ARTPOLIS

Artpolis është organizatë joqeveritare që vepron në Kosovë dhe promovon kulturën, artin dhe bashkëjetesën multietnike përmes dialogut shoqëror dhe aplikimit të teatrit si mjet për të promovuar zhvillimin social dhe kulturor. E themeluar në 2004, misioni i saj kryesor është të ndikojë në zhvillimin e një shoqërie e cila respekton vlerat kulturore të artit, kulturës dhe diversitetit shoqëror.

Vizioni i Artpolis është krijimi i një shoqëri të drejtë të bazuar në vlera feministe përmes artit dhe kulturës në rajonin e Ballkanit.

Artpolis ka identitet dhe profil të qartë në spektrin e shoqërisë civile si organizatë e cila me e punën e saj në mënyrë sistematike adreson çështje të drejtave të njeriut, siç është barazia gjinore, fuqizimi i gruas dhe feminizmi si vlera shoqërore dhe të drejta të njeriut. Ajo çka e dallon Artpolis karshi punës së organizatave tjera që merren me këtë tematikë është zgjedhja e Artpolis që të shfrytëzojë teatrin, performancat e ndryshme artistike dhe aktivitetet në rrugë si mjete për të kontribuar për një shoqëri ku respektohet diversiteti, barazia gjinore dhe feminizmi paraqet vlerë shoqërore.

Duke qenë në komunikim të vazhdueshëm me përfituesit e saj që përfshijnë artistët, gratë dhe të rinjtë nga të gjitha komunitetet etnike në Kosovë dhe duke intensifikuar aktivitetet në terren, Artpolis në mënyrë të natyrshme gjatë dekadës së fundit ka fokusuar aktivitetet e saj në këto tri shtylla.

Shtylla I – promovimi i të drejtave të njeriut, promovimi i kulturës, artit, barazisë gjinore, feminizmit dhe sfidimi i mentalitetit patriarkal në shoqërinë kosovare përmes aktiviteteve kulturore që u janë dedikuar audiencës së gjerë;

Shtylla II – rritja e mirëqenies së gruas, fuqizimi i saj dhe ballafaqimi me diskriminimin gjinor përmes aktiviteteve të fokusuara në grupe të cakut, dhe

Shtylla III- Edukimi i të rinjve përmes aktiviteteve artistike në kuadër të punës së Qendrës së Artit dhe Kulturës.

Puna e organizatës Artpolis nuk është e fokusuar vetëm në Prishtinë. Në të kundërtën, aktivitetet e saj janë të shtrira pothuajse në të gjitha komunat e Kosovës duke adresuar mungesën e aktiviteteve kulturore në nivel komunal dhe duke ofruar vepra artistike e teatrale me artistë eminent të Kosovës dhe të rajonit për qytetarët e në veçanti për të rinjtë e Kosovës. Këto vepra në fokus tematik kanë vlerat e artit dhe kulturës, respektimin e të drejtave të njeriut, promovimin e barazisë gjinore, diversitetin etnik dhe luftimin e paragjykimeve si pjesë e traditës së mentalitetit patriarkal. Përfituesit kryesorë të projekteve të ARTPOLIS janë kryesisht artistë/e, aktivistë/e, gra dhe të rinj me përkatësi të ndryshme etnike. Vullnetaret/ët, vajza e djem të të gjitha komunitete që jetojnë në Kosovë, janë pjesë e rëndësishme e aktiviteteve të Artpolis-it.

Artpolis ka një lidhje të ngushtë me mediat zyrtare të Kosovës, artistët e teatrit dhe filmit; është pjesëtare e ISPA (Internacional Performing Arts Association www.ispa.org), Rrjetit IETM, Rrjeti i Grave të Kosovës, Forumi Kulturor, CIVIKOS, Koalicionit për Shëndetin Riprodhues dhe punon me artistë dhe aktivistë me prejardhje të ndryshme etnike dhe artistike.

Aktivitetet e krijuara nga Artpolis prezantohen dhe ofrohen pa pagesë për audiencën, që prej themelimit të organizatës në vitin 2004.

Artpolis ka krijuar:

Festivali Ndërkombëtar i Artisteve dhe Aktivisteve – FEMART (8 edicione)
Festivali Teatral i të Rinjve (6 edicione)
Festivali Kombëtar për Ndryshime Sociale (2007 – 2014)
Punëtorinë: Shkolla Pranverore Feministe
Trajnimin: Edukimi i Bazuar në Teatër në Kosovë
Muzeu Virtual i Aktivisteve
Nata e Poezisë “Poezi për Fuqi”
Rrjeti i të Rinjve për Ndryshime Sociale (me prezentues nga 11 komuna) 2008 – 2011
Lidhja Regjionale e Artistëve për të Drejtat e Njeriut (2009)
48 orë HIV / AIDS Youth Film Fest (2009, 2010, 2011)
Shkollën Artistike Interaktive për të Rinj (2010)
Autobusi i trashëgimisë kulturore Evropiane në Kosovë (2010, 2011, 2012, 2013)
Krijime të eseve
Bllogje

Artpolis ka organizuar:

Forum Teatër
Shfaqje teatrore Teatër vallëzimi Stand Up komedi
Performancat në Rrugë
Dita Ndërkombëtare e Librit Promovime librash
One Billion Rising
MARshojme, S’festojme
Trajnime
Punëtori
Masterclass
Takime Informuese
Konferenca
Panele diskutimi
Raporte bazuar në hulumtimet përkatëse
Ekspozita
Ekspozita shitëse per ngritje fondesh
Koncerte
16 dite te aktivizmit
Shfaqje filmi
Perfaqesime jashtë Kosoves

Art and Community Center – ARTPOLIS Tel: + 383 38 221 512
Rr. Mujo Ulqinaku 8/8
10 000 Prishtinë, Kosovë FB: ARTPOLIS – Art and Community Web: www.artpolis-ks.com IG: artpoliscenter Vimeo: artpoliscenter

“Fokusi i organizatës sonë është promovimi i pozitës së gruas në shoqëri, duke ngritur zërin kundër çdo padrejtësie dhe dhune ndaj gruas, duke marshuar, protestuar dhe duke sjellë mesazhe frymëzuese në kuadër të aktiviteteve tona përgjatë gjithë vitit”, thotë Zana Hoxha, themeluese dhe drejtore ekzekutive e Artpolis

Zana Hoxha, themeluese dhe drejtore ekzekutive e Artpolis

Kodak, aparati që bëri revolucion në fotografi

Më 4 shtator 1888, George Eastman, mori patentën për aparatin e tij fotografik, Kodak, i cili revolucionarizoi fotografinë.

Aparati fotografik Kodak ishte si një kuti e vogël që mund të mbahej në dorë. Ai zëvendësoi aparatet e mëdha komplekse, që përdoreshin nga shumë fotografë profesionistë. Ajo që e dallonte aparatin e ri të zotit Eastman ishte zhvillimi i filmit të përkulshëm në letër.

Ky film zëvendësonte pllakat e pavolitshme fotografike prej xhami, të cilat duhet të zhvilloheshin menjëherë pasi ishin ekspozuar.

Kurse pronari i aparatit të ri Kodak mund të bënte 100 fotografi dhe pastaj ia dërgonte aparatin pa i hequr filmin, fabrikës Eastman në Rochester të shtetit të Nju Jorkut.

Teknikët përpunonin filmin, stamponin fotografitë dhe pastaj ia kthenin të zotit bashkë me aparatin, të cilit i futnin një film të ri. Motoja e kompanisë ishte: “Ju shtypni butonin, pjesën tjetër të punës e bëjmë ne”, shkruan gazeta Blic./ KultPlus.com

Qeveria kthen në Prishtinë eshtrat e heroit Ilir Konushevci

Kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj, sot ka pritur në takim Halit Konushevcin, babanë e Heroit të Kosovës, Ilir Konushevci.

Kryeministri tha se në nëntor të këtij viti, që përkon me festën e flamurit, do të bëhet rivarrimi i Heroit të Kosovës, Ilir Konushevci, në varrezat e dëshmorëve në Prishtinë, në pajtim dhe me vullnetin e familjes.

“Eshtrat e Ilir Konushevcit deri më tani preheshin në varrezat e Tiranës, ndërsa nga nëntori i këtij viti do të jenë në mesin e dëshmorëve dhe bashkëluftëtarëve të tij në Prishtinë, në një ceremoni që organizohet nën patronatin e kryeministrit të Kosovës, Ramush Haradinaj”, thuhet në njoftimin e Qeverisë.

Ilir Konushevci ishte një prej figurave të shquara dhe një prej prijësve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës./ KultPlus.com

Dua së shpejti sjellë albumin, tri këngë të reja pjesë e tij (FOTO)

Këngëtarja me renome botërore e origjinë nga Kosova, Dua Lipa, ka njoftuar se muajin tjetër do të lansojë albumin e saj me tri këngë të reja, shkruan KultPlus.

Dua përmes një njoftimi në rrjetin social Facebook, ka thënë se është shumë e lumtur që më 19 tetor do të lansojë albumin me tri këngë të reja gjë që këto e përfundojnë këtë cikël të këtij albumi.

Dua, poashtu ka publikuar edhe kopertinën me këngët që do të jenë pjesë e albumit të ri.

Ndër këngët që po komentohet më shumë në rrjete sociale është ajo “Kiss and make up”, të cilën kosovarja e sjellë në bashkëpunim me BlackPink./ KultPlus.com

Nis sezoni artistik në kryeqytetin shqiptar

Drama shqipe zë një vend të rëndësishëm në sezonin e ri artistik. Teatri kombëtar e nis sezonin me festivalin e dramës shqipe, që do të mbahet tek “Arturbina“ në muajin shtator.

Teatri i metropolit me “Metrofest” drama shqipe nga arkivi. Ndërsa Teatri Eksperimental ka një sezon të ngjeshur, që do të jetë në çdo cep të Shqipërisë.

Institucionet kulture në kryeqytet rikthehen në punë, për të përgatitur kalendarët artistikë për sezonin e ri. Teatri Kombëtar e nis këtë sezon tek “Arturbina”, aty janë zhvendosur artistët dhe drejtuesit e këtij institucioni, për organizimin e Festivalit Kombëtar të Dramës Shqipe. Premiera e parë është “Tag”, komedi e shkruar nga Bashkim Hoxha e cila vjen me regji të Andia Xhungës.

Drejtorja artistike e Teatrit Eksperimental, Ada Ruci thotë se ky teatër prezanton një kalendar të ngjeshur. Starton me turne në Elbasan dhe do të vazhdojnë shfaqjet në disa qytete të Shqipërisë, thekson Ruci.

Edhe Teatri i Metropolit pritet të ketë një stinë artistike të ngjeshur. Vend të veçantë zë “Metrofesti”, ku fokusi është drama shqipe e arkivit, shpjegon Armela Demaj, përgjegjëse e artit skenik.

Në artet pamore, Galeria Kombëtare do të çelë sezonin me ekspozitën e artistes kosovare Flaka Haliti, me titull: “Këtu apo atje është me atje”.

Për spektatorin e muzikës klasike Teatri i Operas dhe Baletit në fund të muajit shtator do të risjellë operën “Karmen”, e cila rezultoi edhe një ndër shfaqjet me të suksesshme të sezonit artistik. Opera do të vihet në skenë në Pallatin e Kongreseve./KultPlus.com

22 vjet shitës i gazetave në plazhe

Me kapele në kokë dhe gazetat në dorë, Isai, 54-vjeçari nga Dushku i Lushnjes, shet gazeta për pushuesit në zonën e Plepave në Durrës.

Isai, që të gjithë e njohin me emrin Noçja, nofkë që i ka mbetur për shkak të një personazhi të Big Brother, ka mënyrën e tij të të dhënit të lajmeve.

Për t’i bërë interesante, komenton me zë të lartë zhvillimet, ndërsa shëtit mes çadrave të pushuesve, duke i joshur të blejnë gazetat me të cilat siguron të ardhura, edhe pse të pakta.

Ka 22 vjet që shet gazeta dhe stina e verës është e preferuara e tij.

Shpesh i duhet edhe të emigrojë drejt Greqisë për të punuar, por thotë se e do vendin e vet, ndaj kthehet përsëri: “Shtegtoj në Greqi, por kam edhe ullinj në Dushk”.

Edhe pse shumë pushues i lexojnë lajmet në internet dhe shumë gazeta kanë kaluar “online”, Noçja thotë se nuk e njeh krizën. Në fund të ditës, çanta e tij mbetet bosh, por edhe kur kjo nuk ndodh, kriza është e lexuesve. Jo e tij.

Një pushues thotë: “Gazetat i lexojmë nga pak. Marrim opinionin e tyre mbi ngjarje të politikës e të ditës. Noçja na tërheq vëmendjen. I ka atraktive. Natyrisht i blejmë”.

E tani që verës po i vjen fundi dhe më 10 shtator pushuesit e fundit largohen nga plazhet e shtëpive të pushimit të Ministrisë së Brendshme dhe asaj të Mbrojtjes, Isai nuk udhëton më nga Dushku në Durrës. Ndërpret shitjen e gazetave, por jo punën. Ullinjtë dhe përpunimi i tyre e presin në Dushk të Lushnjës, po ashtu edhe puna sezonale në Greqi, shkruan TCH./ KultPlus.com

Merr formë statuja më e lartë në botë

Ndërtimi i statujës më të lartë në botë po shkon drejt fundit në Indi.

Në momentin e përfundimit, statuja do të jetë 182 metra e lartë. Gjithçka po bëhet në nder të Sardar Vallabhbhai Patel, një hero në përpjekjen indiane për pavarësi në shtetin Gujarat.

Deri atëherë Tempulli i Budës në Kinë, 128 metra i lartë, mbetet statuja më e lartë në botë.

I gjithë projekti për ndërtimin e statujës më të lartë në botë i ka kushtuar Indisë rreth 430 milionë dollarë.

“Statuja e Unitetit”, siç quhet ndryshe kjo statujë, do të inaugurohet më 31 Tetor nga Kryeministri i Indisë, Narendra Modi.

Në momentin e përfundimit, statuja e veshur me bronz, ndërtimi i së cilës filloi në vitin 2013, do të jetë dy herë më e lartë se Statuja e Lirisë në SHBA. /KultPlus.com

18 vitet që Shën Nënë Tereza i ka kaluar si motër e Loretos u rrëfyen në Prishtinë

Alberina Haxhija

Sonte në Katedralen Nënë Tereza, në kuadër të treditëshit kushtuar Shën Nënë Terezës, është mbajtur ligjërata “Nënë Tereza, profesoreshë dhe drejtoreshë në Shkollën Shën Mery në Kalkuta – Indi”, nga Don Lush Gjergji, shkruan KultPlus.

Dje është diskutuar fillimisht për Gonxhe Bojaxhiun, jetën e saj familjar dhe famullitare, ndërsa sonte është diskutuar për 18 vitet që Shën Nën Tereza i ka kaluar si motër e Loretos.

“Edhe këtu ka shumë paqartësi, njerëzit thonë se prindërit e saj janë nga Prizreni, si shkuan ata në Shkup, si lindi ajo në Shkup dhe sidomos pse ajo shkoi në një vend aq të largët në Kalkutë që të bëhej motër”, u shpreh Don Lush Gjergji.

Kështu ai para të pranishmëve që ishin mbledhur në sheshin e Katedrales, u mundua që të jepte përgjigje për këto pyetje dhe të paraqiste disa pjesë nga 18 vitet e motrës Tereza, si motër e Loretos.

“Etërit Jezuitë që ishin në Shkup kishin vëllezërit e tyre dhe misionet e tyre në Kalkutë, në Venglai dhe në Indi. Ajo si vajzë e re lexonte çka bëjnë ata dhe si i kushtojnë rëndësi shkollim, si janë njerëzit atje të varfër, për sëmundjet, e të tjera. Pikërisht këto elemente e frymëzuan Gonxhen që të kërkonte prej jezuitëve që ishin në Shkup që të shkonte në Kalkutë në Indi që të ju ndihmonte misionarëve”, u shpreh ai.

Sipas tij ata ia mohuan këtë mirëpo i thanë se janë motrat e Loretos, të ashtuquajtura, të Irlandës të cilat bashkëpunojnë shumë mirë me ne duke i dhënë informata se me kë mund të komunikonte. Kështu ajo ju shkruan një lutje.

“Quhem Gonxhe Bojaxhiu. Gjuha ime amtare është gjuha shqipe, flas serbo-kroatishten që është gjuha zyrtare, e njoh pak mirë edhe gjuhën frëngjishte. Asgjë nuk di për gjuhën angleze, por me ndihmën e Zotit do ta mësoj aq sa më duhet. Nuk kërkoj asgjë tjetër përpos të më mundësoni të jem plotësisht e krishterë”, ka thënë ajo në lutjen e saj.

Në fillim ajo punon si infermiere dhe nuk dihet se përse e ndërpreu këtë aktivitet por më vonë ajo fillon studimet në Universitetin e Kalkutës për histori dhe gjeografi. Aty i kryen me sukses të gjitha studimet dhe bëhet profesoreshë e gjuhës nagamese, gjuhës angleze dhe për lëndët histori dhe gjeografi. Pas disa viteve bëhet edhe drejtoreshë e shkollës.

Gjatë kohës sa është drejtoreshë në vitin 1938, ia shkruan një letër nënës së saj.

“Fortë e dashura nana loke. Bija jote gonxhja e vogël, gonxhe gjyli është e lumtur. Shkolla jonë është shumë e bukur, të gjithë më duan vetëm më mungon që nuk jemi së bashku”.

“Pasi që e merr këtë letër nëna e Gonxhes, ajo fillon që të pyes çfarë po ndodh me Gonxhen e cila më ka njoftuar se po shkon për të ndihmuar njerëzit, të varfër e të sëmurët, ndërsa tani më flet për shkollën e bukur. Kështu vendos që t’ia shkruajë një letër”, tregoi Don Lush Gjergji.

“Fortë e dashura Gonxhe gjyli, tashmë motra Terezë e Loretos. Me vëmendje e lexova letrën që ma shkrove. Të pyes bija ime ku janë të varfëritë për të cilët ke kërkuar që të shkosh? Ku janë të braktisurit dhe njerëzit të tjerë për të cilët unë ta kam dhënë lejen që të shkosh?”, kishte shkruar ajo në letrën qe e tronditi Nënë Terezën. Ajo ishte ndjerë keq pasi që i kishte treguar nënës që ishte e lumtur dhe ajo e kishte pyetur për të tjerët.

“Kjo letër ishte fillim i thirrjes së dytë. Pas andej e dini se në vitin 1946, gjatë udhëtimit me tren prej Kalkutës, ajo e ka një vegim, e sheh Jezus Krishtin dhe me të Zojën Mari, me një mori të njerëzve që ishin në tren por ajo i shihte mirë fytyrat e tyre. Krishti i thotë: A do ma shuash etjen time, a do t’ më bartësh te të varfëritë, me të varfëritë. Zoja i thotë: mos ja prish zemrën birit tënd, thuaj po! Gjithë ata njerëz që ishin në tren e lutnin i thonin: Eja bëju drita e Krishtit dhe na bartë ne te Krishti”, tregoi Don Lush Gjergji.

Pas kësaj ditë Nënë Tereza është e sigurt që Zoti e thërret dhe thoshte se e dinte se çfarë do të bënte po jo sesi do ta bënte këtë. Tutje Don Lush Gjergji tregoi edhe për natën e parë të Nënë Terezës nën qiellin e hapur në Kalkuta, në mes të njerëzve që ishin të lodhur, të varfër.

“O zot nëse nuk mund të bëjë asgjë për këta njerëz, më jep së paku fuqinë të vdes në mesin e tyre, për ta dëshmuar dashurinë tënde”, ishte lutur ajo. Me këtë lutje të bukur të Nënës Terezë, Don Lush Gjergji e përmbylli këtë ligjëratë të bukur dhe emocionuese mbi jetën e Nënës Terezë.

Edhe nesër mbrëma duke filluar nga ora 20:00 do të ketë ligjëratë për jetën e Nënë Terezës./ KultPlus.com

New York Times u rekomandon lexuesve të lexojnë Ismail Kadarenë

Gazeta prestigjioze amerikane, New York Times, i rekomandon lexuesit të lexojnë librin “Kamarja e turpit” të shkrimtarit shqiptar Ismail Kadare . Në listën prej 9 librash që rekomandon çdo javë për lexuesit e saj, New York Times rendit “Kamaren e turpit” si një nga librat që nuk duhet humbur pa lexuar.

Libri është përkthyer në anglisht nga John Hodgson. “Kërkimi për kokën e prerë të Ali Pashë Tepelenës shërben si një simbol i errët satirik në këtë roman shqiptar të botuar fillimisht në vitin 1978, një fabulë alegorike për autoritarizmin e shekullit të 20-të,” shkruante Jason Goodwin. “Ndërsa ky roman vendoset në mënyrë të shkëlqyer, lakonike dhe me elemente të zymtë komikë, bëhet e qartë se shteti është, në mënyrën e vet, një kokë e frikshme. Një Meduzë, ndoshta, me aftësinë për të shkatërruar,” vijon më tej kritiku i New York Times, raporton gazeta-shqip.com

“Kamarja e turpit” ka qenë botuar për herë të parë më 1978, si pjesë përbërëse e librit “Ura me tri harqe”, me titullin “Pashallëqet e mëdha”. Romani që ka në qendër fatin e Ali Tepelenës, pashait rebel shqiptar, që u ngrit kundër sulltanit dhe shtetit osman, është konsideruar nga kritika botërore si një nga veprat më tragjike të Kadaresë, ku përshkruhet terrori shtetëror./ KultPlus.com

Etjen për dituni s’ma shuan asgja

Nga Egzon Krasniqi

N ‘dhomën e ngushtë me sipërfaqe nëntë metër katror, ku errësira dominon pothujse tërësisht, mendimet mbulojnë çdo grimcë t ‘errësirës, mendja ndeshet në mijëra kryqëzime t’ngjarjeve, ngjarje që shpesh s’dojmë me i kujtu.
Rastësisht reflekton nji dritë nga jashtë n’qosh t ‘dhomës.
N’qosh asht tavolina e vogël, që n’fmini baba e pat punu me copa t’drunjëve, e pat gdhend aq mirë sa që atë kohë m’ka ndodh me qëndru ulun me orë t’shumta tuj lexu, ka ndodh që edhe kam fjetë n’ta.

Ktu nis rrugëtimi i mendjes, n’rrugën e fminisë.

Nana m’ka kallzu që hapat e parë i kam ba n’errësirë tuj u mundu me kap dritën e vogël që ndodhej n’shtekun te dera.

Shpesh këtë rast e meditoj, kshtu si sonte, ku e shoh t’kalumen me nji kandvështrim që shfaq shumë errësirë, ama mes saj ka pika t’vogla t’dritës, ashtu si drita e vogël te dera që m’ka ba kurioz me i afru e me i hedh hapat e parë.
S’jam fmiu i vetëm i familjes, e as i vetmi që kam rrugëtu n’errësirë, ama unë sonte jam vetëm, dhe i vetmi që mendja e ka fokusu.

Qysh n’fmini m’asht dasht me kërku driten, me kërku dituni.
Çdo njeri ka vujtje, por asnjëri në mënyrën e njajtë.
Ditunia asht kan drita e vogël që m’asht dasht me kap, ama e tan jeta errësirë.
Kur kam fillu klasen e parë, ditën e parë kam vesh teshat ma t’mira që i kam pas, jam nis i lumtun, lumtuni që zgjat shumë pak.

Kam shku i buzëqeshun, buzëqeshje t’cilën e kërkoj prej kohësh ama s’munem me e gjet, jo s’munem, ajo m’asht ngri prej momentit kur nji bullist fillon me përqesh veshjen tem, fillon me përqesh pantollonat e mia t’arrnume te gjuri.
Ishin pantollonat ma t’mirë për mu se t’vetmet ato ishin t’arrnume vetëm në një vend, të tjerat ishin aq t’grisuna që dhe arrnat që i qepte nana n’dritën e qirit ishin grisun.

Aty m’asht ngri buzëqeshja e lotët kanë mbulu t’tanë ftyren tem t’imët.
Kam marr rrugën për shpi, me lot n’sy, shikimin poshtë e nji gur tu e shkelmu pavetëdije deri në nji moment që kam pa veten n’gjysmë t’rruges.
Jam ndal kam kërku arsyen që kam me i dhan nanes pse s’kam qëndru n’shkollë.
S’gjeta asnji arsye t’rreme, vec se me ja than t’vërtetën, gjë që do ta pikëllonte tej mase.
Pata dëgju diku që nji lot i nanes vërshon tokën.
Jam ndal kam fshi lotët e jam kthy prap n’shkollë, mësuesi vec sa kish fillu orën e msimit, than ma mirë kish fillu prezantimin me nxansit e ri.
Mësuesi më kërkoi arsyen e vonesës, e vetmja arsye që m’erdhi n’mendje atë moment ishte ” kam harru me perqafu nanen”

Arrnat m’kanë ba me udhëtu n’errësinë ama shkronjat e para me shkru emnin tem kan ken e vetmja dritë e vogël.

Errësira asht ba pjesë e pandashme e jetës tem, n’gjimnaz e n’studime.
Gishtin e madh t’kames t’majtë e kam shumë inat, mbase asht msue me qëndru jashtë patikave t’mia, për dreq edhe kur blija patikat e reja ai për tre dite ka ba vrimën e ka dal jashtë.

Shpesh n’shoqni jam emnue si Luli i Migjenit, e kur dikush ka dasht me m’përshkru te dikush që nuk m’ka njoft, m’ka përshkru përmes gishtit t’madh t’kames t’majtë ose përmes jelekut t’zi t’punum prej durëve t’nanes.

Etja për dituni, asht e vetmja rrugë me mposhtë errësirën, e me ndez qofte dhe vetëm nji kandil.

Studimet i kam përfundu me libra t’huazumë prej miqëve, e sa here huazoja një libër e andrroja me pas biblotekën e tyre n’shpinë tem.
Sot, n’dhomën e ngushtë, rron tavolina e vogël, rron jeleku i punuar prej dorës t’nanes, rron bibloteka n’shpinë tem ama nana e baba jo, ato rrojnë n’shpitë e tyre t’përhershme.

Baba pat ndrru jetë kur unë isha n’klasën e tretë, ka qenë i sëmurë nga asma e shumë probleme me zemër, vdekja i pat ardh si rezultat i nji sulmi n’zemër prej gzimit se e pata marr pesë n’matrmatikë.
Nana s’ka pas probleme shëndetsore ose t’paktën ashtu ka qëndru para meje, e forte e asnjiherë s’i kam pa lot n’sy.
Ajo ka ndrru jetë ditën kur unë jam kthy n’shpi me diplome universiteti, kjo jo prej sulmi n’zemër, por aksidentalisht.
Prej gzimit se djali saj u certifiku me diplomë ka fillu me përgaditë bakllaven ma t’mirën që vec durt e saj kanë dijtë me ba aq t’shijshme, e për fatkeq në vend t’bakllaves ma servoi trupin e saj t’vdekun, vdekje e ardhun si rezultat i gjakderdhjes n’tru, e cila asht rrzu nga shkalla e katit e kryet e saj asht përplasun n’tavolinën e vogel t’punume prej babës e që atë kohë e mbaja n’koridor.

Kshtu errësira n’jetën tem asht dendsu, ama jo e tan drita jem asht shu.
Ai kandil që asht dhez dikur ka me qëndru edhe sot, dhe për aq sa unë rroj.
Kandili i vetëm n’jetë asht ditunia, cdo kandil tjetër mund të shuhet.
U zgjova prej shtratit ndeza llampen, mora nji libër që kishte kohë që se kisha hapun, në brendsinë e kopertinës shkruante ” ma mirë ta andrrosh nji biblotekë e ta lexosh nji libër n’dritë t’hanes në qoshe të ures, sesa ta kesh nji biblotekë e të andrrosh me lexu nji libër” , ky libër ishte dhurata nga një profesor gjuhe./KultPlus.com

Kosova dhe Shqipëria pjesë e garës më të madhe të fotografisë ‘Wiki Loves Monuments’

Gjatë muajit shtator 2018, gara më e madhe e fotografisë në botë ‘Wiki Loves Monuments’ do të mbahet në Kosovë dhe Shqipëri.

Wiki Loves Monuments, e njohur nga Libri i Ginesit si gara më e madhe e fotografisë në botë, është konkurs ndërkombëtar i fotografisë i cili mbahet çdo shtator, i organizuar nga Wikimedia dhe filialet lokale të çdo shteti pjesëmarrës. Qëllimi i kësaj gare është që të ftoj fotografët profesionist dhe amator të ngarkojnë fotografi të monumenteve kulturore në Wikimedia Commons, të cilat nën licencën e lirë krijojnë një burim të madh informacioni për kulturën dhe historinë e vendit në internet.

Përgjatë tërë shtatorit kur mbahet Wiki Loves Monuments, fotografët profesionist dhe amator ftohen të ngarkojnë në Wikimedia Commons fotografitë të monumenteve të Kosovës dhe Shqipërisë. Fotografitë duhen të jenë të cilësisë së lartë dhe të ngarkuara nga vetë autori. Përparsi do të kenë objektet jo mirë të mbuluara me fotografi në Wikimedia Commons dhe fotografitë me teknika të reja si pamje nga droni, panorama, pamjet e brendshme të objekteve etj.

Fotografitë e secilit vend do të vlerësohen nga juria profesionale, nga e cila 3 fotografitë më të mirat do marrin shpërblime, ndërsa 10 më të mirat do të nominohen për garën ndërkombtare të Wiki Loves Monuments bashkë me mbi 50 shtete.

Wiki Loves Monuments ka për qëllim pasurimin e Wikipedias, njëkohësisht internetit me informacion për trashëgiminë kulturore të Kosovës dhe Shqipërisë. Si një relikë e së kaluarës, trashëgimia zhvillohet nëpërmjet bashkëveprimit tonë me të, dhe si e tillë ka rol shumë të rëndësishëm për ndërtimin e së ardhmes. Trashëgimia kulturore ka vlerë të madhe për individët, komunitetin dhe shoqërinë që të mbrohet dhe të përcjellet në mes gjeneratash.

Kosova si një shtet i ri, ka nevojë për promovimin e trashëgimisë kulturore në shoqëri, si pikë shtyse dhe inspiruese për zhvillimin e identitetit kombëtar.
Wiki Loves Monuments organizohet nga Grupi i Përdoruesve të Wikimedias në Gjuhën Shqipe dhe mbështetet nga Fondacioni Wikimedia, FLOSSK dhe IPKO Foundation./KultPlus.com

Dy vite nga performanca e magjishme e Rita Orës në Vatikan (VIDEO)

Të gjithë ishin të emocionuar dhe prisnin me padurim mbrëmjen e 3 shtatorit të vitit 2016, mbrëmje kjo e cila kishte mbledhur artistët më me nam shqiptarë në një vend, shkruan kultPlus.

Ishte ceremonia e shenjtërimit të Nënës Terezë në Vatikan ajo që bëri bashkë shumë figura të artit dhe sportit shqiptar.

Artistët shqiptarë me famë botërore, si: Rita Ora, Inva Mula, Ermonela Jaho, Shkëlzen Doli, Zajmir Pirgu, Ramë Lahaj e Gëzim Mushketa, u paraqiten me pika muzikore në këtë mbrëmje që për të gjithë shqiptarët dhe jo vetëm, do të mbahet mend gjatë. Kurse kapiteni i kombëtares shqiptare në futboll, Lorik Cana, recitoj poezinë e Nënës Terezë “Dua të kthehem në Shqipëri”, duke bërë kështu që çdo shqiptarë të emocionohet e krenaria të arrijë kulmin.

Por, mos të harrojmë të cekim se në këtë ceremoni morën pjesë edhe xhudistja kosovare, Majlinda Kelmendi, si dhe dy aktorët e rinj nga Prishtina, Lum Veseli dhe Andi Bajgora.

Ndersa këngëtarja shqiptare Rita Ora këndoi “What Child Is This” duke mahnitur kështu me performancën e saj.

Papa Françesku firmosi atë kohë dekretin e shenjtërimit të Nënë Terezës dhe ceremonia e shenjtërimit u mbajt në bazilikën e Shën Pjetrit. Sipas këtij vendimi, Nënë Tereza do të ishte shenjtëri ditën e diel, më 4 shtator të vitit 2016.

Data 4 shtator është shënuar në Kalendarin Apostolik si Dita e Shenjtores shqiptare Nënë Tereza e Kalkutës.

Më poshtë po ju sjellim performancën e Rita Orës në koncertin humanitar i cili u mbajt për nderë të shenjtërimit të Nënës Terezë më datë 3 shtator 2016. / KultPlus.com

Fëmijët festojnë së bashku Festën e Shën Nënë Terezës

Alberina Haxhijaj

Në Katedralen e Prishtinës e cila mbanë emrin e Nënë Terezës, ka dy ditë që po organizohen aktivitete të ndryshme për ta kujtuar atë, shkruan KultPlus.

Për tri ditë rresht më 2, 3 dhe 4 shtator në mënyrë të veçantë po kujtohet 1-vjetori i shugurimit të Katedrales dhe 90-vjetori i nisjes së Gonxhe Bojaxhiut për misionin e saj në Kalkuta të Indisë.

“Këtë javë Kisha Katolike ka vendosur që t’ia dedikojë, 90 vjetorit të udhëtimit të Nënë Terezës në Kalukta por edhe 550 vjetorit të Skënderbeut”, tregoi për KultPlus, Arijeta Ajeti.

Pjesë e këtyre organizimeve janë bërë edhe fëmijët. Fëmijët e famullisë dhe disa fëmijë me sindromin down, dje janë bashkuar për të pikturuar në oborrin e Katedralës.

“Dje të gjithë fëmijët kanë punuar në pëlhurë ndaras dhe pastaj punimet e tyre janë bashkuar duke krijuar kështu një thënie të Nënës Terezë”, tregoi Ajeti e cila po punon vullnetarisht me fëmijët gjatë këtyre ditëve.

Kështu thënia: “E djeshmja iku, e nesërmja nuk ka ardhur, e kemi vetëm të sotmen. Le të fillojmë”, e realizuar nga fëmijët do të qëndrojë e ekspozuar në Katedrale deri më 10 shtator. Një thënie kjo e Nënës Terezë e cila nxit njerëzit që të mos mendoj për të shkuarën dhe as për të ardhmen mirëpo që të fokusohen në të sotmen dhe të japim maksimumin e tyre.

Edhe sot fëmijët janë bërë së bashku për të punuar punime por kësaj radhë ata po realizojnë përkrenaren e Skënderbeut pasi që sot po përkujtohet ai. Kështu, fëmijët e pranishëm janë duke krijuar me letra dhe material të tjera të ndryshme përkrenaren e heroi kombëtar. Çdo njëri prej fëmijëve të pranishëm po nxjerr detaje dhe po e rregullon përkrenaren sipas idesë së tyre, duke e bërë dizajnin vet.

“Qëllimi është që t’i mbledhim fëmijët së bashku me e përkujtua këto dy figura shumë të mëdha për shqiptarët si dhe duke mësuar më shumë për to”, u shpreh Ajeti.

Edhe nesër do të vazhdojnë aktivitetet duke filluar me Ligjëratën mbi Katedralen: historiku, stili arkitektonik, veprat artistike në ora 17:00 dhe aktivitete të tjera me radhë./ KultPlus.com

Jack O’Connell zgjedhet aktori më i mirë me filmin kosovaro-britanik “Home”

Aktori Jack O’Connell është shpërblyer si aktori më i mirë, në Festivalin e Filmave të Shkurtë të Budapestit (BUSHO), për rolin e tij në filmin “Home”, shkruan KultPlus.

Filmit “Home” është ko-produksion i “DokuFest”-it në Kosovë dhe kompanive britanike BlackSheep dhe SomeSuch Films. Fimi “Home” me skenar dhe regji të Daniel Mulloy sjellë jetën e qetë të një familje britanike e cila për 20 minuta sa zgjat filmi, bëhet e rrezikshme dhe e paparashikueshme.

Jack O’Connell dhe Holliday Grainger të cilët kanë rolin kryesor marrin dy vajzat e tyre dhe kalojnë kufirin në mënyrë ilegale për të shkuar në një zonë lufte ku nuk dihet se çfarë do të ju ndodhë. Ata janë gjatë gjithë kohës duke u munduar që të qëndrojnë të gjallë pasi që familjes së tyre përveç që i duhet që të jetojë nëpër kampe më refugjatët e tjerë, të sigurojë vetë ushqim u duhet të kalojnë rrugë të gjata në këmbë duke mbajtur fëmijët në krahë. Familja e tyre përballet edhe me trafikantët të cilët i vendosin në bagazhe të veturës dhe të ndarë nga njëri-tjetri për të kaluar kufirin ilegalisht.

Filmi Kosovaro-Britanik “Home” është fitues edhe në BAFTA. Në ceremoninë e ndarjes së çmimeve të Akademisë Britanike të Filmit dhe Arteve Televizive (BAFTA), filmi kosovaro-britanik “Home” u shpall më i miri në kategorinë e filmave të shkurtër.

Festivali për Filma të Shkurtë në Budapest, BUSHO, në vitin 2004 nga një grup regjisorësh të ri hungarezë të cilët si qëllim patën që të mbushnin boshllëkun për filma të shkurtë që ekzistonte në kategorinë e filmave të shkurtër. Por, më kalimin e viteve ky festival arrit më shumë. Festivali arriti që të njihet ndërkombëtarisht që në edicionin e 3-të, në vitin 2007 kur u shfaqen filma të shkurtër nga 47 vende të ndryshme të botës. / KultPlus.com

Një version i ri i këngës “Tring zilja”!

Nga Alfred Peza

Fëmijët e brezit tim, ndryshe nga ato të pas ’90, çdo 1 shtator niseshin për në shkollë dhe si kolonën e tyre më të dashur zanore, kishin këngën: “Tring zilja”! Një këngë me ca vargje të thjeshta, gati naive, por që bashkë me muzikën dhe ritmin, e bënin atë të ishte ndoshta një nga këngët më të pëlqyera për nxënësi e arsimit fillor, sidomos.

Kanë rrjedhur shumë ujëra nga ajo kohë dhe shumë gjëra që atëherë, kanë ndryshuar si për nxënësit e ashtu edhe për këngët dhe simbolet e tyre. Shkollat nuk fillojnë më me 1 shtator. Arsimi fillor nuk është më 8, por 9-vjeçar. Shkolla e mesme nuk është më 4, por 3-vjeçar. Arsimi i lartë, nuk është më 4 por 3 plus 2-vjeçar…

Dikur i gjithë sistemi arsimor, nga parashkollorët e deri tek universitetet, e fillonin vitin e ri në ditën e parë të muajit të nëntë. Ndërkohë që tani ca e fillojnë më 17 shtator, ca më vonë, e arsimi i lartë në tetor. Pa llogaritur këtu më pas, edhe shkollat e doktoraturave, magjistraturës, e kështu me radhë.

Por kjo nuk do të thotë se 1 shtatori nuk është më një ditë e rëndësishme.

Përkundrazi. Sepse pavarësisht raportit të ri me sistemin arsimor shqiptar, 1 shtatori i kësaj epoke është një ditë që po i rritet rëndësia gjithnjë e më shumë. Sepse, 1 shtatori është bërë një kufi i ri, një stacion i ri qendror, një “pit stop” i ri, një “Yll Polar” i ri në kostelacionin e 365 ditëve të kalendarit tonë gregorian, që në Shqipëri përdoret që nga dhjetori i 1912.

1 shtatori është kufiri i mbarimit të pushimeve verore, sidomos për administratën publike, për shumicën e bizneseve private dhe emigrantët përgjithësisht.

1 shtatori është një lloj “1 janari” i ri në praktikën e jetës sonë të përditshme, po ta konsiderojmë 31 gushtin, si ditën e fundit të një viti pune që lamë pas.

1 shtatori është kufiri kohor, që mund të konsiderohet edhe praktikisht edhe psikologjikisht si:

Dita e parë e vitit të ri të punës.
Dita e parë e një sezoni të ri politik.
Dita e parë e një sezoni të ri qeverisës, qoftë në nivel qendror, apo edhe në atë lokal.
Dita e parë e një viti të ri Parlamentar.
Dita e parë e një viti të ri mediatik në përgjithësi, por veçanërisht televiziv.
Dita e parë e një sezoni të ri sportive.
Dita e parë “de facto” e një viti të ri fiskal.

1 shtatori, mund të konsiderohet edhe si dita e fundit e pushimeve për të gjithnjë nxënësit dhe studentët. E për rrjedhojë, edhe si starti i një fillimi të ri. Periudha kur kuptohet se bashkë me rikthimin e prindërve nga pushimet në punë, ka nisur edhe numërimi mbrapsht, për të filluar edhe ata pas disa ditësh, vitin e tyre të ri shkollor.

Ndaj, edhe nëse ka shumë nxënës të këtij brezi që ndoshta nuk e dinë këngën “Tring zilja”, janë prindërit e tyre që e kanë kuptuar, se 1 shtatori është dita e tyre e parë, e një fillimi të ri./KultPlus.com

Filloi renovimi i Shkollës së Parë Shqipe në Prishtinë

Tashmë ka filluar renovimi i Shkollës së Parë Shqipe në Prishtinë. Lajmin për fillimin e renovimeve e ka bërë të ditur drejtori i kulturës në Komunë e Prishtinës, Yll Rugova, shkruan KultPlus.

Ndërtesa e shkollës së parë shqipe gjendet në pjesën perëndimore të qendrës historike të Prishtinës, në trekëndëshin që e formojnë rrugët “Trepça” dhe “Ilir Konushevci”. Ndërtesa me etazhitet P+1 është ndërtuar në gjysmën e dytë të shek. XIX nga Avdurrahman Pasha, shqiptar nga Prishtina.

Në vitin 1880 është djegur, por është rindërtuar prapë nga djemtë e Avdurrahman Pashës. Më 1908, në këtë ndërtesë hapet gjimnazi (Idadije) që kishte rreth 250 nxënës shqiptarë. Pas Luftës së Dytë Botërore një kohë është shfrytëzuar si kazermë e ushtrisë së ish-Jugosllavisë. Ndërsa që një kohë kjo ndërtesë është shfrytëzuar edhe për banim nga disa familje, të cilat kanë qenë në rrezikshmëri të lartë nga shembja e ndërtesës. Komuna kohë më parë pati siguruar strehimin adekuat për këto familje, si dhe pati shpallur edhe tenderin për stabilizim dhe më pas konservim të ndërtesës.

Drejtori i kulturës në Komunë e Prishtinës, Yll Rugova po ashtu ka njoftuar se së shpejti do të fillojnë punën edhe të shtëpia e Sali Safqe në qendrën historik të qytetit të Prishtinë./ KultPlus.com

Ne, prindërit jemi duke e ngarkuar mësuesin e fëmijëve tanë që të kryej punën tonë

Jam përkrahës i madh i mësuesve!
Më besoni! Jam! Dhe gruaja ime poashtu.

Por nga këndvështrimi im si prind, më duket se, ne, jemi duke e ngarkuar mësuesin e fëmijëve tanë që të kryej punën tonë. Ja pse mendoj kështu.

Nuk është obligim i Mësuesit që t’i mësojë fëmijëve tanë gjërat elementare që e bëjnë atë qytetar të përgjegjshëm, përderisa ai është i gatshëm të ndihmojë zhvillimin intelektual të nxënësve. Në fakt, mësuesi do të duhej të ketë lehtësime nga ne, duke i edukuar ne fëmijët tanë.

Poashtu nuk do të duhej të jetë përgjegjësi e mësuesit të mësojë fëmijën tim të thotë “ të lutem dhe faleminderit”, përkundrazi ai do të duhej të ketë lehtësim për këtë nga ne, prindërit.

Është DETYRË e JONA t’i mësojmë fëmijëve sjelljen me respekt dhe pa ngacmime me të tjerët, jo e mësuesit. Ne duhet t’ia lehtësojmë atij punën, duke i rritur fëmijët tanë në frymën e miqësisë dhe tolerancës.

Mësuesi nuk duhet t’i mësojë fëmijët e mi që të respektojnë autoritetin. Ai do të duhej të jetë i lehtësuar edhe nga kjo, ngase këtë e bëjmë unë dhe gruaja ime. Kur mësuesi të kërkon nga djali im të kryej diçka, unë do të duhej ta kisha mësuar atë që të përgjigjet “Po mësues/e” ose në ndonjë rast të veçantë edhe të pyes, me shumë respekt, “ Pse?”

Mësuesi nuk do të duhej t’i mësojë vajzës sime për rreziqet nga rrjetet sociale. Sepse nuk ishte ai, që i bleu vajzës sime 12 vjeçe, një smart phone dhe të pret që ajo të kuptojë përgjegjësit që vijnë me smartphone.

Mësuesi i saj do të duhej të jetë i liruar nga përgjegjësia e të mësuarit të saj për rreziqet nga ngacmimet nga persona të sëmur në faqe si Facebook, Instagram, Snapchat e rrjete tjera sociale.

Mësuesi do të duhet të jetë i liruar nga të mësuarit e djalit tim për higjienën personale. Kjo për arsye se pastrimin e duarve dhe trupit dhe ndërrimin e rrobave, duhet t’ia mësoj UNË.

Mësuesi nuk do të duhej të mësojë fëmijët e mi, që ata jetojnë në një univers të madh, i cili nuk sillet rreth tyre, sepse ata nuk janë të vetmit në botë. Që është në rregull ndonjëherë të mos thuash asgjë, që fikja e telefonit gjatë orarit mësimor, nuk do të shkaktojë ndonjë dëm fizik. Që ata janë përfitues të llotarisë gjenetike dhe që shkojnë në shkollë ku nuk mungon rryma, uji, kompjuterët, ushqimi si dhe mësuesit të cilët me të vërtetë kujdesen për ata dhe dëshirojnë ti shohin ata të suksesshëm.

Dhe kur ne pyesim veten se pse Johnny nuk po mëson leximin dhe shkrimin, ju lutem mundohuni të kujtoni, që nëse mësuesi duhet t’i mësojë të gjitha ato që u përmendën më lartë, kjo do të vështirësojë punën e tij për t’ia mësuar leximin dhe shkrimin.
Nuk duhet të presim që mësuesi t’ua mësojë të gjitha ato që i përmenda më lartë. Mësuesi duhet të jetë përfitues i lehtësimeve nga kryerja e të gjitha këtyre me fëmijët tanë.. nga gruaja ime dhe unë.

Ne, PRINDËRIT, duhet të kryejmë punën tonë sa më mirë, dhe të dërgojmë fëmijët tanë që të mësojnë mësime shkollore dhe jo mësime për jetën.( deri në moshën gjashtë vjeçare mund të arrihen këto.

Por si Prind, unë shpesh dështojë në përgjegjësitë e mija prindore. Dhe kur dështoj, unë jam i qetë, sepse e di që aty janë mësuesit e devotshëm, të cilët, megjithatë, do të gjejnë kohë ti rikujtojnë fëmijëve të mi që të përdorin të lutem e faleminderit, që të kenë kujdes nga rreziqet në rrjetet sociale, që të mbajnë higjienën personale dhe ti mësojnë si të jenë njerëz më të mirë, sepse kjo është ajo që mësuesit ë mirë bëjnë!

Përktheu dhe përshtati L.R

Të dielave mos më thirr më

Poezi nga Lulzim Tafa.

Të dielave mos më thirr më

Mund të mos zgjohem

Përjetë të rri në gjumin e vdekjes

Mos i harro çastet e ngrira

Veç të dielës zgjidhe ditën tënde

Për ty kur të vdes

Pas shtatë bjeshkësh të ta gjej emrin

Ah, si nuk vjen ditëve të tjera.

(Marrë nga Libri “I kam edhe dy fjale”) / KultPlus.com

Sekreti shqiptar i Irene Papas

Origjina shqiptare e aktores së njohur greke Irena Papa Leleku, është kundërshtuar shpesh, sidomos nga biografët grekë. Gjatë bashkëbisedimeve që ka pasur me aktorin shqiptar Bekim Fehmiu ajo e ka pranuar origjinën e saj shqiptare.

Ndoshta ky fakt e bënte më të madhe miqësinë mes tyre. Prejardhjes së saj shqiptare i ka kushtuar vëmendje dhe studiuesi grek Aristidh Kollia në librin e tij “Arvanitasit dhe origjina e grekëve” botuar në Athinë më 1983.Vetë aktorja në një intervistë e pyetur se përse ishte kaq esmere është përgjigjur se “I ngjaj nënës sime. Nëna ime ishte ezmere si unë.

Ajo vinte nga Epiri, ndërsa im atë vinte sipas gjasave nga Shqipëria. Ndoshta jam shqiptare, ose gjysmë shqiptare. Peloponezi është përplot me shqiptarë”. Studiuesi i kinemasë Abaz Hoxha e ka përmendur origjinën e saj shqiptare, në librin “Shqiptarët në kinematografinë botërore”. Po kush është Irena Papa Leleku? Lindi në Athinë më 3 shtator 1926.

E filloi karrierën artistike që në moshën 10 vjeçare si këngëtare dhe kërcimtare në variete. Mbaroi studimet e larta në Shkollën e Dramës të Theatrit Kombëtar të Athinës. Roli i saj i parë në kinematografi ishte “Engjëjt e humbur “/1950/. Ka luajtur kryesisht role kryesore dhe veçanërisht të heroinave të tragjedive klasike greke për të cilat ka pasur një tërheqje të veçantë duke qenë edhe nga ana e jashtme “e prerë” për rolet e tragjedive klasike. Debutoi me shumë sukses në kinematografinë botërore e veçanërisht në atë italiane, franceze dhe amerikane.

U njoh për herë të parë me interpretimin në filmin grek “Nekropolita “/Qytet i vdekur, 1951. Që me këtë film ra në sy të kineastëve italianë dhe lidhi një kontratë me kompaninë Lux Film me të cilën interpretoi alternativisht në shumë filma. Më pas ajo u angazhua në shumë filma amerikanë dhe koproduksione italoamerikane, anglo-amerikane, spanjolle-amerikane, greko-amerikane etj duke u shndërruar gradualisht në një aktore shumë të kërkuar dhe me renome ndërkombëtar.

Ajo u bë në shumë filma personifikim i interpretimit të roleve të heroinave të tragjedive e veçanërisht të tragjedive klasike greke edhe si pasojë e fizikut dhe bukurisë së saj klasike. Së bashku me Melina Merkurin dhe Katina Paksinou, u takon atyre artisteve që kapërcyen kufijtë kombëtarë dhe arritën të sigurojnë një karierë të suksesshme ndërkombëtare.

Ka interpretuar në filma nga Amerika në Francë, nga Anglia në Itali, nën drejtimin e regjisorëve të njohur Robert Wise, Mihail Kakojanis, nga Jorgo Xhavella tek Elio Petri, Alberto Latuada dhe Françesko Rosi, nga Kosta Gavras tek Ray Guerra,etj
Irena Papa ka interpretuar rolet kryesore të heroinave të tragjedive si atë të Elektrës, Klitimestrës, Penelopës, Antigonës, perandoreshës Teodora, Katerina e Aragonës, rolin e vejushës në filmin shumë të suksesshëm “Zorba”, të gjyshes në filmin “Erendiras”, etj. Në vitin 1959 Irena ka interpretuar gjithashtu rolin e heroinës të revolucionit grek të 1821, arvanitases Laskarina Bubulinës.

Ajo e ka ngritur veten në rangun e “yjeve “ të kinemasë botërore jo vetëm nga fiziku dhe paraqitja e jashtme, por kryesisht sajë mjeshtërisë artistike duke evokuar tragjeditë e lashta me interpretimet e roleve, secilin të ndryshëm nga njëri tjetri. Ajo ka interpretuar kryesisht role klasike stoike dhe epike. Së bashku me Melina Mërkurin doli jashtë kufijve të atdheut të saj duke u bërë një aktore e preferuar dhe një “yll” ndërkombëtar. Në karrierën e saj artistike ajo ka interpretuar përkrah aktorëve të njohur si Antoni Kuin, Zhan Maria Volonte, Bekim Fehmi, Marlon Brando, Katerinë Hepbërn,etj.

Interpretoi në mbi 80 role në kinema dhe televizion ndër të cilët:“ Të pabesët “ dhe “ Drama nella Casbah “/prodhim italo-amerikan ,1953/;“ Perandoresha Teodora “ dhe “ Attila “ /prodhime italiane,1 954/;“Antigona“/1960/,“The Guns of Navarrone“ /prodhim angloamerikan,1961/; “Elektra“ /1962/;“Zorba “/1964/; “I dëshpëruari “/ prodhim amerikano-spanjol, 1967/; “Seicilit atë që i takon“ /prodhim italian, 1967/; “Brotherhood “/Vëllazëria -prodhim amerikan, 1968/; “Z“ /prodhim franko-algjerian/, “Mbreteresha Katerine e Arragones “dhe “Ëndërra e mbretërve“/prodhime anglo-amerikane, 1969/; “The Trojan Women “/ në rolin e Helenës së Trojës-prodhim grekoamerikan/ dhe “Roma bene “/italo-francez, 1971/; “Bambina “ / prodhim italian,1974/; “ Moses“/në rolin e Zipporah-prodhim angloitalian / dhe “ Muhamed, i dërguari i zotit “/prodhim anglez, 1976/; “Ifigenia“/në rolin e Klitemestrës, 1977/; “Linja e gjakut “/prodhim amerikan/; “ Krishti ndaloi ne Eboli“ dhe “ Omer Mukhtar, luani i shkretëtirës“/1979/; “Aventurat e uliksit “ / ku rolin e Uliksit intepretoi aktori tjetër shumë i njohur shqiptar Bekim Fehmiu/ e shumë role të tjerë në kinematografi dhe televizion.

Për interpretimet e saj të shquara në kinema dhe në teatër Irena Papa është nderuar me disa çmime kombëtare dhe ndërkombëtare si: Aktorja më e mirë në interpretimin e rolit të Elektrës në filmin me të njëjtin titull në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit zhvilluar në Selanik, 1962, si aktorja më e mirë nderuar nga Bashkimi i kritikëve të Filmit grek, 1962, si aktoria më e mirë në rolin e dytë në filmin “Z” nga New York Film Critics Circle, 1969; aktorja më e mirë në filmin “The Trojan Women”nga National Board of Rewiew, 1971; me çmimin Distinguished Achievement Award nga Hamptons International Film Festival.1993; me çmimin e karierës për interpretim në Teatër, 1993 “ Flaiano” ;me çmimin e karrierës nga Madrid National Arts Institution, 2000; me çmimin e karrierës nga International Festival Women’s films, 2000; me titullin Doktor i Arteve dhe letrave nga Universiteti i Romës, 2001; me çmimin e karierës Woman of Europe.

Po kështu ajo është nominuar edhe për disa çmime të tjera ndërkombëtare si “Fennecus”si aktoria më e mirë në filmin “Into the Night”, 1985; aktorja më e mirë në filmin “Island” nga Australian Film Institute, 1989,etj.

U nderua me titullin e nderit si “Gruaja e Evropës” një titull që u jepet gravet që kanë kontribuar së tepërmi në civilizimin evropian-Gjatë marrjes së çmimit ajo edhe këndoi këngë greke folklorike

Irena Papa u zbulua fillimisht nga regjisori i njohur Elia Kazan, ndërsa Federiko Fellini ishte një admirues i madh i veprës së saj. Irena ka qënë edhe një shoqe e dashur e aktores tjetër të madhe me njohje ndërkombëtare, Katherinë Hepburn, me të cilën ka interpretuar në filmin “The Trojan Women”/1971/.Dikur aktorja shumë e njohur K.Hepburn, dy herë e nderuar me çmimin Oskar, ka deklaruar se: ”… Irena është një nga aktoret më të mira në historinë e kinemasë..”. Një nga miqtë e saj më të afërt ka qënë gjithashtu aktori i madh Marlon Brando.

Sikurse edhe aktorja tjetër greke me renome dhe famë ndërkombëtare Melina Merkuri ka regjistruar disa disqe që kanë marrë statusin e muzikës klasike greke dhe janë bërë shumë popullore.

Disqet e saj janë titulluar “Ode dhe Rapsodi” që përmbajnë 15 këngë dhe himne./KultPlus.com

Hunzat, pasardhësit e Aleksandrit të Madh, ndoshta ilirë

Hunzat, që njihen si Burusho, janë një enklavë populli ndryshe nga ata aziatikë, prej të cilëve rrethohen. Jetojnë në një territor në veri të Pakistanit, afër kufirit me Afganistanin, Kashmirin dhe Kinën.

Populli Hunza thotë për vete se heqin origjinën nga Aleksandri i Madh, i mbetur atje pas disfatës në ekspeditat pushtuese të tij, në vitet 356-323 para Krishtit.

Studiues shqiptarë e lidhin emrin e tij me konfiguracionin e vendit ku kanë mbetur në trajtën e hundës, ndërsa popullin me origjinë ilire (shqiptare).

Konsiderohet si populli më i shëndetshëm në botë. Ata jetojnë deri 120 vjet, ndërsa gratë lindin normalisht edhe në moshën 60 vjeçe.

Më shumë u ngjajnë evropianëve sesa azatëve.

Populli i vogël hunza, që jeton në malet e Pakistanit, konsiderohet për popullin më të shëndetshëm në botë.

Cili është sekreti i tyre?

Jetëgjatësia mesatare e tyre është rreth 100 vjet, por shumë sish jetojnë edhe deri 110 e deri 120 vjet, transmeton Koha.net.

Sot llogaritet se janë rreth 30 mijë sish, ndërsa flitet se ndër ta ka pasur njerëz që kanë jetuar deri 160 vjet.

Ka dëshmi të shkruara se gratë e hunzave janë bërë nëna pa probleme edhe në moshën 60 vjeçe.

Thënë shkurt është e vështirë t’ua qëllosh moshën, meqë ato duken së paku dyfish më të reja.

Pohojnë se janë trashëgimtarë të drejtpërdrejtë të Aleksandrit të Madh. Ndërkaq më shumë u ngjajnë evropianëve sesa popujve të Azisë.

Thonë se sekreti i tyre janë “shprehitë e shëndetshme”. Shumë seks, pak stres dhe ushqimi më i shëndetshëm në botë. Hanë vetëm ato që vetë i kultivojnë, transmeton Koha.net.

Ushqimet industriale nuk ekzistojnë në menynë e tyre. Ushqim i pëlqyer për ta janë pemët e perimet e freskëta, frutat arrore, ndërsa delikatesë kajsitë e terura si dhe farërat e thara të kësaj peme.

Brenda ditës ecin nga 20 kilometra, ndërsa çdo ditë meditojnë nga disa orë në maje të maleve. Thuajse askush nuk vuan nga kanceri dhe sëmundjet e ngjashme, por as nga viruse të zakonshme, si të gripit./KultPlus.com

Kate Beckinsale nderohet me çmimin “Talented Award”

Aktorja e njohur, Kate Beckinsale, është nderuar me çmimin “Talented Award”.

Këtë çmim, ajo e ka marrë në festivalin e 44-të të filmit Amerikan, në Deauville të Francës.

45-vjeçarja Beckinsale, qe e pranishme në ceremoni për ta pranuar çmimin e saj, bën të ditur emisioni “Express” i KTV-së./KultPlus.com

Dua Lipa paralajmëron këngën e re dhe videoklipin këtë javë

Këngëtarja me renome botërore e origjinë nga Kosova, Dua Lipa, ka njoftuar se gjatë kësaj jave do të lansojë këngë të re me videoklip.

Lipa, përmes një postimi në Instagram, ka bërë të ditur se këngën e re me videoklip do ta lansojë më 6 shtator, transmeton Koha.net.

Ajo, po ashtu, është shprehur se ndjehet shumë e gëzuar me këtë këngë dhe se mezi pret që t’ia tregojë publikut.

“Elektricitet. 6 shtator. Kënga e re dhe videoklipi janë duke ardhur. Jam shumë e gëzuar për ju që ta shihni këtë”, ka shkruar Lipa në Instagram.

Kënga e re Lipa do ta bëjë në bashkëpunim me artistët Mark Ronson dhe Diplo.

Gjithashtu, siç mund të shohim nga fotografia, Dua Lipën e shohim për herë të parë me flokë të bardha.

Festivali ‘Etnofest’ hyn në ditën e tretë

Festivali i traditës “Etnofest”, festival i arteve dhe kulturës tradicionale që ka nisur edicionin e tij të tetë në fshatin Kukaj të Prishtinës dy ditë më parë me një program të ngjeshur etno artistik, do të sjellë mjaft aktivitete edhe gjatë ditës së sotme.

Sipas programit, në ditë e tretë të festivalit “Etnofest” në bashkëpunim edhe me institucione tjera të traditës si studion “Marubi”, Instituti Albanologjik, Muzeu i Kosovës, etj, do të sjellë ekspozita, etnoperformanca, debate etnologjike, orë letrare, shfaqje teatrale dhe muzikë deri në orët e vona.

Në orët e pasdites Instituti Albanologjik dhe “Etnofest”, kanë paralajmëruar një debat etnologjik ku studiuesit Bashkim Lajçi, Vlora Berisha e Ylberza Halili do të referojnë mbi tema interesante mbi traditën etno kulturore dje dhe sot.

Do të ketë edhe një orë letrare me krijues të njohur nga Kosova dhe Shqipëria, shfaqja “Të harruarit” në regji të Shkurte Aliut dhe pas orës 21 pjesëmarrësit e ditës së tretë të “Etnofest” 8 do të argëtohen me muzikën e grupit “Gipsy Groove’. / KultPlus.com

Gruaja e Teodor Kekos, letër për burrin e ndjerë

Kjo është një nga letrat që bashkëshortja e Teodor Kekos i bën të ndjerit herë pas herë dhe që janë plani i një botimi, i cili do të vijë së shpejti…

Dori im i dashur,
Kam disa kohë pa të shkruar, e di, por
unë çdo mbrëmje bisedoj me ty. Pasi
mbyllet dita dhe bëhem gati për gjumë sigurisht që mendimi shkon te gjërat që kanë shkuar mirë ose jo, apo tek ato që priten të ndodhin. Gjithnjë pyes veten se si do kishte vepruar Dori po të ishte në vendin tim dhe sinqerisht shpesh e marr përgjigjen e duhur.
Do të doja që të mos kisha nevojë të shkruaja këtë letër në prag të ditëlindjes tënde të 60-të por të isha e okupuar bashkë me djemtë për përgatitjen e një feste surprizë për ty. Pastaj, do të doja që në ditëlindjen tënde të të thosha plot gjëra Dori, duke të parë në sy… Të tregoja për Teon e vogël që mban emrin tënd, për Martinin që tashmë është shoku im më i mirë, për Elion, dikur aq të përkëdhelur, që është bërë një baba i kujdesshëm, që i jep Teos dhe Kitit aq shumë dashuri e mua aq shumë mbështetje shpirtërore.
Çfarë të të them më o Dori në këtë përvjetor tëndin?… Kanë kaluar plot 16 vjet nga ikja tënde e, çdo ditë që shkon më mungon më shumë mua dhe fëmijëve, çdo festë jona është e trishtë pa ty, çdo ardhje në Tiranë është dhimbje sepse e bën edhe më evident faktin që ti nuk je më, çdo kafe në kafenenë tënde të preferuar është e pabukur. E vetmja gjë e bukur që mund të të them është fakti se të gjithë të kujtojnë: miqtë, të afërmit, lexuesit e tu të shumtë. E kjo, pavarësisht se më bën të mos ndihem krejtësisht vetëm por të të kem pranë në 100 mënyra, sërish nuk mjafton për të gjetur forca e festuar ditëlindjen tënde përveçse të të sjell një buqetë të madhe me lule, dy gota konjak për ne të dy, e për të ndezur nga një cigare duke biseduar…
Të të them një sekret… e di ku po e shkruaj këtë letër…. jam buzë liqenit në Pogradec, pikërisht në hotelin ku kaluam muajin e mjaltit. Natyrisht hoteli ka ndryshuar shumë por dhoma ime është pothuajse mbi liqen, njësoj si atëherë. Edhe Pogradeci ka ndryshuar por për mua do të mbetet përherë ai qyteti i vogël e i ëmbël ku u ngjiz Martini. Të gjithë qeshin kur u tregoj se djali i madh, tashmë 33 vjeç, është produkt i pastër i peshkut belushk dhe shumë gotave verë të prodhuar në Pogradec, shijuar nga ne në verën më të bukur të jetës sime, atë të vitit 1984.
Përpara se ta mbyll dua të të tregoj për Teon, i cili e ka ndryshuar e gëzuar jetën tonë. Mua më duket, siç çdo gjysheje, fëmija më i ëmbël në botë. Është një ndjesi që nuk e kisha provuar në jetë, dashuri sublime. Shpesh Kiti qesh me mua e më thotë: “Më duket se ke rënë në dashuri me këtë burrin e vogël”. Sa herë e shoh dhe e përkëdhel të kujtoj ty, më vjen mirë që mban emrin tënd por besomë aq keq që nuk u takuat kurrë, megjithëse jam e sigurtë që do jetë krenar për gjyshin e tij. Sa herë i tregoj përralla, gjithnjë në shqip sepse jam e vendosur t’i mësoj gjuhën tonë, në fund i them se sa bukur do të ishte sikur këto përralla të t’i tregonte gjyshi Dori dhe besomë më sheh me ato sytë e tij të mëdhenj blu dhe buzëqesh thua se më kupton.
Po iki përpara se të të trishtoj jetën tënde tashmë të paqtë me përditësinë time tokësore të mbushur me mungesën tënde.
Të dua shumë,
Xhuli
Pogradec më, 28 gusht 2018