Aleanca Veri-Atlantike NATO, ka realizuar një dokumentar rreth misionit të saj, gjatë 75 viteve të fundit në disa shtete të ndryshme.
Që nga momenti që është themeluar në vitin 1949 e deri në përforcimin e Evropës Lindore në vitin 2022, ky dokumentar ka përfshirë të gjitha momentet që përcaktojnë organizatën përmes përvojave të njerëzve që kanë parë këto momente.
Gjatë dokumentarit përmendet se si NATO në vitet e 90’, ka ndihmuar që të përfundojnë konfliktet etnike në Ballkan Perëndimor, përfshirë këtu edhe Kosovën.
“Presidenti i Republikës Federale të Jugosllavisë, Sllobodan Millosheviq, urdhëron një goditje brutale ndaj shqiptarëve në Kosovë”, nis shpjegimi i ngjarjeve në Kosovë gjatë asaj kohe.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s gjatë viteve 1995-1999, Javier Solana, është shprehur se ne duhet të ndalojmë dhunën dhe t’i japim fund një katastrofe humanitare që po ndodh tani në Kosovë.
NATO nis një fushatë ajrore në vitin 1999 për të ndalur krizën humanitare që po shpaloset në Kosovë, dhe gjatë dokumentarit thuhet se “Ndërhyrja e NATO-s i dha fund konfliktit”.
Tutje, në dokumentar thuhet se sot KFOR, Forca e NATO-s në Kosovë, që është themeluar në qershor të vitit 1999 nën mandatin e një rezolute të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, vazhdon të ofrojë siguri për të gjithë njerëzit në Kosovë. / KultPlus.com
Sulmet në Likoshan dhe Qirez ishin sulme policore në shkallë të gjerë që ndodhën në fillim të Luftës së Kosovës në fshatrat Likoshan dhe Qirez. Më 28 Shkurt 1998, Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) i zuri pritë një njësie të policisë serbe afër Likoshanit, duke vrarë 4 policë dhe duke plagosur dy të tjerë. Kjo nxiti operacione policore në shkallë të gjerë në fshatrat Likoshan dhe Qirez të nesërmen, duke çuar në vrasjen e 21 civilëve shqiptarë të Kosovës në të dy fshatrat. Sulmi ndaj Likoshanit dhe Qirezit u pasua nga Sulmi në Prekaz në ditët në vijim. Sulmet në Likoshan dhe Qirez, si dhe në Prekaz, shënuan fillimin e Luftës së Kosovës.
Sipas Human Rights Watch (1998)
Më 28 Shkurt 1998, sipas policisë serbe, shqiptarë të armatosur sulmuan një patrullë policie pranë fshatit Likoshan, duke vrarë katër policë dhe duke plagosur rëndë dy. Një raport pro-qeveritar tha se kishte tre sulme të njëkohshme ndaj patrullave të policisë. Shqiptarët nga Likoshani informuan Organizatën Human Rights Watch (HRW) se dëgjuan të shtëna afër fshatit rreth orës 23:00 dhe disa dëgjuan se policia kishte rënë në pritë atje. Raporte të pakonfirmuara tregojnë se shqiptarë të armatosur sulmuan fabrikën e municionit me bazë policinë pranë Prekazit të Poshtëm më 27 shkurt dhe se policia u zu në pritë në Likoshan pas një ndjekjeje policore.
Sipas Amnesty International (1999)
Dëshmitarët shqiptarë deklaruan se ngjarjet filluan në mbrëmjen e 27 shkurtit, “kur UÇK-ja qëlloi në një shkollë që strehonte refugjatë serbë, boshnjakë ose kroatë në qytetin e afërt të Skënderajit”. Sipas Amnesty International:
Automjeti me burra të UÇK-së u ndoq nga policia në drejtim të Likoshanit dhe pasoi një përleshje e shkurtër. Policia solli përforcime dhe mund ta ketë bërë edhe UÇK-ja. Në luftimet që pasuan, me sa duket kryesisht më 28 shkurt, policia përdori forcë të rëndë duke përfshirë automjete të blinduara dhe helikopterë dhe UÇK-ja me sa duket u tërhoq. Amnesty International beson se shumica e civilëve shqiptarë që vdiqën u vranë pasi UÇK-ja ishte tërhequr ndërsa policia serbe u zhvendos në fshatra.
Vrasjet në Likoshan
Policia mbërriti në Likoshan nga ora 11:30 deri në 12:00, me një helikopter policor në lëvizje dhe me shumë automjete të blinduara dhe policë specialë të armatosur që rrethuan shtëpinë e familjes Ahmeti. Familja ishte më e pasura në fshat. Fshatarët i thanë HRW-së se nuk kishte pjesëtarë të UÇK-së të pranishëm, edhe pse është e mundur që të ketë të shtëna në drejtim të policisë.
Në mënyrë të shpejtë dhe të mirëorganizuar, duke lënë të kuptohet se sulmi ishte i planifikuar, policia serbe u përqendrua në dy familje shqiptare, familjet Gjeli dhe Ahmeti. Ka spekulime nëse ndonjë pjesëtar i UÇK-së ka hyrë dhe dalë nga shtëpia e Ahmetit. Rreth orës 15:30 policia ka hyrë në kompleksin e Ahmetit. Dhjetë anëtarë meshkuj të familjes dhe një mysafir, nga mosha 16 deri në 50 vjeç, u rrahën dhe më pas u ekzekutuan pa gjyq.
Vëllai i vetëm Ahmeti që mbijetoi ishte larguar në atë kohë, duke u kthyer në Likoshan pasi dëgjoi incidentin; Sipas tij, siç i tha HRW, kur arriti në orën 08:00 të mëngjesit të 1 marsit, duke parë nga një kodër, ai pa “një autoblind në kompleksin tonë dhe një tjetër jashtë”. Një i tretë ishte prapa. Kishte artileri gjithandej dhe policia gjuante kudo”. Sipas tij, policia u largua nga ora 15:30, ai më pas shkoi në shtëpinë e tij dhe iu tha se 10 anëtarë meshkuj të familjes dhe një mysafir ishin arrestuar. Ai gjithashtu i tha HRW-së se mobiljet ishin shkatërruar dhe sendet me vlerë ishin vjedhur.
Familja Ahmeti mësoi për vdekjen e burrave të tyre të nesërmen, kur një fqinj i familjes Gjeli, pa kufomat e tyre në morg teksa po merrte kufomat e dy anëtarëve të familjes së tij të vrarë. Më 3 mars trupat u varrosën, së bashku me 15 viktima të tjera nga Likoshani dhe Qirezi. Një gazetar amerikan i tha HRW-së se trupat e Ahmetit kishin shenja të qarta torture.
Vrasjet e Qirezit
Sipas të pranishmëve në atë kohë, Policia serbe ka mbërritur në orën 12:30 pasi ka qëlluar 6 trungje lisi. Dëshmitarët i thanë HRW-së se shtatë autoblinda, së bashku me një helikopter që rrëzohej në çati, ishin të pranishëm në fshat. Së pari ata u ngjitën te familja Nebihu. Ata vranë Rubika Nebihun, një grua 27 vjeçare, e cila ishte në muajin e shtatë të shtatzënisë. Ata vranë edhe djalin e madh, Xhemilin. Sefer Nebihu, babai i familjes, i tha HRW-së:
“Policia ma shkatërroi portën e përparme me dy tanke dhe doli te dritaret e shtëpisë sime. Rreth 17 policë dolën nga tanket. Ata mbanin kamuflazh ushtarak, jeshile dhe të verdhë, me një shenjë policie në gjoks. Asnjë maskë. Rezervuari u ngjit në dritare. Një polic theu dritaren me kondakun e armës dhe filloi të bërtiste. Ata thanë: “Çohu” dhe unë i thashë “mos gjuaj se këtu ka vetëm gra dhe fëmijë”. Më shanë dhe më pas njëri më qëlloi”.
Një tjetër familje që u sulmua nga Policia serbe ishte familja Sejdiu. Në Qirez u vranë katër djemtë e familjes Sejdiu, Bekimi, Nazmiu, Bedriu dhe Beqiri. Abdia Sejdiu, nëna e familjes, i tha HRW-së:
“Ata djemtë e mi erdhën në fushë dhe ne u ulëm në një dhomë. Nusja ime, dy fëmijët dhe djali im. Kemi dëgjuar përleshje në Likoshan rreth mesditës. Djemtë e mi u vranë rreth orës 16:00. Tanket erdhën në kopsht, thyen portat dhe dy tanke ishin jashtë qitjes. Rreth shtatë deri në dhjetë policë hynë në shtëpi dhe në dhomën tonë. Unë dola para policisë dhe shtriva duart përpara djemve të mi. Na morën të gjithëve në kopsht. Na thanë shtrihuni në tokë. E goditën Bekimin dhe unë bërtita “Mos e godit, a ke djalë ti!”. Më goditën me fundin e armës në kokë. Ata morën të gjithë djemtë e mi, pastaj unë i futa fëmijët brenda…”
Të 26 të vrarët në Likoshan dhe Qirez u varrosën në një fushë pranë dy fshatrave. Rreth 30,000 njerëz morën pjesë në ceremoni. Pikat e kontrollit të policisë në rrugën kryesore ndaluan të bashkohen më shumë.
Akuzat e Natasha Kandiqit
Natasha Kandiq nga Fondi për të Drejtën Humanitare të Beogradit, akuzoi Danica Marinkoviqin, ish-gjyqtare hetuese e Gjykatës së Qarkut të Prishtinës, si përgjegjëse për vrasjet e familjes Ahmeti. Kandiq deklaroi se disa ish-policë serbë dëshmuan se “Danica Marinkoviç personalisht urdhëroi që disa anëtarë të plagosur të familjes Ahmeti të pushkatoheshin më 28 shkurt 1998 në fshatin Likoshan”. Sipas pretendimeve, Marinkoviq ka ardhur si gjyqtar hetues për të kryer një hetim në terren. Jashtë shtëpisë së Ahmetit kishte një grumbull trupash në të cilin disa burra ende jepnin shenja jete. Në prani të rreth 30 pjesëtarëve të Njësisë Speciale Serbe, ajo dyshohet se ka thënë: “Nuk po i marr – vritni” dhe burrat u ekzekutuan me armë. Në përgjigje, Marinkoviq akuzoi Kandiqin për gënjeshtër. / KultPlus.com
Sot shënohet Ditën Ndërkombëtare e Refugjatëve dhe në Prishtinë kjo ditë shënohet përmes një aksioni rrugor “Unë isha refugjat” në sheshin Zahir Pajaziti, përcjell KultPlus.
Rreth 1 milion njerëz u detyruan të largoheshin nga shtëpitë e tyre dhe secili/a prej tyre ka një storje. Storjet e njerëzve vazhdojnë të qëndrojnë të heshtura në mungesë të hapësirës për t’u dëgjuar.
YIHR KS është e përkushtuar ndaj procesit të ballafaqimit me të kaluarën në rajon duke krijuar hapësira të tilla për të gjithë. Përmes iniciativave të memorializimit, dhe aksioneve simbolike YIHR KS mundohet të njoh vuajtjet e civilëve nga të gjitha grupet etnike gjatë luftës në Kosovë.
Për të promovuar një debat publik gjithëpërfshirës për të kaluarën dhe për të rritur empatinë sociale, kanë publikuar storje të shumta të refugjatëve përmes platformës ‘Muzeu Virtual i Refugjatëve’
Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës së bashku me organizatat partnere, (QPDG, Medica Kosva dhe Medica Gjakova) dhe Vasfije Krasniqi-Goodman, vitin e kaluar kanë mbajtur një takim me presidenten e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani-Sadriu ku edhe propozuan që data 14 prill të shënohet si Dita Kombëtare e Viktimave të Dhunës Seksuale gjatë Luftës në Kosovë.
Në shënim të 14 Prillit, dita e njohjes së sakrificës dhe vuajtjes së viktimave të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë, me qëllim avansimin e procesit të njohjes ligjore të statusit të viktimave të dhunës seksuale gjatë luftës dhe realizimin e të drejtave të mbijetuarve, organizatat e Platformës Bëhu Zëri Im udhëhequr nga Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës sot do të takohen me: presidenten e Republikës së Kosovës – Vjosa Osmani, kryeministrin e Qeverisë së Republikës së Kosovës – Albin Kurtin, Kryetarin e Kuvendit të Republikës së Kosovës – Glauk Konjufca, dhe Bordin e Grupit të Grave Deputete të Kuvendit të Kosovës.
Gjatë këtyre takimeve do të adresohen kërkesat e mëposhtme: Të njihet ligjërisht 14 Prilli si ditë zyrtare memoriale për Viktimat e Dhunës Seksuale gjatë Luftës në Kosovë;
Afati brenda të cilit viktimat mund të aplikojnë për njohjen e statusit të tyre, të mos kufizohet në 5 vjet, por të jetë e drejtë e përhershme e garantuar me ligj;
T’u mundësohet viktimave të cilave u është njohur statusi “viktimë e dhunës seksuale” të gëzojnë të drejtën në pension personal që nga data e aplikimit për njohje të statusit.
“Viktimat e dhunës seksuale gjatë luftës” t’u njihen të gjitha të drejtat dhe benificionet sikurse kategorive të tjera të përcaktuara me ligjin nr. 04/L-054 në mënyrë që të gëzojnë edhe të drejtën të përfitojnë shërbime shëndetësore pa pagesë;
Të ndryshohet përbërja e Komisionit duke i shtuar peshë dhe rëndësi aspekteve psikosociale të procesit të njohjes së statusit;
Të aplikohet qasje e theksuar sensitive në procesin e shqyrtimit të rasteve për njohje të statusit së viktimës seksuale gjatë luftës duke marrë parasysh të gjitha specifikat e këtij grupi të ndjeshëm si dhe stigmën që i rrethon;
Gjatë shqyrtimit të ankesave të sigurohet dy-shkallshmëria në rastet e ankimimit të vendimeve të Komisionit Njohjen dhe Verifikimin e Statusit të Personave të dhunuar gjatë Luftës;
Afati kohor i shqyrtimit të kërkesave për njohje të statusit prej momentit të paraqitjes së kërkesës për njohje deri te vendimi i Komisionit të mos jetë më i gjatë se 6 muaj;
Të sigurohet mekanizëm i pavarur monitorues i punës së Komisionit dhe shqyrtimit të rasteve me qëllim rritjes së efikasitetit dhe llogaridhënies të punës së Komisionit dhe realizimit të drejtave të viktimave që aplikojnë për njohje të statusit;
Viktimat të cilave u është njohur statusi “viktimë e dhunës seksuale”, të pajisen me kartelë të viktimës civile të cilat me asnjë të dhënë nuk guxojnë të identifikojë kategorinë e përfituesit, por do t’u mundësojë viktimave të gëzojnë të drejtat dhe benificionet e caktuara me ligj.
Platforma Bëhu Zëri Im është themeluar më 16 Prill 2021, nga katër organizatat e autorizuara për të mbështetur të mbijetuarit në procesin e aplikimit për njohjen ligjore të statusit të viktimave të dhunës seksuale gjatë luftës: Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës; Qendra për Promovimin e të Drejtave të Grave; Medica Gjakova dhe Medica Kosova.
Platforma Bëhu Zëri Im përfaqëson interesin e të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë në proceset dhe çështjet që ndërlidhen me drejtësinë tranzicionale, statusin, të drejtat dhe fuqizimin e të mbijetuarve të dhunës seksuale në Kosovë dhe në nivel ndërkombëtar. / KultPlus.com
Rok-bendi anglez, “Radiohead”, ka mbi 5 vite që nuk ka publikuar asnjë album apo këngë të re, ndonëse ka pasur paraqitje në skenën e festivalit “Glastonbury”.
Ky bend, i krijuar më 1995, njihet më së shumti për hitin e tyre “Creep”, por jo vetëm. Ata kanë krijuar deri më tani 9 albume në studio, duke u shpërblyer me shumë çmime.
Por, një fakt interesant vjen nga ky bend, që pakkush e ka ditur.
Kopertina e albumit “Kid A”, i lansuar në vitin 2000, është inspiruar nga pamjet e tmerrshme të luftës në Kosovë.
Kjo është bërë e ditur nga artisti Stanley Donwood, i cili kishte lidhur bashkëpunim me bendin “Radiohead” që në vitin 1994, duke i punuar të gjitha kopertinat e albumeve të bendit.
Kopertina është një përshkrim i tmerrshëm i shkrirjes së akullnajave, një që nënkupton fundin e ditëve. Megjithatë, ai nuk u ndikua nga temat që lidhen me Ditën e Kijametit. Në vend të kësaj, vepra e tij artistike ishte një kombinim i çështjeve mjedisore dhe luftës së Kosovës që pushtuan mendjen e Donwoodit, artistit që konsiderohet si anëtari i gjashtë i bendit “Radiohead”.
Duke folur për “The Guardian” në 2006, Donwood zbuloi se ishte një foto nga mbulimi i luftës në Kosovë, fotografi kjo e botuar pikërisht në “The Guardian”, ajo që frymëzoi veprën artistike të albumit. “… Është e shkrepur nga lartë-poshtë në tokë, dhe fotografia është me gjasë një metër katror borë. Bora është e mbuluar me gjak, me vaj motorik, e shënjuar me shenja të çizmeve, ku shihen edhe mbetje cigaresh”.
“Isha i mërzitur nga kjo në një mënyrë që lufta nuk më kishte mërzitur kurrë më parë. Më dukej sikur po ndodhte në rrugën time”, ishte shprehur Donwood asokohe, raporton Zeri.info.
Më tej, ai tregoi se e kishte pikturuar fillimisht kopertinën e albumit të inspiruar nga fotoja e luftës në Kosovë, e më pas të njëjtën e kishte futur në kompjuter për ta edituar me “Photoshop”.
“Ideja kryesore e maleve ishte se ato ishin asofarë peizazhesh të pushtetit, ideja e blloqeve të kullave dhe piramidave. Bëhej fjalë për një lloj fuqie kataklizmike që ekzistonte në peizazh. Vërtet u përhumba me të”.
Ekziston një mesazh i fuqishëm pas kopertinës për “Kid A”, një mesazh që nuk është i hapur ose që mund ta shihni direkt atë. Sidoqoftë, si çdo vepër mahnitëse arti, sa më gjatë të kaloni duke e parë atë, kuptimi përforcohet çdo sekondë që kalon.
Kopertina përfaqëson gjithashtu një agim të ri ndërsa “Radiohead” u largua nga muzika rock dhe në një territor të panjohur. Ata u ndeshën me mosmiratim pothuajse universal kur u publikua albumi, por me kalimin e kohës, kritikët do të kuptonin se ishte një moment gjenialiteti nga grupi. E njëjta gjë mund të thuhet për mesazhin që qëndron pas veprës artistike, megjithatë mesazhi distopian vetëm sa është rritur në rëndësi./KultPlus.com
Goran Stanishiq është dënuar me 20 vite burgim nga Gjykata Themelore në Prishtinë, pasi u gjet fajtor për vrasjen e 13 civilëve në Sllovi të Lipjanit gjatë luftës së fundit në Kosovë.
Aktgjykimi ndaj tij u shpall të martën nga kryetari i turpit gjykues, gjykatësi Valon Kurtaj.
Sipas aktakuzës së ngritur nga Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës, i akuzuari Goran Stanishiq, si pjesëtar i forcës policore rezervë të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Serbisë, në muajin prill të vitit 1999, gjatë luftës në Kosovë, në kundërshtim me rregullat e të drejtës ndërkombëtare humanitare, gjatë një sulmi të gjerë dhe sistematik të forcave ushtarake paramilitare dhe policore serbe kundër popullatës civile shqiptare, në fshatrat Sllovi dhe Tërbovc, në bashkëveprim me pjesëtarë të tjerë të këtij njësiti, kishte marrë pjesë në dëbimin e popullatës civile shqiptare dhe në kryerjen e vrasjeve dhe veprimeve të tjera të kundërligjshme.
Siç thuhet në aktakuzë, më 15 prill 1999, në fshatin Sllovi të Komunës së Lipjanit, i pandehuri në bashkëveprim me pjesëtarë të tjerë të njësitit, kishin shkuar në oborrin e shtëpisë së familjes G, kanë urdhëruar anëtarët e kësaj familje të dalin nga shtëpia, dhe pasi që ata kishin dal, i kishin ndarë meshkujt nga gratë, i kishin detyruar gratë dhe fëmijët të dalin nga oborri në rrugë.
Në aktakuzë thuhet se më pas, në prezencë të dëshmitarëve Z.G dhe vajzës së saj Xh.H, që ende nuk kishin dal nga oborri, i kishin rreshtuar pranë murit të oborrit të shtëpisë M.G, dy djemtë e tij O.G dhe E.G, dhe dy nipat e tij, A.G dhe B.H, e pastaj kanë shtënë në drejtim të tyre me armë automatike dhe që të gjithë i kishin vrarë në vend, e pastaj e kishin detyruar Z.G dhe X.H që të largoheshin nga oborri.
Tutje, në aktakuzë thuhet se të njëjtën ditë dhe në të njëjtin fshat, në bashkëveprim me pjesëtarë të tjerë të njësitit, me automjet kishin shkuar në oborrin e shtëpisë së familjes B. Pasi kishin dal nga vetura, kishin shtënë me armë automatike në drejtim të F.G, B.B, F.B dhe R.B, të cilët kishin qenë në oborr afër bunarit, dhe e kishin vrarë F.B duke e qëlluar në shpinë, ndërsa F.G, B.B dhe R.B kishin shpëtuar duke ikur me vrap në drejtime të ndryshme nga vendi i ngjarjes.
Gjithnjë sipas aktakuzës, të njëjtën ditë dhe në të njëjtin fshat, në afërsi të shkollës së vjetër të fshatit, kishin ndarë nga kolona e popullatës civile shqiptare që i kishin detyruar të braktisin fshatin, J.K, B.G, V.P, R.K, A.I dhe F.B, dhe pasi që i kishin rreshtuar përball një muri, kishin shtënë në drejtim të tyre me armë automatike, duke i vrarë të gjithë në vend.
Më 16 prill 1999, në fshatin Tërbovc të Komunës së Lipjanit, në vendin e quajtur “Lugu i Lakrave”, i pandehuri së bashku me katër persona të tjerë të uniformuar dhe të armatosur kishin ndaluar të dëmtuarën A.I së bashku me tani të ndjerën Z.G, të cilat kishin qenë duke shkuar nëpër mal për t’iu bashkangjitur bashkëfshatarëve dhe familjeve të tyre.
Siç thuhet në aktakuzë, e dëmtuara A.I kishte nxjerrë një pako të cigareve me kërkesë të të pandehurit, dhe duke ua dhënë ai cigaret personave të tjerë, ajo kishte shfrytëzuar rastin dhe kishte filluar që të vraponte për të ikur, ndërsa i pandehuri me persona të tjerë të armatosur kishin shtënë në drejtim të saj që ta vrasin, ku e kishin goditur në pjesën e kofshës së djathtë, për çka ajo ishte rrëzuar, dhe ishte rrokullisur deri tek përroi, ku në mbrëmje e kishin gjetur fshatarët, dhe pasi që ajo ua kishte treguar vendin se ku ishte ndarë me të ndjerën Z.G, fshatarët kishin shkuar aty dhe të njëjtën e kishin gjetur të vrarë.
Për këtë, prokuroria e ngarkon të akuzuarin se në bashkëveprim me pjesëtarë të tjerë të panjohur të njësitit rezervist të policisë serbe dhe persona të tjerë të armatosur, ka kryer veprën penale “krimet e luftës kundër popullsisë civile” nga neni 142, lidhur me nenin 22 të Ligjit Penal të Republikës Socialiste Federative të ish-Jugosllavisë, aktualisht e penalizuar si Krimet e Luftës në shkelje të rëndë të nenit 3 të Konventës së Gjenevës nga neni 146, paragrafi 1, dhe neni 2, nën paragrafi 2.1, lidhur me nenin 31 të Kodit Penal të Republikës së Kosovës./BetimipërDrejtësi/KultPlus.com
Fotografi nga Ferizaji, Hazir Reka, i cili tashmë njihet për fotografitë e tij të realizuara gjatë periudhës së luftës së fundit në Kosovë, ka publikuar një fotografi të një kamioni me refugjatë shqiptarë, njëherit duke kërkuar edhe fëmiun protagonist në atë fotografi, përcjell KultPlus.
Fotografia është realizuar më 9 mars të vitit 1999 dhe shfaqë një kamion të ushtrisë jugosllave me ushtarë serb tek kalon pranë një kamioni të policisë serbe me refugjatë shqiptarë.
Në kamionin me refugjatë shqiptarë, vërehet një djalë, të cilin fotografi Reka përmes një statusi në rrjetin social Facebook ka bërë të ditur se është i interesuar të bie në kontakt me të.
”Një kamion i ushtrisë jugosllave me ushtarë serb kalon pranë një kamioni te policis serbe me refugjatë shqiptarë. Kaçanik, 9 Mars 1999. Nëse dikushe e njef këtë fëmijë tefugjat, më lajmëroni, Faleminderit’‘, ka shkruar Reka në postimin e tij. / KultPlus.com
Qeveria e Kosovës, në mbledhjen e 19-të ka marrë vendim për emërimin e Komisionit Shtetëror për hulumtimin, regjistrimin, inventarizimin, vlerësimin dhe dokumentimin e objekteve të trashëgimisë kulturore dhe historike të shkatërruara gjatë luftës së vitit 1998 dhe 1999, përcjellë KultPlus.
Ky komision ka për detyrë të hulumtojë, grumbullojë dhe administrojë të gjitha informatat dhe dëshmitë e nevojshme nga arkivat publike dhe jopublike si dhe nga të gjitha burimet e tjera të besueshme të informacionit zyrtar me qëllim të realizimit të plotë dhe në mënyrë shteruese të detyrës për hulumtimin, regjistrimin, inventarizimin, vlerësimin dhe dokumentimin e objekteve kulturore dhe historike të shkatërruara gjatë luftës së vitit 1998 dhe 1999.
Komisioni obligohet të hartojë raporte për Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, dhe të njoftojë edhe Zyrën e Kryeministrit. Në fund punës, përkatësisht mandatit të tij, komisioni obligohet të hartojë një raport përfundimtar së bashku me një vlerësim të dëmit dhe/apo rëndësisë historike, kulturore, shoqërore dhe shpirtërore të objekteve të shkatërruara si dhe të kostos së përafërt financiare të tyre.
Ministri, Hajrulla Çeku e ka vlerësuar si moment shumë të rëndësishme këtë vendim të qeverisë, pasi zyrtarisht e nisim procesin për të kërkuar llogari dhe dëmshpërblim nga Serbia për shkatërrimin e qëllimshëm të qindra monumenteve të Kosovës.
Komisioni shtetëror përbëhet nga 14 anëtarë të cilët janë jenë profesionistë dhe përfaqësues të institucioneve shtetërore dhe profesionale, si dhe profesionistë ndërkombëtarë.
Mbi këtë dokument dhe në pajtim me standardet ndërkombëtare do të përpilohet edhe kërkesa për dëmshpërblim, ka sqaruar ministri Çeku. / KultPlus.com
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në Ditën Ndërkombëtare të Dhunës Seksuale në Konflikte, ka theksuar faktin se askush nuk është dënuar për gratë dhe burrat e dhunuar gjatë luftës së fundit në Kosovë, shkruan KultPlus.
Ai nëpërmjet një postimi në Twitter, ka thënë se drejtësia për viktima është e nevojshme për të lehtësuar vuajtjen dhe stigmën e heshtur të të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës.
“Në Ditën Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës Seksuale në Konflikt kujtojmë se askush nuk është dënuar për mijëra gra dhe burra të dhunuar në Kosovë nga forcat serbe në 1998-9.
Drejtësia është e nevojshme për të lehtësuar vuajtjet dhe stigmën e heshtur të të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës”, ka shkruar Kurti./ KultPlus.com
Pikërisht në këtë ditë e cila është menduar të shënohet si Dita e të Mbijetuarve të Dhunës Seksuale gjatë Luftës në Kosovë, duke përkujtuar viktimën e dhunës seksuale, Vasfije Krasniqi Goodman, e cila është dhunuar brutalisht nga forcat serbe e për cka ende nuk është marrë një dënim i merituar për dhunuesin, tanimë nga qendra QKRMT, ka filluar iniciativa që ka nisur tash e 2 vite për një kërkesë zyrtare që iu dedikohet viktimave të dhunës seksuale, shkruan KultPlus.
Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës (QKRMT), sot ka mbajtur një konferencë për media me rastin e publikimit të raportit “E drejta për të vërtetën – Viktimat pa emër”.
Ky raport ka dalë si rezultat i dokumentimit të rasteve të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë. Në kuadër të projektit: “Rritja e angazhimit për drejtësi tranzicionale në Kosovë përmes dokumentimit të dhunës seksuale gjatë luftës”, QKRMT ka nisur dokumentimin gjithëpërfshirës të rasteve të dhunës seksuale, në bashkëpunim me organizatat partnere: Qendra për Promovimin e të Drejtave të Grave (QPDG), Medica Kosova dhe Medica Gjakova.
Të pranishme në këtë konferencë ishin: drejtoresha e QKRMT Feride Rushiti, Fatmire Haliti – udhëheqëse e këtij grumbullimi dhe Mirlinda Sada nga qendra Medica Gjakova, të cilat folën për dokumentimin statistikorë të 345 rasteve të të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë.
“Ideja e krijimit të një platforme dhe dokumentimin gjithëpërfshirës dhe sistematik të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë ka qenë prioritet që nga fillimi për organizatën QKRMT dhe organizatat e tjera. Në vitin 2019, është dhënë mundësia nga Ambasada Zvicerane në Kosovë dhe QKRMT ka marrë përsipër dokumentimin e këtyre krimeve”, ka thënë Rushiti.
Sipas saj, institucionet e vendit dhe ato ndërkombëtare kanë dështuar për ti grumbulluar dhe krijuar një arkivë gjithëpërfshirëse ku krimet do të duhej të ishin dokumentuar mirë, e pastaj që ky arkiv të jetë një shërbim për gjeneratat e reja. Por, së bashku me 3 organizatat e tjera është arritur dokumentimi i dëshmive që kontribuojnë në të vërtetën, duke krijuar një ballafaqim të drejtë dhe të saktë mbi të kaluarën ku njëkohësisht zëri i këtyre rasteve të dëgjohet.
Ndërsa, ajo që ka udhëhequr këtë program, Fatmire Haliti ka folur mbi të dhënat që kanë dalur nga kjo platformë dhe të cilat priten të pasurohen ende më shumë edhe në vitet në vazhdim.
“Nga 345 raste të dokumentuara, 20 nga ta janë djem dhe burra, 325 janë gra dhe vajza, kurse nga të gjitha rastet e dokumentuara, 6% janë të komunitetit jo shumicë, duke përfshirë boshnjake, rome, egjiptiase etj. Ndërsa, 11% të rasteve kanë qenë të moshës nën 18- vjeçare, kur është përjetuar dhunën seksuale gjatë luftës. Po ashtu, 22% e viktimave, dhunën e kanë përjetuar në shtëpinë e tyre kur forcat e armatosura kanë bastisur shtëpitë e tyre. Këto janë paraqitur si rastet më të vështira të cilat shpalosin historinë e tyre”, ka thënë Haliti.
Sipas saj, ato viktima ende jetojnë në ato shtëpi duke mos pasur guxim që të tregojnë historinë e tyre ndaj familjarëve të tjerë. Këta të mbijetuar jo vetëm që janë raste të dhunimit por edhe kanë qenë dëshmitare të atij akti, duke lënë kështu mjaft pasoja jo vetëm psikologjike por edhe fizike të cilat kanë pasuar edhe në sëmundje organike.
Po ashtu, për këtë iniciativë dhe bashkëpunim që u cilësua si një nismë që do të kompletohet me monstra të tjera në një raport kredibil që do tu shërbejë organizatave të ndryshme dhe institucioneve të tjera për hulumtime dhe do të shërbejë edhe për ndërkombëtarizimin e çështjes së të mbijetuarve të dhunës seksuale, ka folur edhe Mirlinda Sada.
“Shpresoj që ky bashkëpunim të vazhdojë edhe më tutje për të pasur një numër dokumentues dhe sa më gjithëpërfshirëse të të gjithë të mbijetuarve. I falënderoj të gjithë të mbijetuarit që morën pjesë në këtë raport për rrëfimet e tyre në një situatë të tillë, dhe të gjithë stafin që është marrë në këtë raport”, tha për fund Sada. / KultPlus.com
Sot janë bërë 22 vjet nga masakra në lagjen Qerim në Gjakovë ku janë vrarë 21 persona, gra dhe fëmijë. Mirëpo i mbijetuari i vetëm i kësaj masakre kishte qenë Dren Caka i cili kishte pasur vetëm 10 vjet në atë kohë.
Dren Caka është i vetmi i mbijetuar i masakrës së forcave serbe të kryera gjatë natës së 1 dhe 2 prillit të vitit 1999 në shtëpinë e tij në Gjakovë. Nëntëmbëdhjetë gra dhe fëmijë u vranë në atë masakër. Dreni ishte dhjetë vjeç në atë kohë. Motrat e tij ishin 2, 6 dhe 14 vjeç, të tria mbetën të vrara.
Ndërsa, Dren Caka kishte mbijetuar duke u fshehur mbrapa trupit të vdekur të një prej grave.
Caka për këtë masakër kishte dëshmuar edhe në Tribunalin e Hagës. Ai kishte treguar se ishte fshehur në një bodrum me nënë dhe tri motrat e tij. Ata ishin bashkuar me familje të tjera, kryesisht gra dhe fëmijë, kurse burrat kishin qenë në kulmet e shtëpisë duke bërë roje.
Ata besonin se serbët, të cilët kishin nisur në një pjesë të Gjakovës, “po kërkonin vetëm burra dhe nuk do të sulmonin gratë dhe fëmijët”.
Rreth orës 2 të mëngjesit, nëna e Drenit kishte dëgjuar se disa policë ishin duke ardhur në shtëpinë e tyre ku dhe kishin thyer derën e bodrumit dhe kishin kërkuar gra dhe fëmijë në gjuhën serbe dhe shqiptare. Ata kishin nxjerrë nga bodrumi gratë dhe fëmijët që kishin qenë aty, disa kishin arritur të shpëtonin mirëpo Dreni me motrat dhe nënë e tij nuk kishin arritur të iknin nga bodrumi dhe kishin mbetur nën ruajtjen e tre policëve serbë.
Pesëmbëdhjetë vjeçarja, Flaka ishte viktima e parë e kësaj masakre, ajo ishte vrarë nga agresori serb me një plumb të një pushke automatike. Ajo ishte vajza e Hani Hoxhës. Babai i saj kishte dëshmuar lidhur me këtë masakër.
Flaka ishte vrarë derisa ishte duke përgatitur çaj. Pas saj ishte ekzekutuar edhe nëna e saj dhe të gjithë njerëzit që kishin qenë në dhomë me Flakën dhe nënën e saj.
Ndërkohë, policët kishin djegur shtëpinë ku kishin qenë gratë dhe fëmijët. Shtëpia filloi të mbushej me tym. Dren Caka kishte dëgjuar britmën e motrës së tij dyvjeçare, të bllokuar nën trupin e nënës së saj të vdekur, por nuk kishte mundur ta ndihmonte. Po ashtu edhe Dreni ishte qëlluar, ai kishte krahun e thyer. Dreni kishte lëvizur nga dhoma në dhomë, duke pretenduar se ai ishte i vdekur në çdo hapë që e bënte. Në fund ai ishte hedhur nga dritarja e shtëpisë së fqinjit ku kishin qenë duke qëndruar dhe ishte nisur në drejtim të shtëpisë së tij. Derisa po ikte nga shtëpia në zjarr, Dren Cakën e kishin parë tre policë. Ata ishin duke qëndruar para shtëpisë, duke pirë duhan me një shprehje të ftohtë në fytyrë.
Kur arriti në shtëpinë e tij, Dren Caka kishte parë tezen e tij dhe i kishte kërkuar ndihmë, duke bërtitur se “të gjithë ishin të vdekur”. Ai i kishte thënë se e ka parë një ëndërr të keqe, mirëpo tezja i kishte besuar Drenit vetëm kur e kishte pa të plagosur.
Pas kësaj masakre, Dreni kishte shkuar në Shqipëri si refugjat së bashku me të afërmit tjerë të cilët i kishin mbijetuar masakrës së 1 dhe 2 prillit. Mirëpo babai i Drenit nuk kishte shkuar së bashku me të, ai kishte mbetur në Gjakovë, ndërsa ai kishte qëndruar për pesë muaj në Shqipëri.
Meqenëse dëshmitari kishte dëshmuar në një anglishte të rrjedhshme, ndonëse u rrit shumë larg nga Kosova, Dreni kishte dëshmuar dy herë në gjyqin kundër Sllobodan Millosheviqit, Dreni kishte dëshmuar si dëshmitar i mbrojtur.
Dreni tash është duke jetuar në Vankuver të Kanadasë së bashku me babain e tij Ali Cakën, ku dhe është i punësuar. Babai i tij është martuar sërish dhe ka një djalë, të quajtur Dennis, dhe Dreni ka bërë tatuazh në krahun e tij emrin e Denisit. / KultPlus.com
Diplomacia ruse ka shpërndarë një lajm të rremë duke propaganduar se njëra nga viktimat shqiptare është viktimë serbe, kjo gjë ka ndodhur në 22 vjetorin e bombardimeve të Aleancës Veri-Atlantike (NATO) kundër ushtrisë serbe në Kosovë.
Lajmin bashkë me fotografinë e kanë shpërndarë në Twitter. Bëhet fjalë për fotografinë e njohur botërisht të Sherife Lutës me fëmijën e saj në krah të cilën Ambasada ruse në Afrikë të Jugut e quan viktimë serbe.
Këtij postimi i ka reaguar edhe aktivisti Shpend Lila, duke thënë se zonja në këtë foto është arsyeja se pse është bombarduar Serbia.
“Hej Rusi, zonja së bashku me fëmijën në foto është arsyeja pse Serbia u bombardua. Emri i saj është Sherife Luta, “duke vrapuar” për t’i mbijetuar gjenocidit serb në Kosovë”, ka shkruar Lila në Twitter.
Nuk është hera e parë që Rusia propagandon me fotografinë e Sherife Lutës, pasi ka pasur raste që këtë personazh e kanë përdorur edhe gjatë luftës në Ukrainë. / KultPlus.com
Hey Russia, fyi the lady with a baby in the 1st pic is the reason why Serbia got bombed. Her name is Sherife Luta, "running" to survive the Serbian genocide in Kosovo. Koket ngulë pak 🙂 https://t.co/ZafkVhxgvE
Today is 22nd anniversary of the day when NATO brought death & destruction to #Yugoslavia by attacking a sovereign state in total disregard for intl law. NATO’s 78 days long “humanitarian intervention” took lives of 2000 innocent people, turned thousands more into refugees pic.twitter.com/VCX43bRmDU
— Russian Embassy in South Africa 🇷🇺 (@EmbassyofRussia) March 24, 2021
Emocionet dhe pikëllimin që e përcjellnin sytë e tij, i kishin prekur të gjithë. Xaja Mustafa, atë kohë 33 vjeç, është personi i cili me ngulim të madh i rezistoi forcave serbe, duke i mbrojtur fotografitë e fëmijëve të tij me çdo kusht.
Për emisionin #Gjesi, ai ka rrëfyer se si ndodhi e gjithë historia e kësaj fotografie.
Gjatë periudhës, Mustafa kaloi një periudhë në burg.
Por pasi doli nga burgu, forcat serbe Mustafës dhe të tjerëve që ishin aty, ia grisën dokumentet që i kishin.
Edhe fotografinë e fëmijëve të tij ia morën dhe ia hodhën, me arsyetimin se ata i kishin vrarë.
Po me këtë fakt nuk pajtohej Mustafa, dhe me çdo kusht insistonte t’i merrte ato fotografi.
E pas dhunës dhe maltretimeve që mori, ia doli që fotografitë e fëmijëve të tij, të cilat i kishte realizuar për pasaportat e tyre, t’i marrë.
Mes lotësh, Mustafa tregon se si pas gjashtë muajve u takua me fëmijët dhe familjen e tij.
E këto fotografi, ai i ruan në sirtartin më të mirë që ka, njëjtë si atë kohë. / Gazeta express / KultPlus.com
Ambasadori i përgjithshëm për Zyrën e Drejtësisë Penale Globale, Morse Tan dhe ambasadori amerikan në Kosovë, Philip Kosnett u takuan dje me kryeprokurorin e shtetit, Aleksandër Lumezi dhe prokurorët e Departamentit të Krimeve të Luftës në Zyrën e Prokurorisë Speciale të Kosovës.
Ambasada e SHBA-së njofton se të dy ambasadorët theksuan zotimin e Amerikës për t’i vënë para drejtësisë të gjithë kriminelët e luftës, pavarësisht kombësisë.
“Më 14 dhjetor, ambasadori i përgjithshëm për Zyrën e Drejtësisë Penale Globale, Morse H. Tan dhe ambasadori Kosnett u takuan me kryeprokurorin e shtetit Aleksandër Lumezi dhe prokurorët nga Departamenti i Krimeve të Luftës në Zyrën e Prokurorisë Speciale të Kosovës (PSRK), përfshirë edhe shefin Blerim Isufaj. Të dy ambasadorët ritheksuan zotimin e Shteteve të Bashkuara për të sjellë të gjithë kriminelët e luftës para drejtësisë, pavarësisht kombësisë së tyre. Ambasadori Kosnett tha se “përgjigja ndaj padrejtësisë është më shumë drejtësi”. Ndërsa ambasadori Tan foli lidhur me sfidat shqetësuese me të cilat përballet PSRK në përmbushjen e këtyre çështjeve të rëndësishme”, thuhet në komunikatën e ambasadës amerikane.
Në anën tjetër, Lumezi i ka informuar ambasadorët për disa hapa të ndërmarrë lidhur me hetimin e krimeve të luftës.
“Gjatë takimit, prokuroria kishte mundësinë t’u drejtohej ambasadorëve dhe t’i njoftoj me disa nga sfidat me të cilat përballen; Kryeprokurori i Shtetit Lumezi i informoi ambasadorët se për derisa zyra e tij kishte ndërmarrë hapa thelbësorë, PSRK trashëgoi më shumë se 900 raste të papërfunduara nga EULEX dhe u deshën më shumë resurse për të lëvizur para. Shefi Isufaj informoi grupin se mungesa e koordinimit me Serbinë dhe paaftësia për t’iu bashkuar INTERPOL-it dhe grupeve tjera ndërkombëtare, paraqitën pengesë në punën e tyre. Në fund, zëvendës-shefi Valdet Gashi foli për 19 aktakuzat që zyra e tij kishte ngritur që nga viti 2018, dhe një rast i cili arriti deri në gjykimin përfundimtar”, thuhet në komunikatë.
Zyra e Drejtësisë Penale Globale dhe ambasada amerikane u zotuan për mbështetje shtesë për Departamentin e Krimeve të Luftës. / KultPlus.com
Veshmbathjet, lodrat e gjësende të ndryshme, janë ato që kanë mbetur pas nga 1024 fëmijë të vrarë dhe 109 të zhdukur në luftën e fundit në Kosovë, të cilëve iu këputën ëndrrat e shpresat.
Ekspozita “Na ishte njëherë që kurrë mos qoftë”e cila u hap në muajin maj të vitit të kaluar nën organizimin e Fondit për të Drejtën Humanitare, tashmë vjen në formatin online, duke i mundësuar publikut të kenë më afër rrëfimet e ndarjes së qenieve më të pafajshme nga jeta, shkruan KultPlus.
Ekspozita e cila tanimë na shfaqet edhe virtualisht, është kuruar nga Blerta Hoçia, ndërkaq është mbështetur nga National Endoëment for Democracy, Ministria për Kulturë, Rini dhe Sport si dhe Komuna e Prishtinës.
Në hyrjen e ekspozitës virtuale pas historikut të luftës së Kosovës dhe pasojave që la pas, shfaqen në një mur të bardhë lista të gjata emrash të fëmijëve që humbja e tyre ka bërë familjet të vuajnë dhe të ndjejnë dhimbje të pakrahasueshme, e sidomos nga drejtësia e paardhur që vazhdon.
I vetmi faj që kishin këta 1024 fëmijë të vrarë dhe 109 të zhdukur, ishte përkatësia e tyre nacionale. Për okupatorin serb nuk pati rëndësi frika në sytë e tyre, dridhjet trupore dhe shpesh edhe aktrimi i tyre kinse janë të vdekur. Vetëm pse ishin shqiptarë, atyre iu ndal loja, iu morr fëmijëria dhe u bënë engjëjt e Kosovës, të cilët pëherë do të kujtohen me mall.
Në ekspozitë shfaqen fotografi, fustane, pantallona, këpucë, mjetet e lojës dhe gjësendet e tjera të tyre. Një ndër to janë edhe këpucët e Shqipronit, i cili bashkë me familjen e tij ishte detyruar të marrë rrugën për në Shqipëri. Të ndalur në fshatin Nagavc më 2 prill 1999, kur ra terri, u strehuan në bodrumin e një shtëpie të zbrazët. Atëherë edhe do të fillonin bombardimet, ku nga shpërthimi i fuqishëm një pjesë e shtëpisë u shemb, duke rënë mbi familjen e cila mbeti e vdekur me 14 persona, 12 prej të cilëve fëmijë. Këpucët e Shqipronit ishin aty dhe kishin mbetur të palidhura në njërën këmbë, e që sot shfaqen po me të njëjtën pamje në ekspozitë.
2 prilli do të ishte edhe fatkeqësia e familjes Berisha. Adelina, Njomëza, Shkurtesa, Lezija dhe Elhamja ishin 5 motrat të cilat bashkë me prindër dhe kushërinj u nisën në Shqipëri, për t’u ndalur edhe ata në fshatin Nagavc, atëherë kur bombardimet filluan. Nga bombardimet vdiqën të pesë motrat, ndërkaq familja e ruan djepin në të cilin ishte përkundur pafajësia fëmijërore e vajzave.
Një rrëfim të prekshëm ka edhe Redoni, i cili ende pa i mbushur dy vite u dëbua nga shtëpia e tyre në Suharekë më 26 mars të vitit 1999, për t’u strehuar në picerinë Kalabria. Redoni ishte aty bashkë me motrat e tij, Herolindën, Majlindën, vëllain Altinin dhe familjarë të tjerë. Nga sulmi i forcave serbe mbetën të vrarë 45 persona, në mesin e tyre edhe Redoni me motra e vëlla. Ajo çka mbetet pas nga Redoni janë këpucët e tij, të cilat i kishte pasur dhuratë.
Në të njëjtin vend ishte strehuar edhe vëllai i Redonit, Altini i cili ishte nxënës i klasës së katërt. Gjatë sulmit, ai mbeti i plagosur teksa nëna e tij e porositi të bënte kinse është i vdekur në mënyrë që të shpëtonte. Pavarësisht pse ishte shumë i vogël, ai kishte kuptuar rrethanat dhe nuk kishte lëvizur fare. Ndërkaq teksa policia po barte trupat, ata e dalluan që Altini ishte gjallë, me këtë rast nuk kursyen ta vrajnë një fëmijë të pafajshëm. Edhe 20 vite pas luftës, trupi i tij mbetet i pagjetur. Ajo që ka mbetur pas nga nxënësi i cili nuk kishte mundur të dal as në klasë të pestë është çanta e tij, në të cilën kishte vendosur librat e fletoret e tij.
Kjo ekspozitë në njërën anë shpreh dhimbjen dhe mallin që ndjejmë për këta engjëj të lirisë së Kosovës por, në anën tjetër është një përkujtim ndaj shtetit tonë dhe arenës ndërkombëtare për drejtësinë e pa ardhur./KultPlus.com
Bill Clinton do të mbahet mend si një ndër figurat ndërkombëtare më me ndikim në çlirimin e Kosovës nga okupimi serb, shkruan KultPlus.
Mirëpo, ndikimi indirekt qe Hillary Clinton e ka pasur në këtë mes, nuk është për të mos u vënë në pah, pasi në disa dokumentar amerikan të realizuar rreth çështjes së Kosovës, ndikimi i Hillary Clinton-it në këtë drejtim nuk ka qenë i vogël.
Sot, KultPlus ju sjell një thënie të cilen Clinton e kishte thënë kohë më parë në një konferencë për media.
‘Nuk jam penduar për bombardimin e Serbisë, do t’i bombardoja prapë‘, ishte shprehur ajo me vendosshmëri të lartë. / KultPlus.com
Ish-ambasadori amerikan në Kosovë, Christopher Dell në një intervistë të gjatë për Oral History Kosova ka treguar për përshtypjet e tij gjatë qëndrimit në Kosovë menjëherë pas luftës e më pastaj edhe si ambasador pas pavarësisë, përcjellë KultPlus.
Ai ka rrëfyer një eksperiencë jo aq të këndshme kur ka ardhur për shërbim në Kosovë menjëherë pas luftës kur kishte jetuar në një dhomë të vogël dhe i ishte ngjitur miu në qafë.
“Në fillim kur arrita në Kosovë, jetoja në një dhomë të vogël, dhe miu një natë ishte nën shtratin tim dhe mu ngjit në qafë. Kushtet ishin të vështira, pastaj mora një mace dhe e zgjodhi atë problem”, ka thënë Dell me humor.
Dell i cili ka shërbyer si Shef i Misionit të Zyrës së ShBA’së në Kosovë nga vitit 2000 deri në vitin 2001, ka thënë se asnjëherë nuk është ndier i pasigurtë kur ka arritur për herë të parë në Kosovë.
Ai u shpreh se shqiptarët e Kosovës e mbronin parpara se të vinin forcat e tij të sigurisë.
“Kur kam ardhur për herë të parë në Kosovë, ishte përvoja ime e parë ku kisha sigurim të detajuar. Ka qenë vendi i parë që kam jetuar ku kjo ishte e nevojshme, dhe këta ishin profesionistë të nivelit shumë të lartë, njësitë ushtarake që kanë vazhduar të bëhen mjaft të famshme për arsye të tjera. Por kurrë nuk u ndjeva, mbase për shkak të pranisë së tyre, nuk u ndjeva kurrë i pasigurt. Unë mendoj se ekzistonte rreziku i mundshëm që dikush mund të provonte diçka, e dini, kjo është arsyeja që ata ishin atje. Sa I përket popullit shqiptar të Kosovës, ata do të më mbronin mua para se të vinin sigurimi im, asnjëherë nuk jam ndier i pasigurt. Në atë kohë ishte rreziku i minave dhe duhej të kishe kujdes”, ka thënë Dell./ Kultplus.com
Në kohën e luftës në Kosovë, çetnikët serbë me në krye kryekriminelin Sllobodan Millosheviq e kishin detyruar një të moshuar shqiptar që të flas keq për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës.
Gjatë një interviste të realizuar me dhunë, serbët e udhëzojnë shqiptarin që të shprehet se UÇK-ja në Reçak është në fakt ajo që po kryen krime.
“Çfarë po bëjnë ata, UÇK në fshat, fol”, dëgjohen ushtarët serbë ndërsa e udhëzojnë të moshuarin shqiptar të flasë në gjuhën serbe.
Pamja e dhimbshme e plakut fisnik shqiptar i cili refuzon të flas keq për UÇK-në dhe shqiptarët do të mbetet pa dyshim një imazhet më të tmerrshme të asaj që regjimi gjenocidal i Millosheviqit bëri në Kosovë.
Por, megjithatë ky nuk është rasti i vetëm. Pasi kemi parë dhe dëgjuar se raste të tilla të detyruar nga kriminelët serbë kemi me qindra. / KultPlus.com
Më poshtë mund të shihni një video e cila është realizuar në Kosovë gjatë okupimit serb. Aty mund të shihni gjendjen e rëndë të shqiptarëve dhe jetesën e tyre në male. Një rrugëtim i qindra njerëzve që ecnin duke mos e ditur se ku do të shkojnë.
“Dojnë me na mbyt na kanë qit prej shpije që 5 muj, nëpër mal, nëpër shi, lloç. Fëmijët kanë lind midis malit. Jemi pa bukë, pa ujë, pa tesha, pa mbulojë. S’kemi ku me ja majtë. Dojnë me na mbyt të gjithë”, dëgjohet duke thënë njëra nga gratë që shihet në video./ KultPLus.com
Periudha e luftës së fundit në Kosovë është njëra nga ngjarjet më të trishta që s’do të harrohet me gjenerata, pikërisht për shkak të plagëve të rënda që ka shkaktuar tek kosovarët.
Imazhe të shumëta, të tilla janë shpërndarë nëpër tërë botën aso kohe, të fëmijëve kosovarë duke u munduar të shpëtojnë nga plumbat.
E tillë është edhe kjo foto e fotografit Yannis Behrakis e publikuar në prestigjiozen ‘Reuters’ në përshkrimin e së cilës thuhet se këta dy fëmijë, (emrat e së cilëve nuk dihen) kanë bërë 30 orë rrugë për të ikur nga policia barbare serbe.
Fotografia është realizuar mes viteve 1998-1999, në kohën kur refugjatëve iu duhej të ecnin në këmbë më shumë se 30 orë, kur u dëbuan nga shtëpitë e tyre dhe ecën me orë të tëra për të lëshuar territorin e Kosovës dhe të shpëtonin pa u vrarë a malltretuar nga serbët, gjë që mijëra kosovarë nuk ia dolën. / KultPlus.com
Me 26 mars të vitit 1999, vetëm dy ditë pasi NATO, filloi
bombardimet kundër forcave ushtarake e policore serbe, në qytetin e Suharekës,
ndodhi një prej masakrave më të rënda në Kosovë.
Këtë ditë forcat serbe vranë
52 anëtarë të familjes Berisha. Nga kjo tragjedi mbijetuan vetëm tre prej tyre.
Në mesin e tyre Gramozi, atëherë 8 vjet, nëna e tij dhe Shyhretja, gruaja e një
familjari.
Sot, bëhen
21 vite nga kjo masakër dhe Gramozi e kujton këtë ditë të kobshme për familjen
e tij.
Në rrjetin e tij social Facebbok, Gramozi ka ndarë një fotografi ku shihet i përqafuar me nënën e tij teksa qëndrojnë para lokalit ku para 21 vite u vranë 52 familjarë të tyre.
“21 vjet
pas…”, shkruan Gramozi në mbishkrimin e fotografisë.
Ditën që ndodhën vrasjet, Gramoz Berisha ishte me familjen e tij,
kur policë serbë ia vranë babanë, Sedatin, vëllanë, Drilonin 13 vjeç, dhe
motrën Dafinën që kishte mbushur 16 vjet.
Forcat policore serbe kishin
shtënë me armë zjarri në drejtim të grave dhe fëmijëve të familjes Berisha, të
cilët i kishin ngujuar në një lokal.
Shumica u vranë në vend nga
plumbat dhe mjetet eksplozive që u hodhën brenda lokalit që ishte përplot me
njerëz. I ngujuar në lokal ishte edhe Gramozi, atëherë vetëm 8 vjeç. Ai u
plagos në njërin krah.
“Ashtu kanë vazhduar njëjtë,
i kanë kapur një nga një trupat. Kur ka ardhur radha te unë, jam frikësuar në
fillim mos po më kapin për këtë krahun e plagosur edhe kisha reaguar në moment,
por më kanë kapur për krahun tjetër, më kanë qit në lesë dhe më kanë gjuajtur
në kamion. Përmbi mua kanë gjuajtur trupa të tjerë”, thotë Gramozi.
Të mbuluar me trupa të vdekur
Pasi ekzekutuan gratë dhe
fëmijët që ishin në lokal, forcat serbe, ngarkuan trupat në një kamion dhe i
nisën në drejtim të Prizrenit.
I rrethuar nga trupat e
vdekur, Gramozi pa se nëna e tij, Vjollca, dhe gruaja e një familjari,
Shyhretja, ende ishin gjallë.
“Gjatë rrugës e kam dëgjuar
një bisedë, mami me Shyhreten duke folur, duke komunikuar mes vete, por unë
prapë nuk kam guxuar ta ngre kokën duke menduar që e kemi dikë në kamion edhe
mund të merret vesh. Kam qëndruar ashtu, pa lëvizur hiç. Gjatë rrugës, mami ma
ka njohur jaknen që kam qenë i mbuluar dhe ka thënë t’ia shoh bile për herë të
fundit fytyrën. Kur më ka kthyer kah vetja, unë i kam çelë sytë. Ka thënë:
“Mozi, a je gjallë?”. I kam thënë po. Ka thënë hajde me mamin kërcejmë prej
kamionit se këta na shtinë në ndonjë gropë dhe s’mund të dalim pastaj”, kujton
Gramozi.
Gramozi, nëna e tij, Vjollca
dhe familjarja tjetër, Shyhretja arritën që të kërcenin nga kamioni duke u bërë
kështu tre të mbijetuarit e vetëm.
Përgjatë këtyre 20 vjetëve,
Gramozit nuk i është larguar nga kujtesa momenti kur në kamion kishte mbetur
ende një fëmijë i gjallë.
“Afër meje e kam pasur një
djalë në gjeneratë me mua, Miratin, ai ka qenë gjallë edhe në kamion. Jemi
munduar ta marrim bashkë me mamin, i thamë: “Eja me ne të kërcejmë”. Ai filloi
të bërtasë dhe tha: “Jo nuk po dua, vetëm largoma këtë trupin”. Atij ia kishin
qitë një trup përmbi, s’mund të merrte frymë. “Veç largoma këtë se s’po dua. Po
dua të shkoj me mamin”, vazhdon Gramozi rrëfimin e tij.
Ditën e sulmit, forcat policore serbe vranë gjithsej 52 anëtarëve të familjes së ngushtë Berisha, 24 prej tyre ende mbesin të pagjetur, në mesin e tyre edhe motra e Gramozit, Dafina. / KultPlus.com
E mbijetuara e dhunës seksuale e luftës në Kosovë, Shyhrete Tahiri sot ka dorëzuar kallëzim penal në Prokurorisë Speciale në Kosovë për të kërkuar publikisht drejtësi rreth krimit që ka përjetuar, shkruan KultPlus.
Drejtoresha
Ekzekutive e QKRMT, Feride Rushiti bashkë me Shyhrete Tahirin, dolën sot para mediave
për të kërkuar publikisht drejtësi.
Rushiti, para
mediave i ftoj të gjitha gratë të cilat ende luftojnë për drejtësinë e tyre ti
deponojnë në organet kompetente krimet që ju kanë ndodhur pa dashjen e tyre në
luftën e fundit në Kosovë.
“I ftoj të
gjitha gratë e vajzat të cilat ende luftojnë për drejtësinë e tyre t’i deponojnë
këto krime që i kanë përjetuar pa dashjen e tyre”, tha Rushiti e cila fjalën
tutje ja dha të mbijetuarës së dhunës seksuale, Shyhrehet Tahirit e cila për
hirë të gjitha atyre që përjetuan krimin e njëjtë kishte vendosur që sot
publikisht të ngre zërin.
“Të nderuar qytetar sot jam këtu me nda me ju dhimbjen që e kam në shpirt dhe përfaqësoj të gjitha nënat, gratë, motrat e vëllezërit që atë dhimbje e kanë njëjtë si unë dhe të ju jap kurajo. Nuk është e lehtë aspak të ndaj këtë dhimbje të shpirtit që ther zemrat dhe nuk bëhen asnjëherë bashkë. Po, sot jam këtu për të kërkuar drejtësi”, duke mos pasur forcë për të vazhduar fjalën, Tahiri në fund falënderoi të gjithë për përkrahjen.
Pas kësaj
fjale, simbolikisht Tahiri ka dorëzuar në Prokurorinë Speciale dosjen e saj
duke shpresuar që drejtësia të vije në vend sa më shpejt.
Feride Rushiti kërkoi që institucionet të punojnë më shumë në këtë drejtim sepse deri më tani asnjë kryerës i dhunimeve gjatë luftës nuk ka marrë dënimin nga gjykatat, po ashtu Prokuroria Speciale në Kosovë, përveç hetimit të këtyre rasteve, ende nuk ka ngritur ndonjë aktakuzë. / KultPlus.com
Më 26 shtator 1998, në Abri të Epërme, forcat serbe kryen një nga masakrat më të tmerrshme gjatë luftës në Kosovë.
Në këtë ditë u masakruan 23 anëtarë të familjes Deliu, në mesin e tyre gra, fëmijë e pleq, nga mosha gjashtë muajsh e deri në 94-vjeçare.
Nga 25 shtatori, familja Deliu ishte strehuar në mal, për t’i shpëtuar sulmeve shfarosëse serbe. Një ditë më vonë, më 26 shtator, rreth orës 10:00 paradite, aty kishte depërtuar këmbësoria serbe. Me këtë rast ishin dëgjuar të shtëna armësh e britma njerëzish.
Pas sulmit u zbulua, se të gjitha viktimat, fëmijë, pleq, gra e të rinj, ishin qëlluar në kokë nga afërsia dhe ishin masakruar derisa po përpiqeshin të iknin nga sulmi.
Trupat e të ekzekutuarve tregonin dëshmi të qarta të një kasaphane. /konica.al/KultPlus.com
Sot bëhen 20 vjet nga nënshkrimi i marrëveshjes ushtarako-teknike të Kumanovës, me të cilin iu dha fund luftës në Kosovë, duke u dorëzuar ish-ushtria e Jugosllavisë dhe kapitullimi i kriminelit Sllobodan Millosheviqi.
Me këtë marrëveshje, Serbia është detyruar të tërheqë të gjitha forcat e saj policore dhe ushtarake nga Kosova. Marrëveshja është arritur pas fushatës së bombardimeve të NATO-s mbi caqet serbe, e cila ka zgjatur për 78 ditë me radhë, si dhe pas përpjekjeve të ndryshme diplomatike për t’i dhënë fund luftës në Kosovë, gjatë të cilës mbi 10 mijë njerëz janë vrarë, rreth 5 mijë të tjerë të zhdukur dhe mbi 1 milion shqiptar të zhvendosur. Shkatërrimet materiale po ashtu kanë qenë masive.
Më 12 qershor të vitit 1999, në Kosovë kanë zbarkuar trupat e para të këmbësorisë së NATO-s, ndërsa ka nisur largimi i forcave serbe.
Sekretari i përgjithshëm i NATO-së, Havijer Sollana, më 10 qershor 1999 kishte lëshuar urdhrin për ndalimin e bombardimit dhe Këshilli i Sigurisë së OKB-së miratoi rezolutën 1244, ku u dërguan 37.200 ushtarë të KFOR-it nga 36 shtete.
Misioni ishte i ndarë në pesë zona të përgjegjësisë, që i përkisnin KFOR-it Amerikan, Anglez, Francez, Gjerman dhe Italian.
Me hyrjen e NATO-s, në Kosovë ka nisur edhe vendosja e misionit të përkohshëm të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, i cili do të administronte vendin për një periudhë të caktuar kohore.
Në të njëjtën kohë, është shpërbërë edhe Ushtria Çlirimtare e Kosovës, për t’u shndërruar në Trupat Mbrojtëse të Kosovës. / KultPlus.com
