“Evropa” është himni kombëtar i Republikës së Kosovës. Himnin e Kosovës e kompozoi Mendi Mengjiqi.
Ashtu si edhe himnet kombëtare të Spanjës, Bosnje-Hercegovinës dhe San Marinos, ai nuk ka një tekst zyrtar, por që tekste jozyrtare janë shkruar për të. Ai u zgjodh për shkak se nuk përmbante asnjë referencë të ndonjë grupi të veçantë etnik. U zgjodh nga Kuvendi i Kosovës, më 11 qershor 2008, me 72 deputetë në favor, 15 kundër dhe 5 abstenime.
Më 12 Mars të vitit 2008, Kuvendi i Kosovës shpalli të hapur një konkurs për zgjedhjen e himnit në gazetat e Prishtinës dhe në faqen zyrtare të internetit të Kuvendit. Rregullat përfshinin:
“Kompozimi duhet të jetë i dallueshëm: – duhet të jetë unik dhe origjinal”
“Gjatësia e kompozimit nuk duhet të zgjasë më pak se 30 sekonda ose më shumë se 60 sekonda.”
“Tekstet mund të jenë të përfshira, në çdo gjuhë zyrtare të Republikës së Kosovës” mirëpo, miratimi përfundimtar nuk do ta përfshinte atë. Zgjedhja e tekstit për himnin do të kishte qenë një detyrë e vështirë, sepse shumica e Popullsisë së Kosovës janë Shqiptarë, Serbët janë grupi i dytë më i madh etnik. Qeveria theksoi se asnjë grup etnik nuk duhet të diskriminohet, duke e shpallur shtetin “republikë demokratike, laike dhe multietnike” gjë që e bënte të vështirë gjetjen e një teksti i cili nuk do të favorizonte asnjë grup etnik mbi një grup tjetër. Probleme të ngjashme janë shfaqur gjatë zgjedhjes së flamurit të Kosovës. Për më tepër, rregullat gjithashtu thonë se propozimi “Nuk duhet të jetë i ngjashëm me ndonjë himn apo këngë popullore e cilitdo vend, ose himnin e cilësdo parti politike, lëvizje apo institucion të Republikës së Kosovës, ose të implikojë besnikëri ndaj ndonjë bashkësie etnike të Republikës së Kosovës.”
Propozimet duhet të dorëzohen deri më 31 Mars të vitit 2008.
Kompozitorit të pjesës së miratuar do t’i jepen €10.000 dhe dy propozimet e tjera të kualifikuara do të marrin €7,000 dhe €5,000. / KultPlus.com
Një përqafim në ditë e mban mjekun larg nga fëmijët!
Nuk ka dyshim se përqafimi na bën të ndihemi mirë, megjithatë, përveç kësaj, ky proces sjell shumë përfitime të tjera, veçanërisht kur bëhet fjalë për zhvillimin e fëmijëve, thuhet në studimin që e transmeton G.SH.
Bright Side tregon disa përfitime të padukshme që mund t’ju sjellin ju dhe fëmijës tuaj përqafimet:
Përqafimet krijojnë fëmijë të lumtur
Përqafimet i mësojnë fëmijët të zhvillojnë empatinë
Përqafimet ndihmojnë në ndalimin e një shqetësimi
Përqafimet krijojnë fëmijë më të zgjuar
Përqafimet krijojnë një lidhje të fortë midis një fëmije dhe një prindi. / KultPlus.com
Një nga filmat më të njohur klasikë amerikanë “Gone with The Wind” (Bashkë me erën) është hequr përkohësisht nga platforma kryesore dixhitale e vendit prej portretizimit pozitiv ndaj skllavërisë.
Një nga filmat më të njohur klasikë amerikanë “Gone with The Wind” (Bashkë me erën) është hequr përkohësisht nga platforma kryesore dixhitale e vendit prej portretizimit pozitiv ndaj skllavërisë, në momentin kur pas vrasjes së George Floyd, SHBA duket se ka nisur të bëjë një rivlerësim të vlerave kulturore.
Filmi epik për luftën civile në SHBA me aktorët Clark Gable në rolin e Rhett Butler dhe Vivien Leigh në rolin e Scarlett O’Hara, bazohet në romanin e shkruar tre vjet më parë nga Margaret Mitchell.
Ai tregon historinë e turbulluar të dashurisë gjatë Luftës Civile dhe Rikonstruksionit dhe prej kohësh ishte kontestuar pasi zbukuronte tmerret e skllavërisë në jugun e SHBA.
Dje skenaristi i tij John Ridley, shkruante në Los Angeles Times se filmi duhet hequr perfundimisht.
“Nuk është se vetëm ka mangësi. Filmi i thurr lavde jetës së Jugut të SHBA ku lulëzonte skllavëria. Edhe kur filmi nuk portretizon tmerret e skllavërisë, ai krijon stereotipe shërbëtorësh për njerëzit me ngjyrë”, tha Ridley.
Filmi është kritikuar gjithashtu pasi në një sekuencë përdoret fjala më ofenduese për afro-amerikanët “nigger”.I.C./Shqiptarja.com / KultPlus.com
“Të gjitha projektet në agroturizëm të jenë projekte 100% pa taksa”, deklaroi Kryeministri Edi Rama gjatë një konference për shtyp.
Kreu i Ekzekutivit theksoi se “të gjithë ata që krijojnë punë, të jenë njerëzit më të favorizuar në Shqipëri, që krijojnë punë për vete dhe familjet e tyre. Të gjithë ata emigrantë që kanë kursime ta shikojnë Shqipërinë si një oportunitet për të ardhur për të hapur një biznes të vogël, për të jetuar ata dhe familja e tyre me të ardhura më mirë sesa nga rropatja në emigracion në punë sfilitëse, siç bëjnë një pjesë e mirë e tyre”.
“Të gjitha projektet në agroturizëm të jenë projekte 100% pa taksa”, deklaroi Rama duke shtuar se “faktikisht nuk diskutoj tarifat vendore, pastrimin dhe as sigurimet shoqërore që nuk diskutohet, por të jenë pa taksa”.
“Të vijnë dhe të bëjnë atë që kanë filluar të bëjnë shumë emigrantë, të marrin shtëpinë e gjyshit apo stërgjyshit në fshat dhe aty ku duket e pamundur që të jetohet dhe të nxjerrin të ardhura, të nxjerrin të ardhura më shumë sesa atje ku janë në Gjermani apo Itali, me atë shtëpinë e stërgjyshit duke krijuar agroturizëm. Kjo nuk është më një ëndërr me sy hapur si ajo që unë shihja kur e lancuam projektin, por kjo është një ëndërr e realizuar e një numri të vogël, por të mjaftueshëm emigrantësh, që e kanë bërë dhe po e gëzojnë”, u shpreh Rama.
“Vërtetë të jesh në një fshat në Kuç ku ishim ne është e vështirë të imagjinosh se ti mund të prodhosh, edhe prodhimin tënd ta nxjerrësh në treg. Është e vështirë për të gjitha arsyet e terrenit, infrastrukturës etj., etj., por je në mes të një parajse ku ti mjafton të bësh pikën ku të tjerët të vijnë te ty. Nuk je ti që shkon në treg, është tregu që vjen te ty, janë turistët që vijnë tek ty, familjarët vendas që vijën te ty, falë bukurisë traditës dhe gjithçkaje që ti ofron”, theksoi më tej Kryeministri Rama. /atsh/ KultPlus.com
Shkrimtari dhe historiani Jusuf Buxhovi, në përputhje me nevojën që krijimtaria e tij letrare të jetë në dispozicion të lexuesit të gjerë, ka hapur faqen e tij jusufbuxhovi.com në të cilën gjenden disa nga veprat e tij si libra elektronik, shkruan KultPlus.
Buxhovi është shprehur që kjo faqe vjen si rezultat i kërkesave të shumta të lexuesve që librat të jenë të qasshme edhe në mënyrë elektronike.
Në faqen e tij, Buxhovi tashmë ka renditur disa nga veprat e tij: “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit”, “Vdekjet e kolonelit”, “Kujtimet e Zonjës Von Braun”, “Kodi i dashurisë”, fituese e çmimit kombëtar “Azem Shkreli” në vitin 2006 si dhe “Dosier B” (Dosja B) në anglisht.
Së shpejti, këtyre veprave do t’u shtohen edhe disa të tjera.
Dizajnimin e faqes e ka bërë Tahir Hoxha, të cilin Buxhovi e falënderon. / KultPlus.com
Stafi administrativ i ansamblit kombëtar të këngëve dhe valleve “Shota” prej sot (e enjte) është në vetizolim.
Punonjësi i këtij institucioni, që dyshohej se është infektuar me koronavirus, ka rezultuar pozitiv të mërkurën. I njëjti është bashkëshorti i punonjëses së Galerisë Kombëtare të Kosovës, e cila kishte rezultuar pozitive në testin për COVID-19 të martën. Si pasojë, pas Galerisë tashmë edhe “Shota” është mbyllur. Megjithëse punonjësi i këtij institucioni nga e mërkura e javës së kaluar ishte në vetizolim, Ministria e Kulturës do të kërkojë testim për punonjësit e “Shotës” dhe disa të vetë Ministrisë që ishin raste kontakti, shkruan Koha.net
“Punonjësi i ‘Shotës’ ka dalë pozitiv. Edhe pse ai ka qenë në vetizolim nga e mërkura e javës së kaluar, ne kemi kërkuar vetizolim të punëtorëve të ansamblit të cilët kanë pasur kontakt me punëtorin në fjalë. Të enjten do të kërkojmë testimin e punëtorëve që kanë pasur kontakt me të infektuarin”, ka thënë Jehona Shyti, drejtoreshë e Departamentit të Kulturës në Ministrinë e Kulturës. / KultPlus.com
Do të mbyllen mbi 1200 pika të rrjetit të madh të veshjeve “Zara” në të gjithë botën, dhe kjo kompani synon që të nxisë rritjen e shitjes online, si pasojë e kaosit të shkaktuar nga pandemia Covid 19, shkruan The Guardian, përcjellë KultPlus.
Mbylljet pritet të përqendrohen në Azi dhe Evropë, ku nga 7 mijë e 412 pika të shitjes, do të ketë tkurrje të pikave.
Një ndër kompanitë më të mëdha të veshjeve në botë është goditur shumë nga pandemia, ku vetëm përgjatë tre muajve, konsiderohet të ketë pësuar humbje prej 409 milionë eurove. Megjithatë, bëhet e ditur se shitjet online janë rritur për 95%, për këtë tremujor. /KultPlus.com
Stefan Kuhnigk, artist nga Hamburgu i Gjermanisë i kombinon tri gjëra që njerëzit i duan më së shumti – kreativitetin, të pazakonshmen dhe kafen.
Puna e tij filloi me një incident të vogël në zyrë dhe ky artist vendosi t’ju dhurojë jetë njollave të vogla të kafes. “Krijesat” e tij të vogla kanë rrëfime të veçanta.
Gjergj Fishta vlerësohet si studiuesi më kompetent i temës së gjakmarrjes…
Pikëpamja e Fishtës është: Marrja e gjakut ka qenë një veprim i drejtë, i ligjshëm dhe i dobishëm për gjithë periudhën që Shqipëria ka qenë pa shtet (pra deri më 1912).
Për periudhën e monarkisë, Fishta shkruan: “Jo vetëm kundërshtarët e komit, por edhe shumë do pedanta vendas e muhaxhirë të shtetit shqyptar, Kanunin e mbajnë ligjë barbarë e popullsinë ku kanuni pat vlerë juridike për njerëz të egjër”.
Më tej shprehet se në themel të këtij konceptimi “padyshim asht: ‘gjaku’ – edhe la vendetta” (Kanuni i Lekë Dukagjinit, Parathanie, Bot. 2001, fq.27,30).
Cilët quan Fishta kundërshtarë të kombit?
Dihet se që nga fundi i shekullit XIX, armiqtë tanë të jashtëm, shovinistët e vendeve fqinje dhe mbështetësit e tyre evropianë, formuluan tezën sipas së cilës, shqiptarët qenkan të paaftë për të krijuar shtetin e tyre, sepse paskan si tipar karakteristik gjakmarrjen.
Fishta e ka kundërshtuar në mënyrë të prerë këtë tezë. “Duket mirëfillit”, shkruan ai “se prej të marrunit të gjakut – vendetta – nuk mund të thuhet se kombi shqyptar asht barbar e që nuk asht i zoti me u qeveris në vetvedi i pamvarshëm” (fq.32).
Në mbrojtje të tezës së vet, Fishta sjell argumente bindës nga disa shkenca. Nga historia: Ai vë në dukje se ligjet e Kanunit të Lekë Dukagjinit “përkojnë me ato të Romës, Bizantit, të Kanunit doksuer të teutonëve, të sllavëve, hindianëve, ase (që) nuk hyjnë në rrethin e ligjeve barbare” ( fq.30).
Përfundimi është i qartë: Nuk ka sesi ndryshe nga gjithë popujt e botës vetëm Kanuni ynë të jetë ligj barbar.
Sipas antropologjisë, bëhet klasifikimi në pesë shkallë i kulturës e qytetërimit të popujve. Sipas këtij klasifikimi, vendi ynë hyn në shkallën e tretë, që ka si karakteristikë kryesore realizimin e së mirës së përbashkët. Kjo kulturë mund të quhet legjendare ose heroike sepse: “gjithkund zotëron parimi i lirisë, i nderit e burrnisë” (fq.29-30).
Elemente të egërsisë përmbajnë vetëm shkalla e katërt dhe e pestë e klasifikimit. Nga jurisprudenca, Drejtësia që jep Kanuni krahasohet me drejtësinë e çdo gjykate evropiane, qëllimi i të cilave është “me pshtue shoqninë prej nji elementi të rrezikshëm, përndryshe nuk asht barbar” (fq.31). Si i tillë, ligji kanunor është i dobishëm sepse ka karakter parandalues ndaj krimit të vrasjes.
Si akt individual është konsideruar si vetë-gjyqësi. Një cilësim i tillë është i gabuar, sepse Kanuni ishte ligji i kohës. “Shqiptari pra”, shkruan Fishta, “tue vra gjaksin e vet, nuk ban tjeter veçse me e que në vend nji ligj, qi ai e mban për të drejtë” (po aty). Më tej vazhdon: “… gjaksi i Luigjit XVI, kur i preu kryet… e mbyti pse mendonte se ligja asht e mirë, e arsyeshme… e as nuk thotë kush sot se kje barbar” (po aty).
Për të qartësuar më këtë çështje, Fishta bën një analizë akoma më të detajuar. Personi që ka kryer krimin e vrasjes mund të gjejë strehim në krahinat e tjera, ku në bazë të normës kanunore të “prerjes së mikut” bëhet i paprekshëm. Kjo mund të çojë deri në konfrontimin me armë midis krahinave ose siç thotë Fishta në “luftë civile”. Për të shmangur këtë rrezik, burrat e mençur të kanunit, marrjen e gjakut ia ngarkuan individualisht shtëpisë së viktimës (fq.31). “Këto vendime të Kanunit”, shkruan Fishta, “kanë kenë njoftë zyrtarisht prej sovranit të vendit qi ishte Sulltani i Stambollit” (po aty).
Në aspektin psikologjik, pas marrjes së gjakut, Fishta konstaton zhdukjen e çdo kompleksi negativ në marrëdhëniet përkohësisht në armiqësi midis dy familjeve, siç mund të jetë ndenja e urrejtjes. Madje shkojnë deri atje sa të lidhin fejesa e kumari të reja. “Edhe vrasja e gjaksit në pikëpamje psikologjike” shkruan Fishta, “nuk asht nji vendetta, dan edhe prej faktit se dy familjet marrin e apin me njena – tjetren si me të gjitha familjet e tjera të bajrakut, mos tjeter n`at masë sa shtetet e qytenueme t`Europes mbas luftës botnore” (fq.31). Në vazhdim të arsyetimit thekson se “për ne e marrshim punën në pikëpamje psikologjike, unë tham se puna e gjakut … asht rezultat i do mendorjeve qi nuk mvaren prej shpirtit të këtij kombi” (po aty).
Në argumentimin e gjerë të tezës së vet, Fishta i referohet edhe letërsisë antike greke, siç ishte “Iliada” e Homerit. Por, ajo që është akoma më e rëndësishme i referohet edhe Librit të Shenjtë, Biblës (fq.32). Në botimin shqip të Biblës gjejmë të shkruar: “I afërmi më i ngushtë i të vrarit ka për detyrë ta vrasë kudo që ta gjejë (vrasësin)” (Bibla, ECM, 1993, fq.182). Në mbrojtje të bindjeve shkencore që ka formuar, Fishta nuk i bën lak as doktrinës fetare, e cila si zgjidhje të pranueshme për vrasjen konsideron vetëm faljen. Jashtë çdo dyshimi edhe ai do të preferonte faljen, por konstaton se një gjë e tillë nuk është e mjaftueshme. “Kurrkush ma shumë se unë si kishtar”, shkruan Fishta, “nuk mund ta dënojë punën e gjakut në vedvedi e të marrne si nji fakt të zdeshun prej mendorjeve ndërmjet të cilave ndolli” (fq.30-31). Në gjithanshmërinë e trajtimit të çështjes autori ndalet edhe në faktorët e brendshëm e të jashtëm që kanë kushtëzuar vazhdimin kaq gjatë te ne të fenomenit të marrjes së gjakut.
“Të marrunit e gjakut”, thekson ai, “buron prej mendorjeve të jashtme e prej t`metave të organizimit shoqnuer të nji kombi” (fq.32). Është fjala për pushtimet e huaja shumëshekullore dhe në prapambetjen e përgjithshme, në zhvillimin ekonomiko-shoqëror të vendit tonë. Vlera dhe rëndësia e studimit të Fishtës bëhet akoma më e madhe për faktin se aty përcaktohen edhe rrugët që duhen ndjekur për zhdukjen e gjakmarrjes.
Në vitin 1933, kur doli në dritë vepra e Gjeçovit, gjakmarrja nuk kishte dalë nga skena. Megjithëse veprim i ligjshëm dhe i dobishëm deri në vitin 1912, tani ishte shndërruar në një fenomen negativ dhe jashtë kohës së vet. Veçse duhet theksuar se kjo nuk ngjiste për faj të saj. Fajtor i vërtetë ishte shteti që nuk i kryente detyrat që i përkisnin. Për zhdukjen e gjakmarrjes Fishta thekson se: “…ligjet për me ken vërtet të dobishme por të drejta e të ndershme do të jenë, do të jenë të gjashme, due me thanë të preme pas pshihes e nevojave të njimendeta të popullit…Kështu kan punue të gjitha kombet e qytetnueme” (fq.24). /konica/ KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit sot për nder të 142 vjetroit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit ka hapur ekspozitën “Personalitetet e Lidhjes shqiptare të Prizrenit”, shkruan KultPlus.com
Në këtë organizim kanë marrur pjesë zyrtarë të lartë të shtetit ndërkaq ky organizim është realizuar nën patronatin e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.
Këtu keni njoftimin e plotë:
“Nën patronatin e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit për nder të 142 vjetorit të Lidhjes, Shqiptare të Prizrenit, sonte në Prizren është hapur ekspozita “Personalitet e Lidhjes shqiptare të Prizrenit”.
Në këtë ngjarje të udhëhequr nga Ministrja e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Vlora Dumoshi, morën pjesë edhe Kryeparalmentarja Vjosa Osmani, Ministri i Mbrojtjes, Anton Quni si dhe personalitete tjera nga skena politike.
Me këtë rast ministrja Dumoshi, në rolin e nikoqires së organizimit, tha se përmes kësaj ekspozite po sillen në vëmendje të gjitha tubimet më të rëndësishme kombëtare të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.
“Sot jemi së bashku për të sjellë në vëmendje të gjitha tubimet më të rëndësishme kombëtare shqiptare të Lidhjes së Prizrenit. Për të ruajtur tërësinë territoriale atdhetarët tanë 142 vjet më parë arritën të formojnë organizatën politike dhe ushtarake Lidhja Shqiptare e Prizrenit, që disa vite u zhvilluan aktivitete të ndryshme”.
Tutje ministrja tha “Sonte me kujdes te shtuar për shkak te përballjes me pandeminë dhe te angazhimeve tona të përbashkëta për t’ju kthyer dhe punës në institucione, se bashku për prezantimin e ekspozitës tematike “Personalitetet e Lidhjes Shqiptare te Prizrenit” e autorit Prof. Dr. Parim Kosova. Ekspozitë kjo e punuar me përkushtim e profesionalizëm që përmban fotografitë, portretet e ideologëve, udhëheqësve, klerikëve, dëshmorëve luftëtarëve dhe veprimtarëve të shumtë të Lidhjes së Prizrenit”.
“Ky aktivitet, nderon veprën dhe kontributin e të gjithë ideologëve, veprimtareve dhe dëshmoreve qe e krijuan Lidhjen për te cilën ne jemi krenar. Lidhje kjo, qe presidenti i ndjerë Dr. Ibrahim Rugova e quante Lëvizja me e kompletuar për shtetin shqiptar pas rezistencës se shkëlqyeshme te Gjergj Kastriotit” shtoi ministrja.
Autori i ekspozitës Parim Kosova, dha detaje për ekspozitën, i cili tha se qysh nga viti 1996 kishte filluar të merret me këto fotografi.
“Kemi arritur të grumbullojmë fotografi të personaliteteve të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Duhet të theksoi një fakt, fati ka qenë i tillë shekulli 19 që studio fotografish vetëm një ka qenë në hapësirën shqiptare, ajo e Marubit dhe të tjerët janë fotografuar ose në Selanik ose në Stamboll ose në Itali ose në Austri. Pata fatin pas luftës të jem i pari studiues nga Kosova të hulumtoj në arkivin e fototekës Marubi, kam hulumtuar në fototekën në Stamboll, të muzeut kombëtar, muzeut të Tiranës, si dhe te familjarët”, tha ai.” / KultPlus.com
Kur nana ik nga kjo botë Në pragun e jetës Ta lë këmishën e njeriut t`rritur T`i lë me qindra fjalë të heshtura N`kornizë muri hijen e saj
Kur nana vendos me shku I ka veç pak ditë shikimin e lëshon përtej është përshëndetja e saj Mos ki frikë njeriu im i vogël
Kur nana pështillet rreth vetes ajo nuk ka pësuar amnezion siç e mendon ti njeriu im i vogël I kthehet shpisë së çiknisë Puth në ballë e merrë n`gryk t`kalumën e saj
Kur nana s`mundet me të thirrë n`emër do m`ja kujtue fytyrën kur ti gjunjëzohesh ka mu t`u shfaq e drejtë si hyjni se ajo nuk do të jetë me t`plotnue me fjalët tu t`dhanë dashni
kështu ta lë fytyrën si shenjë me u çua e me lëvizë
Njeriu im i vogël Tani je rritur më lëre të qetë n`lirinë e saj
Nesër në Gjilan në 75 vjetorin e vdekjes nderohet një nga autorët më të shquar të letërsisë në vend, Beqir Musliu, shkruan KultPlus
Në nderim të veprës së tij, do të ketë një varg aktivitetesh në Gjilan të përkrahura edhe nga Komuna e Gjilanit.
Këtu keni njoftimin e plotë:
“Nesër në Gjilan, në 75 vjetorin e lindjes dhe në 24 vjetorin e kalimit në amshim
NDEROHET NJËRI NGA PENAT MË TË SHQUARA TË LETËRSISË SONË, BEQIR MUSLIU
Pikërisht në 75 vjetorin e Tij të lindjes, më 11 qershor, 2020, Gjilani, si vendlindje e tij, nderon në pajtim me kushtet dhe rrethanat e kësaj kohe pandemike, bjërin nga bijtë e saj më të çmuar, shkrimtarin Beqir Musliu. Përmes Zyrës së Kryetarit të komunës, z. Lutfi Hazirit, Drejtorisë për kulturë, rini e sport si dhe asociacionit alternativ të shkrimtarëve të Kosovës me seli në Gjilan, Ars Clubit “Beqir Musliu”, në ora 10:00, te Varri i shkrimtarit, do të vendosen lule dhe do të bëhen nderime. Më pas, ora 11:00, në Zyrën e kryetarit të kësaj komune, një Juri profesionale, e emëruar nga kryetari Haziri, do të bëj publike emrin e fituesit të ri të Çmimit letrar “Beqir MUsliu”, njëri nga çmimet më prestigjioze në vend, që jepet në nderim të jetës dhe veprës së Beqir Musliut, që nga viti 2004 e këndej. Çmimi letrar “Beqir Musliu” , pavarësisht rrethanave pandemike, i reduktuar paksa në procedura dhe nga cereominia publike, ruan vazhdimësinë dhe synimin kryesor që ka, për t’i vlerësuar dhe shpërblyer vlerat e mirëfillta artistike si dhe prurjete reja në letërsi. Deri më tash, me këtë Çmim letrar janë nderuar: Ali Podrimja, Sabri Hamiti, Musa Ramadani, Visar Zhiti, Ibrahim Kadriu, Rexhep Qosja, Ramadan Mehmeti, Nehas Sopaj, Anton Nikë Berisha, Ramadan Musliu, Shaip Beqiri, Ramadan Rexhepi e Edi Shukriu. Cili do të jetë fituesi i 14-të me radhë, do të dihet nesër …”
Pronari francez i një biznesi të planifikimit të dasmave e ka lidhur veten me zinxhirë afër selisë së një kompanie të sigurimeve në Poitiers në perëndim të Francës, për të protestuar refuzimin e kompanisë për të kompensuar humbjet e tij që ka pësuar shkaku i pandemisë së koronavirusit, shkruan agjencia Reuters.
Duke mbajtur një maskë të zezë dhe një kapele, Martin Leotard, drejtor menaxhues i kompanisë “Les Ducs de Richelieu”, ka thënë se kompania e sigurimeve ku është siguruar ai, La Mutuelle de Poitiers Assurance, ka refuzuar ta kompensojë atë pasi COVID-19 është pandemi dhe jo epidemi të cilën kompania e sigurimeve e mbulon. Leotard, që ka mbajtur një shënim në të cilin shkruhej “vdekja e bizneseve të vogla”, ka thënë se ai planifikon të fillojë grevën e urisë. “Që nga prill jemi duke pësuar humbje.
Ne nuk do t’ia dalim, do të vdesim”, ka thënë ai. Kompania e sigurimeve ka thënë se biznesmeni nuk është i kualifikuar të kompensohet bazuar në sigurimin që e ka. “Rreziku i pandemisë nuk figuron në sigurimin e tij. Kushtet tona në kontratë janë të qarta”, ka thënë Stephane Desert, shef-ekzekutiv i La Mutuelle de Poitiers Assurance.
Banka e Shqipërisë e ka përkujtuar përmes dy monedhave numizmatike, emetuar në vitin 2013, themelimin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, në 10 Qershor 1878.Lidhja Shqiptare e Prizrenit përbën një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë e kombit shqiptar, duke i paraprirë pavarësimit të trojeve shqiptare nga Perandoria Osmane.
Tematika e kësaj ngjarje historike, është pasqyruar në monedhën metalike, prerja 50 Lekë, me tematikë “135-vjetori i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit”, pa kurs ligjor.
Ana e përparme: Në qendër të monedhës është shtëpia muze ku është mbajtur Kuvendi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, e gërshetuar me vlerën emërore të stilizuar “50 Lekë”. Në të majtë dhe në të djathtë të monedhës ka dy pllakëza, të cilat e ndajnë atë në mënyrë simetrike. Mbi to janë shkruar në altoreliev vitet “1878” dhe “2013”.Në të gjithë harkun e monedhës ka të shkruar “135-VJETORI I LIDHJES SHQIPTARE TË PRIZRENIT”.
Ana e prapme: Në qendër ka shqiponjën e Kastriotëve në konfigurim identik me atë të kohës. Poshtë saj është vendosur një shqiponjë e stilizuar në stil modern. Në harkun e dytë sipër ka të shkruar “SHQIPËRI-ALBANIA“, poshtë ka të shkruar vitin e prodhimit të monedhës “2013”. atsh / KultPlus.com
Presidenti Ilir Meta i jep titullin e lartë “Kalorës i Urdhrit të Skënderbeut”, prof. dr. Hamlet Bezhanit.
Meta shprehet se “në nderim dhe mirënjohje për kontributin e tij të vyer si profesor i gjuhës angleze dhe gjermane, dhe në vlerësim të punës së jashtëzakonshme si studiues, autor tekstesh dhe gjuhëtar i talentuar, pata sot kënaqësinë që edhe me rastin e 80-vjetorit të lindjes, të çmoj Prof. Dr. Hamlet Bezhanin, me Titullin e lartë “Kalorës i Urdhrit të Skënderbeut”, pikërisht në Fakultetin e Gjuhëve të Huaja, ku ai kontribuoi si profesor për mbi 40 vjet”.
“Prof. Bezhani i përket brezit të intelektualeve që hodhën themelet e arsimit të lartë në Shqipëri veçanërisht në fushën e gjuhësisë, të cilët me dashurinë e tyre për shkencën, studimet e shqipërimet e paharruara nga gjuha angleze dhe gjermane, edukuan breza të tërë me kulturën dhe vlerat europiane. Falë përvojës së Tij të çmuar dhe përkushtimit për gjuhën e përkthimin ai përfaqësoi denjësisht Shqipërinë në arenën ndërkombëtare si ambasador i shkëlqyer i kombit tonë në botë, në studime dhe hulumtime shkencore të vendeve të ndryshme”, tha ai.
Po ashtu, Meta shton se “megjithëse prof. Bezhanin nuk e kemi më mes nesh prej 5 vitesh, ai ka lënë pas breza të respektuar akademikësh, studiuesish të gjuhëve dhe përkthyes të talentuar, të cilët vazhdojnë sot denjësisht traditën e çmuar të tij dhe të familjes së dashur Bezhani”.
Do të mbjellë një arrë në oborr, i tha Xhema motrës, Selës.
Po, i foli ajo.
Ata e bënin të lumtur njëri-tjetrin. Ishin binjakë.
Dua ta shoh nga këndi i dritares kur kurora e saj e madhe mbulon në vapë vere me hije të rëndë gjithë oborrin, vazhdoi ai.
Po, sa mirë, tha motra.
Do ta shortoj se degët e pasistemueme të kurorës së gjerë do të mbulojnë edhe shtëpinë, tha ai.
Nuk është për të thënë, por e di, se ai që mbjell arrën sa kokrra e parë bie nga dega, do të vdesë, tha pikëlluar motra.
Megjithëse kishte filluar të plakej, ajo kishte ruajtur gjallërinë, me trupin e hollë dhe të bukur, të gjatë sa i vëllai. Shaminë e lidhte ende mbi vesh.
Një mbjellës zgjedh me vullnetin e tij të madh kohën e ikjes, mendoi Xhema. E lë mbas një arrë për ata që do të vijnë mbas tij.
E mbjell unë, tha ai. Më është fiksuar arra në oborr. Të martën do të blej dy fidane.
Vetëm një, e korrigjoi motra. Një arrë do një njeri.
Ne jemi dy, tha vëllau. Zoti familjen tonë e bekoi me gëzim të dyfishtë. Kështu ka qenë vullneti i tij.
Po, përgjigji, motra.
Nuk folën pastaj, por shikuan oborrin me kënaqësinë që ofron madhështia e pemës kur do të hapë degët e blert me kokra fshehur nëpër gjethe.
Unë e mbjell, tha vëllau.
Unë, tha motra.
U zunë dhe do t’i zinte zgjuar mëngjesi pa u pajtuar, sikur vëllaut t’ mos i kujtohej: Do të hedhim short!, tha i gëzuar.
Jo, tha motra. Unë! Vetëm, unë!
Arra po rritet, tha motra, kur u bën tre vjet, nga dita kur ajo i pat mbushur duart me pleh të njomë, për t’ia lyer sa më mirë rrënjët e imta të drurit të njomë e të drejtë. E lëshoi si një xhevahir, me kujdes, në Qeremiden e Selanikut atje në mes të thellësisë së tokës së kuqe, përzier me gurë të vegjël xinxarë.
Kur vinte për vizitë me shkimin e kujdesshëm kërkonte në mos arra kishte lidhur kokërr.
Kur do t’ju ushqejë, pyeste ajo.
Vëllau i afrohej, e tërhiqte me butësinë që nuk i venitej asnëjherë, e përqafonte për të kaluar ankthin kur kujtonte arrrën me kokrrat që do të mbushnin kurorën.
Vitet kalonin. Kurora është rritur, por lulet e gjelbërta sa lidhin kokrrën, bijnë një nga një përtokë, ankohej vëllau.
E kemi mbjellur me vullnet të madh, arsyetohej motra. katërmbëdhjetë vjet, pa një kokërr! Në shtatorin e vitit të pesëmbdhjetë, vëllau i mërzitur shumë shkoi ta befasonte motrën. Më në fund, kurora e kishte rritur shumë kokrra që tashmë qenë zverdhur.
I tha motrës: arra është plot kokrra.
A janë të bukura, të shëndetshme, të mëdha, pyeti ajo.
Kishte rënë në shtrat. Tre muaj lëngonte. Kalonte kohën duke u lutur. Nga shtrati shikonte përmes dritares qiellin dhe e bekonte, duke kuptuar kënaqësinë e shpenzimit të dhimbjes që ia sillnin ditët e pandalshme, që kokrrat e arrës më në fund të pikonin në tokë. Me ato edhe ajo e kishte të lidhur fatin.
Të bukura, tha ajo.
Po, tha vëllua. Shumë të bukura kanë qenë gjithmonë.
Edhe kur ti i këpusje çdo maj që unë të jetoja, tha motra.
“Në një zemër që dashuron vërtet, ose xhelozia vret dashurinë ose dashuria vret xhelozinë.”
“Të bëjnë një hap përpara, të hapin dyert e një bote të re… ja këtë kanë frikë njerëzit më shumë.”
“Nuk ka asnjë kufi brenda mendjes së njeriut ku është e rrezikshme që të shkohet. Pasi kalon një kufi ti çlirohesh dhe është e pamundur të kthehesh pas.”
“Lumturia nuk qëndron tek të qënit i lumtur, por tek arritjet e tua.”
“Kur ndalon së lexuari libra, ndalon së menduari.”
“Liria nuk gjendet duke ndrydhur veten, thjesht duke ushtruar vetëkontroll.”
“Lumturia nuk vjen nga rehatitë meskine, por arrihet nga vuajtjet.”
“Duhet të dashurosh jetën më shumë sesa dashuron kuptimin tënd për të.”
“Nuk duhet shumë përpjekje për të shkatërruar një njeri. Mjafton ta bindësh se puna që ai bën është krejtësisht e kotë dhe e pakuptimtë.”
“Heshtja është gjithmonë e bukur dhe një person i heshtur është gjithmonë më i bukur se një person që flet.”
“Një njeri mund të jetë i mençur, por në mënyrë që të sillet zgjuarsisht nuk mjafton vetëm inteligjenca.”
“Nuk do të arrish kurrë destinacionin tënd nëse ndalon dhe hedh gurë tek çdo qen që leh.”
“Dua të kem një njeri me të cilin mund të flas për çdo gjë, ashtu siç mund të flas edhe me veten time.”
“Është mahnitëse se çfarë të mirash mund t’i sjellë shpirtit qoftë dhe vetëm një rreze drite.”
“Duhet të flitet hapur me të tjerët në mënyrë që ne t’ia shprehim ndjenjat në fytyrë dhe të tregojmë shqetësimet direkt. Një fjalë e thënë me bindje, me sinqeritet të plotë dhe pa hezitim, teksa sheh tjetrin në sy ka më shumë kuptim se dhjetëra faqe të një libri.”
“Njerëzit ndihen të asfiksuar pa një qëllim në jetë.”
“Shpirti shërohet duke qenë me fëmijët.”
“Edhe duart e lidhura të një personi që ka vullnet për punë mund të bëjnë gjëra të mëdha.”
“E bukura do të shpëtojë botën.”
“Disa njerëz flasin për mizori kafshërore dhe kjo është një padrejtësi dhe ofendim për kafshët; një kafshë nuk mund të jetë aq mizore sa një njeri, aq artistikisht mizore.”
“Të rriturit nuk e dinë se një fëmijë mund të japë këshilla jashtëzakonisht të vlefshme edhe për çështje nga më të vështirat.”
“Mos e mbush memorien me të gjitha herët që u ndjeve i ofenduar, sepse mund të mos të të mbetet vend për të gjitha momentet e mrekullueshme që ke përjetuar.”
“Një njeri që di të përqafojë dikë është një njeri i mirë.”
Sot në komunën e Malishevës, janë hapur të gjitha shkollat, përkatësisht klasat e nënta, e po ashtu është hapur edhe çerdhja.
Kjo është bërë e ditur nga drejtori i Drejtorisë për Arsim dhe Edukim, Blerim Thaçi, i cili edhe i ka vizituar disa nga shkollat, për të parë nga afër procesin e hapjes së shkollave për klasat nënta, për parapërgatitjet për testin e arritshmërisë.
Sipas Thaçi, komuna i ka marrë të gjitha masat e sigurisë në raport me pandeminë COVID-19, me qëllim të mbrojtjes së shëndetit të nxënësve dhe mësimdhënësve.
“Kemi bërë dezinfektimin e shkollave dhe të çerdhes, e po ashtu, kemi pajisur nxënësit me maska, si dhe të gjitha shkollat janë pajisur me dezinfektues për duar”, tha drejtori Thaçi.
Zyrtarët e drejtorisë së arsimit, e kanë vizuar edhe çerdhen, e cila gjithashtu është hapur sot, pasi janë krijuar kushte për hapjen e saj dhe numri i fëmijëve në çerdhe ishte i konsiderueshëm.
Paraprakisht, drejtori i Drejtorisë për Arsim dhe Edukim, Blerim Thaçi, së bashku me zyrtarët e drejtorisë kanë zhvilluar një takim me komandantin e stacionit policor në Malishevës, kapitenin Azem Krasniqi dhe zyrtarët tjetër përgjegjës policor, me të cilët kanë biseduar për bashkëpunimin në mes të dy institucioneve për hapjen e shkollave dhe zbatimin e masave mbrojtëse në raport me COVID-19, si dhe për mbarëvajtjen e mësimit.
Një vepër e artistit britanik, Banksy, që ishte vjedhur në vitin e kaluar nga salla e muzikës në Bataclan të Parisit është gjetur nga policia në Italinë qendrore.
Vepra, që paraqiste një grua të re të pikëlluar, ishte pikturuar në nderim të viktimave të sulmit terrorist në këtë sallë më 2015, shkruan BBC.
Ishte prerë dhe hequr në njërën prej dyerve emergjente të Bataclanit, transmeton KOHA.
Sipas raportimeve nga La Repubblica kjo vepër është gjetur në një fermë në regjionin Abruzzo.
Avokati i distriktit të qytetit italian L’Aquila, Michele Renzo, ka treguar se si është gjetur vepra.
“Ajo ishte e mundur të gjendej pas hetimeve të kryera nga prokurori i distriktit në bashkëpunim me policinë dhe gjyqësorin francez”, ka thënë Renzo.
Murali ishte vjedhur në janarin e vitit 2019.
Pasi ishte vjedhur, Bataclan, kishte shkruar në një postim në Twitter se, “sot jemi thellësisht të indinjuar. Vepra e Banksyt, një simbol i memories që na përkiste të gjithëve – vendasve, parisienëve, qytetarëve të botës – ishte vjedhur nga ne”.
Pritet të mbahet një konferencë për media ku do të japin detaje të tjera se si është gjetur ky grafit i Banksyt.
Në sulmin terrorist në Bataclan të kryer në nëntor të vitit 2015 kishin mbetur të vdekur 90 persona gjatë një koncerti të rok grupit ‘Eagles Of Death Metal’.
Në shenjë kujtimi me rastin e 10 vjetorit të ndarjes nga jeta të aktorit të njohur Bekim Fehmiut, DokuFest shfaq filmin “Mbledhësit e Puplave”, shkruan KultPlus
Kjo ngjarje do të organizohet në bashkëpunim me Komunën e Prizrenit, është pa pagesë si dhe konfrom rregullave për distancim social, thuhet në njoftimin e tyre në Facebook.
Këtu keni njoftimin e plotë:
“Kemi kënaqësinë t’ju njoftojmë se me rastin e 10 vjetorit të ndarjes nga jeta e aktorit të njohur të filmit dhe teatrit Bekim Fehmiu, do të shfaqim filmin e Aleksandar Petrovic ‘Mbledhësit e Puplave’ fitues i çmimit Grand Prix në festivalin Cannes, 1967.
Me Bekim Fehmiun si protagonistin kryesor, filmi shpalos tensionet e një komuniteti rom ku një shitës lokal i puplave dashurohet me një vajzë shumë më të re në moshë. ‘Mbledhësit e Puplave’ do shfaqet të hënën me 15 qershor në KEJ, përballë lidhjes së Prizrenit duke filluar nga ora 7 e mbrëmjes.
Ceremonia do të nisë me hedhjen e luleve në Lumbardhin e Prizrenit – si shenjë nderimi ndaj figurës së aktorit të shquar i cili la gjurmë të përjetshme në kinematografinë vendore dhe botërore – dhe do të pasohet nga aktori Xhevdet Doda i cili do të lexojë disa fragmente nga libri ‘E shkëlqyeshme dhe e tmerrshme’ i Bekim Fehmiut.
Ngjarja organizohet në bashkëpunim me Komunën e Prizrenit, ofrohet pa pagesë dhe do zhvillohet konform rregullave të distancimit social”.
Përditshmërisë sonë të vogël klaustrofobike, në të cilën patologjitë dhe defektet janë shndërruar në vlera, i është shtuar edhe lufta ndaj njerëzve të paktë parimorë, që sulmohen brutalisht dhe ndiqen verbërisht nga krerët e institucioneve.
Më e bukura nga të tëra zhgënjimet në RKS-në e pavarur, është shuarja e idealistëve nga politika shqiptare. Servimi i idealistëve dhe parimorëve në ushqim për intriga, pabesi, amoralitet, është shndërruar në domosdo për krekrët e institucioneve dhe argëtim për qytetarët, tani më.
****
Klasa politike shqiptare është e falementuar nga morali dhe parimet. Edhe pse e përcarë, e ndërurryer dhe e armiqësuar skjashmërisht me njëra tjetrën, njëmendësia politike shqiptare së fundmi është bashkuar me një qëllim, të luftojë emrat e paktë të përvetshëm parimorë, me qëllim diskreditimin e personaliteteve të tyre.
Brutaliteti me të cilin emrat e përvetshëm që forcërisht mbrojnë parimet, luftohen si nga partia amë ashtu edhe nga krerët e institucioneve shtetërore, është e frikshme. Zhdukja e parimeve morale, për t’u zëvendësuar nga interesat politike, është shndërruar në luftë të kobshme.
Shembulli që klasa politike me këto veprime dërgon në popull, është trishtuese. Të kërkosh nga individi të heqë dorë vullnetarisht nga parimet, është sikur t’i kërkosh individit të c’bëjë personalitetin e tij.
Klasa politike po e mëson popullin se si të devijojë nga parimet bazike njerëzore, që të manipulohet, të shitet, të humbas parimet, të humbas vlerat, të humbas dinjitetin, të humbas moralin. Politikanët shqiptarë në RKS, as pendesë as turp nuk provojnë prej kohësh.
****
Kryetari i vendit, duhet të jetë figurë unifikuese, thuhet në Kushetutën e Kosovës. Kryetari i shtetit në të cilin rroj, një i paditur i certifikuar, mirret profesionalisht me thashethëme, me shpifje nën brez dhe me intriga primitive, për ta diskerdituar oponentët politikë me parime. Është poshtruese për qytetarin të dëgjojë të tillë niveli edukate, dijeje dhe intrige nga Kryetari i vendit.
Dëshira e frikshme për ta shuar njeriun me parime, ashtu sic i shuan idealistët, është shembull i trishtë se si vendi gradualisht por sigurt, po shkon drejt c’bërjes së lirisë së shprehjes dhe vendosjes së totalitarizmit.
Frika më e madhe, ngelet moskundërshtimi i instalimit të totalitarizmit. Ndërsa ankthi kombëtar, ngelet shndërrimi i ndërmarrjeve të frikshme dhe shuarja e vlerave njerëzore në argëtim.
Devalvimi i dinjitetit politik dhe njerëzor në këtë vend, ka arritur shkallë të lartë trishtimi.
“Njeriu në përgjithësi gjykon më shumë nga shqisa e të pamurit se sa nga ajo e prekjes, sepse të gjithë mund të shohin por pak mund të testojnë nga ndjenjat. Të gjithë e shohin ata që paraqitesh se je, por pak e dijn atë që vërtetë je; dhe ata pak nuk guxojnë të mbajnë qëndrim kundër opinionit të shumicës.”
– Khaled Hosseini, “Gjuetari i balonave”
“Jam shumë e frikësuar sepse jam shumë e lumtur. Një lumturi e tillë është shumë e frikshme. Ata ta lejojnë këtë lloj lumturie vetëm kur janë duke e përgatitur të marrin diçka prej teje.”
– Friedrich Nietzsche, “Perëndimi i idhujve”
“Liria është vullneti për të qenë përgjegjës për veten.”
“Koncepti im për lirinë – Vlera e një gjëje nganjëherë nuk qëndron tek ajo përmes së cilës dikush e arrin atë, por në atë që dikush jep për të – ajo që na kushton neve. Institucionet liberale pushojnë së qenuri liberale në momentin që ato realizohen: pas kësaj, nuk ka asgjë më të keqe dhe nuk ka asnjë lëndues më të madh të lirisë se sa institucionet liberale.”
“Nëse dëshiron të përpiqesh për paqe të shpirtit dhe kënaqësi, atëherë beso; nëse dëshiron të jesh një përkrahës i së vërtetës, atëherë pyet.”
– Friedrich Nietzsche, “Kështu foli Zarathustra
“Po ju përgjërohem, o vëllezër, qëndrojini besnik tokës, e mos u besoni atyre që ju flasin për pritshmëri pastokësore! Janë helmatisës, të vetëdijshëm ose jo; janë përçmues të jetës, njerëz në prag të vdekjes, të helmuar edhe vetë nga vetvetja; toka është e lodhur prej tyre. Oh, sikur të zhduken përgjithmonë!”
“Kështu më tha një ditë djalli: “Edhe Zoti e ka ferrin e tij, domethënë është dashuria e vet për njerëzit.
E kam dëgjuar rishtazi shqiptimin e këtyre fjalëve: “Zoti vdiq; e vrau mëshirimi i tij për njerëzit.”
Në 142 – vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, përmes organizimit online në kuadër të Edicionit VII të manifestimit kulturor “Lidhja na bashkon”, Shoqata për kulturë dhe art “Tradita” nga Tetova e ka përkujtuar At Gjergj Fishtën.
Me këtë rast, kryetari i shoqatës “Tradita”, Selam Sulejmani tha se këtë edicion të shtatin me radhë, në 80 – Vjetorin e ndarjes nga jeta, e përkujtojmë, poetin, shkrimtarin, përkthyesin, publicistin, kryetarin e Komisionit për hartimin e Alfabetit të gjuhës shqipe në Kongresin e Manastirit – At Gjergj Fishtën. Në kuadër të programit të manifestimit profesor Xhelal Zejneli e paraqiti referatin special kushtuar jetës dhe veprës së “Homerit” shqiptar, që u formua në periudhën e Rilindjes sonë kombëtare.
“Ati françeskan Gjergj Fishta(1871-1940), është poet, dramaturg, prozator, estet, publicist, pedagog, klerik i lartë, politikan. Drejtoi për një kohë të gjatë shtypin e urdhrit françeskan dhe veprimtarinë kulturore dhe arsimore të këtij urdhri. Është një ndër figurat më të mëdha të letërsisë shqiptare të gjysmës së parë të shekullit XX. Deri në Luftën e Dytë Botërore u ngrit si poet kombëtar i Shqipërisë, ndërsa pas vitit 1944 ra në harresë që zgjati 46 vjet me radhë. Lindi më 23 tetor 1871, në fshatin Fishtë të Zadrimës, ku dhe u pagëzua nga misionari françeskan dhe poeti Leonardo de Martino(1830-1923). Ndoqi shkollat françeskane në Troshan dhe Shkodër. Që fëmijë u ndikua nga De Martino dhe nga misionari boshnjak Lovro Mihaçeviq, i cili i ushqeu dashurinë për letërsinë. Më 1886, kur ishte 15 vjeç, u dërgua nga françeskanët në Bosnjë – në Sutjeskë, Livno dhe Kreshevë ku studioi teologji, filozofi dhe gjuhë të huaja, sidomos latinishten, italishten dhe kroatishten. Me një fjalë, ai përgatitej për karrierë ekleziastike dhe letrare. Atje ra në kontakt me shkrimtarin boshnjak Gërga Martiq (1822-1905) dhe me poetin kroat Silvije Strahimir Kranjçeviq (1865-1908), të cilët i zgjuan talentin letrar. Fishta u frymëzua edhe nga shkrimet e e shkrimtarit të hershëm françeskan Andrija Kaçiq-Mioshiq (1704-1760), poet dhe publicist dalmat i periudhës së iluminizmit, po ashtu edhe nga veprat e poetit kroat Ivan Mazhuraniq (1814-1890), autor i poemës epike Vdekja e Smail Aga Çengiqit (Smrt Smail-age Čengića). Fishta njihte edhe krijimet letrare të poetit dhe princit malazez Petar Petroviq Njegosh (1813-1851), autor i poemës epike Kurora e maleve (Gorski vijenac, 1847) në të cilën flitet për qëndresën e Malit të Zi kundër turqve dhe që konsiderohet si epos kombëtar i malazezëve” – theksoi Xhelal Zejneli.
Ai më tej shtoi se Fishta më 1894 u shugurua prift dhe u pranua në urdhrin françeskan. Po atë vit u kthye në Shqipëri dhe filloi punën si mësues në kolegjin françeskan në Troshan e më pas si famullitar në fshatin Gomsiqe.
“Më 1899 bashkëpunoi me abatin e Mirditës Preng Doçin(1846-1917), me prozatorin dhe priftin Dom Ndoc Nikajn(1864-1951) dhe me folkloristin Pashko Bardhin(1870-1948) për të themeluar shoqërinë letrare Bashkimi të Shkodrës, e cila i hyri punës për zgjidhjen e çështjes së alfabetit të shqipes.
Në këtë kohë Fishta ishte bërë figurë udhëheqëse e jetës kulturore e publike në Shqipëri, e sidomos në Shkodër. Më 1902 u emërua drejtor i shkollës françeskane në qarkun e Shkodrës. Zëvendësoi italishten me shqipen, për herë të parë si gjuhë në shkollë. Kjo masë ndikoi për t’i dhënë fund mbisundimit kulturor italian ndër katolikët e Shqipërisë së veriut dhe të rinjve shqiptarë që studionin në këto shkolla, u ushqeu një ndjenjë identiteti kombëtar. Më 1908 mori pjesë në Kongresin e Manastirit si përfaqësues i shoqërisë letrare Bashkimi. Fishta u zgjodh nga Kongresi për të kryesuar komisionin prej 11 delegatësh, që do të përcaktonte variantin më të mirë të alfabeteve të propozuara. Në tetor 1913, themeloi të përmuajshmen françeskane Hylli i Dritës, e cila iu kushtua letërsisë, politikës, folklorit dhe historisë. Kjo revistë doli deri në vitin 1944, me ndërprerje në vitet 1915-1920 si dhe në vitet 1925-1929, kur Ahmet Zogu kishte vendosur censurë. Revista ndihmoi për zhvillimin e kulturës së veriut, ashtu si revista Albania e Faik Konicës(1875-1942) në Bruksel dhe në Londër, që kishte ndihmuar për afirmimin e kulturës mbarëshqiptare, përfshi edhe atë të jugut. Në vitet 1916-1918 Fishta botoi në Shkodër gazetën Posta e Shqypniës, një gazetë politike dhe kulturore e subvencionuar nga Austro-Hungaria në kuadër të Kultusprotektorat-it”- deklaroi ndër të tjera Xhelal Zejneli.
Fishta është autor i 37 botimeve letrare, por emri i tij është i lidhur me një nga krijimet më mahnitëse të letërsisë shqiptare – Lahutën e malcís, Shkodër 1937. Është një poemë epiko-historike me 15.613 vargje që vë në qendër luftën për pavarësi, e në veçanti, ngjarjet e historisë së Shqipërisë së veriut të viteve 1858-1913. Kjo kryevepër letrare ishte shkruar midis viteve 1902-1909. Pastaj u ripunua nga autori gjatë një periudhe 30-vjeçare. Konsiderohet si e para ndihmesë në gjuhën shqipe për letërsinë botërore.
Në panoramën kulturore të veprimtarisë së shoqatës “Tradita”, janë përkujtuar emra të spikatur poetësh, shkrimtarësh, publicistësh, përkthyesish, patriotësh të lëvizjes dhe rezistencës shqiptare, si: Ismail Kadare, Fan Noli, Luigj Gurakuqi, Faik Konica, Lasgush Poradeci, Murat Isaku, Mehmet Gega, Adem Demaçi, Rafi Halili, Rahim Neziri, Ali Vishko, e shumë te tjerë.
