Regjiori meksikan, producenti dhe skenaristi Alejandro G. Iñarritu është një nga prodhuesit e filmave më të njohur që punojnë sot, i njohur për tregimin e historive prekëse dhe ndërkombëtare rreth gjendjes njerëzore, transmeton KultPlus.
Fituesi i dy çmimeve të njëpasnjëshme të Oscarit si Regjisori Më i Mirë për filmat e tij “The Revenant” dhe “Birdman” do ta merr çmimin Zemra e Nderit në 25-të vjetorin e Festivalit të Filmit në Sarajvë. Çmimi Zemra e Nderit të Sarajevës do të jepet si mirënjohje për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në artin e filmit.
“Kjo na jep një kënaqësi të madhe për të nderuar këtë autor të shquar që vazhdon të shtyjë kufijtë duke transformuar vizionin unik artistik në filma të paparashikueshëm dhe të shquar. Filmat e tij karakterizohen nga një stil dhe ritëm të veçantë dhe ata robërojnë dhe emocionojnë audiencat dhe kritikët e filmit në mbarë botën. Jemi të lumtur që do të kemi një mundësi për ta mirëpritur atë në Festivalin e Filmit të 25-të të Sarajevës dhe ta prezantojmë me çmimin Zemra e Nderit të Sarajevës për kontributin e tij të pafund në artin e filmit të përjetshëm i vlerësuar me çmime klasike në gjithë karrierën e tij’, tha drejtori i Festivalit të Filmit të Sarajevës Mirsad Purivatra.
Alejandro G. Iñarritu bëri debutimin e tij regjisorial në filmin “Kema Semaine de la Critique” në vitin 2000 dhe u propozua për një çmim të Akademisë së Filmit të Jashtëm me AMORES PERROS. Çmimet e tij pasuese përfshijnë 21 gram; BABEL, e cila mblodhi shtatë nominime për Oscar dhe fitoi çmimin më të mirë të regjisorit në Festivalin e Kanës 2006; dhe BIUTIFUL, të paraqitur në konkursin e vitit 2010 në Kanë.
Ai u bë regjisori i parë meksikan që u nominua për regjisorin ose producentin në historinë e Akademisë dhe regjisorin e parë meksikan për të marrë çmimin më të mirë në Kanë. Iñárritu mori në shtëpi çmimin për regjisorin më të mirë, filmin më të mirë dhe skenarin më të mirë origjinal në 87 Academy Awards për ‘Birdman’. Një vit më pas, Iñárritu fitoi çmimin e dytë të radhës për Akademinë për regjisorin më të mirë me filmin ‘The Revenant’. Përveç kësaj, Iñarritu krijoi instalimin VR CARNE Y ARENA (praktikisht i pranishëm, fizikisht i padukshëm), i cili u vlerësua në Festivalin 2017 të Kanës, si projekti i parë VR i përfshirë ndonjëherë në Zgjedhjen Zyrtare dhe mori Iñárritu, çmimin e pestë të Akademisë, atij nga Bordi i Guvernatorëve. Kohët e fundit, drejtori, shkrimtari dhe producenti që fitoi çmimin e Akademisë u bë regjisori i parë latin-amerikan që kryeson jurinë e Festivalit të Kanës më 2019.
Gjatë Festivalit të Filmit të 25-të të Sarajevës, Iñárritu do të mbajë një Masterclass dhe Festivali do të organizojë një shfaqje të veçantë të filmit të tij ‘Birdman’ ose ( Virtyti i papritur i injorancës ). / KultPlus.com
– Portreti i Kosovës, në këtë libër, del përtej slloganit politik të një diversiteti multietnik, por del si një portret plot jetë diverzive nga aspekti soc-kulturor. Kjo lloj-llojshmëri nuk zhvillohet dhe kultivohet në serat e mentaliteteve arkaike, por merr jetë në margjinat e jetës së një Kosove sa tragjike po aq ringjallëse.
Afrim Demiri
Është ndjenjë e veçantë kur
lexon diçka me vonesë, krahasuar me kohën kur është botuar. Pse?!
Sepse nuk është thënë rastësisht, se kurrë nuk dihet se sa jetëra i
ka shkrimi i botuar (apo i pa botuar). Është në natyrën
e shkrimit ta gjen lexuesin e vet edhe atëherë kur mendohet se ai është tretë
bashkë me kohën. Kjo vlen më shumë kur
kemi të bëjmë me shkrimin e reportazhit gazetaresk,
i cili po mbetet si zhanri më integrues dhe më shprehës i gazetarisë në
përgjithësi. Në natyrën e këtij zhanri
është që ta ruan dhe kultivon fuqinë e shprehjes, të ndërlidhur me realitetet
aktuale dhe historike të shikuara sa nga ballina e ngjarjeve, e sa nga sfondi i
tyre. Këtë gjë pak a shumë e
përjetojmë duke lexuar 23 reportazhe të autores Nerimane Kamberi-
Haziri, të botuara ndër vite në “Le
Currier des Balkans”, kurse tash të rikthyera
tek ne, nëpërmjet një botimi të veçantë
dygjuhësh, shqip dhe frëngjisht, “Hotel Grandi dhe reportazhe të tjera”. Para se gjithash duke e ditur formimin e saj kulturor, të gërshetuar në mes botës
frankofane dhe asaj shqiptare, prej reportazhi në reportazh kalova duke u ndjerë si një turist në vendin tim, sepse
penda e saj vrojtuese kishte sjellë aq shumë aspekte margjinale të jetës në
Kosovë , sa shpesh të imponohej bindja se a kam jetuar gjatë këtyre ngjarjeve
në Kosovë si dhe a po jetojë ende.
Të gjitha reportazhet e një kronike
Që nga reportazhi i parë “Në autostradën e pushimeve”, e deri tek ai i
fundit “Vera e diasporës”, të krijohej përshtypje se je duke e lexuar një
kronikë të plotë për Kosovën, të futur në një periskop vrojtues përtej të dukshmes,
reales dhe të dyshimtës. Fati i njeriut të Kosovës shikohet duke i thyer
stereotipet e ndarjeve etnike dhe religjioze, po ashtu duke e
kapërcyer historinë bardh e zi, andaj përnjëherë
portreti i Kosovës del përtej slloganit politik të një diversiteti multietnik, por del si një portret plot jetë
diverzive nga aspekti soc-kultruor. Kjo lloj-llojshmëri nuk zhvillohet dhe
kultivohet në serat e mentaliteteve arkaike, por merr jetë në margjinat e jetës
së një Kosovë sa tragjike po aq ringjallëse. Në këto reportazhe ndjehet
pulsi vrastar i dehumanizmit nga njëra
anë por jehon edhe fjala humane, në anën
tjetër.
Edhe pse reportazhet janë
paketuar nëpër kapituj si Kujtesa , Besimi, Bashkësitë, Lufta e paqja, Art dhe
kulturë, Sport dhe identitet, si dhe Diaspora, kjo gjë nuk hetohet gjatë leximit, dhe prej
reportazhi në reportazh kalohet si nga
një shfaqje në tjetrën, të cilat
jepen gjatë një festivali. Madje kjo renditje e reportazheve ka bërë që të ngatërrohen
vitet e ngjarjeve dhe shpesh kjo gjë ka shërbyer si një remineshencë e cila na
kthen në kohët jo shumë të largëta.
Si një hark përmbyllës, i cili
në esencë është edhe harku jetësor prej mërgimtareje e vet autores, përshkon gjithë librin, fati i njeriut tonë të
mërguar. Atmosfera e shkuarje ardhjeve është dhënë në mënyrë shumë spontane me
anë të batutave të hareshme, po që shpesh tregojnë athëtinë e një kohe. Fati i
diasporas sonë është përshkruar nëpërmjet tranzicionit, i cili ka sjellë edhe
shumë ndryshime në perceptimin e dyanshëm, në mes atyre atje dhe neve këtu në
Kosovë . Por ajo që nuk ka ndryshuar është se “secili prej tyre ka ndërtuar
kullën e vet të Babellit” dhe se “Kosova mbetet vendi i kthimit”. Dualizmi i
ndjek personazhet reale te reportazheve,
si fat i dyfishtë i jetës kudo, jo vetëm si realitet por shpesh edhe si
përcaktim qoftë kulturor, identitar, ekonomik apo religjioz. Andaj brenda tyre
e hasim edhe të robëruarin e djeshëm e të liruarin e sotëm , brenda një qenie e
takojmë shqiptarin dhe kosovarin, katolikun dhe myslimanin, të jetuarit e varfër dhe pasanikun e papërmbajtur,
si dhe brenda një shkolle e hasim dy botëra të ndara atë shqiptare dhe
serbe. Këto fakte nuk jepen ngurtas, por
me një stil të përballjes së detajeve me fatet globale, andaj kemi një gërshetim të faktit informativ me atë që
quhet mizaskenë teatrore. Kjo ta fuqizon mendimin që reportazhi është
ama e shkrimit gazetaresk, i cili i ndërlidhë
të gjitha me vijën e hollë të asaj që quhet njerëzore duke kapërcyer qasjen që të shihen si të ndara historia , ekonomia, politika apo patologjitë
e tjera shoqërore.
Muzeu I dhembjes
Duke lexuar një nga një
reportazhet e heton se autorja sa të dërgon në zgafella të minatorëve të Trepçës
sa ne stadiumin e qytetit ku nuk luhen
ndeshje futbolli, por mijëra fustane nusesh valëviten në kujtim të grave të
dhunuara. Një surealizëm që pikon dhembje plotëson imazhet e Kosovës së lënduar.
Tamam si një cicerone që fillon të flas posa ke shkelë derën e një muzeu, ashtu
të duket se po dëgjon fjalët e autores, e cila me delikatesë hap derën e Muzeut
të dhembjes së nënës Ferdonije Çerkezit,
të cilës ia kanë vrarë forcat serbe burrin dhe katër djemtë e saj. Prej fjalës
në fjalë vijëzohet portreti i kësaj nëne plot dhembje, kthimi i shtëpisë në
Muze, jepet me përshkrime deri në detaje. Ky
Muze është akuzë e përhershme për vrasësit. Aty janë fustanet i nuseve
dhe kostumet e djemve të saj të përjetësuara,
në pritje të përhershme. Aty është djepi i cili është dashtë t’i përkundër foshnjat
që nuk i priti Ferdonija, që ta bëjnë
gjyshe.
Nga një muze i dhembjes në
Gjakovë, autorja sjell pamje të Kosovës si një muze i hapur i një të kaluar të
përgjakshme, por edhe një tashme plot tensione ku shpesh dhuna i ka parapri
dhunës. Mirëpo në reportazhet e Nerimanes ato dalin në shesh si të dyzuara kur
pikërisht në reportazhin për 8 marsin duhet flitet për gratë e dhunuara gjatë
luftës si dhe për të zhdukurit. Viktimizimi si vazhdim i mentalitetit
patriarkal del në pah edhe kur flitet për gratë e dhunuara mbi të cilat përveç
fatkeqësisë ka ra edhe heshtja dhe
shpesh anatemimi. Në reportazhin “8 Marsi me një shije të hidhur”, viti
2012, flet pikërisht një nga të dhunuarat, nga forcat serbe në luftë.
Në ikje nga dhuna shpesh
krijohen disa realitete në skaje të shoqërisë, aty ku në fillim nuk dëgjohen e
më pas marrin jehonë. Janë elemente të një subculture që sikur u bjen defave të
shkyer, por që më vonë e shohim se jehona e tyre dëgjohet larg. Nga ky rrafsh
kanë filluar të organizohen festivalet si ai “DokuFest”, apo “Anibar, por
pastaj janë shndërruar në manifestime
ndërkombëtare. Në reportazhet e Nerimanës cilido lexues qoftë i huaj apo
vendas, indirekt bëhet pjesëmarrës i këtyre festivaleve .
“Një mbrëmje e ftohtë në
brigjet e lumit Ibër”,viti 2013, është një reportazh, tjetër, brenda së cilit
gjendet një mini-Ballkan. Aty flasin
krijuesit shqiptarë Bekim Lumi, Xhevdet Bajraj, Luljeta Leshanaku, kroatja Mima
Simiq, serbët Vladimir Arsenijeviq dhe
Miki Manjolloviq, apo boshnjaku Bekim Serjanoviq,etj., të gjithë në kuadër të Festivalit Polip, të
organizuar nga Jeton Neziri, pa i pyetur liderët politikë.
Dhe autorja na e sjell citatin
e Manjolloviqit se “politika fillon aty ku mbaron loja e skenës”, sikur një
parantezë të analizës se çfarë ka ngjarë në Ballkanin tonë.
Kafeteritë e Prishtinës, përballë Hotel Grandit
Një sharmë tjetër i librit vjen
nëpërmjet të atmosferës së kafeterive në Prishtinë, qoftë kur përshkruhen ditët e rëndomta prishtinase apo edhe Dita e
Pavarësisë së shtetit të ri me monumentin e NWBORN-it. Edhe pse librin e ka emërtuar
“Hotel Grandi…”, autorja këtij hoteli të nostalgjisë komuniste ia venë përballë
kafeteritë e reja, të cilat disa (Papillon dhe Hani I 2 Robertëve, Te Martini) kanë
fillue punën para luftës dhe bartin një histori në vete, si dhe ato të rejat që
shënojnë elemente të një subkulture si “Dit’ e nat’”, etj.. Kjo përballje nuk është
e rastësishme dhe vetëm figurative. Ajo shënon përballjen e kohëve. Në Grand
Hotel parakalojnë emrat si Tito, Rugova apo Arkan , kurse në kafeteritë
prishtinase është zhvilluar kultura joformale dhe ka krijuar emrat e rinj qoftë
të artit të pop muzikës etj. Prej “Kafeve të vogla” e deri të “Soma” ipet ritmi
dhe dinamika e jetës së re në Kosovën e re. Prej parakalimeve të protestave e
demostratave e deri tek organizimet e party-ve të natës, formohet mozaiku i
lirisë urbane. Rrëfimet plot ankth nga Grand Hoteli mbesin vetëm si artefakte të
padëshirueshme.
Ruajtja e trashëgimisë
paraqitet si një sfidë e tranzicionit të egër. Ndryshimet në Prishtinë janë paraqitë
më gjithë ankthet tjera shoqërore që nga eksodi i të rinjve, izolimi
paperspektiva etj. Nerimane Kamberi-Haziri
ka sjellë një letërnjoftim të diversitetit në Kosovë, shpesh duke e
shikuar nga një kënd i zhvillimit të subkulturës, mbase pa e ditur se po e
krijon një guidë të rrallë të panjohur deri më tash.
Shpesh gjatë leximit kam menduar, se si iu është dukur lexuesit francez, kur i ka lexuar një nga një gjatë botimeve këto reportazhe me aq shumë elemente dhe dinamikë dhe si do të duket tash kur ato janë paluar në një libër. Mua po më vjen mirë që ata kanë qenë lexues para meje të këtyre reportazheve. / KultPlus.com
Ka filluar në qytetin e Korçës edicioni i dytë i Festivalit Ndërkombëtar të Muzikës.
Mbrëmjen e djeshme Mik Festival ka sjellë atmosferë me
muzikë spanjolle.
Pazari i Korçës është kthyer në një skenë të artit dhe ish
ministri i Bujqësisë, Niko Peleshi ka rrëmbyer kitarën dhe ja ka marrë këngës
duke treguar një tjetër anë të panjohur të tij, talentin për të kënduar.
Si asnjëherë më parë ai është parë të këndojë me kitarë në
një duet me sopranon Inva Mula.
Peleshi është ulur në gjunjë para sopranos shqiptare me famë botërore e me kitarë në dorë këndon “Moj e bukura more”.
Këngëtarja e dashur Elhaida Dani po e zhvillon karrierën e saj jashtë kufijve shqiptarë. Prej kohësh ajo po udhëton në shtete të ndryshme të botës duke qenë se është pjesë e kastit të muzikantëve të ‘musical-it’ “Notre Dame de Paris”. Edhe pse Elhaida është zhvendosur për të jetuar në Itali por nuk i harron asnjëherë rrënjët e saj.
Pak ditë më parë ajo publikoi në ‘Instagram’ një video në të
cilën shihej duke kënduar këngën më të famshme shqiptare “Baresha” dhe duket se
po përpiqet që t’ua mësoj edhe miqve të saj të huaj.
Elhaida së bashku me miken e saj nga Libani, Hiba Taëaji, e
cila është këngëtare e njohur në vendin e saj dhe në gjithë Arabinë, e ka
pëlqyer shumë këngën në fjalë. Duke qenë se e ka tërhequr aq shumë ritmi i
këngës, mikesha e Elhaidës është përpjekur ta mësojë “Bareshën” me ndihmën e
këngëtares shqiptare. Dani ka postuar në ‘Instastory’ videon e Hibas dhe
bashkangjitur saj ka shkruar: “Shoqes sime libaneze i pëlqeu shumë kënga dhe po
e mëson. Hiba Taëaji po këndon shqip! Të dua shumë Hibou”.
Gjithashtu ajo ka paralajmëruar se ndoshta së bashku me miken e saj mund ta sjellë “Bareshën” në një version të ripunuar me zërat e tyre.
Një vullnetar bamirësie, që ka punuar me Nënë Terezën në Indi, ka vdekur pas një sulmi në Swansea.
Mediat britanike bëjnë me dije se Mark Bloomfield, 54 vjeç vdiq në spital të shtunën, pasi dyshohet se u sulmua në një lokal në qytet.
Familja e tij tha se ai ishte një ndihmës i veçantë i humanists shqiptare.
“Si ndihmës i veçantë i Nënë Terezës në Kalkutë, ai ishte një kontribues thelbësor për misionin e saj dhe për ata që ajo kujdesej.
Në Indi, ai organizoi kampe të lira të kataraktit kirurgjikale dhe themeloi shkolla që i jepnin mundësi edukimit të vajzave. Ai do të mbahet mend për të gjithë këtë dhe më shumë nga nëna e tij dhe tre vëllezërit e motrat”, thuhet në njoftimine familjes.
Një 61-vjeçar është vënë në pranga, si i dyshuari kryesor për vrasjen e tij. Më herët, policia ndaloi një 21-vjeçar dhe një 50-vjeçare, të cilët po hetohen në gjendje të lirë.
Nuk dihen ende shkaqet që mund të kenë çuar në vrasjen e ndihmësit special të Nënë Terezës./Gazeta Liberale / KultPlus.com
Mbrëmë në hapësirat e
7 Arte u shfaqë filmi dokumentar “Ferdonija” në kuadër të Green Fest 9.
Ishin të
pamjaftueshme ulëset e parapara për audiencën në natën e tretë të kinemasë së
hapur, ku i pranishëm ishte edhe autori i filmit Gazmend Bajri.
“Ferdonija” ndjek historinë e gruas nga Gjakova me të
njëjtin emër, e cila gjatë luftës ka humbur të gjithë pjestarët e familjes dhe
tashmë pas një dekade ende nuk ka asnjë lajm për ta dhe për rrethanat e
zhdukjes apo vrasjes së tyre. I xhiruar përgjatë dy viteve, ky dokumentar
rrëfen vuajtjet shpirtërore, sfidat e përditshme, stigmën dhe trysninë sociale
që kjo grua përjeton, si dhe përpiqet të hedhë dritë mbi pasojat që historia ka
lënë tek të mbijetuarit e saj.
Sipas autorit ky film
iu ka dedikuar paqes dhe se këshilloi që të dokumentohen sa më shumë rrëfime
nga e kaluara jonë e hidhur.
Ky është edicioni i njëmbëdhjetë i kinemasë së hapur verore në Mitrovicë, ndërkaq organizatorët kanë paraparë që filma të tjerë të prodhuar në Kosovë të shfaqen gjatë këtij viti. / KultPlus.com
Suksesi i saj në tregun ndërkombëtar ka bërë që shqiptarja Ava Max, tashmë të renditet në rangun e artistëve më të suksesshëm shqiptarë jashtë vendit.
Hitet “Sweet but Psycho” dhe “So am I” i dhuruan asaj njohje ndërkombëtare, miliona shikime në YouTube si dhe mijëra fansa në rrjetet sociale.
I gjithë ky sukses u shpërblye më në fund edhe me një noiminim për në ngjarjen e madhe të ndarjes së çmimeve, MTV Video Music Awards.
Ava Max ka arritur që të nominohet në kategorinë “Artisti i ri më i mirë i vitit”, krahas emrave tjerë të njohur si: Billie Eilish, H.E.R, Lil Nas X, Lizzo dhe Rosalia.
E lumtur për këtë sukses, shqiptarja me prejardhje nga Saranda ka publikuar në rrjetin social Instagram një fotografi, duke treguar se sa e lumtur ndjehet me këtë nominim, i cili siç thotë ajo vjen pas shumë tentativash për të depërtuar në tregun ndërkombëtar.
“Faleminderit MTV. Nuk mund të besoj që jam nominuar për herë të parë në VMA. Wow. Wow… ëndrrat bëhen realitet. Pas disa vitesh refuzim, në një mënyrë kam arritur në këtë pikë. Mezi pres të ndajë këngët e reja me ju. Jam aq mirënjohëse përtej fjalëve dhe në një mënyrë jam duke përpunuar gjithçka që ka ndodhur gjatë vitit të kaluar. Ju dua shumë”, ka shkruar Ava Max.
Përveç artistes nga Shqipëria, të nominuara sivjet në MTV Video Music Awards janë edhe dy këngëtaret tjera të famshme shqiptare: Dua Lipa dhe Bebe Rexha, të cilat garojnë për të njëjtin çmim, “Kënga më e mirë ritmike”. /Telegrafi/KultPlus.com
Ilira Gashi po e dëshmon çdo ditë e më shumë se është në rrugën e drejtë për të siguruar famë të madhe në botën e muzikës. Ajo ka nënshkruar kontratë me “Four Music”, që është degë e “Sony” dhe projektet nuk po mungojnë, shkruan KultPlus.
Sot, Ilira ka publikuar këngën e re të titulluar “Pay me
Back” e cila vjen e shoqëruar me një videoklip shumë interesant.
Ndërsa artistja shqiptare edhe kësaj radhe duket e veçantë në dukjen e saj.
Ju kujtojmë që ajo është me prejardhje nga Prishtina, derisa
e lindur në Bernë. Babai i saj është nga Kosova, kurse nëna nga Shqipëria,
derisa Ilira ka ndërtuar karrierën në Zvicër. Ajo është një këngëtare shumë e
talentuar, dhe po shkon hapave të Rita Orës, Dua Lipës e Bebe Rexhës.
Ajo ishte edhe kandidate më 2011 për të përfaqësuar Zvicrën
në “Eurosong”.
Së fundmi ajo ka performuar para një publiku gjigand në Spanjë, performanca e të cilës u mirëprit jashtëzakonisht mirë nga publiku. Por, ajo nuk ishte e vetmja shqiptare që këndoi në këtë skenë. Ishte Ava Max e cila gjithashtu pati një performancë të mrekullueshme.
Ndërsa pas një jave ajo do të vijë në Prishtinë për të
performuar para publikut shqiptar në Sunny Hill Festival.
“Perspektiva e re e Pop-it, me miliona dëgjues tashmë nën rripin e saj, Ilira do të na bëjë të gjithë të biem në dashuri me muzikën e saj”, ka shkruar festivali “Sunny Hill” në njoftimin zyrtar.
Mediat zvicerane e quajnë atë si këngëtarja e vitit, pasi vetëm në Youtube, këngët e saj kanë mbi 30 milionë klikime. / KultPlus.com
Shkupi me disa aktivitete dhe manifestime shënon 56 vite nga tërmeti katastrofal në vitin 1963, në të cilin 1.070 njerëz e humbën jetën, ndërsa 3.000 u lënduan.
“Çdo vit, 26 korriku na përkujton solidaritetin e shkupjanëve dhe solidaritetin e botës në vitin 1963 kur tërmeti katastrofal, me fuqinë e vet shkatërruese mori shumë jetë njerëzish dhe Shkupin e shndërroi në rrënojë. Kjo datë është skalitur në memorien kolektive për Shkupin si një nga momentet më të vështira në historinë e vet të ekzistimit”, informojnë nga Qyteti i Shkupit.
Delegacione zyrtare dhe përfaqësues të institucioneve sot do të vendosin kurora lulesh në Varrezat e qytetit në Butel, para Përmendores së viktimave nga tërmeti katastrofal. Aksioni tradicional i dhurimit të gjakut do të mbahet prej orës 9:00 deri në orën 17:00 në Shtëpinë e organizatave humanitare “Dare Xhambaz”.
Në parkun e qytetit, afër “Guacës”, sonte në orën 19:30, me koncert të Korit të përzier të qytetit “Vardar” do të fillojë koncerti me të cilin Qyteti i Shkupit këtë vit e shënon 26 korrikun. Më pas do të pasojnë Big Bendi nën udhëheqjen e Ljupço Mirkovskit, këngëtares Kanita Suma, mjeshtrit grek në harmonikë, Tanos Stavridis, këngëtares serbe të muzikës burimore, Bilja Kërstiq dhe Vllatko Stefanovskit.
Plotësisht, institucionet e qytetit çdo vit përfshihen në shënimin e 26 korrikut.
Qendra rinore kulturore (QRK) e përgatitë ngjarjen “QRK prë Shkupin” me program tërëditor. Krahas dy punëtorive kreative për fëmijë të cilat do të fillojnë në orën 18:30 për shkrim kreativ, ilustrim dhe vizatim dhe programit të pasur muzikor, vizitorët saktë në mesnatë do të kenë mundësi ta shohin edhe projeksionin e realizimit më të ri të regjisorit Rade Sherbexhija “Çlirimi i Shkupit”.
Në Muzeun e Qytetit të Shkupit në rrjedhë është ekspozita e freskokopjeve nga rajoni i Shkupit.
Nesër në orën 19:00 në Parkun e qytetit, tek “Guaca” do të mbahet edhe punëtori për fëmijë “Ngjyrose Shkupin”, inspiruar nga “Shkupi 091”.
Shënimi i kësaj dite është përkujtues për të gjithë ne për dorën e shtrirë nga njerëzit human dhe për atë se çka bëri bota për ne në ato momente të rënda dhe tragjike.
Tërmeti katastrofal ndodhi më 26 korrik të vitit 1963 në orën 05:17, ndërkaq goditje më të vogla pati deri në orën 05:43. Tërmeti i Shkupit u ndje në hapësirë prej rreth 50.000 metrash katror. Nga goditja u rrënuan 15.800 banesa, ndërkaq u dëmtuan 28.000. Mbi 200.000 njerëz mbetën pa kulm mbi kokë.
Nga tragjedia në Shkup u shqetësua dhe u angazhua mbarë bota. Kryqi i Kuq ndërkombëtar u bëri thirrje të gjitha organizatave nacionale të organizojnë ushqim për fëmijët e Shkupit. Unioni interparlamentar dërgoi rekomandim të gjitha parlamenteve dhe qeverive të ndihmojnë në riparimin e qytetit. organizatat humanitare në shumë vende iu qasën grumbullimit të ndihmave për Shkupin. Kështu Shkupi u bë qytet i solidaritetit ndërkombëtar.
Kombet e Bashkuara menjëherë pas katastrofës ndërmorën aktivitete që në mënyrë planifikuese dhe afatgjate t’i ndihmohet qytetit të shkatërruar. Në kohën kur ekipe ekspertësh të KB-së filluan të arrijnë në Shkup, në selinë e organizatës ndërkombëtare u tha se Shkupi do të jetë përmendore e solidaritetit njerëzor. Më 23 shtator të vitit 1963 35 vende kërkuan që Asamblea e Përgjithshme të vendosë në rend dite të mbledhjes së vet pikë për ndërmarrjen e masave me rastin e tërmetit në Shkup. Pas katër ditësh, më 27 shtator, Asambleja e përgjithshme i dha prioritet aksionit ndërkombëtar për ofrim të ndihmës për Shkupin.
Më 14 tetor, pas diskutimit dyorësh, Asamblea e përgjithshme e KB-së, unanimisht miratoi Rezolutë për ofrim të ndihmës qeverisë jugosllave gjatë rikonstruimit të Shkupit. Në Rezolutë shprehet keqardhja me rastin e katastrofës së madhe. Në debatin për ofrimin e ndihmës për Shkupin, Asamblea e përgjithshme e dëgjoi fjalimin e përfaqësuesve nga mbi 20 vende nga të gjitha kontinentet. Ajo ditë hyri në analet e Kombeve të Bashkuara si dita e Shkupit.
Në historinë e vet të gjatë, qyteti disa herë është shkatërruar dhe sërish ka rilindur. Në hapësirën ndërmjet fshatrave Zllokuqan dhe Bardovc ka ekzistuar qyteti Skupi, metropol i Dardanisë. Ky qytet romak në vitin 518 ishte shkatërruar nga tërmeti. Atëherë në Dardani ishin rrënuar 24 kështjella të qytetit. Fuqia e atij tërmeti ishte 10 – 11 ballë. Tërmeti katastrofal tërësisht e shkatërroi Shkupin. Gjatë goditjes ishin krijuar shumë të çara në tokë. Nga kodrat përreth u rrënuan masa të mëdha shkëmbinjsh. Shkupi më pas u ndërtua në vendin e sotëm.
Edhe qyteti i ri nuk u kursye nga dukuritë sizmike. Tërmeti tjetër katastrofal ndodhi në vitin 1555. Fuqia e tij ishte rreth 10 ballë, pas çka qyteti sërish ishte shkatërruar.
Shkatërrimi i tretë i madh katatrofal i Shkupit ndodhi para saktë 55 viteve, në mëngjesin e 26 korrikut të vitit 1963 në orën 05:17 minuta./MIA / KultPlus.com
Fondi për Fëmijë i Kombeve të Bashkuara (UNICEF) vlerëson se rreth 38.000 fëmijë me aftësi të kufizuara në Kosovë, nuk do të vijojnë mësimin më 1 shtator.
Nga gjithsej, 43.000 fëmijë me aftësi të kufizuara, sa
vlerësohet të jenë në Kosovë, vetëm 5.300 prej tyre vijojnë mësimet në shkollat
e rregullta, thotë organizata.
“Meqenëse arsimi ndërlidhet ngushtë me vende më të
mira pune, jetë të shëndetshme, siguri sociale dhe ekonomike dhe mundësi për
pjesëmarrje të plotë në shoqëri, ne e dimë që fëmijët me aftësi të kufizuara,
të cilëve iu mohohet e drejta për arsim, kanë gjasa të përjashtohen edhe nga
shoqëria”, thuhet në një komunikatë të UNICEF-it.
Organizata thotë se “pavarësisht ndërtimit të
vazhdueshëm të objekteve shkollore që janë të përshtatshme për personat me
aftësi të kufizuara, një grup i konsiderueshëm i objekteve të vjetra pa tualete
të duhura, me laboratorë në katin e dytë dhe pa pjerrina, mbeten pengesë për
realizimin e të drejtës për arsim të fëmijëve me aftësi të kufizuara”.
Shefi i Zyrës së UNICEF në Prishtinë, Murat Sahin, i
ftoi institucionet e Kosovës që të ndajnë burime të mjaftueshme për punësimin
dhe trajnimin e më shumë mësimdhënësve dhe asistentëve, duke ofruar mbështetje
shtesë për pajisje dhe hapësira të specializuara dhe përfundimisht duke
lehtësuar hyrjen e personave me aftësi të kufizuara në tregun e punës.
UNICEF-i ka zhvilluar një anketim me më shumë se 5.000
të rinjë nga e gjithë Kosova mbi perceptimin e tyre për bërjen e arsimit të
qasshëm dhe gjithëpërfshirës për fëmijët.
“59 përqind e të rinjve u përgjigjen se: shoqëria në Kosovë përgjithësisht nuk është gjithëpërfshirëse. Po ashtu, 39 përqind e të rinjve identifikuan mentalitetin përjashtues të shoqërisë si barriera më e madhe për gjithëpërfshirjen”, thuhet në komunikatën e UNICEF-it. / KultPlus.com
Mbrëmjen kur i lindi fëmija i parë
dhe i vetëm,
aktori Istref Begolli ishte duke e luajtur rolin e “Makbethit” të
Shekspirit. Begolli, ky burrë i fortë që nuk linte dërrasë të Teatrit pa lëvizur
vendi, o me timbër o me paraqitjen e tij, pasi që e përfundon shfaqjen kolegët e
Teatrit Kombëtar sot – asokohe Teatri Krahinor e njoftojnë se gruaja e tij ka
lindë
“djalë”.
Istref Begolli, me gëzim
i fton kolegët që të mbledhen në Byfenë e Teatrit derisa ai sigurohet se
gruaja e tij dhe “djali” i posalindur gëzojnë shëndet të mirë. Kur thërret në telefon tek familjarët
e tjerë
i thonë se gruaja dhe vajza janë mirë. Vajza? Atij i kishin thënë se e kishte fituar një
djalë. Begolli niset prej përdhesës të Teatrit ku shfrytëzohej telefoni fiks e
deri në katin e tretë tek Byfeja, tejet i gëzuar për ardhjen në jetë të
vajzës:
“Ejani të gjithë, më ka lindur vajzë” – ishin fjalët brohoritëse të Begollit, i cili u bë babë në moshën 42 vjeçare. Kolegët ia kishin dhënë lajmin jo të saktë aktorit të madh meqë ai kishte qenë i vetmi djalë në familje përkrah dy motrave të tij.
Istref Begolli me dy motrat dhe nënën e tij
Kjo vajzë e cila nisi si “djalë” është
Alba Begolli që jeton në Prishtinë, në banesën e trashëguar
nga prindërit
Istref Begolli dhe Hadije Maloku-Begolli të cilët e jetuan jetën krahas saj. Në
po këtë banesë unë ulem bashkë me Albën në vendin e quajtur këndi i Istrefit,
poshtë fotografisë së tij në rolin e “Makbethit” dhe gati për të
hyrë në botën e njeriut vizionar e bashkëkohor, siç e përshkruan Alba.
*
“Baba ka qenë prind me të cilin
kam pasur një raport shoqëror dhe shumë të përzemërt. Për nga natyra ishte
emotiv, i butë, i ndjeshëm, rrezatonte plot dashuri, por njëkohësisht edhe
personalitet i fuqishëm dhe parimor. Përpos si babë, e kam pasë edhe si vëlla
dhe shok me të cilin kam mundur të bisedoj për çdo gjë
apo “çështje”,
për
ta zgjidhur apo shtjelluar bashkërisht. Unë dhe ai e kemi pasur një
raport jashtëzakonisht të çiltër dhe të veçantë” tregon Alba Begolli.
“Ka qenë shumë i dhanun pas
familjes, krahas karrierës së tij. I gëzohej gjithçkafit, edhe gjërave
më
të vogla, qoftë edhe vetëm nje dreke të zakonshme. Ai thoshte se “duhet me ditë me i çmu e me iu
gëzu
gjanave të vogla sepse të mëdhatë rrallë ndodhin apo nuk ndodhin fare”.
Ka qenë shumë i afërt si familjar si dhe
me gjithë
njerëzit. Unë jam me fat të jem vajza e
tij dhe nana ime ka qenë gjithashtu me fat të jetë krah një bashkëshorti të tillë”,
tregon tutje Alba.
https://www.youtube.com/watch?v=kfuxH4nl26I
Istref Begolli, një nga aktorët më të spikatur shqiptarëtë të gjitha kohërave, një figurë me plot prezencë dhe karizmë në çdo hapësirë ku depërtonte dhe realizonte role, lindi më 7 maj 1933 në Pejë. Shumë i ri, ai do të largohej nga Peja si 15 vjeçar për ta marrë rrugën drejt themelimit të Teatrit Krahinor në Prishtinë[i] ku edhe do të lulëzonte karriera e tij si aktor i dërrasave të teatrit dhe roleve tragjike, aktor i cili shkriu e stërshkriu role të mëdha edhe në skenat e teatrove prestigjioze të ish-Jugosllavisë.
“Në kohën kur kam lindë unë në vitin 1975, ai
ka qenë në kulmin e karrierës së tij. Diku që nga mosha 12 vjeçare kam fillu me i asistu
babës
në secilin rol që ai e përgatiste. Fillimisht, baba niste me mësimin e tekstit
duke u familijarizu me atë tekst. Derisa e përgatiste rolin ai mbante një fletore
ku e shkruante tekstin që e përpunonte vet si dhe fjalinë e fundit të partnerit në rol. Ky “partner” isha unë gjatë
asistimit. Kësisoj e mësonte ma lehtë
tekstin, ushtronim së bashku me orë të tëra si dhe në magnetofonin e tij personal. Mund të them që prej të gjithë
aktorëve shqiptarë të asaj kohe ai veçohej për diksionin e tij të shquar”
tregon më
tej Alba.
Banesa ku jeton Alba në të
cilën
Istref Begolli ka jetuar deri në vitin 2003, e deri në vitin 2017-të edhe
Hadije Maloku-Begolli, është e mbushur me fotografi të kësaj treshe familjare që
jetoi në simbiozë të plotë, në lagjen “Bregu i Diellit” në Prishtinë.
Në një kënd është fotografia e vitit 1946 e Istref Begollit me nanën dhe dy motrat e tij. Jo shumë larg saj janë edhe fotografitë nga rolet e Begollit, si: “Dervishi dhe Vdekja”, “Makbethi”, nga përurimi i hapjes së Kino “ABC-së” në Prishtinë, etj. Dhomës i jep dritë edhe një fotografi familjare nga viti 1978.
Istref Begolli
“Kam qenë shumë e lidhun me punën
e babës,
gjatë
asistimit tim më është kriju dashuria me artin e tij. Pastaj, në premierë, unë e dija përmendësh krejt
tekstin dhe kur ulesha në karrige “dridhesha” e tëra prej tremës” rrëfen Alba.
*
Istref Begolli, në pjesën e dytë të vitit 1974 njoftohet me Hadije Malokun nga Prizreni me të cilën martohet me 28 dhjetor 1974. Në shtator të vitit 1975 vjen në jetë Alba. Çifti, në kohën kur u njoftuan ishin në ndërtim të karrierës së tyre. Hadije Maloku-Begolli ka qenë Gjykatësja e parë femër në Kosovë, pastaj deputete në Parlamentin e ish-Jugosllavisë, në vitin 1979 Kryetare e Grave të Kosovës e deri në pensionimin e saj në cilësi të Avokates Krahinore të Kosovës në janar të vitit 1990. Hadije Maloku-Begolli vdiq në moshën 81 vjeçare me 12 shkurt 2017 pas një jete të shëndetshme dhe të gjatë.
Istref Begolli dhe Hadije Maloku Begolli / Nga albumi familjar
“Nana ka qenë person më temperament,
një grua e vendosur, me mençuri të mprehtë në çdo aspekt, dhe e ka plotësu
babën i cili ka pasur një natyrë më ndryshe nga ajo. Nana ka qenë
shtyllë
në familjen tonë të vogël e cila e ka mbajt gjallë emocionin dhe
ndjeshmërinë”, vazhdon Alba.
“Që të dytë kanë pasur shije të njëjtë, qasje të njëjtë ndaj jetës, kanë qenë shumë human dhe të afërt me njerëz. Dy personalitete me botëkuptime përparimtare dhe vizionare, dy intelektualë të shquar. Unë jam rritur në një familje të shëndoshë, në një familje me mirëkuptim dhe respekt, me virtyte të larta njerëzore që rrallë mund të gjinden në kohërat aktuale. Koha e vizionit të tyre është mu kjo në të cilën ne jetojmë sot. Më kujtohet kur baba thoshte se “çdo lagje do të duhej t’i përmbushë kërkesat e banorëve që mos me pasë nevojë me dalë në qendër të qytetit për me i plotësu obligimet dhe nevojat”. Peng më ka mbetë, sepse sot ka ardhë ajo kohë dhe baba nuk arriti t’i sheh disa ndryshime pozitive që janë bërë” shprehet Alba, një vajzë që e ka trashëguar prej prindërve butësinë, kulturën, mirësinë dhe mbi të gjitha dashurinë për artin dhe të bukurën.
Hadije Maloku-Begolli
*
Alba e kujton një ngjarje të veçantë me babën e saj, derisa e shpalosë këtë burrë të njohur të artit dhe kulturës para neve, në cilësinë e vajzës së tij. Ndonëse nuk e sheh të arsyeshme t’i kujtojë momentet e hidhura që iu ka sjellur jeta, sepse kur mendon në babën e saj mendon vetëm në kujtimet e mira të cilat fatmirësisht janë të shumta.
Alba Begolli dhe Istref Begolli
“Periudha pas luftës, muaji prill
ose fillimi i majit i vitit 2000. Në atë kohë unë kisha telefon mobil, por
prindërit ende jo. Ditë e
shtundë,
me babën e vendosëm një vendtakim për në orën 9 të mëngjesit. Unë kisha punë, prandaj i thashë babës se do
ta takoja tek vendi që e caktuam bashkërisht-do të shkoj drejt atje. E lam të takohemi në një vend në qendër të
Prishtinës. Ai ka qenë tejet i përpiktë, nuk është vonuar kurrë, në asgjë. Atë
fundjavë
nana ishte tek familjarët e saj në Prizren. Unë dal prej banesës herët
në
mëngjes
në
7:30 dhe në orën 09:00 shkoj te vendi i caktuar. Baba vonohet 15 minuta
dhe unë filloj me mendu se mos i ka ndodhë ndonjë gjë. Shkoj në Teatër dhe
interesohem në foaje mos është baba aty, disa ish-studentë e që sot janë aktorë të njohur
më thanë se nuk kishte qenë fare. E thërras
nanën në Prizren dhe i them që babës mund t’i ketë ndodhë diçka, përndryshe nuk do
të
vonohej kaq gjatë. Ajo në ndërkohë planifikon të kthehet nga Prizreni…..Vendi ku
e kemi lënë
me u taku ishin dy dyqane me emër të njëjtë, mirëpo
në dy lokacione të ndryshme-me pronarë të njëjtë. Baba kishte qenë në dyqanin me lokacion tjetër
nga ai ku unë
e prisja pothuajse 1 orë, numrin tim të telefonit nuk e dinte përmendësh. Te dyqani ku isha unë, dikur pronari provon ta
telefonojë të
vëllain
e vet në
dyqanin tjetër dhe ai i tregon që baba po më pret dhe se është
shumë
i brengosur pse nuk isha unë atje ende. Uhhh më
në fund u gjetëm! Dhe, ai niset prej lagjes
“Pejton”, ndërsa
unë prej qendrës të qytetit për t’u takuar diku në afërsi
të
Hotel “Grandit”-dhe në momentin kur bëhemi bashkë ai më drejtohet me njëfarë
“idhnimi” – “A e din që lojën e zemrës
ma ke bo”,
derisa njëjtë i përgjigjem edhe unë. E
krejt kjo si pasojë e keqkuptimit nga ana jonë! Ky është një moment që e kujtoj me shumë
mall” tregon Alba.
Gjatë luftës në Kosovë, Alba me prindërit e saj nuk largohen nga banesa në Prishtinë. Ka qenë periudhë e rëndë për të gjithë, kujton ajo, e që nuk la pa e prekur edhe jetën kulturore e artistike të asaj kohe.
Familja Begolli, nga albumi familjar
“Prej viteve 90-të baba nuk ka
qenë i angazhuar në Teatrin Krahinor (aso kohe). Kur pushtuesit serb i morën të
gjitha institucionet e morën edhe Teatrin, prandaj baba ka pasë shkëputje të
gjatë nga krijimtaria e tij. Në
ndërkohë i
ka realizuar disa drama televizive, natyrisht në rrethana të vështira. Nuk e
lëshuam banesën gjatë luftës sepse ai vendosi ashtu. Atëkohë ishte vital, por, po hynte në moshën e
tretë të pjekurisë. Pas luftës, në pjesën e dytë të vitit 1999 dhe në fillim të vitit
2000 ka dhënë rolin e Atit në filmin “Vjeshta e Trëndafilave” shkruar nga
V. Karahoda-në regji të A. Sopit, e që ishte roli i tij i fundit” kujton
Alba Begolli sot, e cila merret me përkthime nga gjuha Shqipe në gjuhën Angleze
dhe anasjelltas.
“Më vjen mirë që nuk jam gjykatëse
ose aktore. Unë kam shpirt artistik dhe
kam vendosë ta studioj Gjuhën dhe Letërsinë Angleze, dhe duke e pasë këtë lëmi
dhe kualifikim tani merrem me përkthime. Për mua përkthimi është lloj
arti në
vete, përkthimin e konsideroj dhe e përjetoj si një vepër arti. Më vjen mirë që kam profil tjetër nga ajo e
prindërve, por, dashurinë për artin e kam trashëgu prej babës. Për
t’u
bërë juriste as nuk kam sens e as nuk kam pasur interesim” thotë
Alba.
*
Istref Begolli e vazhdon jetën e
tij të
mbushur me role kolosale në teatro dhe filma për 50 vite të
plota karriere. Alba, më
tej, na tregon se ai në veçanti e ka pasur një dorëshkrim tejet të
bukur të cilin ajo e trashëgoi. Krahas
diksionit dhe timbrit të tij të veçantë dhe të mirënjohur, ka ditur edhe të këndojë
bukur.
Ai ka qenë dhe vazhdon të jetë
tragjedianti më i madh i Teatrit Shqiptar.
Mbi të
gjitha njihej edhe për tremën e tij famoze para secilës
premierë
që
kishte. Ka qenë perfeksionist i madh në punë dhe në jetë, në përgjithësi.
Rolet e tij, si: “Makbethi”,
Jagua tek “Othello” të Sheksipirit, Prifti në “Gjeneralin e Ushtrisë së
Vdekur” të
I. Kadaresë, në “Bregun e Pikëllimit”
të
T. Dervishit,
në
“Dervishi dhe Vdekja” të M. Selimoviçit, të Atit në “Vjeshtën e Trëndafilave”, në “Përroin Vërshues”, film në
regji të
B. Sahatçiut,
pastaj në dramat televizive: “Oda e Junikut” në regji të
A. Mikullovcit; “Kulla”
e A. Pashkut, “ Vallja e Çmendur” e Qosjes, etj. i kanë dhënë Istref Begollit vendin
e tij të merituar në hartën dhe pasaportën e kulturës të artit Shqiptar si dhe një
vulë
emblematike.
Në librin e lëndës të ‘Historisë’ në shkollat fillore, në një pjesë ku mësohet për artin dhe kulturën është përfshirë vepra e aktorit të madh Istref Begolli. Teatri Profesionist i qytetit të tij të lindjes në Pejë mban emrin “Istref Begolli”.
Aktori Istref Begolli
“Përderisa populli i rëndomtë sot e kësaj dite e çmon ende,
e nderon, njerëzit e kujtojnë me dashuri, nostalgji, kjo për mua ka rëndësi. Ai i ka folë popullit, publikut. Emri i tij kësisoj bartet në gjenerata e
gjenerata dhe ata mësojnë e flasin për mjeshtrinë e artit të
tij” vazhdon Alba.
Albës nuk i ka mbetur peng asgjë
karshi prindërve të saj. Si e vogël dhe adoleshente ishte e kënaqur të jetë i
vetmi fëmijë. Por, me t’i kaluar të njëzetat ajo thotë se nisi të kuptonte e
reflektonte mbi mungesën e një familjari tjetër, vëllait apo motrës.
“Fillimisht ka qenë vendim i babës, me të cilin nana nuk është pajtuar menjëherë shkaku im. Ajo ka dashur që unë ta kem një vëlla apo motër, por baba nuk është bindur. Ndoshta është friku që nuk do të mundet me ia dalë njëkohësisht me familje dhe me profesionin e tij që aq shumë i donte. Mbase, mund të kishte qenë vendim “avant-garde” nga ana e tij. Ka qenë shumë i lumtur që më kanë mua. Thjesht, ka qenë planifikim i familjes….. Faktin që jam i vetmi fëmijë nuk e shoh si përfitim, por ky është fati im” thotë Alba.
Nga albumi familjar / Familja Begolli
Në fund, jemi ulur në kolltukun
shumë afër këndit që Alba, në banesën e saj e quan “këndi i babës”.
Bisedojmë për ditët e fundit të Begollit.
“Baba ka vdekë në mënyrën më
banale që është e
mundur, prej alergjisë në penicilin. Kjo ishte arsyeja që truri i tij mbeti pa oksigjen
përreth
25 minuta, në
një
ditë
vere korriku në vitin 2002, mu para 17 vitesh. Ambulanca
e lagjes ku e mori ineksionin nuk ka pasur kujdes në rast të
reaksionit alergjik, si mungesë e profesionalizmit të
tyre, bile nuk kanë pasur oksigjen e as terapi intervenuese kundër
alergjisë.
Ngjashëm,
vetura e Ndihmës së Shpejtë e QKUK-së nuk ka pasur oksigjen, as mjete
elementare për
ndihmë
mjekësore.
Kjo krejt ishte humbje në kohë. Si
pasojë
e këtij
gabimi fatal të institucioneve tona shëndetësore ai ka qenë
7-8 muaj në komë vigjile, dhe në acarin e 1 shkurtit të
vitit 2003 ndërroi jetë në Kroaci. Asnjëherë, askush
nuk e ka marrë përgjegjësinë për humbjen tragjike të tij, Ministria e Shëndetësisë
e ka neglizhuar që nga ajo kohë. Shpesh mendoj që baba ka vdekë në këtë mënyrë,
pasi që
të
gjitha rolet i ka pasë tragjike, ashtu edhe tragjikisht vdiq” përfundon Alba,
derisa edhe unë edhe ajo kalojmë në emocione të përziera duke i kujtuar
realitetet e bukura të kësaj familje unike dhe të dramave që pos Teatrit shpesh
hynin edhe në jetën e njerëzve si Istref Begolli i ynë.
( Ky botim është
prodhuar me përkrahjen e Bashkimit Evropian. Përmbajtja e këtij botimi është
përgjegjësi e autorit Arbër Selmani dhe në asnjë mënyrë nuk mund të
konsiderohet si qëndrim i Bashkimit Evropian ose BIRN-it ose AGK-së )
Sot një vit u shua një ndër figurat e mëdha shqiptare, akademik Adem Demaçi, i cili tërë jetën e tij ia kushtoi veprimtarisë kombëtare e kështu duke fitoi epitetin si ‘Mandela i Kosovës’.
Me prejardhje nga fshati Lupq i Podujevës, Demaçi u lind më
26 shkurt 1936 në Prishtinë, ndërsa më 26 korrik të vitit të kaluar ndërroi jetë.
28 vite nëpër burgjet e Jugosllavisë nuk qenë të mjaftueshme
për të ndalur guximin e tij për çështjen kombëtare dhe nuk e kishin zbehur
dashurinë për kombin.
Veprat letrare të Demaçit mbeten si dëshmi me vlerë për
brezat e ardhshëm të cilët përmes atyre rreshtave do të mësojnë për historinë
dhe vuajtjet tona.
Demaçi ishte kandidat dy herë për çmimin Nobel, njëherë në
vitin 1992 dhe pastaj në vitin 2016.
Adem Demaçi udhëhoqi Këshillin për të Drejtat dhe Liritë e
Njeriut (KMDLNJ) nga viti 1990 deri në vitin 1995. Në vitin 1991 u nderua nga
Parlamenti Evropian me Çmimin Saharov. Gjatë periudhës 1998-1999, kur mbaheshin
takimet në Rambouillet për të ardhmen e Kosovës, ai ishte zëdhënës politik i
UÇK-së. Ishte njëkohësisht kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës
(2005-2007).
Vizioni i Demaçit për një Kosovë të lirë dhe të pavarur u bë realitet, ndërsa regjimi jugosllav e përcillte në çdo intervistë. Rrëfimet e tij mbi vuajtjet tregonin një sistem të tërë dhune dhe rezistence.
Figura dhe emri i tij vazhdojnë të nderohen edhe pas vdekjes, ndërsa për të nderuar veprimtarinë e Demaçit sot mbahet një akademi përkujtimore dhe do të vihet gurthemeli i shtatores së tij./KultPlus.com
Në Mitrovicë janë duke vazhduar aktivitetet kulturore e sociale në kuadër të festivalit Green.
Nën udhëheqjen e artistes Rienke Enghardt nga organizata Hope Box – Amsterdam, në hapësirat e 7Arte u organizua dialogu artistik për problemet mjedisore që kërcënojnë vendin si dhe gjithë globin.
Të rinjtë shprehën shqetësimet e tyre në lidhje me çështjet mjedisore, me ç’rast u ngritën çështje të ndryshme si dhe u dhanë ide të ndryshme kreative se si t’i përçojnë këto çështje në forma më kreative që do përdoren si,fluturake ereje dhe si dekore për skenën.
Mimoza Istrefi, fasilitatore e takimit para të pranishmëve shtroi çështjet mjedisore që e kërcënojnë Kosovën dhe qytetin e Mitrovicës, duke filluar nga prania e lartë e dioksidi i karbonit nga shfrytëzimi i thëngjillit për prodhimin e energjisë elektrike. Në anën tjetër në qytetin e Mitrovicës, ka probleme si deponia e mbeturinave në Gërmovë të Koshtovës dhe niveli i lartë i plumbit në ajër si rezultat i mbetjeve industriale.
Artistja Fio Silva punoi një mural, enkas për nënën natyrë, duke e shenjëzuar Qendrën e Kulturës ”Rexhep Mitrovica”. Nata e sotme po ashtu u përmbyll me shfaqjen e filmit dokumentar “Ferdonija” realizuar nga Gazmend Bajri. / KultPlus.com
Së paku gjashtë persona janë përfshirë në një përleshje që ka ndodhur në natën e parë të “Beer Festit”, që ka nisur mbrëm edicionin e nëntë.
Këngëtari nga Shqipëria Alban Skënderaj, ishte duke
performuar dhe në atë moment ndaloj këndimin e tij duke ju bërë thirrje që të
ndalën.
Dy prej tyre kanë marrë lëndime më të rënda.
Policia e Kosovës ka konfirmuar shoqërimin e tyre në Stacion
Policor.
“Rreth orës 22:30 kemi pranuar informatën për një përleshje në mes të disa personave në afërsi të Pallatit të Rinisë, saktësisht në një event që po mbahet në atë zonë, ku sipas informatave fillestare dy persona janë lënduar. Menjëherë rastit i janë përgjigjur njësitet policore, të cilat kanë vënë situatën nën kontrollë”, ka thënë zyra për media në Policinë e Kosovës.
“Lidhur me këtë rast policia ka shoqëruar në stacion 6
persona. Me rastin po merren njësitet përkatëse”, është thënë më tej.
Këngëtari i njohur nga Shqipëria, Alban Skenderaj, ka qenë
duke kënduar para masës së mbledhur në parkingun e Pallatit të Rinisë, kur ka
ndodhur përleshja. Ai është ndalur për rreth 5 minuta, derisa është kthyer me
muzikë pasi zyrtarët policorë dhe pjesëtarët e sigurimit privat kanë marrë
personat që ishin të përfshirë në përleshje.
Ndërkohë ka reaguar edhe faqja zyrtare e “Beerfestit” në Facebook. Në njoftim thuhet se “Neve si organizator na vjen keq për një incident që ndodhi mes 4-5 personave të pandërgjegjshëm, e i cili u lokalizua shumë shpejtë nga sigurimi dhe Policia e Kosovës. Festivali vazhdoi rrjedhën e vet pa pengesa tjera deri në kohën e paraparë sipas lejes”.
Libraritë me libra të përdorur gjithmonë më ngjallnin trishtim. Më dukeshin si vende me histori të harruara, të lëna pas dore, të braktisura. Sigurisht që kjo nuk është plotësisht e vërtetë, por vite më parë, kur isha akoma një shkrimtar i ri, këto vende më dukeshin si varreza: si vendet ku historitë vdisnin.
Librat që na rrethojnë tregojnë shumë për personin tonë, për atë që jemi, ose ishim. Dy javë më parë, ndërsa po përgatitesha për shpërnguljen nga Sidnej në Barcelonë, isha ulur në dyshemenë e apartamentit duke vërtitur sytë rreth 100 ca librave që kisha blerë gjatë 6 viteve të jetesës në atë qytet. Disa ishin të këndshëm, disa tituj klasikë, shumica të trishtë. -Do t’i fal librat, – i thashë sime mëje në telefon. Pa diskutim që isha i trishtuar.
Por në fund kuptova se nuk i hiqja dot qafe të gjithë. Kështu i ndava në pirgje, ndërsa një nga një shikoja kopertinat, lexoja titujt dhe te ndonjë ndalesha te kapitulli i parë. Disa syresh më sollën kujtime të eksperiencave të kaluara.
Me librin “Një grua e pafat” të Richard Brautigan u ktheva edhe një herë në moshën 20-vjeçare, kur nisa të jetoja më vete. Me librin e Haruki Murakamit, “1Q84” isha 21 vjeç, kokë e këmbë i dashuruar. Me Mira Gonzalez isha 25 vjeç, në apartamentin tim në Marrickville, shoqëruar nga kolla e fqinjit të dërrmuar nga kanceri, ndërsa unë përpiqesha të mbaroja librin tim të parë. Ja dhe “Gjërat që mbajmë me vete” e Tim O’Brien, që më sjell ndërmend kohën në Brisbane: unë 28-vjeçar në shtëpinë e prindërve, në dhomën ku u rrita, pas një periudhe të gjatë migrene të pandashme…
Këta libra më kishin ndihmuar në periudha të ndryshme të jetës; ishin bërë si nënë e babë e motër e vëlla për mua. Këta libra ishin bota ime, mbushur me trishtim e gëzim, me dhimbje, vuajtje, lumturi, magji. Ata e kishin bërë jetën time më të lehtë. Këta libra kishin përgjigje – ose pyetje – për ekzistencën time; ishin mësuesit e mi. Alejandro Zambra më mësoi madhështinë e qetësisë dhe nevojës për t’u dëgjuar. Valeria Luiselli me “Fytyra në turmë” më kujtoi se në krijimtari nuk ka rregulla. Kisha edhe një libër të Jamie Mortara. U takuam në 2015-n në Minneapolis në një takim poetik. Pas atij takimi bleva librin “Një planet”, që më shkrehu në lot. Në moment kuptova se nuk mund t’i braktisja këta libra, që nuk mund t’i çoja në varrezë, që të harroheshin, të humbin… Ndaj bëra atë që bëj gjithmonë: mora një laps dhe nisa të shkruaja. Në pjesën e brendshme të kopertinës së atyre 10 librave shkrova mesazhe për 10 miq, duke u thënë se do të më mungonin dhe se këta libra ishin gjithçka për mua. U shpjegova se sa më kishin ndihmuar, që më kishin bërë personin që jam sot. Mbase kjo ishte mënyrë ime e lamtumirës, një lamtumirë mashtruese, por e vetmja që dija për tua kaluar këto histori njerëzve që i kam për zemër. Një ditë para se të nisesha, njëri prej miqve të mi më ndihmoi të mblidhja plaçkat dhe librat e mbetur i çuam në një bibliotekë. Bibliotekari, lexoi titujt, buzëqeshi dhe më tha: – Jam I sigurt se do t’u gjejmë strehë. Strehë, pikërisht kjo fjalë më preku: strehë. Në atë moment kuptova që po largohesha, por nëse do të ndihesha ndonjëherë i vetmuar, i humbur ose i trishtuar, në ndonjë nga këto vendet që dikur i quaja varrezë, do të gjeja patjetër një botë të gatshme për të më pritur – mua dhe këdo tjetër.
Njerëzit në përputhje me ligjet e natyrës, ndahen në përgjithësi në dy kategori: në të ulët (të zakonshëm), në lëndë që shërben për riprodhim të të tjerëve si ata vetë, dhe në njerëz me dhunti e talent, të zotë për të thënë fjalën e re në mjedisin ku jetojnë.
Nëndarjet janë të panumërta, veç shenjat dalluese të kategorive janë të theksuara.
Kategoria e parë janë njerëz me pikëpamje konservatore, të ngurta, këta rrojnë të nënshtruar dhe të bindur dhe u pëlqen të jenë të tillë, këtë destinacion kanë, asgjë poshtëruese në këtë mes nuk ka.
Kategoria e dytë e shkel ligjin, bënë shkatërrime apo ka prirje për të bërë, kjo varet nga rrethanat dhe zotësia e individit. Krimet e të tillëve kanë, sigurisht, karakter relativ; në të shumtën e herëve këta ngulmojnë përmes deklaratave gjithfarëshe në shkatërrimin e të tashmes në emër të më të mirës.
Dhe në qoftë se për hir të idesë këtij i duhet të ecë mbi kufomat e të tjerëve , në vetëdijen e tij, ky, për mendimin tim, mund t’ia lejojë vetes të çajë përpara qoftë edhe me gjakderdhje. Sigurisht, kjo varet nga lloji i idesë dhe përmasat e saj, kjo duhet të theksohet.
Në këtë kuptim kam shkruar për të drejtat e krimit. Sidoqoftë, asgjë shqetësuese këtu nuk ka: të zakonshmit kurrë nuk u’a njohin këtë të drejtë, i pushkatojnë, i varin, duke përmbushur kështu destinacionin e tyre konservator, ama brezat pasardhës i vënë të ekzekutuarit në piedestal dhe u përulen me nderim.
Kategoria e parë është zot i të sotmes, kategoria e dytë është zot i të ardhmes. Të parët ruajnë paqen dhe shumojnë njerëzimin, të dytët shtyjnë përpara botën, e përcjellin atë te qëllimi.
Si të parët, ashtu edhe të dytët kanë të drejtë të plotë për ekzistencë…
Nga Prof. Claudio Rocca, Drejtor i Akademisë së Arteve të Bukura Firences.
Ndër njoftimet që na vijnë nëpërmjet internetit në mënyrë automatike e që na bëjnë të shkëputemi për disa minuta nga puna, për të bredhur nëpër lajme të ndryshme, më erdhi edhe artikulli on-line i Stafano Giantinit i botuar në “Il Piccolo” e Triestes ku flitej për mbrojtje të Teatrit Kombëtar në Tiranë.
Lajmi më bëri kurioz, sepse pashë se njerëzit kishin
protestuar përpara Parlamentit kundër shembjes.
Nuk i di arsyet e këtij vullneti për të shembur, por shoh se
teatri i projektuar nga Giulo Bertè në 1938 është arkitekturë
racionaliste dhe ka motivet e veta për të ekzistuar, sikur jo për gjë tjetër,
për rëndësinë e tij historike. E kanë ruajtur edhe real-socialistët me
kulturë sovjetike që morën pushtetin pas Luftës së Dytë.
Në vitin 1947 njëra nga godinat e kompleksit është bërë
teatër kombëtar dhe ka arritur deri në ditët tona, megjithë akuzat për
rrezikshmërinë që paraqiska përdorimi i materialit parafabrikat që e quajnë
“populit”, material që, në periudhën e autarkisë, fashizmi e promovonte
nëpërmjet eksperimentesh të tilla, duke krijuar përzierje të çimentos me fibra
druri dhe alga.
Godina ka rezistuar pra dhe, ndonëse në kushte të këqija
mirëmbajtjeje, ka mbetur një arkitekturë që dëshmon një periudhë
historike, që, për më tepër, nuk ka lidhje as me pushtimin italian që ka
ndodhur në vitin 1939.
Por, përtej çdo leximi politik, këtu nuk bëhet fjalë për
çështje nostalgjikësh, aq më pak nga ana ime, por thjesht për mbrojtjen e një
koncepti të thjeshtë: shtresëzimi historik i arkitekturës.
Forca e historisë së Mesdheut qëndron, përveç të tjerash,
pikërisht tek ky shtresëzim historik. Është ky që i ka bërë të mëdha
arkitekturat që lidhin detin me tokat e kësaj zone.
Mjafton të udhëtosh sot në territoret e vendeve me
ekonomi në zhvillim për të konstatuar se çfarë turpi po ndodh nën një heshtje
absolute. Po shkatërrohen qytete të tëra duke u zëvendësuar me arkitektura
kontemporane, absolutisht anonime dhe pa asnjë karakter identitar.
Për të zëvendësuar Teatrin e Tiranës sot është propozuar një
teatër që mund të rrijë kudo, në Tiranë si në Pekin apo në ndonjë qytet
amerikan. E ka projektuar një grup danez Bjerke Ingels Group, “BIG” që vetëm
nga emri më bën të më përshkojnë dridhërimat që nga këmbët deri tek fijet e
flokëve.
Shumë mirë, projekti është i bukur, funksional dhe modern,
por përse duhet realizuar nëpërmjet këtij operacioni që duket se i sjell fitime
vetëm realizuesit (thuhet që do të ngrihen edhe tre deri në gjashtë kulla) dhe
duke shkatërruar Teatrin Kombëtar?
Është kjo që më shqetëson: aftësia për të shkatërruar, ky
mallkimizim i kujtesës historike që ka pushtuar vende të ndryshme të botës, në
garë se kush të bëjë gjëra më moderne, më inovative.
Mjafton të analizosh komplekset historike të Mesdheut tonë
për të kuptuar se si, në një harmoni dhe bukuri absolute, janë ndërtuar në
harkun e tre-katërqind vjetëve monumentet më madhështore, me ndërhyrjen e shumë
duarve, duke respektuar paraardhësit. Flet për të gjitha këto bazilika e Santa
Maria del Fiore (Duomo e Firences) ku janë bashkuar duart e Giottos, Arnoldo di
Cambios dhe Brunelleschit. Sikur vetëm njëri prej tyre t’i kishte lejuar vetes
të shkatërronte paraardhësin nuk do ta kishim atë mrekulli të arkitekturës që
sot e admirojnë të gjithë.
Ruajtja e kujtesës është edhe një çështje e leximit të
realitetit. Pikërisht për këtë, në nivel rikuperimi dhe restaurimi, është
fondamentale të mos bësh rikuperime me gjëra false, por të përcaktohet qartë në
projektin restaurues leximi korrekt i periudhave historike që pasojnë njëra
tjetrën. Kurse të propozosh shembje, veçanërisht me teknologjitë restauruese që
zotërojmë sot, është krejtësisht absurde.
Arkitektët le të gjejnë një vend më të mirë për të realizuar
“Fluturën” e tyre nëse kjo duhet ngritur medoemos në Tiranë, paçka se mendoj se
do të kishte qenë më e preferueshme të ishte hapur për këtë një konkurs i bukur
për të gjithë arkitektët evropianë. Por e dimë se sa i vështirë është pranimi i
konkurrencës së ndershme nga yjet e arkitekturës, veçanërisht për yjet që janë
arkitektë menaxherë të ndihmuar nga kushte speciale partneriteti.
*Claudio Rocca, është drejtor i “Accademia di Belle Arti” të
Firences; është laureuar për arkitekturë në Fakultetin e Arkitekturës në
Firence si dhe ka një laurë të dytë për disajn. Ka mëse njëzet vjet përvojë në
fushat akademike dhe është autor i 12 librave me studime në fushën e historisë
së arkitekturës, restaurimit, teknologjisë dhe disajnit.
Pasi ka mësuar për prishjen e Teatrit Kombëtar nga shtypi italian,
ka shprehur shqetësimin e tij në rrethe shqiptarësh që jetojnë në Itali dhe e
ka dashur të transmetojë për publikun shqiptar këtë opinion të tij, që ia ka
dhënë Panoramës.
Kantautori i njohur shqiptar Vlashent Sata, që vepron dhe jeton në Paris, ka sjellë për publikun mbarëshqiptar një këngë tejet të veçantë si për nga përmbajtja e tekstit, edhe për muzikën plot stil dhe zërin e tij karakteristik, shkruan KultPlus.
Kënga titullohet ‘Me jetu’ dhe është bërë me idenë e jetës së
tij personale dhe të shumë të rinjëve shqiptarë.
‘Unë kam qenë një nga ata të rinjtë shqiptarë që kanë ikur jashtë për studime, mëgjithëse kjo ka qenë gjysmë e justifikuar më tepër ka qenë ideja që në vendin tim nuk kisha ndonjë të ardhme me profesionin që kisha. Andaj kjo këngë tregon dhimbjen e prindërve tonë që janë shkëputur nga fëmijët e vet dhe sakrificen e tyre. Në anën tjetër ideja është që nëse s’të pelqen diçka me luftua dhe me e ndryshua. Është më tepër një këngë për me dhënë optimizëm dhe dritë, që shpresën e kultivon vet’, u shpreh për KultPlus vokalisti Vlashent Sata. / KultPlus.com
Zhdukje të pashpjegueshme, dorëshkrime të çuditshme, vdekje pa shkak të përcaktuar; këto janë disa nga misteret që kanë shoqëruar ndër shekuj narrativën letrare. Por vetë ato kanë prezantuar pika kyçe të jetës së disa prej autorëve, të mbledhura me mister të pashpjegueshëm dhe thjesht banal. Zakonisht, kur lexojmë një libër misterioz ose shikojnë një program të frikshëm mund të arrihet në një finale që shpesh i bashkon rastet, edhe pse shpesh rezultati nuk është i kënaqshëm. Por, në jetën reale, duhet të pranojmë se disa mistere mbeten përgjithnjë të tilla. “Bustle” listoi disa nga misteret letrare, që ende nuk janë zgjidhur.
Kush e vrau Edgar Allan Poe?
Autori ka shkruar shumë histori të tmerrshme gjatë jetës së tij, por ndoshta më shqetësuesja nga të gjitha është ajo e vdekjes së tij. Poe u largua nga Riçmond, Virxhinia, për në Filadelfia për të edituar një përmbledhje poezish. Një javë më pas u gjet në një rrugë në Baltimorë, në delir dhe me veshje të dikujt tjetër. Me sa duket nuk arriti kurrë në Filadelfia dhe askush nuk e di se ku e kaloi atë javë. U gjet nga një mjek, por ishte tepër vonë. Poe nuk u përmend plotësisht dhe ndërroi jetë katër ditë më vonë, ende në delir dhe i përhumbur në halucinacione, duke thërritur emrin Reynolds dhe ende nuk dihet përse.
Ku është komedia e munguar e Shekspirit?
Është një komedi e Shekspirit që mund të konsiderohet e humbur. Ndër vite ka pasur njerëz që kanë thënë se kanë gjetur tekstin e “Kardenio” të Uilliam Shekspirit, por asnjë nuk mund ta përkufizojë si autentike. Ajo që dihet është se një editor në vitin 1653 kishte të drejtat e “Historisë së Kardenios” të Mr. Fletcher & Shakespeare dhe se shoqëria e Shekspirit paguhej për të performuar në diçka që quhej “Kardena” ose “Kardeno”. Vepra ekzistonte dhe thuajse saktësisht ishte një përshtatje e “Don Kishotit” të Cervantes. Për tekstin e vërtetë thuhet se ka humbur me kohën.
Përse Agatha Christie u zhduk për 11 ditë?
Një herë, Agatha Christie u zhduk për 11 ditë. Nuk ka ndonjë gjë për t’u habitur nëse këta shkrimtarë të veçantë janë kaq të zotë të jenë misteriozë. Më 3 dhjetor 1926, Agatha Christie hipi në një makinë dhe u nis natën. Zhdukja e saj shkaktoi shqetësim dhe nisën ta kërkonin forcat e rendit dhe kolegët e saj, mes të cilëve sir Arthur Conan Doyle dhe Dorothy L. Sayers. Makina e saj u gjet e braktisur, por nuk kishte asnjë gjurmë të Christie dhe as të ndonjë përplasjeje. Por, pas 11 ditësh, u shfaq sërish në hotelin luksoz në Harrogate, duke thënë se nuk mbante mend asgjë nga zhdukja e saj. Me sa duket ishte regjistruar në hotel me emrin Theresa Neele, që ishte e dashura e bashkëshortit të saj. Christie iu rikthye jetës normale, pa u kujtuar për ato 11 ditë, ose të paktën nuk i përmendi më.
Çfarë është shkruar në dorëshkrimin Voynich?
Ky libër është në qarkullim që prej fillimit të shekullit XV dhe ende nuk dihet se çfarë thuhet në të dhe as në çfarë gjuhe është shkruar. Ëilfrid Voynich e mori librin në vitin 1912 dhe që atëherë është studiuar nga kriptografë. Shkrimi fillon nga e majta në të djathtë dhe libri është plot me ilustrime bimësh, femrash, kështjellash, dragonjsh, por alfabeti i përdorur është tërësisht i panjohur. Disa kanë hedhur teori se libri përmban sekrete mbi mjekësinë dhe shkencën bazuar te bimët, i shkruar në kod për të evituar akuzat për shtrigëri. Teori të tjera flasin për magji të alienëve, për udhëtime në kohë dhe ndoshta mund mos të dihet kurrë e vërteta.
Kush e ka shkruar “Beowulf”?
Një ndër poemat epike më të famshme në historinë e letërsisë u shkrua nga… një anonim. Askush nuk e di se kush e ka shkruar “Beowulf”. Ishte një autor? Ishin disa? Ishte një tentativë për të rishkruar historinë anglosaksone duke shtuar monstra dhe një ngjarje komplet të trilluar? Ka mundësi që çdokush që e ka shkruar i është bazuar traditës së folur, si dhe ka mundësi që çdokush që e ka shkuar po mblidhte mite antike pagane, duke i dhënë një konotacion fetar. Dorëshkrimi më antik ekzistues daton rreth 1 mijë vjet më parë, kështu që ndoshta nuk do të mësohet kurrë se kush është autori misterioz.
Vera më në fund erdhi dhe bashkë me të edhe plazhi. Me siguri shumë nga ju sot i drejtohen bregdetit për të përballuar temperaturat e larta. Verë do të thotë çlodhje, muzikë, udhëtim dhe shoqëri e një ose më shumë librave. Kafe e ftohtë, limonada apo kokteje, ditë të gjata në plazh ose pishina… pushimet janë perfekte për t’u zhytur në histori.
Disa shkrimtarë e kritikë letrarë janë kundër termit “lexim veror”, duke mos e pranuar tendencën për të lexuar në bazë të ndarjes stinore. Por lidhja e verës me letërsinë nuk është edhe aq rastësore. Asgjë nuk e plotëson stinën e verës sesa një libër i mirë. Për të gjetur librin që i përshtatet shijeve të tua, fillimisht përcakto një zhanër: nga misteri te romanca, nga biografitë te guidat e udhëtimit. Ne po ju ndihmojmë me disa tituj që mund t’i merrni me vete.
Hakmarrja – Jo Nesbo
Për të gjithë të pasionuarit e zhanrit triller, Nesbo është autori perfekt. “Hakmarrja” është një libër kompleks psikologjiqë bashkon skajet e dy hetimeve të ndryshme – grabitjen në bankën e Oslos dhe vrasjen e një gruaje.
Kërkesë për miqësi nga Maria Ueston
I konsideruar nga shumë si trilleri më i mirë i vitit, libri “Kërkesë për miqësi” i Laura Marshall do t’ju lërë pa frymë deri në faqen e fundit.
Kam shumë për të thënë – Christophe Van Gerrewey
Monologu i dëshpëruar i një burri që ka humbur dashurinë, por kërkon ende të flasë me ish-të dashurën, ndaj zgjedh t’i shkruajë një letër, që e di qysh në fillim se do të përfundojë në një roman për ta lexuar të gjithë,.
Pesha e dashurisë – Sara Stridsberg
Me delikatesë të jashtëzakonshme, në këtë libër shkrimtarja Sara Stridsberg i jep jetë dimensionit mitik dhe të tmerrshëm njëkohësisht të spitalit psikiatrik, ku fiksimi për lirinë dhe ai për vdekjen përplasen në mënyrë të rrezikshme.
Të bëhesh – Michelle Obama
Libri më i shitur i muajve të fundit të Shtetet e Bashkuara të Amerikës, biografia e ish- zonjës së parë të vendit po thyen çdo rekord.
Brigje të pikëlluara – Ryan Gingeras
Historia e panjohur e shqiptarëve në Turqi në nga fundi i perandorisë Osmane 1912 – 1923.
Rajneesh, i njohur edhe si Osho, ishte një mësues shpirtëror indian, i konsideruar si një Perëndi dhe udhëheqës i lëvizjes” Rajneesh”.
Gjatë jetës së tij, ai ka shkruajtur shumë libra, të cilët
kanë qenë thelbësor për jetën e njerëzve.
Më poshtë kemi një fragment të shkëputur…
“Kur njerëzit e papjekur bien në dashuri, ata e shkatërrojnë
lirinë e njëri – tjetrit, krijojnë varësi, krijojnë burg.
Të pjekurit e dashuruar e ndihmojnë njëri – tjetrin të jenë të lirë; ata e ndihmojnë njëri – tjetrin për t’i shkatërruar të gjitha llojet e varësisë.
Dhe atëherë kur dashuria rrjedh e lirë, atëherë ajo është e bukur. Kur dashuria rrjedh e varur, ajo është e shëmtuar.”
Një person i pjekur nuk bie në dashuri; ai ose ajo ngrihen
në dashuri. Vetëm të papjekurit bien; ata pengohen dhe bien poshtë.
Ata kanë qenë duke e menaxhuar disi këtë edhe duke qëndruar
aty. Tani më nuk mund ta menaxhojnë dhe nuk mund të qëndrojnë. Ata ishin
gjithmonë gati për të rënë në tokë dhe për tu zvarritur. Ata nuk kanë shtylla,
nuk kanë kurriz; ata nuk e kanë integritetin për të qëndruar vetëm.
Njeriu i pjekur e ka integritetin për të qëndruar i vetëm.
Dhe kur njeriu i pjekur jep dashuri, ai ose ajo dashurinë e jep pa ndonjë fije
të kapur për të.
Kur dy persona të pjekur janë të dashuruar, ndodh njëri ndër
paradokset më të mëdha të jetës, njëri ndër fenomenet më të bukura: ata janë
bashkë por prap janë jashtëzakonisht vetëm. Ata janë aq të bashkuar, sa që
bëhen pothuajse një. Dy persona të pjekur kur dashurohen, ata e ndihmojnë njëri
– tjetrin të bëhen edhe më të lirë. Aty s’ka politikë, s’ka diplomaci, s’ka
përpjekje për dominim. Aty ka vetëm liri dhe dashuri”.
Pas festivalit të filmit në Kanë, Kuentin Tarantino dhe kasti i tij i mbushur me super yje, prezantuan “Once Upon a Time in Hollywood” në Los Angeles, qytetin ku regjisori i famshëm është rritur, ç’ka edhe e bën veprën më të fundit të tij, më personalen dhe më prekësen e filmografisë së tij.
“Ky film është një kthim në një erë kinematografie që ne nuk do ta shohim më. Në një farë mënyrë, është një dinozaur i madh. Do të shohim një copë arti të madh, të gjithë bashkë, dhe do ta shijojmë atë”, është shprehur aktori Leonardo DicCaprio.
“Once Upon a Time in Hollywood” është filmi më personal i Tarantinos për faktin se ai është rritur atje. Por ai është sipas kritikëve edhe filmi më emocional, më prekës, dhe më i ndjerë i tij.
Filmi të çon në Hollivudin e viteve 60-70, kur gjithçka po ndryshonte. Personazhet kryesore janë një yll televiziv Rik Dalton, që luhet nga Leonardo DiCaprio dhe dublanti i tij i hershëm, Klif Booth, që luhet nga Bred Pitt, ndërsa çajnë në një industri që nuk arrijnë ta njohin më.
Ky është filmi i nëntë i Tarantinos që nderon momentet e fundit të erës së artë të Hollivudit. Pavarësisht se ishte vlerësuar shumë, nga festivali i Kanës, filmi doli me duart bosh, pa mundur të rrëmbejë asnjë çmim.
