gjuha shqipe, shkruan KultPlus.
Kjo këngë flet për martesën e Jurendinës, ndërsa fton burra, gra e vasha të stolisura që të jenë pjesë e këtij ahengu për ta përcjellur martesën e saj me dhurata, valle, daulle, çifteli e dolli. KultPlus po ju përcjellë këtë këngë arbëreshe të shoqëruar me pamje të jetës dhe kulturës arbëreshe në Itali, atje ku ata ruajtën traditën për 600 vite me radhë.
“Ngini (ngitni, ngani), oj gjindë të mira Me dhurat’ e me dafina Se martohet Jurendina E ju, gra më të mëdha Vjershëroni ju në dasmë Lumturinë e Jurendinës E ju, vashës të stolisur Dridhni vallet të nisur Me daull e çifteli Ngrëni qelqet për dolli Më fund e helqni këta raki Për harenë e Jurendinës Dehëni burra se na ndodhet Një ditë çë s’mënd harrohet Na martohet Jurendina Qesh, oj më’, pa lot ndër sy Nusja vete në Venetì E Kostandini është besnik”.
Arbëreshët e Italisë Jugore (pjesa më e madhe) janë me prejardhje nga Shqipëria Jugore nga emigrimet e viteve 1400-1500-ës, si dhe nga viset arvanite të Greqisë jugore të po atyre viteve (pjesa më e madhe e tyre nga Labëria/Viset Çame nën Sarandë (Xarra, Butrinti, Markati apo Konispoli). / KultPlus.com
Kjo video sjell disa pasazhe nga Meshari i Gjon Buzukut, i shkruar nga kleriku katolik në vitin 1555. Meshari është libri i parë i botuar në gjuhën shqipe. Ajo që bie në sy është se gjuha shqipe gati 466 vite më parë nuk ka tingëlluar shumë e ndryshme nga sot, në dialektin geg.
Meshari i Gjon Buzukut (1555) është libri më i vjetër i botuar në gjuhën shqipe. Libri u shkrua nga Gjon Buzuku në vitet 1554-1555. Njihet vetëm një kopje e cunguar që ruhet në Bibliotekën e Vatikanit, por supozohet se u botua në Venedik. Rëndësia e këtij libri për gjuhën, letërsinë dhe kulturën shqiptare është monumentale. Aty gjendet shqipja e shekullit XVI dhe një pasuri e madhe e fjalorit. Gjuha e veprës është gegërishtja e shekullit XVI, e shkruar me alfabetin latin të tipit gjysmë gotik. “Kemi të bëjmë pikësëpari, pohon Çabej, me një gjuhë letrare, prodhim i një zhvillimi të mëparmë të shkrimit dhe të përpunimit nga ana e këtij shkrimtari”. Nuk ka mundësi të gjendet një libër në një gjuhë të huaj, i cili të përputhet nga ndërtimi me librin e Buzukut./ KultPlus.com
Alternativa Shqiptare dënoi ashpër sulmin e ndodhur në pikën kufitare të Sukobinit, i cili u regjistrua dhe u përhap në rrjetet sociale, ku një oficer me uniformë i Departamentit të Policisë Kufitare të Malit të Zi sulmoi fizikisht dhe më pas tërhoqi me forcë shtetasin shqiptar Profersorin Petraq Milo, profesor universiteti dhe ish-këshilltar për financat publike dhe politikën monetare i Kryeministrit të Shqipërisë.
“Kjo është një tjetër në serinë e incidenteve që ndodhin në pikat kufitare, ku efektivë të uniformuar të policisë përdorin forcë fizike të panevojshme dhe të paligjshme, duke ngacmuar shtetasit e Republikës së Shqipërisë që vijnë në Mal të Zi”, theksoi alternativa shqiptare./ KultPlus.com
Faik Konica është një prej figurave më interesante të letërsisë shqiptare. Ky njeri me kulturë të lartë, eseist i shkëlqyer, stilist i përkryer, themelues teorik dhe praktik i kritikës letrare shqiptare, veprimtar politik me orientim perëndimor, siç ishte kultura e popullit që i takonte, solli një model të ri në mendësinë shqiptare.
Më poshtë po ju sjellim disa nga thëniet më briliante të tij:
1. E ashpër, e vrazhdë, si populli i fuqishëm që e flet, por edhe plot shije e hijeshi, si frutat dhe lulet e malit ku flitet, gjuha shqipe – ndonëse e varfëruar nga një palëvrim shumë herë shekullor – është e aftë të shprehë, me një ndjenjë të mrekullueshme, nuancat, konceptimet më të holla e të mprehta të mendimit njerëzor. (Albania 1, 1897).
2. Shqiptarët duan para së gjithash dritën e mendjes dhe diellin. (Albania 8, 1897).
3. Vetëm shqiptarët e kanë ndjenjën e së bukurës aq të fuqishme sa e paguajnë me jetën e tyre kënaqësinë për të qenë vetë rrufeja mes atyre furtunave njerëzore të luftës. (Albania 3, 1897).
4. Rilindja e gjuhës sonë është rilindje e jetës sonë kombëtare. (Albania 8, 1897).
5. Gjuha shqipe është sa muskuloze aq edhe të brishtë. (Albania 12, 1898).
6. Shumë duhet të punojmë ne shqiptarët, sot dhe për së shpejti; po më parë nga të gjitha, të shëndoshim dashurinë dhe vëllazërinë në mes tonë. (Albania 2, 1897).
7. Përmirësimi ekonomik është nevoja më e shpejtë dhe më e ngutshme për vendin tonë. Është pra një detyrë urgjente që interesat ekonomike të Shqipërisë t’i paraprijnë çdo vlerësimi të karakterit politik. (Albania 16, 15-30 korrik 1898).
8. Ndjenja kombëtare ka rrënjë të forta në zemrat shqiptare; dhe ndonëse më ndonjë rast, moskokëçarja dhe moskuptimi i shqiptarëve gati na shkurajojnë dhe shkurajojnë gjithë miqtë e tyre të vërtetë, duhet pranuar se ndjenja kombëtare atyre nuk u mungon, por u mungon ajo vetëdije e qëruar, aq e domosdoshme për përparimin. (Albania B, nr 2, 14, 15-30 qershor 1898).
9. Ata që do donin t’i ngopnin shqiptarët me retorikë, në vend të urojnë zhvillimin intelektual të tyre, japin provën më të qartë të armiqësisë së tyre ndaj shqiptarëve. (Albania 16, 15-30 korrik 1898).
10. Mjerimi i shqiptarëve ka qenë në tërë kohërat të kapej pas individëve dhe jo pas ideve… Historia e Shqipërisë është e mbushur fund e krye me prova të tilla të përngjashme. Të përpiqemi me të gjitha forcat tona të shërojmë shqiptarët nga dashuria për individët. Ata duhet të mësojnë të duan Shqipërinë – jo t’i bëjnë qejfin këtij apo atij shqiptari. (Albania 16, 15-30 korrik 1898).
11. Shqiptarët honxhobonxho janë të tmerrshëm për mizori e kapadaillëk. (Albania10, 28 shkurt 1898).
12. Shqiptari duket si i bërë për të qenë lodër e një mashtrimi të përjetshëm; një fatalitet i dhimbshëm rri pezull mbi këtë popull të mjerë. (Albania 15-30 janar 1899 C).
13. Përgjegjësia jonë ndaj vendit është e pamohueshme: do vuajmë me vuajtjet e Shqipërisë, do gëzojmë me gëzimet e saj. (Albania 15-30 janar 1899 C).
14. Zgjidhja ideale do të ishte për shqiptarët të zhduknin njëherë e mirë ndikimet orientale, duke shkëputur çdo lidhje, fetare, morale apo letrare, qoftë me bizantinët, qoftë me turqit. Mirëpo, gjë e bukur të ndodhte kjo në çast. Zgjidhja do ishte e realizueshme po qe se stërgjyshërit tanë do ta kishin përgatitur me kohë për ne; atëherë neve do të na duhet ta përgatisim këtë zgjidhje për nipat tanë të ardhshëm. (Albania 2, 1907).
15. Duke u ngritur përmbi egoizmat e pafuqishëm dhe mëritë e pafrytshme vetjake, le të ulim kokat e të punojmë për formimin e një Shqipërie ku poshtërsia keqbërëse e armiqve tanë trashëgimtarë t’i lërë vendin drejtësisë dhe ndershmërisë së mëkëmbur të stërgjyshërve tanë. Boll duke krasitur degë kuturu, dhe me një vendosmëri të ftohtë por të pamëshirshme, le të japim goditjen përfundimtare në rrënjët e së keqes. (Albania 12, 1909).
16. Sa e sa marrëzi, sa e sa poshtërsi e krime janë bërë në emër të së gjorës Shqipëri! (Albania 4, 1907).
17. Dëshira për hakmarrje është susta më e fuqishme e shpirtit shqiptar. (Albania 4, 1907).
18. Një e thënë latine e Kohës së Mesme, e ndryshuar pak: Homo homini lupus – Njeriu për njeriun është ujk. Femina feminae lupior – Gruaja për gruan është më ujke. Albanus Albano lupissimus – Shqiptari për shqiptarin është fare ujk [ujk e shkuar ujkut]. (Albania, qershor 1902, nr.5).
19. Letërsia jonë popullore është ruajtur dhe përcjellë vetëm nga gratë e fëmijët dhe nuk mund të mos merrte veçse formën naive të gjuhës së tyre. (Albania 1, 1905).
20. Të mbetur pa unitet fetar, e vetmja lidhje që ka mbajtur shqiptarët të bashkuar ka qenë gjuha. (Albania 4, 1906).
21. Turqit turq mbeten; të rinj a të vjetër, ata janë, siç thotë shprehja latine popullore eiusdem farinœ [të të njëjtit brum]. Në tërë perandoritë që kanë ekzistuar a ekzistojnë, janë gjendur në kombin sundues mendje bujare për të marrë në mbrojtje kombet e nënshtruara. Po a mund të përmendet që prej katër shekujsh qoftë edhe një fjalë e vetme e një turku të vetëm në favor të Shqipërisë? Kjo fjalë vërtet do të meritonte në këtë rast të shkruhej e gdhendur mbi një pllakë bronzi dhe të varej në muret e klubeve tona popullore si një relikte kurioziteti. Turqit na mohojnë edhe ato cilësi që vëzhguesit e huaj i pranojnë njëzëri… Turqit na mundën, por pa arritur të na mposhtin, edhe pasi na imponuan Muhametin e tyre. (Albania 121 , nr 12, 1909).
22. Shqiptarët janë populli më mosbesues në botë. (Kujtesë për lëvizjen kombëtare shqiptare).
23. Asgjë nuk i ftoh më shumë shqiptarët se t’u thuash që kanë të bëjnë me një copë injoranti që i drejton. (Kujtesë për lëvizjen kombëtare shqiptare).
24. Populli shqiptar është mjaft i mprehtë në të kuptuar. (Kujtesë për lëvizjen kombëtare shqiptare).
25. Grekët e shpërdorojnë si shumë heshtjen përçmuese të shqiptarëve që nuk i hanë dokrrat e tyre bajate e boshe. (artikulli “Mbi Shqipërinë”, Libre Parole).
26. Njeriu është më i lig se egërsirat, po kur vështronj shqiptarët e Stambollit, më vjen të thom që është më i lig se gjarpri dhe miu. (Letër N. Nacos, 20 mars 1896).
27. Palla ime është penda; atë pallë të dobët kam, me atë përpiqem t’i shërbej atdheut. Fiunt scriptores nascuntur heroes [shkrimtarët bëhen, heronjtë lindin]. Ti që leve trim, bëje fora një herë jataganin për nder të Shqipërisë (F. Konica, Vepra 1, f. 155).
28. Shqiptari e ka zakon që kundërshton para se të marrë vesh. (Vepra 1, f. 187).
29. Kush nuk kupton përparimin, e merr kufirin e mendjes së tij për kufirin e botës. (Vepra 1, f.198).
30. Shqiptarët janë një komb të cilit i pëlqen të lëvdojë veten. Si thonë gojë-rrumbullët tanë, kombi shqiptar është i pari nga mendja, nga sjellja e nga trimëria. Sikur shqiptarët të qenë jo kombi më i mendshmi, por thjesht një komb i mendshëm, ata do të kishin dalë me kohë nga dita e zezë ku ndodhen. (Vepra 1, f. 271).
31. Trimëria e shqiptarit nuk është e artë, është e teneqejtë… sado e madhe në vetvete, është e vogël në shkaqet që e ndezin. Për një kec të grabitur, për një fjalë të shtrembër, dhe shumë herë pa e ditur as vetë përse, shqiptarët marrin armët, hidhen, vriten. Por, ata njerëz që vriten për interes e për përralla [dokrra], ftohen dhe frikësohen në u dashtë trimëri për ndonjë mendim të bukur, për ndonjë dobi të vërtetë e të përgjithshme… Nuk kanë frikë nga plumbi, po dridhen nga Valiu! trimëria e vërtetë është ajo që vihet në shërbim të së Drejtës dhe Atdheut, në shërbim të dobisë së përgjithshme. Të tjerat punë janë punë egërsie e kafshërie, jo trimërie. (Vepra 1, f. 271-272).
32. Shqipëria është një vend i bekuar me njëmijë bukurira, shkelur nga turmë e cila ushqen njëfarë urrejtje ndaj bukurisë. (Vepra 2, 34).
33. Shkodra është pothuaj vendi më interesant i Shqipërisë së sotme, argjendarët dhe punëtorët e tjerë të saj janë të famshëm në gjithë Europën e Jugës dhe të Lindjes… Shqiptarët janë të njohur për individualitet dhe në kostumin e tyre kombëtar ka varietete dhe ngjyra. Pothuaj çdo krahinë ka kostumet e saj të veçanta. (Shqipëria, 1930).
34. Ta dini se ne në sy të Evropës së qytetëruar, jemi të prapambetur, dhe asgjë më shumë; ca na shajnë, ca na përqeshin, ca të pakëve u vjen keq. Hiqni dorë ju them, se u bëmë palaçot e dheut. Heshtni, shtrohuni, bashkohuni. Udha që shpie në nder, në liri e në shpëtim, nuk është e shtruar me lule, po me ferra; kush arrin në kulm, arrin i grisur, i djersitur, i përgjakur; dhe kur arrin në kulm, bie i vdekur nga të lodhurit, por me vetëdijen që i hapi një udhë të re popullit. (Vepra, SH.B. N. Frashëri, f. 213).
35. Bëhuni burra! Rrëmbeni kazmat! Puna është më e lartë se trimëria, kazma më fisnike se palla. E mbi të gjitha heshtni! Jo fjalë, por kazmën. Jo mbledhje, por kazmën. Jo misione, por kazmën! Dhe parmendën, dhe draprin, dhe shoshën, dhe furrën. Mjaft lëvdime. E kam zemrën aq të mbushur me lot sa s’qaj dot. (F. Konica, Vepra, SH.B. N. Frashëri, f. 214).
36. Gratë e Tiranës janë shakaxhesha të mëdha. (F. Konica, Vepra, SH.B. N. Frashëri, f. 317).
37. Ka shqiptarë që sillen si këndesa të vërtetë e zemërohen posa zë të këndojë kokorikooo ndonjë tjetër si ata. Mjerisht në Shqipëri ka pak pula. Shqiptarët me mendje të nderuar s’duan e as kanë dashur njeri që del e thërret: “Unë jam!” Historia e Shqipërisë s’është përveçse vërtetimi i kësaj që themi. (F. Konica, Vepra, 3, f. 63).
38. Është një vend në faqe të dheut ku katilin e kanë për njeri të nderuar; hapen që t’i bëjnë udhë kur kalon; e fshehin nga i vetë-thëni gjyq, në iu tektë së vetë-thënës polici të bëjë sikur e kërkon; edhe në daltë ndonjë i çmendur për të marrë anën e kanunit [ligjit], e shajnë edhe e fëlliqin me një zell të çuditshëm. Dhe prandaj ai vend ka fituar një famë shumë të shëmtuar në botë… Për cilin vend po flas, do ta kuptoni menjëherë kur t’ju them që nuk ndodhet në mes të Afrikës, po në Europë. (Vepra 3, f. 169).
39. Armiqtë e Shqipërisë janë shqiptarët, jo të tjerë. Shqiptarët kanë shkruar me gjakun e tyre më tepër se një faqe në histori të Evropës. Nga më të voglat trazira gjer në luftërat më të gjakta, shqiptari ka hequr hark, vërvitur kordhë a zbrazur pushkë. A ka gjë më të turpshme, më të ulët se historia e këtij kombi që, për pak të qelbur ergjent [të holla], shet mish njeriu në çdo luftë, edhe kujt s’i erdhi dëshirim nga aq qindra vjet që e shkelin dhe e kurvërojnë të huajt, s’i erdhi dëshirim të japë dy pika gjak për lirinë e vetvetes? Të donin shqiptarët lirinë e Shqipërisë lehtazi e bëjnë; por rrinë të patundur dhe kështu dëftojnë që s’e duan Shqipërinë, dëftojnë që janë armiqtë e saj. (Albania 1, vëllim A, 1897).
40. Dua të marr shpatën e t’u çajë kokën gomarëve, edhe në vend të trurit të kllasë këtë: ç’është liria?… Më mirë të shesë pleh njeriu, se të shkruaj për shqiptarët… ç’është liria: Liria është të mundet njeriu: 1. të besojë ç’i do zemra; 2. të thotë ç’i do zemra; 3. të shkruaj ç’i do zemra; 4. të bëjë ç’i do zemra, veç jo ato që janë kundër lirisë së tjetrit njeri. Por shqiptarët, më të shumtë janë shpirtrobër… sundon në shpirtrat e tyre feja… Vëllezër shqiptarë: Mjaft rrojti e mjera Shqipëri jetën e Kurmit. Duhet edhe ajo të nisë tani të rrojë jetën e mendjes. Jeta e mendjes është të hapim tërë zemrat tona, të flasim vëllazërisht njëri kundër fjalës së tjetrit, të kuvendojmë si njerëz të qytetëruar, që mblidhen e luftojnë me fjalë [shoqërisht] për idetë e tyre… kështu do njihemi më mirë, s’do kemi mendime të fshehura, dhe do të KUPTOJMË që të tërë jemi të lidhur me dy lidhje të arta: dëshirimi i së Vërtetës dhe dëshirimi i Shqipërisë. (Albania 2, 25 prill 1897).
41. Ç’ka të bëjë myslimanëria apo krishterëria me shqiptarësinë? Myslimani të jetë mysliman, i krishteri i krishterë; po Shqipëria është e ne të gjithëve dhe e të gjithëve është detyra të mendohemi e të bëjmë si është më mirë për të. (Albania 2, 25 prill 1897).
42. Shqiptarët nuk ndahen në të krishterë e në muhamedanë, po ndahen në dy anë: ana e kombëtarëve, në të cilën ka shqiptarë nga të gjitha besimet, dhe ana e zuzarëve. (Vepra 3, f. 75).
43. Duhet të mësohen shqiptarët të mos shohin prapa atdhetarit fenë e njeriut. (Vepra 3, f. 127).
44. Ne duam të bëjmë një komb shqiptar, dhe për këtë punë kemi nevojë për bashkim të të gjitha pakicave të Shqipërisë me shumicën shqiptare. As që mund, një shqiptar që duket sot për sot i kulluar, të lëvdohet se 1000 a 2000 vjet më parë, fëmijëria e tij ish shqiptare. Ndofta po, ndofta jo. S’mund të hipim gjer te Adami a gjer te protistet e profesorit Haeckel. Si ka mijëra e mijëra shqiptarë të sllavizuar, ashtu ka pasur prej racash të tjera të tretur në racën shqipe. (Vepra 3, f. 136).
45. Duke parë dhe duke dëgjuar, bota mësojnë mend dhe ndërtohen. Ne shqiptarët, s’marrim dot mësime; malet të tunden dhe të rrëkëllehen, ne nuk këmbejmë mënyrën tonë. Mbani mirë këtë që po ju them: në njëqind vjet, në vafshim si po vemi, do të jemi aq poshtë sa edhe sot. (Vepra 3, f. 15).
46. Shqiptarët e mjerë presin që Evropa të vijë sot a nesër t’i shpëtojë. Është nevojë të themi, të bërtasim të vërtetën: Evropa shqiptarët i ka për të egër e për të humbur… Le të themi pra të vërtetën, gjithnjë të vërtetën,… të përpiqemi t’i fryjmë popullit tonë pak jetë e pak guxim. (Vepra 3, f. 81).
47. Të mos humbasim kohë të kërkojmë bashkim me anën e atyre që përpiqen të mbushin taskën, që tallen me mjerësinë e popullit shqiptar dhe që kanë vetëm një vesë: fitimin, dhe një dashuri: argjendin [paranë]. Me këta, jo vetëm bashkimi nuk bëhet, por është edhe i rrezikshëm. … Këta duhet t’i godasim pa pushim e pa mëshirë. Një miqësi me të poshtrit, nuk duam. (Vepra 3, 83).
48. Ne jemi një komb i ftohtë, ku secilido mendon për veten e tij… Ata shqiptarë për të cilët bota thonë se janë “të egër”, shqiptarët e maleve e të pyjeve, ata s’janë të ftohtë, por përkundrazi, janë shqiptarë të mirë e do të ishin atdhetarë sikur të kish njerëz t’u jepnin të kuptonin [t’i ndërgjegjësonin]. (Vepra 3, f. 100).
49. Dëshiri i nxehtë i grave është një sëmundje fort e rrallë në Shqipëri: e kanë vënë re të gjithë se kombi shqiptar mund të quhet i ftohtë në këtë punë. (Vepra 3, f. 143).
50. Frika, kur është e madhe, në vend që ta mposhtë njeriun, ia forcon, ia galvanizon nervat dhe frikaçi sillet (jashtërisht) posi trim i vërtetë…. Edhe trimëria, s’është trimëri e vërtetë pa frikë: se trimi pa frikë, s’bën ndonjë punë të rëndë, të çuditshme, me vlerë a me meritim… Le t’u japim bashkatdhetarëve tanë të kuptojnë shumësinë e formave të trimërisë. Trimëria me pallë, trimëria e luftëtarit nuk është e vetmja trimëri… Është trim çdo njeri që ka zemrën të sillet sipas mendimeve të tija, të bashkojë punët me fjalët… Një formë trimërie që e kemi përditë në sy është trimëria e grave. Numri i nënave trimëresha është i habitshëm – dhe ndofta pak vende mund të lëvdohen të kenë nga ajo farë trimërie aq sa ka Shqipëria. (Vepra 3, 149-151). / KultPlus.com
Lëvizja e JK Rowling në diskursin politik, në lidhje me personazhet transgjinorë në librat e saj të Harry Potter, si dhe jetën e përditshme, e ka bërë atë një figurë tepër të diskutueshme.
Ndonëse nuk është më thjesht ofruese e teksteve, Rowling është bërë disi një aktiviste për ata që kundërshtojnë përfshirjen transgjinore.
Ka pasur lëvizje për të ndaluar mbështetjen e projekteve të saj, duke përfshirë videolojën e sapopublikuar “Hogwarts Legacy”.
Grindja ka kaluar në një nivel të ri ashpërsie kohët e fundit, me autoren. Ajo po përballet me një kërcënim të ri me vdekje.
Ajo që është unike për këtë kërcënim të veçantë ishte fakti që vinte nga një autor tjetër./gazetashqip
Jo bre mërgimtarë, qysh mos me u’a msu fmive shypen, si shqypja zogjve fluturimin
S’po du me nguc kërrkend, por, dru se s’muj me nej pa i mëtu dy fjalë, n’se m’leni ju, e n’se keni me pas mirsinë me e përcjell me mu kyt zoritje, për prindërit mërgimtar, fmit e t’cillve flasin pak ose aspak shqyp.
Gjuha tue ken nji formë e epërme komunikimi, mes vedi, botve dhe kulturave, ngulmeve qytetnuse, ndër shum’ n’ju asht pranu me ken gjithnji e ma shum’ nji panevojshmëri për me përdor si gjuh nane, n’familjet tuja, atje n’dhe t’huej.
Ma zorshëm, por ma mir’ po asht me u përdor prej jush n’përditshmëri, nji gjuhë e huej, qi bahet e juja, e gjuhën me t’cillën keni thirr s’pariher nan, me u lan mas doret tue mos e fol, e tue i’a lan harrimit.
Turravrap për me zotnu gjuhët e tjera, natyrshëm ka lind si nevoj për me ju qas mundësive ma t’mira për me jetu, e kjo gjehet e përligjun, derikur, gjuha am vërehet dhe trajtohet si diçka e huej për fmit tuj, ata qi kan me ken, ma saktë po duhet me ken, njata qi kanë me trashëgu vendin e origjinës, dheun e t’parvet, historinë, doket, zakonet e gjithçmos tjetër shqiptare, si gjuhën.
Shqypnia mundet t’mos u ket dhan ju shansin me u ndi vendali n’trollin e t’parve, kjo për shkak t’keqeverisjeve qi e përndoqën si nji mallkim kyt tok t’bekume, por kurrnjeni n’ju, s’ka se si me u pajtu me kyt zezon, tue ju mohu fmive gjuhën e nans, ndoshta edhe si nji hakmarrje për vendin qi u vra andrrat, për truallin qi i ka dëbu e vazhdon me ja ba t’huej gjuhën dhe gjinin e nans.
N’pamundësi me u ndesh në nji betej t’humbun, tue ik, s’ka se si, njaty ku keni fmininë, keni kujtimet dhe ju djeg malli, me lan mrapa gjithçka, edhe gjuhën, si nji çlirim prej nji robnimi.
Ne nuk e meritum kyt fat t’keq, qi na e shkruen bijë bastard e gjakprishun, por njajo qi kena ken, e kem me mbet kso jete, s’jan t’mujtuna me u braktis n’ç’farëdo shtërngimi e zoritje.
Ban vaki se kjo asht pikërisht njajo, qi kjo pjellë e qitun politikanësh e sojin e tyne t’flligt, qi kan fatin tonë n’dor, po don me na mohu edhe shypen, gjithqysh, na s’duhet me u’a dhan kyt shpërblim, edhe pse po gjejn turli lloj mënyrash për me dominu nxanjen ndër shkolla t’gjuhve t’huja, e t’tone me e lan mas doret, si nji gjuh t’vogël.
Ata ju morën t’tana qi patët, edhe andrrat, tokën, vorret, historin, kujtesën, e tash po duen nëpërmjet jush me grabitë edhe gjuhën, tue e fshi nga dëshira juaj, me u’a mësu fmive tuj. Assesi nuk duhet qi kjo me ndodh. Duhet me luftu me shpirt me mbet t’gjalla n’ne, ç’ka kena ma t’shjet e t’shtrejt.
Ju ikët kush mujti e si mujti, kjo jo për fajit tuj, për t’adhmen e qi meritoni, por asht nji nga mkatet ma t’randa, n’se farën e shqyptaris nuk e leni me çil n’shpirtin e tyne, e nuk i shërbeni qi kjo bime m u rrit si n’trull t’vet kudo qi ndodhet. S’asht e huej për ta, njajo qi n’ju asht dhimbje, njiherash asht djepi juaj dhe vorri i paraardhësve tuej.
Ndoshta ka me kan von, por kan me ken ata qi kanë me ju gjyku ju, jo sesi dhe pse ikët, tue e braktisë luftën n’mbrojtje t’vatanit, ksaj toke qi ju desht dikujt me e kthye n’çifligun e vet, e po u duhet do tjerëve me e shit e leçit, por se ju, tue ikë, s’deshtët me marr ç’ka ishte e juaja e asht sod e tynja, njaja qi ju jeni, anipse n’dhe t’huej.
Pse bre vllazën dhe motra s’po mundni e s’po doni qi fmive tuej me ju mësu shqyp?!
Nëse n’Gtreqi, dikund shteti e dikund kisha, nevoja dikun tjetër, tue ushtru presion banen qi shqiptart me pas frikë për me fol gjuhën e tyne, e për ma tepër me pas andrra, megjithses n’dhe t’huj, me gjet mundsi me ua mësu fmive gjuhën e nanës. Edhe pse n’kto kushte ksenofobie, prep nuk gjehet e përligjun ky mohim i shqypes. Kujtesa historike bahet dëshmitare e përpjekjeve titanike qi patriotët e mëmëdhetarët banen, për të shtypun shqyp e për të hapun shkolla shqype, tue shpenzu krejt pasurinë e tyne, edhe tue rreziku jo pak ndër ta, jetën. Dhe arritën me ba atë, nan nji represion të egër osman, e varfrnijet mbytëse, tue u’a msu fmive shqyp nan hanxharë e bajoneta, mes tumit e arës së barutit, gjakut e gjamës. Ndër ta kjo e shejt njajo gjuh e Perenis, njaq sa asht edhe ndër ju amanet me u’a msu fmive tuej, e përmes tyne, ata t’vetve, për mos e u shue ky za bylbyli.
Jo bre vllazën e motra mërgimtarë, qysh bre mos me ua mësu fëmijëve shtypen?!
Sa nana mbyllën syt me shpirtin e vramun t’pamujtunes me fol me fmit e fmive t’vet, me qesh e me ladrue me ta, shyp bre. Sa e sa gjusheve ju shurdhuen veshët e u plasi zemra, tue ndigju uladin qi i flet nji gjuhë qi nuk e merr vesh. Sa prej tyne u banën me faj se s’mësuen nji gjuhë t’huej për me e pas t’mujtun me kuvendu si gjushja me nipin a mbesën, jo bre, jo!
Ti mundesh me ardh te unë, unë kurrë kso jetë s’kthehem ma te ti.
Vërtetë gjuha shqype asht gjuha e nji vendi të vogël, por asht gjuhë qi kanë folë e shkru njerëz legjendar. Shqypja asht gjuhë e vjetër e nji prej njatyne gjuhëve ma t’lavdishme n’historinë e origjinës së gjuhëve t’botës dhe kyt e kan thanë e provu ma t’mdhejt e mendimit t’njatyne vendeve e njatyne gjuhve qi flisni ju tash.
N’se fjala jeme s’ka me pas njat pesh sa me zgju nër ju ndërgjegjen kombëtare, tue mos e konsideru kurrë vonë nji korrigjim qi na shfajëson para amanetit t’parve, mundet me lejen tuj me ju përcjell dy kangat ma t’amla të shqipes, hymnet epike t’gjuhës.
Prej At’ Gjergj Fishtës, “Gjuha Shqype”
Porsi kanga e zogut t’verës,
qi vallzon n’blerim të prillit;
porsi i ambli flladi i erës,
qi lmon gjit e drandofillit;
porsi vala e bregut t’detit,
porsi gjâma e rrfès zhgjetare,
porsi ushtima e nji tërmetit,
ngjashtu â’ gjuha e jonë shqyptare.
Ah! po; â’ e ambël fjala e sajë,
porsi gjumi m’nji kërthi,
porsi drita plot uzdajë,
porsi gazi i pamashtri;
edhè ndihet tue kumbue;
porsi fleta e Kerubinit,
ka’i bien qiellvet tue flutrue
n’t’zjarrtat valle t’amëshimit.
Pra, mallkue njai bir Shqyptari,
qi këtë gjuhë të Perëndis’,
trashigim, që na la i Pari,
trashigim s’ia len ai fmis;
edhe atij iu thaftë, po, goja,
që përbuzë këtë gjuhë hyjnore;
qi n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja,
flet e t’veten e lèn mbas dore.
Në gjuhë shqype nanat tona
qi prej djepit na kanë thânun,
se asht një Zot, qi do ta dona;
njatë, qi jetën na ka dhânun;
edhe shqyp na thanë se Zoti
për shqyptarë Shqypninë e fali,
se sa t’enden stina e moti,
do ta gzojn kta djalë mbas djali.
Shqyp na vete, po pik’ mâ para,
n’agim t’jetës kur kemi shkue,
tue ndjekë flutra nëpër ara,
shqyp mâ s’pari kemi kndue:
kemi kndue, po armët besnike,
qi flakue kanë n’dorë t’shqyptarëvet,
kah kanë dekë kta për dhè të’t’Parvet.
Në këtë gjuhë edhe njai Leka,
qi’i rruzllim mbretnin s’i a, xûni,
në këtë gjuhë edhe Kastriota
u pat folë njatyne ushtrive,
qi sa t’drisë e diellit rrota,
kanë me kênë ndera e trimnive.
Pra, shqyptarë çdo fès qi t’jini,
gegë e toskë, malci e qyteta,
gjuhën t’uej kurr mos ta lini,
mos ta lini sa t’jetë jeta,
por për tê gjithmonë punoni;
pse, sa t’mbani gjuhën t’uej,
fisi juej, vendi e zakoni
kanë me u mbajtë larg kambës s’huej,
Nper gjuhë shqype bota mbarë
ka me ju njohtë se ç’fis ju kini,
ka me ju njohtë për shqyptarë;
trimi n’za, sikurse jini.
Prandaj, pra, n’e doni fisin,
mali, bregu edhe Malcija
prej njaj goje sod t’brohrisim:
Me gjuhë t’veten rrnoftë Shqypnia!
Prej Dom Ndre Mjeda, “Gjuha Shqype”
Përmbi za që lshon bylbyli,
gjuha shqipe m’shungullon;
përmbi er’ që jep zymbyli,
pa da zemren ma ngushllon.
Ndër komb’ tjera, ndër dhena tjera,
ku e shkoj jetën tash sa mot,
veç për ty m’rreh zemra e mjera
e prej mallit derdhi lot.
Nji kto gjuhë që jam tue ndie,
jan’ të bukra me themel
por prap’ kjo, si diell pa hije,
për mue t’tanave iu del.
…………………………..
Ku n’breg t’Cemit rritet trimi
me zbardh, Shqipe, zanin tand,
e ku Drinit a burimi
që shpërndahet kand e kand.
Geg’ e tosk’, malsi, jallia
jan’ nji komb, m’u da, s’duron;
fund e maj’ nji a Shqipnia
e nji gjuh’ t’gjith’ na bashkon.
Qoftë mallkue kush qet ngatrrime
ndër kto vllazën shoq me shoq,
kush e dan me flak’ e shkrime
çka natyra vet’ përpoq.
Por me gjuhë kaq t’moçme e mjera
si nj’bij’ kjo që pa prind mbet:
për t’huej t’mbajshin dhenat tjera,
s’t’kishte kush për motër t’vet.
E njat tok’ që je tue gzue,
e ke zan’ tash sa mij’ vjet,
shqiptaria, që mbet mblue
sot nën dhe, edhe shqip flet.
E shkrova kyt apel n’dialektin geg si nji homazh për tan’njata mendjendritur e zelltar, t’cillët na banen me gërmat dhe gjuhën qshype, tue luftu dham për dham me armiqt e ksaj gjuhe Perëndie, tue mos kursy mund dhe para, qi ne me pas sod nji gjuh sa t’bukur aq dhe t’rrezikume prej asimilimit e shkombtarizmës, qi ka shku tu ezan gjithnjë e ma shum vend n’ne. Se na po duam ma fort t’jera gjuhë, gjuhë qi na japin lek tue na grabit tançka derimsod erdh me ken e jona, e pluguese me varre dhe e vaditun me gjak.
Ambasadorja e Republikës së Kosovës në Suedi, Shkëndije Geci Sherifi, grave ambasadore u ka dhuruar varëset e punuara nga të mbijetuarat e dhunës seksuale gjatë luftës, shkruan KultPlus.
Për këtë takim ka njoftuar vet Shkëndije Geci Sherifi, e cila ka shtuar se këto varëse bartin historinë e trishtë të luftës në Kosovë.
KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e ambasadores Geci Sherifi.
Në aktivitetin e rradhës, me rrjetin e grave ambasadore – NWAS, të gjithave ju dhurova nga një varëse, punëdore nga gratë e mbijetuara të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë.
Këto varëse unike bartin historinë e trishtë të luftës por edhe fuqinë e pamposhtur të heroinave tona për të triumfuar mbi të keqen.
Kulla ikonë e Deçanit, një nga objektet më të vjetra e të rralla të mbetura në atë rajon, është shndërruar në muze etnologjik.
Përmes artefakteve të ekspozuara, aty rrëfehet historia, kultura dhe jeta e familjeve tradicionale të rrafshit të Dukagjinit.
Projekti është mbështetur nga Ministria e Kulturës dhe Komuna e Deçanit, financuar nga BE, implementuar nga UNDP teksa është përuruar në kuadër të programit të Qeverisë për 15-vjetorin e Pavarësisë së Kosovës./ KultPlus.com
Artpolis është në përgatitjet e fundit për realizimin e mbrëmjes poetike Poezi për Fuqi- Çdo ditë është 8 Mars, mbrëmje që përfshinë poetë dhe aktorë nga vendi dhe jashtë, shkruan KultPlus.
Për këtë ngjarje poetike kanë njoftuar vetë organizatorët, dhe më poshtë keni njoftimin e plotë të kësaj organizate.
Me poezi inspiruese dhe fuqizuese nga poetet/ët, të interpretuara nga aktoret/ët dhe aktivistet/ët ju mirëpresim në Menzën Ramiz Sadiku, të enjten, më 2 mars, 2023 nga ora 20:00, për të përjetuar një mbrëmje artistike të poezisë dhe muzikës për fuqizim të grave dhe vajzave në Kosovë.
Mysafire speciale e kësaj mbrëmje artistike është poetja nga Shqipëria, Mimoza Ahmeti. Kurse do të interpretojnë edhe poetet/ët: Sibel Halimi, Shpëtim Selmani, Gili Hoxhaj dhe Arbër Selmani.
“Poezi për fuqi” do të pasurohet edhe me interpretimet e aktoreve/ëve dhe aktivisteve/ëve: Meli Qena, Igballe Qena, Shkelzen Veseli, Denis Galushi, Anisa Ismaili, Fatmir Menekshe, Neri Ferizi, Mila Mihajlovic, Aleksandra Jovičić, dhe Donato Giuliani.
Gjithashtu do të interpretojë poezi të përzgjedhura nga Shpëtim Selmani edhe Trupa Artistike Rezidente e Artpolis në përbërje të: Blerta Gubetini, Donikë Ahmeti, Edlir Gashi, Kaltrinë Zeneli, Mikel Markaj, Qendresa Kajtazi, Zhaneta Xhemajli, dhe koreografit Robert Nuha. Kjo mbrëmje udhëhiqet nga regjisorja dhe drejtoresha e Artpolis, Zana Hoxha.
Poezitë do të përcjellën me muzikë nga bendi i Semira Latifit, së bashku me Arian Randobrava dhe Ilir Bajri.
Duke ardhur në këtë mbrëmje ju kontribuoni me blerjen e biletës, që i dedikohet fondit të solidaritetit të Artpolis për tri gra kryefamiljare nga Skenderaj, Klina dhe Mitrovica, qytete këto prekura nga vërshimet.
Për publikun edhe këtë herë do të jetë në dispozicion “Mikrofoni i hapur” që të kontribuoni në këtë mbrëmje artistike duke lexuar poezitë e juaja ose të autoreve të tjera feministe.
Biletat mund t’i rezervoni duke kontaktuar në këtë numër të telefonit: +38345216493
Me blerjen e një bilete për ju do të dhurohet një bluzë e veçantë me dizajnin e “Poezi për fuqi”.
Ky aktivitet realizohet nga Artpolis – Qendra për Art dhe Komunitet, mbështetur nga cfd./ KultPlus.com
Galeria e Ministrisë së Kulturës është në përgatitjet e fundit për hapjen e ekspozitës “Tenda e takimit e një oborri” si bashkëpunim me Muzeun Kombëtar të Fotografisë “Marubi”, kuruar nga Luçjan Bedeni, të enjten me 23 shkurt 2023 në ora 19:00, shkruan KultPlus.
“Këto fotografi e të tjera si këto ma kanë përforcue idenë se periudha e parë e zhvillimit të fotografisë nga Pietro Marubbi ka të bajë me angazhimin e tij për të fotografue njerëz, të cilët ai i merrte nga rruga dhe i përdorte si modele, tue i kthye në kartolina, të cilat mandej i tregtonte. Negativat e fotografive të kabinet-kartave që ndodhen në arkivin e Muzeut Marubi, si dhe zbulimi i kabinet-kartave në arkivin e bibliotekës së universitetit të Stambollit janë një dëshmi me vlerë që dokumenton të gjithë procesin e fotografimit, të shtypit të kabinet-kartave e deri tek ngjyrosja e disave prej tyne. Këta imazhe janë të parat fotografi që shpërfaqin një Shqipni, e cila deri në vitet ’70 të shek. XIX ishte krejt e panjohun për të huejt. Këto fotografi të Marubbi-t do të përhapeshin në masë nga litografët vjenezë, të cilët i shtypën tue i kthye ato në karta postale ose, sikurse i njohim na, në kartolina kujtimi me mbishkrimin Souvenir de Scutari d’ Albanie.”
Pjesë nga teza e doktoraturës me titull:
“Pietro Marubbi dhe themelimi i të parës studio fotografike në Shqipëri”.
Luçjan Bedeni, 2021
Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 1 prill 2023./ KultPlus.com
E shkruar në vitin 1946 nga poeti shkodran Zef Pali dhe e kompozuar nga Simon Gjoni, kënga “Eja, eja lule borë” mbetet ndër këngët më të bukura shqiptare, shkruan KultPlus.
Një këngë që i ka rezistuar kohës, shtatë dekadave jetë, edhe sot këndohet e dëgjohet me ëndje.
Po e sjellim sonte një performancë të këngës e cila nuk është vetëm shkodrane, por një vlerë e të gjithë shqiptarëve.
Po e bashkëngjisim edhe tekstin origjinal të këngës.
Në ish-Bashkimin Sovjetik, Lule borë, ishte kaq e përhapur sa që shqiptarëve iu drejtoheshin: “A…, ju jeni nga vendi i Lule borë”, kujton këngëtari Avni Mula, një nga interpretuesit më pikantë të kësaj kënge në atë kohë, por që nuk e ka harruar pa një interpretim lirik të mirëfilltë në disa koncerte edhe vajza e tij, sopranoja Inva Mula.
Kryeveprat më të mëdha letrare kanë pasur si protagoniste dashurinë. Lumenj ndjenjash janë derdhur, duke bërë të rrjedhin fjalë të paharrueshme. Njerëz të mëdhenj, artistë, shkencëtarë: “I gjithë universi i bindet dashurisë”.
Ja përse në vite, kujtohen për të tjera arritje dhe suksese, por nga sirtarët e jetës së Einstein, Johnny Cash, Beethoven, Winston Churchill dhe shumë të tjerëve, dalin edhe letrat e dashurisë që u kanë shkruar të dashurave të tyre.
Një sondazh në Angli ka zgjedhur më të bukurat, ku ndoshta mungojnë ato që mund të presim, shkruan revistaclass. I bën mirë zemrës megjithatë, të lexosh këto radhë për të rizbuluar dhe kuptuar që kjo ndjenjë, është kaq e thjeshtë për t’u provuar, kaq e thjeshtë për t’u shprehur.
Johnny Cash gruas së tij June Carter Cash (1994) “U plakëm dhe u mësuam të rrimë bashkë. Mendojmë njëlloj. Komunikojmë me mendje. E dimë çfarë do tjetri pa qenë nevoja ta kërkojmë. Ndonjëherë njëri e nevrikos tjetrin. Ndoshta ndonjëherë e marrim tjetrin të mirëqenë. Por herë pas here, si sot, mendoj për ne të dy dhe e kuptoj sa me fat jam që ndaj jetën me gruan më fantastike që kam takuar në jetë”.
Winston Churchill gruas Clementine Churchill (1935) “E dashura ime Clemmie, në letrën që më dërgoje nga Madras kishe shkruar gjëra që për mua janë shumë të rëndësishme, që ta kisha bërë jetën më të bukur. Nuk mund ta them çfarë kënaqësie më dha kjo, sepse ndihem gjithmonë tmerrsisht në borxh me ty, nëse lejohet që në dashuri të bëhen të tilla llogari”.
John Keats i shpreh dashurinë Fanny Brawne (1819) “Nuk mund të jetoj pa ty, harroj çdo gjë, por kur të shoh, jeta duket sikur ndalet, nuk shoh asgjë tjetër. Më ke përthithur”. Ernest Hemingway, Marlene Dietrich (1951) “Nuk arrij të përshkruaj sesi sa herë që të përqafoj, ndjehem në shtëpi”.
Napoleone Bobaparte, Josephine de Beauharnais (1796) “Që kur të kam lënë, jam gjithmonë i trishtuar. Lumturia ime është pranë teje. Sjell gjithmonë në kujtesë përkëdheljet e tua, lotët e tu, ngrohtësinë tënde të dashur. Magjepsja e së pakrahasueshmes Josephine Kindle ndez një zjarr dhe një flakë të pashuar në zemrën time”.
Richard Burton, Elizabeth Taylor (1964) “Sytë e mi të verbër presin dëshpërimisht të të shohin ty. Ti nuk e kupton, natyrisht , EB, sa e bukur dhe tërheqëse ke qenë gjithmonë dhe sesi ke fituar një vlerë më shumë mirësie të veçantë e të rrezikshme”.
Mbreti Enrico VIII, Anna Bolenas (1527) “Po guxoj të të kërkoj të ma thuash prerë çfarë mendon për dashurinë tonë. Nevoja më shtrëngon ta di përgjigjen tënde, duke qenë që kam një vit që jam plagosur nga dashuria dhe ende nuk jam i sigurt nëse kam apo jo një vend në zemrën tënde”.
Ajo vjen në heshtje. Nuk ka buçima sirenash, drita makinash që ndizen e shuhen; apo turma ndihmësish që njoftojnë ardhjen e Angela Merkelit në kishëzën e thjeshtë, me tulla, të Potsdamit, menjëherë sapo del nga Berlini. Ecja e saj, disi e kërrusur, është e qëllimtë. Kamerat e i-Phon-ëve leshojnë dritë dhe, ndërsa kalon rradhët e besimtarëve – kjo grua, që i urren kamerat – buzëqesh butësisht. Këta janë njerëzit e saj. Megjithëse kisha ndodhet pranë kryeqytetit, ky është një grup tjetër, ndryshëm nga ai i njerëzve të sofistikuar të Berlinit, me të cilët Merkel kalon pjesën më të madhe të ditëve të punës. Babai i saj kishte qenë prift, në një kishëzë të thjeshtë, të ngjashme si kjo dhe, në këtë mbrëmje të lagësht vjeshte, kjo shtëpi e thjeshtë e adhurimit të Zotit ofron një strehëz të përkohëshme, mbrojtëse, ndaj turbullive të mandatit të saj të katërt dhe të fundit, si kancelare. Ditët kur mund të përvidhet në krahinën ku banon, në Brandenburg- bashkë me shëtitjet nëpër pyjet perreth- po bëhen gjithnjë e më të rralla. Ajo është shumë më e zënë, se zakonisht, me shpëtimin e botës.
Sonte, ndërkohë që Merkel mbërrin në Oberlinkirche, e rrethuar nga njerëz që njihen si të afërm të familjes, kancelarja gjashtëdhjetë e tre vjeçare, e Republikés Federale të Gjermanisë, ia lejon vehtes qe, për pak çaste, ta lerë mënjanë truprojën. Ajo mban uniformen e zakonshme: xhaketë me nuanca të ndryshme, të së njëjtës ngjyrë (sonte e ka të gjelbër, të errët) dhe pantallona të zeza. Me këpucë të sheshta, të zeza, të shtrënguara, ulet në një kulltuk të vendosur në kënd të drejtë, përpara altarit, me majat e gishtave të duarve që preknin lehtazi njëri- tjetrin. – veprim aq i njohur për gjermanët, sa që ka edhe një emoji për të. “Çdo mëngjes të fëmijërisë sime e çdo mbrëmje, më gjashtë, binin këmbanat e kishës. Më merr malli për këtë rit,” – u thotë të pranishmëve, që rrinë në heshtje dhe që e vlerësojnë këtë shkëndijë të rrallë vetjake, të udhëheqëses së tyre, e cila është një person jashtëzakonisht privat. Vetëm për një çast, buzëqeshja e kancelares – që nuk i ngjan asaj të një politikani – ia rrafshon brazdat e thella të tipareve. Vitet e fundit, bota e gruas së parë kancelare të Gjermanisë është tronditur nga trazirat shoqërore dhe politike. E goditur nga vala në rritje e populizmit botëror, Merkel është poshtëruar nga ekstremistët e krahut të djathtë, që tani, janë të pranishëm në Parlamentin Gjerman (Bundestag), për herë të parë, që prej Luftës së Dytë Botërore. Tronditja e një populisti amerikan, në Shtëpinë e Bardhë, që vlerësonte me ngazëllim Vladimir Putinin, kundërshtarin e Merkelit në Moskë, është ende e freskët.
“Ditën e parë të shkollës,” – vazhdon Merkel, duke na dhënë mundësinë të kqyrim vështirësitë e rritjes së një vajze prifti, në Gjermaninë Lindore, ateiste, – “studentëve iu kërkua të ngrihen në këmbë dhe të tregojnë për profesionin e prindëve të tyre.”
“Thuaj shofer”, e këshilluan Angelan shokët, meqenëse profesioni shofer ishte më i pëlqyer për proletarët, se sa veprimtaria e priftit – në gjermanisht të dyja fjalët tingëllojnë thuajse njëlloj.
“Prift,” u përgjigj ajo.
Merkel nuk ka nevojë t’u shpjegojë të pranishmëve sa i rrezikshëm ishte sinqeriteti në Gjermaninë Lindore. Edhe fëmijëve, madje, u duhej të përpiqeshin të mos shfaqeshin në atë shtet që mbikqyrte gjithçka. Depërtimi i Stasi-t në shoqëri ishte më i thellë dhe më i gjerë, se ai i paraardhësit, Gestapo-s. Ministria e Sigurisë Shtetërore kishte njëqind e shtatëdhjetë e tre mijë (173,000) punonjës, ku përfshiheshin informatorët; krahasuar me shtatë mijë (7,000) punonjës, që kishte Rajhu i Tretë. Për çdo gjashtëdhjetë e tre njerëz kishte një informator. “Natyrisht, kjo lloj fëmijërie ushtroi ndikim mbi jetën time,” thotë Merkel, duke na dhënë, ndoshta pa dashur, çelësin për të kuptuar se kush ishte kancelarja; se si, në mënyrë të habitshme, e kishte mbajtur pushtetin, përgjatë një dhjetëvjeçari e gjysmë dhe përse ajo mbetet një figurë e mistershme, edhe në vendin e saj dhe, natyrisht, në botë.
Duke e rikthyer bisedën tek e tashmja, prifti Matthias Fichtmuller e pyet kancelaren, nëse i lexon librat që janë shkruar për të. “Po, por nuk e njoh vehten aty,” qesh Merkel. Të tjerët qeshin bashkë me të. “Jam siguruar shumë që të ketë kufij, kështu që, disa pjesë të jetës sime nuk janë të hapura për publikun,” thotë ajo. Merkel e ka bërë të qartë se interesi i të tjerëve për të duhet të përqëndrohet vetëm tek roli i saj zyrtar. Një fshehtësi e tillë është tashmë një kod brenda njerëzve të rrethit të kancelares. Në gjashtëmbëdhjetë vjet të Merkelit si kancelare, nuk ka pasur asnjë rrjedhje informacioni, asnjë lloj kujtimi që të rrëfejë gjithçka të shkruar, qoftë edhe nga ish pjestarë të kabinetit, ose njerëz të besuar. Ndihmësit e saj, jashtëzakonisht besnikë, janë mbrojtës të thellë të gruas, së cilës, pjesa më e madhe e tyre, i kanë shërbyer për një dhjetëvjeçar e gjysmë. “Prap këtu ju?” u habit presidenti amerikan, Barack Obama, kur pa ekipin e Merkelit, gjatë një udhëtimi në Berlin, në vitin 2016. Ata ishin, thuajse, të pandryshuar, që prej kohës kur ajo kishte marrë detyrën, në vitin 2008.
Pas disa dhjetëvjeçarësh, gjermanët nuk ndjehen të lodhur nga shfaqja e saj, nga zëri, nga figura e saj e afërt – sepse Merkel nuk ka qëllim të bjerë në sy. Megjithëse dihet pak mbi jetën private të kancelares, pavarësisht nga kjo, ajo na paraqitet si njeri që bën një jetë jo shumë të ndryshme nga të tjerët. Gjermanët e rizgjodhen atë tri herë dhe, çdo herë, me përqindje të mirë. Një herë në kushedi sa kohë, ata mund ta kenë parë kancelaren e tyre të veshur me rroba të veçanta, festive, me rastin e Festivalit Wagner, në Bayreuth të Gjermanisë; por, po aq gjasa kanë ta shohin tek e bën vetë pazarin. Ajo përvetësoi mësimin e paraardhësve si Helmut Kohl – i cili e paraqiste familjen, gruan dhe fëmijët, si një familje gjermane e përsosur, derisa gruaja kreu vetëvrasje, kurse djemtë u larguan; – ose, si heroi i Luftës së Ftohtë, Willy Brandt, i cili, më vonë, u zbulua se kishte qenë një depresiv, i varur nga seksi.
Ndonjëherë, këmbëngulja e Merkelit për privatësi arrin deri në skajet e paranojës. Ajo nuk mban ditar, nuk përdor email; shkruan vetëm shkurt dhe kur është e domosdoshme. Zbulimi nga një bashkëpunëtor i një hollësie, në dukje të vogël, mbi jetën e saj private, mund të bëhet shkak për t’i dhënë fund marrëdhënies mes tyre. Një aleati politik të saj nuk iu rikthye asnjëherë besimi i Merkelit, pasi ai publikoi një email të përbërë nga katër fjalë, ku shkruhej: “Faleminderit për këshillën, A.M.”/ KultPlus.com
Lasgush Poradeci i njohur si shkrimtari i poezisë së dashurisë, pas vete ka lënë shumë dorëshkrime, thënie, që publikohen herë pas herë nga studiuesit, por edhe nga ata që e kanë njohur nga afër këtë shkrimtar të madh, shkruan KultPlus.
Meri Lalaj më herët kishte botuar pjesë të shkëputura që kanë ndërlidhje më Poradecin, dhe një pjesë e këtij botimi ka të bëjë edhe me Kosovën, ku Lasgush Poradeci as dasmat po as vdekjen nuk i dëshironte pa bashkimin e Shqipërisë me Kosovën.
Meri Lalaj mbi këtë cështje kishte botuar këtë pjesë:
Diku Lasgushi ka shkruar: “Do të vijë një kohë, kur do të vemë në dasmë e do të urojmë: Mos e pifshim këtë gotë, po të mos bashkohemi me Kosovën! Dhe do të vemë në vdekje dhe do të ngushëllojmë: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën…Do të vijë një kohë kur dollia do të fillojë me këto fjalë: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën.”/KultPlus.com
Këngëtarja e njohur shqiptare Dua Lipa ka marr pjesë në ceremoninë e çmimeve “Bafta”, e cila dukej mjaftë elegante, shkruan KultPlus.
Dua Lipa ishte e veshur me të zeza në këtë ceremoni, ku foto nga kjo mbrëmje ka ndarë edhe vetë Dua Lipa.
Çmimet Bafta janë një ndër ceremonitë kryesore në botë sa i përket vlerësimit të filmave, dhe në këtë edicion filmi me më së shumti vlerësime ka dalë të jetë filmi “All Quiet on the Western Front”./ KultPlus.com
Pjesëtarë të Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK) janë kthyer të hënën në Kosovë nga Turqia, ku kanë ndihmuar në operacionet e kërkim-shpëtimit, pas tërmeteve të 6 shkurtit që kanë lënë të vdekur mbi 40.000 njerëz.
Në aeroport ata janë pritur nga kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe zyrtarë tjerë të kabinetit qeveritar.
Kosova, duke përfshirë vullnetarët dhe forcat e specializuara të FSK-së në dy rajonet e prekura nga tërmeti Hataj dhe Osmanije ka prezentuar me një personel prej 48 anëtarësh.
Ekipet e kërkim-shpëtimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës kanë arritur që të nxjerrin të gjallë katër persona të cilët kishin qenë në rrënojat e objekteve të shkatërruar si pasojë e tërmetit që goditi Turqinë.
Mes vajtje-ardhjesh dita mëdyshet, e dashuruar me tejdukshmërinë e vet.
Mbrëmja rrotullake shndërrohet në gjire detare: ndër baticat dhe zbaticat e saj të paqta bota luhatet.
Gjithçka është krejt e dukshme, gjithçka sidoqoftë tejet bishtnuese, gjithçka kaq afër, gjithçka e pakapshme.
Letrat, libri, gota, lapsi shullehen nën hijen e emrave të tyre.
Ta fshikullosh kohën, që në faqen time përsërit me ngulm të njëjtën rrokje kokëfortë përgjakje.
Teksa drita e përvijon murin shpërfillës në një teatër të shajnitur shëmbëlltyrash.
E pikas papritmas veten në zemrën e një syri; ndonëse ai nuk më shikon, sepse e shikoj unë veten të ravijëzuar në atë vështrim.
Çasti ndërkaq tretet. Pa u çapitur fare nuk i resht unë ecejaket: jam një prehje mirëfilli./ KultPlus.com
Picture of Mexican poet and writer Octavio Paz (L), 1990 Nobel Prize in Literature, conversing through a mirror with Argentine-born French novelist and journalist Hector Bianciotti at Gallimard publishing house, Paris, in 1980 . AFP PHOTO / MICHELE BANCILHON (Photo by MICHELE BANCILHON / BANCILHON / Michele Bancilhon via AFP)
Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte ka hapë thirrjen për bursa studimi jashtë vendit, shkruan KultPlus.
Sipas njoftimit, bëhet e ditur se këto bursa ndahen për tru fusha, për kulturë, trashëgimi dhe fushëne sportit dhe se shuma maskimale e mbështetjes është 15 mijë euro.
KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e MKRS-së dhe linkun me detajet e mëtutjeshme.
Bursa studimi jashtë vendit
Thirrja për mbështetje financiare studimore në fushën e kulturës, trashëgimisë kulturore dhe sportit është e hapur.
Shuma maksimale për një përfitues është 15.000 EURO.
Bashkangjitur gjeni linkun e thirrjes me detajet tjera të aplikimit:/ KultPlus.com https://bit.ly/3YXL47g./
