Henrik Johan Ibsen ishte një dramaturg norvegjez dhe drejtor teatri.
Si një nga themeluesit e modernizmit në teatër, Ibsen shpesh quhet “babai i realizmit” dhe një nga dramaturgët më me ndikim të kohës së tij.
Për kënaqësinë e lexuesve tanë kemi sjellë një përzgjedhje të thënieve më të bukura të tij:
“Asnjëherë nuk duhet të vishni pantallonat tuaja më të mira kur dilni për të luftuar për lirinë dhe të vërtetën.”
“Eshtë shenja e shpirtit të rebelimit të kërkosh lumturi në këtë jetë.”
“Mendoj se ju nuk do të kundërshtoni faktin se për momentin njerëzit budallenj janë në një shumicë absolutisht dërrmuese në të gjithë botën.”
“E shihni, çështja është se njeriu më i fortë në botë është ai që qëndron më i vetëm.”
“Ti nuk me ke dashur kurre. Ju keni menduar vetëm se është e këndshme të jesh i dashuruar me mua.”
“Një mijë fjalë nuk lënë të njëjtën përshtypje të thellë si një vepër e vetme.”
“E shihni, ka disa njerëz që dikush i do dhe të tjerë me të cilët ndoshta do të preferonte të ishte me ta.”
“Unë duhet të vendos se kush ka të drejtë – shoqëria apo unë.”
“Burrat më të fortë janë më të vetmuarit.”
“Unë besoj se para çdo gjëje jam një qenie njerëzore e arsyeshme, ashtu si ju-ose, në çdo rast, që duhet të përpiqem dhe të bëhem një.”
“Paraja mund të jetë lëvozhga e shumë gjërave, por jo thelbi. Ju sjell ushqim, por jo oreks; mjekim, por jo shëndet; njohje, por jo miq; shërbëtorë, por jo besnikëri; ditë gëzimi, por jo paqe apo lumturi.”
“Nuk është vetëm ajo që kemi trashëguar nga babai dhe nëna jonë që ecën në ne. Janë të gjitha llojet e ideve të vdekura, dhe besimet e vjetra pa jetë, e kështu me radhë. Ato nuk kanë vitalitet, por na ngjiten të gjithë njësoj, dhe ne nuk mund t’i heqim qafe.”
“Opinioni publik është një gjë jashtëzakonisht e ndryshueshme.”
“Me mua mund të ishe një person tjetër.”
“Armiku më i rrezikshëm i së vërtetës dhe lirisë mes nesh është shumica kompakte.”
“Kafazoni një shqiponjë dhe do të kafshojë telat, qofshin ato hekuri ose ari.”
“Është çlirim të dish se një akt guximi spontan është ende i mundur në këtë botë. Një akt që ka diçka të bukurisë së pakushtëzuar.”
“Jeta e një personi është një çmimi i rëndë për të paguar që lindëm.”
“Unë jam në revoltë kundër gënjeshtrës shekullore se shumica ka gjithmonë të drejtë.”
“Ka kaq shumë gënjeshtra si në shtëpi ashtu edhe në shkollë. Në shtëpi nuk duhet të flasësh, dhe në shkollë duhet të qëndrojmë dhe t’u themi gënjeshtra fëmijëve.”
“Unë do të rrezikoj gjithçka së bashku me ty.”
“Ka njerëz që i do dhe të tjerë me të cilët të pëlqen të flasësh.”
“Mos më thuaj që hëna po shkëlqen; më trego dritë që shkëlqen në xhamin e thyer.”
“Kushdo që e ka shitur veten për dikë tjetër nuk do ta bëjë përsëri.”
“Njerëzit duan vetëm revolucione të veçanta, në ato të jashtme, në politikë, etj. Por kjo është vetëm ngatërrim. Ajo për të cilën vërtet kërkohet është një revolucion i mendjes njerëzore.”
“Çdo gjë që prek duket se është e destinuar të kthehet në diçka të poshtër dhe farsë.”
“Idhulli i Autoritetit duhet të thyhet në këtë qytet.”
“Shumica gabon gjithmonë; pakica ka rrallë të drejtë.”
“Janë humbjet e vogla në jetë që e prenë zemrën.”
“Burrat janë personazhe qesharakë, ata gjithmonë duhet të kenë diçka për t’i habitur.”
“Ti ke bërë një vend bosh brenda meje; dhe duhet të përpiqem ta mbush me diçka – me diçka që është paksa si dashuria.”
“Mendova se e kuptove se ku e kisha humbur atë që ti e quaje zemrën time në atë kohë.”
“Sado i mjerë të ndihem, dua të zgjas agoninë sa më gjatë që të jetë e mundur. Të gjithë pacientët e mi janë të tillë. Dhe kështu janë ata që janë të sëmurë moralë ..”
“Zot i mirë, njerëzit nuk bëjnë gjëra të tilla!”/ KultPlus.com
Shkolla “Melody” që gjendet në Prishtinë, është vendi i duhur për zhvillimin e talentëve në muzikë, art dhe balet, ka mbushur 5 vite që nga themelimi i saj.
Për 5-vjetorin e punës së pandalshme në këtë shkollë, është organizuar një program festiv, që ka filluar me një performancë nga balerinat e vogla, të cilat dhuruan një shfaqje të jashtëzakonshme për prindërit e tyre, mësuesit e të gjithë të pranishmit.
Shkolla “Melody”, tashmë 5 vite pas ditës së parë të punës së tyre, falë përkushtimit të stafit të shkollës, vazhdon të mbetet pike referimi për të gjithë fëmijët që dëshirojnë të zhvillojnë talendin e tyre në solokëndim, instrumente muzikore dhe balet klasik.
Drejtoresha e shkollës, Yllka Shyti u shpreh se përkushtimi dhe profesionalizmi i stafit ndaj nxënësve bëhet edhe më i qëndrueshëm kur ata janë të frymëzuar që të vazhdojnë shkollimin muzikor dhe se sukseset e shumta ndërkombëtare gjatë këtyre viteve janë dëshmi e suksesit.
“Ky përkushtim dhe profezionalizëm bëhet më i qëndrueshëm kur nxënësit tonë janë të frymëzuar që të vazhdojnë shkollimin muzikor. Puna e palodhur dhe serioze e mësimdhënësve të shkollës Melody ka kontribuar në rritjen dhe zhvillimin artistic të gjithë nxënësve tone. Sukseset e shumta ndërkombëtare për gjatë këtyre viteve janë dëshmi e suksesit të përbashkët”, u shpreh drejtoresha Shyti.
Tutje, ajo thekosi se janë mirënjohës për kontributin e mësimdhënësve, se besojnë se arti është krijuar që të ndahet me të tjerët dhe se për këtë arsye do të vazhdojnë të sjellin organizime të veçanta.
“Për festën e përvjetorit tonë me kënaqësi kemi përgatit shumë koncerte dhe shfaqje të veçanta. Festimet e 5 vjetorit të shkollës i filluam me balerinat tona të bukura. Në hapësirën e teatrit “Faruk Begolli” u zhvillua një ngjarje shumë interesante me temën “Magjia e Natyres: Shtriga dhe Zanat”, e cila u mirëprit dhe u duartrokit nga publiku”, shtoi ajo.
Ndërkaq, mësuesja e baletit në këtë shkollë, Aulonë Nuhiu, tha se shfaqja “Magjia e natyrës”, është një shfaqje klasike me një ngjarje shumë të bukur dhe se e veçanta e shfaqjes ishte se është hera e parë që kanë vendosur të punojnë me një temë të caktuar bashkë me nxënëset.
“Jam jashtëzakonisht e kënaqur me rezultatin dhe arritjen e balerinave të vogla, këtë e treguan edhe duartrokitjet e shumta të publikut në fund të shfaqjes, gjithashtu më vjen mirë që secila balerinë arriti të prezantoj në skenë rolin e saj në mënyrën më të mirë të mundshme. Kënaqësi e madhe të punoj me ballerina të vogla kaq të talentuara”, u shpreh Nuhiu.
Kurse, Rudina Sojeva e cila është asistente e mësueses Nuhiu, tha se shfaqja “Magjia e Natyrës” ka vërtetuar se baleti mund të flase nëpërmjet çdo lëvizje krahu e dore, dhe se është shumëe kënaqur me paraqitjen e mrekullueshme të vajzave tona, që kanë dëshmuar punën dhe disiplinën./KultPlus.com
26 deputetë të kryesuar nga Luigj Gurakuqi, kreu i opozitës dhe peshkopi Fan Noli, nuk e donin Tiranën por Shkodrën si kryeqytetin e tyre.
Ky fakt interesant vjen nga Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave e cila ruan dokumente që vërtetojnë sa më sipër, shkruar edhe në mediet ndërkombëtare më 23 maj të vitit 1924, pra 100 vjet më parë.
Shkodra u kishte bërë ballë pushtuesve për një kohë të gjatë, e po ashtu kishte dëshmuar se ndonëse ishin përpjekur të përçanin shqiptarët për shkak të ndryshimeve në besimin fetar, popullsia e Shkodrës kishte rrëfyer kurdoherë se feja e shqiptarit ishte shqiptaria dhe se bashkëjetesa dhe unifikimi kishin më tepër vlerë.
Në këtë këndvështrim, idea që Shkodra të shpallej kryeqytet, u artikulua edhe në mbledhjet e bëra nga organizatorët e kryengritjes. Kushti ishte që pas fitores, të kërkohej që Shkodra të ishte kryeqyteti i vendit./atsh/KultPlus.com
Henrik Ibsen është lindur më 20 mars 1828, në Skien, Norvegji. Në vitin 1862, ai u internua në Itali, ku ai shkroi tragjedinë Marka. Në 1868, Ibsen u transferua në Gjermani, ku ai shkroi një nga veprat e tij më të famshme, Shtëpi kukulle. Në vitin 1890, ai shkroi Hedda Gabler, duke krijuar një nga personazhet më famëkeq te teatrit. Nga 1891, Ibsen ishte kthyer në Norvegji ne një hero letrar. Ai vdiq më 23 maj 1906, në Oslo, Norvegji.
Qe fëmijë, Henrik Ibsen ka treguar pak shenja e gjeniut teatror. Ai u rrit në qytetin e vogël norvegjez bregdetar të Skien. Babai i tij ishte një tregtar i suksesshëm dhe nëna e tij pikturonte, luante në piano dhe shkonte në teatër. Vetë Ibsen shprehi interesin për t’u bërë një artist. Familja ishte në varfëri kur Ibsen ishte 8 vjec për shkak të problemeve me biznesin e babait të tij. Në moshen 15 vjecare, Ibsen ndal shkollën dhe shkoi për të punuar. Ai fitoi një pozicion si një nxënës në një farmaci në Grimstad. Ibsen ka punuar atje për gjashtë vjet, duke përdorur kohën e tij të kufizuar të lirë për të shkruar poezi. Në vitin 1849, ai shkroi dramen e tij të parë Catilina, një dramë e shkruar në vargun model sipas një prej ndikimeve të tij të madh, William Shakespeare.Ibsen u zhvendos në Christiania (i njohur më vonë si Oslo) në vitin 1850 për t’u përgatitur për provimet universitare për të studiuar në Universitetin e Christiania.
Ibsen la Norvegjinë në vitin 1862 dhe u vendos në Itali për një kohë. Atje ai shkroi Brand, një tragjedi me pesë akte në lidhje me një klerik. Dy vjet më vonë, Ibsen krijuar një nga kryeveprat e tij, Peer Gynt. Një veper moderne e bazuar në heronjte greke të së kaluarës, Në 1868, Ibsen u zhvendos në Gjermani. Gjatë kohës së tij atje, ai e vendosi dramën e tij shoqërore Shtyllat e Shoqërisë ne skene në Mynih. Shfaqja ndihmoi të fillojë karrierën e tij dhe u pasua shpejt me një nga veprat e tij më të famshme, Shtëpi kukulle. Rreth kësaj kohe, ai u kthye në Romë. Vepra e tij e ardhshme, Ghosts 1881 nxiti edhe më shumë polemika duke trajtuar tema të tilla si incesti dhe sëmundje veneriane. Disa vjet më vonë, Ibsen u kthye në Gjermani, ku ai shkroi një nga veprat e tij më të famshme. Me Hedda Gabler (1890), Ibsen krijoi një nga personazhet më të njohur të teatrit. Hedda, vajza e një gjeneralit, është një e sapomartuar e cila e urren burrin e saj, por ende ate e shkatërron një ish dashuri. Personazhi u quajt Hamlet femra, sipas figures me te famshme tragjike Shekspirit.Në vitin 1891, Ibsen kthye në Norvegji si një hero letrare.
Në 1900, Ibsen kishte një seri të strokes që lanë atë të paaftë për të shkruar. Ai arriti të jetojë edhe për disa vite, por ai nuk ishte plotësisht i pranishëm gjatë kësaj kohe. Ibsen vdiq më 23 maj 1906. Fjalët e tij të fundit ishin Për të kundërtën! në norvegjisht. Konsiderohet si një titan letrare. Peer Gynt, Shtëpi kukulle dhe Hedda Gabler janë luhen gjerësisht edhe sot.
Ndryshe nga shumë shkrimtarë dhe poetë të tjerë, Ibsen kishte një martesë të gjatë dhe të lumtur me Suzannah Daae THORESEN. Çifti martohet në vitin 1858 dhe mirëpret fëmijën e tyre te vetëm, birin Sigurd, vitin e ardhshëm. Ibsen gjithashtu kishte një djalë nga një marrëdhënie të mëparshme. Ai kishte lindur një fëmijë me një çupë në 1846 duke punuar si një nxënës. Ndërsa ai u siguroi përkrahje financiare, kurrë nuk e takoi djalin.
Ibseni krijoi drama te llojeve te ndryshme:
Romantike: Pretendentet per fronin, Katilina, Zonja Ingra e Ostrolit
Realiste: Shtepia e kukulles, Armiku i popullit, Shtyllat e shoqerise
Simboliste: Rosa e eger, Hijet, Hedda Gabler
Filozofike: Brand, Per Gynt.
Stili i autorit
Nje nder veprat me te njohura te shkrimtarit norvegjez, Henrik Ibsen eshte padyshim Shtepi kukulle. Ne kete veper trajtohet nje teme shume e mprehte dhe njekohesisht shume delicate, ajo e marredhenieve familjare ne familjen Helmer. Aty duket qarte qe dashuria eshte dhe do te mbetet vetem nje e drejte e shkruar ne leter, por qe eshte shume e veshtire te realizohet ne nje rend shoqeror qe ka per baze kapitalin. Ne shtjellimin e subjektit te kesaj drame familjare Ibsen perdor me mjeshteri te rradhe artistike nje stil unik, te thelle e depertues ne brendine e botes se personazheve. Ai niset me bindje ne trajtimin e njekohshem ted y aneve kundershtuese te realitetit familjar, ne marredheniet bashkeshortore, ne hipokrizine e ketyre marredhenieve qe asnjehere nuk mund te jene te sinqerta ne nje shoqeri meskine, te kalbur e te korruptuar. Edhe pse ne dukje kjo familje ka marredhenie te mira ku mbizoteron paqja e mirekuptimi, ne fakt bazat e kesaj familjeje jane kalbur dhe cdo gje eshte fasade, hipokrizi. Zonja Helmer perpiqet te jete e lumtur me familjen e saj te enderruar, por idealja e ketyre endrrave eshte shume larg pasi ajo vte, krejt natyrshem e fut veten ne nje batak te pakutimte qe shemb cdo gje, dhe vete lumturine e saj. Menyra se si Ibsen e portretizon Noren, personazhin qendror te vepres ka perdorur nje stil I cili ben qe lexuesi, spektatori te jene vazhdimisht dyshues, te kene besim te lekundur tek sjelljet e pazakonta e disa raste dhe dramatike te personazheve. Dashuria e Nores per familjen, bashkeshortin dhe femijet duket si marredhenie e shtirur, jo e sinqerte e per me teper e mbuluar nga hije dyshimi. Hyrja ne borxh e saj gjoja ne te mire te te shoqit, falsifikimi I kambialeve jane padyshim nje tregues tjeter se keto marredhenie nuk jane ndertuar mbi baza te shendosha, port e fshehta dhe genjeshtra.
Shkrimtari zbulon hapur ne karakterin e personazheve te tij se poshtersia, genjeshtra, hileja jane burim I imoralitetit te nje shoqerie te tere e jo vetem I personazheve te vecante. Edukata e rendomte qe u percillet femijeve nga prinderit eshte nje dhuarte e ulet, e demshme e nenave te keqija, te cilat duke u nisur gjoja nga hijshia apo pastertia e tyre morale ndikojne negativisht ne edukimin e femijeve. Tek tipizimi I figures se te atit Helmer, perseri Ibseni me nje metode pershkruese elegante paraqet dukshem karakterin dhe pendimin e njeriut parimor, reagimin e menjehershem ndaj pabesise dhe genjeshtres duke bere qe krenaria e Nores te humbase aq shpejt dhe pendesa, ndjenja e fajita te mbuloje krejt qenien e saj. tani nuk ka me iluzione e shpresime pa vlere. Nora e kupton se ajo nuk eshte asgje vecse nje grua mendjelehte, nje injorante dhe nene e rrezikshme. Te gjitha vlerat e saj tashme ishin tkurrur aq shume sa ajo s’kishte me personalitet ne familje, ajo s’ishte vecse nje kukull Brenda ne familjes. Ajo ishte kthyr ne nje loder dhe nuk ka force e as te drejte morale te dale para burrit dhe femijeve te saj. Ajo largohet me bindjen per te mos u kthyer me derisa te fitoje pergjegjesine mbi vete si nene dhe bashkeshorte.
Krijimtaria e Henrik Ibsenit ka luajtur nje rol shumë të madh në zhvillimin e dramaturgjisë dhe të teatrit europian në pjesën e fundit të shekullit XIX. Ai ka qenë dramaturgu më i madh i Europës Perëndimore në fund të këtij shekulli,duke pasqyruar më mirë se kushdo tjetër traditat realiste në dramaturgji. Bazat demokratike të krijimtarisë së Ibsenit spjegojnë kushtet shoqërore në të cilat zhvillohen heronjtë e tij, tregojnë rrënjët historike “të karakterit dhe të shpirtit të inisiativës”, që janë tipare të rëndësishme për shumë personazhe të dramave të tij – për patrioten e flaktë zonjën Ingra të Ostrogotit, për mbretin Gokon, për Brandin e pamposhtur, për Norën e ndershme dhe kryengritëse, për doktor Stokmanin,njeri i guximshëm dhe i patronditur,për zonjën Alving,e cila di të gjejë në veten e saj forcat e nevojshme për t’u ngritur mbi moralin e kohës,mbi iluzionet dhe gënjeshtrat që kanë sunduar për vite me rradhë në jetën e saj.
Henrik Ibsen lindi më 20 mars 1828 në një qytet të vogël bregdetar,në Skien,në familjen e një armatori dhe tregtari të dëgjuar.Por më 1836 i ati ra ekonomikisht.Prej 1844 deri më 1850 Ibsenit iu desh të punoje si ndihmës farmacist në qytetin Grimmstad.Po në këto vite fillon edhe aktiviteti i tij letrar. Veprimtaria e Ibsenit u zhvillua dhe u poq nën përshtypjet e ngjarjeve revolucionare të viteve 1848-1849 dhe të lëvizjes kombëtare çlirimtare norvegjeze.
Më 1849 shkroi dramën e parë, “Katilinën”,ku gjejnë shprehje ndjenjat e tij kryengritëse.Gjatë viteve që erdhën më pas, ai shkroi vepra kryesisht të frymëzuara nga e kaluara e atdheut dhe nga folklori. Prej vitit 1851 deri më 1857,punoi si udhëheqës letrar dhe regjizor në teatrin kombëtar të Begenit,ndërsa më 1858 vajti në kryeqytet,në Kristiana (sot Oslo) dhe punoi si drejtonjës i teatrit kombëtar norvegjez.Puna si regjizor i dha mundësi të njihet me ligjet e skenës dhe të zotërojë me përsosmëri teknikën e dramaturgjisë. / KultPlus.com
Kontestimi më i mirë i formimit të individit si njësi dhe i shoqërisë si bashkësi, është gjuha dhe historia. Ato e bëjnë njeriun të shprehet bukur dhe saktë, të artikuloj mendime të vlerëshme dhe të thëna drejt, të jetë i dëshirueshëm në bisedë dhe objektiv në gjykim.
Nga Kiço Mavro*
Ky qëndrim i shkon aq shumë për shtat z. Buxhovi,i cili, në të gjithë rrugëtimin e tij si krijues, gjuhën dhe historinë i ka mbajtur jo vetëm të pandara, por shpesh lexuesi nuk e gjen kollaj se ku ta vendos autorin, te letërsia apo historia.
Jusuf Buxhovi besoj se është unikal në letërsinë dhe historiografinë shqiptare. Letërsia dhe historia për të nuk janë thjeshtë dy faqe të së njëjtës monedhë, por pashmangësishtë ato janë një dhe e vetme, të cilat autori në veprat e tij ka ditur me mjeshtëri ti kaloj secilën në shinat e veta.
Gjuha( kuptojmë dhe futim këtu dhe letërsinë ) si formë e shprehjes së mendimit dhe historia si fakt i zhvillimit kohor, pra letërsia dhe historia te Buxhovi janë plotësuese të njëra-tjetrës, ato udhëtojnë së bashku ,shpeshherë në paqe dhe shpeshherë në përballje, me të vetmin synim që çdo fakt të kthehet në realitet jetësor dhe vetë jeta në kujtesë historike.
“Ne nuk jemi gjë tjetër veçse tërësia e fjalëve që dimë”- thotë një gjuhëtar. Jusuf Buxhovi nuk di vetëm shumë fjalë, të cilat me mjeshtëri artistike i ka hedhur në veprat e shumta letrare, por ai di dhe njeh mirë shumë realitete historike të vendit të tij, duke ngritur me këndvështrimin e vet një vepër monumentale për histpriografinë e Kosovës.
E përbashkëta në krijimtarinë e tij si gazetar, shkrimtar dhe historian është një truall dhe vetëm një, është Kosova. Ajo është vendi ku lindin, marrin formë dhe flasin veprat e autorit. Ai flet për Kosovën e sotme, për atë çfarë po ndodh në kohën e tanishme, kohë të cilën e kishte menduar dhe ëndërruar krejt ndryshe me atë qe po ndodh realisht.
Buxhovi ka shkruar shumë vepra letrare ,nga të cilat, sot do të veçoj romanin “Dushkaja”.
Që në faqet e para të romanit lexuesi e kupton që “Dushkaja” është një roman ndryshe, me një formë të veçantë. Teksti është ndërtuar mbi rrëfimin e një njeriu të dyzuar dhe si një dialog i dy anëve po të të njëjtit njeri. Po kush është ky njeri, ky personazh që dialogon me veten dhe pse?
Romani ka në qendër një burrë të shkuar në moshë, piktor nga profesioni, i cili, tashmë i mbetur dhe i mbyllur në atë “botë të ftohtë e të humbur”, në Dushkajën “e kapluar me thera e murriza”, por që ai “e merrte për skajin e vetëm të virgjër të botës”, flet e kundërshton veten.
Kështu ,një natë fundvjeshte, mes dyshimesh dhe hamendjesh, fillon dialog me Zërin. Kur e dëgjoi për herë të parë Zërin, piktori u përpoq ta gjente mes pikturave të tij në mur, por jo, atë nuk mund ta shikonte, vetëm do ta dëgjonte. Kështu fillon e ndërtohet një situatë e rrafshit psikologjik që gjatë dialogut merr formë kuptimore. Zëri nuk është asgjë tjetër veçse vetja e tij, pjesa e tij kundërshtuese. “Duhet ta pranosh se brenda teje ka qenë një zë pa zë dhe një heshtje me zë…”shprehet personazhi diku.
Pra, dialogët, në të vërtetë janë monologë që realizohen në dy zëra të të njëjtit personazh. Bota e parë dhe e ndjerë nga piktori deri tani, nëpërmjet rrëfimit të dyzuar, kthehet përmbys, është e gabuar sipas Zërit, anës tjetër, kundërshtuese të tij.
Duke bërë një analizë të veprave të tij, piktori ,në fakt analizon historinë dhe ngjarjet kryesore që ka kaluar ai dhe populli i tij. Qendra e botës nuk është tjetër veçse Dushkaja, ”skaji i vetëm i virgjër i botës” Në këtë pafajësi, ligjërimi për Dushkajën nga piktori dhe qëndrimeve kundër nga Zëri fillon dhe ndryshon brenda personazhit edhe Dushkaja, që nga ,”skaji i vetëm i virgjër i botës” bëhet ”skaji i vetëm i virgjër i botës pise” dhe në fund në ”skajin e vetëm të virgjër të botës pise, të kthyer në lapidar të rremë…”
Vërtet Dushkaja nuk del në roman si vend i përcaktuar, por me të rrëfimtari i veprës lidh çdo gjë të tij, prandaj dhe e idealizon atë. Zëri me këndvështrimin e tij e kthen përmbys gjithçka. Ne e kuptojmë se Dushkaja nuk është gjë tjetër veçse një gjetje metaforike që ngërthen brenda saj çdo vend e popull që është sfilitur nga luftërat e gjata e të pafndme, ku në fund fitues dalin maskarenjtë, të poshtrit, vrasësit, tradhëtarët.
Ka çaste që personazhi e vesh me ndjesi të bukura e dashurie Dushkajën, por nuk zgjat kjo ndjesi, sepse nga trysnia që ushtron Zëri e kupton që edhe ”skaji i vetëm i virgjër i botës pise” është “strehë e përhershme e vrasësve”, ajo “është vendi ku jetojnë vrasësit, por edhe të tjerët që paguajnë për të vrarë”.
Në roman mungon veprimi i jashtëm. Kjo nuk e tkurr romanin, përkundrazi, me dialogët mes Piktorit dhe Zërit veprimi hapet sa në kohë aq dhe në hapësirë. Atje është një jetë e tërë me gjithçka përjetoi në rrugëtimin e tij njeriu artist dhe artisi njeri. Gjejmë atje mënyrën se si e ka parë botën personazhi dhe si ngre dyshimin se gjithçka ka besuar deri tani është e rreme, e gënjeshtërt, e pavërtetë. Mjeshtëria e Buxhovit qëndron në faktin se ai tërë këtë dyzim brenda një njeriu e ka dhënë me një zbërthim psikologjik të mrekullueshëm, që të tërheq e nuk të lë ta ndërpresësh leximin. Autori është shprehur “se në këtë libër ka ndërlidhje me historisë dhe pjesës shpirtërore, duke shtuar se nuk mund të ketë histori që nuk ka histori të shpirtit”.
Romani “Dushkaja” është një tablo e qartë brenda kornizës së tranzicionit të Kosovës, vendit ku shkrimtari jeton, por ajo mund të jetë fare mirë dhe e Shqipërisë, nëse sjellim në kujtesë ëndrrat dhe shpresat e shqiptarëve në fillim të viteve nëntëdhjetë për liri dhe demokraci dhe realitetin e ditëve të sotme se sa e çfarë është liria dhe demokracia e fituar.
“Shoqëria jonë sipas mendimit tim e ka dorëzuar lirinë, ua ka dorëzuar atë dhunuesve të lirisë”- thotë shkrimtari në një intervistë.
Ky mendim i tij ma forcon bindjen pse Buxhovi nuk e ndan historinë nga veprat e tij. Për të e tashmja është vetëm një përpunim modern i të shkuarës, “përsëritje e së njëjtës” dhe historia është shndërruar në “Histeri”.
Romani “Dushkaja” është një qëndrim qytetar dhe intelektual i ndërgjegjshëm për gjendjen e njeriut të pasluftës në Kosovë, që e do dhe e çmon shumë lirinë, por po kaq do dhe çmon faktin ta shoh veten të vlerësuar. Këtë situatë Buxhovi e ka dhënë me një ndjesi të lartë artistike.
*(Fjalë të thëna në takimin e autorit me krijuesit sarandiotë më,19.05.2022).
Një nga sekretet më të ruajtura të Evropës, Shqipëria do të bëhet destinacioni i preferuar për udhëtarët në vitin 2024, veçanërisht për ata që kërkojnë një vend të përballueshëm, shkruan Janire Manzanas në revistën spanjolle “OKdiario”.
I mbushur me bukuri natyrore mahnitëse, ky vend ofron një kulturë dhe histori unike, si dhe plazhe që rivalizojnë ato më parajsorët në botë.
Ajo që vërtet e dallon Shqipërinë është statusi i saj si një thesar i paeksploruar në kontinentin evropian, gjë që e bën atë një vend evropian të lirë.
Vizitorët mund të shijojnë një birrë vendase për vetëm 1 euro dhe provojnë menutë e shijshme për 12 euro.
Shqipëria po bëhet një opsion i parezistueshëm për turistet me buxhet të limituar.
Shqipëria është sot një destinacion turistik i përballueshëm dhe tërheqës nëse doni të shijoni pushime të lira dhe pa cenuar cilësinë e përvojës.
Duhet theksuar se në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, çmimet priren të jenë më të larta krahasuar me rajone të tjera të vendit, siç është Riviera piktoreske Shqiptare.
Akomodimi, dhomat në një shtëpi lokale kushtojnë nga 10 deri në 20 euro nata.
Hotelet janë gjithashtu shumë të përballueshme, me opsione që fillojnë nga 25 euro nata.
Kostoja e një pjate kryesore në një restorant lokal është zakonisht midis 5 dhe 10 euro, ndërsa një birrë në një bar mund të kushtojë midis 1 dhe 2 euro.
Çfarë duhet të shihni në Shqipëri? Vendet më interesante
Ju mund të eksploroni të kaluarën e saj përmes muzeve magjepsëse si ”Shtëpia me Gjethe”, ”Bunk’Art 2” ose dhoma e madhe që përshkruan terrorin e regjimit komunist në Muzeun Kombëtar të Historisë, të gjitha këto në Tiranë.
Ju mund të shijoni një banjë relaksuese në burimet e nxehta te Banjat e Benjes, me pamje nga malet, si një nga eksperiencat më të bukura në Shqipëri.
Këto banja termale ndodhen në parkun kombëtar të Bredhit të Hotovës.
Përveç notit, ju mund të vizitoni Urën e Kadiut, një urë mesjetare e ruajtur mirë, e cila përshkon ujërat e bruztë të lumit Langaricë dhe i shton hijeshi mjedisit.
Berati, i vendosur më pak se dy orë larg kryeqytetit të Shqipërisë, është një destinacion i famshëm turistik i njohur nga UNESCO si një sit i Trashëgimisë Botërore.
Me një histori që përfshin më shumë se 2000 vjet, ky qytet përfaqëson një vatër ku shkrihen disa kultura, të dëshmuara nga gjurmë të qytetërimeve të ndryshme.
Ndonëse i mungojnë monumentet e mëdha specifike, Berati qëndron si një muze i madh në ajër të hapur, duke mahnitur turistët me hijeshinë dhe trashëgiminë e pasur historike.
Gjirokastra, e përfshirë në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, shquhet për arkitekturën tradicionale osmane dhe njihet ndryshe si “qyteti i gurtë”.
Ajo konsiderohet si një nga shembujt më të mirë të kësaj arkitekture në Shqipëri.
Me historinë dhe veçantinë e saj, Gjirokastra tërheq vizitorët me trashëgiminë e pasur kulturore dhe unike.
Qyteti grek i Apolonisë së Ilirisë është një sit arkeologjik pranë Fierit, qyteti i dytë më i populluar në Shqipëri.
Ai spikat për tempullin e tij të Artemidës, fasada e të cilit dhe kolonat elegante korintike mbeten ende në këmbë.
Pjesa më e madhe e gjetjeve janë ekspozuar në Manastirin e Shën Mërisë, duke vepruar si një muze plotësues në itinerar dhe duke ofruar një eksperiencë të jashtëzakonshme.
Kruja, e vendosur 30 kilometra larg nga Tirana, është një qytet i domosdoshëm për t’u vizituar në Shqipëri.
E njohur si vendlindja e heroit kombëtar Skënderbeu, ajo magjeps me kështjellën e saj që ofron pamje panoramike të qendrës historike.
Përveç kësaj, ajo ka vende të ndryshme interesante si Teqeja e Dollmës dhe Muzeu i Skënderbeut.
Shqipëria ka një pasuri natyrore të admirueshme, e cila konkurron me vendet fqinje dhe këtë e dëshmon qartë Riviera Shqiptare.
Kjo shtrirje bregdetare prej më shumë se 100 kilometrash ofron një koleksion plazhesh me bukuri magjepsëse dhe të jashtëzakonshme./atsh/KultPlus.com
1. “Ka vetëm një gjë që e bën të pamundur një ëndërr që të arrihet: frika nga dështimi”.
2. “Gjithkush duket se ka një ide të qartë se si njerëzit e tjerë duhet të udhëheqin jetën e tyre, por nuk kanëasnjë në lidhje me atëtë tij ose të saj”.
3. “Mos e humbni kohën tuaj me shpjegime: njerëzit dëgjojnë vetëm ato që duan të dëgjojnë”.
4. “Miqtë tanë të vërtetë janë ata që janë me ne kur ndodhin gjërat e mira. Ata na brohorasin dhe janë të kënaqur nga triumfet tona. Shokët e rremë shfaqen vetëm në periudha të vështira, me fytyrat e tyre të trishtueshme, mbështetëse, kur, në të vërtetë, vuajtja jonë po shërben për t’i ngushëlluar ata për jetën e tyre të mjerueshme”.
5. “Dhe, kur ju doni diçka, i gjithë universi komploton ndaj jush për ta arritur atë”.
6. “Sekreti i jetës, sidoqoftë, është të rrëzoheni shtatë herë dhe të ngriheni tetë herë.”
7. “Mos harroni se kudo që të jetë zemra juaj, atje do të gjeni thesarin tuaj”.
8. “Askush nuk humbet asnjërin, sepse askush nuk zotëron asnjërin. Kjo është përvoja e vërtetë e lirisë: të kesh gjënë më të rëndësishme në botë pa e zotëruar atë”.
9. “Cila është gënjeshtra më e madhe në botë? … Ështëkjo: që në një moment të caktuar të jetës sonë, ne e humbim kontrollin e asaj që po ndodh me ne, dhe jeta jonë kontrollohet nga fati”.
10. “Dy testet më të vështira në rrugën shpirtërore janë durimi për të pritur momentin e duhur dhe guximi për të mos u zhgënjyer me ato që hasim”.
11.”Ju keni dy zgjedhje: për të kontrolluar mendjen tuaj ose për të lënë mendjen tuaj t’iu kontrollojë ju”.
12. “Gjithçka që ndodh një herë nuk mund të ndodhë më. Por gjithçka që ndodh dy here, me siguri do të ndodh edhe për herë të tretë”.
13. “Ji i çmendur! Por mësoni si të jeni të çmendur pa qenë në qendër të vëmendjes. Jini të guximshëm për të jetuar ndryshe”.
14. “Pasioni e bën një person të ndalojë së ngrëni, të flejë, të punojë, të ndjehet në paqe. Shumë njerëz janë të frikësuar sepse, kur ai shfaqet, ai shkatërron të gjitha gjërat e vjetra që gjen në rrugën e vet”.
15. “Nëse e doni dikë, duhet të jeni të gatshëm për t’i lënë ato të lirë”.
16. “Pra, unë ju dua sepse i gjithë universi komplotoi të më ndihmojë që t’ju gjej.”
17. “Një fëmijë mund t’i mësojë një të rrituri tre gjëra: të jetë i lumtur pa asnjë arsye, të jetë gjithmonë i zënë me diçka dhe të dijë të kërkojë me gjithë fuqinë e tij atë që ai dëshiron”.
18. “Pranoni atë që ju ofron jeta dhe përpiquni të pini nga çdo kupë. Të gjitha verërat duhet të shijohen; disa duhet të pihen vetëm pak, por me të tjerët, pini të tërë shishen”.
19. “Të presësh është e dhimbshme. Harrimi është i dhimbshëm. Por të mos dish se çfarë të bësh është lloji më i keq i vuajtjeve”.
20. “Kjo është ajo që ne e quajmë dashuri. Kur ju duan, ju mund të bëni cdo do gjë në krijim. Kur ju duan, nuk ka nevojë aspak të kuptoni se çfarë po ndodh, sepse gjithçka ndodh brenda jush”.
21. “Dashuria është një forcë e pazbutshme. Kur përpiqemi ta kontrollojmë, ajo na shkatërron. Kur përpiqemi ta burgosim, ajo na skllavëron. Kur përpiqemi ta kuptojmë, ajo na lë të ndjehemi të humbur dhe konfuz”.
22. “Asgjë në botë nuk është kurrë plotësisht e gabuar. Edhe një orë e ngecur është e saktë dy herë në ditë. ”
23. “Në jetën reale, dashuria duhet të jetë e mundur. Edhe nëse nuk kthehet menjëherë, dashuria mund të mbijetojë vetëm kur ekziston shpresa se do të jeni në gjendje të fitoni mbi personin që dëshironi”.
24. “Në çdo moment të jetës sonë, të gjithë kemi një këmbë në një përrallë dhe tjetrën në humnerë”.
25. “Gjërat e thjeshta janë gjithashtu gjërat më të jashtëzakonshme, dhe vetëm të mençurit mund t’i shohin ato”.
26. “Mos dëgjoni komentet e këqija të atyre miqve, të cilët, duke mos marrë asnjë rrezik vetë, mund të shohin vetëm dështimet e njerëzve të tjerë.”
27. “Unë nuk jetoj as në të kaluarën time, as në të ardhmen time. Unë jam i interesuar vetëm për të tashmen. Nëse mund të përqendroheni gjithmonë në të tashmen, do të jeni një burrë i lumtur. Jeta do të jetë një festë për ju, një festival i shkëlqyeshëm, sepse jeta është momenti kur po jetojmë tani”.
28. “Askush prej nesh nuk e di se çfarë mund të ndodhë edhe në minutën tjetër, megjithatë, ne përsëri vazhdojmë përpara. Sepse ne besojmë. Sepse kemi Besim”.
29. “Kur duam, gjithmonë përpiqemi të bëhemi më të mirë se sa jemi. Kur përpiqemi të bëhemi më mirë seç jemi, gjithçka rreth nesh bëhet edhe më e mirë”.
30. “Fal, por mos harro, ose do të lëndohesh përsëri. Falja ndryshon perspektivat. Të harruarit humbet mësimin”.
31. “Disa gjëra në jetë thjesht duhet të përjetohen- dhe kurrë nuk shpjegohen. Dashuria është një gjë e tillë”.
32. “Mos u shqetësoni duke u munduar për të shpjeguar emocionet e tua. Jetoni gjithçka aq intensivisht sa mundeni dhe mbani gjithçka që ndjeni si dhuratë nga Zoti. Mënyra më e mirë për të shkatërruar urën midis të dukshmes dhe të padukshmes është duke provuar të shpjegoni emocionet tuaja”.
33. “Një njeri dashurohet sepse e dashuroni. Asnjë arsye nuk është e nevojshme për të dashuruar”.
34. “Kur çdo ditë është e njëjtë me ditën tjetër, kjo është për shkak se njerëzit nuk arrijnë të njohin gjërat e mira që ndodhin në jetën e tyre çdo ditë që dielli lind”.
35. “Kur e presim më së paku, jeta na bën një sfidë të provojmë guximin dhe gatishmërinë tonë për të ndryshuar; në një moment të tillë, nuk ka asnjë kuptim të pretendosh se asgjë nuk ka ndodhur ose të themi se ne nuk jemi akoma të gatshëm. Sfida nuk do të presë. Jeta nuk shikon prapa”.
36. “Është mundësia për të realizuar një ëndërr ajo që e bën jetën interesante”.
37. “Unë mund të zgjedh ose të jem viktimë e botës ose një aventurier në kërkim të thesarit. Është e gjitha një pyetje se si e shoh jetën time”.
38. “Ndonjëherë, ne jemi aq të lidhur me mënyrën tonë të të jetuarit, saqë ne hedhim poshtë mundësi të mrekullueshme thjesht sepse nuk dimë se çfarë të bëjmë me të”.
39. “Nëse filloni të premtoni ato që nuk keni ende, do të humbni dëshirën për të punuar drejt arritjes së saj”.
40. “Mos u frikësoni nga mendimet e njerëzve të tjerë. Vetëm mediokriteti është i sigurt në vetvete, prandaj merrni rreziqe dhe bëni atë që dëshironi të bëni”.
41. “Kurdo që të doni të arrini diçka, mbajini sytë hapur, përqendrohuni dhe sigurohuni që e dini saktësisht se çfarë dëshironi. Askush nuk mund të arrijë objektivin me sy të mbyllur”.
Në qytetin e Gjirokastrës është çelur një qendër memoriale dedikuar jetës dhe aktivitetit të disidentes Musine Kokalari.
Muzeu i emërtuar “Muza ime” është vendosur në një prej banesave të familjes Kokalari në qytetin e gurtë. Çelja e tij u mundësua falë iniciativës të familjarëve të Musines dhe organizatës “Trashëgimia Kulturore pa Kufij”.
“Ky muze do të jetë për të gjithë dashamirësit e Musinesë, për ata që nuk e njohin dhe për ata që duan ta njohin, Musineja nuk është një figurë apo personalitet që na përket vetëm ne, lokalistëve apo kombëtare, por dimensionet e saj janë shumë të gjëra sesa Shqipëria”, tha Arjeta Kokalari, familjare e Musines.
“Krijojmë një hapësirë për Musine Kokalarin që është pjesë patjetër e trashgimisë sonë, e historisë së gjithë Shqipërisë por edhe një figurë e cila jep mesazhe kaq të forta që janë një inspirim dhe një frymëzim edhe sot”, tha Elena Namani, drejtoresh te “Trashëgimia Kulturore pa Kufij”.
Në mjediset e muzeut janë ekspozuar dëshmi, materiale dhe relike nga jeta dhe aktiviteti në fusha të ndryshme i Musine Kokalarit.
“Shpresoj që ky muze që ju shikoni të pasurohet edhe me materiale të tjera por ajo që është më e rëndësishmja është se këtu është shpirti i Musinesë, nuk është njësoj si muzetë e tjerë ku ciceronët flasin për objektet apo për sendet apo për personazhet, ky muze është vetë Musineja ajo që flet për veten e saj, për jetën e saj, në qoftëse ju do shikoni të gjitha muret janë mbushur me shënime, të cilat janë nxjerrë prej shënimeve të saj por që janë ende të vlefshme dhe bëjnë të reflektojë këdo”, tha Arjeta Kokalari, familjare e Musines.
Synohet që muzeu të shndërrohet në një qendër të organizimit të aktiviteteve dhe tërheqjes së turistëve në Gjirokastër.
“Do bashkëpunojmë për të mbështetur që kjo hapësirë të jetë një hapësirë dialogu, të jetë një hapësirë ku të rinjtë e Shqipërisë dhe jo vetëm të qytetit tonë ta njohin Musinenë, ta njohin atë me gjithë dimensionet e saj”, tha Elena Namani, drejtoresh te “Trashëgimia Kulturore pa Kufij”.
Musine Kokalari është një prej emrave të spikatur të disidencës antikomuniste në vendin tonë ndërsa veprimtaria e saj përfshin edhe përpjekjet për emancipimin e gruas, publicistikën, fushën studimore, etj./TemA/ KultPlus.com
Shqipëria, një perlë e fshehur e Ballkanit, është toka e kontrasteve magjepsëse, ku e lashta takohet me modernen dhe natyra e egër bashkëjeton me jetën e gjallë urbane, shkruan Giovanni Latorre në të përditshmen italiane “Esauriente.it”.
Ky vend, i pasur me histori dhe kulturë, ofron një shumëllojshmëri qytetesh unike, secili me karakterin dhe kuptimin e vet.
Në këtë artikull, ne do të eksplorojmë qytetet më të bukura dhe më të rëndësishme në Shqipëri, duke ofruar një vështrim të thellë se çfarë e bën secilin prej tyre të veçantë.
Tirana Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë, është zemra e vendit që rreh.
E themeluar në vitin 1614, Tirana është një qytet i ri në krahasim me kryeqytetet e tjera evropiane, por kjo nuk e pengon atë të ketë një histori të pasur dhe kulturë të gjallë.
Qyteti është i njohur për arkitekturën e tij eklektike që ndërthur ndikimet osmane, fashiste dhe komuniste, duke pasqyruar periudha të ndryshme historike që ka kaluar.
Sheshi “Skënderbej” është qendra e Tiranës, i rrethuar nga ndërtesa emblematike si Xhamia e Et’hem Beut, Muzeu Historik Kombëtar dhe Kulla e Sahatit.
Vitet e fundit, Tirana ka pësuar një transformim të rëndësishëm urban, duke u kthyer në një model moderniteti dhe inovacioni urban në Ballkan.
Qyteti ofron gjithashtu një skenë të gjallë kulturore me teatro të shumtë, galeri arti dhe festivale që gjallërojnë jetën e ditës dhe të natës.
Berati Berati, i njohur si “Qyteti i një mbi një dritareve”, është një nga qytetet më të vjetra dhe më të ruajtura në Shqipëri.
I vendosur në jug të vendit, përgjatë brigjeve të lumit Osum, Berati është një shembull i jashtëzakonshëm i një qyteti osman të ruajtur mirë. Ai u shpall një sit i Trashëgimisë Botërore nga UNESCO në vitin 2008.
Qyteti është i famshëm për shtëpitë e tij të bardha shumëkatëshe që duket se ngjiten në kodër, duke krijuar një panoramë që të lë pa frymë.
Kalaja e Beratit, ende e banuar, ofron pamje spektakolare të qytetit dhe rrethinave të tij.
Brenda mureve të saj ndodhen kisha të shumta bizantine dhe xhami osmane, që dëshmojnë për bashkëjetesën paqësore të feve të ndryshme ndër shekuj.
Berati është gjithashtu një qendër e prodhimit të verës, duke e bërë atë një destinacion ideal për adhuruesit e verës.
Gjirokastra Gjirokastra, gjithashtu një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, shpesh i quajtur “Qyteti i Gurtë” për shkak të shtëpive të tij karakteristike prej guri me çati prej rrasa.
I vendosur në rajonin malor të Shqipërisë së Jugut, ky qytet është i famshëm për arkitekturën e tij të ruajtur mirë osmane dhe njihet si vendlindja e shkrimtarit të famshëm Ismail Kadare.
Kalaja e Gjirokastrës dominon qytetin nga maja e një kodre dhe strehon një muze ushtarak interesant dhe një burg të vjetër.
Duke ecur nëpër rrugët me kalldrëm të qytetit të vjetër, mund të admironi mjeshtërinë e shtëpive të lashta dhe të vizitoni pazarin, ku mund të gjeni produkte artizanale vendase.
Gjirokastra është gjithashtu shtëpia e Festivalit Kombëtar Folklorik, i cili tërheq artistë nga e gjithë Shqipëria dhe më gjerë.
Shkodra Shkodra, e vendosur në veriperëndim të Shqipërisë, është një nga qytetet më të vjetra të vendit dhe një qendër e rëndësishme kulturore dhe historike.
Me një histori që daton mbi 2400 vjet, Shkodra ka luajtur një rol vendimtar në historinë shqiptare, si kryeqytet i Ilirisë dhe si qendër e rëndësishme gjatë sundimit osman.
Kalaja e Rozafës, me pozicionin e saj strategjik mbi liqenin e Shkodrës, ofron një pamje panoramike që të lë pa frymë.
Qendra e qytetit përmban një arkitekturë historike, kafene të çuditshme dhe Katedralen e Shën Stefanit.
Shkodra është gjithashtu një pikënisje ideale për të eksploruar Parkun Kombëtar të Liqenit të Shkodrës dhe Alpet Shqiptare, duke ofruar mundësi të shumta për ekskursione dhe aktivitete në natyrë.
Durrësi Durrësi, i vendosur në bregdetin e Adriatikut, është një nga qytetet më të vjetra dhe më të rëndësishme në Shqipëri.
E themeluar nga grekët në shekullin e VII para Krishtit, Durrësi ishte një port i rëndësishëm dhe qendër tregtare gjatë epokës romake.
Qyteti është i njohur për amfiteatrin e tij romak, një nga më të mëdhenjtë në Ballkan, i cili mund të strehojë deri në 20 000 spektatorë.
Përveç mbetjeve të tij të lashta arkeologjike, Durrësi është sot një qytet modern me një jetë nate të gjallë, plazhe të njohura dhe një shëtitore buzë detit.
Muzeu Arkeologjik i Durrësit ofron një koleksion të pasur zbulimesh që tregojnë historinë e gjatë të qytetit.
Afërsia me Tiranën e bën Durrësin një destinacion ideal për një udhëtim ditor nga kryeqyteti, duke ofruar një ndërthurje të historisë antike dhe modernes.
Vlora Vlora, e vendosur në bregdetin jugperëndimor të Shqipërisë, është një qytet me rëndësi të madhe historike dhe turistike.
E themeluar nga grekët në shekullin e VI para Krishtit, Vlora njihet si vendi ku Shqipëria shpalli pavarësinë nga Perandoria Osmane në vitin 1912.
Qyteti ofron një kombinim të bukurisë natyrore, plazheve të pacenuara dhe vendeve historike.
Muzeu i Pavarësisë është i domosdoshëm të ekslporohet për këdo që viziton Vlorën, pasi tregon historinë e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë.
Qyteti është gjithashtu afër Parkut Kombëtar të Llogarasë dhe Rivierës Shqiptare, duke e bërë atë një bazë të përsosur për të eksploruar disa nga plazhet më të bukura të vendit.
Jeta e natës në Vlorë është e gjallë, me restorante, bare dhe klube të shumta që gjallërojnë qytetin gjatë gjithë vitit.
Saranda Saranda, e vendosur në bregdetin e Jonit, është një nga destinacionet turistike më të njohura në Shqipëri, veçanërisht gjatë muajve të verës.
Qyteti është i famshëm për ujërat e tij të kristalta, plazhet me rërë dhe klimën mesdhetare.
Saranda është gjithashtu pika kryesore e hyrjes për të vizituar sitin arkeologjik të Butrintit, një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Butrinti, një qytet i lashtë greko-romak, ofron një pamje magjepsëse në historinë e lashtë me mbetjet e tij të ruajtura mirë, duke përfshirë një teatër, pagëzimore dhe tempuj të shumtë.
Saranda është gjithashtu e njohur për jetën e saj të gjallë të natës dhe restorantet e shumta që ofrojnë specialitete lokale dhe ushqime të freskëta deti.
Afërsia me ishullin grek të Korfuzit e bën Sarandën një bazë ideale për udhëtime ditore.
Korça Korça, e vendosur në juglindje të Shqipërisë, njihet si “djepi i kulturës shqiptare”.
Qyteti është një qendër e rëndësishme kulturore dhe arsimore dhe është shtëpia e shumë muzeve, shkollave dhe institucioneve kulturore.
E themeluar në mesjetë, Korça ka një traditë të gjatë të prodhimit të birrës, muzikës dhe artit.
Muzeu Kombëtar i Arsimit, i vendosur në shkollën e parë shqipe, është një pikë referimi e rëndësishme që rrëfen historinë e arsimit në Shqipëri.
Korça është gjithashtu e famshme për festivalin e përvitshëm të birrës, i cili tërheq mijëra vizitorë nga i gjithë vendi dhe jashtë saj.
Duke ecur nëpër rrugët me kalldrëm të qytetit të vjetër, mund të admironi shtëpitë tradicionale të stilit osman dhe të vizitoni Katedralen Ortodokse të Shën Gjergjit. /atsh/ KultPlus.com
Të bukura janë poezitë e botës, gjithë mister si sy dashurie. Por kur lexon poeti i Kosovës loti rrjedh e përndriten hijet.
Të çuditshme janë poezitë e botës, si ashensorë të çojnë nëpër yje. Por kur lexon poeti i Kosovës ferri tronditet, portat Skee* thyhen.
Paradokse janë poezitë e botës, kollona ajri tempujsh t’vërtetë. Por kur lexon poeti i Kosovës, ujvara Agimesh derdhen mbi jetë.
Alvito, 28…
———————————————————
*) Portat Skee janë portat monunentale të qytetit mitik të Trojës homerike, ndanë tyre u bënë betejat më të rëndësishme…
***
Poezia u shkruajt në Takimin Ndërkombëtar të Poezisë në Alvito në Itali, kur po lexonte Agim Vinca dhe është e përfshirë në librin: Visar Zhiti – “Si shkohet në Kosovë”, Botimet Toena, Tiranë 2000 dhe ribotimi me shtesa “Si është Kosova”, Botimet Buzuku,Prishtinë 2014.
“Kur propozova teorinë e relativitetit shumë pak njerëz më kuptuan. Ajo çfarë do të zbuloj tani për njerëzimin gjithashtu do të pritet me keqkuptim dhe paragjykim.
Po të kërkoj të ruash letrat e mia për sa kohë të jetë e nevojshme: vite, dekada, derisa shoqëria të ketë bërë aq progres sa të arrijë të pranojë çfarë do të shpjegoj më poshtë.
Ekziston një forcë kaq e fuqishme sa deri sot shkenca nuk ka arritur t’i gjejë një shpjegim. Është një forcë që përfshin dhe i sundon të gjithë; që fshihet pas çdo fenomeni në univers. Kjo forcë është dashuria.
Kur shkencëtarët kërkonin për një teori të unifikuar të universit harruan më të fuqishmen forcë të padukshme. Dashuria është dritë që ndriçon ata që e japin dhe e marrin. Dashuria është gravitet, sepse i bën disa njerëz të tërhiqen nga të tjerë. Dashuria është pushtet, sepse shumëfishon më të mirën tonë dhe i bën njerëzit mos të humbasin në egoizmin e verbër.
Dashuria shpaloset dhe zbulon. Për dashurinë jetojmë dhe vdesim. Dashuria është Zoti dhe Zoti është dashuri.
Kjo forcë jep shpjegimin e gjithçkaje, i jep kuptim jetës. Është pikërisht ajo që kemi anashkaluar për kaq shumë kohë, mbase sepse kemi frikë nga dashuria, sepse është e vetmja energji në univers që njeriu nuk ka mësuar ende ta manipulojë.
Për t’i dhënë dashurisë vendin që meriton bëra një ndryshim të thjeshtë në ekuacionin tim më të famshëm. Nëse në vend të E = mc2 të pranojmë se energjia që shëron botën mund të përftohet nga shumëzimi i dashurisë me shpejtësinë e dritës në katror do të arrinim në përfundimin se dashuria është forca më e fuqishme që ekziston… sepse nuk njeh limite.
Pas dështimit të njerëzimit në shfrytëzimin e forcave të universit që na janë kthyer kundër është e rëndësishme që të ushqejmë një tjetër lloj energjie.
Nëse duam mbijetesën e specieve, nëse duam të gjejmë kuptimin e jetës, nëse duam të shpëtojmë botën dhe çdo gjallesë që e popullon atë, dashuria është përgjigjja e vetme.
Mbase nuk jemi ende gati të shpikim një bombë me dashuri, një pajisje të fuqishme që të shkatërrojë urrejtjen, egoizmin dhe lakminë që po gërryejnë planetin. Megjithatë, çdo individ mbart një “gjenerator” të vogël, por të fuqishëm dashurie, energjia e të cilit pret të çlirohet.
Atëherë kur të mësojmë të japim dhe marrim këtë energji universale, e dashura ime Lieserl, do të konfirmojmë se dashuria sundon mbi gjithçka; dashuria është e aftë të kapërcejë mbi çdo gjë, sepse dashuria është jetë.
Jam thellësisht i penduar që nuk kam qenë i aftë të shpreh çfarë kam në zemër, që ka rrahur për ty gjatë gjithë jetës sime. Mbase është vonë për të të kërkuar ndjesë. Por, meqë koha është relative, dua të të them se të dua. Falë teje kam gjetur përgjigjen themelore.
Shoqata e Botuesve të Kosovës tashmë ka bërë të ditur se janë gati për edicionin e radhës së Panairit të Librit në Prishtinë, dhe se në këtë vit do të prezantohen rreth 100 shtëpi botuese me rreth 2 mijë botues, shkruan KultPlus.
Poashtu është bërë e ditur se në këtë vit do të shënohet 100 vjetori i lindjes së At Zef Pllumit dhe 100 vjetori i vdekjes së Franz Kafkës, sikurse që do të bëhet botimi dhe promovimi i vëllimit testament të Rexhep Qosës.
Ndërkohë, KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e Shoqatës së Botuesve të Kosovës lidhur me këtë ngjarje.
PANAIRI I 24-T I LIBRIT “PRISHTINA 2024”
Kemi filluar tashmë numërimin mbrapsht deri në ditën kur të gjithë pasionantët e librit takohen në kryengjarjen e fushës së librit: Më 5 qershor, çel dyert Panairi i 24-t i Librit “Prishtina 2024”!!!
Me moton “Përgjigjja është libri” vjen edicioni i 24-t i Panairit të Librit, organizuar nga Shoqata e Botuesve të Kosovës, me ndihmën dhe bashkëpunimin e vyer nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Komuna e Prishtinës dhe Pallati i Rinisë.
Ceremonia e hapjes do të bëhet më 5 qershor në orën 12:00 dhe do të transmetohet drejtpërdrejt, traditë kjo e televizionit publik të Kosovës, RTK-së.
Panairi do të jetë i hapur për vizitorë çdo ditë nga 9:00-21:00. Panairi do të mbyllet më 9 qershor në orën 19:00.
Hyrja për vizitorë: pa pagesë!
Marrin pjesë rreth 100 botues nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Diaspora.
Numri i titujve të rinj – rreth 2000. Numri i titujve të viteve të fundit – rreth 6000.
Përvjetorët që shënohen në Panairin e 24-t të librit janë:
– 100-vjetori i lindjes së At Zef Pllumit
– 100-vjetori i vdekjes së Franz Kafkas
Mbi 40 aktivitete, promovime, autorë të pranishëm në panair, ku spikasin:
– I ftuari i nderit shkrimtari francez Éric Faye, fitues i Çmimit të Madh për roman të Akademisë Franceze dhe i Çmimit Deux-Margots
– Botimi dhe promovimi i vëllimit testament të Rexhep Qosjes, po ashtu i ftuar i nderit
Panairin pritet ta vizitojnë rreth 40000 vizitorë: studentë, nxënës të shkollave të mesme dhe fillore të Kosovës, qytetarë dhe personalitete të shquara nga jeta akademike, letrare, politike e intelektuale e Kosovës. Ky panair përkon edhe me përvjetorë të rëndësishëm që do të shënohen me aktivitete, përkujtime e debate.
Do të jenë të pranishëm shkrimtarë ndërkombëtarë e kombëtarë, profesionistë të librit, botues, përkthyes e librarë./ KultPlus.com
Kolegji AAB, sot ka organizuar një ceremoni të veçantë me rastin e ditës së lindjes të poetit dhe studiuesit Agim Vinca, duke e nderuar me titullin “Profesor Nderi”.
Ceremonia u mbajt në Teatrin Kamertal të Kolegjit AAB, ku u vlerësua kontributi dhe roli i rëndësishëm që Vinca ka dhënë në arsim, kulturë dhe shkencë. Prorektorja e Kolegjit AAB ndërsa moderoi këtë ngjarje, e cilësoi Vincën si emer të dijes dhe frymëzimit, duke shtuar se kontributet e tij në arsim dhe letërsi kanë lënë gjurmë të pashlyeshme jo vetëm në qarqet akademike por edhe përtej.
Rektori i Kolegjit AAB Blerim Olluri, në fjalën e tij të rastit përshëndeti të pranishmit dhe tha se institucioni jep vlerësime të rezervuara për individë me merita të jashtëzakonshme, ndërsa përmendi personalitetet e shquara që kanë marrë titullin “Profesor Nderi” deri tani.
“Profesor Vinca, duke ju dhënë titullin “Profesor Honoris Causa”, ne ju njohim jo vetëm talentin e jashtëzakonshëm letrar, por edhe kontributin e madh në arsim si dhe angazhimin e palëkundur në kërkimin e së vërtetës, të bukurës dhe të drejtësisë. Ju, duke pranuar këtë titull, na nderoni edhe ne si kolegë e si institucion, ku gjithashtu keni dhënë kontributin tuaj si profesor, por edhe si anëtar bordi”, u shpreh rektori Olluri.
Poeti i mirënjohur Lulzim Tafa, solli disa nga kujtimet më të bukura që ka me Vincën si një mik i tij, por edhe figurë e dalluar në fushën e poezisë. Ai citoi disa vargje dhe tha se zëri i tij ishte i lartë dhe i fuqishëm edhe kur ka qenë vështirë të flitej. Kurse figurën e tij Tafa e cilësoi si shumëdimensionale me veçori të dallueshme.
Profesori Bedri Zyberaj, pati një përmbledhje për profilin e Agim Vincës si pedagog dhe studiues i letërsisë. Ai kujtoi kohët kur Vinca u zgjodh si “profesor ordinar”, deri tek veprimtaria e tij e bujshme që nderohet edhe në ditët e sotme.
Vinca, përshëndeti të gjithë që ishin prezent në Teatrin Kamertal dhe kujtoi themelimin e Kolegjit AAB, deri tani si një gjigant në fushën e arsimit.
“Lidhjet e mia me AAB-në janë të hershme dhe mund të them se jam edhe bashkëthemelues i institucionit, që sot është shndërruar në një gjigant falë punës dhe përkushtimit nga stafi dhe udhëheqësit”, tha ai.
Gjithashtu, ai ndau edhe përvojën si profesor në Kolegjin AAB, ku shtoi se për studentët çdoherë këmbëngulte të kishin tri elemente: dije, kulturë dhe ethos, sepse sipas tij janë më të rëndësishmet për formimin e karakterit të njeriut.
Në fund të ceremonisë rektori i Kolegjit AAB Blerim Olluri dhe poeti Lulzim Tafa, i ndanë titullin “Profesor Nderi” Vincës me motivacion: “Për kontributin e dhënë në arsim, kulturë dhe shkencë, si dhe për meritat e jashtëzakonshme për artin dhe letërsinë ndërkombëtare”.
Në këtë ngjarje pati edhe recitime të poezive të autorit nga artistët Fitnete Tuda, Arta Lahu dhe Alban Zogaj, të shoqëruar nga kitaristi Riad Ramadan,i si dhe këngë të vjetra shqipe nga Ermal Demiri./ KultPlus.com
Kënga majekrahu, njëra nga më të lashtat ndër shqiptarë, më shumë sesa produkt i shijes artistike, ka qenë një formë komunikimi në një komunitet të caktuar, kryesisht në zonat alpine të trojeve shqiptare.
Epiqendra e këngëve majekrahu ka qenë Malësia e Madhe, zona e Mbishkodrës, Malësia e Gjakovës me Tropojën në qendër Dukagjini dhe zona e Rugovës, përcjellë KultPlus.
Kënga majekrahu është një kumt, një informacion që jepet më anën e këngës, nga një këngëtar (ose edhe dy sish, që alternojnë zërat, për të fuqizuar informatën). Këngëtari vente dorën në vesh, si një ritual për ta përhapur më fort jehonën dhe këndonte dy ose disa vargje, që transmetonin thjesht një kumt, një informatë.
Informata kishte të bënte me një njoftim a kushtrim për luftë, për ndonjë rrezik nga armiqtë, me të cilët banorët e këtyre zonave ishin ballë për ballë me shekuj.
Interpretimi realizohej me anën e theksimeve të rrokjeve, që informata të transmetohej sa më e fortë dhe sa më e qartë, me theksimin e emrave të figurave që ishin subjekt i informacionit. Këngët majekrahu, pra, u kanë shërbyer brezave për komunikim, pra transmetimin e informacionit, pra ato kanë pasur brenda vetes edhe dimensionin estetik mjaft të fuqishëm. Recipientët e saj, të edukuar ndër breza me vlerat e këngës majekrahu, e kanë përjetuar si krijim estetik.
Prandaj, këto këngë janë kënduar edhe në festa familjare, fejesa e martesa, pothuajse si një ritual për mbarësi e trimëri të brezave, shkruhet në librin “Ekskomunikimi- si histori e fshehur”, i shkruar nga Milazim Krasniqi.
Një funksion tjetër i tyre ka qenë forcimi i atdhetarizmit, sepse duke qenë kushtrim, kanë forcuar ndjenjat atdhetare të dëgjuesve të vet. Pra, roli parësor ka qenë komunikimi, transmetimi i informatës, gjë që i bën unike në historinë tonë të komunikimit./ KultPlus.com
O moj Shqypni, e mjera Shqypni, Kush te ka qitë me krye n’hi? Ti ke pas kenë një zojë e randë, Burrat e dheut të thirrshin nanë. Ke pasë shumë t’mira e begati, Me varza t’bukura e me djelm t’ri, Gja e vend shumë, ara e bashtina, Me armë të bardha, me pushkë ltina, Me burra trima, me gra të dlira; Ti ndër gjith shoqet ke kenë ma e mira. Kur kriste pushka si me shkrep moti, Zogu i shqyptarit gjithmonë i zoti Ka kenë për luftë e n’luftë ka dekun E dhunë mbrapa kurr s’i mbetun. Kur ka lidhë besën burri i Shqypnisë, I ka shti dridhën gjithë Rumelisë; Ndër lufta t’rrebta gjithëkund ka ra, Me faqe t’bardhë gjithmonë asht da.
Por sot, Shqypni, pa m’thuej si je? Po sikur lisi i rrxuem përdhe, Shkon bota sipri, me kambë, të shklet E nji fjalë t’ambël askush s’ta flet. Si mal me borë, si fushë me lule Ke pas qenë veshun, sot je me crule, E s’të ka mbetun as em’n as besë; Vet e ke prishun për faqe t’zezë. Shqyptar’, me vllazën jeni tuj u vra, Ndër nji qind ceta jeni shpërnda; Ca thone kam fè ca thonë kam din; Njeni:”jam turk”, tjetri:”latin” Do thonë: “Jam grek”, “shkje”-disa tjerë, Por jemi vllazën t’gjith more t’mjerë! Priftnit e hoxhët ju kanë hutue, Për me ju damun me ju vorfnue! Vjen njeri i huej e ju rri n’votër, Me ju turpnue me grue e motër, E për sa pare qi do t’fitoni, Besën e t’parëve t’gjith e harroni, Baheni robt e njerit t’huej, Qi nuk ka gjuhën dhe gjakun tuej. Qani ju shpata e ju dyfeqe, Shqiptari u zu si zog ndër leqe! Qani ju trima bashkë me ne, Se ra Shqypnia me faqe n’dhe! E s’i ka mbetun as bukë as mish, As zjarm në votër, as dritë, as pishë; As gjak në faqe, as nder ndër shokë, Por asht rrëxue e bamun trokë! Mblidhniu ju varza, mblidhniu ju gra, M’ata sy t’bukur q’dini me qa, Eni t’vajtojmë Shqypninë e mjerë, Qi mbet’ e shkretë pa em’n, pa nder; Ka mbet e vejë si grue pa burrë, Ka mbet si nanë, qi s’pat djalë kurrë! Kujt i ban zemra m’e e lan’ me dekë Kët farë trimneshe, qi sot asht mekë? Këtë nanë të dashtun a do ta lamë, Qi njeri i huej ta shklasë me kambë? Nuk, nuk! Këtë marrè askush s’e do Këtë faqe t’zezë gjithkush e dro! Para se t’hupet kështu Shqypnia, Me pushkë n’dorë le t’desë trimnia! Coniu, shqyptarë, prej gjumit çoniu, Të gjithë si vllazën n’nji besë shtërngoniu, E mos shikoni kisha e xhamia: Feja e shqyptarit asht shqyptaria! Qysh prej Tivarit deri n’Prevezë, Gjithkund lshon dielli vap’edhe rrezë, Asht tok’ e jona, prind na e kanë lanë Kush mos na e preki, se desim t’tanë Të desim si burrat që vdiqnë motit Edhe mos marrohna përpara zotit./KultPlus.com
Albanian Excellence, shpall organizimin e Bienales së Tretë Ndërkombëtare të Karikaturës Niko Nikolla e cila do të finalizohet në datat 18-20 tetor 2024, në Shkodër, qytet simbol për vlerat e humorit dhe të satirës të përcjella gjatë të gjithë historisë së tij me shumë traditë dhe kulturë në Shqipëri.
Këshilli artistik i kësaj Bienaleje, me Drejtor artistik, Andis Gjoni, piktor, skenograf, producent me banim në Nju Jork -USA
me vendosi që këtë vit temat që do t’u jepen karikaturistëve në botë të jenë :
Tema e parë :Të bashkëjetosh me botën dixhitale …
Tema e dytë : Portret Dritan Abazovic
Garanci për organizimin e kësaj Bienaleje , është niveli shumë i lartë dhe shumë dinjtoz i organizimit multidimensional i Bienales së parë dhe Bienales së dytë të karikaturës zhvilluar përkatësisht në qytetet Pogradec dhe Tiranë .
Aktviteti i Bienales Ndërkombëtare të Karikaturës Niko Nikolla, është aktiviteti i parë në zhanrin e karikaturës që zhvillohet me këto permasa ne Shqiperi.
Pse u përcaktuan këto tema dhe cilat janë prioritetet :
Eshtë hera e parë në histori që një teknologji ecën kaq shpejt sikundër teknologjitë dixhitale : në 20 vitet e fundit këto teknologji, kanë prekur 50 % të popullsisë se botës së zhvilluar dhe kanë transformuar shoqëritë . Sot, teknologjitë dixhitale, ku hyn dhe inteligjenca artificiale, përdoren për të kapur probleme në të gjitha fushat , si në shëndet, mjedis, por edhe në nevojat e përditshme.
Kjo botë e re teknologjike , globale , qëndron përballë botës emocionale dhe të vërtetë qe ka njerëzimi . Konfrontimi në përditshmëri, është pasqyrë e realitetit që mund të jetë një pikë reflektimi në karikaturë, nisur nga misioni që kjo gjini e artit ka që përmes hiperbolës në humor të tregojë një realitet të shumëfishtë që jetojmë .
Tema e dytë : Portret Dritan Abazovic:
Për të njohur më mirë sensin e botkuptimin e jetën e këtij personaliteti politik të botës shqiptare, po japim më shumë detaje më poshtë
“Ne, Mali i Zi jemi vend i diellit dhe zbavitjes…. Shqetësimi ynë sot që po mban kohë e mirë në Bled, është ah sikur sezoni turistik të zgjasë më shumë… Na ftoni në Bashkim Europian, sepse nëse jemi në shoqëri të mirë, atëherë jemi më të suksesshëm”– tha Dritan Abazoviq, në Forumin BE+ Ballkan, në Bled në vjeshtën e 2023.
Atje gjendej në “një shoqëri jo dhe aq të mirë”: me homologët e tjerë ballkanas, që impresiononin sallën me debate të forta me njeri tjetrin, me sfond filozofik, apo historik. Ishte ai samit ku kryeministri i Shqiperise bënte humorin e zi dilematik- o në autobusin e ngadalshëm europian, ose në aeroplanin rus (ndersa Prigozhin sapo u rrezua)…
Dritan Abazovic, është 38 vjec, ka qenë kryeministri më i ri i Malit të Zi, një vend i vogël ballkanik me pak më shumë se 600 mijë banorë; pjesë e pakicës shqiptare de jure afro 5%; nga krerët e qeverive-ndoshta më i riu në Europë nga prilli 2022, në shtator 2023. Si politikan, si qytetar, si opozitar, si kryeministër, fundjavave i ka kaluar këtu tek nëna e tij; me shokët e tij; me makinën e tij të vogël; me varkën e tij të vogël në Bunë apo në det. Aq sa kur po votohej rrëzimi i tij në parlament, dikush i tha plot cinizëm: dorëzoje qeverinë dhe shko merru me peshkimin në Bunë, me varkën tënde…
Dritan, vjen nga fjala Dritë, pra njeri i dritës. Fjalë shqipe, por edhe sllavë që bashkëjetojnë me shqiptarët kanë filluar ta përdorin emrin Dritan për ti vendosur emrin fëmijëve të tyre. Madje dhe modeli i flokëve të tij, po përdoret me emrin Dritanka. Dikush në botën sllave, si për të ilustruar ndikimin e tij shoqëror dhe politik flet për procese që quhen Dritanizacija.
Njerëz si Dritani kuptohen më mirë, të zhvendosur në kohë apo në hapësirë.
Dritan Abazovic vjen nga Ulqini, që konsiderohej si Republikë piratësh në shekullin e 18. Me 190 anije në një qytet me 2800 banorë: ku mbivendoset kultura ilire, romake, veneciane, turke, hebreje,shqiptare, sllave, ku madje ka patur dhe skllevër afrikanë, pasardhësit e të cilëve janë larguar para pak vitesh nga jeta. Sabatia Zevi, mashtruesi hebre mesjetar, mendohet se ka varrin e vet. Ulqinakët, pretendojnë madje se Don Kishoti i Mances u shkrua apo u frymëzua në Ulqin, D’ulcigno, sepse Dolcinea ka jetuar në qytetin e tyre. Servantes sipas disa historianëve lokalë që krijojnë dhe ëndrra, por të bukura ama, u mor peng në Ulqin dhe prej aty u frymëzua për romanin e tij të famshëm.
Diku thuhet se ka njerëz që krijojnë ngjarjet, pra që mundësojnë zhvillimin e tyre.
Ka njerëz që i shikojnë ngjarjet.
Ka njerëz që habiten me zhvillimin e ngjarjeve…
Duam t’ju ndihmojmë të shikoni ngjarjet. Ngjarjet të cilat i ka krijuar, i ka mundësuar Dritan Abazovic në 10 vjetët e fundit në vendin e tij të vogël plot diell, por dhe borë në male.
Ai ka ndikuar fuqishëm, cilësisht në dhënien fund të një qeverisje të gjatë-dikush e konsideron si qeverisje autokratike 30 vjecare, të Presidentit GJukanovic, në goditjen e një sistemi të lidhur me të, në largimin e dinosaurëve si i quante Dritani. Kuptoni: në Mal të Zi që nga 1905, kur u krijua si shtet i pavarur, nuk ka patur rotacion. Me Dritanin u mundësua.
Ai e goditi – në fillim me guximin e opozitarit, dhe më pas si numri dy dhe si kryeministër- trafikun e kontrabandën e cigareve në Mal të Zi. Mali i Zi ishte i famshëm për të, sepse një pjesë e madhe e GDP vinte nga ky biznes.
Me nxitjen dhe krijimin e kushteve nga Dritan Abazovic, u mundësua goditja e aq shumë figurave brenda një kohe aq të shkurtër, kryetarë gjykatash të epërme, prokurorë të përgjithshëm, shefa kompanish publike, etj.
Dritan Abazovic ka gisht në afirmimin e një klase të re politike me teknokratë, të panjohur më parë-nisur që nga qeveria e 2020 me kushtet e tij të famshme, e deri më sot.
Qeveria e tij solli rritje ekonomike të qëndrueshme, ulje të borxhit të jashtëm,rritje të peshës së shtetit në ekonomi-porte, hekurudha,transport detar, metalurgji, duke kufizuar rolin e oligarkëve.
Qeveria e tij ndikoi në kufizimin e ndikimit rus, ndërsa Dritani ishte inisiatori i parë i udhëtimit të liderëve ballkanikë në Kiev.
Në qeverinë e tij afro 5% e popullsisë janë .. ukrainase. Që megjithatë bashkëjetojnë me pak rusë, që kanë patundshmëritë e tyre atje.
Dritan Abazovic ka ndikuar në rritjen e disponimit pro perëndim, pro BE dhe pro NATO,- brenda dy vjetëve- si tregonin sondazhet e organizuara në vjeshtën e vitit 2023.
Në sondazhin 2023 ishte rritur përqindja e malazezëve që do të votonin propavarësisë, proshkëputjes nga Federata sikur referendumi të bëhej atë ditë.
Cfarë e bën Dritanin të vecantë mes liderëve ballkanikë, shqiptarë dhe jo të tillë, është se ndryshime të tilla epokale janë kryer me një formulë që ka disa elementë suksesi.
Zero konfliktualitet social dhe politik. Zero turbullira në rrugë. Zero konflikt me fqinjët, madje përmirësim i marrëdhënieve me të gjithë fqinjët pa dallim. Zero propagandë përcarëse ndëretnike dhe ndërfetare. Jo me shumica revolucionare. Me 4 deputetë, si game changer absolut. Jo me parti etnike, por me parti qytetare.
Sot një vit më pas botimit në shqip, ai promovon me moskokëcarjen e vet klasike librin për të cilën ka recensa të jashtëzakonshme ndërkombëtare, në Universitetet më të mira të botës-Harvard, Kembrixh, Kolumbia.-Kritika e etikës së globalizmit, botuar fillimisht në serbisht, e më pas në anglisht dhe shqip, si tezë doktorale në Universitetin e Sarajevës. Mbi 10 universitete të tjera mes të cilëve Bocconi në Milano, Universiteti i lirë i Brukselit apo Universitete jashtë Europës,e kanë promovuar. Politikani i dyte ne historine e Malit te Zi, per te cilin Le Monde, beri profil personal.
Ulqini është qytet i shenjuar nga Zoti dhe kësisoj dhe nga historia. Madhështia e kohëve të lavdishme nuk zhduket. Sepse Dritani bën ngjarjet të ndodhin dhe nuk i vëzhgon ato. As habitet.
Besojmë se keto janë disa prioritete shumë të rëndësishme që të dy temat e përzgjedhura nga Këshilli artistik i Biennales të pëlqehen dhe të mirëpriten nga artistët e karikaturës në botë , duke menduar, punuar e realizuar pikërisht mbi këto të dy tema që jepen nga Shqipëria .
Organizimi dhe Juria Ndërkombëtare e Bienales së Tretë Ndërkombëtare të Karikaturës
Drejtor artistik i Biennales është Andis Gjoni, piktor, skenograf, producent me banim në Nju Jork -USA
Juria ndërkombëtare është e përbërë nga Agim Krasniqi Kosovë , drejtues i Kragi , organizator i Festivalit Ndërkombëtar të Karikaturës në Kosovë, karikaturisti bullgar, Valentin Georgiev,(fitues i cmimit të familjes Nikolla ne Bienalen e parë të karikaturës), Aristides Esteban Hernandez Guerrero (Ares)-Kuba një nga karikaturistët me të njohur në botë , David Vela, spanjë, fitues i cmimit të parë në portret bienalen e dytë të karikaturës, Bujar Kapexhiu, karikaturist i njohur , Shqipëri .
Shpallja e Çmimeve të Bienalës Ndërkombëtare të Karikaturës Niko Nikolla
Çmimet e Bienales Ndërkombëtare të Karikaturës, do të shpallen gjatë një mbrëmje Gala që do të zhvillohet në Teatrin Migjeni . Gjatë kësaj Gala-je,do të marrin pjesë artistë të njohur nga bota por edhe të artistëve të njohur shqiptarë duke i dhënë kështu një prezantim dinjitoz këtij aktiviteti.
Në këtë mbrëmje , që do të prezantohet nga artisti mefamë botërore, Frederik Ndoci dhe Suela Demiri, gazetare e njohur, do të jenë prezentë të gjithë autorët fitues , të cilat do të vinë nga vendet përkatëse.
Gjatë kësaj mbrëmje, do të përshfaqen karikaturat e prezantuara nëpërmjet spoteve të realizuara që prezantojnë autorët dhe veprat e tyre duke i njohur kështu më nga afër autorët pjesmarrës.
Në mënyrë ceremoniale, gjatë kësaj Galaj-je, do të shpallen edhe fituesit si dhe do tu dorëzohen cmimet, karikaturistëve fitues.
Gjatë kësaj mbrëmje do të shpallen :
Cmimi i Parë 500 Euro
Cmimi i Dytë 300 euro
Cmimi i Tretë 200 euro
Cmimi i Familjes Nikolla 500 euro
Cmimi Tef Palushi 200 euro
Dhe pesë cmime inkurajuese për karikaturistët e rinj
Ky aktivitet do të rregjistrohet nga Televizioni Shqiptar dhe do të prezantohet nga Televizionet lokale dhe qëndrore dhe nga mediat sociale .
Cdo artist pjesmarrës lutet të dërgojë deri në 3 punime , teknikë e lirë mbi letër, formati A3 A4
Afati i dorëzimit të punimeve është 31 gusht 2024/balkanweb/ KultPlus.com
Shkrimtarja gjermane Jenny Erpenbeck dhe përkthyesi Michael Hofmann kanë fituar Çmimin Ndërkombëtar “Booker”.
Romani i tyre “Kairos” ndjek lidhjen shkatërruese të dashurisë midis një studenteje 19-vjeçare dhe një burri të martuar rreth të 50-tave, të cilët takohen në një autobus në Berlinin Lindor rreth vitit 1986.
Marrëdhënia e tyre mishëron “idealizmin e dërrmuar” të Republikës Demokratike Gjermane dhe përfundimisht “shpërbërjen e një sistemi të tërë politik”.
Ata do të ndajnë çmimin me vlere 50,000 paund.
Juria zgjodhi “Kairos” nga një listë prej gjashtë librash duke vlerësuar prozën e shkëlqyer dhe cilësinë e pasur të përkthimit.
“Fillon me dashuri dhe pasion, por ka të bëjë si me pushtetin, po ashtu edhe per artin dhe kulturën”, tha kryetarja e jurisë Eleanor Wachtel.
Hofmann, 66 vjeç, është quajtur “përkthyesi më me ndikim në botë nga gjermanishtja në anglisht”.
Së bashku me poezinë dhe kritikën letrare, ai jep mësim me kohë të pjesshme në Universitetin e Floridës.
Çmimi “Booker” u jepet autorëve për fiction-in më të mirë në botë të shkruar fillimisht në anglisht (Çmimi “Booker”) ose i përkthyer në anglisht (Çmimi Ndërkombëtar “Booker”).
Marrja e një prej çmimeve “Booker” çon në njohje ndërkombëtare dhe një ngritje të konsiderueshme në shitjet globale./balkanweb/ KultPlus.com
Grupi i parë i balerinëve të BKK, nesër do të udhëtojnë për në SHBA, për të filluar provat gjenerale, para premierës botërore të baletit “Tango nights”, shfaqje kjo e cila do të realizohet në teatrin St.Jean në Manhattan të Nju Jorkut, në bashkëpunim me koreografen Chiara Ajkun.
Lajmin e ka bërë të ditur drejtori i Baletit Kombëtar të Kosovës, Sinan Kajtazi, përmes një shkrimi në facebook.
“Sot, jemi mbledhur bashkë, për t’ju uruar rrugë të mbarë grupit të parë të balerinëve dhe për të shënuar një moment historik për Baletin Kombëtar të Kosovës, atë të shfaqjes së premierës së parë në Amerikë, përkatësisht në qytetin e Nju Jorkut”.
Baleti Kombëtar i Kosovës, përveç shfaqjes “Tango nights” para publikut amerikan do të shfaq edhe baletin “Shtegtimi” me koreografi nga Antonio Fini.
Shfaqja “Tango nights”, do të jepet publikut njujorkez me datat 31 maj dhe 1 & 2 qershor, kurse më 6 qershor jepet shfaqja “Shtegtimi”./ KultPlus.com
Në Javën Kulturore Greke nuk mund të mungonte një emër si Giannis Ritsos. Një aktivitet në nder të poetit të njohur ndërkombëtarisht, do të vijë sonte në mbrëmje, frymëzuar nga “Poezitë erotike”, si një dëshmi e trashëgimisë letrare te Ritsos.
Poezia e Ritsos, konsideruar si një formë e të shprehurit që vjen si sekret i shpirtit dhe si mjet për njohjen e natyrës njerëzore, do të interpretohet në Galerinë e Artit të Korçës.
Poezitë do të interpretohen nga aktorët të nderuar Asterios Peltekis, Zamira Kita, përkrah Befi Redit. Mbrëmja do të drejtohet nga Enke Fezollari, me shoqërim muzikor nga Kostaq Vrame në piano. Kjo mbrëmje e poezisë greke do të vijë si një festë dedikuar punës shumë të pasur të shkrimtarit të famshëm grek./atsh/ KultPlus.com
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka udhëtuar për në Mbretërinë e Bashkuar.
Kurti, do të marrë pjesë në Konferencën e Mbrojtjes në Londër, ku edhe do të jetë folës kryesor.
Aty do të zhvillojë një takim bilateral me Sekretarin e Punëve të Jashtme të Mbretërisë së Bashkuar, David Cameron, i cili gjithashtu do të marrë pjesë në këtë konferencë.
“Gjatë qëndrimit në Mbretërinë e Bashkuar, kryeministri Kurti do të zhvillojë takime edhe në Parlamentin britanik, si dhe do të ketë një bashkëbisedim me Drejtuesen Ekzekutive të Institutit ODI (Overseas Development Institute), Sara Pantuliano, për 25-vjetorin e përfundimit të luftës dhe çlirimit të Kosovës”, thuhet në njoftimin e Zyrës së Kryeministrit.
Shqiptarët padyshim se i takojnë trungut të popujve më të lashtë si për nga historia ashtu edhe për nga gjuha. Mirëpo shqiptarët janë një ndër popujt të cilët më së paku e kanë të dokumentuar historinë e vet kombëtare.
Periudha e hekurit por edhe ajo antike janë periudha shumë të lavdishme të ilirëve si paraardhësit tanë. A ishin të civilizuar? Me çfarë teknike dhe si i ndërtuan vendbanimet e veta? Nëse dimë se muret ciklopike janë karakteristikë e ndërtimeve ilire atëherë shtrohet pyetja si u skalitën ata gurë gjigand? Kush ishin ata që i skalitën me aqë precizitet dhe në fund me çfarë makinerie apo teknike i ngriten blloqet shumëtonëshe deri në ato lartësi të mëdha?
Dimë për kulturën helene dhe romake dhe padyshim se këto kultura kanë mbërrit edhe në Ilirik. Ato këtu gjetën kulturën ilire e cila ka dhënë kontributin e vet në kulturën e gjithëmbarshme botërore. Helenët, trojet e ilirëve i quanin barbare, derisa Roma nuk mundi t’i pushtojë me lehtësi por iu deshtë të bëjë luftëra të cilat zgjatën pothuaj 300 vite ku më të njohurat janë Lufta e Parë, Dytë dhe e Tretë Iliro-Romake kur përfundimisht bie Mbretëria e Ardianëve dhe i gjallë bie rob Mbretit Gent. Pasojnë disa kryengritje të cilat zgjasin deri në vitin 6-7 të erës së re e që pas shuarjes së kryengritjeve, Roma me qëllim që më lehtë ta kontrollojë këtë territor formon dy provinca të reja: Dalmacinë dhe Mezinë.
Nuk duhet harruar se fillimisht Roma kishte rregullim: Mbretëror (735-509 p.e. re), Republikan (500 p.e.re – 27 p.e.re) por me ardhjen e Cezarit (50 pe.re) e përfundimisht nga Augusti (27 p.e. re) fillon era e rregullimit të ri shtetëror pra Perandorisë Romake që udhëhiqet nga perandori i cili sipas një rregulli vinte nga radhët e ushtrisë. Ky rregullim zgjati deri në vitin 350 të erës sonë kur edhe Perandoria ndahet në atë Lindore dhe Perëndimore. Në këtë periudhë falë shkathtësisë së tyre luftarake, guximit dhe ambicies për pushtet u bë e mundur që për perandorë romakë të bëhen edhe shumë ushtarakë të lindur në Iliri dhe që shumë lehtë vërtetohet identiteti i tyre ilir madje ata edhe inkurajonin dhe ndihmonin ilirët tjerë që të ngriten dhe avancohen në ushtri. Andaj për një periudhë të gjatë kohore ia arritën që shumë ilirë të mbajnë poste dhe funksione shumë të larta perandorake.
Në periudhën Perandorake (27 p.e.re – 395) në fron janë ulur plot 27 ilirë prej të cilëve më të njohurit janë: Diokleciani dhe Konstantini i Madh, e që Aurel Viktori (320-390) për ta do të shkruante: “Atëdheu i të gjithë këtyre ka qenë Iliriku, edhepse pak të qytetëruar kanë qenë shumë të dobishëm për shtetin” (N.Ceka, Ilirët). Pra, këta perandorë janë puro iliro/shqiptar, sllavët në Ilirik filluan dyndjen në shek.VI-VII dmth dy shekuj pas Perandorit të fundit ilir. Këtu po sjellim listën e Perandorëve Romak që kanë lindur në Ilirik apo kanë prejardhje ilire:
1. Trajanus Decius (249 – 251), Gaius Messius Quintus Taianus Decius, ka lind në Budallija (Sirmium) sot fshati Martiniqi (Mitrovica e Sremit, Serbi)
2. Hostilianus (251), Gaius Valens Hostilianus Messius Quintus, djali i Deciusit, ka lind në Sirmium.
3. Claudius II Gotikus (268 – 270), Marcus Aurelius Claudius Gothicus, është nga rrethi i Sirmiumit ose nga Dardania. Për perandor zgjedhet pasi i mund Gotët në vitin 268 afër Naissusit.
4. Quintilus (270), Marcus Aurelius Claudius Quintillus, ka lind në Sirmium, është vëllai i Claudit II, vetëm 77 ditë ka qëndruar në fron.
5. Aurelianus (270 – 275), Lucius Domitius Aurelianus, ka lind në Sirmium sot Mitrovica e Sremit, njihet me atë se Perandorisë Romake ia ribashkon Mbretërinë e Galëve.
6. Probus (276 – 282), Marcus Aurelius Probus, ka lind në Sirmium, është i pari që lejoi që hardhit Italiane të mbillen në vende tjera të Perandorisë si në Ilirik, Galici, Britani dhe Spanjë.
7. Diocletian (284 – 305), Gaius Aurelius Valerius Diocletianus, ka lind në Dioclea sot Dukla afër Podgoricës. Një ndër perandorët më të rëndësishëm të Romës. Pas një kaosi të madh shumëvjeçar ai ia arriti që Perandorinë ta vëj në rregull. Duke qenë i vetëdijshëm se Perandoria ishte shumë e madhe dhe që ishte shumë e vështirë të udhëhiqej nga një njeri i vetëm është i pari që vendos të ndajë pushtetin krijon Diarkin (dy AUGUSTË që sundojnë njëri në Lindje e tjetri në Perëndim) dhe kjo ishte fillimi i ndarjes së Perandorisë në atë Lindore dhe Perëndimore.
8. Maximianus Herculius (285 – 305), Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius, ka lind në Sirmium. Ilir, mik dhe bashkësundues me Dioklecianin. Së bashku me Dioklecianin jep dorëheqje nga froni por që pas një viti (306) kthehet prapë në fron dhe e ndihmon në ngritje Konstantinin e Madh. Nga froni e rrëzojnë më 308.
9. Galerius (305 – 311), Gaius Galerius Valerius Maximianus, ka lindur në Felix Romuliana sot Gamzigrad afër Zajeçarit. Sundoi nga Sirmiumi, ka qenë i pamëshirshëm ndaj të krishterëve madje të gjitha barbarizmat që i vishen Dioklecianit janë rezultat i përndjekjeve të tija. Për grua kishte vajzën e Dioklecianit.
10. Constantius I Chlorus (305 – 306), Flavius Valerius Constantius, ka lind në Ilirik në vitin 250. Është babai i Konstantinit të Madh.
11. Flavius Severus II (306 – 307), Flavius Valerius Severus II, ka lindur në Naissus, ka ndarë fronin me Konstantin Klorin.
12. Licinius (308 – 324), Gaius Valerius Licianus Licinius, ka lindur në afërsi të Felix Romuliana, mbretëroi në lindje, së bashku me Konstantinin e Madh sollën Ediktin e Milanit. Zhvillon dy luftëra kundër Konstantinit të Madh të cilat i humbet të dyja dhe në fund ekzekutohet.
13. Maximinus Daia (311 – 313), Gaius Galerius Valerius Maximinus, ka lindur në afërsi të Felix Romuliana, mbahet mend si persekutues i madh dhe se nuk ka pranuar sistemin tetrark të mbretërimit.
14. Constantinus I i Madh (312 – 337), Flavius Valerius Constantinus, ka lindur në Naissus (Nishi i sotëm). Më 313 nënshkruan Ediktin e Milanit me të cilin lejohet toleranca fetare dhe praktikimi i lirë i fesë së krishterë. Është themelues i Konstantinopolit dhe me ardhjen e tij vie deri te një paqe sociale pas një periudhe të gjatë të persekutimeve fetare.
15. Constantinus II (337 – 340), Flavius Iulius Constantinus, ka lind në Sirmium dhe është djali i dytë i Konstantinit të Madh. Babai i vet e bën Cezar të pjesës lindore të Perandorisë kurse dy vëllezërit tjerë pjesën tjetër.
16. Vetranio (350), i ilindur në Mezi, për Cezar e emëroi Konstanti II me kërkesën e vajzës së Konstantinit të Madh. Mirëpo nuk ndenji shumë në fron vetëm dhjetë muaj kur edhe datyrohet të largohet.
17. Iovianus (363 – 364), Flavius Iovianus Augustus, ka lindur në Singidunum (Beogradi i sotëm) dhe në fron qëndroi vetëm tetë muaj.
18. Valentinianus I (364 – 375), Flavius Valentinianus, ka lind në Cibala (sot Vinkovci, Kroaci). Fronin e ka ndarë me vëllanë Valensin. Ka mbretëru perëndimin.
19. Valensi (364 – 378), Flavius Valens, ka lind në Cibala (Vinkovci, Kroaci). Fronin e ka ndarë me vëllanë Valentinianin I. Ka mbretëru lindjen.
20. Gratianus (375 – 383), Flavius Gratianus Augustus, ka lind në Sirmium. Është djali i Valentinianit I.
21. Valentinianus II (383 – 392), Flavius Valentinianus II, ka lind në Trir është djali i Valentinianit I i cili ka qenë nga Cibala (Kroaci).
22. Constantinus III (421), Flavius Constantius Augustus, ka lind në Naissus, është babai i Valentinijanit III
23. Valentinianus III (425 – 455), Flavius Placidius Valentinianus, djali i Constantinus III, njihet si perandori i fundit perëndimor me origjinë ilire.
24. Marcianus (450 – 457), Flavius Marcianus, ka lind në Iliri, ka mbretëru në lindje.
25. Anastasius I (491 – 518), Anastasius, ka lind në Dyrrachium, Durrës, Shqipëri.
26. Iustin I (518 – 527), Flavius Iustinius, ka lindur në Bederiana të Dardanisë (Leban, Serbi).
27. Iustinianus I (527 – 565), Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus, ka lind në Tauresium të Dardanisë. Justiniani I është imperatori i fundit latin.
(Gazeta Shqiptare, Gazmend Çitaku, publicist dhe përkthyes). /KultPlus.com
Kroçera “Monet” vizitoi sot për herë të dytë brenda muajit maj portin e Durrësit.
Autoriteti Portual Durrës bën të ditur se në bord të kroçerës janë 50 turistë, pjesa më e madhe të cilëve janë nga Britania e Madhe, të cilët kanë zgjedhur të eksplorojnë bregdetin shqiptar.
Pas mbërritjes në portin e Durrësit turistët do të vizitojnë Durrësin, Krujën, Tiranën dhe Beratin.
Kjo kroçerë është një nga vizitoret më besnike, e cila ndalet disa herë radhazi gjatë sezoneve turistike në portin e Durrësit duke zhvilluar ture në disa prej siteve turistike në qytetin e Durrësit dhe zonat përreth.
Kjo kroçerë pritet të rikthehet përgjatë kësaj verë shoqëruar dhe nga shumë kroçera të tjera, të cilat e kanë përfshirë tashmë bregdetin shqiptar në itineraret e tyre çdo sezon turistik.
Kroçera “Monet” e vizitoi Durrësin edhe më 5 maj duke çelur sezonin e anijeve turistike në portin më të madh në vend./atsh/KultPlus.com
