Pjesëtarë të Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK) janë kthyer të hënën në Kosovë nga Turqia, ku kanë ndihmuar në operacionet e kërkim-shpëtimit, pas tërmeteve të 6 shkurtit që kanë lënë të vdekur mbi 40.000 njerëz.
Në aeroport ata janë pritur nga kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe zyrtarë tjerë të kabinetit qeveritar.
Kosova, duke përfshirë vullnetarët dhe forcat e specializuara të FSK-së në dy rajonet e prekura nga tërmeti Hataj dhe Osmanije ka prezentuar me një personel prej 48 anëtarësh.
Ekipet e kërkim-shpëtimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës kanë arritur që të nxjerrin të gjallë katër persona të cilët kishin qenë në rrënojat e objekteve të shkatërruar si pasojë e tërmetit që goditi Turqinë.
Ndërsa shanset për të gjetur të mbijetuar më shumë se një javë pas tërmeteve vdekjeprurëse po zvogëlohen, histori të rralla mbijetese po shfaqen ende.
Në ditën e nëntë të tërmetit dhe pas 198 orësh një mrekulli e dyfishtë vjen nga rrënojat në Kahramanmaraş. Mediat turke raportojnë se dy vëllezër janë nxjerrë të gjallë nga rrënojat e një apartamenti në Kahramanmaras.
Bëhet fjalë 17-vjeçarin Muhammet Enes Yeninar dhe 21-vjeçarinb e quajtur Baki Yenina Abdulbaki, të cilët shpëtuan nga rrënojat dhe u dërguan me barelë në ambulancë, ndërsa ekipet e shpëtimit përjetuan një gëzim të madh.
Tërmetet me magnitudë 7.7 dhe 7.6 kanë shkaktuar dëme të mëdha në 10 provinca në Turqi, ndërsa dhjetëra mijëra qytetarë kanë humbur jetën dhe shumë objekte janë shkatërruar.
Numri i të vdekurve nga tërmetet e javës së kaluar në Turqi dhe Siri ka shkuar në 37,000nga të cilët 31,643 persona janë në Turqi dhe më shumë se 5,814 njerëz janë në Siri./A2news / KultPlus.com
Rëndohet çdo orë e më shumë bilanci tragjik i tërmeteve që kanë goditur ditën e sotme pjesën juglindore të Turqisë dhe Sirinë.
Sipas të dhënave të fundit, të shpërndara nga Autoriteti turk për Menaxhimin e Emergjencave dhe Katastrofave Natyrore, janë më shumë se 2300 viktimat vetëm në Turqi, si dhe 13200 të plagosur, shumë prej tyre në gjendje të rëndë shëndetësore. Në qoftë se viktimave turke i shtohen edhe 656 të vdekurit e deritanishëm në Siri, numri total por ende i përkohshëm shkon në më shumë se 3400.
Ndërkohë, presidenti turk Erdogan, i cili ka marrë solidaritetin e të gjithë liderëve botërorë, ka shpallur 7 ditë zije kombëtare.
Pamje apokaliptike zgjuan botën këtë të hënë, kur lëkundje të dhunshme të tokës tronditën Turqinë dhe Sirinë, teksa banorët ishin në gjumë.
Një tërmet me magnitudë 7.8 u regjistrua në 4 e 17 në jug të Turqisë jo shumë larg kufirit me Sirinë, më epiqendër në Gaziantep.
Një tjetër lëkundje e fortë 7.5 Rihter, në 13 e 24 minuta, u regjistrua pranë qytetit të Kahramanmaras. Sipas studiuesve turq, fuqia e shpërndarë nga lëkundjet e fundit ka qenë e barabartë me 150 bomba atomike.
Deri më tani nuk ka asnjë shqiptar që mund të jetë prekur nga tërmetet e fuqishme në Turqi.
Në anën tjetër, OBSH ka paralajmëruar se këto shifra ka të ngjarë të rriten deri në tetë herë, pasi shpëtimtarët gjejnë më shumë viktima në rrënoja.
“Gjithmonë shohim të njëjtën gjë me tërmetet, për fat të keq, që është se raportet fillestare të numrit të njerëzve që kanë vdekur ose që janë plagosur do të rriten mjaft ndjeshëm në javën në vijim”, tha zyrtarja e lartë e urgjencës së OBSH-së për Evropën, Catherine Smallwood./ KultPlus.com
Një tragjedi ka tronditur sot mbarë botën ku më shumë e 2 mijë persona kanë humbur jetën dhe mijëra të tjera janë plagosur pas një tërmeti shkatërrimtar që goditi në orët e para të mëngjesit Turqinë dhe Sirinë, raporton BBC.
Tërmeti, i cili goditi pranë qytetit të Gaziantep, u pasua nga rreth 120 pasgoditje deri në këto momente, ku të paktën janë regjistruar 2 goditje të tjera të mëdha mbi 7 ballë.
Por pse ishte kaq vdekjeprurëse tërmeti i së hënës?
Magnituda e tij ishte e lartë, me raportime që shkojnë në 7.7 apo 7.8 ballë. Edhe thellësia e tërmetit ishte e cekët, me rreth 18 kilometra nën sipërfaqen e tokës, gjë që ndikon edhe në dëmin e shkaktuar në ndërtesa.
Profesoresha Joanna Faure Walker, kryetare e Institutit për Reduktimin e Rrezikut dhe Fatkeqësive në “University College London”, tha:
“Nëse i referohemi tërmeteve më vdekjeprurëse, ka pasur vetëm dy në 10 vitet e fundit me magnitudë të ngjashme”.
Megjithatë nuk është vetëm fuqia e dridhjes që shkakton shkatërrimin e këtyre përmasave. Ngjarja ka ndodhur në orët e para të mëngjesit, kur personat ndodheshin brenda në banesat e tyre dhe flinin. Qëndrueshmëria e ndërtesave është gjithashtu një faktor.
Vendimtar është edhe zona në të cilën ka rënë tërmeti. Epiqendra ka qenë në Turqinë Jugore dhe Siri, rajon ku nuk kishte pasur një tërmet të madh për më shumë se 200 vite. Kjo bën që edhe niveli i gatishmërisë të ishte më i ulët se në zonat që dihet që kanë një aktivitet të vazhdueshëm sizmik.
Çfarë e shkaktoi tërmetin?
Korja e Tokës përbëhet nga pllaka, që qëndrojnë pranë njëra tjetrës dhe që tentojnë herë pas here të lëvizin.
Në këtë rast, ishte pllaka arabe që lëvizte në drejtim të veriut dhe “kërceu” kundër pllakës së Anadollit.
Fërkimi nga pllakat ka qenë përgjegjës për tërmetet shumë të dëmshme në të kaluarën.
Më 13 gusht 1822 kjo dukuri shkaktoi një tërmet me magnitudë 7.4 ballë, megjithatë, tërmeti i shekullit të 19-të rezultoi në dëme të mëdha në qytetet e zonës, me 7,000 vdekje të regjistruara vetëm në qytetin e Alepos. Pasgoditjet e dëmshme vazhduan për gati një vit.
Deri tani ka pasur disa pasgoditje pas tërmetit të sotëm dhe shkencëtarët presin që ai të ndjekë të njëjtin trend si ai i mëparshmi.
Kujtojmë se tërmeti më i madh ndonjëherë është i magnitudës 9.5 i regjistruar në Kili në vitin 1960./ KultPlus.com
Delegacionet ushtarake nga Rusia, Ukraina dhe Turqia do të takohen me përfaqësuesit e Kombeve të Bashkuara më 13 korrik për të diskutuar për eksportin e sigurt të drithërave ukrainase, që janë bllokuar për shkak të pushtimit rus të Ukrainës.
Takimi do të mbahet në Stamboll, bëri të ditur më 12 korrik ministri turk i Mbrojtjes, Hulusi Akar.
Një ditë më herët, presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, diskutoi për drithërat ukrainase gjatë bisedave të ndara telefonike me homologun e tij rus, Vladimir Putin, dhe atë ukrainas, Volodymyr Zelensky.
Ukraina dhe aleatët e saj po kërkojnë që të rihapen portet e saj në Detin e Zi, që sipas Kievit janë mbyllur për shkak të bllokadës ruse.
Shtetet perëndimore kanë rritur kërkesat e tyre për rihapjen e porteve dhe lejimin e dërgesave të drithit, veçanërisht në shtetet e Lindjes së Mesdhe dhe Afrikës të cilat varen nga drithi ukrainas për të ushqyer popullatën e tyre.
Erdogan i tha Putinit se është koha për të ndërmarrë veprime sa i përket një plani të OKB-së për krijimin e korridoreve të sigurta në Detin e Zi për eksportet e drithërave. Ai po ashtu përsëriti qëndrimin se duhet të negociohet dhënia fund e luftës midis Rusisë dhe Ukrainës.
Ndërkaq, presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, tha përmes Twitterit se ai e vlerëson ndihmën e Erdoganit sa i përket rinisjes së eksporteve të drithërave dhe shtoi se Rusia duhet të ndalojë së marri drithin e Ukrainës nga territoret e pushtuara. / KultPlus.com
Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdoğan, në një konferencë për media pas takimit me presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë se vendi i tij e përkrah hyrjen e Kosovës në NATO.
Erdogan thotë se Turqia ka qenë vendi i dytë pas Amerikës që e kanë njohur pavarësinë e Kosovës.
Ai thotë se Turqia ka kontribuar mjaft shumë në këtë proces dhe ende vazhdon të lobojë për të siguruar sa më shumë njohje të reja për Kosovën.
Duke folur për kërkesën e Kosovën për anëtarësim në NATO, Erdogan thotë se nuk ka asnjë problem që Kosova të anëtarësohet në NATO.
“Turqia si një vend i rëndësishëm i NATO-s nuk sheh asnjë problem për anëtarësimin e Kosovës në aleancë. Ne nuk kemi nevojë për të marrë leje nga askush për të mbështetur anëtarësimin e Kosovës në NATO. Ne i kemi marrë hapat tona në këtë drejtim. Ashtu siç e njohëm shtetin e Kosovës, do të veprojmë edhe me anëtarësimin e saj në NATO”, deklaroi Erdogan gjatë një konference me Osmanin. / KultPlus.com
Së fundmi, Shqipëria është “pushtuar” me flamuj të Turqisë, në nderim të pritjes me ceremoni zyrtare të Presidentit, Recep Tayyip Erdogan, shkruan KultPlus.
Ky i fundit veçse ka arritur në tokën arbërore, derisa pritet që gjatë ditës së sotme të zhvillojë një sërë aktivitetesh.
I pari i Shqipërisë, Edi Rama, ka pritur në aeroport arritjen e Erdoganit, për të vazhduar më pas ekspeditën e planifikuar.
Kuvendi i Shqipërisë do të zhvillojë aktivitetin e tyre, ndërsa një fjalë përshëndetëse do ta bëjë edhe presidenti i Turqisë.
Data e sotme, pra 17 janari, është pikërisht dita kur edhe ka vdekur heroi i kombit, Gjergj Kastrioti.
Osmanët filluan të pushtonin Shqipërinë jugore deri në vitin 1415 dhe themeluan një jurisdiksion zyrtar mbi shumicën e Shqipërisë deri në vitin 1431, derisa disa rajone shqiptare u pavarësuan mes viteve 1443 dhe 1479, si pasojë e kryengritjeve të drejtuara nga Skënderbeu.
Territori i sotëm i Republikës së Shqipërisë mbeti pjesë e Perandorisë Osmane deri në vitin 1912, kur Shqipëria shpalli pavarësinë. /KultPlus.com
Nënkryetari i Stambollit Mustafa Yeneroglu ka reaguar pasi Posta Turke ka printuar në njërën nga pullat postare portretin e Millorad Dodikut mohuesit të Masakres së Srebrenicës.
Yeneroglu ka kërkuar nga Posta Turke që të kërkojë falje për këtë gabim dhe ta përmirësojë atë.
“Ftoj zyrtarët e Postës Turke që të kërkojnë falje ndaj vëllezërve tanë boshnjakë të cilët kanë bërë gabim duke printuar portretin e Milorad Dodikut presidentin e Këshillit Presidencial të Bosnjë e Hercegovinës i cili mohon Masakrën e Srebrenicës, në një pullë postare përkujtimore dhe ta përmirësojnë këtë gabim”, ka shkruar ai. / Gazeta Express / KultPlus.com
Srebrenitsa Katliamı’nı inkar eden Bosna Hersek Cumhurbaşkanlığı Konseyi Başkanı Milorad Dodik’in resmini hatıra puluna bastırmak gafletine düşen PTT yetkililerini derhal Bosnalı kardeşlerimizden özür dilemeye ve bu yanlışı gidermeye davet ediyorum. pic.twitter.com/JxgSsqH9Oc
Ajo që kishte nisur në fillim të këtij viti me marrëveshje për restaurim të Xhamisë së Plumbit në Shkodër, është pasuar së fundmi edhe me një marrëveshje tjetër mes ministrive të Kulturës së Shqipërisë dhe asaj të Turqisë.
Krejt kjo ka ndodhur jo pak kohë pas rastit kundërthënës të investimit të TIKA-s në Hamamin e Madh të Prishtinës, i cili, sipas projektit turk, planifikohej të tjetërsohej edhe në emër, duke u quajtur si “Muzeu i Hamamit të Pushtuesit”. Por për ministren e Kulturës të Republikës së Shqipërisë, marrëveshja e firmosur në Gjirokastër nuk është vetëm “për ruajtjen e trashëgimisë kulturore, por edhe në fusha të tjera të artit si kinematografi, botime, përkthime e shkëmbime kulturore”
Përvoja jo fort e mirë me autoritetet turke rreth investimeve në objektet e trashëgimisë kulturore nuk është parë si pengesë nga institucionet e shtetit shqiptar. Rreth dy javë më parë, Komuna e Prishtinës dhe Agjencia qeveritare Turke për Zhvillim dhe Rindërtim (TICA) nënshkruan memorandum bashkëpunimi për restaurimin e Hamamit të Madh të Prishtinës. Me projektin në vlerë prej 1 milion eurosh synohej “rikthimi i origjinalitetit” të objektit gati pesëshekullor. Por videot e projektit kishin bërë me dije se ai qe emëruar si “Fatih Hamami Müzesi” (në shqip “Muzeu i Hamamit të Pushtuesit”).
Fill pas raportimit të KOHËS për projektin që po tjetërsonte monumentin edhe në emër, në opinionin publik ishin ngritur shqetësime të shumta për emërtimin e ri që lidhej me emrin e sulltanit të gjysmës së dytë të shekullit 15, Mehmeti II, me emrin e të cilit lidhet pushtimi i Kostandinopojës dhe një pjese e konsiderueshme e Ballkanit Jugor.
Me këtë sulltan lidhen po ashtu edhe fushatat e egra perandorake ndaj tokave arbërore, sikundër edhe pushtimi i Krujës dhe Shkodrës që shënoi pushtimin e Arbërisë pas rezistencës gjysmëshekullore të Gjergj Kastriotit – Skënderbeu.
E me një marrëveshje të përbashkët, Shqipëria dhe Turqia synojnë që të bashkëpunojnë në fushën e artit, arkeologjisë, muzeologjisë, luftës kundër trafikut të paligjshëm të objekteve të trashëgimisë kulturore, si dhe mbrojtjes së të drejtave të autorit.
Nënshkrimi është bërë të enjten pasdite në shtëpinë e Zekatëve, njërit prej objekteve më karakteristike në qytetin historik të Gjirokastrës, mes ministres së Kulturës të Republikës së Shqipërisë, Elva Margariti, dhe homologut të saj turk, Mehmet Ersoy.
“Një firmë e rëndësishme për marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Turqisë”, e ka cilësuar këtë marrëveshje ministrja Margariti.
“Pas bashkëpunimeve të suksesshme në fushën e restaurimit, të tjera projekte të mëdha na presin përpara”, ka bërë me dije Margariti në njoftimin e afishuar në “Facebook” pas nënshkrimit të marrëveshjes në fjalë.
Gjatë qëndrimit në Gjirokastër, ministri turk Ersoy ka vizituar edhe godinën e restauruar të konvikteve studentore në Gjirokastër.
“TIKA ka zbatuar 532 projekte që prej krijimit të Zyrës së Koordinimit”, ka bërë të ditur ministri turk Ersoy në faqen e tij në “Facebook”.
Edhe investimi tjetër në Xhaminë e Plumbit, në Shkodër, nuk kishte kaluar pa kritika në opinion.
Gjatë vizitës në Ankara në fillim të këtij viti, ministrja Margariti kishte nënshkruar një marrëveshje me Drejtorinë e Përgjithshme të Fondacioneve të Ministrisë së Kulturës dhe Turizmit për, siç ishte thënë, “restaurimin dhe konstruksionin e sistemit të mbrojtjes nga përmbytjet në Xhaminë e Shkodrës”. /atsh/ KultPlus.com
Turqia është tërhequr nga traktati i parë detyrues në botë, për të parandaluar dhe luftuar dhunën ndaj grave. Kjo është bërë përmes një dekreti presidencial, nga ana e presidentit turk, Reccep Tayip Erdogan.
Tërheqja Turqisë është “pengesë e madhe” në përpjekjet për të mbrojtur grate, ka thënë kreu i Këshillit të Evropës, Charles Michel, raporton AFP, transmeton KultPlus.
Konventa e Stambollit e vitit 2011, e nënshkruar nga 45 vende dhe Bashkimi Evropian, kërkon që qeveritë të miratojnë legjislacionin që ndjek penalisht dhunën në familje dhe dhunën ndaj grave.
Konservatorët në Turqi kishin deklaruar se ky dokument dëmton unitetin e familjes, inkurajon divorcin dhe se referencat e saj për barazinë po përdoren nga komuniteti LGBT (Lezbiket, Homoseksualët, Biseksualët, Transgjinorët dhe Ndërseksualët) për të arritur që të pranohen më gjerë në shoqëri.
Publikimi i dekretit në gazetën zyrtare nxiti zemërim midis grupeve të të drejtave të njeriut. Gjithashtu u bën thirrje për protesta në Stamboll.
Gokce Gokcen, nënkryetare e partisë kryesore të opozitës CHP tha se dalja nga traktati nënkupton “mbajtjen e grave si qytetare të klasit të dytë dhe lejimin e vrasjes së tyre”.
“Pavarësisht nga djallëzia juaj, ne do të qëndrojmë gjallë dhe do të rikthehemi në konventë”, tha ajo në Twitter.
Turqia kishte debatuar për një largim të mundshëm nga konventa, pasi një zyrtar i partisë së presidentit Erdogan ngriti këtë çështje vitin e kaluar.
Që nga ajo kohë, gratë kanë dalë në rrugë në qytete anembanë vendit duke i bërë thirrje qeverisë që të vazhdojë zbatimin e dokumentit.
Ministrja e Punës, Familjes dhe Shërbimeve Shoqërore, Zehra Zumrut Selcuk i tha agjensisë zyrtare të lajmeve Anadolu se kushtetuta dhe ligjet e brendshme të Turqisë do të ishin “garantimi i të drejtave të grave”.
“Ne do të vazhdojmë luftën tonë kundër dhunës me parimin e tolerancës zero”, tha ajo të shtunën.
Dhuna në familje dhe vetëvrasjet mbesin një problem serioz në Turqi. Vitin e kaluar, 300 gra u vranë sipas grupeve të të drejtave të grave. Organizatat për të drejtat e njeriut, akuzojnë presidentin Erdogan për politika gjithnjë e më shumë konservatore, gjatë 18 viteve të tij në pushtet. /rel/ KultPlus.com
Si shumë vende në botë, Turqia është goditur rëndë nga pandemia e koronavirusit, ku shumica e rasteve ndodhen në Stamboll. Por kjo nuk është hera e parë që qyteti më i madh i Turqisë preket nga shpërthime të tilla pandemie.
Rreth vitit 540 p.e.s, Stambolli, i njohur si Kostandinopoja në atë kohë, u prek nga një prej shpërthimeve më të rënda të murtajës, Vdekjes së Zezë, që çoi në vdekjen e mijëra njerëzve, çdo ditë.
Kur u godit nga një shpërthim tjetër në shekullin e XVI, shumë u larguan nga qyteti, dhe disa zgjodhën të strehoheshin në Ishujt e Princave, që ndodhen rreth 90 minuta larg qendrës së qytetit. Kështu, 9 ishujt në detin Marmara dukeshin dikur si toka e premtuar, ndërsa qyteti po shkatërrohej nga pandemia.
Büyükada dhe Heybeliada, ishujt idilikë, me arkitekturë të shekullit të XIX, të një stili osman, u ofrojnë vizitorëve sot një pushim nga energjia e furishme e Stambollit. Nëse rrugët e zhurmshme të Stambollit janë të mbushura me trafik, në ishuj makinat janë të ndaluara dhe ritmi është shumë më i ngadaltë.
Ishujt, veç të tjerash, ishin një vend mërgimi për mbretërit gjatë epokës Bizantine, dhe më vonë u bënë një strehë për pakicat fetare, veçanërisht të krishterët, ndaj mban një numër të madh monumentesh historike fetare.
Në një kohë të largët, në ditët kur miu ishte berber, gomari bartte porositë dhe breshkat piqnin bukët, ishte një mal i madh i quajtur Kaf Daği në kufi të mbretërisë shpirtërore, nga ku u shpërndanë shumë përralla dhe mite të Lindjes së Mesme.
Sot, Kaf Daği mendohet të jetë diku në vargmalin e Kaukazit që ndan Detin e Zi nga Kaspiku. Në këtë vend magjik – i njohur gjithashtu si “Jabal Qaf” në arabisht dhe “Kuh-e Qaf” në persisht – princat janë mallkuar nga shtrigat, të cilat i kthejnë në drerë; vajzat e bukura lindin nga portokajtë; dhe sulltanët, oborrtarët, skllevërit dhe fermerët janë në mëshirën e zanave dhe demonëve që popullojnë vendin e zanave turke.
Përrallat gojore të fushës së Anadollit janë përzierje e jashtëzakonshme e motiveve dhe traditave të tregimit, duke u frymëzuar nga “Njëmijë e një net” dhe vëllezërit Grimm, si dhe nga tregimet kurde, persiane, sllave, hebreje dhe rumune.
Ignatuis Kunos, një turkolog hungarez, i cili ishte një nga akademikët e parë që mblodhi dhe shkroi disa prej tyre në vitet ‘80, krahasoi thesaret e folklorit turk me “gurët e çmuar që qëndrojnë të lënë pas dore në rrugët e filologjisë për shkak të mungesës së mbledhësve për t’i hulumtuar”.
Ai shqetësohej se lëvizja e vazhdueshme e modernizimit – veçanërisht hekurudhat – do të gërryejnë trashëgiminë kulturore të Anadollit. Për fat të mirë, për më shumë se një shekull, tradita gojore e përrallave ka mbijetuar, dhe një projekt akademik gjigant i quajtur “Masal” ka për synim të mbledhë dhe indeksojë 10 mijë tregime si formë e ruajtjes së tyre për brezat e ardhshëm.
Njerëz nga shoqëria civile si dhe akademikë të universiteteve prej departamenteve të letërsisë në gjithë Turqinë mund të ngarkojnë përralla në ueb-faqen e projektit “Masal”. Materialet e dërguara do të kalojnë në tri faza shqyrtimi nga studiues dhe redaktor gjuhësh. Projekti financohet nga Qendra Kulturore “Atatürk” dhe është ndërmarrja e parë e këtij lloji në Turqi.
Tregimet do të ndahen bazuar se nga cili prej shtatë regjioneve janë dhe në cilën nga pesë kategoritë bëjnë pjesë: përralla me kafshë, magji apo të jashtëzakonshme, përralla realiste dhe humoristike. Përrallat e “Zincirlemelit” ndjekin një formulë të rreptë, pothuajse si një poezi, në të cilën personazhet dhe ngjarjet në fillim dhe në fund formojnë imazhe pasqyre.
Shpesh ekzistojnë disa variante të ndryshme të një historie, që kërkon referencë të përpiktë për të kuptuar se si një përrallë mund të ndryshojë me kalimin e kohës nga një rajon në tjetrin: ekzistojnë rreth 20 versione të ndryshme të “Tın Tın Kabacık”, për dy vajza të vogla të braktisura nga babai i tyre, vetëm në provincën e Muğlas. Shumë histori dhe poezi gjatë viteve janë kthyer në turqisht nga versionet origjinale kurde, laze, armene dhe çerkeze.
Nëse një përrallë e ngarkuar miratohet, ajo bëhet pjesë e databazës në ueb-faqen “Masal”, e cila gradualisht do të jetë në dispozicion të publikut. Më shumë se 3 mijë e 300 përralla janë mbledhur nga 77 zona të ndryshme deri më sot, dhe drejtuesit e projektit shpresojnë që përmbledhja të përfundojë deri në shkurt të vitit 2022.
Motive të tilla si qilima magjikë, kafshë dhe zogj që kanë dhuntinë që të flasin dhe pasqyra me magji, molla dhe shega, jehojnë në të gjithë kanunin. Personazhet e guximshme që sfidojnë dragonjtë dhe gjigantët e Kaf Daği ose i mbijetojnë një udhëtimi nëpër shkretëtirë, shpërblehen me propozime martese në kopshte të bukura dhe zogu-fenik si “Zumrutu Anka” ose “Simurgh” e të ngjashëm janë gjithmonë në afër për të ndihmuar një hero kur është i zënë ngushtë.
Përrallat mund të jenë gjithashtu edhe të shëmtuara. Shërbëtorët e zinj dhe shtrigat e moshuara pothuajse gjithmonë paraqiten si njerëz të ligë. Pashallarët kanë vrarë gratë e tyre të pafajshme dhe armiqtë copëtohen nga kuajt e egër; një harabel vjen për t’i thënë një gruaje të re se vdekja është fati i saj.
Përrallat turke gjithashtu morën një dimension të rëndësishëm politik gjatë ditëve të para të republikës, kur themeluesi i Turqisë moderne, Mustafa Kamal Atatürk, përpiqej të fuste atë që kishte mbetur nga Perandoria Osmane në botën moderne. Kultura popullore u refuzua si e prapambetur dhe studiuesit turq si Pertev Naili Boratav, i cili ishte pionier i studimit të përrallave popullore, u bënë një shënjestër e nacionalistëve turq në vitet 1940 për theksimin e larmisë etnike në vend përmes punës e tij.
“Përpikëria e Boratavit dhe intelektualizmi publik i guximshëm më frymëzuan”, ka thënë autori Kaya Genç, libri i të cilit “Luani dhe Bilbili” kryqëzon Turqinë moderne në një ekzaminim të “shpirtit kontradiktor të kombit turk”.
“Në përrallat popullore, heronjtë janë kryesisht të huaj që vuajnë dhunën e autokratëve të fuqishëm; për politikanët, toni i tyre sfidues është i rrezikshëm”, ka thënë ai.
Mehmet Naci Onal, një pedagog në departamentin e gjuhës dhe letërsisë turke në Universitetin “Muğla Sıtkı Koçman”, që është i cili shërben si studiues në projektin “Masal”, shpreson që akademikë, shkrimtarë dhe artistë do të jenë në gjendje që të përfshijnë një databazën e projektit rrëfime për gjeneratat që vijnë.
“Përrallat na mësojnë se si të mendojmë. Të përdorim arsyen, të jemi të durueshëm, të ëndërrojmë, të tejkalojmë vështirësitë, të mos frikësohemi, të mos ngecim kur hasim në vështirësi, të jemi njerëz të mirë, të luftojmë kundër të keqes, të tregojmë të vërtetën, të vëmë re gënjeshtrat dhe mashtrimet, të rezistojmë dhe të dëgjojmë. Këto vlera janë vlera universale për njerëzit: kohët ndryshojnë, njerëzit nuk ndryshojnë”. /Koha/ KultPlus.com
Ekipi shqiptar ka arritur një rezultat fantastik në Kampionatin Europian të gjimnastikës artistike që po mbahet në Mersin të Turqisë.
Kuqezinjtë të cilët përfaqësohen në këtë event nga gjimnasti Matvei Petrov dhe trajneri Alon Hasa, kanë arritur një rezultat të jashtëzakonshëm duke u shpallur kampionë të Europës.
Një rezultat historik ky për Shqipërinë që për herë të parë arrin të ngjitet në shkallën më të lartë të podiumit.
Gjimnasti Matvei Petrov është një sportisit rus i pajisur me nënshtetësi shqiptare disa vite më parë.
Meritë për këtë arritje ka edhe presidenti i federatës së gjimnastikës, Flobens Dilaveri.
Në një intervistë të dhënë për mediat ruse, përfaqësuesi i Shqipërisë tregon se si nisi historia e tij me Shqipërinë. “Kam pasur një karrierë të gjatë në Rusi, por nuk do të thoja që ishte shumë e suksesshme. Kur nuk arrita në Lojërat Olimpike 2016 në Rio, unë përfundova plotësisht karrierën time sportive dhe u transferova në Pragë për të punuar si trajner. Nuk mendoja të vazhdoja karrierën time sportive. Por gjatë ditës time të punës si trajner kisha pak kohë të lirë, kështu që fillova të stërvitesha përsëri dhe kuptova që në të vërtetë isha akoma në gjendje të mirë. Unë thjesht isha me fat, sepse drejtori i palestrës ku kam punuar është shqiptar. Kështu nisi historia ime shqiptare”.
Petrov ka treguar gjithashtu se “Federata Shqiptare e Gjimnastikës” mori miratimin nga “Federata Ruse e Gjimnastikës” që ai të garonte për Shqipërinë. “Askush nuk ishte kundër”, tha ai.
Më parë Gjimnasti Matvey Petrov ka siguruar Medaljen e Bronztë për ngjyrat kuq e zi duke përfaqësuar Shqipërinë në Kampionatin Ndërkombëtar “Voronin Cup” që u mbajt në datat 12-13 Dhjetor 2018 në Moskë, Rusi. /dp/ KultPlus.com
Keqardhje e thellë për vendimin e autoriteteve turke, të marrë pa diskutime paraprake, për të ndryshuar statusin e Shën Sofisë nga muze në xhami, pas një vendimi të gjykatës turke të publikuar nga presidenti Recep Tayyip Erdogan, thuhet në një njoftim të UNESCO-s.
“Shën Sofia është një kryevepër arkitekturore dhe një dëshmi unike e ndërveprimeve midis Europës dhe Azisë ndër shekuj. Statusi i tij si një muze pasqyron natyrën universale të trashëgimisë së saj dhe e bën atë një simbol të fuqishëm për dialog”, tha drejtori i përgjithshëm i UNESCO-s Audrey Azoulay.
Gjykata turke anuloi dje një vendim të 24 nëntorit të vitit 1934, sipas të cilit xhamia e Shën Sofisë shndërrohej në muze.
Ndërkohë, zëdhënësi i presidencës turke, Ibrahim Kalin deklaroi se Shën Sofia do të vazhdojë të jetë pjesë e trashëgimisë botërore dhe e hapur për vizitorët.
”Hapja e Shën Sofisë për adhurim nuk i heq statusin e trashëgiminë botërore”, deklaroi Kalin./ atsh/ KultPlus.com
Dega e turizmit dhe udhëtimeve është një ndër më fitimprurëset në Turqi. Ky vend është destinacioni më i preferuar turistik për miliona pushues të huaj. Por pandemia e ka paralizuar tani këtë sektor.
Që pas ndalimit të fluturimeve në mars dega e turizmit në Turqi ka pasur humbje të mëdha sipas Entit turk të statistikave (TÜIK). Krahasuar me një vit më parë rënia në prenotimet e hoteleve ka qenë me 55,2 përqind. Ndërkohë që dega e turizmit është për Ankaranë burimi më i rëndësishëm i të ardhurave – pikërisht tani edhe në sfondin e krizës ekonomike që nga vera e vitit 2018.
Duke filluar nga mesi i qershorit do të lejohen fluturimet ndërkombëtare. Ministria e Turizimit e argumenton planin e hapjes me faktin, se Turqia e ka nën kontroll virusin.
Në luftë kundër virusit Turqia, sipas të dhënave të veta, ka pasur sukses: Spitalet ia kanë dalë që ta përballojnë dyndjen e pacientëve, infeksionet e reja janë në rënie që nga fillimi i muajit maj dhe numri i vdekjeve nga virusi është relativisht e ulët krahasuar në nivel ndërkombëtar.
Një program çertifikimi për më shumë siguri
Që sipërmarrjet turistike të rifillojnë nga puna, një komision ekspertësh nën drejtimin e Ministrisë së Turizmit ka përpiluar masat e sigurisë. Pasi pandemia është përballuar, Turqia tani do të marrë një rol paraprijës në degën e turizmit, deklaroi ministri i Kulturës dhe Turizmit, Nuri Ersoy.
Sikurse njoftoi Ministria e Turizmit do të vihet në jetë një “Program i certifikimit për turizëm të shëndetshëm”. Hoteleritë, aeroportet, shoqëritë ajrore, bizneset e gastronomisë dhe strehimit do të verifikohen, nëse i respektojnë standardet e kërkuara për higjienën dhe sigurinë.
“Punonjësit e hoteleve në kuadër të programit të certifikimit do t’u nënshtrohen kontrolleve shëndetësore si dhe testit për CPVID-19”, deklaroi zëdhënësi i Shoqatës së Sipërmarrjeve të Udhëtimit Tur Operatörleri Platformu, Cem Polatoğlu. Një mjek do të jetë 24 orë në dispozicion.
Për të ruajtur distancat e nevojshme mes njerëzve dhe personelit hotelet do të punojnë vetëm me 60 përqind të kapaciteteve që kanë. Restaurantet lejohen të presin vetëm 500 klientë dhe ushqimi do t’u serviret në tryezë. Klientët duhet të shkojnë duke ruajtur distancat në plazhe dhe për çdo dalje në plazh duhet të regjistrohen. Diskotekat dhe baret do të qendrojnë të mbyllura tërësisht, vuri në dukje Polatoglu.
Kryetari i shoqatës së hotelerisë në Turqi, TÜROB, Müberra Eresin, tërhoqi vëmendjen, se ndërkohë hotelet kanë filluar të përgatiten për pritjen e turistëve. Por shoqata megjithatë është skeptike. Fakt është, thotë ai, që po jetojmë në një kohë të jashtëzakonshme me pak siguri planifikimi. “Shpresojmë që në mes të qershorit të ndërmerren hapat e parë në këtë degë. Por është ende e vështirë të vlerësosh, nëse do të mund ta arrijmë objektivin financiar deri në fund të vitit”. Prioritet ka megjithatë shpëtimi i jetës së njerëzve si dhe i vendeve të punës, thotë Eresin. /KultPlus.com
Autoritetet turke po përgatiten të përmbytin qytetin 12.000 vjeçar, Hasankeyf, në juglindje të vendit, për të ndërtuar një digë.
Hasankeyf mendohet të jetë një prej vendbanimeve më të vjetra që vazhdojnë të jenë të banueshme në Tokë; ai ka me mijëra shpella, kisha e varre të hershme.
Banorët kanë protestuar me forcë duke e quajtur këtë vendim “një barbari”, por thirrjet e tyre kanë rënë në vesh të shurdhër.
Por ky margaritar i historisë njerëzore shumë shpejt mund të zhduket; pjesa dërrmuese e tij do të mbulohet nga uji me nisjen e projektit të shumë diskutuar Ilisu.
“Puna për ndërtimin e digës dhe hidrocentralit të saj nisi në 2006-tën dhe Hasankeyf tani është vetëm disa javë larg shkatërrimit. Ekzekutivi turk i ka dhënë kohë banorëve deri në 8 tetor për tu larguar prej andej.
Ozoglu këmbëngul se qyteti mund të japë shumë përgjigje në lidhje me të kaluarën, duke e cilësuar atë “një dëshmi të së shkuarës njerëzore, që duhet mbrojtur me çdo kusht”.
Hasankeyf ka qenë vërtet pjesë e shumë kulturave të ndryshme në historinë e tij të gjatë, përfshirë atë tw Mesopotamisw, atë Bizantine, perandoritë Arabe dhe Osmane, por Hakan Ozoglu, profesor historie në Florida, thotë se vendbanimet e gjetura atje i paraprijnë të gjithë këto civilizime. /KultPlus.com
Këtu u tubuan krerët e Drenicës. Kishte edhe nga viset tjera shqiptare. Natën kishte ecur lajmi kudo: Hasan Prishtina kishte dalë në Drenicë. Në kullën e Ahmet Delisë do të mbahej një Kuvend historik. Dhe, të gjithë vrapuan andej. U mbush kulla plot e përplot. Hasanit i rritej zemra. U përgjigjej pyetjeve që ia bënin të pranishmit. Kënaqej me ta. Kjo i dukej e madhërishme në krahasim me Parlamentin Turk.
Atje, anarki e vërtetë. Replika, sharje, fyerje e kacafytje
fizike. E këtu krejt ndryshe, një flet të tjerët dëgjojnë. Mrekulli. Pasdreke e
bukur. Ora pesëmbëdhjetë.
Kishin arritur të gjithë përfaqësuesit. Hasani, i ngazëllyer
e plot emocione kënaqësie, u ngrit në këmbë dhe e mori fjalën: -“Të dashur
vëllezër! Nata pesëqindvjeçare aziatike po kalon. Perandoria e kalbur po
shembet. Fuqitë e mëdha evropiane po bëjnë plane djallëzore. Fqinjët grabitqarë
po i mprehin thikat për të na rënë pas shpine. Populli ynë gjendet para një
fataliteti. Nga çdo anë na kanoset rreziku. Të bëhemi syçelë e vigjilentë. T’u
dalim zot trojeve tona stërgjyshore. T’i mbrojmë qysh i kemi mbrojtur
gjithmonë, me gjak. Këtë mund ta bëjmë vetëm të bashkuar, si një grusht i
vetëm. Unë e braktisa Parlamentin e ndyrë turk. Tri vjet i kalova në të dhe
çdoherë i pakënaqur. Aq haptas i kundërshtoja, saqë më quanin deputet
kryengritës. U përpoqa me ngulm t’i mbroja të drejtat që na u garantuan me
Kushtetutën e vitit 1908, por kot. Sa patëm mundësi e shfrytëzuam: E bëmë
Alfabetin dhe i hapëm ca shkolla shqipe. Disa djem kosovarë ia dërgova Luigjit
në Normalen e Elbasanit.
Tërë pasurinë pata me e shkri për shkollat shqipe. Por, të pabesët, turqit e rinj, na tradhtuan. Nuk i realizuan premtimet. Kabineti i Hilmi Pashës i mohoi të gjitha. Ai vetë pat deklaruar para deputetëve se: Rreziku më i madh i Turqisë, nga të gjitha kombet që jetojnë në Perandorinë tonë, janë shqiptarët. Është frikë e madhe nga ky komb të mos zgjohet nga gjumi i rëndë dhe të mos mëkëmbët, të mos marrë dituri në gjuhën e vet dhe atëherë e mori lumi Turqinë e Evropës. Të gjitha këto i kundërshtova ditën e enjte, më 11 janar 1912, kur u mblodh Parlamenti. Aty i pata paralajmëruar haptas: Po nuk u përmbushen kërkesat tona, do të plasë revolucioni. E ndër të parët që do t’i rrok armët do t’jem unë. Si sinjal të kryengritjes e pata lënë: “Kur t’i mbathi opingat e të dal në Drenicë”. Dhe, e mbajta fjalën. I shita të gjitha magazet e mia në Shkup, se na duhen para dhe erdha këtu. Sot, në kullën e këtij trimi besnik po e ngrinim flamurin e lirisë, atë të Skënderbeut dhe po i shpallim luftë TURQISË”. Të pranishmit u pajtuan njëzëri. U betuan sipas tekstit që e kishte hartuar vetë Hasani, në të cilin thuhej: “Bajmë be e japim besën e burravet, se kemi me ba çfarëdo flije e në kjoft nevoja kemi me i ba kurban me duart tona robët e fëmijët tanë”. /KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, ka pritur në një takim Ambasadoren e Turqisë në Kosovë, Kivilicim Kiliç. Gjatë këtij takimi njohës, u bisedua për projektet e përbashkëta në të cilat Kosova e Turqia kanë bashkëpunuar deri më tani, si dhe vazhdimin e mëtejmë të tyre.
Ministri Gashi e falënderoi ambasadoren dhe përmes saj shprehu mirënjohjen për Republikën e Turqisë në përkrahje të Republikës së Kosovës dhe të kontributit të shtetit turk dhënë për Kosovën në përgjithësi, e në veçanti për fushat në të cilat është përgjegjëse MKRS-ja.
Ministri tha së është në gatishmëri dhe shërbim të plotë për thellim të bashkëpunimit dhe realizimit të projekteve konkrete, me theks, në fushën e kulturës dhe trashëgimisë kulturore. Turqia ka qenë dhe mbetet partner i çmuar i shtetit të Kosovës, u shpreh ministri.
Ndërkaq ambasadorja turke Kiliç, e uroi ministrin Gashi për detyrën e re dhe e premtoi se bashkëpunimi dhe përkrahja ndaj MKRS-së do të vazhdojë edhe në të ardhmen. Mysafirët e informuan ministrin për projektet që janë realizuar deri më tani, sidomos në restaurimin e shumë objekteve të trashëgiminë kulturore, duke u shprehur të hapur për mbështetje të mëtejme si në trashëgimi, por edhe në kulturë, rini e sport.
Ajo theksoi se Turqia e Kosova do të vazhdojnë të jenë përkrah njëra-tjetrës edhe në të ardhmen dhe rikonfirmoi se mbështetja e Ambasadës në projekte të ndryshme do të vazhdojë dhe bashkëpunimi do të thellohet edhe më tej./ KultPlus.com
Njëra nga katër parqet e qytetit e cila është në shërbim të qytetarëve dhe e cila vazhdimisht vizitohet nga qytetarët do të rinovohet nga Agjencia Turke për Bashkëpunim dhe Koordinim (TIKA). Në kuadër të punimeve të renovimit në hapësirën e lojërave filluan punët për rregullimin e ambientit dhe këndit të lodrave.
“Në takimet e realizuara gjatë këtij viti në mes të Komunës së Prishtinës dhe TIKA-s janë shqyrtuar kërkesat primare në përmirësimin e infrastrukturës sociale, shëndetësi, arsim dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore të cilat mund të realizohen bashkërisht. Në kuadër të kërkesave, duke i theksuar hapësirat e gjelbra në Prishtinë, ju është dhënë përparësi punëve të cilat mund të realizohen nëpër parqe të qytetit dhe kanë filluar punimet në parkun e qytetit të Prishtinës me qëllim të përmirësimit të kushteve për fëmijë”, thuhet në komunikatën për media të TIKA-s.
Parku në qendër të Prishtinës me lodra të papërdorshme qe një kohë të gjatë dhe me pamje jo të mirë do të rinovohet me mbështetje të TIKA-s. Me anë të punimeve të cilat do të realizohen me rinovimin e lodrave dhe rregullimin e ambientit, sipas kësaj Agjencie, parku do ta fitojë një pamje të re gjithashtu në këndin e lodrave do të ekzistojnë edhe hapësira për fëmijë me nevoja të veçanta.
“Parku, i cili do t’i mundësojë fëmijëve me nevoja të veçanta të kalojnë kohë edhe me fëmijët e tjerë, do të jetë i pari i këtij lloji në Prishtinë”, ka theksuar TIKA në këtë njoftim.
Punimet e filluara nga TIKA planifikohen të përfundojnë brenda dy muajve dhe menjëherë pas përfundimit, do të bëhet edhe hapja e tij./ KultPlus.com
Në Shkollat Fillore të Turqisë, gjuha shqipe do të mësohet si lëndë zgjedhore, shkruan KultPlus.
Mediet turke kanë bërë të ditur se gjuha shqipe do të mund të mësohet në të gjitha Shkollat Fillore qysh nga klasa e pestë, përkatësisht në vendbanimet ku jetojnë shqiptarët, ku familjet mund të kërkojnë për fëmijët e tyre që ta mësojnë gjuhën shqipe si lëndë zgjedhore. /KultPlus.com
Sipas zëdhënësit të kryeministrit turk, Turqia nuk do të kthehet si shtet pjesëmarrës në Eurovizionin e vitit tjetër.
Bekir Bozdag i ka thënë medieve të huaja se shanset që Turqia të marrë pjesë në Eurovizion – festivalin e madh të këngës në Evropë, janë shumë të vogla.
Turqia është larguar nga garat e Eurovizionit për shkak të problemeve me buxhet, ndërsa së fundmi ka qenë fituesja e vitit 2003, artistja turke Sertab Erener, ajo që ka treguar në Instagram se dëshiron që Turqia të kthehet në garën e madhe muzikore, shkruan KultPlus.
Turqia nuk merr pjesë në Eurovizion që nga viti 2013-të. Eurovizioni do të mbahet në Lisbonë, vitin tjetër, në datat 8, 10 dhe 12 maj. Deri tash 22 shtete e kanë konfirmuar pjesëmarrjen, përfshirë këtu Rusinë e cila këtë vit mungoi në garë për shkak se ngjarja u mbajt në Ukrainë. / KultPlus.com
