Muaj: Maj 2018

Janë bërë 19 vite nga rënia heroike e luftëtares 17 vjeçare, Yllka Domi, e cila ra dëshmore në Betejën e Çabratit, më 7 maj të vitit 1999.

Yllka u vra bashkë me disa bashkëluftëtarë dhe ushtria serbe, për të fshehur gjurmët, trupin e Yllkës bashkë me trupat e tjerë të vrarë, i dërguan në një varrezë masive në Batajnicë, për t’u gjetur e rivarrosur më 23 dhjetor 2003 në Kodrën e Çabratit, në Gjakovë.

Në kohën kur ajo u vra, ishte në vitin e fundit të shkollës së mesme “Mazllom Këpuska” dhe nuk arriti ta përjetonte diplomimin e saj. Por, Yllka ishte shumë më tepër se kaq. Ajo ishte poete që premtonte të sillte një frymë të re në poezinë shqiptare.

Sipas profesorëve dhe njerëzve që e njohën, vdekja e Yllkës ishte humbje e një kuadri intelektual, e një atdhetareje dhe poeteje, e cila do të ishte prijatare e proceseve te ndërtimit të shtetit, por edhe shtyllë e kulturës dhe letërsisë.

Yllka u rrit në një frymë atdhetare dhe po përballej gjithmonë me padrejtësitë që po i bëheshin atë kohë kombit shqiptar. Prandaj, ajo ishte e interesuar gjithmonë që të informohet saktë se si po lëvizin gjërat. Kudo ishte aktive, në shkollë, në grupe humanitare, në ndihmë banorëve të zhvendosur dhe aty ku e kërkonte nevoja. Si e tillë, ra në kontakt me shumë të rinj e të reja, të cilët ishin kyçur në bërthamat e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Ka kryer kurset për ndihmë të plagosurve në luftë dhe ka ushtruar përdorimin e armëve dhe pastrimin e tyre.

“L’Albania dei giovani scrittori”. Me këtë titull, histori shqiptare do të rrëfehen në Torino, krijimtaritë e autorëve të rinj. Ministria e Kulturës në bashkëpunim me departamentin e Kulturës së Rajonin të Pulias, me Fondacionin “Gramsci” dhe Qendrën Shqiptare të Torinos organizojnë prezantimin në Sallonin Ndërkombëtar të Librit në Torino të pesë autorëve të rinj nga Shqipëria, fitues të projetit “Fondi për mbështetje të krijimtarisë letrare, 2017”, të mbështetur nga Ministria e Kulturës.

Ministria e Kulturës në zbatim të politikave për promovimin e letërsisë shqipe ka krijuar tashmë disa programe vjetore në mbështetje të letrave shqipe, si brenda dhe jashtë vendit. Një nga projektet që ka ndihmuar në realizimin e veprave dinjitoze të letërsisë shqipe është dhe “Fondi në mbështetje të krijimtarisë letrare”, përmes së cilit mbështeten autorët në procesin e tyre krijues. Vitin e kaluar iu dha përparësi mbështetjes së letërsisë së krijuesve të rinj, me qëllim evidentimin e zërave të rinj në letërsinë shqipe. Përmes këtij fondi u mbështetën 5 autorë shqiptarë deri 35 vjeç.

Ministria e Kulturës përveç mbështetjes në realizimin dhe botimin e veprave, ka ndihmuar edhe në promovimin e autorëve të rinj në panaire dhe festivale si brenda, ashtu dhe jashtë vendit. Në vijim të kësaj nisme, Ministria e Kulturës në bashkëpunim me Rajonin e Pulias, me Fondacionin “Antonio Gramsci” dhe shtëpinë botuese “Salentobooks” do të organizojnë prezantimin e pesë autorëve të rinj nga Shqipëria në Sallonin Ndërkombëtar të Librit në Torino. Është e para herë që hartohet një progam i posaçëm për autorët e rinj, me qëllim përkthimin dhe botimin e veprave më të mira në gjuhën italiane. Projekti i titulluar “Albanian Storytelling” synon të shtrihet në kohë dhe të vende të ndryshme.

Autorët pjesmarrës:

Saimir Muzhaka, përfitues i Fondit të Krijimtarisë Letrare me romanin “Qyteti plak”.
Eris Rusi, përfitues i Fondit të Krijimtarisë Letrare me vëllimin me tregime “Ëndrra e fundit e natës”.
Manjola Nasi, përfituese e Fondit të Krijimtarisë Letrare me vëllimin me poezi “Një udhëtim e gjysmë”.
Elona Çuliq, përfituese e Fondit të Krijimtarisë Letrare me vëllimin me poezi “Rranjët e kangës” .
Belfjore Qose, përfituese e Fondit të Krijimtarisë Letrare me vëllimin me poezi “Aurat e natës”./Ata

Në Toronto, në qendrën kulturore të shqiptarëve të Kanadasë, më 6 maj, u bë promovimi i librit “Serbian Crimes in Kosovo 1998-1999”, i autores Sanije Gashi.

Fjalën e hapjes në këtë promovim e mbajti presidentja e nderit e Bashkësisë Shqiptaro-Kanadeze, Ruki Kondaj, e cila shpalosi rrëfimet, të cilat paraqesin një ndër periudhat më të trishta të popullit shqiptar të Kosovës, protagoniste kryesore të të cilave janë gratë që përjetuan llahtarin në shtëpitë e tyre gjatë luftës së viteve 1998/1999, nga forcat okupuese serbe. Përveç adhuruesve të librit, për herë të parë në një ngjarje kulturore, ishte e pranishme edhe zonja Laura Albanese, Ministre e Migracionit dhe e Shtetësisë së shtetit të Ontarios, të Kanadasë, e cila librin e cilësoi një testament, vepër me fakte për krimin e serbëve ndaj shqiptarëve të Kosovës.

Po ashtu, në këtë event ishte e pranishme përfaqësuesja e ambasadës së Republikës së Kosovës në Kanada, Besa Ademi, e cila librin “Serbian Crimes in Kosovo 1998-1999”, e vlerëson krahas monumentit të heroinave në Prishtinë.

Ndërkaq, kohë më parë, kryeministri Kanadez, Justin Trudeau, pas marrjes së librit “Serbian Crimes in Kosovo 1998-1999”, pati shkruar: ‘Zonja Gashi, e vlerësoj jashtëzakonisht botimin e këtij libri, ju faleminderit që keni gjetur kohë ta shkruani.’

Në këtë ngjarje ishin të pranishëm edhe personalitete të tjera të njohura shqiptaro – kanadeze, në mesin e të cilëve ishte edhe shkrimtarja e njohur, Eglantina Mandia, ku u promovua veprimtaria e saj shumë cilësore./ KultPlus.com

Romani “1803” i autorit shqiptar nga Vjena Besim Xhelili, pas promovimit nëpër disa qytete të ndryshme në Europë, ndaloi në stacionin e radhës në “Zentrum5” në Bern të Zvicrës. Ky roman është botuar në gjuhën shqipe në vitin 2016, kurse në janar 2018 u botua në gjuhën gjermane dhe atë suedeze.

Me ftesë të Qendrës për Integrim “Zentrum5” në kryeqytetin e Zvicrës Bern, të cilën e udhëheq Brikela Andrea Nune, autori shqiptar nga Austria Besim Xhelili prezantoi para lexuesve romanin e tij me një tematikë interesante të dashurisë, me titull “1803”. Ky aktivitet letrar dhe kulturor u bë në bashkëpunim me Shoqatën e Krijuesve Shqiptarë në Zvicër, ku në cilësinë e kryetarit i pranishëm ishte shkrimtari Dan Kosumi dhe të shoqatës “Përshefca”, e përfaqësuar nga kryetari Fadil Hasani dhe anëtari i kryesisë Bujar Imeri. Me pjesëmarrjen e tyre e nderuan organizatorin dhe autorin, Fatmire Musliu nga Ambasada e Kosovës në Zvicër, krijues shqiptarë të sferave të ndryshme në Zvicër, artdashës dhe dashamirë të librit.

Në një bashkëbisedim me autorin mbi krijimtarinë e tij të deritanishme dhe me fokus tek romani në fjalë, znj. Brikela me një shije të theksuar udhëhoqi bisedën e ngrohtë, duke përçuar tek të pranishmit një kërshëri për mysafirin para tyre. Në anën tjetër z. Xhelili tregoi për aktivitetet e tij në Vjenë të Austrisë, bashkëpunimet me krijuesit e tjerë në Austri, në vendlindje dhe në diasporë, dha disa informata mbi shoqatat e ndryshme shqiptare në Austri, për të dalur tek tematika e shtjelluar në romanin e tij me titullin e mjaft sekret “1803”.

Meqë moderatorja paraprakisht kishte lexuar romanin “1803”, si zakonisht pyetja e parë ishte nëse autori identifikohet me figurën kryesore në roman dhe çfarë do të thotë titulli i romanit. Në përgjigjen e tij autori Xhelili u shpreh mjaft i përmbajtur, duke thënë se lexuesit do ta marrin vesh titullin në fund të pjesës së tretë të kësaj trilogjie, duke pasur parasysh se ai ka në përgatitje e sipër edhe dy pjesët e tjera, por pa dhënë ndonjë detaj se kur do të dalin nga botimi. Ndërsa sa i përket asaj nëse ai identifikohet me personazhin kryesor, ai u shpreh se romani ka në fillim disa të dhëna autobiografike, por në përgjithësi materia në vazhdim është një pjellë e imagjinatës, ka disa gërshetime të reales dhe joreales, mirëpo përparësi i është dhënë mendimit të lirë dhe lirisë së shprehjes. Për autorin me rëndësi është që romani ta argëtojë lexuesin, ta bëjë kureshtar të mendojë, të analizojë nëse e gjen veten diku tek ndonjë personazh dhe të pret me plot kënaqësi e kureshtje vazhdimin dhe përfundimin e ngjarjes me dy pjesët e tjera që ai ka në dorëshkrim.

Me dy melodi intrumentale me motive burimore shqiptare, këtë aktivitet e zbukuran me gjallëri dhe ndjenjën e vendlindjes disa anëtarë të SHKA “Bashkimi” nga Berni. Për fund u shtrua një koktej i vogël rasti dhe autori me shumë kënaqësi nënshkroi librat për lexuesit e tij. Promovimi i radhës i kësaj vepre në gjuhën suedeze do të bëhet me 19 maj 2018 në Stockholm të Suedisë./ KultPlus.com