Filmi Barbie ka pushtuar internetin, duke frymëzuar një kulturë dhe modë të quajtur Barbiecore. Një skenë nga momenti i publikimit të trailerit ka shkaktuar furi, dhe bëhet fjalë për skenën me këmbën e Margot Robbie. Pamja tregon këmbët e aktores 33-vjeçare duke ecur në një pistë rozë të ndezur me taka të larta me xixëllim dhe gëzof. Regjisorja Greta Gerwig në mënyrë specifike refuzoi të bënte CGI (imazhe të krijuara nga kompjuteri) skenën e këmbës, duke thënë se do të ishte një “makth”.
“Të gjithë thanë: “A do ti bësh në CGI të gjitha këmbët?” Dhe mendova, O Zot, jo! Kjo është e frikshme! Është një makth. Gjithashtu, Margot Robbie ka këmbët më të bukura. Ajo ka ato këmbët e bukura të balerine. Ajo duhet ta bëjë këtë”, tha Gerwig për emisionin The Project.
Përdoruesit e TikTok kanë krijuar sfidën e këmbës Barbie. Hashtags #BarbieFeet dhe #BarbieFeetChallenge kanë mbledhur një total prej më shumë se 80 milionë shikimesh në platformë, dhe interesi i kërkimit për sfidën e këmbëve Barbie u rrit me 2,950% gjatë një jave, raportoi Qendra e venave të këmbëve, kyçit të këmbës dhe këmbëve.
Ideatorja e trendit, TikToker Shanna Scribner, postoi videon e parë duke thënë se traileri e frymëzoi atë për të krijuar një sfidë të re. Edhe Chrissy Teigen hyri në trend, duke dalë me takat e saj rozë dhe duke përfaqësuar pozicionin e këmbëve dhe këmbëve të kukullës. Megjithatë, interesi i madh për këtë trend i ka shqetësuar mjekët podiatër. “Edhe pse harku i Barbie i bën këmbët e një gruaje të duken më të gjata dhe më të tonifikuara, rreziku qëndron. Nëse dikush e provon pozën një ose dy herë, ai ndoshta do të jetë mirë dhe do të bëjë një video të mrekullueshme të TikTok,” vuri në dukje pediatristi Jodi R. Schoenhaus për Post.
“Megjithatë, nëse përpiqeni të qëndroni në këmbë dhe të ecni me ritëm për periudha të gjata kohore, ka disa rreziqe. Kyçja është e paqëndrueshme, gjë që mund të çojë në ndrydhje të ligamenteve dhe lëndime, të cilat zakonisht shihen me përdorimin e takave të larta”.
MIK Festival, festivali i muzikës internacionale në Korçë në mbrëmjen e parë të tij ka ardhur me një format ndryshe në skenën e teatrit të Korçës.
Nën titullin “Muza e Parë” dhe tingujt e pianos nga Ingrid Pulizo kjo mbrëmje i është dedikuar artistes së njohur Jorgjia Truja, e cila lindi në vitin 1909 në qytetin e Korçës.
Për organizatoren Inva Mula ky edicion i 6 i Mik Festival është konceptuar ndryshe por ajo që mbetet thelbësore është mundësia që i ofrohet publikut për të qenë pranë muzikës klasike dhe për ta shijuar atë përtej skenave të mëdha.
“Ky festival filloi duke i bërë homazh një nga figurave që ka dhënë shumë kontribut për artin në Shqipëri. Ka kaq shumë artistë të lindur në Korçë ndaj jam shumë e lumtur që vetëm në Korçë nuk do të na ndalin edicionet për të renditur figurat e artit”- tha Inva Mula.
Për sopranon e njohur Ramona Tullumani sfida e këtij festivali qëndron pikërisht tek ndërthurja e interpretimit të kryeveprave botërore me përcjelljen e informacionit për publikun dhe rrëfimet për artistët karrierën e jetën e tyre.
“Mendoj që sfiduese ishte gjithë kjo ide që u realizua ky koncert. Mendoj se është hera e parë që në Shqipëri bëhet një kooncert i fillë ku flitet e jepen leksione në të njëjëtn kohë”– tha Ramona Tullumani
Nata e parë e Mik Festival ka vazhduar më tej me muzikën greke duke u zhvendosur në Pazarin e Vjetër të Korçës me këngëtaren Kaliopi Veta dhe kompozitorin Janis Ianou ndërsa emra të tjerë të njohur do të jenë pjesë e netëve të këtij festivali edhe në netët në vijim./ Top Channel/ KultPlus.com
Koncerti ‘New Generation’ mbahet sonte, e Shtunë, 29 Korrik, nga ora 20:00 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare (objekti në afërsi të Institutit Albanologjik), shkruan KultPlus.
Tash një javë, studentët fatlumë të festivalit RLIOF kanë përvetësuar mjeshtërinë profesionale të mikut tonë Maestro Francisco Araiza. Mjeshtri ynë i vokalit i ka dhënë formë mbrëmjes së sontme me talentët e gjeneratës së re, të cilët do të performojnë pasi kanë përcjellë klasat e Maestro Araiza, thuhet në njoftimin e RLIOF, shkruan KultPlus.
Muzikantët e mbrëmjes ‘New Generation’ janë përzgjedhur nga vetë Maestro Araiza, një profesionist i fushës dhe një artist me vokal të jashtëzakonshëm. Ne e falenderojmë shumë për angazhimin e tij të palodhur e të vazhdueshëm që nata e sotme ta emocionojë publikun me një repertor të mrekullueshëm./ KultPlus.com
Këngëtarja e njohur shqiptare Dua Lipa po vazhdon të shijojë pushimet në Shqipëri, dhe në të njëjtën kohë ka përdorë një pyetje të famshme të shqiptarëve, pyetje që ia bëjnë në të shumtën e rasteve mërgimtarëve, shkruan KultPlus.
Ajo ka shpërndarë një fotografi në rrjete sociale dhe kësaj fotoje ia ka shtuar pyetjen “A më mirë këtu a athë”. / KultPlus.com
Në një artikull të fundit të Science, përmes të cilit me metoda të sofistikuara studiohet origjina e gjuhëve indoeuropiane dhe e gjuhës shqipe bashkë me armenishten dhe greqishten, konfirmohet se shqipja është një ndër tri gjuhët më të vjetra indo-europiane që fliten ende.
Ndërkohë, kërkimi i bërë kryesisht përmes studimeve gjuhësore kompjuterike konfirmon vjetërsinë dhe origjinalitetin e shqipes.
Gjithashtu, studiuesit grekë kanë bërë studime me ADN-në dhe kolaudojnë që popullata shqiptare është autoktone dhe shumë e vjetër në këto troje.
Të dyja studimet janë komplementare dhe plotësojnë njëri-tjetrin, duke vërtetuar përfundimisht dhe në mënyrë të pakundërshtueshme shkencërisht që, si populli shqiptar, ashtu dhe gjuha shqipe, janë të paktën 6 mijë vjet të vjetër dhe autoktonë në këto troje.
Pemët gjuhësore me paraardhëse të mostrës mbështesin një model hibrid për origjinën e gjuhëve indo-europiane.
Në mënyrë të përmbledhur, referuar këtij studimi rezulton se gjuhët e familjes indo-europiane fliten nga pothuajse gjysma e popullsisë së botës, por origjina e tyre dhe modelet e përhapjes janë të diskutueshme.
Heggarty et al. paraqet një bazë të dhënash me 109 gjuhë moderne dhe 52 gjuhë historike indo-europiane të kalibruara në kohë, të cilat janë analizuar me modele të konkluzionit filogjenetik Bayesian.
Rezultatet e tyre sugjerojnë një shfaqje të gjuhëve indo-europiane rreth 8000 vjet më parë. Kjo është një datë që shënon rrënjë më të thella sesa mendohej më parë, dhe përshtatet me një origjinë fillestare në jug të Kaukazit të ndjekur nga një degë në veri në rajonin e stepës.
Këto gjetje çojnë në një “hibrid” që pajton dëshmitë aktuale gjuhësore dhe antike të ADN-së, si nga Gjysmëhëna Pjellore e lindjes së mesme (si burim parësor) ashtu edhe nga stepa (si një atdhe dytësor). – Sacha Vignieri-
Artikulli i Science vë në dukje se pothuajse gjysma e popullsisë së botës flet një gjuhë të familjes së gjuhëve indo-europiane. Megjithatë, mbetet e paqartë se ku u fol fillimisht gjuha e përbashkët stërgjyshore e kësaj familjeje (proto-indo-europiane) dhe kur dhe pse u përhap përmes Euroazisë.
Hipoteza e “Stepës” parashtron një zgjerim nga stepa Pontiko-Kaspike, jo më herët se 6500 vjet më parë (viti P.P.), dhe kryesisht me blegtori të bazuar në kuaj prej afërsisht 5000 vjet p.e.s.
Një hipotezë alternative parashtron se indo-europianët u shpërndanë me bujqësi jashtë pjesëve të Gjysmëhënës Pjellore, duke filluar që nga përafërsisht 9500 deri në 8500 vjet p.e.s.
Tashmë ADN-ja e lashtë po sjell perspektiva të reja të vlefshme, por këto mbeten vetëm interpretime indirekte të parahistorisë së gjuhës.
Në këtë studim, midis parashikimeve të thellësisë kohore të hipotezave anadollake dhe stepës janë bërë testime drejtpërdrejt nga të dhënat gjuhësore.
Përmes këtij studimi raportohet një hapësirë e re për kronologjinë dhe sekuencën e divergjencës indo-europiane, duke përdorur metoda filogjenetike Bayesian të aplikuara në një grup të zgjeruar të të dhënave të reja të fjalorit bazë në 161 gjuhët indo-europiane.
Duke arsyetuar se analizat e mëparshme filolinguistike kanë prodhuar rezultate kontradiktore, janë diagnostikuar dhe zgjidhur shkaqet e kësaj mospërputhjeje, në veçanti dy:
Së pari, grupet e të dhënave të përdorura kishin kampionim të kufizuar gjuhësor dhe mospërputhje të gjerë të kodimit.
Së dyti, disa analiza zbatuan supozimin se gjuhët moderne të folura rrjedhin drejtpërdrejt nga gjuhët e lashta të shkruara dhe jo nga varietetet e folura paralele.
Së bashku, këto probleme metodologjike shtrembëruan vlerësimet e gjatësisë së degëve dhe konkluzionet e datave. Studimi paraqet një grup të ri të dhënash të njohjes (origjina e fjalëve të përbashkëta) në të gjithë indo-europianishten.
Ky grup të dhënash eliminon mospërputhjet e kaluara dhe ofron një mostër gjuhësore më të plotë dhe më të balancuar, duke përfshirë 52 gjuhë jomoderne për një grup më të dendur pikash të kalibrimit kohor.
Studiuesit kanë aplikuar analizën filogjenetike Bayesian të mundësuar nga prejardhja, për të testuar, dhe jo për të zbatuar supozimet e drejtpërdrejta të prejardhjes.
Rezultatet e këtij studimi nuk janë plotësisht në përputhje as me hipotezën e stepës dhe as me hipotezën e bujqësisë.
Dëshmitë e fundit të ADN-së sugjerojnë se dega e Anadollit nuk mund të merret në stepë, por në jug të Kaukazit. Për degët e tjera, zgjerimet e mundshme kandidate jashtë kulturës Yamnaya janë të dallueshme në ADN, por disa kishin vetëm ndikim të kufizuar gjenetik.
Rezultatet tregojnë se këto zgjerime nga afërsisht 5000 vjet B.P. e tutje kanë ardhur, gjithashtu shumë vonë për kronologjinë gjuhësore të divergjencës indo-europiane. Megjithatë, përfundimisht, ato janë në përputhje me vendet në jug të Kaukazit dhe një degë e mëvonshme drejt veriut në stepë, si një atdhe dytësor për disa degë të indo-europianëve që hynë në Europë me zgjerimet e mëvonshme të lidhura me Corded Ware.
Kështu, filogjenetika gjuhësore dhe ADN-ja kombinohen për të sugjeruar se zgjidhja e enigmës 200-vjeçare indo-evropiane qëndron në një hibrid të hipotezave bujqësore dhe stepës.
Si përfundim, origjina e familjes së gjuhëve indo-evropiane është shumë e diskutueshme. Analizat filogjenetike Bayesian të fjalorit bazë kanë prodhuar rezultate kontradiktore, me disa që mbështesin një zgjerim bujqësor jashtë Anadollit afërsisht 9000 vjet më parë (vjet B.P.), ndërsa të tjerët mbështesin një përhapje me baritorizëm të bazuar në kuaj nga Stepa Pontiko-Kaspiane afërsisht 6000 vjet B.P. Këtu paraqesim një bazë të dhënash më të zgjeruara të fjalorit bazë indo-europian që eliminon mospërputhjet e së kaluarës në kodimin përkatës.
Analiza filogjenetike, e mundësuar nga prejardhja e këtij grupi të dhënash, tregon se pak gjuhë të lashta janë paraardhëse të drejtpërdrejta të klaseve moderne dhe prodhojnë një moshë me rrënjë prej ~ 8120 vjet B.P. për familjen. Megjithëse kjo datë nuk është në përputhje me hipotezën e stepës, ajo nuk përjashton një atdhe fillestar në jug të Kaukazit, me një degë të mëvonshme drejt veriut në stepë dhe më pas nëpër Europë. Ne e verifikojmë këtë hipotezë hibride me provat e lashta të ADN-së të publikuara së fundmi nga stepa dhe Gjysmëhëna pjellore veriore (Lindja e mesme)./ tema/ KultPlus.com
Me një sukses të jashtëzakonshëm e me prezencën e shumë artistëve dhe artdashësve, si dhe përfaqësues institucional u përmbyll edicioni i dytë i Festivalit Ndërkombëtar të Teatrit në Ambient të Hapur- PRIZREN FEST, i vetmi i këtij formati në vendin tonë, është njoftuar nëpërmjet një komunikate nga organizatorët e këtij festivali, shkruan KultPlus.
Në natën e shtatë të PRIZREN FEST-it, u dha shfaqja nga Bullgaria “Jeta është ëndërr” nga Pedro Calderon de la Barca, prodhim ky i Zong Theatre.
Jeta është ëndërr është një përrallë e errët që i ballafaqon lojërat e shkujdesura të fëmijëve me lojërat dhe manipulimet politike. Në një realitet radioaktiv të mutuar, një krijesë lind dhe braktiset vetë: por çfarë është ajo – një i burgosur, një princ? Çfarë e bën njeriun një përbindësh, si ndodhë që pēsojë mutacion njerēzorja tek njeriu? Nëse pjekuria në një botë monstrash manifestohet duke u bërë përbindësh, çfarë të ardhme kultivojmë atëherë për veten tonë? Cila është bota që po ëndërrojmë, cila është ëndrra që po jetojmë? Çdo skenë është ndërtuar me shumë imagjinatë dhe ka shumë referenca të kryqëzuara me pop kulturën, stripet dhe Evropën bashkëkohore, sepse ne donim të bënim një histori universale nga drama e Calderonit.
Ndërkohë, organizatorët kanë spikatë edhe vecantitë e këtij edicioni, të cilët kanë thënë:
Edhe pse ishte vetëm edicioni i dytë, PRIZREN FEST këtë vit ka ofruar një program shumë të pasur e të gjerë që e ka dëshmuar edhe fakti se në çdo mbrëmje, çdo hapësirë ku u dhanë shfaqjet ishte përplot me shikues. Pjesë e programit plotësues të PRIZREN FEST-it ishin punëtorët ku të rinjtë, pas gjithë javës së workshopit u paraqitën para audiencës me një program përmbyllës nga ajo se çfarë kishin mësuar nga trajnerët e puntorive të cilët ishin artistë me eksperiencë ndërkombëtare.
Rëndësi të veçant kishin edhe dy konferencat që trajtuan tema të rëndësishme që e preokupojnë komunitetin artistik si në Kosovë, Shqipëri e Maqedoni. Këtë vit pjesëmarrëse në PRIZREN FEST ishin vendet si : Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Çekia, Bullgaria, Ukraina, Italia, Sllovakia, Greqia e Maqedonia e Veriut.
Komuna e Prizrenit edhe këtë vit fuqishëm ka mbështetur PRIZREN FEST-in. Kryetari i Komunës së Prizrenit, Shaqir Totaj, në fjalimin e tij gjatë ceremonisë së mbylljes e potencoj edhe njëherë se mbështetja për një festival me përmasa ndërkombëtare siç është PRIZREN FEST nuk do të mungoj asnjëherë. Në këtë edicion nuk ka munguar edhe mbështetja e Ministrisë së Kulturës Rinisë dhe Sportit si dhe sponzor gjeneral i Festivalit Ndërkombëtar të Teatrit në Ambient të Hapur- PRIZREN FEST është Banka Ekonomike e Kosovës./ KultPlus.com
Dua Lipa ndodhet prej disa ditësh në Shqipëri duke shijuar ditët e pushimit.Ajo e ka kthyer tashmë në traditë që prej dy vitesh të vijë dhe të shijojë pushime në një nga atë që duket të jetë një prej destinacioneve të saj më të preferuara.
Këngëtarja publikoi disa fotografi nga jugu i Shqipërisë, duke shkruar “Home (shtëpia)”. Mirëpo, vendndodhja e saj është ngatërruar nga “Daily Mail” e cila ka shkruar se Dua ka nisur pushimet “në një bregdet në shtetin e saj, Kosovë”. Kur në fakt Kosova nuk ka det, por një reliev të mrekullueshëm malor.
Me sa duket Ksamili “nuk i ka lënë shije të mirë” një turisteje që zgjodhi të kalojë pushimet në jug të Shqipërisë. Turistja ka postuar në rrjete sociale një video kur tregon realitetin e hidhur me plehrat që hidhen vend e pa vend, edhe në Ksamil.
“Edicioni ‘Instagram’ vs Realiteti në Shqipëri! Ndonëse më pëlqeu Ksamili për plazhet e bukura, më habiti pak edhe sasia e plehrave kudo anash rrugës. Sa turp”, shkruan Dian, e cila në video kritikon mënyrën sesi i menaxhon plehrat bashkia e Sarandës në Ksamil./ KultPlus.com
Vepra ‘Pavdekësia’ e Kunderës, e cila numëron shtatë pjesë (të ndara edhe këto në ese që kanë karakter filozofik) fikson gjurmët e realitet të kohës së tashme, e një kohe përplot egoizëm në të cilën mbizotëron spektakli i aparencës, ndërkaq janë mënjanuar idealet dhe vlerat.
Duke u nisur që nga titulli i veprës mund të themi se gjendemi përballë një paradoksi, i cili fuqizohet edhe më shumë me vazhdimin e rrëfimit që e hasim në roman. Kjo botë paradoksale nuk ka të bëje me kuptimin religjioz, me jetën e përtejme, me pavdekësinë e cila rrjedh pas vdekjes, por me pavdekësinë derisa jemi gjallë.
Me këtë modalitet paradoksal, ne futemi në premisat fillestare për poetikën e postmodernitetit. Poetikë që përveç paradoksit si element veçues, ka edhe elementet e tjera siç janë: ironia, intertekstualiteti, intermedialiteti, eks-centrikja, double codingun, fenomenin e poioumenonit.
Për postmodernistët e tashmja vjen si dukuri e së kaluarës, prandaj, për ta kritikuar të tashmen ata e rivizitojnë të kaluarën përmes ironisë. Dhe, ironia te Pavdekësia, zë një hapësirë të madhe, madje, mund të themi se ajo zë shtrihet në tërë faqet e kësaj vepre.
Si situata të veçanta ironike do të theksoja historinë e Gëtes me Betinen, e në veçanti pjesën kur Gëte habitet me interesimin e spektatorëve në teatër, pasi ata më shumë interesohen për jetën e tij, se sa për shfaqjen. Ironia, si figurë qendrore e rrëfimit shfaqet edhe në bisedat ironike të Gëtes me Heminguein që zhvillohen në përjetësi, pastaj notat ironike shpalosen edhe në jetën e zbrazët të Laurës.
Kjo perspektivë ironike e realitetit vë në pah dy linjat narrative të veprës. Dy linja që ecin paralelisht, por kanë funksion të ndryshëm narrativ. Njëra linjë përfaqësohet nga Anjeza, protagonistja e veprës, e cila preokupohet me mendime të mëdha filozofike, që kanë të bëjnë me jetën, familjen, shoqërinë dhe realitetin dhe vet ekzistencën e njeriut.
Në anën tjetër Betina dhe Laura, motra e Anjezës, janë figurat kryesore të imagologjisë. Ato çdo gjë bëjnë për t’u dukur, për të fituar pavdekësinë përmes servilizmit ndaj të tjerëve. Thënë me terma posmodernist imagologjia është bërë ideologji e jetës dhe e epokës sonë.
Në këtë kontekst mund të themi, se qendra “vlera”, “qenia”, “ideali”, “esenca” janë margjinalizuar, kurse eks-centrikja “imazhi”, apo “aparenca”, janë qendërzuar.
Prandaj, mund të shtojmë se personazhet e Kunderës, nuk janë vetëm përfaqësues të personave, por ata janë zbërthyes të një loje postmoderne narrative, që zbulohet përmes leximit të cilësive dhe esencës së karaktereve.
Kështu Anjeza e esencializon ekstremisht vlerën, andaj vetëm kur vdes (jo sa ishte gjallë) i shohim një buzëqeshje në fytyrë, sepse vetëm atëherë nuk do të rreket më pas dramave të ekzistencializmit. Kurse, Laura, Betina e Poli, janë karaktere tipike imagologjike të kohës sonë, që nuk preokupohen shumë rreth jetës së tyre apo të të tjerëve.
Si veçori tjera posmoderniste, janë intertekstualiteti dhe intermedialiteti. Intertekstualiteti zbulon praninë e teksteve të tjera, të cilat autori i ka futur brenda veprës së tij. Si p.sh. vërejmë pozitë e Gëtes, të Rembos, të teksteve të tjera të vetë autorit, pjesë të Dostojevskit, Tolstoit, Stendalit, Horacit, Aristotelit, etj. Kurse te intermedialiteti gërshetohen letërsia me muzikën, pikturën, me filozofinë e psikoanalizën.
Kurse, si veçori tjetër postmoderne është edhe Double Codingu, term që na tregon për dy lloje lexuesish: atë naiv dhe semiotik.
Lexuesi i parë do të mjaftohet me historintë e pakënaqësive jetësore të një gruaje, siç ishte jeta e palumtur Anjezës. Apo me rrëfimet e dashurisë, kinse të vërtetë të Betines, etj.
Kurse modeli i lexuesit semiotik deshifron çdo element përbërës të veprës, për ta hetuar kështu rrjetin e referencave të strukturuar brenda të këtij teksti, fenomenin e poioumenon-it, stilin brikolar dhe rolin aktiv të lexuesit. Thënë ndryshe, shkrimtarët postmodernistë, ashtu edhe Kundera, preferojnë lexuesin semiotik, por argëtojnë lexuesin semantik, apo naiv.
Jo më pak i rëndësishëm edhe fenomeni i poioumenon-it, i cili tregon për mënyrën e procesit krijues, dukuri të cilën e hasim që nga fillimi i veprës. Autori tregon e se si lind ideja e krijimit të një vepre letrare qoftë edhe nga një gjest i një gruaje, siç ishte në rastin tonë.
Pastaj, pohon se vepra letrare duhet të ketë premisën e dykuptimësisë, se nuk e favorizon tensionin dramatik por preferon bashkëbisedimin me lexuesin.
Pra, përmes këtij fenomeni bëhet shpjegimi nga ana e autorit rreth procesit krijues të një vepre letrare.
Me këtë rast, secili lexues do të zbulojë një temë të re, që shtjellohet deri në faqet e fundit të romanit e që është proza, përkatësisht procesi i krijimit prozaik.
Për fund, mund të themi se Kundera, është mjeshtër i madh i orkestrimit të diskurseve, në të cilat nuk ka tension, por çdo gjë zhvillohet dhe ndryshon formë gjatë rrëfimit. E rëndësishme është të përmendim se vepra nuk ka fund aperativ, por definitiv, gjë që të cilën nuk e preferon poetika posmoderne./ KultPlus.com
Filmi me skenar dhe regji të Erblin Dushit do të prezantohet me premierë botërore në Vancouver Queer Film Festival, shkruan KultPlus.
Për këtë premierë ka njoftuar Qendra Kinematografike e Kosovës, institucion që edhr e ka mbështetë këtë projekt filmik bashkë me Qendrën Kombëtare të Kinematografisë së Shqipërisë.
Më poashtë ju sjellim njoftimin e plotë të QKK-së.
Dashuria nuk njeh kufij. Jemi të gëzuar të njoftojmë për premierën-botërore të filmit “I Love You More,” me skenar dhe regji nga Erblin Nushi, në Vancouver Queer Film Festival me 12 Gusht! Ky film i veçantë është frymëzuar nga një histori personale, duke na kujtuar pranimin universal të kërkimit për dashurinë e parë, një ndjenjë që të gjithë duhet ta përjetojmë njësoj. Na bashkohuni në këtë udhëtim me Ben-in, një adoleshent Kosovar, që me guxim e hedh veten në rrugë për dashurinë ndaj një djaloshi që nuk e ka takuar kurrë. Mos e humbni këtë rrëfim të ndjenjave të thella të dashurisë dhe sakrificës!
NJOHJA NDËRKOMBËTARE E SHQIPËRISË DHE LINDJA E ÇËSHTJES SË KOSOVËS
Jusuf Buxhovi
Konferenca e Ambasadorëve në Londër, u hap më 17 dhjetor të vitit 1912, pak ditë pasi që në Vlorë të jetë shpallur pavarësia e Shqipërisë. Aty duhej të vendosej për fatin e saj, pa marrë parasysh se vendi qe pushtuar nga të gjitha anët: në Veri nga ushtritë malaziase, në Verilindje nga ato serbe dhe në Jug nga Grekët. Përjashtim këtu bënin dy qytete shqiptare: Shkodra në Veri dhe Janina në Jug ku forcat osmane dhe ato shqiptare të rrethuara bënin rezistencë.
Konferenca e Ambasadorëve në Londër, ndonëse pa ndonjë përgatitje paraprake e natyrshme në raste të tilla, filloi me dy qëndrime të ndërtuara që më parë, të imponuara nga diplomacia austro-hungareze dhe politika e saj, të cilat po ashtu ishin në përputhje me interesat e Lidhjes Trepalëshe. Dhe ato ishin:
a) njohja e ekzistencës së Shqipërisë, pa marrë parasysh statusi që duhej t’i caktohej, dhe
b) vendet ballkanike fituese të luftës me Perandorinë Osmane, duhej të shpërbleheshin me territore, por jo në përmasa me kërkesat e tyre të plota, meqë kjo ngatërronte dhe madje rrënonte interesat e fuqive të mëdha europiane, ato të Lidhjes Trepalëshe, sidomos të Vjenës dhe Romës, të cilat nuk ishin të interesuara që ngopja e shteteve sllave të Ballkanit të shkonte në dëm të interesave të tyre, meqë ashtu forcohej edhe ndikimi rus në këtë pjesë të rëndësishme. Po ashtu, bërjen e Shqipërisë shtet e shihnin në (mos) përmbushjen e apetiteve të ndërsjella për shtrirje sa më të thellë në Ballkan, të cilat Shqipëria i pengonte.
Kundër forcimit të ndikimit rus në Ballkan ishte edhe Britania e Madhe po edhe Franca, që ndonëse luftonin çfarëdo përfitimi të Austro-Hungarisë në këto zhvillime, nuk mund të lejonin që ajo të përfitonte nga gjendja e re. Nga ky pozicionim, Britania e Madhe, e cila mori përsipër rolin e “shpëtimtarit të paqes” që duhej të arrihej nëpërmes balancimit të interesave të Fuqive të Mëdha, u vu në mbrojtje të një Shqipërie, e cila ishte e vetmja në gjendje që t’i ndihmonte këtij qëllimi, që për politikën e Londrës kishte rëndësi të madhe. Këtu në të vërtetë ndodheshin edhe gjasat e mbijetesës së saj.
Për Shqipërinë, megjithatë, kishte rëndësi njohja e ekzistencës së saj qysh në fillim, pa marrë parasysh si do të bëhej kjo, meqë aty ndodhej edhe çelësi i zgjidhjeve të shumë çështjeve të tjera, që lidheshin drejtpërdrejt me fillimet e normalitetit, i cili nuk mund të rikthehej pa largimin e ushtrive të vendeve pushtuese, të cilat mbanin peng pjesën më të madhe të vendit nën rrethanat e gjendjes ushtarake. E rëndësishme, po ashtu ishte, që të shkëputeshin që të gjitha lidhjet me Perandorinë Osmane, në mënyrë që hipoteka e saj të mos e ngarkonte të gjente vendin midis shteteve europiane. Si u pa në fillim, kjo jo vetëm që nuk ndodhi, po nisi edhe t’ia rëndojë kapërcimin nga Lindja në Perëndim. Rusia, madje, kishte deklaruar se “ishte edhe në interes të vendeve europiane e edhe të vetë Shqiptarëve që të ruanin lidhjet me Perandorinë Osmane nga shkaku i pranimit të tyre në masë të islamit, i cili kishte ndikuar dhe ndryshuar edhe mentalitetin e tyre si popull”!
Edhe Franca, nuk ishte gjithaq larg këtij mendimi, sado që arsyetimet e saj nuk ishin të natyrës “së civilizimeve”, por thjeshtë praktike, meqë sipas disa vlerësimeve që kishte nga diplomatët e saj në Stamboll “organizimi shtetëror i Shqipërisë dhe administrata e saj gjithsesi duhej ruajtur diçka të traditës së gjatë shtetërore osmane, meqë ata në të kishin luajtur një rol të rëndësishëm”.
Në seancën e parë, Konferenca e Ambasadorëve, më 17 dhjetor 1912, nën kryesinë e Sër Eduard Grej (Edward Grey), vendosi që Shqipëria të ishte autonome nën sovranitetin ose suzerenitetin e Sulltanit dhe nën garancinë e kontrollin ekskluziv të gjashtë fuqive të mëdha. Konferenca ngarkoi Austro-Hungarinë dhe Italinë të studionin dhe t’u propozonin fuqive të mëdha projektin mbi organizimin e shtetit autonom shqiptar.
Në lidhje me kufijtë Konferenca vendosi në parim që Shqipëria autonome të kufizohej në Veri me Malin e Zi e në Jug me Greqinë. Me këtë vendim, duke caktuar si fqinj të veriut Malin e Zi, Fuqitë e Mëdha ia mbyllnin rrugën Serbisë për të dalë në Adriatik me anën e aneksimit të territoreve në Veri të Shqipërisë. Roli i Austro-Hungarisë këtu do të jetë vendimtar, meqë kështu përjashtohej mundësia që Serbia të dilte në det, dhe kjo mund të bëhej me anën e aneksimit të pjesës veriore, siç kishte ndodhur në të vërtetë, kur ushtritë e saj kishin depërtuar nga Shëngjini e deri në Durrës që ushtarakisht të paraprinin këtë pretendim. Nga ana tjetër, Serbisë iu njoh e drejta të kishte një dalje tregtare në det nëpër një skele shqiptare të lirë dhe asnjanëse. Ajo do të përdorej me anën e një hekurudhe ndërkombëtare, nën kontrollin europian dhe nën mbikëqyrjen e një force të posaçme ndërkombëtare, me liri transiti për gjithë mallrat, duke përfshirë këtu edhe municionet e luftës. Të nesërmen, më 18 dhjetor, këtij vendimi iu nënshtrua edhe qeveria serbe.
Kur jemi te formulimi nismëtar i Konferencës së Ambasadorëve në Londër i 18 dhjetorit 1912, pra kur Shqipëria do të shpallej autonomi nën sovranitetin ose suzerenitetin e Sulltanit, me interes për atë fazë për Shqipërinë ishte theksimi i garancive dhe i kontrollit ekskluziv të gjashtë Fuqive të Mëdha ndaj saj, gjë që kishte rëndësi dhe Qeverisë së Vlorës do t’i shkojë përshtati. Sepse, Fuqitë e Mëdha i ngarkonte me përgjegjësinë e drejtpërdrejtë të mbikëqyrjes së gjendjes në gjithë vendin, të cilën qeveria e Vlorës nuk mund ta bënte edhe po t’i jepej mandati i qeverisjes, siç do t’i ngarkojë edhe me përgjegjësinë e largimit të ushtrive pushtuese jashtë vijave që Konferenca do t’i caktojë si kufi të Shqipërisë pa marrë parasysh sa dhe si ata ishin të natyrshëm.
Me këtë, do të fillojë koha e mbajtjes së Shqipërisë nën mbikëqyrjen ndërkombëtare, me disa faza, e cila vendin nuk do ta nxjerrë nga terapia e krizës në të cilën do të gjendet, por njëherësh do t’ia heqë rrezikun e zhbërjes si shtet, siç dëshironin dhe vepronin fqinjët e saj.
Edhe duke u anashkaluar çështja e sovranitetit ose suzerenitetit të Sulltanit, përderisa do të hiqet fare me vendimin e 29 korrikut 1913 kur Konferenca e Londrës, më në fund, do të pranojë projektin për organizimin e shtetit shqiptar, sipas të cilit Shqipëria shpallej principatë autonome, sovrane e trashëgimore, me ç’rast i hiqej çdo lidhje suzereniteti me Perandorinë Osmane, megjithatë ky vendim la jashtë shtetit shqiptar dy qendra të rëndësishme të saj: Kosovën dhe pjesët e Maqedonisë nën Serbi dhe Janinën me rrethinë nën Greqi. Humbja e këtyre pjesëve, nga diplomacia evropiane, veçmas ajo austro-hungareze që mbronte interesat shqiptare, u pa e zhdëmtuar nga mbrojtja e Shkodrës, pasi që ajo të jetë pushtuar nga Mali i Zi, të cilën ia dorëzoi Esad Pashë Toptani, në kohën kur Konferenca e Londrës ndodhej në një fazë delikate të caktimit të kufijve të shtetit të ri shqiptar.
Vendimet e Konferencës së Londrës legjitimuan ndërkombëtarisht shtetin shqiptar, ndonëse të përgjysmuar, por njëherësh promovuan edhe “Çështjen e Kosovës”, që si e tillë do të mbetet problem i hapur ndërkombëtar për afër një shekulli.
(Shkëputur nga libri “Kosova – histori e shkurtër”, Prishtinë, 2021)./ KultPlus.com
(Rreth filmit dokumentar SNAJKA: DIARY OF EXPECTATIONS (Nusja: Ditari i Pritshmerive), është film dokumentar nga regjisorja Kroate Tea Vidovic Dalipi, Bashkprodhim i produksionit Restart nga Kroacia, STE Films nga Italia dhe Mobius nga Kosova. Filmi do te kete premierën e tij botërore në Dokufest, Prizren me 5 Gusht 2023.)
Ky film dokumentar është një shfaqje tejet interesante e një martese lindur në dashuri në një ambient tejet të rëndë, të vështirë.
Martesa jetësohet në ambient të mbetur pre e traditës në njërën anë, dhe të racizmit në anën tjetër.
Ky film është shfaqje tejet e rëndësishme e një jete të tërë martesore, që prej martesës, në Kroaci të një ashkalie dhe kosoavri, me një kroate në komunë kroate, deri në veshje të “dallamave”, fustanit të nusërisë në mesin e ashkalive në Kosovë të gruas kroate. Pastaj, si që e do jeta, pjesëmarrjen e tyre, këtij çifti, në të gjitha zakonet dhe traditat e jetës ferefinsore, prej matrtesës së vëllezërve të tyre, njëri në Zagreb tjetri në Kosovë, me gjithë karnevalin e çmedurive që i përcjellin këto fenomene. E deri tek karnevali i çmendurisë së zakoneve e dokeve për lindjen e fëmijës, si për shembull lidhja e ndrikullës me prerjen e flokëve të fëmijës kroat nga një vajzë kosovare.
“Kurrë nuk do të mund të jem çka ajo më don të jem” thotë diku Nusja në filmin dokumentar Snajka (Nusja) kroate, duke aluduar në Vjehrrën e saj ashkali në Kosovë.
Ndërsa derisa po kjo nuse martohet me burrin e saj ashkali nga Kosova në Kroaci, nëna e Nuses, kroate po ashtu, nuk e përqafon dhëndrrin e saj ashkali.
Kur i mendojmë këto konflikte, të heshtura, brutale, të shprehura dhe të ndodhura para nesh në kamerë, derisa ky çift jeton jetën e tij, mund lehtë të pyetemi kush kënd po e marton këtu. Vjehrra nusen, apo vjehrra dhëndrin?
Filmi dokumentar Snajka (Nusja) është një doku-film, i cili vrojton pa asnjë ndërhyrje një martesë të vështirë, më vonë edhe një familje të vështirë, që do të thotë familje në pozitë tejet të vështirë, me lindjen e vajzës së kësaj martese kroato – ashkali/kosovare. Por, gjatë tërë kohës, dhe gjatë tërë ndodhjes së jetës së vërtetë të një çifti e pastaj edhe të vajzës së tyre, pyetja është më se e qartë: kujt i takojnë jetët e këtyre tre personave, jetës së gruas/nënës kroate, burrit/babait ashkali/kosovar, dhe vajzës së tyre. Apo thënë edhe më brutalisht dhe më qartë, kush është Frida, në fund të fundit, vajza e këtij çifti me këtë emër, ashkali, kroate, kosovare, apo vetëm vajzë e vogël që ka lindur nga dashuria e prindërve të saj.
Kujt i takon kjo famije, këta tre persona, në kuptimin kush janë, çka janë dhe ku do të prëfundojnë?
Në të vërtetë, mbi të gjitha kërncënimet që i përcjellin këta tre personazhe, por në jetë reale, janë dy shtresa ku kjo familje tre anëtarëshe është e kërcënuar më së thelli:
1. Nga konflikti i gjeneratave
2. Liria e dashurisë së tyre, pavarësia e tyre
Konflikti i gjeneratave për këtë dashuri të lindur në tërë lirinë e saj të ndjenjës, dhe të tërheqjes së dy personave, për këtë çift është sikur një vrimë e zezë, ku tradita e gjeneratës së vjetër vazhdimisht zhdukë dhe asgjëson çfarëdo përpjekje të tyre për pavarësinë e dashurisë së tyre. Ata duhet t’i përmbahen “dallamave”, fustaneve të nusërisë, pastrimit të këmbëve në vaskë (e jo në dysheme të tualetit) dhe aq më shumë Frida vajza e këtij çifti ka vendosur qysh në moshën e saj katër vjeçare të shkojë lartë/poshtë në Kosovë dhe të vishet me take.
Ndërsa, liria e dashurisë së këtij çifti kroato-kosovar, pavarësia e tyre është e kërcënuar nga konteksti i tyre, nga racizmi kroat, aq më shumë dhe aq më rrezikshëm derisa vajza e tyre përjeton po të njëjtin në lëkurën e saj.
Është film dokumentar i cili moedoes duhet të shikohet nga të gjithë ne, jo vetëm për shpërfaqjen dhe të bërit reale jetën e një komuniteti kosovar të cilin e dimë se jeton këtu, por kurrë nuk kemi njohuri mbi të, dhe aq më shumë se jetojnë me jetët dhe me mendësinë krejtësisht kosovare. Arsyeja kryesore e arsyes për të parë këtë film është se na kujton secilin prej nesh për këtë tragjedi njerëzore, kalimin e gjeneratave, pamundësinë e kalimit të gjeneratave, dhe në të vërtetë mundësinë e të jetuarit në dashuri të pavarur, qoftë edhe në një martesë të “pamundshme” kroato – ashkali/rome, kosovare./ KultPlus.com
Sot, në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës u mbajt mbledhja komemorative për te kujtuar punën dhe veprimtarinë e gazetarit, publicistit, profesorit e dramaturgut tashmë të ndjerë, Haqif Mulliqit.
Studentë, miq, kolegë, familjarë, njerëz që njohën nga afër profesorin dhe ata që çmuan nga larg veprimtarinë e tij, morën pjesë edhe njëherë në shenjë nderimi e respekti karshi tij.
Si një, dramaturg, profesor, gazetar, la një trashëgimi të gjerë, e cila nuk u shua as me vdekjen e tij.
Të pranishmit fillimisht mbajtën një minutë heshtje për profesorin e ndjerë, e më pas fjalën e parë e mori Hazir Haziri, Dekan i Fakultetit të Arteve në Prishtinë, i cili çmoi lartë profesorin Haqif Mulliqi dhe vlerësoi maksimalisht kontributin e tij në fushën e artit.
“Profesor Mulliqi punoi me përkushtim të pashoq në Fakultetin e Arteve në Universitetin e Prishtinës. Ai ishte ndër pedagoget e rrallë në fushën e dramaturgjisë dhe arteve skenike, autor, e regjisor i shumë veprave”, tha Haziri.
Haziri, gjithashtu tha që profesori Haqif Mulliqi është një emër që do të mbahet mend shumë gjatë, për edukimin e çdo brezi të artistëve dhe se falë kontributit të tij si një pedagog i zellshëm e i pashoq, shumë të rinj arritën të kapin majat e suksesit si brenda ashtu edhe jashtë Kosove.
Dekani i Fakultetit të Arteve, Hazir Haziri, profesor Haqif Mulliqin e konsideroi si një njëri shumë shoqërues e si dhënës i këshillave të mira. Pra, si një njëri që zor zëvendësohet.
“ Profesor Mulliqin, e kisha mik dhe me të pata rastin te bashkëpunoja për shumë vite. Pranova këshilla të shumta nga ai për çdo proces të menaxhimit. Atë e njoha siç edhe e njihnin njerëzit e kalibrit të tij, përmes kontributit të pashoq në fushën e arteve skenike dhe si një njëri me virtyte të larta njerëzore.”, përfundoi Haziri.
Ndërkaq, Rektori i Universitetit të Prishtinës, Qerim Qerimi, shprehi ngushëllimet më të thella për humbjen e profesorit Mulliqi.
“Sot qartazi është një ditë zie për Universitetin e Prishtinës. Më lejoni që në emrin tim dhe të Universitetit të Prishtinës të shpreh ngushëllimet më të thella. U prehtë në paqe dhe i qoftë i lehtë dheu i Kosovës, Profesor Mulliqit.”, përfundoi Qerimi.
Për Qerim Qerimin, i ndjeri Haqif Mulliqi, mbetet ndër figurat më të shquara në fushën e artit dhe se vdekja e tij është një humbje e madhe për Kosovën.
Pas përfundimit të fjalës nga Qerim Qerimi, fjalën e mori edhe profesori i Fakultetit të Arteve, profesor Rexhaj, i cili ndau disa momente për ish-gazetarin, Mulliqi.
Ai tha që profesorin e ndjerë e ka njohur nga afër që nga viti 1993, kur morën pjesë së bashku në grevën e urisë, e përpos saj, e njohu edhe si një njëri te guximshëm që as gjatë luftës nuk e ndaloi veprimtarinë e tij.
“Haqif Mulliqi ka qenë njëri ndër njerëzit më të guximshëm të ditëve të rezistencës ndaj pushtimit të Kosovës në vitet e 90-ta”, theksoi Besim Rexhaj.
Rexhaj bëri të ditur që njëherazi Haqif Mulliqi ka qenë edhe reporter gjatë luftës së fundit në Kosovë, duke raportuar guximshëm ndaj realitetit të asaj kohe.
Haqifi ishte njeriu i ditëve të rrezikshme dhe të ndritshme të viteve të 90-ta, kur luftën e raportonte jo nga redaksia, por nga vendi i ngjarjes”, përfundoi Rexhaj.
Për Rexhaj-n, emri i Haqif Mulliqit nuk ka nevojë as të prezantohej, pasi që atë më së miri e prezantojnë veprat e tij.
“Pedagogu, regjisori, e dramaturgu, është emër e figure të cilën nuk ka nevojë për ta prezantuar, sepse ai me jetën, opusin e praninë e tij artistike, akademike, e publike, dha një kontribut të shquar ne skenën e kulturës shqiptare”, përfundoi Rexhaj.
Si përmbyllje të ceremonisë, fjalën e mori vajza e profesorit të ndjerë, Getoarbë Mulliqi e cila me një drithërimë në zërin e saj e me lot në sy, tha fjalët më të ndjera nga zemra, për babain e saj.
Getoarbë Mulliqi, tha që babai i saj ka qenë ikona e Prishtinës dhe se një njëri si ai është i pazëvendësueshëm në shumë sfera.
“Babi ka qenë një shqiptar i madh, bashkëshort, baba, gjysh e familjar i pashoq. Ka qenë shok dhe ka qenë bashkëpunëtor me vlera shumë të larta, profesor që krejt çka ka pasur ia ka transmetuar studentëve të tij”, përfundoi Mulliqi.
Ajo gjithashtu tha se do të donte shumë që babai i saj të ishte sot aty dhe të shikonte se sa shumë po e gëzon respektin e njerëzve.
Si shenjë falënderimi e respekti ndaj babait të saj, Mulliqi, kërkoi një duartrokitje të fortë nga të pranishmit në sallë.
Përpos fjalimeve, për nder të punës, veprimtarisë së tij artistike, u realizua edhe një interpretim muzikor, e cila u bë shkak i përlotjes së shumë njerëzve aty.
Profesor, Haqif Mulliqi, ka vdekur të martën, me datë 25 korrik./ KultPlus.com
Të enjten, më 27 korrik, në orën 19:00, shtëpia botuese “Dukagjini” organizon promovimin e librit “Dashuri dhe Pedagogji” të Miguel de Unamunos dhe, njëkohësisht, hap siparin e kolanës më të re të kësaj shtëpie botuese, “Effugium”, kolanë kjo e mbështetur nga Creative Europe.
“Dukagjini”, shtëpia e parë botuese në Kosovë e cila bëhet pjesë e këtij programi evropian, do të vijojë edhe me botimin e dhjetë librave të tjerë, pra në kuadër të kësaj kolane.
“Dashuri dhe Pedagogji” është një libër për dashurinë, shkencën, filozofinë, besimin, e shumë tema të tjera që e prekin qenien njerëzore në thelbin e saj; një libër që tragjiken dhe komiken i shkrin në një dhe e zhvesh njeriun përballë natyrës, brenda të cilit koekzistojnë e Arsyeshmja dhe Emocionalja.
Për librin do të flasin shkrimtari Gëzim Aliu dhe përkthyesja e librit, Orjela Stafasani, ndërsa do të lexohen edhe fragmente shumë interesante për diskutim, nga shkrimtari dhe aktori Shpëtim Selmani. ️
“E gjithë kjo botë dhe të gjitha historitë e saj do të zhduken dhe emri i Herostratit do të fshihet dhe askush nuk do ta dijë se kush qe Homeri, Napoleoni a Krishti… Të jetosh disa ditë, disa vjet, disa shekuj, disa mijëra shekuj, çfarë rëndësie ka? Meqë nuk besojmë në pavdekësinë e shpirtit, ëndërrojmë të lëmë një emër, të flitet për të, të jetojmë në kujtimet e të tjerëve. Jetë e mjerë!” (Fragment nga libri në fjalë)./ KultPlus.com
meqenëse jeni në krye të arsimit, po ju shpalos shqetësimin tim për një departament që është lënë në bisht. Ky departament (Letërsi Shqipe) që ka krijuar identitetin nacional të universitetit publik të Prishtinës, javën e kaluar e ka mbajtur provimin pranues, ku kanë kandiduar vetëm gjashtë studentë. Në departamentet e tjera jofilologjike të Fakultetit të Filologjisë nuk ka krizë, ndërsa në këtë departament ku mësohen edhe metodat e studimit filologjik, ka pasë një rënie të vazhdueshme viteve të fundit, deri sivjet, kur kriza i ra kambanës.
Në afatin e parë, vitin e kaluar kanë konkurruar rreth njëzet studentë, kurse sivjet vetëm gjashtë, dhe kështu s’kishte si të mos më dukej salla si skena e dramës “Gjashtë personazhe në kërkim të autorit”. Këta gjashtë persona(zhe) mund të jenë të fundit, nëse Autori (ju, rektori, dekanja, shefi) nuk gjen zgjidhje.
Është krejt e qartë që një departament me rënie të tillë të interesimit i ka ‘ditët’ e numëruara. Prandaj, këtë shqetësim para dy muajsh ia kam paraqitur rektorit (sepse e dija që përafërsisht kaq do të ishte interesimi), por ai ka një ftohtësi robotike jo vetëm për një departament nacional si ky për të cilin po flas, por edhe për vetë universitetin, tek i cili e vetmja gjë që i ndez alarmin është emri i Hasan Prishtinës, të cilit ia ka mbledhë betë, por me të cilin, me sa di unë, ende s’ia ka dalë t’i qërojë hesapet.
E dashur ministre, përderisa rektori vazhdon betejën me mullijtë e erës, ju duhet të ndërmerrni diçka për tejkalimin e kësaj krize. Letargjia juaj s’ju bën mirë as ju, as ne. Zgjohuni, çohuni, takoni profesorët, dëgjoni sugjerimet e tyre, jepuni mundësi t’i modifikojnë programet dhe, mbi të gjitha, kthejani departamentit tonë kompetencat që ia kanë marrë fakultetet dhe departamentet e tjera! Pas Letërsisë Shqipe, Gjuha Shqipe është departamenti filologjik i radhës i rrezikuar. Pa këto dy departamente, si mund të quhet filologjik Fakulteti i Filologjisë?
Me mbylljen e departamenteve filologjike që studiojnë, krijojnë dhe promovojnë vlerat e kulturës sonë, si mund ta ëndërroni zhvillimin e arsimit shqip në Kosovë?
PriFest, Festivali Ndërkombëtar i Filmit në Prishtinë, po përgatitet për edicionin e tij të 15-të, i planifikuar të mbahet nga 12 deri më 17 shtator 2023. Festivali premton një linjë tjetër emocionuese të kinemasë ndërkombëtare dhe rajonale, por të gjithë sytë janë te filmi i hapjes, “Toka brenda meje” (“The Land Within”), nga regjisori Fisnik Maxville.
Prodhuar nga Alva Film dhe Ikonë Studio, “The Land Within” bashkon një ekip shumëkombësh, duke shfaqur bashkëpunim të kineastëve nga Kosova dhe Zvicra. Filmi është një eksplorim prekës i familjes, identitetit dhe së vërtetës, ngjarja e të cilit është vendosur në Ballkanin e pasluftës.
Historia tregon historinë Remos, një jetim që kthehet në fshatin e tij të fëmijërisë në Ballkan pas disa vitesh mërgimi. Pas kthimit të tij, ai bashkohet me kushërirën e tij të adoptuar, Una, në zhvarrosjen e një varri masiv në të cilin gjenden trupat e anëtarët e familjes së tyre, viktima të luftës. Ndërsa trupat zbulohen, sekretet familjare të varrosura prej kohësh rishfaqen, duke e bërë Remon dhe Unën të vënë në dyshim të kaluarën e tyre dhe të përballen me pasiguritë e së ardhmes së tyre. “The Land Within” thellohet në kërkimin e së vërtetës në një vend që nuk ka njohur gjë tjetër veç mbijetesës.
Fisnik Maxville, një regjisor dhe skenarist Zviceran i filmit, lindi në Kosovë dhe u zhvendos në Zvicër si regfugjat deri në vitin 2005. Ai e përforcoi zanatin e tij ndërsa studionte Histori Ndërkombëtare dhe Gjeopolitikë në Londër dhe Gjenevë, dhe pasioni i tij për rrëfimin filmik përfundimisht e dërgoi atë në shkollën e filmit në ECAL në Lozanë dhe HEAD në Gjenevë. Talenti i tij u njoh që herët me filmin e tij të shkurtër “Lost Exile”, i cili u shfaq premierë në Festivalin e Filmit në Locarno dhe mori çmimin e jurisë. Tani, me “The Land Within”, Fisnik Maxville shfaq aftësitë e tij regjisoriale në ekranin e madh.
“The Land Within” është një përpjekje bashkëpunuese, me bashkëprodhuesit Thomas Reichlin, Britta Rindelaub, Valon Bajroga, Yll Uka dhe Agon Uka që kanë kontribuar në suksesin e projektit. Së bashku me Mathilde Henzelin, Fisnik Maxville ka shkruajtur skenari. Filmi posedon kinematografi mbresëlënëse nga Yann Maritaud dhe montazh nga Kostas Makrinos. Listës së gjatë të aktoreve dhe aktorëve nga Kosova i prijnë Florist Bajgora dhe Luana Bajrami.
Filmi i hapjes së PriFest ka një rëndësi të veçantë dhe “The Land Within” do të magjeps audiencën me thellësinë e tij emocionale dhe tregimin e fuqishëm. Drejtori i PriFest, Fatos Berisha, me këtë rast deklaroi: “Jemi të lumtur që edhe këtë edicion do ta hapim me një film vendor në bashkëprodhim me Zvicrën, për më shumë një film tashmë të verifikuar në festivale të kategorisë A”.
PriFest prezanton me krenari premierën kombëtare të “The Land WIthin” më 12 shtator 2023. Festivali i dedikohet promovimit dhe mbështetjes së kinemasë kosovare e rajonale dhe kineastëve të saj, dhe kjo premierë është një dëshmi e këtij angazhimi./ KultPlus.com
Filmat “I pabesi” dhe “Heshtja vret” me skenar të Shkëlqim Islamit dhe regji të Musa Isufit akoma pa nisë rrugëtimin janë shpallë filma të ndaluar, dhe një vendim i tillë ka ardhë nga autoritetet serbe, pasi që të njëjtit kanë pas me u shfaqë në Luginë të Preshevës, shkruan KultPlus.
Të dy filmat përpos që janë ndaluar, për ta ka nisë edhe një procedurë gjyqësore, nëpërmjet të cilës, autoritet serbe po vlerësojnë se këta filma kanë përmbajtje nacionaliste dhe nxisin urrejtje ndëretnike.
Filmat që ishin mbështetë nga Qeveria e Kosovës si fond për mbështetje për Luginën e Preshevës ishin paraparë që të shfaqeshin në Preshevë, por një letër anonime drejtuar prokurorisë së atjeshme, ka bllokuar këta dy filma, e që përralla e tyre është ndërtuar nga skenaristi Shkëlqim Islami.
Skenaristi Islami është i befasuar me këtë veprim të organeve të drejtësisë, që kanë ndaluar filmat që janë shkruar nga ai, edhe pse, sipas tij, të dy filmat deri më tash janë parë vetëm nga ai, regjisori i filmit Musa Isufi dhe producenti Gani Veseli.
“Prokuroria as që e ka idenë se për çfarë filma bëhet fjalë, ata janë bazuar vetëm në atë letër anonime dhe bazuar po në atë letër ata tashmë kanë ndaluar prezantimin e filmave me arsyetimin se filmat kanë përmbajtje nacionaliste dhe nxisin urrejtje ndëretnike, gjë që nuk është e vërtetë”, ka thënë Islami për KultPlus, e që përmbajtja e këtyre filmave është krijuar po nga Islami, i cili shpjegon se ai nuk ka shkruar skenarët vetëm për këta dy filma, por edhe për tre të tjerë që janë në rrugëtim e sipër të realizimit.
“Nuk është e vërtetë që këta dy filma, por as tre filmat e tjerë që janë në realizim e sipër të kenë përmbajtje nacionaliste dhe që nxisin urrejtje ndëretnike. Këtë ua garantoj edhe prokurorëve serb, por edhe politikanëve shqiptarë në Luginë të Preshevës”, ka thënë Islami.
Se nëse kjo ndalesë ka ardhë edhe për faktin se këta filma janë mbështetë nga Qeveria e Kosovës, Islami nuk ka ndonjë përgjigje, përpos faktit që sipas tij, produksioni “Coloseum” i Gani Veselit, aktor dhe producent nga Presheva kishte pranuar një fond nga Qeveria e Kosovës, dhe si rezultat, e kanë angazhuar Shkëlqim Islamin që të shkruaj skenarët për filmat e paraparë.
“Veseli kishte parë disa realizime me skenarë të mi dhe më ofroi që të shkruaj pesë skenarët e këtyre filmave, dy prej të cilëve tashmë janë ndaluar nga autoritetet serbe”, ka thënë Islami.
Por, sipas tij pse erdhi deri te ky vendim, Islami problemin e adreson te disa nga politikanë shqiptarë në Luginë, ku sipas tij, të njëjtit janë munduar ta anulojnë këtë projekt me pretekstin se këto projekte janë disa ‘vjersha’ dhe se nuk meritojnë buxhet për mbështetje.
“Dhe pas këtyre zhurmave, më pas ky rast ka shkuar edhe deri në gjykatë dhe deri te ndalesa e premierave”, ka thënë Islami.
Islami shpjegon se skenarët që ka shkruar për dy filmat e ndaluar për tematikë kanë vëllavrasjen, besën, tradhtinë…
Edhe përkundër faktit se këta filma tash janë ndaluar nga autoritet serbe, Islami thotë se shfaqjen e këtyre filmave nuk ka kush i ndalë, dhe se sipas tij, pikërisht ky vendim i organeve serbe i ka dhënë një shtytje edhe më të madhe promovimit të këtyre projekteve filmike.
“Produksioni është duke i vendosë datat dhe vendet se ku do të shfaqen këta filma”, ka thënë Islami.
Por çfarë ndjesie mund të sjell ndalesa e një projekti filmik, Islamin ky veprim i autoriteteve serbe e ka kthyer në kohë.
“Një ndjesi të tillë e kam pas në vitin 2006, kur u pata regjistruar në Akademinë e Arteve në Prishtinë. Rrugës, deri sa po kthehesha në shtëpi, në Kumanovë, në kufirin Serbi- Kumanovë, më futën në një zyrë dhe më kontrolluan. Në xhep kisha një letër me poezinë e Ali Podrimës “Zgjohu Kosovë”, dhe ajo poezi ishte shkak që të më merrnin në pyetje për disa orë. Dhe këto ndalesa po vazhdojnë edhe sot, e që për mua janë vendime absurde”, ka thënë Islami.
“Ata asnjëherë nuk kanë me arritë që të na ndalojnë të krijojmë, të shprehim artin dhe kulturën tonë”, ka thënë Islami.
Ndërkohë, po këta filma të ndaluar nga Serbia do të shfaqen së shpejti në Kosovë, për të cilën ka njoftuar edhe ministri i Ministrisë për Kulturë, Rini dhe Sporte, Hajrulla Çeku, vendim që e ka pritë mirë edhe skenaristi Islami.
“Lajm shumë i gëzuar, por më vjen keq për publikun e Luginës së Preshevës, të cilët vazhdojnë të anashkalohen. Po edhe për këtë kemi alternativë, ne këta filma në të ardhmen do ti prezantojmë edhe në kanalin zyrtar të produksionit në YouTube”, ku mund ti shohin edhe qytetarët e Luginës, ka thënë Islami./ KultPlus.com
“I pabesi” dhe “Heshtja vret” janë dy filma që tashmë janë ndaluar të shfaqen në Luginë të Preshevës, dhe këta filma tashmë janë duke u trajtuar edhe nga sistemi i drejtësisë të atjeshme, me pretekstin se këta dy filma kanë përmbajtje të nxitjes së urrejtjes, shkruan KultPlus.
Të dy filmat janë realizuar me skenar të Shkëlqim Islamit dhe regji të Musa Isufit e që janë realizuar me mbështetje nga Qeveria e Kosovës, për mbështetje për Luginën e Preshevës.
Ministri i MKRS-së Hajrulla Çeku ka pritë sot në takim producentin dhe aktorin Gani Veseli dhe regjisorin e këtyre dy filmave Musa Isufi, duke shtuar se këta dy filma së shpejti do të kenë premierën në Prishtinë.
Më poshtë është njoftimi i plotë i ministrit Çeku.
Sot pata kënaqësinë t’i pres në ministri producentin e aktorin Gani Veseli dhe regjisorin Musa Isufi, dy filmat e të cilëve pushteti autokratik në Serbi nuk lejon të shfaqen në Luginën e Preshevës.
Filmat “I pabesi” dhe “Heshtja vret” që janë financuar nga Qeveria e Kosovës si pjesë e mbështetjes për Luginën, së shpejti do të kenë premierën e tyre në Prishtinë./ KultPlus.com
Aktori i njohur Fatmir Spahiu së fundi ka dalë me një propozim mjaft interesant, i cili ka kërkuar që në Kosovë duhet të ngrihet një shtatore për mërgimtarët, shkruan KultPlus.
Ai këtë propozim e ka bërë duke iu referuar kontributit të tyre, e që sipas tij është ikonik. KultPlus ju sjell të plotë propozimin e tij.
Miq, isha tu mendu,
Vendi jone duhet me pas monument qe do te quhej;
“Permendorja e mergimtarit te panjohur”
Nje vend ose nje monument me te cilin do te identifikoheshin te gjithe mergimtaret, te gjithe ata qe lane vendin e vet per cfardo arsye dhe ne periudha te ndryshme, per arsye te ndryshme.
Nuk e di dizajnin, ndoshta dicka si skulptura “udhetari” e franqezit, Bruno Catalano. Artista?
Qyshdokoft, kontributi i tyre ka qene dhe mbetet ikonik.
Krejt e dojme Kosoven, por kur je jashte, dashuria eshte ma ndryshe diqysh, me ma shume lot.
Mireseerdhet bashkeatedhetar, knaquni deri ne hava.
Tirana po bëhet gati për të pritur një tjetër emër ndërkombëtar të muzikës. Riki Martin, do të performojë në sheshin ‘Skënderbe’, në datën 20 korrik, ndërsa të shumtë janë ato fansa që mezi e presin atë.
Atmosfera pritet premtuese dhe biletat kanë nisur që të shiten prej disa ditësh. Çmimi i tyre nis nga 28 euro deri në 174 euro më e shtrenjta, për vendet pranë skenës.
“Pa dyshim që është ngjarja e vitit. Tirana është një atraksion i këtyre ditëve. Ka shumë kërkesa. Madje dhe artisti është shumë i entuziazmuar që do vije në Tiranë. Deri në momentin e fundit prihen biletat. Ato gjenden në Backstage, në shesh dhe tek sheshi Italia. Fillojnë nga 28 euro. Ka interes. Nga çfarë kemi parë nga koncerti i kaluar, ka shumë turistë. Ka nga Hollanda, Gjermania, Suedia. Kërkesa është shumë i lartë. Ricky është shumë i dashur nga publiku shqiptar. Më 20 korrik, nisën nga ora 18:00 e pasdites”, tha kryebashkiaku i natës, Rezart Cenaj.
E veçanta e këtij koncerti është se këngëtari me famë botërore, Ricki Martin që po vjen për herë të parë në vendin tonë, gjatë performancave do të shoqërohet nga orkestra jonë e Operas dhe Baletit.
“Ricky Martin do të performojë me orkestrën e Operas dhe Baletit. Është një promovim shumë i mirë dhe për orkestrën tonë”, tha Cenaj.
Kryebashkiaku i Natës i Tiranës, Rezart Cenaj, dha dhe një tjetër lajm të mirë. Ai tha se koncertet me artistë botërore, nuk do të ndalen këtu në kryeqytet.
“Aktivitete të tjera do të ketë, por do i lëmë surprizë. Por do të ketë edhe koncerte të mëdha të tjera trë këtij niveli”, tregoi ai.
Vetëm disa ditë më parë, një atmosferë të jashtëzakonshme e dha këngëtari Enrique Iglesias, i cili solli në në Tiranë edhe shumë fansa të tij nga shumë shtete të tjera./konica.al/ KultPlus.com
Fundjava në Korçë ka qenë nën ritmet dhe atmosferën e muzikës jazz dhe blues. Artistë e grupe, nga brenda vendit por kryesisht të ardhur nga vende të tjera, u mblodhën në Pazarin e Vjetër të Korçës, në kuadër të Gjon Mili Jazz & Blues Festival, duke sjellë gjallëri për qytetin dhe vizitorët e tij të shumtë.
“Gjon Mili, Jazz & Blues Festival” solli dje në Pazarin e Vjetër të Korçës një mbrëmje fantastike.
Ky festival që promovon figurën e Gjon Milit, fotografit korçar me famë botërore vjen për të disatin vit rradhazi në Korçë”, është shprehur kryetari i Bashkisë Korçë, Sotiraq Filo.
“Gjon Mili Jazz&Blues Festival” synon promovimin e figurës së Gjon Milit, si e vetmja urë lidhëse që kombi shqiptar ka me historinë botërore të muzikës Jazz dhe Blues, duke e bërë pjesë të Trashëgimisë Kulturore dhe Artistike të Shqipërisë.
Si muzikant amator që luante oboen, Gjon Mili pati një lidhje të veçantë me muzikën Jazz dhe arriti të dokumentojë dy periudhat më të rëndësishme të saj: periudha Swing dhe periudha Modern Jazz, kur muzikantët filluan të luajnë kryesisht për qëllime artistike.
Gjithçka filloi në vitin 1943, kur Gjon Mili realizoi për revistën Life, 2 nga setet e tij fotografikë më të famshëm “The Lindi Hop” dhe “Jam Session”.
Në këtë edicion të dytë të Festivalit “Gjon Mili”, artistët fillimisht performuan në Tiranë, tek instalacioni “Reja” dhe më pas në “Pazarin e Vjetër” të Korçës.
QKLL po bëhet gati për festivalin “Varg”. Nata e parë e festivalit “Varg” do të zhvillohet në Durrës dhe do të bashkojë simbolikisht Shqipërinë dhe Kosovën në një skenë letrare. Kjo natë do të trajtojë temën “Letërsitë shqipe apo letërsia shqipe?”
Nën organizimin e Qendrës Kombëtare të Librit e Leximit” dhe me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës, aktiviteti do të sjellë Sibel Halimin, Ag Apollonin dhe Arbër Selmanin për të biseduar e lexuar mbi letërsinë shqipe si një të tërë, përtej hapësirave dhe ndasive, për zona kulturore, e histori në perspektiva të reja mendimi.
Ky aktivitet është një nga stacionet e sezonit veror “KultArt” 2023, organizuar nga Ministria e Kulturës, që çon artin e kulturën atje ku është publiku.
Për herë të katërt pas certifikimit për fluturime turistike dhe sportive të pistës së Aerodromit të Gjirokastrës, Shoqata Kombëtare e Parashutistëve Italiane, rikthehet në këtë aerodrom historik të qytetit të gurtë për të organizuar Eventin “Skydiving Albania”.
Këtë fundjavë qielli mbi Gjirokastrës është mbushur me parashutistë italianë dhe shqiptarë te cilët lëshohen prej aeroplanit nga lartësia prej mbi 4 000 metra duke dhuruar një spektakël të bukur në hapësirën e qiellit. Sipas organizatorëve të këtij eventi, krahasuar me aktivitetin e kaluar shënohet dyfishimi i pjesëmarrjes me parashutistë. .
Fluturimet dhe hedhjet me parashutë janë tashmë pjesë e Kalendarit Vjetor të Eventeve duke ndikuar për zhvillimin e turizmit në Gjirokastër.
️
