“Testamenti’ është vepra më e re e studiuesit Sabri Hamiti, e cila përmban shkrime kritike për letërsinë shqipe, si dhe është vepër që na ndihmon në krijimin e një kritike të re për letërsinë. Ky studim apo reflektim i ri me shkrime kritike, na vie me koceptin e thellë të trashëgimisë, dhe si një testament në kuptimin e asaj që u lihet lexuesve në duar, si vlerë e trashëgueshme.
Në analizat e tekstit dhe në përkufizimet krijuese
kemi një kontakt të dyfishtë, nga njëra anë me poetin dhe dukurinë letrare,
ndërsa nga ana tjetër njihemi me përceptimin shpesh të pazakontë të studiusit
Sabri Hamiti.
Libri Testamenti ndahet në tri pjesë: Lirika shqipe, leksione dhe testamenti.
Në pjesën e tretë “Testamenti” përfshihet letërsia filolobiblike, romantike, moderne,
bashkëkohore dhe historia e letërsisë.
Letërsia
bashkëkohore përfshin letërsinë shqipe në Shqipëri,
Kosovë e diasporë të gjysmës së dytë të shekullit XX.
Letërsia e kësaj periudhe kaloi nëpër shtigje të vështira, duke u detyruar të
kufizohet brenda metodës së realizmit socrealist. Pati edhe autorë të shumtë që
krijimtarinë e tyre u detyruan ta ndërprenin për periudha të ndryshme kohore.
Këtë pjesë studimore me vizion gjithëpërfshirës
Hamiti e fillon me një studim të hollë bërë karshi autorëve më të qëndrueshëm të
kohës, duke theksuar që veprat letrare arrijnë t’i rezistojnë kohës, pavarësisht
që fshesa e rrafshimit kolektiv, komunizmi, kishte përmbysur autoritetet letrare
të epokës pararendëse.
“Fishta ka vdekur më 1940. Me fshesën e rrafshimit kolektiv me kriter të
karikaturimit provincial, komunizmi përmbys autoritetet letrare të epokës
pararendëse. Mid’hat Frashëri e Koliqi emigrojnë, Lasgushi e Kuteli heshten,
Vangjel Koça mbytet, Haxhiademi e Floqi burgosen, Prenushi e Anton Harapi
burgosen e vriten. Autorët e rinj, të artikuluar, të periudhës pararendëse
konvertohen në metodën letrare” shkruan Hamiti. (Testamenti, f.351)
Letërsinë shqipe në dy dekadat e para e zotëronin
fryma të ndryshme, siç ishin: lufta çlirimtare, utopia e përparimit,
internacionalizmi, si dhe nënvizime të forta të ideologjisë komuniste.
Shkrimtari më i famshëm i letërsisë bashkëkohore
shqipe, i cili gëzon edhe njohje ndërkombëtare është Ismail Kadare (1936), i
cili me romanin “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”(1963), krijoi përmbysje të
habitshme duke krijuar shpirtin liridashës të popullit shqiptar. Kadare shkroi
e botoi edhe vepra të tjera, që për letërsinë shqipe patën një vlerë të jashtëzakonshme,
sepse në to trajtoheshin tema të ndryshme të aktualitetit shqiptar me referenca
reale-historike, poashtu ai mes tjerash kritikoi edhe psikologjinë provinciale
dhe traditat prapanike. Kadare është poashtu shkrimtar i propozuar për Nobel.
Plejadën e autorëve në këtë pjesë e përbëjnë edhe
shumë emra të tjerë të autorëve siç janë: Jakov Xoxa, Dritëro Agolli, Bilal
Xhaferri, Kasëm Terbeshina, Fatos Arapi e shumë të tjerë.
Edhe në Kosovë letërsia bashkëkohore kishte nisur të
shkruhej e të botohej, autorët që nisën të botonin të parët ishin: Esad Mekuli,
Martin Camaj e Hivzi Sulejamani në vitet 50-të.
“Këta autorë duke pasur përvojën letrare të periudhës
së përparme, bëhen referencë për brezat e ardhshëm. Kjo letërsi e nisur si
adhurim për kulturë e arsim, nëpër decenie shpalos mënyra krijimi, duke arritur
kështu deri në krijimin e një letërsie me vlera estetike. Kalon nga letërsia e
utilitaritetit te letërsia e literaritetit, që është provë e modernitetit
letrar shqiptar” shkruan Hamiti. (Testamenti, f.354)
Gjatë viteve të 60-ta artikulohet një brez shkrimtarësh
të shkolluar për letërsi. U rrit numri i krijuesve dhe veprave letrare. Kështu
dalëngadalë në letërsinë shqipe filloi të depërtojë fryma e drejtimeve dhe e
ndjeshmërive të reja krijuese e letrare.
Poashtu edhe kritika letrare pati një zhvillim të
hovshëm gjatë kësaj periudhe. Duke njohur situatën delikate nëpër të cilën
zhvillohet dhe funksionon kritika letrare, duhet vlerësuar kontributi i saj, që
vazhdon të jetë i pranishëm edhe në ditët e sotme. Kritika letrare ka historinë
e vlerave të krijuara dhe përcjellësit e këtyre vlerave mbeten personalitetet më
të çmuara të botës shqiptare. Sabri Hamiti kritikët letrar i konsideron si
njerëz me virtyte shumë të larta dhe më të shquarit në këtë fushë ai cilëson: Ali
Aliun, Rexhep Qosjen, Mensur Arifin, Ibrahim Rugovën, Rexhep Ismajlin, Agim
Vincën si dhe Sabri Hamitin.
Letërsia gjatë periudhës së krijimit kontrollohej e censurohej nga shteti, si pasojë e rrethanave politike. Hapësirat në të cilat shkruhej letërsia e asaj kohe ishte mjaftë e ngushtë. Poashtu edhe komunikimi i autorëve dhe i librave është bërë me shkëputje. Mirëpo me kalimin e kohës, letërsia filloi të shfaqej më e hapur. Liria në shkrim solli një dyndje veprash letrare, por jo të gjitha ishin në nivelin e pëlqyeshmërisë./KultPlus.com
Sopranoja kosovare Besa Llugiqi, në mbrëmjen e së shtunës do të prezantohet me shfaqje operistike në Poloni, shkruan KultPlus.
Ajo ka treguar për KultPlus se do të paraqitet në rolin
kryesor të shfaqjes Thais nga kompozitori J. Massesnet, e që do të prezantohet
në Opera Baltyca në Gdansk të Polonisë.
“Do të këndoj përkrah me artistë të njohur si: Marcin Bronikowski e Daniel Borowski, kurse
dirigjent është Jose Maria Florensio”, ka thënë Llugiqi për KultPlus.
Ajo krejt këtë angazhim në këtë shfaqje opersitike e vlerëson
si një eksperiencë të jashtëzakonshme , edhe pse, ajo ka bërë të ditur se tashmë
është hera e tretë që është pjesë e këtij produksioni.
“Një muzikë e jashtëzakonshme dhe një përjetim i rrallë muzikor, që ky ambient i kësaj shtëpie operistike të dhuron”, ka thënë Llugiqi. Ajo poashtu ka njoftuar se pas kësaj performance, do të jetë edhe në të gjitha reprizat e shfaqjes Thais që janë paraparë të jenë brenda këtij viti, dhe vitit 2020./KultPlus.com
Kur flasim për edukimin bullgar, biseda zakonisht mbaron
me psherëtimë dhe me të paktën një klishe të llojit “shpresojmë të largohemi
nga këtu”. Edhe më i trishtuar, është fakti kur fëmijët
flasin për shkollën, zakonisht flasin vetëm për “nxënës”.
Pak kohë më parë, familja e mikeshës sime shkoi për të jetuar
në Prishtinë dhe regjistroi vajzën e tij në ShkollënFinlandezeatje. Ata nuk dinin
se çfarë të prisin, përveç se sistemi arsimor finlandez është i njohur në mbarë
botën si një sistem jashtëzakonisht i suksesshëm.
“Ne filluam me entuziazëm dhe pritshmëri të mëdha,
të cilat pothuajse gjithmonë janë një parakusht për zhgënjim – tregon nëna e
fëmijës. – E vërteta është se muajt e parë, prindërit po e pyesnim veten nëse këta
fëmijë po mësonin apo vetëm po luajnë.”
Pindërit prisnin që fëmija i tyre të kthehej me një çantë
të rënd në shpinë, por kjo gjë nuk ndodhi. Nxënësit nuk kishin shumë detyra shtëpie,
gjë që nuk ju shkaktonte presion. Prindërit shqetësoheshin se diçka nuk është në
rregull me fëmijën e tyre ose me shkollën. Ata dinin se fëmijët po mësonin art
dhe punime të dorës,bënin një gjumë pas dreke nëse ndjeheshin të lodhur, bënin shumë
aktivitete me pajisjet e ndryshme në oborr dhe vetëm 2 orë mësonin gjuhë angleze
dhe matematikë.
“Vajza ime po shkonte dhe po kthehej nga shkolla me
një buzëqeshje nga veshi në vesh, fytyra e saj po shëndriste, dhe trupi i saj kishte
forma prej një atleteje. Natyrisht, për mua si një nënë bullgare më dukej se ata
po kalonin shumë pak kohë duke mësuar matematikën dhe gjuhën angleze,”thotë
nëna e fëmijut.
Prindërit e vajzës shkuan në shkollë për të biseduar lidhur
me këtë çështje. Ata u takuan atje, me një zonjë të ëmbël dhe mbresëlënëse. Ajo
u tregoi prindërve disa nga gjërat që fëmijët i kanë bërë në shkollë, muajt e
fundit. Ata mbetën të habitur nga ajo që ishte bërë!
Mësuesja e vajzës shpjegoi se klasat 0 deri në 2 janë baza
e njohurive dhe shkathtësive dhe për këtë arsye më shumë rëndësi i ipet cilësisë
se sa sasisë.
Kur prindërit e pyesin vajzën nëse dëshiron të kthehet në
shkollën bullgare, ajo përgjigjet se do të kthehet, por jo pa klasën e saj dhe Mësuesen
Maria, ashtu siç e quajnë atë në ShkollënFinlandeze.
“Unë duhet të them se në Bullgari vajza ka qenë në një shkollë
të mrekullueshme dhe akoma më pëlqen ta them këtë”, thotë nëna. Shkolla ishte
inovative sepse kishte shumë filozofi të sistemit finlandez, por disaavantazhi ishte
se fëmijët rrinin shumë kohë brenda shkollës, kurse në Shkollën Finlandeze mësimet
mbahen edhe në natyrë, nëse koha ua lejon, duke mësuar në oborr, park ose në ndonjë
livadh. Në oborrin e shkollës, çdo klasë ka një parcelë toke, ku mund të mbjellin
fruta të ndryshëm dhe kultura të tjera, duke u kujdesur për to rregullisht.
Edhe këtu në Bullgari, të gjithë po pyesin pse nuk ka ShkollëFinlandeze. Shpresojmë
që edhe në vendin tonë të hapet një shkollë e tillë, është mirë “ta
adoptojmë” gjithë këtë sistem arsimor, për sa kohë që kjo po ndodhë edhe në
vendet tjera,për shembull në Kosovë.” – u shpreh nëna e vajzës.
Në ambientet e Institutit Albanologjik sot u promovua botimi më i ri nga fusha e kritikës letrare shqiptare. Autori, tashmë emër i njohur për letrat shqipe, studiuesi prof. dr. Arben Hoxha, këshilltar shkencor në Degën e Letërisë në Institutin Albanologjik të Prishtinës, për lexuesit, studentët dhe studiuesit shqiptarë solli studimin monografik “Mendimi kritik letrar shqiptar: konceptet dhe modelet epistemologjike”. Ky libër i botuar nga Instituti Albanologjik dhe është rezultat i punës hulumtuese shkencore disa vjeçare te autorit.I konceptuar në pesë pjesë voluminoze, strukturën e zhvillimit epistemologjik të mendimit kritik letrar shqiptar ky studim e vështron nga perspektiva e tërësisë së procesit të lëvizjes dhe ndryshimeve në kohë, të pjesëve që e përbëjnë e të subjekteve që e udhëheqin atë.
Për librin folën prof. dr. Kristaq Jorgo nga Universiteti i Tiranës, prof.dr. Hysen Matoshi dhe prof.dr. Sali Bytyqi nga Instituti Albanologjik në Prishtinë. Profesor Jorgo ndër të tjera tha: “Në rastin e e veprës që po promovojmë sot mund të themi se puna e profesor Arben Hoxhës është shumë më pak punë e vijimit dhe shumë më tepër dhe kryesisht punë e themelimit. Kemi të bëjmë me një punë në fushën e mendimit për mendimin kritik letrar shqiptar. Është një libër manual në të cilin studiuesi shqiptar i letërsisë bën objekt të gjykimit të vet produktin e vet të deritashëm, dhe akoma më tej e bën objekt objektin e mendimit të vet, kriteret, parimet e mendimit të vet, rezultatet e mendimit të vet, në mënyrën dhe në trajtën më radikale të mundshme”.
Prof. dr. Hysen Matoshi u ndal në aspektin e tipologjizimit në rrafshin metodologjik që studiuesi Arben Hoxha i ka bërë mendimit kritik letrar shqiptar. Ndërsa studiuesi prof.dr. Sali Bytyqi bëri një paraqitje të përgjithshme të aspektit të jashtëm të strukturës së veprës si dhe të vlerës së saj për shkencën letrare shqiptare sot dhe nesër.
Akademik Rexhep Qosja i cili është edhe recensenti i librit, në kopertinë librin e vlerëson me këto fjalë: “Në librin “Mendimi kritik letrar shqiptar: konceptet dhe modelet epistemologjike” studiuesi Arben Hoxha trajton një temë të gjerë dhe të përbërë, sepse prek në fusha të ndryshme të dijes dhe në fusha të ndryshme të mendimit të njeriut: në fushën e filozofisë, të teorisë së njohjes, të teorive letrare, të estetikës, të politikologjisë, të kulturologjisë, të metodologjisë e të etikës. Në librin “Mendimi kritik letrar shqiptar: konceptet dhe modelet epistemologjike” autori i saj trajton një temë të patrajtuar në shkencën tonë letrare: temën e përcaktimit dhe vlerësimit të fuqive njohëse të mendimit kritik letrar shqiptar. Këtë temë ai e trajton duke u mbështetur në tri shtylla problemore: a) çfarë është synuar të njihet në mendimin kritik letrar shqiptar?; b) me cilat mjete është arritur ajo njohje?; dhe c) cila është rëndësia e asaj njohjeje? Vlera të veçanta të kësaj vepre janë: gjuha e pasur, aftësia e gjykimit abstrakt, prirja e mbarështimit, e sistemimit të dëshiruar të lëndës së trajtuar, prirja e ndërtimit të qëndrueshëm të pjesëve dhe e ndërtimit të qëndrueshëm, kompozicional, të tërësisë, kultura e tij e gjerë diturore, metodologjike, filozofike e dëshmuar prej faqeve të para deri në fund të librit.”
Në fund të përurimit edhe vetë autori i përshëndeti të pranishmit me disa fjalë ku ndër të tjera tha: “Ky libër më ka mësuar se burrërimi në njohje përcaktohet prej asaj se sa je i afte të mbetesh fëmijë. Të hysh si fëmijë në botën e mendimit do të thotë të hysh në zonën e rritjes tënde.Puna është veprimtaria përmes së cilës ti rritesh dhe mëson për zgjerimin e kufijve të ekzistencës. Nuk mund të krijojë, t’i rrisë, t’i zgjerojë kufijtë e hapësirës së ekzistencës sonë ai të cilin puna nuk e ka arritur ta rrisë e zhvilloje vetë atë. Që të frymëzosh duhesh të jesh vetë i frymëzuar. Që të pasionosh të tjerët duhet të jesh vetë i pasionuar. Pasioni nuk është tipar, por pasqyrë e karakterit. Pasioni e përcakton fuqinë vepruese të karakterit tonë. Kufijtë e dijes tonë nuk mund të shkojnë përtej kufijve të fuqisë së karakterit tonë. Shpresoj që pasioni për dijen, tashmë i objektivuar në këtë libër, do të jetë i aftë t’u përgjigjet dhe të nxisë pasione intelektuale te lexuesi e studiuesi i letërsisë”. /KultPlus.com
Historia e gruas që besohet se qëndisi flamurin, të cilin Ismail Qemali e ngriti më 28 Nëntor 1912 në Vlorë. Aktiviteti politik e shoqëror i Marigo Pozios, që vdiq e vetmuar në Tiranë, pasi kishte humbur fëmijët dhe bashkëshortin nga turbekulozi.
Mediat kanë sjellë një shkrim të antropologut Jakov Milaj (1911-1997) të botuar në revistën Përpjekja Shqiptare e Branko Merxhanit.
Shkrimi është publikuar në numrin 13 të janarit 1938 të kësaj reviste, vetëm pak kohë pasi ishte shënuar 25 vjetori i Pavarësisë Kombëtare. Pa marrë përsipër vërtetësinë e të gjithë atyre që shkruhen në artikullin e mëposhtëm, po e sjellim atë të plotë me fare pak ndryshime gjuhësore, për të kuptuar atmosferën e asaj kohe si edhe disa fakte rreth figurës së gruas së shumëpërmendur në historinë tonë kombëtare.
Zonja Marigo dhe flamuri kombëtar
Nga Jakov Milaj
E ëma e një shoku t’im ruan me kujdes, në fund të arkës së teshave një flamur të vogël në trajtë trekëndshi me dimensionet 70 X 40 cm. Eshtë i kuq si flaka, me thekë të mëndafshtë rreth e rrotull, me një shqipe të bukur nga pjesa e gjerë, e me një fytyrë…., të qëndisur me dorë në zemër të shqipes. Nga pjesa e ngushtë e trekëndëshit shkruhet me germa ari: Rroftë Shqipëria.
Si ky flamur ka me qindra nëpër familjet vlonjate. I ka punuar Zonja Marigo. Kush e ka e ruan si sytë e ballit. E mbante, dikur, të fshehur në ndonjë cep që s’i binte në sy gjindarmit fesë-kuq; më pas, të ekspozuar në krye të odës së miqve; tashi që ka nisur të vjetërohet, e ka palosur, e ka mbledhur mirë dhe e ruan si ujët e pakët që mos të shkyhet.
Esht pema e një epoke entuziazmi, puna a një farkëtareje të idesë kombëtare.
Vlore, një herë e një kohë, ka pasur një zonjë që të gjithë ditën e kalonte duke qëndisur flamuj, të gjithë natën duke pritur e përcjellë nacionalistët që në shtëpinë e saj, bënin mbledhje për të shkëmbyer mendime e për të marrë vendime rreth luftës për Atdhe. Ata që kanë hyrë e dalë në një shtëpl të vogël, dera e madhe e së cilës hapet në rrugën që sot mban emrin “Justin Godart”, m’a kanë përshkruar në këtë mënyrë Zonjën Marigo Pozio: ishte një grua hollake, me gjatësi mesatare, e me një fytyrë të ëmbël, nën rrudhat e së cilës fshiheshin tiparet e një gruaje që kishte qenë e bukur në të ri të saj. Ishte gojëmbël e buzëgaz.
E zonja në fjalë sa ia kthente mendjen edhe burrit më të peshuar, trimëreshë në vepra sa nuk i trembej syri as prej bajonetave tyrke. Ishte mjaft e gjallë dhe, për në kohët e saj, kishte një kulturë të mirë të shoqëruar nga një gjykim i fortë. Dinte shume gjëra: njihte, sidomos, mirë përpjekjet e shqiptarëve për liri; kishte lexuar të gjithë poetët e Rilindjes sonë Kombëtare, shumicën e vargjeve të të cilëve e dinte përmendësh.
Kam përpara sysh shumë fotografi të saj: diku ajo duket e zymtë a e menduar, diku ka një qeshje ironike në buzë, diku spikat shenja e gëzimit. Këto kuadro përbëjnë, në mënyrën e tyre, termometrin e veprës nacionaliste: herë ngrihet pse punët shkojnë mbarë, herë ulet pse dalin pengesa, paraqiten rreziqe, bëhen gabime. Por kurdoherë, në thellësin e syve që lëshojnë xixa gjallërije, fshihet një farë gëzimi, gëzimi që ajo pret: është e sigurt se Shqipëria do të dalë më vehte e do të shkojë përpara. Shumë vjet më pas, gazeta e saj “Shpresa Kombëtare” do të botojë një poezi të hartuar në kohën e robërisë:
Do vinjë prapë, do vinjë
Do vinjë vera, behari;
Bima, lule ta mbinja,
Të marrë shpirt Shqipëtari.
Retë e zeza do përdahen,
Do shkojnë koha e ftohtë,
Lotët në vite do thahen,
Se do vinj diell i ngrohtë.
(Shpresa Kombëtare: Viti 1, Nr. 6 — 25 Maj 1921)
***
Ibrahim Shyti, arkivisti fanatik i impulsit nacionalist vlonjat, përves kujtimeve që mban në tru, ruan edhe shumë dokumenta të vlefshëm, letra të shkëmbyera e gazeta të vjetra që kanë të bëjnë me Rilindjen tonë Kombëtare. Shumë ndër këto flasin për Zonjën Marigo Pozio.
Ka njerëz që mbajnë mend se kjo zonjë, që në vitin 1904, do me thënë përpara shpalljes së Hyrietit, interesohej psr csshtjen shqiptare, predikonte idenë e shqiptarizmës nëpër gra e nëpër burra, mirrte pjesë nëpër mbledhjet e ndryshme të nacionalistëve. Ndërsa i shoqi, Jovan Pozio, një burrë i mirë e i dukshëm, e kalonte ditën në dyqanin e tij të madh, Zonja Marigo, në shtëpi, qëndiste, shkruante artikuj për gazetat, shkëmbente letra me miqtë e shumtë atdhetarë të shpërndarë në të gjithë botën, e u fliste grave të Vlorës për një Shqipëri të lirë, diskutonte me burrat për ngjarjet e ditës, për propagandën që duhej filluar, për luftën që duhej nisur.
Pas shpalljes së Pavarësisë, Zonja Marigo nuk men së punuari për çështjen kombëtare. Është bashkëpunëtore e Ismail Qemalit, të cilit, më 28 Nëntor 1912, i jep flamurin që do të shohë për të parën herë dritën e diellit të shkëlqyer shqiptar. Dera e oborrit të saj tashi i hap të dyja kanatat për të pritur e përcjellë nacionalistët. Oda e miqve bëhet qendra më kryesore ku rrihen problemet e koklavitura të ditës; është salloni ku autorët e Shqipërisë së porsalindur lexojnë me zë të lartë, ashtu siç bënin poetët frëngj të shekullit të 18, veprën e tyre ndërtonjëse të shkruar sido kudo.
Në këtë kohë ajo kthen sytë në një fushë tjetër të palëruar të cilën e kishte në kujdes për vite me radhë: në rrethin e grave. Nis, më parë, këshillat, propagandën. Iu flet zonjave të cilësdo klasë: të bejlerëve, të tregtarëve, shërbetorëve të tyre, grave të pasura e të varfëra. Më vonë propozon mbledhjen e një kongresi të gruas Shqiptare dhe ia arrin qëllimit. Në krye të vitit 1914, themelohet shoqërija “Shpresa Kombëtare” (“Populli”, Viti 1, Nr, 3 — 18 Prill 1914), në të cilën ajo, më e ditura grua e qytetit, zgjidhet sekretare.
Viti 1914 ka qenë një nga vitet më të përzierë në jetën tonë kombëtare. Princi gjerman von Ëied, që u dërgua për të mbretëruar, e gjeti vendin tonë në lufte me tanët e me të huajt. Shqipëris i ishin njohur kufijt që më 1913 prej Konferencës së Londrës, por shtetet fqinjë nuk e pranonim vendimin e Fuqive të Mëdha. Grekët kishin dale në prefekturat e Korcës e të Gjirokastrës dhe, me gjithë kundërshtimin e dëshpëruar shqiptar, kishin mundur të ecin përpara. Shumë familje, për të shpëtuar nga ndjekjet e tyre, kishin lënë plënk e shtëpi dhe kishin ardhur në Vlorë. Nën ullishtat, nëpër shtëpira të rrëzuara e dyqane të vjetër ishin mbledhur mijëra muhaxhirë.
Një gjendje e këtille, që as burrat s’po i bënin dot ballë, me gjithë se po përdornin armët dhe po derdhnin të gjitha fuqitë e tyre të varfëra në diplomaci, e vinte në pozitë të vështirë veprën e Zonjes Marigo. Ajo duhej të mbante gjallë entusiazmin ndër shoqe dhe të bënte dicka të dobishme për Atdhen e mjeruar.
Për të ngrohur zemrat e vlonjatëve u paraqit një rast i mirë: mbreti Ëilhelm i Parë, një muaj mbasi arriti në Shqipëri, i mallëngjyer prej mjerimit të muhaxhirëve të ndjekur prej Grekëve, desh të vizitojë Vlorën. Zonja Mango do t’i përgatiste një pritje madhështore nga ana e organizatës femërore të porsakrijuar.
Mustafa Quill, gazetari dëshmor, e përshkruan për bukuri, në një reportazh të gjatë, këtë pritje.
“Skela e Vlorës ishte mbushur me njerëz. Ismail Qemali, prefekti, kryekatundari, oficerët organizatorë t’ardhur prej Hollande, e konsujt e Austris e të Italisë kishin zënë vendin qendror. Pranë tyre vinte grupi i madh i grave, të veshura me petkat më të bukura, nëpër mëngët e nëpër kraharorët e të cilave ishin qepur kordela të kuqe e të zeza. Porsa u duk, në horizontin e hapët jahti mbretëror, një mori barkash të vogla, mbushur me popull të thjeshtë e me përfaqësonjës, shkuan drejt tij. Kur jahti u ndal nja njëqind metra larg toke, vetëm një barkë e vogël u drejtua kah shkallët dhe disa gra u ngjitën në të. Mbreti e Mbretëresha pranuan përpara të gjithëve, përfaqësinë e shoqëerisë “Shpresa Kombëtare”. Zonja Marigo, kryetarja e këtij grupi, e mallëngjyer pse po shihte të vërtetuar ëndrrën e saj të sa e sa vjetëve, me lot ndër sy i dorëzoi Mbretëreshës një tufë të madhe lulesh të zgjedhura. Mbretëresha e puthi në ballë. Në tokë Sovranët u pritën me brohoritje të papërshkruarshme. Jani Minga mbajti një fjalim të mallëngjyeshëm. Kur karroca mbretërore po nisej për në qytet, populli zbërtheu kuajt prej saj dhe e tërhoqi vetë Mbretin gjer sa e coi në banesën që i ishte caktuar”. (“Popull”, Viti 1, Nr 3, 18 Prill 1914).
Kjo vizitë mjaftoi për t’u ngjallur entusiazmin grave të Vlorës. Zonja Marigo, e pagëzuar me një puthje mbretërore në ballë, fitoi fuqi të reja për të vazhduar misionin që i kishte ngarkuar vetvehtes. Vepra më e mirë për kohën kur një mori njerëzish, të plagosur në luftë e të sëmurë, janë duke vdekur urije e së ftohti nëpër ullinjt e Vlorës, ishte ndihma për muhaxhirët. Edhe përpara se të vinin në Vlorë Sovranët, ajo kishte mundur të mbledhë dicka: 3804 groshë. Mbretëresha Sofije, për të përkrahur këtë inisiativë, i dhuron Zonjës së Syrja Bej Vlores — kryetare a shoqërisë — edhe 3000 franga ari bashkë me disa topa basme e pëlhure. (Mbreti, mbasi vizitoi të gjithë muhaxhirët me radhë, nëpër banesat a tyre të shkreta iu fali atyre 1000 napolona).
Nis, atëherë, fushata e ndihmave më me nxehtësi. Zonja Marigo, bashkë me dy a tri gra të tjera, shkon shtëpi më shtëpi, trokiti derë më derë për të kërkuar lëmoshë. S’le grua pa kapur. Te dyert e pacelura pret nga një gjysëm ore e nga një orë më këmbe, gjer sa ato cilen. Gjithkush kontribuon me dicka. Dikush jep dhjetëshin për muhaxhirët, dikush kacidhen. E me dhjetëshe e me kacidhe mblidhet një shumë e madhe: 21.813 groshe. (Në këtë shumë nuk hyn ndihma e Mbretëreshëes, por vetëm ndihmat e vogla bashkë me të ardhurat e llotarisë që u hodh për një qostek të falur nga Zonjëza Bukroshe Qazim Kokoshi)
Lista e ndihmëtarëve, edhe e atyreve që për mungesë groshi, kishin dhënë vetëm nga njëzet e nga tridhjetë para, botohet në fletoren “Populli”. (Populli, Viti I, Nr. 11, 20 Qershor 1914).
Është lista e vuajtjeve të kësaj zonje nacionaliste: qindra emra, do të thotë qindra dyer të trokitura, qindra shtëpi të vizituara; punë që kërkon djersë, sidomos kur kryhet ndër ditët e fundme të majit. Gratë e Vlorës mendonin që fushata e tyre të përhapej në të gjithë Shqipërinë e nëpër kolonitë shqiptare; e prandaj kishin dërguar një tok letrash, të thjeshta e të porositura, nëpër të katër anët e botës. Në gazetën “Populli” pas listës së ndihmëtarëve, shënohet lista e letrave të dërguara, e më në fund, Zonja Marigo përshkruan llogarinë se si u shpenzuan të hollat e mbledhura. Po e botoj tekstualisht këtë pjesë:
Shuma e të hollave grosh 20.801
Nga qosteku qe dhuroi vajza e Z. Qazim Kokoehit 1.012
Gjithsej 21.813
Ndihmat që u dhanë prej Zotërinjve të Vlorës:
10 qese misër i dhuroi Nëna e Qazim Kokoshit.
Të holla 15.000
Për 10 shtresa dhe 10 krenka (jastikë) 70 kut nga 2.20 gr 175
U dërguan në Kaninë për të prishurat e krahinës së Delvinës:
Basma 129 kut nga 1.30 grosh 225
Basma 79 kut nga 1.23 105
Mashemir 54 kut nga 2.20 135
Humai topa 4 nga 0.455 180
Për kalin që shpuri plackët në Kaninë 20
Harxhet e shtypit 300
Për letra 29.50
Prej shumës së të hollavet 21.813 grosh u harxhuan 16,169.50
Kusuri 5.643.50 gr. do t’i paraqitet këto ditë bashkë me statutin M. së sajë Mbretëreshës, dhe si të kqyret nga M. S. Mbretëresha, do të formohet Shoqëria e rregullshme dhe pastaj tu lutemi bashkatdhetarëve tona që dëshirojnë përparimin e Atdheut të marin pjesë në këtë shoqëri.
Gjithë zonjave e zotërinjve që patën mirësinë e na ndihmuan u falemi fort nderit. Zonjave Shqipëtarka brenda e jashtë Shqipërisë që u cuam letra pas listës që po botojmë, u lutemi fort të na përkrahin me ndihmat e tyre. Zonjat e Vlorës që s’na ndihmuan si Z-za K. G. dhe Za N. E. që u fshehën dhe Z. Dr. P. (të gjithë inicialet përfaqësojnë emra që janë shkruar të plotë në original) që si na mbajti një orë ne porta, mezi na hodhi 20 gr., u themi që meqë neve nuk u suallëm si dinkardashët e tyre Grekët, që kur vinin kërkonin nëpër Shqiptarët e viseve që kishin shkelur e u thoshin jepni 4-5 napolona; dhe ato të ngratat Shqiptarka që kishin burrat në kurbet, dhe s’u ndodheshin të holla, i shtrëngonin të shisnin bakëret, ose bagëtinë dhe jo vetëm këtë punë, po shumë herë (dhe përse, që t’u vrasin vëllezërit dhe t’u djegin mallë), pra pse me fisnikëri u kërkonim të na ndihnin sa të duan, na u fshehën e s’na dhanë?
***
Por kohët e veprimit kaluan shpejt e shpejt. Rebelët e Shqipërisë së Mesme e dëbuan Mbretin Wilhelm i Parë prej vendit tonë, mbasi i vranë trimat më të mirë. Po n’atë kohë plasi Lufta e Madhe dhe Shqipëria u shkel prej Fuqive të Huaja. Shoqërija e “Shpresa Kombëtare” u shpërnda pa e parë të aprovuar statutin e saj nga ana e Mbretëreshës Sofije që do të ishte kryetare nderi. Zonja Marigo hyn prapë në shtëpinë e saj të vogël për të pritur e përcjellë miqt e vjetër nacionalistë. Fatbardhësisht kjo periudhë turbullimi nuk i kalon të pes a gjashtë vjetët. Luftrat e 1920-ës i nxjerin jashtë Shqipërije fuqitë e huaja; Kongresi i Lushnjës riorganizon shtetin e lirë shqiptar.
Zonja Marigo, porsa e sheh Shqipërinë të lirë e sovrane, mendon menjëherë komitetin e grave vlonjate që, gjashtë vjetë më parë, ishte shpërndarë pa u formuar mirë. Shoqërija “Shpresa Kombëtare, u formua më 21 Janar 1921 (Mbrojtja Kombëtare Viti 1, Nr. 16, 23 Janar 1921) dhe menjëherë mori një vendim të madh: të botojë një gazetë që do të ketë për mision zhvillimin e femrës shqiptare. Zonja Marigo J. Pozio caktohet drejtoreshë e përgjithshme.
Kam lexuar vetëm një numër të kësaj fletoreje të botuar mbi letër ngjyrë trandafili; në krye titulli “Shpresa Kombstare” formon një gjarpër në trajtën e gërmes “S” të shtritur. Nën të vijnë artikujt, të ndarë në tri shtylla, përmbajtja e të cilëve, po të merret parasyshë koha në të cilën janë botuar dhe niveli kultural i femrës shqiptare të vitit 1921 që kishte kryer shumë shumë, vetëm një shkollë fillore propagande në gjuhë të huaj, është mjaft e mirë.
Shifet qartë se Zonja Marigo ka pasur dhe një kulturë që e bënte superiore ndërmjet shoqeve, edhe një farë shije në gazetari. Fletorja “Shpresa Kombëtare” vazhdoi botimin vetëm për pak muaj. Kur entuziami që kishte grumbulluar të gjithë gratë e Vlorës rreth Zonjës Marigo u shua, shoqërija u shpërnda dhe fletorja u mbyll. Zonja Marigo tashmë ishte mplakur dhe nuk mund të punonte më me vrullin e dikurshëm. Përvec pleqërisë, sëmundjet e mjerimet familjare nuk e linin të qetë. Dy vajza dhe biri i vetëm i vdiqën nga tuberkulozi. Jovani, i shoqi zemërbardhë, që për disa vjetë me radhë mundohej të përkrahte veprimtarinë e saj dhe të ndihmojë cështjen kombëtare, vdiq po prej kësaj sëmundjeje. Më në fund, bacilet e Koch-ut nisën të brejnë edhe mëlcinë e Zonjës Marigo. E varfër sa s’bëhet, s’kishte asnjë mjet për t’u mjekuar. Me kohë humbi edhe dritën e syve dhe, pesë a gjashtë vjet më parë, vdiq në Tiranë në një gjendje të vuajtëshme. Për varrimin e saj u përkujdes i kunati, Kristo Floqi.
***
Ky është fundi i tmerrshëm i një idealisteje të madhe. Zonja Marigo Pozio të gjithë jetën e pasurinë ia kushtoi cështjes Kombëtare. Por me gjithë këtë, emri i saj do të harrohej krejt, sikur ndonjë polemikë gazetash ose ndonjë shënim i pakontrolluar reviste kulturale mos të parashtronte pyetjen: Cili flamur qe ai që u ngrit në Vlorë, më 28 Nëntor, prej Ismail Qemalit?
Gjithkush, gjer më sot, është përgjigjur sipas qejfit. Disa duan të thonë se flamuri i parë që valoi në Vlorë qe ai që Don Aleandro Castriota u pat falur bejlerëve të këtij qyteti. “Hylli i Drtës” kujton se Ismail Qemali, duke ardhur prej Viene, u ndal në Kotorr dhe atje Lec Shkjezi, që kishte flamuj gjithfarë maset, i dha nji flamur të thjeshtë, kund dy metra të gjatë, mbasi i pat thanë Plaku: nuk e due as tepër të madh, as tepër të vogël. (Hylli i DrItës, Nr. II, Nanduer 1937)
Të dyja këto, pretendime janë të pathemelta. Kërkush nga ata që kanë marrë pjesë në Kongresin e Vlorës, përvec të interesuarve, nuk përmendin gjëra të këtilla. Mbeten vetëm dy hipoteza, në të cilat Zonja Marigo figuron, në mos si qëndisësja, së paku si kustodja e Flamurit Kombëtar: u ngrit flamuri i dërguar prej Amerike nga shoqërija “Besa Besë”, apo ai që punoi me duart e veta Zonja Marigo?
Zoti Kol Rodhe, në këto ditë, pati mirësinë të më dërgojë një letër të gjatë në të cilën përshkruan një histori të mahniteshme qi duhet ta njohë cilido Shqiptar: Në verën e vitit 1911, me pretekst se do të mjekohej, Zonja Marigo shkon në Korfuz (sikurse kishte shkuar, më parë edhe nëpër qytete të tjera) dhe aty ndeshet me të gjithë përfaqësonjësit nacionalistë të kolonive shqiptare që ishin mbledhur në ishullin grek për të hyrë së bashku e me pushkë në dorë në Shqipëri që të nisnin luftën kombëtare. Midis këtyre ishin dhe përfaqësonjësit e Amerikës, të dërguar nga shoqërija “Besa Besë”. Këta, dhe posacërisht Kola me të vëIlain e Thoma Katundit, i dorëzuan Zonjës Marigo një flamur të qëndisur n’ar e në mëndafsh që, “me gjithë shtizën dhe me një shkabë të celikteë kishte kushtuar 140 dollarë”. Ndërsa 13 vetët që përbënin cetën e Amerikës vuanin nëpër bodrumet e Gjirokastrës, Zonia Marigo kthehet në Vlorë me flamurin e veshur në trup nën teshat e përditëshme, nga frika se mos ia gjejnë rojtarët e doganës që teshat e asaj i kontrollonin më imët nga cdo gjë tjetër. Një vit më pas këtë flamur ia dhuroi Ismail Qemalit për t’a ngritur më 28 nëntor, në ballkonin e Xhemil Beut. (Përshkrimin e Z. Rodhe po e shkurtoj e po i shtoj ndonjë episod të mbledhur nga persona të tjerë.)
Të njëjt mendim me Kol Rodhen janë edhe shumë nacionalistë të tjerë, ndër të cilët edhe Zoti Qazim Kokoshi. Por Kristo Floqi ka shkruar ne fletoren “Arbënia”, ka nja dy vjet, se flamurin kombëtar që u ngrit për të parën herë e pat “hartuar” me duart e veta Zonja Marigo mbi cohën e blerë te tregtari Diamanti si mbas modelit të shqipes që kishte vizatuar Dom Mark Vasa me Petro Fotografin. Midis atyreve që kanë dijeni mbi faktin, Zoti Kristo Floqi përmend edhe Lef Nosin, Shefqet Dajin, Thanas Floqin, Qemal Karaosmanin, Hamza lsain e Ymer Radhimën.
Këtë hipotezë të dytë e përkrah edhe shërbetorja që Zonja Marigo, ka mbajtur pranë vehtes gjatë gjithë jetës së saj. Kjo di shumë sende nga jeta e Zonjës dhe i kujtohet së si qëndron puna e flamurit që u ngrit në Vlorë.
“Flamuri që ngriti për të parën herë Ismail Beu — më tha Zonja Thina Ferra — e ka pikturuar me hoje të zezë vetë Marigoja. Bile, këtë flamur unë vetë e kam ngrohur pranë mangallit që ta thaj sa më parë. “Shpejt, Thinë, më thoshte e ndjera Zonjë, pse Ismail Beu e do për tashi pas drake”. Flamuri i Amerikës që suallëm prej Korfusi i është dorëzuar Llambi Bimblit e Kol Rodhe’s, i paprekur, kur këta po niseshin për në Korcë. Flamuri që bëmë ne nuk ishte krejt i kuq, por pak si i zbardhur, në bojë të specit. Po atë ditë kemi pikturuar edhe shumë flamuj të tjerë për t’ia shpërndare popullit. Kishim edhe një shqipe të vogël që e lyenim me bojë të zezë dhe iu vulosnim qylafët a bardhë të gjithë lebërve që muarën pjesë në manifestime.
***
Nga gjithë sa thamë më sipër, duhet besuar se flamuri që u ngrit në Vlorë qe punuar nga Zonja Marigo. Fjalët e Thinës sidomos, duhen marrë në konsideratë, pse, brenda tyre nuk fshihet asnjë ambicje a paragjykim. Kjo flet vetëm mbi sa ka parë me sytë e ka dëgjuar me veshët e saj.
Por, edhe në mos qoftë e vërtetë se flamuri që u ngrit për herën e parë ka qenë i pikturuar vetë prej dorës së Zonjës Mango, ësht krejt e sigurtë se, të paktën, ai flamur u ngroh prej trupit të saj, u nxeh në prushin e zemrës së saj shqiptare sa here i duhej të kalonte nëpër doganat e huaja ose të kërkohej prej autoriteteve turke. Flamuri që u ngrit në Vlorë nuk është blerë nëpër tregtarë, por është punuar prej dorës së një Shqiptarke, qoftë kjo edhe n’Amerikë, që shkriu jetë e pasuri për lirin e Atdheut.
Gjithkujt i bëhet të besojë se Vincens Prendushi (O.F.M.) ka pasur parasyshë Zonjën Marigo duke qëndisur flamurin kombëtar, kur ka shkruar në “Gjeth e Lule” romancën e tij të pavdekshme: Grueja Shqyptare.
Të gjitha kafe baret që ndodhen në qendër të Prishtinës në rrugën “Rexhep Luci” dhe “Qamil Hoxha” i kanë shtrenjtuar makiatot e vogla. Nga 0.70 cent aq sa ka qenë, çmimi është ngritur në 1 euro. Çmimi është ngritur brenda ditës në të gjitha kafeteritë përnjëherë. Ndërkohë, makiato e madhe vazhdon të ketë të njëjtin çmim prej 1 euro. Makiatot janë shtrenjtuar edhe në disa zona tjera të Prishtinës.
Disa pronarë të lokaleve thanë për
lajmi.net se kështu janë marrë vesh me Shoqatën e Gastronomeve të Kosovës.
Kontakti me këtë shoqatë ka qenë i pa mundur gjatë ditës së sotme. Lidhja e
marrëveshjeve që të fiksohet çmimi në mes të ndërmarrjeve të së njëjtës
konkurrencë (ndërmjet prodhuesve ose grosistëve) që veprojnë në të njëjtin
nivel ekonomik është e sanksionuar me Ligjin mbi Konkurrencën.
Lajmi.net ka marr një përgjigje nga
shefi i anti kartelës në kuadër të Agjencisë Kosovare të Konkurrencës, Selajdin
Beqa. Ai e ka konfirmuar që drejtorati që ai e drejton ka nisur një hetim për
këtë punë.
“Jemi duke e shikuar këtë punë. Jemi
duke e monitoruar tregun”, ka thënë shkurt Beqa, pa dashur të komentojë më tej.
Nëse një gjë e tillë konfirmohet nga
AKK-ja. Pra, nëse ka pasur marrëveshje në mes të pronarëve për ngritje të
çmimit, atëherë kjo është e kundërligjshme, pasi bëhet fjalë për marrëveshje
kartel.
Ligji nr. 03 /L-229 për mbrojtjen e Konkurrencës neni 4 “Marrëveshjet e ndaluara”, thotë se “Ndalohen të gjitha marrëveshjet ndërmjet dy ose më shumë ndërmarrjeve të pavarura, vendimet e marrura në mes të shoqatave të ndërmarrjeve dhe praktikat e bashkërenduar të cilat kanë për qëllim ose mund të ndikojnë në mënyrë të dukshme në çrregullimin e konkurrencës tregtare në tregun relevant e veçanërisht marrëveshjet që: caktojnë, në mënyrë të drejtpërdrejtë ose të tërthortë, çmimet e blerjes ose të shitjes, apo çdo kusht tjetër tregtimi”.
Sot u mbajt konferenca e parë zyrtare për shtyp e Festivalit Zambaku i Prizrenit 2019. Këshilli organizativ i festivalit njoftoi të pranishmit për përbërjen e këshillit të emruar nga Kryetari i Komunës, të cilët përfaqësojnë institucionet/organizatat kulturore të qytetit të Prizrenit. Drejtori artistik Besim Berisha shpalosi programin dhe pregaditjet e deritanishme të pjesës artistike të festivalit. Ai prezentoi gjashtëmbëdhjetë këngët që do të garojnë për çmimet kryesore gjatë natës finale të festivalit, të cilat do të këndohen live nga interpretues të njohur nga disa treva shqiptare. Gjithashtu potencoi që gjithcka është duke shkuar sipas planifikimeve të organizimit si dhe potencoi që këngëtarët dhe orkestri me shumë entuziazëm presin të fillojnë provat për mbrëmjen e Zambakut.
Në natën finale të festivalit që do të mbahet më 29 qershor 2019 në bahçen e Kino Lumbardhit në Prizren, ku do të ndahen gjithsej katër çmime. Juria Profesionale për shpalljen e këngëve fituse do të bëj përzgjedhjen e tri këngëve më të mira të festivalit: vendi i parë (trofeu Mikrofoni i Artë), vendi i dytë dhe vendi i tretë. Publiku prezent në sallë do të përzgjedhin këngën më të mirë të publikut (trofeu Zambaku i Argjentë). Trofeu Mikrofoni i Artë do t’i takojë këngëtares/it të këngës fituese të festivalit nga juria profesionale, trofeu Zambaku i Argjentë do t’i takojë kompozitorit të këngës më të mirë të publikut, ndërsa shpërmbilet tjera do të ndahen në mënyrë të barabartë mes kompozitorëve dhe interpretuesve përkatës të këngëve.
Këngët e përzgjedhura për të qenë pjesë e garës zyrtare të festivalit janë:
Ky edicion i festivalit realizohet nga Këshilli Organizativ i festivalit nën patronatin e Kuvendit Komunal të Prizrenit, dhe synon t’a ngris kualitetin artistik të munguar kohëve të fundit. Ditëve në vijim do të publikohen detaje të reja rreth organizimit të festivalit. Për më shumë info, mund të shihni faqen zyrtare të festivalit në Facebook (Zambaku i Prizrenit).
Festivali i këngës së lehtë “Zambaku i Prizrenit” është themeluar në vitin 1986 nga institucionet e atëhershme kulturore të Kosovës, si ngjarje e vetme kulturore që kultivon zhanrin e muzikës qytetare, si baladat, shansonet e serenatat. Gjatë viteve të 90-a, me shkatërrimin e institucioneve kulturore dhe produksionit muzikor të RTP-së, përgjegjësinë për ruajtjen e traditës e merr SHKA “Agimi”, e cila arrin që këtë festival ta bart në vitet e pasluftës, prej kur komuna e Prizrenit merr përsipër menaxhimin e tij. Festivali i këngës qytetare “Zambaku i Prizrenit” mbahet për çdo vit në fund të qershorit/fillim të korrikut, dhe në të interpretohen këngë në gjuhën shqipe, turke e boshnjake. Zambaku i Prizrenit përveç karakterit reprezentativ, çdo vit është shquar edhe me kultivimin e artistëve dhe këngëve të reja të cilat kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në repertoarin e muzikës qytetare, duke afirmuar personalitete të njohura të muzikës si këngëtarë, kompozitorë, poetë, instrumentistë etj, të cilët i kanë begatuar vlerat e mirëfillta muzikore të vendit tonë./KultPlus.com
Elvira dhe Rrezarti, janë një nga 103 studentët e Kolegjit Universumhttp://www.universum-ks.org që kanë përfituar bursë ndërkombëtare për shkëmbim semestral në 22 shtete tē BE-së dhe Turqi. Çdo student përfiton shkollim falas dhe bursë 6,066€.
Bëhuni pjesë e Kolegjit Universum dhe studio në universitetet më prestigjioze të botës. Apliko këtu https://bit.ly/2HuMame
Këtë vit Kolegji Universum http://www.facebook/universumcollege ka shtuar bashkëpunimet me Universitete duke arritur në 395 numrin e bursave për 2019/2020, pra studentët e Kolegjit Universumhttps://www.universum-ks.org/ këtë vit mund ti vazhdojnë studimet me bursë të plotë në 78 Universitete dhe në 22 shtete të BE-së. Apliko këtu https://bit.ly/2HuMame
Në kuadër të këtyre bashkëpunimeve kanë përfituar edhe stafi akademik si dhe ai administrativ i Kolegjit me vizita studimore, trajnime dhe ligjërata publike në këto universitete. Po ashtu, profesorë nga këto Universitete ligjërojnë në Kolegjin Universumhttps://www.facebook.com/universumcollege/. E gjitha kjo bëhet me qëllim të ngritjes së cilësisë së arsimit në vend.
Nuk dihet se për cilin libër bëhet fjalë, por në rrjetet sociale ka filluar të shpërndahet një fotografi e nxjerrë nga një libër i teksteve shkollore, ku bëhet fjalë për një tregim të shkrimtarit të njohur kosovar Ramiz Kelmendi, shkruan KultPlus.
Po në këtë tekst shkollor, në vend të fotogarfisë së shkrimtarit Ramiz Kelmendit është vendosur fotografia e një Ramiz Kelmendi tjetër, atij të biznesmenit.
Tregimi “Në Oslo” me autor të shkrimtarit Kelmendi është ilustruar me atë të Ramiz Kelmendit, që njihet në Kosovë si pronar i Elkos./KultPlus.com
Gazetari i “The Guardian” , Shaun Walker ka vizituar vilën ku jetonte diktatori Enver Hoxha.
Përmes disa postimeve në rrjetet sociale, Walker tregon disa fotografi nga brenda shtëpisë së Hoxhës të cilat i përshkruan si mjaft komode për periudhën që bëhet fjalë.
“Sot kam bërë një vizitë në vilën e Enver Hoxhës në Tiranë, ku diktatori ka jetuar nga viti 1975 deri në vdekjen e tij në vitin 1985. Vend i mrekullueshëm, edhe pse i frikshëm për tu vizituar. Është e mbyllur për publikun dhe shumë më tepër se sa ishte, kur ai vdiq”, shkruan gazetari i “The Guardian”.
Zonat e jetesës janë mjaft funksionale, të bëra me më të mirën që Shqipëria kishte për të ofruar në aspektin e mobiljeve dhe aksesorëve.
Edhe pse shqiptarët nuk kishin qasje në literaturën e jashtme, Hoxha pëlqente libra dhe kishte një shpërndarje vjetore të librave francezë nga Parisi. Libraria kudo. Shumë prej tyre ishin tezat e tij ose literatura të tjera marksiste .
Në katin e poshtëm kishte një pishinë dhe një hyrje në një tunel që çonte në një bunker për Hanoin paranojak që ikte nëse ishte e nevojshme/27.al
Këtu vjen një përzgjedhje e përkufizimeve poetike mbi një fenomen të veçantë që është njëherësh më i patrajtë sesa arti, më i njëmendshëm sesa shkenca, dhe më filozofik sesa vetë filozofia. Këtu janë të mbledhura disa nga përceptimet më ngulitëse dhe të çdo kohe mbi dashurinë, të zgjedhura nga qindra vite histori letërsie- shijojini.
Gjithqysh unë rrekem te kumtimi se: Dashuria është çështje e ndjenjave e jo e dëshirave. Nuk mund të dashuroj pse dua, e më së paku pse duhet, ndaj dashuria e përkushtuar është gjithnjë e çmendur, arsye mbi të gjitha arsye, urtësi e sfidave të pandalshme. Është forca që vë në lëvizje gjithçka, është motivimi i të drejtës sublime për të jetua, sido dhe kudo. Ajo është ajo që na sundon, është skllavëria jonë vullnetmirë. Është tançka shohim, ndjejmë, është metafizika e gjërave dhe gjendjeve.
Erich Fromm
Dashuria nuk kërkohet, ajo vjen atëherë kur nuk mendon për të, atëherë kur je i pastër shpirtërisht. Dashuria nuk të lëndon kurrë, nëse të lëndon nuk është dashuri o mik, ajo nuk është e ashpër, lënduese apo hidhëruese. Ajo është ndjenjë qetësie, të fal paqe, besim dhe shpresë. Të lejon të mbushësh thellë me frymë pa patur frikë se do të dalin lot. Sa pak të dashuruar që ka në botë…!
OSHO
Një asket shëtitës u strehua në një fshat. Vjen një njeri dhe i thotë se dëshiron ta realizoj Hyjnoren. Asketi e pyet: “A ke dashuruar ndonjëherë?” Njeriu i përgjigjet: “Jo, unë asnjëherë s’kam gabuar në gjëra të tilla të shenjta. Asnjëherë nuk kam rënë aq poshtë, sepse unë dua të arrij tek Zoti”.
“Me gjithë mend e ke, asnjëherë nuk ke ndier dhembje të dashurisë?” – e pyet murgu i habitur. “Ua them të vërtetën” – vazhdon besimtari me bindje, “por, më falni, pse vazhdimisht më bëni të njëjtën pyetje? As që i jam afruar ndonjëherë dashurisë. Dua ta arrij Vetërealizimin, Hyjnoren”. Atëherë asketi i përgjigjet: “Ti duhet të më falësh, të lutëm, shko tek dikush tjetër. Përvoja ime më ka mësuar se nëse ke dashur të paktën dikë, këdoqoftë, nëse e ke pasur madje vetëm një shkëlqim dashurie, unë mund të të ndihmoj që ta zgjerosh atë, që të rritet e rritet e ndoshta të arrijë edhe te Zoti. Por, nëse ti nuk ke dashuruar asnjëherë, ti asgjë nuk ke në vete; në ty nuk ndodhet fara që të mugullojë në dru. Miku im, pa prezencën e dashurisë, unë nuk shoh kurrfarë mundësie të hapjes ndaj Zotit. Shko e kërko dikë tjetër!”
Xhakomo Kazanova
“Dashuria është një ndjenjë që nuk mund të shpjegohet! Është Zoti i të gjithë natyrës! Është një ndjenjë e hidhur dhe e ëmbël njëkohësisht! Dashuria! Një përbindësh i bukur që është e pamundur ta kuptojmë! Zot, që në mes të gjithë gjembave që na shpojnë e na shkaktojnë dhembje, ti shtron kaq shumë trëndafila në rrugën ku ecim, dhe pa të cilën ekzistenca dhe vdekja nuk do të kishin më dallime e do të ishin një!”
Leo Buscaglia
Po të dashurosh, rrezikon të mos marrësh dashurinë si këmbim. Edhe kjo është e drejtë. Por ju nuk dashuroni për të marrë diçka si shkëmbim, ndryshe nuk mund të quhet dashuri.
Kahlil Gibran
Dashuria i jepet të gjithëve pa dallim dhe gjithnjë, por disa nuk munden as ta shohin, as ta degjojnë, kjo sepse veshët dhe syt e tyre janë zënë nga iluzione ndjenjash dhe nga zhurmë fjalesh.
Kurt Vonegut:
Një qëllim i jetës së njeriut, nuk ka rëndësi se kush e kontrollon atë, është të dojë këdo që është përreth për t’u dashur.
Stendhal:
Dashuria është si një temperaturë që ikën edhe vjen në mënyrë të pavarur nga vullneti… dashuria nuk ka limite të moshës… (dashuria nuk njeh moshë).
C.S.Levis:
Nuk ka investim të sigurtë. Të duash në përgjithësi është të jesh i pambrojtur. Dashuria është çdo gjë, dhe me siguri zemra jote do të shtrydhet dhe mbase dhe thyhet. Nëse do që të sigurohesh që të mbetet e paprekur, nuk duhet t’ja japësh zemren askujt, madje as një kafshe. Mbështille me kujdes me zbavitje dhe pasuri të vogla; anashkaloji të gjitha gërvishtjet; kyçe në kutinë e egoizmit tënd. Por në atë kuti- të sigurtë, të errët, pa ndjenja, pa ajër- ajo do të ndryshojë. Nuk do të thyhet; do të bëhet e pathyeshme, e padepërtueshme, e pazëvendësueshme. Alternative e tragjedisë, ose së paku e rrezikut të tragjedisë, është dënimi. I vetmi vend jashtë Parajsës ku mund të jesh tërësisht i mbrojtur nga të gjitha rreziqet dhe trazimet e dashurisë është Ferri.
Lemoni Sniket:
Dashuria mund të ndryshojë një person ashtu siç prindi mund të ndryshoje një bebe- me delikatesë, dhe shpesh duke shkaktuar rrëmujë.
Susan Sontag:
Agjë nuk është më e mistershme, asnjë marrëdhenie njerëzore. Përveç dashurisë.
Çarls Bukovski:
Dashuria në një farë mënyre është sikur shikon një mjegull kur zgjohesh në mëngjes përpara se të dalë dielli. Shfaqet vetëm për pak kohë dhe pastaj largohet… dashuria është një mjegull që zhduket me të parin agim të realitetit.
Uilliam Shekspir:
Dashuria nuk shikon me sy, por me mendje.
Ambros Biers:
Dashuria, emër. Një çmenduri e përkohshme që shërohet nga martesa.
Katerin Hepburn:
Dashuria nuk ka të bejë me atë çfarë pret të marrësh-vetëm me atë çfarë pret të japësh – që është gjithçka.
Bertrand Rusel:
Nga të gjitha format e maturisë, maturia në dashuri është mbase vërteta më fatale e lumturisë.
Fjodor Dostojevski:
Çfarë është ferri? Unë pohoj që është vuajtja e të qënit i paaftë për të dashur.
Çarls Doukins:
Njerëzit ndonjëherë thonë se duhet t’u besosh ndjenjave në thellësi, përndryshe nuk do të kesh kurrë besim në gjëra të tilla si “Gruaja ime më do.” Por ky është një argument i keq. Ka shumë menyra për të zbuluar që dikush të do. Gjatë gjithë ditës që je me dikë që të do, ti shikon dhe dëgjon shumë pjeseza të dhënash, që shtohen. Nuk është tamam një ndjenjë e brendshme, si ajo të cilën priftërinjtë e quajnë shpallje. Ka gjëra të jashtme që përforcojnë ndjenjat e brendshme¨shikimet në sy, pëshpëritjet me zë, nderet e vogla dhe mirësitë; dhe e gjitha është e dhëna e vërtetë.
Paulo Koelo:
Dashuria është një forcë e egër. Kur mundohemi ta kontrollojmë, ajo na shkatërron. Kur mundohemi ta burgosim, ajo na skllavëron. Kur mundohemi ta kuptojmë, na lë me ndjenjën e humbjes dhe paqartësisë.
Xhejms Baldvin:
Dashuria as nuk fillon as nuk mbaron sipas mënyrës që ne mendojmë. Dashuria është një betejë, dashuria është një luftë; dashuria është një rritje.
Haruki Murakami:
Çdokush që bie në dashuri është në kërkim të pjesëve të humbura të vetvetes. Kështu çdokush që është në dashuri mërzitet kur mendon për të dashurin e vet. Është si të shkelësh në një dhomë nga e cila ke kujtime, të cilat nuk i ke parë për një kohë të gjatë.
Antoine de Saint-Exupéry:
Dashuria nuk qëndron në soditjen e njëri tjetrit, por të shikuarit sëbashku më tutje në të njejtin drejtim.
Honore De Balzak:
Sa më shumë dikush gjykon, aq më pak ai dashuron.
Luis de Bernieres:
Dashuria është një çmenduri e përkohshme, ajo shpërthen si vullkan dhe më pas qetësohet. Dhe kur qetësohet, ti duhet të marrësh një vendim. Duhet të zbulosh nëse rrënjët e tua janë të gërshetuara në një mënyrë që është e papërfytyrueshme t’i ndash. Sepse kjo është ajo çfarë është dashuria. Dashuria nuk është e pafrymë, nuk është kënaqësi, nuk është shpallje e premtimeve të pasioneve të përjetshme, nuk është dëshira të rrokësh çdo sekondë dhe minutë të ditës, nuk është të qëndrosh natën zgjuar duke imagjinuar sikur ai po të puth çdo pjesë të trupit. Jo, mos u skuq, po të them disa të vërteta. Të jesh “në dashuri” është diçka që mund ta bejë çdokush. Vetë dashuria është ajo çfarë ngelet kur të qënit në dashuri është larguar, dhe kjo është të dyja, një art dhe një aksident me fat.
E.M. Forster:
Ti mund ta shndërrosh dashurinë, ta injorosh, ta çrregullosh, por nuk mundesh kurrë ta largosh nga vetja. E di nga eksperienca që poetët kanë të drejtë, dashuria është e përjetshme.
Iris Murdok:
Dashuria është mundimi për të kuptuar qe diçka tjetër përveç teje është e vërtetë./përgatiti Albert Vataj/KultPlus.com
Për herë të parë në Kosovë, Kolegji Universum iu mundëson studentëve të kryejnë punë praktike me pagesë në 22 shtete të BE-së dhe Turqi.
Puna praktike përfshinë një periudhë të caktuar ku studentët ndjekin trajnim profesional dhe fitojnë përvojë pune në një kompani ose organizatë që vepron në shtetet e BE-së me të cilat Kolegji Universum ka bashkëpunim.
Kohëzgjatja e praktikës do të jetë 2 muaj. Secili studentë përfiton kompenzim mujor 800 euro dhe 275 euro për kompenzim të transportit (vajtje/ardhje).
Festa e Italisë që është mbajtur së fundi në Paris ka mbledhur gra të fuqishme, shkruan KultPlus.
Në këtë mbrëmje
ku janë mbledhë ambasadore, artiste, shkrimtare e figura të tjera të rëndësishme,
ka marë pjesë edhe Ulpiana Lama, e cila është pjesë e Ambasadës së Kosovës në
Paris.
Dhe pikërisht
Ulpiana Lama ka ndarë me ndjekësit e saj fotografi nga kjo mbrëmje parisiene,
ku në njërën nga to shihet të jetë bashkë me aktoren e famshme Monica Belluci.
Në të njëjtën mbrëmje ka marë pjesë edhe shkrimtarja e njohur shqiptare Ornela Vorpsi, sikurse që ka qenë e pranishme edhe sopranoja shqiptare Blerta Zhegu./KultPlus.com
Me recitimin e vargjeve të Sevasti Qiriazit nga Safete Rugova, u bë hapja e edicionit të 21 të Panairit të Librit në Prishtinë, ku organizatori Edon Zeneli, përfaqësuesi i shtëpive të botuesve të Kosovës u shpreh se, me gjithë sfidat e panumërta, lexuesi është i vetëdijshëm dhe më i pranishëm se kurrë.
Duke kërkuar përkrahjen nga personat me ndikim,
institucionet publike, u kërkua që të veprohet për Bibliotekat në vendin tonë,
që janë në gjendje letargjie e krijuar, ku rrjedhimisht lexuesi nuk është i
pranishëm, u shpreh përfaqësuesi i Shoqatës së Botuesve, Edon Zeneli.
Zeneli u shpreh se gjatë Panairit, do të ketë aktivitete
të shumta dhe se ka botime të pothuajse çdo fushe, e të secilit interes. Më tej
ai shtoi se, janë të pranishëm më shumë se 100 botues nga Kosova, Shqipëria,
Maqedonia Veriore e Diaspora. “Do të prezantohen qindra tituj, dhe kemi rreth
5500-7000 tituj që kanë dalë vitet e kaluara dhe prezantohen në këtë Panair.
Panairi është i hapur deri të dielën, dhe prania juaj është e çmuar sikundër e domosdoshme për ne”, tha Zeneli,
i cili falënderoi Komunën e Prishtinës për mbështetjen e aktiviteteve dhe për
përkrahjen që e kanë dhënë vazhdimisht ata.
Kurse kryetari i Prishtinës Shpend Ahmeti bëri
thirrje për pjesëmarrje sa më të madhe në Panair, i cili u shpreh i kënaqur me
përkthimin e literaturës botërore në gjuhën shqipe. “Kemi pjesëmarrës një numër
të madh të shkrimtarëve tanë që janë sot këtu dhe jemi të kënaqur që Panairi i
21-të, përkon me çlirimin e Prishtinës. Bëj thirrje që qytetarët sa më shumë ta
frekuentojnë Panairin dhe të blejnë libra, sepse leximi është baza e kulturës
së çdo kombi”, tha Ahmeti ku edhe bëri hapjen e Panairit.
Veçanti e Panairit të 21-të është prezenca e
shkrimtarit shqiptar të madh Fatos Kongoli, i cili merr pjesë në këtë ngjarje
pas një kohe. Ai shprehet mirënjohës për ftesën e Shoqatës së Botuesve.
Kongoli, do ta prezantojë romanin e tij më të ri, tek stenda e Shtëpisë Botuese
“Toena”.
“Jam shumë i prekur për fjalët e mira, që u thanë
për mua. Ndjehem i lumtur që jam në Prishtinë, ku edhe do ta prezantojë romanin
tim më të ri”, tha ai për mediat.
Edhe një emër i njohur i letërsisë bashkëkohore
ishte pjesëmarrës në hapje. Shkrimtari i shquar francez Juan Asensio, u shpreh i lumtur që gjendet në mesin e
shqiptarëve, dhe sheh shumë dashuri për kulturën e librin në kryeqytetin
kosovarë. Dashuria e shqiptarëve për librin i ka lënë mbresa atij dhe është gjë
e bukur që romani i tij është sjell në gjuhën shqipe.
Kurse ambasadori
i Shqipërisë në Kosovë, Qemal Minxhozi i
lumtur për pjesëmarrjen në këtë ngjarje
u shpreh: “Kudo në Kosovë festohet 20-vjetori, ndërsa këtu festohet 21-vjetori.
Është diçka unike, që Kosova gjatë kohës së luftës festoi hapjen për herë të parë
të Panairit të Librit shqip, që sipas Minxhozit është ngjarje madhore
historike. Ai thotë se libri krahas pushkës solli lirinë që kemi sot.
E shkrimtari Daut Demaku në fjalimin e tij, foli për
ligjin e krijimit me të cilin tha se u mor gjatë. “Jeta ec veç përpara, libri
është një mundësi që çel dritë në rrugën e ecjes përpara. Krejt ata që i doni,
ftoni le ta marrin librin, të bashkëjetojnë me të, e jo me thashetheme që janë
jo vetëm kot, por janë edhe në kundërshti me ligjin e jetës që ec përpara”, përfundoi
ai.
Panairi i 21-të i librit në Prishtinë do të vazhdojë deri më 9 qershor. Në kuadër të tij, do të mbahen shumë aktivitete, e parashihen ta vizitojnë përafërsisht rreth 40000 qytetarë, në mesin e tyre studentë, nxënës, e personalitete të shquara të jetës kulturore shqiptare./KultPlus.com
Themeluesi dhe shefi ekzekutiv i Alibaba, Jack Ma, është njeriu më i pasur në Kinë që prej kur kompania u bë publike.
Në anën tjetër, Ma shprehet se ai ishte po aq i lumtur, mbase edhe më i lumtur, kur me vështirësi arrinte të fitonte ndonjë të ardhur në kohën kur sapo e përfundoi kolegjin.
Pas diplomimit në vitin 1998, ai punoi si mësues i gjuhës angleze në një universitet lokal në qytetin e tij të lindjes, Hangzhou. Sipas një dokumentari mbi jetën e Ma, i quajtur “Krokodil në Yangtze”, në atë periudhë ai arrinte t’i fitonte 12 dollarë në muaj, përcjell Telegrafi.
Gjatë një fjalimi të tij, Ma iu është referuar asaj periudhe si koha më e mirë e jetës së tij, shkruan telegrafi.
Ai shprehet se kur nuk ke shumë para, e di si do t’i shpenzosh, por kur bëhesh miliarder, je përpara shumë përgjegjësive.
“Nëse disponon më pak se një milion dollarë, ti e di si do t’i shpenzosh ato para. Ndërsa kur ke një miliard dollarë, atëherë ato nuk janë më paratë e tua… Paratë që unë kam sot përbëjnë përgjegjësi për mua. Ato janë besimi i njerëzve tek unë”, kishte thënë ai.
Ma si 54 vjeçar, sipas Forbes vlerësohet se ka pasuri prej 35 miliardë dollarësh dhe gjendet në pozitën e 21 të miliarderëve botëror.
Sa më shpesh që ta lexosh këtë letër, aq më dendur të vërtitet një ndjesi ankthi dhe përshjellimi. Një lojë e trishtë ndjesish dhe shije e athët të godet kaq fort sa të përmend. Të duket sikur gjithçka rreth teje ka lëvizuar në ritmin e vet, dhe vetëm ti ke mbetur i murosur në guskën e ndrydhjeve, frikës, mëdyshjes dhe një lloj stepje që e ka stampur veteveten tënde në murin e rrjepur të kohës.
Fjalë pas fjale dhe rrjeshta pas rrjeshti do të mund të kuptosh dhe të ndjesh aq shumë sa vjen një moment dhe të duket sikur këtë letër e ke shkruar ti, ose e ka shkruar vetë Franc Kafka në vendin tënd. Të duket se kjo është një letër që ti ke dëshiruar aq shumë ta shkaush, por pas hezitimit dhe pamjaftueshmërisë ajo ka ngelur diku në skutat e mendimeve tuaja, që zgjohen ndërsa e përcjell këto radhë, këtë letër, të cilat vetë autori nuk arriti t’ia dërgonte babait. Edhe përgjigjja e babait Hermann, ishte aq e vonuar sa nuk arriti të mbushte atë zbrazëti që kjo marrëdhënie kishte krijuar. Por gjithsesi ky lëtërkëmbim është trajtëzuar duke plotësuar në tërësinë e vet kuadrin e kësaj stuhie epistolare.
Ndoshta jo të gjithë kanë ndërmend të shkruajnë një letër të këtillë për babain e tyre, por gjithsesi marrëdhëniet at-bir në shumësinë e herëve domosdoshmërisht kanë kaluar përmes shtjellas të këtilla përpirëse.
Letra e Kafkës për babain, Hermannn
I dashur baba! Kohet e fundit rasti e solli te me pyesesh se perse kam frike prej teje. Si zakonisht, s’kam ditur te pergjigjem, dhe kjo, pasi nga njera ane, me kall friken, dhe nga ana tjeter, sepse, per ta gjetur arsyen e kesaj ndjesie do te me duhej te hyja ne te thella, shume me teper se do te ma lejonte nje leterkembim i thjeshte. Duhet ta dish se, kur po te shkruaj, ndjehem i kapluar nga frika qe me ke kallur dhe nga pasojat e saj! Nga ana tjeter, diapazoni i gjere i temes qendron shume me lart se kujtesa dhe inteligjenca ime…
Duke permbledhur gjykimin tend per mua, del qe ti me akuzon per sjellje te keqija apo per veprime te padenja (ndoshta, me perjashtim te planit tim te fundit per t’u martuar), me akuzon per ftohtesi, indiference, mosmirenjohje dhe m’i perplas ne fytyre, sikur vetem une qenkam fajtori, sikur me nje shkop magjik do te mundja te ndreqja gjithcka, ndersa ti nuk paske kurrfare faji, pervecse je sjelle me mua me mire se c’duhej…
Padyshim, nuk them se u bera i tille vetem per shkakun tend, do te ishte teprim i tejskajshem. Ka shume gjasa qe edhe po te isha rritur plotesisht i cliruar nga ndikimi yt, per ty une kurre nuk do te isha ne lartesine e duhur. Jam pothuajse i sigurt se, sidoqofte serish do te isha shendetlig, i lekundur, i trazuar e plot ankthe… Do te isha i lumtur te te kisha shok, shef, xhaxha apo gjysh madje (megjithese dyshoj per kete) edhe vjeherr. Ndersa si baba ke qene teper i ashper me mua…
U rrita femije frikacak, por edhe kokeforte sic jane femijet. Padyshim, mamaja m’i plotesonte tekat, por nuk besoj se kam qene i bezdisur, s’mund ta besoj qe nje fjale e ngrohte, nje veshtrim i perdellyer, duke me marre qetesisht per dore, te mos e platitnin qenien time, dhe te arrije cka deshiroje. Se ti, ne thelb, je njeri babaxhan dhe i dhembshur (ato çka po them nuk bien në kundërshti, flas për përshtypjem që kisha krijuar për ty në vogëli), por jo të gjithë fëmijët janë aq këmbëngulës dhe të guximshëm që të rendin kaq gjatë pas dashurisë, derisa të gjejnë atë. Ti di ta trajtosh një fëmijë vetëm sipas midesë sate, gjithë forcë, rrapëllimë e nerva të cingërisura dhe, në rastin tim, kjo të duket kaq e qëlluar, pasi doje të shihje tek unë një djalosh të fortë e guximplotë.
Sot, është e qartë, arrij t’i përshkruaj vetëm tërthorazi metodat edukative që përdorje në hapat e parë të jetës sime, por, sidoqoftë, arrij t’i ravijëzoj sërish në mendje, duke pasur parasysh periudhat e mëvonshme dhe mënyrën se si sillesh me Feliksin. Veç kësaj, duhet mbajtur parasysh se atëherë ishe mjaft më i ri, pra më i fuqishëm, më energjik, më i shpërqendruar, ishe më pak i kujdesshëm nga ç’je tani dhe i përpirë nga puna jote; mezi të shihja një herë në ditë dhe përshtypja që ngjallje tek unë ishte e thellë dhe kurrë nuk u nemit e s’u bë monotone.
Nga vitet e para të jetës ndërmendësohej vetëm një ndodhi. Ndoshta e kujton edhe ti. Një natë qarravitesha paprerë, sepse doja ujë, sigurisht jo për shkak të etjes, por ndoshta për të të bezdisur dhe për t’u zbavitur. Meqë kanosjet fjalërënda s’kishin bërë punë, më ngrite nga shtrati, më nxore në ballkon, mbylle derën dhe më le aty, për pak çaste, vetëm, në fill të këmishës. S’dua të them se nuk veprove drejt; ndoshta atë natë, me të vërtetë, s’ia dilje dot ndryshe që të preheshe në paqe; desha vetëm të të përshkruaj mënyrat e tua edukative dhe vragat që lanë mbi mua.
Ai ndëshkim, sigurisht, më bëri më kokëulur, por më trallisi në thellësi të shpirtit. Kurrë nuk arrita të vë në kandar ujin që kërkoja, kokëngjeshur si mushkë, dhe frikën pa anë e fund që ndieja teksa gjendesha jashtë. Edhe vite më vonë më kallte datën fantazia brejtëse sikur burri i stërmadh, im atë, vendi i fundit ku mund të përplasja kokën, mund të vinte natën, pa kufarrë shkaku dhe të më nxirrte vrikthi, nga shtrati në ballkon; pra, për të, s’isha veçse një zero me xhufkë.
Kundervenia jote godiste si mendimet ashtu edhe personat. Mjaft qe une te shprehja nje fare interesi per dike, qe nuk ndodhte shpesh, fale karakterit tim, dhe ti shpejtoje t’ia beje gropen me fyerje, shpifje, sharje, pa treguar piken e respektit per ndjenjat e mia dhe pa marre parasysh gjykimin tim.
Pamundesia per te komunikuar qetesisht me ty coi ne nje rrjedhoje logjike:u c’mesova te flas. Ti shume here ma ke ngecur fjalen ne gryke. Kanosja e perhershme:”Nuk dua kundershtime!” dhe dora e ngritur lart, urdheruese nuk me jane shqitur nga mendja edhe sot e kesaj dite… dhe meqe ti ke qene edukatori im i vetem, pasojat jane pasqyruar ne te gjitha fushat e jetes sime. Eshte nje keqkuptim i cuditshem fakti qe, siaps teje, une s’ditkam te jem i bindur. “Kundershtimi i perhershem” kurre nuk ka qene parimi i ekzistences sime, edhe pse ty te eshte ngulitur kjo ide dhe vazhdimisht me qorton. Perkundrazi, nese do te tregohesha me rebel, sigurisht, do te kishe mbetur me i kenaqur prej meje. . .
Franci
Letër babait – Franc Kafka
Kam një kafshë të çuditshme; gjysmë mace, gjysmë qingj. E kam trashëguar nga im atë, po ajo është zhvilluar që kur e mora unë; më parë ishte më shumë qingj se sa mace. Tani është gjysmë ashtu gjysmë kështu. Nga macja ka kokën dhe kthetrat; nga qingji ka trupin dhe formën, nga të dyja ka sytë, që janë të përqendruar dhe të egër, qimen të butë e të shkurtër, lëvizjet që janë edhe kërcime edhe zvarritje. Kur ka diell ajo rri në parvaz të dritares, gërrhet dhe mblidhet kutullaç; në livadh rend si e çmendur sa mezi mund ta zësh. Kur ndodhet para maces ia mbath, kur është përpara një qingji sulmon. Kur ndrit hëna bredh nëpër ullukë se ajo është rruga që i pëlqen më shumë. Nuk di të mjaullijë dhe ndjen neveri për minjtë. Mund të qëndrojë me orë e shtrirë para pularisë, po kurrë s’ka përfituar nga rasti që të mbysë ndonjë shpend.
E ushqej me qumësht e sheqer, se ai i bën mirë. Ajo e thith me hurpa të mëdha, duke e kaluar në mes të dhëmbëve si të një shtaze të egër. Kjo gjë i tërheq shumë fëmijët. Të dielën në mëngjes kam vizita. Unë mbaj në mes të gjunjëve kafshën e vogël, kurse përqark zënë vend fëmijët.
Ata bëjnë pyetjet më të çuditshme, të cilave askush nuk mund t’u përgjigjet. Pse ka vetëm një kafshë të tillë? Pse ajo është pikërisht në dorën time? A ka pasur para saj ndonjë kafshë të këtij lloji? A ndjehet ajo e vetmuar? Si e ka emrin?
Unë nuk e vras mendjen t’i përgjigjem, po vetëm u tregoj atë që kam. Nganjëherë fëmijët sjellin mace, një herë sollën dy qingja. Ndryshe nga ç’prisnin ata, takimet nuk treguan ndonjë shenjë njohjeje. Kafshët vështruan njëra-tjetrën me qetësinë më të madhe; ata e quajtën ezksitencën e tyre si një dhuratë e Krijuesit.
Kur është në prehrin tim kafsha e vogël nuk njeh as frikë, nuk është agresive. E ndjen veten shumë mirë kur ndodhet pranë meje, e ngjeshur tek unë. Është e lidhur me familjen që e ka rritur. S’është ndonjë besnikëri e jashtëzakonshme, po më shumë instikti i një kafshe që, megjithatë ka shumë farefis, nuk ka asnjë shok në tërë botën dhe e quan të shenjtë mbrojtjen që ka gjetur tek ne.
Më zë gazi kur e shikoj që nuhat, më rrëshqet në mes të këmbëve, po nuk mundet ta kryeje atë veprim. Mbase është e pakënaqur që është mace edhe qingj dhe kërkon të jetë edhe qen! Një ditë kur unë s’po iu jepja dot rrugë halleve të mia tregtare dhe pasojave që vijnë prej tyre- dhe pasi desha t’i heq qafe, u mbylla në shtëpi dhe u shtriva në kolltuk, me kafshën e vogël ndër gjunjë; kur ula kokën vura re se lotët rridhin mbi mustaqet e saj të bardha. Ishin lotët e mi apo të sajat? Ajo mace me shpirt qingji kishte dëshira njerëzore? Unë nuk kam trashëguar shumë, por duhet të them se kjo kam diçka vlen.
E them serizosht.
Kafsha ka shqetësimet e të dyve, të maces dhe të qigjit, sado të ndryshëm qofshin, prandaj e ndjente veten ngushtë brenda lëkurës ku ndodhej. Nganjëherë kërcen nga një karrige që më ven këmbët në sup dhe përplas turirin në veshin tim. Duket sikur më thotë diçka dhe vërtetë pastaj largohet dhe, më sheh në fytyrë për të parë përshtypjen që më ka bërë ajo që më tha. Që t’ia bëj qejfin tund kokën dhe bëj sikur e kam kuptuar. Atëherë ajo hidhet në dysheme dhe vallëzon rreth meje.
Mbase thika e kasapit mund të jetë shpëtimi për të, po pasi e kam trashëgim, nuk jam i atij mendimi. Ajo duhet të presë ditën, kur t’i mungojë fryma, megjithëse nganjëherë më vështron me sy aq njerëzor, sikur më fton të kryej një veprim të arsyeshëm. / pergatiti Albert Vataj/KultPlus.com
Regjisori i njohur shqiptar Bujar Alimani do të mbajë një audicion për aktorë, për një film të metrazhit të gjatë, shkruan KultPlus.
Sipas tij,
ky audicion do të mbahet prej 11 deri më 13 qershor. Ai poashtu ka njoftuar se
ky film do të punohet sipas skenarit Katia Kittendorf e me regji të Bujar
Alimanit, në Teatrin Eskperimental “Kujtim Spahivogli”, në Sallën Goethe.
“Aktorët mund të lajmërohen në 0674963955, 0676055626”, Alimani./KultPlus.com
Një nga shembujt më të bukur të kësaj mirënjohjeje vjen nga Albert Camus, njeriu me dhuntinë e miqësive të rralla, që e kaloi jetën duke mësuar si të jetonte me një qëllim dhe duke kërkuar kuptimin e lumturisë dhe dashurisë.
Kur Camus nuk ishte as një vjeç, i ati u vra në betejë gjatë LIB. Ai dhe i vëllai u rritën nga një mama analfabete, pothuajse e shurdhër dhe një gjyshe despotike, kushte ku nuk mund të pretendohej një e ardhme e ndritur, por si provë e asaj që mund të ndodhë kur arsimi nxit potencialin më të mirë të një njeriu duke fisnikëruar shpirtin, një mësues, Louis Germaine, pa te Albert-i i ri diçka të veçantë dhe ndërmori detyrën për të nxjerrë një thelb të konsoliduar dhe një qëllim nga ai djalë, detyra e çdo mentori të mirë. Nën krahët e mësuesit të tij, Camus i i hodhi poshtë letrat e errëta që i kishin ngecur në duar dhe filloi të shndërrohej në gjeniun e ardhshëm që të gjithë e njohim.
Tridhjetë vjet më vonë, Camus u bë njeriu i dytë më i ri në botë që kishte fituar çmimin Nobel, që iu dha për “seriozitetin e sinqertë” të punës së tij, që “ndriçon problemet e koshencës së njeriut.” Pak ditë pasi kishte marrë vlerësimin më të lartë të njerëzimit, Camus bëri të njohur ndikimin e mësuesit të tij me ka “seriozitet të sinqertë” në një letër të mahnitshme, që është përfshirë në faqet e fundit të librit të tij The First Man.
19 nëntor, 1957
I dashur Zoti Germain,
Po i lë emocionet e forta të këtyre ditëve të qetohen pak para se t’ju flas nga thellësia e zemrës sime. Mua, sapo më kanë dhënë një nderim shumë të madh, që as e kisha kërkuar dhe as isha përpjekur ta merrja, por kur e mora vesh lajmin, mendimi im i parë, pas mamasë sime, ishit ju. Pa ju, pa dorën plot dashuri që ju i zgjatët atij djali të vogël të varfër që isha unë, pa mësimet dhe shembullin tuaj, asgjë nga të gjitha këto, nuk do kishte ndodhur. Unë nuk para bëj shumë nga këto lloj falënderimesh, por të paktën ky më jep mundësinë t’ju tregoj çfarë keni qenë dhe çfarë ende jeni për mua dhe t’ju siguroj që përpjekjet tuaja, puna juaj dhe zemra bujare që vutë në të, jeton ende te një prej nxënësve të vegjël, i cili, pavarësisht që kanë kaluar shumë vite, nuk ka ndaluar kurrë së qeni nxënësi juaj mirënjohës. Ju përqafoj me gjithë zemrën time.
Franz Kafka (3 korrik 1883 – 3 qershor 1924) ishte shkrimtar hebre nga Bohemia. Shkruante në gjuhën gjermane, ndërsa njihet më shumë për tregimet e shkurta. Kafka vlerësohet si një nga figurat kryesore të letërsisë së shekullit XX.
• Shenja e parë e fillimit të kuptimit është dëshira për të vdekur.
• Njeriu i veprimit i detyruar të mendojë, është i palumtur deri në çastin që ia arrin të dalë nga kjo situatë.
• Një shkallë që nuk konsumohet nga hapat e njerëzve, nisur nga pikëpamja e saj, është vetëm diçka e rëndomtë prej druri.
• Gjithmonë fillimisht merrte frymë thellë pasi çlirohej nga kotësia dhe vetëkënaqësia.
• Kushdo që nuk arrin të gjejë kuptimin e jetës së tij, ndërkohë që ai është gjallë, ka nevojë që një dorë ta ruajë paksa nga dëshpërimi ndaj fatit të tij… por, me dorën tjetër ai nuk mund të zhdavaritë çfarë shikon në mes të rrënojave.
• Kushdo që ruan aftësinë për ta parë bukurinë, nuk ka për t’u plakur kurrë.
• Shoqërimi me qenie njerëzore çon në vetëvëzhgim.
• Atlasit i ishte lejuar opinioni se ai ishte i lirë, nëse donte, ta kapte Tokën dhe ta hidhte tutje; por ky opinion ishte e vetmja gjë që i ishte lejuar.
• Të besosh në progresin nuk do të thotë të besosh se është bërë ndonjë progres.
• Duke besuar me pasion në diçka që ende nuk ekziston, ne e krijojmë atë. Joekzistuesja është çfarëdo gjëje që ne nuk e kemi dëshiruar mjaftueshëm.
• Duke ia imponuar një përgjegjësi tepër të madhe, për më tepër, të gjithë përgjegjësinë, vetvetes, ti e rrënon vetveten.
• Fatkeqësia e Don Kishotit nuk është përfytyrimi i tij, por Sanço Pançoja.
• Mos u dëshpëro, madje as nga fakti se ti nuk dëshpërohesh.
• Çdo revolucion avullon dhe lë prapa vetëm lëmashkun e një burokracie të re.
• E ligë është çdo gjë dëfryese.
• Nga një pikë e caktuar e lëvizjes përpara nuk ka më kthim prapa. Kjo është pika e cila duhet arritur.
• Zoti t’i jep arrat, por nuk t’i thyen ato.
• Ai që kërkon nuk gjen, por ai që nuk kërkon do të gjendet.
• Qielli është memec, ai i bën jehonë vetëm memecërisë.
• Si mund të gjesh kënaqësi në botë nëse nuk e ke atë për strehë?
• Unë nuk i lexoj reklamat. Sepse do ta harxhoja gjithë kohën duke kërkuar gjëra.
• Unë kam ndjesinë e vërtetë të vetes sime vetëm kur jam tej mase i palumtur.
• Dembelia është fillimi i të gjitha veseve, kurora e të gjitha virtyteve.
• Nëse unë do të jetoj përjetësisht, si do të ekzistoj nesër?
• Në njëfarë kuptimi e mira është e parehatshme.
• Në luftën midis teje dhe botës, përkrahe botën.
• Në teori ka një mundësi të lumturisë së përkryer: Të besosh në elementin e pashkatërrueshëm brenda dikujt dhe të mos përplasesh me të.
• Është e rehatshme të mendosh se shpërpjesëtimi i gjërave në botë duket se është vetëm aritmetik.
• Është shpesh më e sigurt të jesh në zinxhirë se të jesh i lirë.
• Sa tmerrshëm e pakët është njohja e vetes sime, krahasuar me njohjen e dhomës sime.
• Lejomë ta kujtoj fjalën e moçme: njerëzit e dyshuar janë më normalë se të tjerët, gjersa ata rrinë në baraspeshë pa e ditur këtë gjë, duke qenë të peshuar bashkë me mëkatet e tyre.
• “Frika” ime është thelbi im, dhe ndoshta pjesa ime më e mirë.
• Parimi im prijës është ky: Faji nuk duhet dyshuar kurrë.
• Ende pa i thënë gjërat, i bën – kështu vepron njeriu me vlera.
• Askush nuk mund ta shohë të vërtetën, por mund të jetë e vërteta.
• Një përparësi në mbajtjen e ditarit është se ju nuk i vini re ndryshimet nga të cilat vuani pa pushim.
• Frytshmëri është të bësh gjëra që nuk ishe i aftë t’i bëje më parë.
• Vetëkontroll do të thotë të dëshirosh të jesh i frytshëm në një pikë në rrezatim të pafund me ekzistencën time shpirtërore.
• Sa kohë që e ke kafshatën në bojë, atëherë i ke zgjidhur të gjitha problemet e momentit.
• Fillo me çka është e drejtë sesa të fillosh me çka është e pranueshme.
• Vuajtja është elementi pozitiv i kësaj bote, në të vërtetë është e vetmja lidhje midis kësaj botes dhe pozitives.
• Dashuria sensuale është mashtruese si dhe dashuria hyjnore; ajo nuk mund të bëhet vetë, por gjersa e ka pavetëdijshëm elementin e dashurisë hyjnore brenda vetes, mund të bëhet edhe kështu.
• Historia e njerëzimit është çasti midis dy hapave të udhëtarit.
• Fakti që synimi ynë është i matur saktësisht me jetën tonë, na e jep ne përshtypjen se jemi të përjetshëm.
• Shpirti bëhet i lirë vetëm kur ai të pushojë së qeni një mbështetje.
• Ka vetëm dy gjëra. E vërteta dhe gënjeshtrat. E vërteta është e pandashme, gjersa ajo nuk e njeh veten; të gjithë ata që duan ta njohin, vetëm sa gënjejnë.
• Ne të gjithë kemi flatra, por ato nuk na duhen ne për asgjë dhe nëse do të mundnim, do t’i shqyenim.
• Rinia është e lumtur, sepse ajo e ka mundësinë ta shohë të bukurën. Të gjithë ata që janë të aftë ta shohin të bukurën, nuk plaken kurrë.
• Ne jemi mëkatarë jo vetëm se kemi ngrënë Pemën e Dijes, pore edhe sepse nuk e kemi ngrënë Pemën e Jetës. Gjendja në të cilën ndodhemi është mëkatare, pavarësisht nga faji.
Si rezultat i bashkëpunimit mes shoqatës “Drenica” dhe Ministrisë së Diasporës, në Suedi do të mbahet Festivali i Rapsodëve, përcjell albinfo.ch.
Ky festival do të mbahet më 9 qershor të këtij viti, në Malomo.
Njoftimi i plotë nga MDIS:
Ministria e Diasporës dhe Investimeve Strategjike në bashkëpunim me shoqatën kulturo artistike “DRENICA” do të organizojë Festivalin e Rapsodëve në Qendrën Kulturore të Kosovës në Malmo, Suedi.
Festivali mbahet më 09.06.2019, duke filluar nga ora 13:00. Adresa: Qendra Kulturore e Kosovës, Ostra Hindbyragen 26B 213 74 Malmo
Ditët shqiptare në Bavari organizuar nga konsullata e Përgjithshme shqiptare në Mynih, çelën siparin me një aktivitet ku performoi sopranoja me famë ndërkombëtare , Ermonela Jaho, mezzo-Sopranoja Flaka Goranci dhe Pianisti Ausilio Mehmeti.
‘Ditët shqiptare në Bavari’ është kthyer në një aktivitet të përvitshëm që mbahet në Mynih. Konsulli shqiptar Arten Hanku, tha se përgjatë 1 muaji Përfaqësitë Diplomatike, Shoqatat dhe mbarë komuniteti shqiptar që jeton në këtë vend të Gjermanisë, organizojnë aktivitete të ndryshme kulturore-sportive, duke promovuar para publikut bavarez, trupit diplomatik, medias dhe mbarë komuniteteve të tjera vlerat e kulturës, artit, sportit dhe traditës shqiptare.
Sopranoja Ermonela Jaho vlerësoi zhvillimin e këtij aktiviteti si një mundësi e mirë për të treguar vlerat e artit dhe kulturës shqiptare.
Në aktivitet ishin të pranishëm përfaqësues të qeverisë së Prishtinës, Ambasadori i Kosovës në Gjermani, përfaqësues të Trupit Diplomatik, medias, shoqatave shqiptare dhe komunitetit bavarez.
