“Zoti ma ka dhënë zërin”

“Çil njat zemër plot kujtime…
Aaaaa, atë këngë e dua shumë, shumë! – ma kthen.

Ju lidh me ndonjë kujtim të veçantë? – provoj të ndez bisedën ndërsa ajo ndez cigaren, zë të flasë qetë, me zë paksa të shterur:

Jo jo nuk kam ndonjë kujtim të veçantë, por e dua, se më është përshtatur, e kam kënduar me shumë emocion! Në cilat vite? Eeh, unë datat nuk i mbaj mend, se kurrë nuk kam menduar që datat do t`më vyejnë, nuk kam menduar kurrë se unë paskam bërë një punë shumë të madhe, kjo është arsyeja e vetme, pse, vërtet nuk i mbaj mend. Për punën që kam bërë, Zoti ma ka dhënë zërin. Kam dalë në skenë, kam kënduar dhe jam kthyer në shtëpi. Këto kanë qenë të vetmet momente të jetës sime kur kam menduar në këngën, jo ta interpretoj, se ndryshe është kur ti del para publikut dhe do ti tregosh – ja si këndoj unë, por unë kam kënduar nga shpirti, kurrë skam menduar as si po dukem, as ç’kam veshur. Gjithmonë kam pasur emocione të mëdha, tremë, porse kurrë nuk kam bërë ndonjë ‘kiks’. Veçse një gjë e them, kur kam dalë në skenë unë kam pasur një fuqi mbinjerëzore! Si e tek, as vetë nuk e di….Nexhmije Pagarusha

Marrë nga libri “Ecje nëpër kujtesë” – bashkëbisedim mes Sanije Gashit dhe Bilbilit të Këngës Shqipe – Nexhmije Pagarushës.

Artisti italian Ettore Favini vë në pikëpyetje identitetin e kosovarëve

Me ardhjen e Pavarësisë së Kosovës, me 17 shkurt të vitit 2008 dhe kësisoj edhe me formimin e një shteti me tërë komponentët e tij, në opinionin publik nisi të qarkullonte ideja se pasi Kosova u bë shtet, tash duhej të flitej edhe për Kosovën si komb.

Çdo shtet duhet ta ketë edhe kombësinë. Artisti Ettore Favini shpalosë një inspirim të tillë në konceptin e punës artistike të cilën e ka sjellë në Prizren.

Gjithçka po ndodhë në kuadër të Autostrada Biennale – një Bienale arti e cila duket se kësaj radhe ka qëlluar në shenjë me edicionin debutues, me vepra e artistë të ndryshëm. Favini, një prej artistëve pjesëmarrës, vjen me një instalacion mbi simbolizmin kosovar.
Në fakt – “Simbolizmi Kosovar” është emri i punës së artistit italian.

Ai ka zgjedhur të punojë me atë që ai e quan element dekorativ që prezanton edhe sferën kolektive, por edhe atë personale: qilimin.

“Qilimi është hapësirë dhe vend i privatësisë shtëpiake, vend ku edhe shkëmbehen mendime. Qilimi është hapësirë pa kufi ku përfaqësohen simbole të përbashkëta. Ideja ime me punën në Prizren është që të krijoj një punë të hapur, ku audienca mund të bëhet vetë autore, të përfshihet në zgjidhjen e simboleve” tregon artisti.

Një pyetësor tenton të marrë mendime njerëzish për një identitet të ardhshëm kosovar, bazuar në memorien kolektive, të ardhmen dhe peizazhin. Ai e ka kuptuar se fakti që kosovarët janë vend i izoluar dhe në nevojë për viza udhëtimi, kjo paraqet problem edhe në krijimin e një identiteti, në të cilin zë vend më pas ndjenja kombëtare e ajo shtetërore, shkruan KultPlus.

Favini ka lindur në Kremones të Italisë në vitin 1974. Ai cakton përvojën e dëgjimit të tregimeve “të vogla” për të ushqyer veprat që përcaktojnë marrëdhëniet mes njerëzve dhe mjedisit të tyre. Kujtesa, të dyja – individuale dhe kolektive, është shpesh në qendër të një rruge që lëviz nga burime autobiografike të frymëzimit drejt temave universale, si koha dhe ekzistenca. Puna e tij, e cila priret të jetë specifike për vendin, zhvillohet përmes një procesi të gjatë rritjeje, që i bënë ato organizma të gjallë, pa përfunduar realisht kurrë: pajisjet e hapura të vizionit në çikrik, në të cilën puna merr pjesë në jetë, duke e bërë shikuesin pjesëmarrës aktiv.
Çmimi Artegiovane nga Dhomat e Tregtisë së Milanos dhe Torinos (2005) dhe Çmimi prestigjioz në Nju Jork nga Universiteti i Kolumbias (2007), janë në mesin e çmimeve që artisti ka marrë. / KultPlus.com

Manushja, virgjëresha e përbetuar shqiptare në librin e shkrimtares franceze

Ka kohë që është inspiruar nga shqiptarët dhe kufijtë me të cilët ata rrethohen.

Shkrimtarja franceze Emmanuelle Favier është fokusuar në virgjëreshat e përbetuara shqiptare për librin e saj “Le courage qu’il faut aux rivières”.

Romani i parë i shkrimtares merret me Manushen, gruan e cila vendosë të jetojë si mashkull, përgjithmonë, për shkak të rrethanave familjare dhe mentalitetit patriarkal shqiptar. Manushja pi sikur një mashkull, tymos si një mashkull, jeton si një mashkull. Fshati e çmon sakrificën e saj, ndërsa ajo gëzon respekt të veçantë.
45 vjeçarja Manushe jeton në monotoni derisa paraqitet në jetën e saj Adriani, një i huaj për fshat.

Culturebox ka shkruar për librin i cili në 224 faqe vë në pikëpyetje gjininë, dëshirën seksuale, dëshirën njerëzore për pasion, jetën e këtyre grave që kthehen në burra dhe mbijetojnë në një shoqëri me kode burrash.
“Ky është roman lirik, sensual dhe plot befasi brenda tij” shkruan Culturebox për librin e francezes, e cila tanimë po e promovon romanin në pjesë të ndryshme të Francës. Romani tanimë është nominuar për dy çmime letrare franceze: Talents Cultura dhe “Envoye par la poste”.

Pak më vonë në KultPlus do të lexoni një intervistë të shkurtër me shkrimtaren Emmanuelle Favier. / KultPlus.com

Ballina: Qamile Stema – Dailymail

Në mundsh…

Poezi nga Rudyard Kipling.
Përktheu Robert Shvarc

Në mundsh ta ruash arsyen, kur bota humbet fillin
e fajin ty ta hedh dhe vetes t’i besosh,
sa herë tek ti dyshojnë e s’të përfillin
por edhe dyshimet drejt t’i gjykosh…

Në mundsh të rrish në pritje, nga pritja pa u lodhur,
e, kur t’urrejnë, urrejtje mos t’ushqesh,
madje, ndaj shpifjeve të rrish pa folur,
me thjeshtësi, me to pa rënë ndesh…

Në mundsh t’mendosh, por jo gjer në shkatrrim,
të ëndërrosh, por jo si rob ëndërrimesh,
dhe t’i trajtosh njëlloj e pa dallim
ngadhnjim e shpartallim burim mashtrimesh…
Në durofsh dot thëniet e tua të drejta
në kurthe për trutharët, kopuket që t’i kthejnë,
t’i shohësh të thyera gjërat më të shtrenjta
e prapë t’i ndërtosh me vegla që nuk vlejnë…
Në mundsh fitoret që ke korrur t’i flijosh
si në kumar, në një të vetme lojë,
të rrezikosh, të humbasësh e prapë t’ia fillosh,
dhe humbjen kurrë të mos e zesh në gojë…

Në i detyrofsh dot muskul, nerv e puls e zemër
të të shërbejnë edhe kur gjithçka duket e kotë,
e të qëndrosh kur s’ke asgjë më veç vullnetit,
që vetëm fjalën “Qëndro!” gjithmonë të thonë…
Në mundsh të flasësh me maskarenj, por nderin tënd ta ruash
e t’ecësh përkrah mbretit pa krenari që të verbon…
Nëse armiku apo miku s’të bëjnë dot të vuash,
dhe gjithkend e çmon, por veç sa meriton…

Në mundsh t’i mbushësh ti minutat aq të rënda
me vepra që peshojnë
dije dhe mos kij asnjë dyshim,
se jotja do të jetë Bota, me ç’ka brenda,
dhe NJERI do të jesh, o biri im!

Murakami: Nuk e kam pasur kurrë qëllim që të bëhesha shkrimtar

(Ese e Haruki Murakamit mbi marrëdhënien mes muzikës dhe letërsisë. Publikuar tek New York Times, më 8 Korrik 2007)

shqipëroi Alfred Bushi

Nuk e kam pasur kurrë qëllim që të bëhesha shkrimtar – të paktën jo deri sa u bëra 29 vjeç. Kjo është e vërteta.

Lexoja shumë që kur isha i vogël, dhe përfshihesha aq shumë në botën e romaneve dhe novelave që lexoja saqë do tregohesha gënjeshtar po të thoja se nuk jam ndjerë sikur isha unë që po i shkruaja. Por kurrë nuk kam menduar se kisha talent për të shkruajtur. Në adoleshencë pelqeja shkrimtare si Dostojevski, Kafka dhe Balzaku dhe nuk e imagjinoja dot se mund të shkruaja diçka, e cila të krahasohej me çfarë ata kishin shkruar. Për rrjedhojë, në moshë të re, hoqa dorë nga çdo mundësi për të shkruar. Dëshiroja të vazhdoja të lexoja libra për hobby, e kështu vendosa të kërkoj ndonjë mënyre tjetër për të jetuar.

Fusha profesionale me të cilën vendosa te merresha ishte muzika. Punova shumë, kurseva para, shumicën ua mora borxh miqve dhe njerëzve të afërt dhe sapo lashë universitetin hapa një lokal të vogël Jazz-i ne Tokyo. Shërbenim kafe gjatë ditës dhe pije të ndryshme në darkë. Shërbenim edhe gjëra të thjeshta për të ngrënë. Gjatë gjithë kohës vinim muzikë të regjistruar ndërsa në fundjavë ftonim të luanin live muzikantë të rinj jazz-i. E gjithë kjo zgjati për shtatë vjet. Pse? Për një arsye të thjeshtë: kjo më jepte mundësinë të dëgjoja muzikë Jazz nga mëngjesi deri në mbrëmje.

Takimin tim të parë me Jazz-in e kam pasur në vitin 1964, kur isha 15 vjeç. Art Backley dhe Jazz Messengers në Janar të atij viti jepnin një shfaqje në Kobe dhe mua më bënë dhuratë një biletë. Kjo ishte vërtetë hera e parë që dëgjova Jazz dhe që nga ky çast mbeta i magjepsur prej tij. Isha si i shushatur. Grupi ishte i mrekullueshëm: Wayne Shorter-i në saks tenor, Freddie Hubbard-i në trombë, Curtis Fuller-i në trombonë dhe Art Blakey-i me stilin e tij solid dhe fantazioz në bateri. Mendoj se ky është një nga grupet më të mira të historisë së Jazz-it. Nuk kisha dëgjuar kurrë muzikë më magjepsëse dhe ndjehesha i tëri si i pushtuar prej saj.

Para një viti pata një drekë në Boston me pianistin panamian të muzikës jazz Danilo Perez dhe kur i tregova këtë histori ai nxori celularin dhe më pyeti, “ A do t’i flasësh Wayne-it, Haruki? “,

“ Sigurisht ” iu përgjigja duke kërkuar fjalët. Ndërkohë ai i telefonoi Wayne Shorter-it në Florida dhe ma kaloi mua. Thelbi i asaj çfarë i thashë ishte se nuk kisha dëgjuar kurrë muzikë më mahnitëse, as më parë dhe as më pas. Jeta është kaq e çuditshme, nuk e di kurrë se ç’do të ndodhë. Në këtë kohë isha 42 vjeç, duke shkruar novella, jetoja në Boston dhe flisja me Ëayne Shorter-in në celular. Nuk e kisha imagjinuar kurrë që të ndodhte diçka e tillë.

Kur bëra 29 vjeç, krejt papritur dhe pa menduar, pata një ndjesi sikur doja të shkruaja një novelë – dhe mund t’ia dilja mbanë. Sigurisht, nuk mund të shkruaja diçka e cila të krahasohej me veprën e Dostojevskit apo Balzakut, por i thashë vetes se kjo nuk ishte e rëndësishme. Nuk duhej të bëhesha një gjigand i letërsisë. Për më tepër nuk ia kisha idenë se si shkruhej një novelë dhe as mbi çfarë mund të shkruaja. Nuk kisha absolutisht asnjë lloj eksperience dhe asnjë stil të para përgatitur në dispozicion. Nuk njihja askënd që të më mësonte si të shkruaja dhe nuk kisha as miq me të cilët të flisja mbi letërsinë. Mendimi i vetëm që kisha në ato çaste ishte se sa e mrekullueshme do kishte qenë sikur të mund të shkruaja ashtu siç luaj në instrumenta.

Kur isha fëmijë luaja në piano, lexoja muzikë mjaftueshem sa për të luajtur një melodi të thjesht, por nuk zotëroja teknikën e nevojshme për t’u bërë muzikant profesionist.

Në brendësi të kokës sime shpesh kisha ndjesinë, në formë mendimi, sikur muzika ime vërdallisej rreth e përqark në formë vorbulle si një valë deti e lartë dhe e dendur. Pyesja veten nëse do të ishte e mundur ta shndërroja këtë muzike në shkrim. Në këtë mënyre lindi stili im.

Ashtu si në muzikë dhe në të shkruar gjëja më e rëndësishme është ritmi. Stilit tënd i nevojitet një ritëm i mirë, natyror dhe constant, ndryshe njerëzit nuk të lexojnë më . Unë e mësova rëndësinë e ritmit prej muzikës – kryesisht prej muzikës Jazz. Pas ritmit vjen melodia – e cila, në letërsi, do të thotë vendosja e duhur e fjalëve në mënyre të atillë që të përputhen me ritmin. Nëse mënyra se si fjalet përputhen me ritmin është e butë (smooth) dhe e këndshme, atëhere nuk të nevojitet tjetër gjë. Tjetër element i rëndësishem është harmonia – tingujt e brendshëm, të përjetshëm që mbështesin fjalët. Më pas vjen elementi që më pëlqen më tepër: improvizimi i lirë (free improvisation). Kështu, përmes disa kanaleve të veçanta, historia buron lirshëm nga brendësia . E vetmja gjë që duhet të bëj është t’i bashkangjitem rrjedhës. Më në fund vjen dhe ajo që mund ta quajmë pjesa më e rëndësishme: lartësimi i eksperiencës tënde pas mbarimit të veprës – mbarimit të performancës, dhe ndjesia së ia ke dalë mbanë me sukses të arrish në një hapësirë të re dhe kuptimplotë. E nëse gjithçka shkon mirë, këtë ndjesi lartësimi duhet ta ndash me lexuesit e tu (audiencen tënde). Ky është kulmimi i mrekullueshëm i cili nuk mund të arrihet në asnjë mënyre tjetër.

Praktikisht çdo gjë që di mbi të shkruajturit, e kam mësuar nga muzika. Mund të tingëllojë paradoksale e thënë në këtë mënyrë por sikur të mos kisha qenë kaq i obsesionuar nga muzika mund të mos isha bërë shkrimtar. Edhe tani, gati 30 vjet me vonë, vazhdoj të mësoj shumë mbi të shkruajturit duke dëgjuar muzikë të mirë. Stili im është thellësisht i influencuar nga ripërsëritja e riff-eve të shkujdesura të Charlie Parker-it, ashtu dhe nga rrjedhshmëria elegante e prozës së F.Scott Fitzgerald-it. Ndërkohë vazhdoj të marr si model letrar cilësinë e vazhdimësisë së vetëpërtëritjes që mbart muzika e Miles Davis-it.

Një nga pianistët e mi jazz më të preferuar i të gjitha kohërave është Thelonious Monk. Një here, kur dikush e pyeti se si arrinte të nxirrte tinguj aq të veçantë, Monk-u u ul në piano dhe tha: “Nuk mund të ketë asnjë notë të re. Kur hedh sytë mbi tastierë, vëren se të gjitha notat gjenden aty tashmë. Por nëse e ke fjalën thjesht për një notë atëhere ajo do të tingëllojë ndryshe. Duhet të zgjedhësh notat të cilat vërtet kërkon ! “

I risjell shpesh në mendje këto fjalë ndërsa jam duke shkruajtur dhe i them vetes, “ Është e vërtetë. Nuk ka fjalë të reja. Detyra jonë është t’u japim kuptime të reja dhe ngjyrime të veçanta fjalëve të zakonshme.” Një mendim i tillë më duket bindes. Kjo do të thotë se përpara nesh shtrihen hapësira të pafundme dhe të panjohura, territore pjellore që presin të kultivohen prej nesh. / KultPlus.com / Tirana Calling

Poezi për gjëra që nuk janë

Poezi nga Shqiptar Oseku.

Jetojmë në apartamentin që s’e blemë kurrë.
Pasdite luajmë me vogëlushen
të cilën nuk e bëmë:
ajo i ka kaçurrelat tua
e rritet me shumë gjuhë.
Ti qesh kur të them që të ngjan ty.
Je e lumtur më në fund.
Nëna jote plakë, motrat, vëllai,
që s’më njohën asnjëherë,
ndjejnë lehtësim të mirë,
si kur arrin njeriu dikur te pika
pas një fjalie të gjatë e komplekse.
Nganjëherë ne mblidhemi pa ty,
vec pse na shkon biseda
që s’e nisëm ndonjëherë.
Kur vogëlushja jone flen
ulemi në anët e kundërta të divanit
që s’e kemi, e lexojmë secili librin e vet,
duke flirtuar me këmbë
mun ashtu si thonim se do të bënim,
para se të ndaheshim.
Nganjëherë rrimë me miq të përbashkët
që nuk i zumë kurrë, që duan të ikin.
Ata na pyesin se ku eshte jeta më e mirë.
Përgjegja, qe nuk e thamë kurrë troç, është
se jeta është e mirë kudo ka dashuri.

Shkrimtari Jorge Luis Borges propozon të lexohen këta 74 libra

Në vitin 1985, shkrimtari i njohur Jorge Luis Borges nisi të radhiste librat të cilët atij i kishin ndihmuar në jetë, ia kishin ndryshuar jetën dhe librat të cilët ai do ti rekomandonte për lexim.

Detyra iu dha nga Hyspamerica – një botues nga Argjentina, ndërsa kësisoj shkrimtari i njohur nisi të krijonte listën e tij. Libraria personale e tij përmban tituj nga më të ndryshmit, disa të përkthyer në anglisht e disa vetëm në gjuhën spanjolle.

Një pjesë e librave janë edhe në gjuhën shqipe, sikur Dino Buzzati, Dostojevski, Søren Kierkegaard, Daniel Defoe e autorë tjerë.

Po e paraqesim këtu listën e 74 librave të cilët ju duhet ti lexoni:

1. Stories by Julio Cortázar (not sure if this refers to Hopscotch, Blow-Up and Other Stories, or neither)
2. & 3. The Apocryphal Gospels
4. Amerika and The Complete Stories by Franz Kafka
5. The Blue Cross: A Father Brown Mystery by G.K. Chesterton
6. & 7. The Moonstone by Wilkie Collins
8. The Intelligence of Flowers by Maurice Maeterlinck
9. The Desert of the Tartars by Dino Buzzati
10. Peer Gynt and Hedda Gabler by Henrik Ibsen
11. The Mandarin: And Other Stories by Eça de Queirós
12. The Jesuit Empire by Leopoldo Lugones
13. The Counterfeiters by André Gide
14. The Time Machine and The Invisible Man by H.G. Wells
15. The Greek Myths by Robert Graves
16. & 17. Demons by Fyodor Dostoyevsky
18. Mathematics and the Imagination by Edward Kasner
19. The Great God Brown and Other Plays, Strange Interlude, and Mourning Becomes Electra by Eugene O’Neill
20. Tales of Ise by Ariwara no Narihara
21. Benito Cereno, Billy Budd, and Bartleby, the Scrivener by Herman Melville
22. The Tragic Everyday, The Blind Pilot, and Words and Blood by Giovanni Papini
23. The Three Impostors
24. Songs of Songs tr. by Fray Luis de León
25. An Explanation of the Book of Job tr. by Fray Luis de León
26. The End of the Tether and Heart of Darkness by Joseph Conrad
27. The Decline and Fall of the Roman Empire by Edward Gibbon
28. Essays & Dialogues by Oscar Wilde
29. Barbarian in Asia by Henri Michaux
30. The Glass Bead Game by Hermann Hesse
31. Buried Alive by Arnold Bennett
32. On the Nature of Animals by Claudius Elianus
33. The Theory of the Leisure Class by Thorstein Veblen
34. The Temptation of St. Antony by Gustave Flaubert
35. Travels by Marco Polo
36. Imaginary lives by Marcel Schwob
37. Caesar and Cleopatra, Major Barbara, and Candide by George Bernard Shaw
38. Macus Brutus and The Hour of All by Francisco de Quevedo
39. The Red Redmaynes by Eden Phillpotts
40. Fear and Trembling by Søren Kierkegaard
41. The Golem by Gustav Meyrink
42. The Lesson of the Master, The Figure in the Carpet, and The Private Life by Henry James
43. & 44. The Nine Books of the History of Herodotus by Herdotus
45. Pedro Páramo by Juan Rulfo
46. Tales by Rudyard Kipling
47. Vathek by William Beckford
48. Moll Flanders by Daniel Defoe
49. The Professional Secret & Other Texts by Jean Cocteau
50. The Last Days of Emmanuel Kant and Other Stories by Thomas de Quincey
51. Prologue to the Work of Silverio Lanza by Ramon Gomez de la Serna
52. The Thousand and One Nights
53. New Arabian Nights and Markheim by Robert Louis Stevenson
54. Salvation of the Jews, The Blood of the Poor, and In the Darkness by Léon Bloy
55. The Bhagavad Gita and The Epic of Gilgamesh
56. Fantastic Stories by Juan José Arreola
57. Lady into Fox, A Man in the Zoo, and The Sailor’s Return by David Garnett
58. Gulliver’s Travels by Jonathan Swift
59. Literary Criticism by Paul Groussac
60. The Idols by Manuel Mujica Láinez
61. The Book of Good Love by Juan Ruiz
62. Complete Poetry by William Blake
63. Above the Dark Circus by Hugh Walpole
64. Poetical Works by Ezequiel Martinez Estrada
65. Tales by Edgar Allan Poe
66. The Aeneid by Virgil
67. Stories by Voltaire
68. An Experiment with Time by J.W. Dunne
69. An Essay on Orlando Furioso by Atilio Momigliano
70. & 71. The Varieties of Religious Experience and The Study of Human Nature by William James
72. Egil’s Saga by Snorri Sturluson
73. The Book of the Dead
74. & 75. The Problem of Time by J. Alexander Gunn

Baladë për gruan e mirë, për ty Arlindë

Nga Flutura Açka

Ishte natë e vonë mbrëmë, kur mora lajmin e hidhur për ty, Arlindë, dhe ngaqë jam mësuar të të gjej gjithmonë kah drita, nuk desha të shkruaja natën.

Edhe më vonë, një mesazh i shkurtër i tët bije nëpër natë, thirrja e fikur e saj “Ah, ç’ë bëri!”, m’i bëjnë edhe më të vështirë këto rreshta. Liria për të cilën ke shkruar shpesh edhe ti, liria për të cilën ke luftuar edhe ti, nuk më jep të drejtën të të gjykoj në vendimin tënd, por të gjykoj një Shqipëri që ka ajër gjithnjë e më pak për gra si ti. Nëpër median shqiptare, ku je vërtitur shpesh mes pasionit dhe pasigurisë, këmbënguljes dhe drojës, dashurisë dhe hezitimit, ti ishe një specie e veçantë, ti dije vetëm të punoje, jo të shiteshe.

Ka plot gra si ty, por kemi nevojë t’i njohim, sepse ato kurrë nuk bërtasin, ato vetem i japim Shqipërisë dhe kurrë nuk i marrin. Ty kurrë nuk të vinin ftesa për koktejle ministrore, për shëtitje turistike shoqëruese të tipit escort girl, nuk psherëtive kurrë për ndonjë çantë Hermes, as nuk u ankove se Tirana t’I thyente këmbë për të mbijetuar ti dhe familja jote, nuk bëre zhurmë kurrë për romanet e tu, edhe pse ishte një vajzë e talentuar, që nuk pati kohë – prej kësaj jete që po shpjegoj – as t’i ribotonte, nuk u përqave kurrë edhe pse e dite bukur mire se sa e vështirë është të rezistosh e papërlyer në kohë si tonat.

Ti dije të falje bujarisht, aq sa ndonjëherë kam mendur se kjo ishte një e “metë” e jotja. E lumja ti! Por si ia dole e vetme, e pandotur, pritëse, përjetësisht e qeshur, pranuese, e pafjalë, e painat, e pamërzi, që të mbetesh ti, vetvetja, në kohën e tjetërsimit të madh që jetojmë?

Gati pesëmbëdhjetë vjet të shkuara, kur botuam bashkë romanin tënd të parë “Dashuri bjonde”, që u shit marramendthi, kemi qeshur shumë me faktin se do ta çudisnim dynjanë me titullin. Disa herë pata këmbëngulur ta merrje seriozisht talentin tënd, por ti nuk kishe kohë për të, nuk të tepruan kurrë minuta të mendoje për të.

Ti, takëngrëna nga vrapi, ti mirësia Arlindë, je në paqen tënde tani, atje ku as moti, as stina, as koha, as fryma, as paraja nuk bëjnë sens, dhe mbase qesh me baladat e të gjallëve që kanë vendosur të vazhdojnë. Por ata duhet të vazhdojnë, për të bërë një mjedis ku Arlindat të mos ndjehen të vetmuara, dhe ku bijat dhe bijtë e Arlindjave të mos ndjehen të braktisur nga fati, dhe shoqëria. Pushofsh në paqe!

Dua Lipa sërish në vend të parë, këtë herë e rrëzon Justin Bieber

Dua Lipa edhe këtë herë ka siguruar pozitën e parë në toplistën britanike.

Lipa ishte në konkurrencë me këngën e saj të re “New Rules”, me këngën e re të Justin Bieber & BloodPop, me këngën “Friends”, transmeton Koha.net.

Megjithatë, zyrtarisht Lipa është sërish në vendin e parë edhe këtë javë.

Calvin Harris me Pharell Williams, Katy Perry dhe Big Sean me këngën “Feels” është në vend të tretë, ndërkaq Pink me këngën “What About Us” në vendin e katërt. / KultPlus.com

Nexhmije Pagarusha: Nuk i ka kënduar kurrkush këngët e mia

Për herë të parë, Nexhmije Pagarusha në Tiranë shkon në vitin 1971. Pak vonë për këngëtaren shqiptare por megjithatë kjo ishte koha kur rrethanat e mundësuan një udhëtim të tillë.

“Atëherë kur hapen pakëz rrugët, kur takohet me këngëtarë në zë të asaj kohe, sidomos me Vace Zelën, me të cilën thotë se e lidhin shumë gjëra të përbashkëta, se kanë shumë ngjashmëri shpirti” tregon Nexhmija kur flet për këtë përvojë në librin e shkruar nga Sanije Gashi – “Ecje nëpër kujtesë”, shkruan KultPlus.

“Me vetë paraqitjen e saj në skenë, Vaçja ka pasur diçka madhështore, ka qenë një mrekulli. Kur e kam parë së afërmi- kam menduar – s’ka krijesë më të bukur, me fjalët që fliste, me atë pasurinë shpirtërore. Fatkeqësisht, nuk kemi mundur të rrinim gjatë së bashku, se, siç e dimë, ishte kohë pa kohë. E kam vizituar edhe në Zvicër, kisha takuar edhe Luçie Milotin, edhe Fitnete Rexhën, tani që të dyja të ndjera. Fitnetja ka qenë një shpirt i madh, këngëtare e madhe, por ka pasur një jetë të rëndë, gjithë vuajtje… Po më vjen mirë që sot këngët e Vaçes po i këndojnë të gjithë këngëtarët. Se, ka pasur vërtet, repertor të pasur! Unë kam një repertor shumë të larmishëm, por s`i ka kënduar kurrkush këngët e mia, nuk e di c`është puna, ndoshta pse nuk kam CD, pse nuk më kanë dëgjuar shumë, veç “Bareshës” e cila ka qenë në long play, e incizuar shumë herët nga Lidhja Turistike e Kosovës (Botim i Beogradit) dhe më vonë, në një audiokasetë të botuar në Shtëpinë e kasetave në Prishtinë, para shumë vjetësh. Përzgjedhjen e atyre këngëve e kanë pas bërë ata të radios, natyrisht që nuk më ka pas pëlqyer, por edhe ka qenë ndaluar shitja e saj! Eh” tregon Nexhmija në një pjesë të bisedës së saj realizuar brenda librit.

Marrë nga “Ecje nëpër kujtesë” – Sanije Gashi.

Chuck Norris i mbijeton dy infarkteve në zemër

Aktori Chuck Norris sot i ka mbijetuar dy infarkteve në zemër.

77 vjeçari, ushtrues i arteve marciale, producent e skenarist, sot ka pasur një atak kardiak kur po pastrohej ndërsa të dytin e pati në spital.

U mendua se aktori ka vdekur, ndërsa gjithçka ka ndodhur në 50-të minuta. Aktori është i fortë fizikisht dhe kjo tregon se ai ka shpëtuar, ndërsa siç shkruajnë mediet e huaja në këto raste zakonisht pacientët nuk mund të mbijetojnë. / KultPlus.com

Filmat e “Valës së re gjermane” vijnë në ekranin e Kino Lumbardhit

Fondacioni Lumbardhi në bashkëpunim me Qendra Multimedia nga Prishtina e prezanton një përzgjedhje të filmave nga regjisorë të së ashtuquajturës “German New Wave”. Në katër seanca, publiku do ti sheh filmat e katër regjisorëve të rëndësishëm gjerman siç janë Werner Herzog, Harun Farocki, Margarethe von Trotta dhe Alexander Kluge.

Të gjithë regjisorët janë të lindur pas luftës së dytë botërore, përveç Alexander Kluges që është i lindur një dekadë më herët dhe ka qenë pioner i kësaj lëvizjeje. Në vitet 1960’ këta regjisorë të ri -së bashku me shumë të tjerë- e kanë nisur një epokë të eksperimentimit artistik dhe politik në film, në një kohë kur filmi Gjerman pothuajse i harroi eksperimentimet e veta të periudhës para luftës së dytë botërore. Shumica e filmave të prodhuar janë politikisht dhe formalisht relevant edhe në ditët e sotme. Kjo periudhë produktive konsiderohet se ka vazhduar deri në fund të viteve 80’.

Programi është kuruar nga Tevfik Rada dhe është mundësuar nga Goethe Institut, me mbështetje të Ambasadës Gjermane në Prishtinë.

PROGRAMI:

Werner Herzog: Aguirre, Tërbimi i Perëndisë (1972)
26 Gusht, e Shtunë
20:00
LUMBARDHI

Harun Farocki: Punëtorët duke dalë nga Fabrika (1995) & Shprehja e duarve (1997)
29 Gusht, e Martë
20:00
LUMBARDHI

Margarethe von Trotta: Hannah Arendt (2012)
2 Shtator, e Shtunë
20:00
LUMBARDHI

Alexander Kluge: Vajza e Djeshme (1966)
5 Shtator, e Martë
20:00
LUMBARDHI

Dy artistë sjellin një Donald Trump që ngacmon në Prizren (FOTO)

Arbër Selmani

Një lider si Donald Trump, nëse deri sot nuk ka shërbyer për asgjë, së paku për një numër artistësh është inspirim për krijim veprash arti.

Fytyra e tij krenare është vendosur në Prizren, në qendër të qytetit. Siç thotë koncepti artistik i veprës, vepra është vendosur në qytetin e bukur të Prizrenit, ku puthen tri ideologjitë: modernizmi, minarja që u shkatërrua në vitin 1963 me pretekstin se po e dëmtonte modernizimin e Prizrenit dhe të gjeturat arkeologjike të periudhës romake.

“Think Big” është fotografi e grupit artistik OPA – Obsessive Possessive Aggression, e cila është pjesë e bienales Autrostrada Biennale e cila ka nisur para disa ditësh në Prizren. OPA përbëhet nga Slobodanka Stevceska dhe Denis Saraginovski, dy artistë që kanë studiuar në Shkup dhe punojnë së bashku në inspirimin e tyre artistik.

Monumenti i ri në Prizren, me fytyrën e Trump, si në gur kufitar që shënon kufirin e tri ideologjive që përmendëm më lartë, gjendet saktësisht në vendin ku kanë ekzistuar portrete të bronzit që përkujtonin heronjtë e Luftës së Dytë Botërore. Të gjitha ato janë zhdukur.

“Për neve, Donald Trump është një imazh i njëjtë si Nikola Gruevski. Kuptohet, më i fuqishëm. Duke e vënë portreti e Trump në vendin e monumentit të braktisur, duam të theksojmë momentin e lindjes së idiokracisë. Ai është vendosur në një lokacion ku dikur ishte një simbol i betejës anti-fashiste. Duke pasur në mendje deklaratat e fundit të Trump, monumenti kthehet në vend të konfliktit dhe paralajmërimit” tregojnë artistët për KultPlus.

OPA reagojnë ndaj zhvillimeve me anë të narratives artistike. Projektet specifike artistike, ndërhyrjet si ky në Prizren, ekspozitat, mockumentaries, videot, dokumentarët televizivë janë në mesin e mediumeve që ata përdorin për të reaguar.

Ata kanë ekspozuar në Estoni, Kroaci, Gjermani, Francë, Holandë e në Shtete të Bashkuara të Amerikës.
“Me këtë punë tonën, qyteti tani ka simbole edhe të kristianizmit edhe të islamit. Duke e pasur parasysh se të dyja religjionet janë përmendur disa herë në fjalimet e Trump-it por edhe janë përdorur si justifikim për konflikte e luftëra, puna merr edhe një tjetër dimension” tregojnë artistët.

Ardhja e tyre në Prizren dhe në Autrostrada Biennale duket se përbën një moment të rëndësishëm në karrierën e tyre artistike, shkruan KultPlus.

“Na pëlqen kompleksiteti i Autostrada Biennale. Nuk është vetëm një ekspozitë, por një hapësirë për edukim dhe një vend ku qytetarët e Prizrenit mund të shohin më shumë art. Për regjionin në përgjithësi është e rëndësishme një Bienale e tillë” tregojnë artistët, puna e të cilëve po qëndron e ekspozuar në Prizren. / KultPlus.com

Fotografitë nga: Tuğhan Anıt

“Super Shkupi” sot dhe nesër në Çarshinë e Vjetër të Shkupit

Me performimin e Triks, Goca Tërzhan Cena dhe Goce SAF sonte në sheshin “Skënderbe” në Çarshinë e Vjetër të Shkupit vazhdon manifestimi “Super Shkupi” që filloi javën e kaluar në Skelën “13 Nëntori”.

Përveç në sheshin “Skënderbe”, sipas Alsat-m, këtë fundjavë yje muzikore do të performojnë dhe në hapësirën para kishës “Sveti Spas”, ku të shtunën argëtimi do të fillojë prej orës 21, ndërsa do të performojnë Ofkestra, Fanki Guru, Enerxhi bend dhe Fic.

Projekti “Super Shkupi” realizohet me nismë të pronarëve dhe menaxherëve të objekteve hotilerike prej disa vendeve në Shkup. Organizator kryesor është Qendra e Kongresit “Aleksandar Makedonski”, dhe për realizimin është i angazhuar “Gorila Vajled entertejment grup”.

Në pajtim me vendimin e Këshillit të Qytetit të Shkupit, ditët kur mbahet “Super Shkupi”, turni i punës në objektet hotilerike është vazhduar për një orë. / KultPlus.com

Ornela Kapetani: Çmimi në Festivalin e Sarajevës nuk ishte një fitore personale, por një mundim kolektiv

Aktorja shqiptare Ornela Kapetani, e cila me rolin e saj në filmin “Dita zë fill” nga Gentian Koçi fitoi çmimin e aktores më të mirë në edicionin e 23-të të Festivalit të Filmit në Sarajevë, një sukses ky goxha i madh për aktoren shqiptare, tregon se të marrësh një çmim të tillë në një festival me kaq garë brenda tij, është sukses i madh dhe arritje e një grupi njerëzish që synuan perfeksionin kinematografik.

Ornela, aktorja e dëshmuar tanimë me role në “Hostage”, “Correction” dhe me rolin e Letës në filmin me të cilin fitoi çmim në Sarajevë, në një intervistë për KultPlus ka shpalosur emocionet e saj nga kjo natë ku ajo doli fituese, si dhe ka zbuluar më shumë rreth projekteve që po e presin në vazhdimësi.

Ardianë Pajaziti

KultPlus: “Dita zë fill”, po del të jetë filmi që përmbushi një ëndërr tuajën, pasi që pikërisht për rolin e këtij filmi u shpërblyet me “Zemra e Sarajevës”, në Festivalin e Filmit në Sarajevë, për aktoren më të mirë. Të kanë lëshuar emocionet tashti, apo akoma je me këtë ndjenjë të bukur?
Ornela Kapetani:
Ndihem shumë mirë, jam ende e emocionuar por puna nuk më ka lënë shumë kohë të mendoj për Sarajevën. I jam kthyer normalitetit ditor.

SARAJEVO, Bosna i Hercegovina – 17. avgust 2017: Nagradu za najbolju glumicu 23. SFF-a dobila Ornela Kapetani iz filma “Buđenje dana”. ( Mustafa Öztürk – Anadolu Agency )

KultPlus: Lotët dhe emocionet që të solli ky çmim u panë edhe me rastin e pranimit të këtij çmimi, pse ishte kaq i rëndësishëm për ju ky çmim?
Ornela Kapetani:
Kjo nuk ishte një fitore personale por një mundim kolektiv. Vështirësitë për tu bërë ky film kanë qenë shumë të mëdha. Ky çmim ishte i rëndësishëm për të gjithë ne që punuam me përkushtim për këtë projekt. E kam të nevojshme të falënderoj të gjithë stafin grek e shqiptar për dedikimin e tyre. Sidomos drejtorin e fotografisë Ilias Adamis.

KultPlus: Festivali i Sarajevës tashmë ka krijuar një traditë dhe po konsiderohet si një ndër festivalet më të rëndësishme evropiane, dhe pikërisht suksesi i këtij filmi nisi me këtë festival. Po pret një rrugëtim edhe më të suksesshëm me këtë film?
Ornela Kapetani:
Sigurisht që ‘Dita Zë Fill’ tashmë duket se do të ketë një rrugëtim të gjatë dhe interesant në festivalet evropiane dhe më tej. Sarajeva i dha shtyrjen e duhur. I uroj rrugëtime të mbara e të gjata Gentit dhe filmit!

KultPlus: Në anën tjetër, Gentian Koci ka debutuar me këtë film të metrazhit të gjatë, sa patët besuar atëherë në punën e këtij regjisori kur ta ka ofruar këtë rol?
Ornela Kapetani:
Skenari më tërhoqi që në fillim dhe e besova. Më intrigoi shumë Genti sepse nuk njeh shpesh meshkuj që shkruajnë për femra në këtë mënyrë intime. Nga punët e tij të mëhershme, kuptova që kisha të bëja me një njeri shumë të ndjeshëm por dhe me një vend qëndrim interesant. Na është dashur të punojmë shumë afër me Gentin për të krijuar të gjitha nuancat psikologjike të Letes. Gjithashtu ndikim pozitivë kishte dhe trupi Grek, me të cilët kisha punuar në projekte të tjera në Athinë.

KultPlus: Në bazë të trailerit, është dashur një përkushtim i madh të sillni atë karakter të përvuajtur, sa dhe si jetuat me këtë rol?
Ornela Kapetani:
Leten e njoha në muajin e shtatë të shtatzënisë dhe kam jetuar me të pothuajse 12 muaj. Më është dashur të jetoj me të dhe mbasi xhirimet kishin mbaruar. E kishim të vështirë të ndaheshim nga njëra-tjetra. Në mënyrë figurative mund të themi që i dhashë jetë, ashtu siç linda dhe tim bir. Të afroja sa më afër personazhin dhe të gjeja vërtetësinë e saj, si aktore mu desh të kërkoja në thellësi të vetvetes materiale dhe ndjenja të cilat do t’i jepnin një frymë Letes. Sa më thellë zhytesha aq më shumë konfrontoja dhe po aq më shumë kërkonte personazhi. Personazhi vetë gjeti një rrugë dhe arsye të jetojë. Shpresoj mos ta kem zhgënjyer Leten.

KultPlus: Ju jetoni jashtë Shqipërisë, dhe pikërisht ky film ju riktheu aty prej ku edhe keni dalë. Sakrificë që ka vlejtë, besoj?
Ornela Kapetani:
Të gjitha sakrificat kanë vlerë. Aq më tepër ato që të sjellin më pranë njohurisë se vetvetes. Leta për mua ishte një zbulim i vërtetë. Qëndrimi im në Tiranë ishte shumë domethënës. Erdha përsëri në kontakt në pjesë të vetvetes të harruara dhe shpesh të përçmuara. Të cilat kishin nevojë, kushtrim, vëmendje dhe vlerësim.

KultPlus: Dhe për fund, keni ndonjë ofertë tjetër në Shqipëri, apo në ndonjë projekt filmik ndërkombëtar?
Ornela Kapetani:
Punoj për një film në Greqi dhe një seri komike për TV-n britanike. Oferta shqiptare nuk kam pasur. / KultPlus.com

Fotografi nga kujtimi për aktorin dhe profesorin Faruk Begolli (FOTO)

Është organizuar mbrëmë në Prishtinë një kujtim i veçantë në dhjetëvjetorin e largimit nga jeta të aktorit dhe profesorit Faruk Begolli.

Në një atmosferë mes miqsh dhe artistësh e familjarësh, është festuar për jetën e Faruk Begollit por edhe është kujtuar vepra e tij dhe gjeneratat të cilat ai i ka edukuar e të cilët sot janë aktorë të dalluar në Kosovë.

Edona Reshitaj ka kënduar disa këngë ndërsa asaj i janë bashkuar edhe aktorët Armond Morina dhe Shengyl Ismaili. Në këtë kujtim kanë qenë të pranishëm edhe familjarë të profesorit Faruk Begolli.

Po i sjellim këtu disa fotografi nga kjo ngjarje. / KultPlus.com








Bashkëfajtori

Poezi e shkruar nga Jorge Luis Borges.

Më kryqëzojnë dhe dua të jem kryqi dhe gozhdët.
Më zgjatin kupën dhe dua të jem helmi.
Më mashtrojnë dhe dua të jem gënjeshtra.
Më djegin dhe dua të jem ferri.
Dua t’i bëj homazh e të falenderoj cdo grimcë kohe.
Shujta ime është çdo gjë.
Pesha e saktë e universit, poshtërimi, gëzimi.
Dua të përligj atë që plagë më jep.
Pak rëndësi kanë lumturia a fatkeqësia ime.
Unë jam poet.

Përktheu Anton Papleka

Arilena Ara publikon versionin anglisht të “Nëntorit” (VIDEO)

Këngëtarja Arilena Ara që u bë e famshme me këngën “Nëntori” të publikuar muaj më parë, ka lansuar versionin anglisht të këtij hiti.

Arilena publikoi këtë version pasi u bë i famshëm nëpër Europë edhe një version remix i këngës.

Arkitekti Përparim Rama dhe ekipi i tij do të dizajnojnë parkun e njohur në Angli

Bëhet fjalë për një Pallat të ndërtuar në vitin e largët 1538 nga Henri VIII.

Në këtë lokacion origjinal ku dikur ekzistonte Pallati i Madh Tudor, sot ekziston Oatlands Park Hotel, një hapësirë me vlerë historike. E po këtë pjesë të bukur do ta zbukurojë me idetë e tij arkitekti Përparim Rama.

Rama dhe ekipi i tij janë caktuar të rregullojnë hapësirat e interierit në këtë lokacion. Oatlands Park Hotel, një bukuri natyrore, gjendet 20-të minuta larg Heathrow Airport në Longford të Anglisë.

“Jemi caktuar të dizajnojmë hapësirat e interierit të kësaj ndërtese histerike, të vendosur në vendin origjinal të Pallatit të Madh Tudor” ka shkruar arkitekti në rrjetin social Facebook.
Ky është një vend perfekt për festime, ahengje e konferenca, ka hapësirë për relaksim dhe për kohë të lirë dhe pjesën e akomodimit e cila nuk mbetet prapa në këtë vend magjik dhe të gjelbëruar, shkruan KultPlus.

Arkitekti i njohur kosovar Përparim Rama ka fituar disa çmime ndërkombëtare për punën e tij të shkëlqyer. / KultPlus.com

Alketa Xhafa Mripa, artistja që pështynë e nuk njeh kufij (FOTO)

Tabela e bilardos është moment eksitimi. Njëjtë, edhe moment i duelit, gjithmonë për fitore. Tabela e bilardos është tabela e topave me ngjyra. Tabela vështirë se mendohet si vend ku pështyhet, a prej të cilit pështyhet në drejtim tjetër.

Por tabela është edhe vendi i veprës artistike të radhës nga Alketa Xhafa Mripa.

Përderisa loja zhvillohet normalisht, në një tavolinë bilardoje rregullat dhe kufijtë e arenës dakordohen nga lojtarët. Kur fillon performanca e artistes, ajo del nga diku, rreth publikut, ecën drejt tavolinës, ngjitet, shtrihet në bark, e nxjerr kokën dhe pështyn.

Pështyma e saj natyrore shkon përtej kufijve. Performancën e tillë “Ujëvara/Waterfalls” Alketa Xhafa Mripa e realizoi para disa ditësh në kuadër të Autostrada Biennale – Bienalja e Artit e cila në Prizren po sjellë artistë të ndryshëm që sfidojnë kufijtë me mediume të ndryshme e duke ndërtuar art mbi inspirime të ndryshme.

Performanca ka ardhur në Stacionin e Autobusëve, vend ku politikat e mëdha dhe të vogla bashkohen përmes pasagjerëve dhe automjeteve, një vend që përfaqëson të dyja, rrugët e ndryshme të kontrollit politik dhe njëkohësisht prodhon linjat e fluturimit që vijnë e shkojnë përmes kufijve.

Projeksioni i performancës është i shfaqur në tavolinën e bilardos deri në fund të Bienales, deri me 13 shtator. / KultPlus.com

Foto: Tuğhan Anıt

Galerisë Kombëtare të Arteve në Tiranë i rikthehen 66 vepra arti

Rreth 66 vepra arti, pjesë e fondit të Galerisë Kombëtare të Arteve i janë rikthyer institucionit.

Pikturat pas restaurimit mund të shihen në një ekspozitë që do të qëndrojë e çelur në 28 gusht.

Busti i Skënderbeut i Odise Paskalit, një vepër e mrekullueshme e Zef Kolombit, pikturat e Vangjush Mios, të Vilson Kilicës, vepra të Abdyrrahim Buzës, të Nexhemdin Zajmit, të Hasan Nallbanit e më gjerë janë një pjesë e historisë së artit shqiptar që i mungonte këtij institucioni.

Veprat ishin në listën e fondit të Galerisë Kombëtare të Arteve dhe që nga viti 1982 kanë nisur të merren gradualisht nga institucionet kryesore të vendit për dekorimin e ambienteve të tyre.

Kalimi i veprave nga galeria në institucionet e shtetit ka vijuar ritmikisht deri në vitet ’90, pa u hequr nga inventari i Galerisë Kombëtare.

Drejtori Artan Shabani me marrjen e detyrës 4 vjet më parë nisi kërkimin e tyre, por për fat të keq nga 190 vepra, vetëm 66 prej tyre u gjetën.

Veprat e rikthyera edhe pse janë vetëm një e treta, janë pjesë e fondit të artë të Galerisë Kombëtare.

Në ekspozitën me 66 veprat e shpëtuara, gjenden autorë të shquar të viteve ‘40, ‘70, e ‘90-të që paraqesin zhvillimet më të mira të pikturës shqiptare. / KultPlus.com

Kleofina Pnishi, e bukura e Provence në veshje kombëtare (FOTO)

Para pak javësh ajo është zgjedhur Miss Provence dhe do të jetë konkurrente në Miss France në fund të këtij viti.

Megjithatë, Kleofina Pnishi nuk harron të tregojë origjinën e saj, dhe veshja e teshave tradicionale e bën bukuroshen më shqiptare se asnjëherë. Në Instagramin e saj, Kleofina ka postuar një fotografi me veshje kombëtare.

Me vlera kombetare 😜 @_elvijanna_ #albanianwedding

A post shared by k l e o f i n a (@kleofina) on

Në fund të muajit korrik ajo ka qenë e pranishme në një dasmë shqiptare, dhe ka postuar fotografi ku shkruan “Me vlera kombëtare”.

Kleofina jeton në Francë ndërsa pritet të shohim nëse do të arrijë suksese në garën e bukurisë Miss Franca 2018-të. / KultPlus.com

Artisti shqiptar kapërcen kufijtë me skulpturat e famshme prej çeliku

Skulptori, Helidon Xhixha, i cili ka fituar duartrokitje ndërkombëtare për artin e tij abstrakt prej çeliku, thotë se ndërsa ai mbetet krenar për kombësinë, arti i vërtetë i kapërcen kufijtë kombëtarë

Nga Fatjona Mejdini

Skulptori i njohur, Helidon Xhixha është një prej shumë shqiptarëve që për ta bërë artin e tyre të njohur në botë- emigruan në Perëndim në fillim të viteve 1990. Megjithatë, për skulptorin që njihet më së shumti për krijimin e formave abstrakte prej çeliku të pandryshkshëm, “emigrant” nuk është fjala me të cilën ai preferon të përshkruhet. Me një karrierë ndërkombëtare mbi 25-vjeçare, Xhixha ka fituar reputacionin e njërit prej skulptorëve më interesantë të skenës bashkohore, pasi është kontraktuar të krijojë dizajne të ndryshme në Europë, Shtetet e Bashkuara, Amerikën Latine dhe Lindjen e Mesme.

I lindur në qytetin bregdetar të Durrësit nga një baba, i cili ishte gjithashtu një skulptor i njohur, ai e krahason udhëtimin e tij në Itali dhe më pas në botën e gjerë me atë të artistëve të shekullit të 19-të, të cilët iu drejtuan Parisit për të marrë përvojë dhe për të krijuar artin që u flet të gjithëve. “Nuk e kam parë kurrë veten time si një emigrant, por si dikush që e bëri diversitetin një burim dijeje, një koncept të cilin ende e aplikoj në jetën time të përditshme,” tha ai për BIRN përmes një interviste të shkruar. Ai thotë se arti i kapërcen kufijtë kulturorë dhe se origjina e një artisti nuk mund të bëhet justifikim për dështimin.

“Nuk do t’i përdorja kurrë rrënjët si justifikim për dështimet e mia, por gjithnjë do të jem krenar që jam shqiptar,” tha ai. Gjithsesi, mbi shpatullat e tij bie shpesh përgjegjësia e përfaqësimit të Shqipërisë, si një lloj ambasadori artistik nëpër botë. Në vitin 2016, ai prezantoi zyrtarisht Shqipërinë në Bienalen e Dizajnit të Londrës, ku fitoi Medaljen Publike për punën e tij. Tema e shfaqjes ishte “Utopia e Dizajnit”, ndërsa prezantimi i Xhixhës-“Bliss” ishte i frymëzuar nga nocioni i Qytetit Ideal të Platonit dhe imazhet e Rilindjes së qytetit, duke i sjellë ato në epokën moderne. “Jam përpjekur të eksploroj vlerën e komunitetit modern dhe me përfshirjen e kufirit europian në dizajn, shpresova të komentoj mbi krizën aktuale të emigracionit që po prek këtë kontinent,” tha Xhixha për BIRN. Vendosja e punës së tij në një kontekst social dhe politik është e rëndësishme për Xhixhën, ç’ka ai e bëri edhe me veprën “Iceberg” në Bienalen e Venecias në vitin 2015. Skulptura monumentale e çelikut notoi përmes kanaleve të Venecias si një ajsberg.

“Kjo mundësi e madhe më dha shansin që të nxjerr në pah çështjen e rënies së qytetit, për shkak të mbipopullimit dhe rritjes së trafikut njerëzor, po aq sa të jap një mesazh mbi ngrohjen globale,” tha ai. Si një moment të rëndësishëm në karrierën e tij, Xhixha theksoi gjithashtu ekspozitën e tij personale brenda mureve të Pietrasantës në Toskanë, ku ai përdori mermerin e famshëm të guroreve lokale për punën e tij, të njëjtin që përdorej dikur nga Mikelanxhelo.

Lidhja e tij me qytetin e Firences është e fortë, ku ekspozita e tij me 15 punime “At Random Order” është e shpërndarë nëpër qytet dhe në kopshtin Boboli. Ajo do të vazhdojë deri në fund të tetorit. Në këto skulptura, Xhixha eksploron idenë e kaosit dhe rregullit dhe se si këto koncepte janë prezantuar në filozofi, gjeometri dhe botën natyrale. Xhixha pranon se është një ëndërrimtar, që vazhdimisht lufton në bërjen e ëndrrave realitet, ndërsa shpreson që puna dhe karriera e tij të frymëzojë brezin e ri të artistëve. Ai beson se shumë artistë të rinj në Shqipëri kanë talent për ta bërë artin e tyre ndërkombëtar-por është në dorën e tyre që të përpiqen dhe dalin prej zonës së rehatisë. “Është e lehtë të gjesh justifikime se pse nuk përpiqesh të japësh më të mirën dhe të bëhesh i suksesshëm. Sekreti është të udhëtosh, të studiosh, të kuptosh se çfarë ndodh nëpër botë dhe të luash sipas rregullave të industrisë ndërkombëtare të artit,” tha ai BIRN.

Marrë nga BIRN

Duo-grupi ‘Oborri’ paralajmëron albumin debutues

Duo-grupi nga Prishtina “Oborri” ka paralajmëruar lansimin e albumit të tyre të parë.

Dyshja e përbërë nga Tomor Kuçi dhe Arbër Salihu kanë punuar përgjatë dy viteve të fundit për t’i realizuar 14 këngë origjinale që do të jenë pjesë e këtij albumi. I vetë-titulluar “Oborri”, ky album përmban një shtegtim të guximshëm nëpër zhanre të ndryshme muzikore, nga roku, nëpër hip-hop, muzikë psikodelike, rege, e deri tek muzika folklorike.

Ky album shënon një lansim të rrallë të muzikës origjinale në gjuhën shqipe në Kosovë. Këngët janë të komponuara dhe të shkruara nga vetë Kuçi e Salihu, përveç njërës nga këngëve, “Karrigat” të cilën e kanë komponuar grupi legjendar “Gjurmët”.

Deri tani, grupi ka lansuar tri këngë, “Tash njejtë pi ujë”, “Alfabeti ecën vetë” dhe “Karrigat”, ndërsa në shtator pritet të lansohet edhe videoklipi i katërt nga ky album.

Albumi promovohet të mërkurën me 30 gusht në kafe-librarinë Dit’ e Nat’. / KultPlus.com