Kosovo Jewish Organization bën thirrje për të gjithë qytetarët e Kosovës, të cilët kanë materiale, informata apo dëshmi tjera të familjeve hebreje të cilat i kanë strehuar gjatë luftës së dytë botërore të lajmërohen në organizatë, shkruan KultPlus.
Thirrjen e kanë bërë të ditur përmes një postimi në llogarinë e tyre personale.
”Thirrje Të nderuar qytetarë të Repubikës së Kosovës, dihet që gjatë Luftës së Dytë Botërore, shumë hebrenjë të përndjekur nga nazistët kanë gjetur strehim dhe shpëtim në tokat dhe shtëpitë tona(të të parëve tanë).
Ne si organizatë ju bëjmë thirrje të gjithë qytetarëve te Repubilkës së Kosovës pa dallim feje apo etnie të cilët kanë informata, materiale apo dëshmi tjera që familjet e tyre kanë strehuar – shpëtuar hebrenjë gjatë Luftës së Dytë Botërore, të na lajmërohen në inbox, ose në email: [email protected]
Historitë e treguara do të inqizohen, botohen dhe do të arhivohen. Në këtë mënyrë ne nuk do ta lëm të harrohet një e kaluar e ndritur e popullit tonë gjithashtu do ta theksojmë edhe më tepër lidhjen mes popullit hebrej dhe popullit të Kosovës’‘, thuhet në njoftimin. / KultPlus.com
Kosovare Asllani është padyshim një histori suksesi, nga ato që bëjnë çdo shqiptar të ndihet krenar.
Asllani ka lindur në Krisianstad në Suedi dhe i gjithë rrugëtimi i saj i suksesit në futboll është pasqyruar në një dokumentar.
Para pak ditësh vetë Asllani me një status në rrjetin social Twitter njoftoi njdekësit e saj për dokumentarin.
“Ju mund ta ndiqni rrugëtimin tim nga fëmijëria deri këtu ku jam sot në dokumentarin Dplay që do të transmetohet në Suedi më 10/7. Një hap tjetër për t’i inspiruar gjeneratat e ardhshme, rruga drejt qëllimit dhe ëndrrave do të jetë e gjatë, por gjithmonë do t’ia vlejë”, shkroi ajo në Twitter.
Kosovare Asllani është shqiptare nga Kosova, e lindur në Krisianstad në Suedi. Ajo u rrit duke luajtur futboll dhe hokej, por ajo zgjodhi që ta fokusojë karrierën në futboll. Në moshën 15 vjeçare, ajo filloi karrierën e saj në Vimmerby IF. Gjatë kohës kur ishte pjesë e Vimmerby IF, ajo shënoi 49 gola në 48 ndeshje. Në vitin 2007, ajo shkoi që të luaj për Linköping FC. Më 4 dhjetor 2009, skuadra amerikane Chigago Red Stars konfirmoi se kishte nënshkruar me Kosovaren nga skuadra suedeze Linköpink FC. Asllani ka luajtur vetëm një sezon në këtë skuadër. Pas sezonit, Asllani kthehet në Linköping FC.
Në dhjetor 2011, Asllani shkon në vendlindjen e saj Krisianstad për të luajtur për Kristianstad DFF. Pasi kontrata e saj përfundon, Asllani shkon për në Paris për të nënshkruar një kontratë dy vjeçare në skuadrën PSG Feminines.
Pas katër vitesh në Francë, në vitin 2016 ajo nënshkruan me me Manchester City-n në Angli dhe qëndron aty një vit.
Në 2017 rikthehet sërish në Suedi me Linköping për të kaluar më pas në 2019 tek Taco në Spanjë.
Duke filluar nga ky sezon Taco është shkrirë me Real Madrid dhe tashmë ajo do të jetë pjesë e ‘galaktikëve’, madje është cilësuar blerja e parë ‘big’e klubit.
Sa i përket karrierës kombëtare ajo aktivizohet me Suedinë që prej viti 2008 dhe ka luajtur më shumë se 90 ndeshje. / KultPlus.com
Nëna ime qeshte rrallë, shumë rrallë E kur qeshte, shtëpia jonë mbushej dritë ! Dhe lulet e thara nga dimri, frymonin gjallë… Me zërin e saj shpërndante gjithë mirësitë.
Nëna ime qeshte rrallë, shumë rrallë… Sa më merrte malli ta shihja duke qeshur, Nëna ime pallto arnuar, me një të hollë shall… Dukej sikur pranverën në trup kishte veshur !
Nëna ime qeshte rrallë, shumë rrallë… Buzëqeshja e saj kumbon shtëpisë së vjetër ! Nëna ime, mbante halle mbi shpinë, sa një mal ! Sa nuk mjaftojnë vitet, t’i hedh unë në një letër
Këto gjethe, që dritares po bien një nga një, Ajo shtëpi e vogël, në kujtimet e mia mbetur, Më sjellë , duke më përkdhelur flokëve…atë Shpirtit si magji më vjen ajo e rrallë, e qeshur..! / KultPlus.com
Një pikturë nudo nga artisti ‘Sanyu’ u shit për 258 milionë dollarë në një ankand këtë javë, duke konfirmuar statusin e tij si një nga emrat më të kërkuar në tregun e artit.
E pikturuar në 1950, vepra ‘Quatre Nus’ shfaq katër femra nudo. Ajo ishte shitja e parë e madhe për shtëpinë e ankandeve Sotheby që nga karantina, transmeton KultPlus.
Ajo u bë vepra më e shtrenjtë e mbrëmjes, pas një lufte prej 10 minutash midis koleksionistëve.
Sanyu ishte i panjohur gjatë gjithë jetës së tij deri në vdekjen në Paris në 1966.
Tashmë pikturat e tij vlejnë miliona dollarë dhe emri i tij është ndër më të njohurit në botën e artit. / KultPlus.com
Festa e Bjeshkëve në Kukës mblodhi gjithë banorët e zonës së bashku dhe me ministrin e Turizmit Blendi Klosi.
Ky i fundit tha tha se Rruga e Kombit për turizmin bregdetar dhe Rruga e Arbërit për atë malor do të bëjnë të mundur që turistët e shumtë që vizitojnë Shqipërinë, të kenë mundësinë e një oferte të vërtetë turistike 12 mujore.
Ka një festë që i bashkon të gjithë banorët e Kukësit. “Festa e Bjeshkëve” mblodhi jo vetëm banorët e Bushtricës së Kukësit por edhe zonave përreth me shpresën se do të kenë një turizëm malor më të zhvilluar përmes burimeve dhe bukurive natyrore të zonës së tyre.
“Unë do të doja që ky të mos ishte një turizëm malli por të kthehej në turizëm të mirë të mirëfilltë. Njerëzit t’i shfrytëzojnë bjeshkët e të kthehet në burim ekonomik për banorët e zonës”, tha një banor.
“Një meritë e madhe për arsye se këtu mund të dalë ndonjë firmë e mund të bëhet turizëm malor, është vend shumë i bukur”, tha një banor tjetër.
Këtij organizimi nuk i mungoi as Ministri i Turizmit dhe Mjedisit Blendi Klosi, i cili ftoi të gjithë shqiptarët dhe turistët e huaj që të vizitojnë jo vetëm bjeshkët e Bushtricës por edhe Zonën e Dibrës.
Ministri Klosi tha se Rruga e Kombit për turizmin bregdetar dhe Rruga e Arbrit për atë malor do të bëjnë të mundur që turistët e shumtë që vizitojnë Shqipërinë, të kenë mundësinë e një oferte të vërtetë turistike 12 mujore.
“Lidhja me rrugën e kombit e më pas me rrugën e Arbrit do të bëjë të mundur që turistët e shumtë që vizitojnë Shqipërinë të kenë mundësinë e një ofertë të mirë turistike në gjithë zonën dhe qarkun e Kukësit, ku jo vetëm Valbona është një mrekullie natyrës, por edhe këtu ku jemi e gjithë zona”, tha Klosi.
Ndërsa kryetari i Bashkisë Kukës Safet Gjici tha se Bashkia Kukës, ka një projekt që i gjithë vargmali Korab-Koretnik të lidhet me Bjeshkët e Kukësit dhe Dragashit në Prizren.
“Është një investim që jo vetëm që akseson bjeshkët e Kolecianit por shërben për të gjithë 20 mijë banorë që dalin dhe është një arterie shumë e rëndësishme turistike”, tha Safet Gjici, kryetari i Bashkisë Kukës.
Banorët dhe të ftuarit nga Kosova dhe e zona të tjera të vëndit që u përfshinë në festime iu bë e mundur udhëtimi me makinë përmes rrugës së përmirësuar nga Bashkia Kukës.
Në këtë event u hap panairi i prodhimeve blegtorale, gatimet tradicionale të zonës, bimëve medicinale dhe veshjeve popullore të zonës. Me këtë rast u zhvilluan aktivitete sportive dhe artistike. Ndërsa një grup motoçiklistësh të ardhur nga Suhareka, vazhduan udhëtimin për pushtimin e malit të Korabit. /shqiptarja/ KultPlus.com
Stan Dragoti artisti i njohur me origjinë shqiptare, dy vjet më parë u shua në moshën 86 vjeçare në Los Angelos – Kalifornia.
Stan Dragotit, njihet nga shqiptarët si shqiptari që “shembi” muret e Hollivudit, ose njeriu që bëri rizgjimin e ëndrrave Njujorkeze me fillimin e famshëm “I love New York”. Ai thuhet se ka lindur më 4 tetor 1932 në New York City.
Prejardhja e tij është shqiptare. Vjen nga një familje Tepelenase, që kanë emigruar shumë herët në ShBA. Babai i tij Asllan nga fshati me peisazh tërheqës, Dragot (mbiemrin e të cilit mban edhe artisti) i Tepelenës dhe nëna e tij Bahrie nga qyteti i lashtë Tepelenë. Hapat e para të këtij gjeniu filluan që në fëmini.
Në moshë të vogël ishte tepër kureshtar dhe i interesuar t’a shpenzonte kohën përballë programeve televizive. Cdo film që shikonte ishte i apasionuar ta komentonte me motrat dhe prinderit. Që në moshën 7-vjec filloi të vizatonte, imagjinonte dhe shumë skicime të moshës. Sipas Wikipedia, thuhet se këto ishin dhe zanafillat të cilat e çuan ëndrën e tij realitet. Mbaroi njekohësisht kolegjin në “Cooper Union” New York dhe shkollën e arteve vizuale. Ai bashkëpunon akoma që prej vitit 1968 me kolegun e tij Charli Moss.
Stani bëri ëmer që në hapat e para kur filloi drejtor i një filmi ,që pati sukses të pabesueshëm. Disa nga shitjet i kalonin shifrën 200 milion dollar të çdo prodhimi të kompanis së tij. Njëkohësishtë filloi të realizonte reklama për gjigandet e industrisë së linjave ajerore dhe atyre së prodhimit të makinave. Njeri inteligjent dhe krijues duke i vënë në shërbim të kohës. U bë tepër i njohur dhe i kërkuar për vetë kohën. Mos vallë koha e kishte kujdesur për momentin e duhur që të bënte rizgjimin e ëndrrave Njujorkeze.
Eshtë e paharueshme për ata që kanë jetuar vitet 1970 kur i kujton filmin simbol – filmin që ka “pushtuar” rreklamat dhe vitrinat shumë ngjyrshe të metropolit gjigand të botës Nju Jork për pjesën e filmit “I love New York”. Një zemër “flakë e kuqe me dy gërma të mëdha NY” çka lexohet në shqip e dua me gjithë zemër Nju Jorkun. Megjithese kanë kaluar kaq vite kjo rreklan është si me thënë hymni i njujorkezve “I love New York”. Gjatë takimeve të shumta me ish Kryeministrin shqiptar, Sali Berisha, ne jeten active ai ka qenë jo vetëm duke diskutuar per kinematografin, por edhe per lançimi i Shqipërisë në Hollivud, lançimi i turizmit shqiptar nëpër botë dhe pse jo të publicizohet edhe toleranca fetare, që sipas artistit është mjaft e rëndësishme.
Regjisor i njohur me origjinë shqiptare, veçanërisht për filmat “Love at First Bite” (Dashuri me kafshimin e parë, 1979), një komedi e zezë mbi temën e Drakulës dhe “The Man With One Red Shoe” (Burri me një këpucë të kuqe, 1985), një komedi romantike me Tom Hanks dhe James Belushi, i kishte shprehur idenë kryeministrit shqiptar për realizmin e tre projekteve kinematografike të rëndësishme. Nga burime pranë ish Kryeministrisë, gjate udheheqjes se Berishes, mësohet se Dragoti ka pasur një projekt në bashkëpunim me producentë të tjerë amerikanë, realizmin e tre filmave për Shqipërinë.
Te cilat artisti ia kishte prezantuar ne ate kohe ish kryeministrit tre projekte filmike për t’i çuar në Hollivud, që ishin sipas lajmeve te atehershme njëri për historinë e Skënderbeut, një tjetër projekt filmik për ndihmën që shqiptarët u kanë dhënë hebrenjve dhe një tjetër në bashkëpunim me Peter Lucas, për Luftën e Dytë Botërore” / KultPlus.com
Një filtër ajri që është i aftë të “vrasë në moment” koronavirusin është dizenjuar nga një grup shkencëtarësh nga Universiteti i Hjustonit në SHBA, transmeton KultPlus.
Studimi, i publikuar në revistën “Materials Today Physics”, thotë se filtri arrin të eliminojë 99,8% të patogjenit që shkakton Covid-19.
Kërkuesit shkencorë amerikanë mendojnë se koronavirusi nuk mund të mbijetojë në temperatura mbi 70 gradë dhe për këtë arsye e kanë prodhuar filtrin duke e nxehur në 200 gradë Celcius, çka e bën të pamundur për koronavirusin që të kalojë përmes tij.
Në kushte normale, virusi mund të qëndrojë në ajër për 3 orë dhe prandaj ky filtër është i dobishëm për aeroportet, avionët, zyrat dhe shkollat. / KultPlus.com
Atje sipër, në një pllajë, ishin të shpërndarë tridhjet apo dyzet mullij me erë. Sapo i vuri re, Don Kishoti u kthye nga shërbëtori i tij dhe i tha: – Fati po na ndihmon që të kryejmë punët tona më mirë se çdo ta dëshironim, sepse, ja miku im Sanço Pança, ku po na shfaqen përpara nja tridhjet apo pak më shumë gjigantë të shpërmasuar, me të cilët do të ndeshemi në një luftë të vërtetë, për t’i shërbyer perëndisë, duke shfarosur nga faqja e tokës këtë farë të keqe.
– Ç’gjigantë, mor zotëri? – pyet Sanço. – Ata që shihen atje, larg, me gjymtyrë mjaft të gjata – e sqaron i zoti. – Mor zotëri, ato që duken atje larg, nuk janë gjigantë, por mullij ere dhe ato që duken si duar, janë në fakt, krahët që duke u rrotulluar nga era, vënë në lëvizje gurët e mullirit. – Siç po duket – përgjigjet Don Kishoti – ti nuk je shumë i dhënë pas aventurës: ata janë gjigantë, dhe nëse ti ke frikë mund dhe të tërhiqesh mënjanë e të fshihesh, ndërkohë që unë do të përfshihem në një betejë të furishme dhe të pabarabartë me ta. Dhe, sapo tha këto fjalë, ai goditi me mamuze kalin e tij, Rosinantin, pa dëgjuar fare thirrjet e dëshpëruara të shërbëtorit të tij, Sanços, që përsëriste pa pushim se ato gjëra që ai po sulmonte, pa më të voglin dyshim ishin thjesht mullij me erë dhe jo gjigantë. Por ai ishte aq i thithur nga ideja se ata ishin gjigantë, saqë jo vetëm nuk dëgjonte më thirrjet e Sanços, por as nuk e pastroi më shikimin dhe kur ishte fare pranë tyre, por përkundrazi po ulëriste: – Mos ja mbathni o frikacakë, o krijesa të poshtra, sepse ai që po ju sulmon është thjesht një kalorës i vetmuar.
Në këtë kohë filloi të fryjë pak erë dhe krahët e mëdhenj të mullijve filluan të rrotulloheshin ngadalë. Duke parë një gjë të tillë Don Kishoti thirri: – Ju mund të lëvizni edhe më shumë krahë se ai gjiganti njëqindkrahësh (Briarée), por ju do të paguani për këtë. Dhe duke thënë këto fjalë, e gjithë qenia e tij u pushtua nga kujtimi për damën e tij, Dulqinën, me dëshirën-kërkesë për t’i qenë pranë si shpëtimtare ndaj këtij rreziku të madh. Dhe, duke u mbuluar me mburojë dhe me ushtën gati për luftim, ai u turr përpara me një galop të Rosinantit, për të arritur tek mulliri i parë, në njërin krah të të cilit nguli shtizën e tij. Por në këtë kohë era filloi të fryjë me aq forcë, sa që e bëri ushtën copë-copë, duke përplasur përtokë dhe kalorësin e kalin e tij. Sanço Pança, i shushatur mbi gomar, shpejtoi për të ndihmuar të zotin dhe kur ishte pranë tij, konstatoi se goditja kishte qenë aq e fortë sa zotëria akoma nuk po arrinte të lëvizte.
– Më ndihmoftë perëndia – tha Sanço – a nuk ju thashë që të kishit mendjen në atë që po bënit, sepse që ata nuk ishin veçse mullij me erë, asnjeri nuk mund ta mohojë, me përjashtim të atij që në kokë i fryn erë tjetër. – Hesht, miku im Sanço – u përgjigj Don Kishoti – objektet e luftës janë shpesh sende në një shndërrim të vazhdueshëm. Prandaj, unë mendoj, madje kjo është vetë e vërteta, që ai dijetari Freston, që më vodhi kabinetin dhe librat e mi, i transformoi ato gjigantë në mullij, për të më hequr nga dora lavdinë, pas një fitoreje të sigurtë. E tillë është dhe armiqësia e tij e madhe ndaj meje. Por, në fund të fundit, këto marifete të ndyra nuk mund të triumfojnë kundër mirësisë së shpatës sime. – Perëndia bëftë për ne sa mundet – u përgjigj Sanço Pança dhe e ndihmoi atë t’i hypte Rosinantit që ishte dhe ai i përplasur përdhe… /KultPlus.com
Ishte viti 1938. Ky vit shënonte 30-vjetorin e veprimtarisë si Ordinar Universiteti të Profesor Ernest Koliqit. Me këtë rast u botua edhe kjo foto në të përkohëshmen, “Përpjekja Shqiptare” që, sipas revistës “Shëjzat”, (10-12, 1969) përgjithmonë kujton takimin e katër poetëve, më të njohur të Shqipërisë të asaj kohe, dy breza letrarësh – dy nga jugu e dy nga veriu – At Gjergj Fishta, Asdreni, Lasgush Poradeci dhe Ernest Koliqi.
Ata kishin udhëtuar në Shkodër, të ftuar nga Ernest Koliqi me rastin e kujtimit të 30-vjetorit të tij si Ordinar Universiteti. Në revistën Shëjzat shënohet se me atë rast, poetët u pritën nga banorët e Shkodrës me, “shfaqje të nxheta simpatije e admirimi”, për ta dhe thuhet se para një numri jashtzakonisht të madh qytetarësh, të mbledhur në Sallën e Kinema Rozafat, Poeti Kombëtar At Gjergj Fishta u dha “mirëseardhjen dy poetëve toskë me nji fjalim të shkëlqyeshëm si Ai e kishte zanatë”.
Në revistën “Shëjzat” shënohet, shkurtimisht, në kujtim të kësaj fotografie, se asaj radhe Asdreni e Poradeci qëndruan në Shkodër për pesë ditë, kur edhe u muar kjo fotografi e ku paraqiten të bashkuar katër poetët më të njohur shqiptarë të asaj kohe, e të cilët njiheshin gjtihashtu si, “përfaqsuesit ma të cilësuem të Parnazit shqiptar”.
Ashtu siç shënohet edhe në fotografi, ajo është së pari botuar në të përkohëshmen e dalluar të asaj periudhe të historisë së Shqipërisë, “Përpjekja Shqiptare”, e që drejtohej nga “shkrimtari shumë me vlerë dhe nji njeri i pajisun me kulturë të gjanë historike e sociologjike, Branko Merzhani”, theksohet në shënimin e revistës “Shëjzat” të Ernest Koliqit.
Është kjo një fotografi historike që tregon përfaqësinë intelektuale më të denjë të Kombit shqiptar, por nepërmjet tyre tregon edhe unitetin kombëtar në fushën e gjuhës e të letërsisë, të politikës dhe të diplomacisë shqiptare të asaj kohe. Këta të katër përfaqsues unik të kombit shqiptar me të cilët do krenohej çdo popull i qytetëruar – Lasgush Poradeci, Ernest Koliqi, At Gjergj Fishta dhe Asdreni — shpesh janë cilësuar edhe si, “katër gur themelet e binasë sonë kombëtare, qytetnuese, letrare, politike dhe diplomatike.”
Vet Lasgush Poradeci në një analizë rreth jetës dhe veprës së At Gjergj Fishtës, e ka quajtur Poetin e Madh si “Shkëmb i Tokës dhe Shkëmb i Shpirtit Shqiptar”. Në një shkrim botuar tre muaj pasi kishte ndërruar jetë Gjergj Fishta, në Mars të vitit 1941, Lasgush Poradeci vlerëson lartë veprën dhe figurën e At Gjergj Fishtës. Ja një fragment të shkurtër nga vlerësimi i Poradecit, ndaj punës fetare dhe atdhetare të Fishtës:
“Gjithë vepra poetike dhe shoqërore e At Gjergj Fishtës u pat zhvilluar rreth postulatit fetar dhe kombëtar. Me të vërtetë, ku ka ide dhe ndjenjë më të madhe, më të denjëshme për t’a derdhur dhe kënduar në art, sesa ideja e Zotit, ideja e Atdheut! Këto thema Fishta i përlavduroj si artist dhe si njeri dyke realizuar të dy atributet e përjetëshme, luftonjësinë dhe mendonjësinë të besimit fetar ku ish kushtuar, të cilin ay e rrethonte përhera me fytyrën mistikërisht të adhuruar të Atdheut.
Thua se gjithë vepra e tij, në krye të së cilës dhe veçanërisht për sa po mirremi ne këtu përmi çdo tjetër konsiderim Lahuta është konceptuar dhe trajtuar nga një frymëzim i realitetit të prerë shqiptar. Shkëmb i tokës dhe shkëmb i shpirtit shqiptar – ky është si të thesha monopolariteti gjenetik i artit të Fishtës, kështu do t’i thesha me dy krahasime paralele gjithë poezisë që na ka falur ky vigan i kombit: në të cilën duket sikur këndon ose lufton vëndi dhe jo fjala, dhe e cila duket sikur është mbërthyer ose shpërthyer prej tokës dhe jo prej fjalës.
Tashi jemi në Qëndrën e artit të tij. Një fjalë, një shprehje, na tërheqin përnjëheresh vërrejtjen t’onë. Sepse ajo fjalë s’ është fjalë po element, ajo shprehje s’ është shprehje po prapë element, element i pandarë dhe integrant i naturës që është Dhënësja e madhe e përjetëshme e frymëzimit të tij. Natura i jep Fishtës copa nga gjiri i saj, jo ekspresione. Dhe kur themi naturë duhet të kuptojmë gjithnjë Shqipërinë, ky është urdhëri i çasit dhe i ditës dhe i kohës dhe i jetës së At Gjergj Fishtës që domethënë jeta e Shqipërisë, e Atdheut të shkëmbshëm dhe të shtërgatshëm të burrave të dheut. Prej asaj shtërgate dhe mi ata shkëmbenj dhe përmi krye të kësij burrave këputen dhe përplasen shkrepjet e elementeve, të ndrydhura me vështirësi ndër prangat e gjuhës së hekurt, në lëndën e stilit fizik të Fishtës:
Fishta e ka veshur lirizmën e tij të vërtetë si tërë kryeveprën epike në një stil thelbësisht origjinal të shkulur për rrënje nga trupi dhe nga truri i racës, dyke fituar me këtë atavizmë artistike gjithë të drejtat e përjetësisë ndaj Kombit — anasjelltas dyke i dhënë Kombit privilegjin e mburrjes dhe të mbështetjes së kurdoherëshme mi Këngëtorin e math të fateve të tija. Sikundër e pat lënë shprehursisht për trashëgim me verbin solemn të gojës së vet përmes shokut të pandarë At Pal Dodajt dy ditë përpara vdekjes, të Premten më 27 Dhjetor 1940, ora 3.30′ pas mesdite, në Spitalin e Shtetit në Shkodër: trashëgim i shqiptuar për kuptim të math në gjuhën paralajmëronjëse dhe të djegur për Atdhe të Dantes: fundi i fundit, edhè Kombi ka të drejta mbi mua”, ka shkruar Poradeci për jetën dhe veprën e mikut të tij At Gjergj Fishtës.
Me këtë citim të Poradecit të amanetit të fundit të mikut të tij të shtrenjtë — dy të mëdhejve të Kombit — na lë të kuptohet se Fishta ishte i vetdijshëm për kontributin ndaj Atdheut dhe si i tillë mendonte se me të drejtë edhe Atdheu, anasjelltas, në fund të jetës së tij kishte të drejta mbi të, pasi me lapidarian që kishte lënë pas, ai tani i përkiste mbarë Kombit. Fati i keq e tragjik i At Gjergj Fishtës nën regjimin komunist të Enver Hoxhës dihet mirë, aq sa që as varri nuk i dihet dhe eshtrat ia kanë tretur, i cilësuar si “armik i popullit”, “tradhëtar” dhe “kolaboracionist”.
Po sot, pothuaj 30-vjet post-komunizëm në Shqipëri dhe në trojet shqiptare, cili është kujtimi dhe trajtimi i këtyre katër të mëdhëjve të Kombit, përfshirë mikun e ngushtë Lagush Poradecit, At Gjergj Fishtën, që në një libër dhuruar Poetit të madh kishte e cilësuar atë si, “Njeriun e Zotit meditans dhe militans, burrin shqiptar përfaqësonjës më të madhit epik të shekullit”.
Në këtë 80-vjetor, e botojmë këtë fotografi jo vetëm në shenjë kujtimi e falënderimi për punën e këtyre katër të mëdhejve të Kombit, por edhe si shpërblim fisnikërie ndaj këtyre dhe veprës së tyre të madhe ndaj Kombit dhe për trashëgiminë lënë pas, të shembullit të tyre të bashkpunimit vëllazëror për të mirën e Atdheut të përbashkët, dashurisë e miqësisë me njëri tjetrin, si shqiptarë të vërtetë — mbrojtës të mëdhej të Shqipërisë dhe të drejtave të shqiptarëve në trojet e veta shekullore. I kujtojmë edhe si përfaqsues të përjetëshëm të “fshehtësisë e forcës dhe të fuqisë së racës shqiptare, atavizma dhe dinamizma e gjakut shqiptar”, siç është shprehur, ndër të tjera, Lasgush Poradeci për At Gjergj Fishtën. /KultPlus.com
Elina Duni është një nga zërat më unik që ka i gjithë spektri artistik shqiptar, me të cilin po i mban gjallë këngët e vjetra qytetare, shkruan KultPlus.
“Bukuroshja lales”, është vetëm njëra nga këngët që ka kënduar Duni me interpretimet tashmë të njohura të saj.
Intepretimet skenike të Elia Dunit janë krejtësisht të thjeshta, por një thjeshtësi artistike në të gjitha dimensionet. Këmbëzbathur e plotë emocione, mund të përshkruhet shkurt performanca e saj.
KultPlus, këtu ka sjellur tekstin si dhe videon e kësaj kënge.
Së shpejti, do të jetë Dimali. Propozimi pranë Bashkisë së Urës Vajgurore, për ndryshimin e emrit, që erdhi nga disa intelektualë të zonës, zë fill me emrin antik të ilirëve, rrënojat e të cilit u zbuluan në kodrën e qytetit.
‘Zbulimi i qytetit antik të Dimalit, zgjoi idenë e për ta shndërruar emrin e Bashkisë së Urës Vajgurore në atë të Dimalit, me qëllim shndërrimin gradualisht në një destinacion turistik të kësaj qyteze’.
Shumica e banorëve të qytetit, janë dakord me këtë vendim, raportojnë mediet.
“Për mua, Bashkia duhet të quhet Dimal, ndërsa qyteti lë të vijojë, ta mbajë emrin Ura Vajgurore”.
“Sigurisht që do të jetë me mirë, se kot nuk është bërë një propozim i tillë.”
Kryetarja e Bashkisë thotë se, ndryshimi i emrit nuk ka asnjë kosto për qytetarët. Ky propozim i hershëm, ka si vizion zhvillimin e turizmit në këtë zonë.
“Kemi jo më pak se 2-3 vjet që kemi nisur punën për ndryshimin e emrit të bashkisë, pra riorganizim pa ndryshim kufijsh. Duke evidentuar dhe duke nxjerrë në pah të gjitha asetet që ka ky territor”.
Brenda 2 javëve të ardhshme, relacioni me propozimin për ndryshimin e emrit do të kalojë në Këshillin Bashkiak e më pas, do të miratohet në kuvend. /Konica.al /KultPlus.com
Autori që me “Murtajën” na mësoi sesi të duhemi në distancë
Në këto ditë të kapur nga murtaja, me karantinën e padëshiruar dhe nga një alarmizëm i fortë, emri i Albert Kamysë (Camus) na kthehet shpesh, sigurisht e lidhur me një libër të madh klasik si “Murtaja”, që tregon për gjendjen e epidemisë (pandemisë aktuale) dhe e shndërron në metaforë ekzistenciale universale.
Sipas lajmeve romani është në majë të klasifikimeve të shitjeve edhe në Francë. Në janar u shitën gati 40 për qind të kopjeve të blera në një vit: Mrekullia e Koronavirusit???
Kamyja nuk është vetëm një prej etërve të ekzistencializmit nihilist dhe të Teorisë së Absurdes si arsyeja e fundit e realitetit. Lindur në Algjeri, aktivist dhe ish-komunist, një prej njerëzve kult – bashkë me Sartin dhe Vianin – ishin midis atyre që frekuentonin lokalet më të famshme të Shën Zhermenit në Paris. Kamyja ishte shumë kritik ndaj Francës që i masakronte algjerianët pas luftës.
Një njeri i kufijve, por edhe një njeri i provincës dhe përfaqësues i minoriteteve – ka theksuar Mario V. Llosa, në një pozicion shumë stimulues edhe për Evropën tonë të sotme, Evropën që e mbrojti si projekt bashkë me Altiero Spinellin, duke marrë pjesë në Konferencën e Federatës Evropiane të vitit 1945 dhe që e gjejmë te traktati “E ardhmja e qytetërimit evropian”, marrë nga një fjalim që mbajti dhjetë vjet më vonë në vitin 1955 në Athinë. Një sulm i drejtpërdrejtë frontal ndaj sovranistëve bashkëkohorë, edhe pse duke mbrojtur një pluralizëm ekuilibrues mes kombeve të ndryshëm. Evropa ka nevojë për frymëmarrje, hijeshi, mënyra mendimi që të mos jenë provinciale, ndërsa janë për momentin të gjitha mënyrat tona të mendimit.
Kamyja është edhe një njeri me fatin tragjik të vetin: përtej jetës së impenjuar, pati dashuri të shpeshta, famë të madhe, por edhe i pafat. I sëmurë nga tuberkulozi prej kohësh, u përplas në një aksident me makinë me mikun dhe botuesin Gallimard. Përtej romaneve të tij dhe eseve klasike, mes të cilave duhet riparë ajo më pak e kuptuara, Rënia, që të ripërshkojmë jetën dhe shembullin e tij, është e dobishme të rilexojmë Fletoret e tij të mrekullueshme. Fletoret janë një dokument tepër personal, por edhe si ditar, të shkruara gjatë gjithë jetës, një fletore shënimesh me skica dhe mendime dhe me incipit, që më pas u zbuluan ( si, I huaji), duket se sillen rrotull atyre që autori i ka përcaktuar me fjalët e tij: “Bota, dhimbja, toka, nëna, njerëzit, shkretëtira, nderi, varfëria, vera, deti”.
Më tej shënime udhëtimi, disa shumë sensuale, si ato nëpër Itali, në pelegrinazh në Torino në vendet e Niçes, në Xhenova, në Romë me Alberto Moravian dhe në Firence, duke adhuruar piktorët primitivë fiorentinas dhe sienezë, faqe të mbushura në kërkim të lumturisë, por edhe të trishtimit, kur troket sëmundja. Trëndafilat e vonuar në manastirin e shën Marisë së re dhe gratë, këtë të diele në mëngjes, në rrugët e Firences. Gjokse të lira, sy dhe buzë që të lënë pafrymë, grykën e thatë dhe një zjarrmi në veshka. Sot ndoshta të ngushëllon për bukurinë e Italisë, na duket e papranueshme, kur gjithçka është mbyllur dhe në alarm.
Ai që dëshiron të vazhdojë me një element sensual, i pranishëm në Fletoret, në ditët, ku në këtë situatë të sotmen çdo lidhje, edhe sentimentale, duket se është e dënuar në distancën e sigurisë, të paktën në dy metra, mund të gjejë së fundi spunto në Korrespondencën mes tij dhe aktores spanjolle Maria Casares, që e botoi disa vite më parë Gallimardi. Korrespondenca (1944-1959) kap vitet e suksesit maksimal të autorit dhe fillimit të karrierës së Marisë, duke e gërshetuar me pasionin marramendës që kishte, mos harrojmë se Kamyja ishte i martuar, për aktoren e re që sapo i kishte mbushur 20 vjet, pasion që lulëzoi si në një përrallë gjatë natës së zbarkimit në Normandi të Aleatëve.
Ndërsa ai ishte në udhëtime nëpër konferenca dhe prezantime, laureat me çmimin Nobel në 1957, ajo luan në skenat e teatrove të Evropës dhe Amerikës. Janë 865 letra të shkruara në distancë vuajtjesh dhe udhëtimesh nëpër botë, me zhgënjime personale dhe me kërkimin e afrimeve edhe trupore, ku Kamyja duket, përmes lentes së pasionit, se na paraqit të gjitha teoritë e tij. “Me kalimin e viteve unë i humba rrënjët e mia, në vend që t’i krijoja ato, me përjashtim të njërës, TY që je burimi im i jetës, gjëja e vetme që sot më lidh me botën reale” – i shkruan asaj më 21 korrik 1958.
Korrespondenca ndërpritet në dhjetor 1959, kur Kamyja ndërroi jetë më 4 janar 1960 në një aksident rrugor. Eseja e autorit Giovanni Catelli, Kamyja duhet të vdesë, dëshiron të zbulojë ndoshta sekretin më të madh të kësaj vdekje.
Nuk ishte një fatalitet, por ndoshta vetë KGB-ja që ia difektoi makinën. Ishte Ministri i Jashtëm rus, Shepilov, që duket se e porositi atentatin, sepse Kamyja kishte qënë shumë kritik ndaj tij dhe për më tepër kishte mbështetur kandidaturën e Boris Pastërnakut. Libri i përkthyer dhe në frëngjisht, ka edhe shkrimin e Paul Austerit, edhe ai mbështetës i komplotit dhe flet për vrasje politike. /KultPlus.com
Zoti është përvojë e përgjithshme, të cilën vetëm racionalizmi i dobët dhe teologjia e përshtatshme e mjegullojnë. Shkenca gjurmon pas të vërtetës. Kisha e ka dhe për atë arsye nuk gjurmon pas saj.
Zoti është, dukshëm, faktor psikik e jo fizik, respektivisht ai mund të njihet vetëm psiqikisht e jo edhe fizikisht.
Për fenë flitet vetëm kur humbet njohja. Besimi dhe mosbesimi në Zot janë vetëm substitute (latsubstituere= ndërrim vendesh). Njeriu primitiv nuk beson, ai di, pasi që për të përvoja e brendshme vlenë sa edhe ajo e jashtme. Ai akoma nuk ka teologji dhe nuk është i verbuar me nocione habitëse. Ai jetën e tij detyrimisht e orienton kah faktorët e jashtëm dhe të brendshëm të cilat, për dallim nga ne, i ndien ndaras. Ai jeton në një botë, e ne jetojmë vetëm në një gjysmë të tij dhe, a besojmë apo jo, në gjysmën tjetër.
Në mesin e të gjithë pacientëve të mi të moshës së mesme, respektivisht mbi moshën 35 vjeçe, nuk ka pasur asnjë prej tyre i cili nuk ka poseduar vështërsi me religjionin dhe asnjëri deri në fund nuk është shëruar po qe se nuk e ka mësuar religjionin.
Shpirti i njeriut dhe vuajtjet shpirtërore në shumë mënyra nënvlerësohen sikur Zoti po t’iu kishte lajmëruar njerëzve ekskluzivisht përmes radios, gazetave dhe predikimeve. Zoti njerëzve kurrë nuk iu ka paraqitur ndryshe përpos me shpirtë dhe përmes shpirtit. Shpirti këtë e kupton dhe ne e përjetojmë si diçka shpirtërore. Kush këtë e quan psikologjizëm fsheh sytë që shikojnë në diell.
Një ditë të bukur vere të vitit 1887 jam kthyer nga shkolla pasdite dhe kam shkuar në sheshin e katedralës. Qielli qe shkëlqyeshëm i kaltër dhe dielli rrezonte. Kulmi i katedralës shkëlqente nga shndritja e diellit dhe reflektohej në tjegullat e posa ngjyrosura. Kam qenë i xhindosur me bukurinë e kësaj pamjeje dhe mendova: “Zoti është i bukur edhe kisha është e bukur, Zoti të gjitha i ka krijuar dhe qëndron sipër, larg në Qiellin e kaltër, në fronin e artë”. E mandej u shfaqë zbrazëtia dhe ndjenja e gulçitjes. Kam qenë si paralizuar dhe e vetmja që më ka ra ndërmend ka qenë: e tash mos mendo më! Është shfaqur diçka e tmerrshme të cilën nuk dëshiroj ta rikujtoj, në afërsi të së cilës fare nuk guxoj të qëndroj…
Kam mbledhur guxim sikur të hedhem në zjarrin e ferrit dhe iu kam dorzuar mendimeve: para syve të mi ka qenë katedrala e mrekullueshme, mbi të – qielli i kaltër; Zoti rrin i ulur në fronin e artë, lartë në kozmos, e nga froni shtriheshin gjymtyrët gjigante, mbi çatinë e kuqreme të posa ngjyrosur dhe i mbulonin muret e kishës…
Tash më është bërë shumë më e qartë ajo të cilën më heret nuk kam mundur ta kuptoj. Kam kuptuar atë të cilën babai im nuk ka mundur ta kuptojë: Vullnetin e Zotit të cilës ai nga qëllimet më të mira dhe besimit më të thellë iu ka kundërvu. Për këtë arsye ai kurrë nuk e ka përjetuar Mrekullin e Mëshirës e cila të gjitha i shëron dhe të gjitha i bën të kuptueshme. Ai si orientim i ka marrë urdhërat e Biblës, ka besuar në Zot në mënyrën siç shkruan në Bibël dhe në mënyrën siç e kanë mësuar paraardhësit e tij. Por ai nuk e ka njohur Zotin e gjallë të pashprehur i cili është i plotëfuqishëm dhe jasht Biblës dhe kishës, i cili i ftonë njerëzit në lirin e tyre dhe i cili mund t’i detyroj t’i mohojnë pikëpamjet dhe bindjet e tyre personale për t’u zbatuar pakusht vullneti i Tij…
Atëherë ka filluar përgjegjësia ime personale. Ideja për të cilën kam qenë i detyruar të mendoj më është dukur e tmerrshme, dhe me të ka protestuar parandjenja se Zoti mund të jetë diçka i tmerrshëm. Kjo ka qenë fshehtësi e dhimbshme të cilën e kam përjetuar dhe, për mua, shqetësuese dhe gjë e errët. Ajo ka vu hije në jetën time dhe unë kam menduar thellë. Krejt këtë e kam pranuar si ndjenjë poshtorsie. A jam unë dreq apo derr, mendova, diçka e çmendur. Atëherë kam filluar fshehurazi ta studioj Biblën e babait tim. Me kënaqësi jam thelluar në Ungjillin e farisejit dhe doganjerit, dhe jam bindë se të zgjedhurit kanë qenë të çmendur. Mbresë të pashlyer në mua kanë lënë Toma mburracaku i pabesueshëm dhe Petri i pavendosur i cili i afrohet greminës.
Esenca humbet kur gjykon në frymën perëndimore, pasi që ai, nga mosdija, as nuk e vërenë e as nuk e njeh; ai harron se njeriu e ka edhe përjetimin e brendshëm, se ndihmohet edhe nga përjetimet subjektive të natyrës iracionale, të cilat i asgjësojnë argumentet racionale, dëshmitë shkencore dhe i ç’fuqizojnë diagnozat.
Ne nuk e njohim sakt Lindjen; nga kjo del pyetja qesharake: sa i duhet dikujtë kohë për ta gjetur rrugën e shpëtimit nëse ai Zotin e do, e sa nëse Zotin e urrenë? Më përpara do të kishte menduar se i nevoitet shumë ma shumë për ta urrejtur Zotin. Por hindusët thonë: “Për ta dashur Zotin shtatë vjet njeriut i duhen tre për ta urrejtë atë. Sepse po qe se e urrenë Zotin ai në të mendon shumë më gjatë. Çfarë ateizmi i rafinuar! Por kjo pyetje është plotësisht e drejtë, pasi që është e menduar mirë.”
– Carl Gustav Jung, “Njohja e Zotit” /KultPlus.com
Shtëpia e ankandeve, “Heritage Auctions” e ka bërë të ditur shitjen e video-lojës më të shtrenjtë, e cila është vënë në ankand në paketimin origjinal të sajin.
Kopja e mbyllur e Super Mario Bros e vitit 1985 është shitur në SHBA për një shumë rekorde prej 114.000 dollarësh.
Titullin e lojës më të shtrenjtë ia ka marrë versionit japonez të videolojës Mega Man të vitit 1987, që ishte shitur për 75.000 dollarë. Kompania japoneze, Nintendo e kishte prezantuar lojën e famshme të Marios më 1985. /KultPlus.com
Kryetari i bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj e ka cilësuar historike, nominimin e të riut nga fshati SOS në Shqipëri si një nga finalistët e çmimit ndërkombëtar “Hermann Award 2020”.
Veliaj apelon për të votuar Alfredin teksa thotë se “dëshira e tij, është që këtë çmim ta sjellë në Shqipëri, për të dhënë mesazhin e fortë se ky vend është me tradita të hershme humane.
“Historike! Alfred Muharemi, i riu i SOS Fshatrave të Fëmijëve në Shqipëri, na bën të ndihemi krenarë duke u nominuar në tetë finalistët e çmimit ndërkombëtar Hermann Gmeiner Award 2020.
Dëshira e tij, është që këtë çmim ta sjellë në Shqipëri, për të dhënë mesazhin e fortë se ky vend është me tradita të hershme humane”, thotë Veliaj. /Atsh /KultPlus.com
Kryetari i Partisë Fjala, Gëzim Kelmendi, i ka thënë Kryeministrit të vendit, Avdullah Hotit, se nuk mund t’i mbyllë xhamitë sepse shkarkohet.
Sipas Kelmendit, dështimi i qeverisë Hoti për ta menaxhuar situatën me pandeminë Covid-19 nuk po i kursen as ata që fare nuk ndikuan në përhapjen e këtij virusi, njofton Klan Kosova.
“Kryeministër Hoti, mos u bën si ai para teje, ish-kryeministri Kurti, i cili mbylli xhamitë, ndaloi faljen e namazit të Bajramit, por në momentin kur e humbi pozitën e kryeministrit, e ‘lëshoi bajrakun’, organizoi protestë me mijëra pjesëmarrës në qendër të Prishtinës”, ka shkruar Kelmendi. /KultPlus.com
Bosnja dhe Hercegovina shtrihet në pjesën juglindore të Evropës dhe në anën perëndimore të Gadishullit Ballkanik. Në veri dhe jug kufizohet nga Krocia dhe në lindje kufizohet me Serbinë dhe Malin e Zi. Ka dalje në detin Adriatik në afërsi të qytetit të Mostarit. Gjatë luftës së Bosnjës në mes viteve 1992-1995, u pushtua pjesërisht nga ushtria sërbe, e cila më vonë u tërhoq pasi sërbët përbënin një pakicë të vogël në Mostar dhe pasi u gjend nën sulmin e ushtrisë së Kroacisë. Pas tërheqjes së ushtrisë sërbe, kroatët dhe bosnjakët u ndeshën me njëri-tjetrin për mbizotërimin e qytetit në vitin 1992-1993. Gjatë luftimeve u shkatërrua nga një predhë tanku edhe ura e famshme e Mostarit. Kroatët dhe bosnjakët përfunduan konfliktin me arritjen e nënshkrimit të Marrëveshjes së Uashtingtonit të vitit 1994.
Bosnja dhe Hercegovina ndahet në dy njësi shtetërore dhe një njësi e papërcaktuar të cilat më tej në njësi administrative. Njësitë shtetërore ndahet në dy republika në Republikën e Federatës së Bosnjës dhe Republika Sërbe. Ndërsa, njësitë administrative sipas njësive shtetërore janë në Kantonet e Federatës së Bosnjës dhe Hercegovina. Kantonet e Federatës së Bosnjës dhe Hercegovinës një nga dy entitetet politike të Bosnjës dhe Hercegovinës. Dhjetë katonet janë të themeluar nga Ligji për Njësitë Federale (kantonet) me 12 qërshor të vitit 1996.
Në shekullin e parë të erës sonë, pjesa më e madhe të Bosnjës së sotme e gjejmë si pjesë të Perandorisë Romake. Kjo pjesë ishte e banuar nga ilirët, pas rënies së Perandorisë Romake, ajo bëhet pjesë e Perandorisë Bizantine, si disa pjesët të tjera të territorit të Ilirisë. Sllavët në Bosnjë filluan të vijnë diku rreth shekullit të shtatë në këtë pjesë të Ilirisë dhe të Trakisë. Me rritjen e numrit të ardhacakëve fillon procesi i tërheqjes së popullësisë nga qytete dhe vendbanimet në periferi e dikur me vonë dhe në pjesët malore. Proces që mund të vërehet në shtetet perëndimore ku banorët vendas tërhiqen nga qendrat në periferi të tyre.
Të dhënat historike tregojnë se Bosnje dhe Hercegovina është njëri ndër vendet në Evropë, me një histori pothuajse të pandërprerë si njësi gjeopolitike që nga mesjeta deri në luftën e fundit në vitin 1992. Ndërmjet viteve 1180 dhe 1463, ajo ishte mbretëri e pavarur në mes viteve 1580 deri 1878 ishin një “Ejalet” në kuadër të Perandorisë Osmane nga viti 1878 deri në vitn 1918 ishin brenda Perandorisë Austro-Hungarisë dhe nga viti 1945 deri në vitin 1992 ishte një Republikë Federale në kuadër të Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë.
Ndërsa, në Bosnje dhe Hercegovinë në pjesë lindore është qyteti i Srebrenicës, e cila në njësinë administrative i takon Republikës Sërbe. Sipas regjistrimit të popullësisë në vitin 1991, komuna e Srebrenicës ka pasur 36.666 banorë të përhapur në 81 vendbanime. Sipas të dhënave të njëjta regjistrimi i 75.5 përqind të popullësisë së Srebrenicës ishin të nacionalitetit bosnjak dhe 22.7 përqind ishin me origjinë të nacionalitetit sërbë. Pas arritjes së Marrëveshjes së Dejtonit komuna e Srebrenicës në tërësi iu dha Republikës Sërbe.
Si filloi lufta në Srebrenicës? Me 18 prill të vitit 1992, serbi Jelko Rajnatoviç, i njohur me pseudimin “Arkan” së bashku me grupin paraushtarak, arriti ta merrte Srebrenicën. Por bosnjakët e Srebrenicës të organizuar nën udhëheqjen e Naser Oriçit në malet përreth qytetit, kaluan në kundërsulm dhe pas tri ditëve e rimorën qytetin. Pas kësaj, serbët në mënyrë të përsëritur u përpjek ta merrte Srebrenicën, mirëpo nuk pati hapësirë më shumë se sa qytetin ta rrethonte. Ndërsa, bosnjakët e tjerë që kishin ikur nga sulmet sërbe u dyndën në drejtim të Srebrenicë dhe popullësia e qytetit u rrit për rreth 40.000 mijë qytetarë bosnjakë.
Ky sulm u bëjë me qëllim për t’i lënë bosnjakët në një situatë të vështirë, serbët penguan hyrjen në qytet të ndihmave me ushqime dhe ilaçe të Kombeve të Bashkuara, ndërsa, Kombet e Bashkuara nuk reaguan ndaj kësaj situate. Gjatë periudhës tremujore nga muaji mars deri në qërshor në vitin 1993 në rajonin e Srebrenicës ishin hedhur nga ajri rreth 1900 ton ushqim dhe ilaçe. Që nga marsi i vitit 1993, serbët e Bosnjës filluan veprime më të planifikuara dhe të dhunshme për ta marrë Srebrenicën. Si pasojë e kësaj, me 16 prill të vitit 1993, Srebrenica ishte në një rrethim të plotë sërb. Ishte parashikuara që në fillim në rast të rënies së Srebrenicën në duart të serbëve do të ndodhte një tragjedi e madhe. Philippe Morilon, komandanti me origjinë franceze i UNPROFOR-it, u alarmua nga situata dhe arriti t’i bindë serbët me nismat e tij diplomatike dhe me 11 mars të vitit 1993 hyri në Srebrenicë. Kështu, për një kohë të shkurtër u arrit një marrëveshje e përkohshme e armëpushimit midis palëve të përfshira në konflikt. Me qëllim për të vendosur një kontroll më të rreptë mbi situatën, Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara me rezolutën Nr.819, që miratoi me 16 prill të vitit 1993 shpalli Srebrenicën një “zonë të sigurtë” e të mbrojtur nga Organizata e Kombeve të Bashkuara, ku së shpejti u kuptohet se kjo zonë nuk ishte e sigurtë.
Pas shpalljes së Srebrenicës si “zonë të sigurt”, UNPROKOF-i filloi mbledhjen e armëve që kishin bosnjakët e arsyetimin se sigurtë atyre tani t’ua garantonte misioni i OKB-së. Kështu bosnjakët po liheshin gjithnjë me të pambrojtur. Të gjitha vende perëndimore kishin rezerva lidhur me dërgimin e trupave të tyre zonën e sigurt të Srebrenicës.
Për shkak të vazhdimin të sulmeve sërbe në zonat të sigurta, Këshillit të Sigurimit të OKB-së, me 4 qërshor të vitit 1993 miratoi rezulotën me Nr.836 me të cilën i zgjeroi kompetencat e UNPROFOR-it, duke bërë ndryshime shtesë në zonat të sigurta. UNPROFOR ishte autorizuar për të marrë masat paraprake të nevojshme përballë sulmeve ndaj zonës së sigurtë dhe rrethana duke përfshirë edhe përdorimin e forcës.
Sërbet vazhdimisht bllokonin punën e batalonit holandez në Srebrenicës. Armëpushimi herë pas here shkelej. Me kërkesën të UNPROFOR-it në nëntor të vitit 1994, aeroplanet e NATO-së bambardoi në mënyrë simbolike pozicionin sërbë. Për të penguar sulmet ajrore komandanti serb Ratko Mlladiç mori peng 70 ushtarë holandez. Këta ushtarët u liruan gjashtë ditë më vonë falë trafikut të dendur diplomatik.
Vetëm brenda vitit 1995, serbët nuk kishin lejuar ta kalonin asnjë kamion, kështu që ushtarët holandezë filluan të sëmuren si pasojë kequshqyerjes. Në maj të vitit 1995, tensioni midis batalionit holandez dhe serbë, që u përshkallëzua shumë dhe serbët filluan të hapin zjarr kundër disa postblloqeve të trupave të UNPROFOR me qëllim për t’i frikësuar ata.
Me 6 korrik 1995, serbët kaluan në mësymje të plotë kundër Srebrenicës. Në sulm rreth 30 ushtarë holandezë u morën peng nga serbët. Komandi i batalionit holandez nuk kërkoi mbështetje ajrore u bazuar në rezolutën Nr.836. Batalionit holandez veproi në mënyrë pasive dhe mbështetja ajrore u kërkua një ditë më përparë se Srebrenica të binte në duart e forcave të armatosura të Ratko Mlladiçit.
Presidenti i atëhershëm serbo-bosnjak, Radovan Karadzic urdhëroi se Srebrenica dhe Zepa të izoloheshin krejtësisht dhe autokolonat e ndihmave mos dërgohen më atje. Në prill, Srebrenica, Zepa dhe Gorazde në Bosnjën Lindore u deklaruan si “zona të sigurta” ngaKombet e Bashkuara.
Me 9 korrik 1995, Karadizc lëshoi një urdhër të lirë për të pushtuar Srebrenicën. Trupat e rrethuan enklavën dhe sulmuan paqeruajtjes holandeze, duke marrë peng 30 tyre peng.
Si u krye masakra në Srebrenicë? Pas dy muaj sulmeve ajrore simbolike kundër pozicioneve sërbe, serbët e Bosnjës dërguan një ultimatum dhe kërkuan ndërprerjen të menjëhershme të sulmeve ajrore. Serbët, të cilët thanë se do ti vrisnin ushtarët holandez, që mbanin peng, paralajmëruan se do të hapin zjarr kundër ushtarëve të mbetur të UNPROFOR-it dhe refugjatëve në Srebrenicë. Pas këtij ultimantimut të serbëve te Përfaqësusi Speacial i Sekreatarit të Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara propozoi anulimin e sulmeve ajrore. Me 10 korrik të vitit 1995, ushtarët serbë të Bosnjë filluan të bombardojnë Srebrenicën. Forcat holandez kërcënuan serbët se do të kishte goditje ajrore të NATO-së, nëse nuk tërheqeshin deri në mëngjes.
Kështu, që 11 korrik të vitit 1995, sërbët hyjnë në Srebrenicë dhe forcat e NATO-së i bombarduan tanket serbe jashtë Srebrenicës. Forcat serbe kërcenuan të rifillonin bombardimin dhe të vrisnin ushtarët e kapur holandezë. Goditjet ajrore u ndalën dhe në mbrëmjen e 11 korrikut, komandanti i serbëve të Bosnjës, gjenarali Ratko Mladic hyri në Srebrenicë.
Rreth 30 mijë refugjatë myslimanë u grumbulluan rreth bazës së paqeruajtësve holandezë në Potocari, në veri të qytetit të Srebrenicës, pasi forcat sërbe të Bosnjës morën nën kontroll zonën e sigurt.
Ratko Mladic bëri përpjekje t’i qetësonte duke u thënë se nuk kishin pse të kishte frikë. Forcat serbe të Bosnjës i futën refugjatët e frikësuar nëpër autobusa që të largoheshin. Rreth 15 mijë ushtarë dhe civilë myslimanë të Bosnjës u larguan natën nga Srebrenica, duke u përpjekur të arrinin në territor të kontrolluar nga myslimanët. Shumë vdiqën nga bombardimet dhe goditjet e snajperave.
Gjatë javës pasoi rënia e Srebrenicë, rreth 8 mijë burra dhe djem mysliman, mendohet se u vranë nga Bosnjë dhe u varrosën në varrë masive. Gjenocidi i Srebrenicës apo Tragjedia e Bosnjës, e cila konsiderohet si një krim i luftës e ndodhur me 11 korrik të vitit 1995, ku u vranë më së shumë se 8000 boshnjakë myslimanë, kryesisht burra dhe djemt nga mosha 12 deri 72 vjeçar.
Kjo tragjedi në Srebrenicë ndodhi me zbatimin e Ushtrisë e Republikës Serbe (VRS) nën udhëheqjen e gjeneralit Ratko Mlladiq, duke u përfshirë njësinë paraushtarake “Skorpioni” apo “Akrepat”, e cila ishte në kuadër të Minstrisë së Punëve të Brendshme të Serbisë, si dhe disa qindra vullnetarë grekë dhe rusë.
Me 11 korrik të vitit 1995, forcat sërbe të Bosnjës kanë hyrë Srebrenicë, në zonën që ishte shpallur si “vend i sigurt” nga Kombet e Bashkuara. Ndërsa, vrasjet kanë ndodhur për pak ditë, trupat e tyre i kanë hedhur në gropa dhe pyje përreth e procesi i gjetjes së trupave ka marrë vite, identifikimi dhe varrimi i tyre vazhdojnë ende.
Identifikimi i viktimave është i vështirë, pasi trupat ishin copëtuar nga ekskavatorët që i hidhnin në varre. Në qendrën përkujtimore të Potocari në Srebrenicë do të varrosen mbetjet e 33 viktimave të masakrës, të gjetura në disa varre masive gjatë viteve të fundit. Viktima më i ri është Osman Cvrka, i cili ishte në moshën 16 vjeçar kur është vrarë.
Sipas vendimin të Gjykatës të Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë, “Masakra e Srebrenicës” njihet si gjenocid (popullvrasje). Ish-udhëheqësi politik serbëve të Bosnjës, Radovan Karaxhiq është dënuar me burg të përjetshëm nga Gjykata Ndërkombëtare në Hagë për Masakrën e Srebrenicës dhe mizoritë të tjera gjatë luftës së Bosnjës. Masakra e Srebrenicës është vlerësuar si më e rënda në Evropë që prej përfundimit të Luftës së Dytë Botërore.
Vlejnë të theksohet se në Muzeun e Gjenocidit i cili ndodhet në ish-ndërtesën e Komandës së Balationit të Holandez, i cili gjatë luftës ishte pjesë e njësive paqeruajtëse të OKB-së dhe Bosnje dhe Hercegovinë në sipërfaqe prej 900 metra katrorë me 26 dhoma me tregime që lidhen me ngjarjet e korrikut të vitit 1995. Ecja nëpër korridorin e Muzeut aktivizon zërin nga regjistrimet origjinale bëra nga oficieri Holandez i 11 korrikut.
Si u miratua Rezoluta e Masakrës së Srebrenicës? Deputetët e Parlamentit Evropian e miratuan Rezolutën e Masakrës së Srebrenicës nëpërmjet të cilës dënohet ashpër masakra e forcave serbe ndaj popullsisë bosnjake në rajonin e Srebrenicës. Në tekstin e rezolutës së Masakrës së Srebrenicës shpreh keqardhje që Këshilli i Organizatës së Kombeve të Bashkuara nuk arriti ta miratojë rezolutën të ngjashme, të sponzoruar nga Britania e Madhe për shkak të përdorimit të vetos nga ana e Rusisë. Në tesktin e Rezolutës dënohet ashpër Masakra e Srebrenicës, e cila cilësohet si gjenocid Përgjegjëse për këtë maskër konsiderohet forcat serbëve të Bosnjës, që drejtoheshin nga Ratko Mlladiqi, si edhe grupet parlamentare serbe.
Në versionin final të tekstit të Rezolutës nuk është përfshirë kërkesa e grupeve parlamentare të partive popullore evropiane (EPP), që për Masakrën e Srebrenicës të fajësohen edhe forcat policore të Serbisë që kishin shkuar në territorin e Bosnjës dhe Hercegovinës.
Rezoluta për Srebenicën në Parlamentin Evropian ishte propozuar nga përfaqësuesi kroat i Grupit të Aleancës së Liberalëve dhe Demokratëve për Evropën (ALDE), Ivan Jakoviç theksoi se: “Projektrezoluta përmban një dënim të qartë të gjenocidit dhe shpreh keqardhje për të gjithë vitkimat dhe të gjithë njerëzit që ende janë duke vuajtur për shkak të tragjedisë së Srebrenicës”. Ndërsa, Organizata e Kombeve të Bashkuara, masakrën e Srebrenicës ku u vranë më shumë se 8 mijë boshnjakëve me 11 dhe 12 korrik të vitit 1995, e konsideroi si “krimin më të rëndë në hapësirën e Evropës, që nga përfundimi i Luftës së Dytë Botërore”. /KultPlus.com
Kam dashur t’i gjeja dhe nipit tim të vogël një nuse Andej nga Kosova në fshatrat e thella, Po kjo ka qenë një ëndërr pas zjarrit me flakë të kuqe Si valë e flamurit tek shpella.
Ka qenë vërtet një ëndërr në viset e mia me gurra, Ku Rrjedhin ujrat, por unë etjen e verës zor se e shuaj. Kam dashur nusen e nipit të mos e marr me vetura, po veç si qëmoti me kuaj.
Një muaj të tërë le të zgjaste udhëtimi me kalë, Me pluhur mbi velo të vinte nusja e nipit tek unë, me dorën time t’ia shkundja duvakun palë mbi palë Atje tek oxhaku, ku kafja në xhezve bën shkumbë.
Dhe s’kishte gjë, le të binte pluhur i udhës së largët Në vatrën time të vjetër sa përralla, Po kjo nuk ndodhi mes botës së ligë e të varfër, Ku rron ky fisi i ynë i ndarë në dysh plot andrralla,
Ku s’merr dot një nuse për nip a për djalë, Se fisin e ndanë kufiri me dy pasaporta; Këto pasaporta s’te lënë të marrësh nuse me kalë, As me vetura, as me trena dhe as me aviona ndofta…
Kam ëndërruar t’i gjeja një nuse tim nipi të dashur Në fshatarat e thella andej nga Kosova, Se s’desha të shkoja në tjetren botë me buzë të plasur, Ta shuaja etjen e mallit për aq sa të rroja.
Në një postim ka vazhduar debati për temën, në faqen e tij në ‘Facebook’, Auron Tare ironizon Gurakuqin. Thotë, se është në dilemë për ta nisur ditën buzagaz apo… të shkulë flokët.
Studiuesi që hapi debatin mbi dy shkrimtarët e njohur Martin Camaj dhe Ernest Koliqi, ka reaguar pas deklaratave të ish-deputetit demokrat Romeo Gurakuqi, i cili është historian.
Gjithashtu, ka publikuar edhe një dokument nga arkivi i CIA-s, ku sipas tij, thuhet se Nikoll Gjonamarkaj dhe Pal Mirakaj, janë furnizuar në mënyrë të bollshme me të holla, për t’u argëtuar gjatë qëndrimit në Beograd.
“Të nisësh të dielën me buzën në gaz, apo të shkulësh flokët? Kjo është çështja, kur dëgjon “historianë” që mësojnë brezin e ri në këtë vend. “Ernest Koliqi ishte një pikë referuese për perëndimin, se e dinin se nga çfarë qyteti vinte”.
“Blloku Kombëtar Indipendet, partia më europianiste që ka formësuar Shqipëria, Parti neokonservatore e formatit britanik.
‘Please’, mos qeshni, nuk është Nard Ndoka, por është Romeo Gurakuqi, me profesion historian në universitet. Ja çfarë thotë dokumenti i arkivit të CIA-s, për disa nga këta europianë neokonservatorë të tipit britanik.
Sipas këtij raporti, Nikoll Gjonamarkaj dhe Pal Mirakaj, janë furnizuar në mënyrë të bollshme me të holla, për t’u argëtuar gjatë qëndrimit në Beograd” – përfundon replikën, Auron Tare.
Publikimi i dosjes së shkrimtarëve Martin Camaj dhe Ernest Koliqi, ku hamendësohet ndër të tjera, se kanë qenë agjentë ë UDB-së, duke u përfshirë në veprimtari spiunazhi, ka nxitur shumë debate. /KultPlus.com
Muzika klasike është në masë të madhe evropiane, madje edhe një formë “eurocentrike” e artit. Por, ende neglizhohet një numër i madh kompozitorësh me rrënjë afrikane, të cilët duhet njohur.
Është diçka që është përfolur përgjatë shekujve: pohimi se Ludwig van Beethoven ishte me ngjyrë – dhe është rikthyer këtë javë të fundit në rrjetet sociale, në Twitter gjendet me hashtagun “#A ishte Beethoven me ngjyrë?” E vërtetë, Beethoveni kishte çehre zeshkani dhe flokë me dredha e të zeza. Ndonjëherë të quajtur “Spaniard”, paraardhësit ishin flamanë nga Belgjika, njëherë të okupuar nga trupat spanjolle. Ai po ashtu adhuronte sinkronizimet dhe ritmet jashtë qendrës, shpesh të gjetura në traditën afrikane. Kështu që Beethoveni teorikisht mund të ketë pasur pakëz gjak afrikan në venat e tij. Por, studiuesit vazhdimisht e kanë vërtetuar pasaktësinë e kësaj teorie.
Politikat raciste ka kohë që kanë prekur jo vetëm historinë e muzikës: aktivistët afro-amerikanë kanë pretenduar se Jezu Krishti dhe Sokrati janë pjesë e tyre. Kjo shihet e panevojshme në fushën e muzikës, pasi që në fakt na largon nga fusha dhe gjerësia e muzikës së inspiruar nga ajo me ngjyrë që nga ato shpirtërore te bluesi, jazzi, rocku e hip-hopi, transmeton KOHA.
Muzika që i ka rrënjët të traditat afrikane ka një shtrirje të gjerë që tejkalon sektorin e ngushtë të muzikës “klasike”, “serioze” apo “artit të muzikës”.
Sa për vetë degën “klasike”, një numër i kompozitorëve me ngjyrë, përkundër probabilitetit, gjetën zërin e tyre dhe dhanë kontributin e tyre. Muzika e tyre shumë rrallë dëgjohet në sallat koncertale për shkak të pengesave dhe paragjykimeve që ata hasin – dhe tregon se organizatorët e koncerteve kanë goxha disa gjëra për të bërë.
Me të vërtetë, kompozitori çek Antonin Dvorak, i cili mori pozitën e profesorit në ShBA prej 1892 deri më 1895, ishte në mesin e evropianëve që hynë midis vendasve – amerikanë vendas apo afro-amerikanë – në muzikë dhe avokoi për zhvillimin e një muzike klasike amerikanë nga këto burime. E famshmja e Dvorak “New World Symphony” është një pasqyrim i kësaj.
Në vitin 1930, kompozitorët afro-amerikanë Samuel Coleridge-Taylor, William Grant Still dhe William L. Dawson, pranuan mësimet e Dvorak dhe integruan këngët shpirtërore dhe “gospel” brenda veprave të tyre simfonike. Rezultatet u përgëzuan nga kritikët, por prapë disi nuk u paraqitën në repertor.
Kalojmë shpejt përpara në vitin 1974 dhe “The Sting” që fitoi “Oscarin”. E pandashme nga filmi është kënga e sinkronizuar, klasike dhe pak epshore: “The Entertainer” nga Scott Joplin, djali i një skllavi dhe “King of Ragtime” e “Maple Leaf Rag” e Joplinit luajtur në çdo sallon pritjeje pak para shekullit XX. Por i obsesionuar për të qenë i pranuar si një kompozitor i muzikës klasike, Joplin vrapoi drejt pengesave të ndaluara. /Koha.net /KultPlus.com
Eshtë një mbrëmje e mrekullueshme vere – jemi vërtet në mesin e verës, kur ditës më të gjatë të vitit ngadalë po i vjen fundi – dhe unë me Benin jemi brenda, para TV, duke parë episodin e parë të “Çernobilit”.
Si mundëm të merrnim një vendim të tillë, thjesht nuk e mbaj mend. Si të gjithë të tjerët, edhe ne i jemi kushtuar filmave, rregullimeve dhe sistemimeve për një kohë të gjatë, dhe kur Ben pa serinë televizive mes atyre më të rekomanduarave, më pyeti se çfarë mendoja. E kisha tashmë, por ai, nga frika se mos ndjente shumë tmerr, ia kishte kursyer vetes.
Tani ishte ai që më kërkonte një mendim… dhe në atë moment, mendja ime më luajti një rreng të pabesë. Për një moment më mbeti kujtimi i një serie televizive shumë të bukur – melankolike, apasionante dhe me atmosferë përfshirëse – dhe në një farë mënyre, harrova krejt se ishte edhe e errët, e frikshme.
Sapo filluam ta shohim, u vetëdijësova për gabimin tim. Jashtë dielli ka perënduar tashmë, dhe rrezaton hije të gjelbëra mbi oborr. Dëgjohet mulizeza në pemën e vet të zakonshme dhe zërat e mbytur të njerëzve, njerëzve të ndjeshëm, teksa kalojnë para shtëpisë.
Dhe ndërkohë ne jemi këtu, në dritën e errët të dhomës sonë të ndenjes, duke parë një njeri që kryen vetëvrasje duke varur veten dhe një tjetër në grahmat e vuajtjeve mizore të shkaktuara prej djegies së rrezatimit, ndërsa fëmijët luajnë në mesin e pluhurit radioaktiv. Shikoj Benin, në anën tjetër të dhomës, dhe vërej se ai i ka sytë përtokë.
Një çast më vonë fikim televizorin dhe dalim në dritën e muzgut: krah për krah, gati pa thënë asnjë fjalë, të zhytur në muzgun e qetë.
Por edhe aty, vazhdoja të pyesja veten: “Si munda ta harroj gjithë atë tmerr? Si munda ta arkivoj në mendje serinë, si një vepër të realizuar shumë mirë, duke eleminuar nga kujtesa impaktin e saj emocional?” Ky mendim është i lidhur me një tjetër, që ende më pushton: “A ka ndryshuar diçka brenda meje? Ky ndërgjegjësim dhe sensibilizim i shtuar, kjo ndjeshmëri dhe tmerr për egërsinë e botës, a ka qenë gjithmonë brenda meje, i groposur nga përditshmëria dhe shpërqendrimi? Apo ishin muajt e fundit që më bënë të zhvilloja një vetëdije të ndryshme?”.
Disa ditë më vonë jemi në makinë, duke shkuar për të takuar disa miq: dalja jonë e parë, rreth njëzet minuta udhëtim në drejtim të Londrës perëndimore. Xhiroja në WestWay është diçka që gjithmonë e kam dashur, sepse më bën të ndjehem në shtëpi, e lumtur që jetoj në Londër. Sidoqoftë, sot është sikur shqisat e mia janë sulmuar nga të gjitha anët; gjithçka duket se ecën më shpejt dhe me një vëllim më të lartë se më parë, pa ndalim. Dhe mendoj përsëri për batutën që i atribuohet aktorit Ernest Thesiger, kur i kërkuan të përshkruante përvojën në llogore pas Luftës së Parë Botërore: “O Zot”, u përgjigj, “çfarë zhurme! Dhe sa shumë njerëz!”.
Frika nga errësira
Nuk duroj dot nivelin e histerisë që më kap kur largohem nga shtëpia dhe nuk më pëlqen të kuptoj se tani, në qytetin që e dua aq shumë, ndihem e vogël dhe e brishtë. Energjia e vetë qytetit, që më parë më karikonte, tani duket kërcënuese për mua dhe pyes veten nëse ndryshimi që ka ndodhur tek unë, është i përhershëm apo i përkohshëm, dhe si do të kthehem në jetën time të dikurshme. Apo nëse do të ketë një mënyrë të re dhe të ndryshme të të jetuarit.
Periudha e izolimit po përfundon, të paktën tani për tani, dhe filloj të takoj përsëri miq … Filloj të kem frikë se jam bërë jo vetëm më e ndjeshme, por edhe më e mërzitshme, por mbase kjo ka ndodhur për të gjithë ne. Dhe pyes veten: “O Zot! Por më parë, për çfarë bisedonim?”
Një mëngjes, përsëri, duke kaluar pranë varrezave përpara kishës, vërej një pllakë që mban një mbishkrim në gjuhën latine: “Post tenebra lux, pas errësirës vjen drita”.
Më rikthehet në mendje Çernobili dhe se si reagimi im, kur e pashë për herë të parë, ishte shumë në përputhje me magjepsjen për errësirën, në artin shprehës që mbizotëron në kohërat tona. Mendoj përsëri se sa shumë ne i kushtojmë rëndësi veprave ngacmuese, pa zbutje, të cilat na e bëjnë gjakun të ngrijë, dhe se si komeditë me zor konsiderohen në ceremonitë e ndarjes së çmimeve.
Kam filluar të kem frikë nga errësira, mbase sepse për momentin nuk e di se çfarë fshihet aty. Dhe kështu ndjehem e tërhequr nga drita, nga rrezet e diellit që filtrohen mes pemëve, pasqyrimet në sipërfaqen e ujit dhe nga mirësia e miqve. Ndoshta duhet të rishikoj “Detectorists”. / The New Statesman – Bota.al /KultPlus.com
Në punën e tyre pa pushim, përgjatë 19 episodeve të gjata të “Foyle’s War”, drama madhështore e Anthony Horowitz është e vendosur në Britani, nën rrënojat e operacioneve policore të Norvegjisë në vitin 1940 dhe pesë vjet më tutje, në Ditën e Fitores së Evropës (8 maj 1945).
Këto 19 episode apo 29 orë në dekadat e fundit kanë qenë një vend i sigurt dhe i gëzueshëm për familjen time, sa ne në fakt i kemi shikuar të gjitha episodet tri herë. Pra, në total janë 87 orë para televizorit, transmeton KOHA
Ironia më e madhe është që për pak nuk do ta shikonin fare “Foyle’s War”. Në mënyrë të qartë nuk e kemi parë asnjëherë gjatë viteve kur ajo u transmetua në Britani të Madhe prej 2002 deri më 2008, gabimisht, për të mos thënë në mënyrë snobe, duke supozuar se një dramë e luftës e transmetuar para orëve të vona të natës, në një të diel mund të kishte gjuhë shoviniste.
Miqtë tentuan që të na tregonin se sa gabim e kishim, por ne mbetëm kokëfortë në këtë mendim të pabazuar. Në veçanti babai im ishte skeptik: e ka përjetuar Luftën e Dytë, ishte larguar nga vendi dhe krejt gjërat e tjera. Ai nuk pëlqente çdo gjë që hidhte shikimin prapa me një nostalgji.
“Nuk kishte shumë qejf, kaq mund të ju them”, ishte më e shumta që ai thoshte për këtë çështje, duke zgjedhur që të kalonte kohën e tij të lirë duke shikuar filma dhe drama bashkëkohore.
Por ata që ishin bezdisës vazhduan njëjtë: Nëse ata që e kishin shikuar serinë do të vazhdonin të ekspozonin virtytet dhe të qortonin kokëfortësinë tonë, ndoshta pas krejt këtyre do të kishte diçka të mirë në serinë “Foyle’s War”.
Pa shqetësim të madh, unë e kam blerë serinë e parë të DVD-së për ditëlindjen e babait dhe këtu është zbulimi tronditës: ishte po aq e mirë, delikate dhe e menduar mirë dhe që në episodin e parë, “The German Woman”, na bëri për vete.
Larg nga një valëvitje e lirë e flamurit, shënimi kryesor i “Foyle’s War”, një patriotizëm i dobët, që ka në fokus njerëzit që hasin në vështirësi dhe shpesh nuk e kuptojnë se përse po kërkohet që të bëjnë atë që e bëjnë, për shkak të një besimi të kornizuar që kjo po bëhet për të mirën e përbashkët. /Koha.net /KultPlus.com
Erazmo Roterdami ishte filozof humanist holandez, i lindur më 1466 si djalë i paligjshëm i një prifti, Erasmusi pati një ndikim të konsiderueshëm mbi zhvillimet e humanizmit. Ai ishte armik i teologjisë skolastike, megjithatë nuk kishte qëllim ta mohonte besimin e krishterë, shkruan KultPlus.
Nëpërmjet mësimeve të tij humaniste, veçanërisht në gjuhën greke, ai kërkoi të zbulonte elementët e pastër dhe të thjeshtë të krishterimit, që ishin lënë pas dore dhe të paqartë nga racionalizmi i tepruar i doktrinës skolastike. Përgatitja e tij fillestare filloi në shkollën e Jetës Praktike të Bethrenit, ku prej andej ai, më vonë, hyri në manastirin augustinian të Stinit. Në manastir jeta e Erazmusit ishte shumë e vështirë. Ai nuk mund të përshtatej mendërisht, fizikisht, dhe nga temperamenti, me një regjim që ofronte shumë pak rehati fizike dhe liri intelektuale. Fatmirësisht atë e kërkoi Peshkopi i Kambrait (Cambrai) që të bëhej sekretari i tij latin.
Peshkopi e dërgoi atë për ca kohë të studionte në kolegjin Montanjë në Paris, ku përsëri ai ndjeu vetëm përçmim për mësimet e metodës skolastike. Megjithatë, pikërisht këtu, entuziazmi i tij për letërsinë klasike u stimulua, dhe po këtu ai filloi librin e tij të parë me proverba të titulluar »Proverba e Kiliadës«, i cili më vonë u bë një nga volumet e tij më të famshëm. Në 1499, Erasmusi vizitoi Anglinë, ku shpejt ra nën ndikimin e Colet, një mendimtar biblik dhe Tomas Morit (Thomas More).
Erasmusi mendonte se ashtu si Colet mund të jepte leksione mbi Biblën, pa pasur njohuri në greqisht. Më vonë, ai vendosi të bëhej i përkryer në këtë gjuhë, duke botuar një përkthim të ri në latinisht të Testamentit Grek, i cili u bë tepër i kërkuar. Gjatë vizitës së tij të dytë në Angli, më 1511, Erasmusi u bë anëtar i akademisë së Kembrixhit, ku iu dha titulli Profesor “Ledi Margaret”. Ai kishte pak respekt për kolegjet që kishte ndjekur, duke i quajtur ato “dema qipriot dhe plehngrënës”, por nuk thoshte as ndonjë fjalë të mirë për birrën apo klimën angleze. Pas disa vjetësh ai shkoi në Bazel, ku qëndroi deri në vdekje. Ai vdiq më 1536, në moshën 70 vjeçare. /KultPlus.com
