Me rastin e përvjetorit të 22-të të vrasjes së 52 anëtarëve të familjes Berisha, sot është hapur Muezu i Martirëve e familjes së tyre, duke zëvendësuar themelet e lokalit të djegur, shkruan KultPlus.
Para 22 viteve në Suharekë, paramilitarët serb masakruan 52 anëtarë të familjes Berisha, duke lënë të mbijetuar vetëm Gramoz Berishën i cili atëherë ishte vetëm 8 vjeçar, të ëmën e tij, Vjollca Berisha dhe gruan e axhës, Shyhrete Berisha.
Ky krim njihet si njëri ndër krimet më çnjerëzore që ka ndodhur gjatë luftës në Kosovë, njëkohësisht edhe njëra ndër historitë më trishtuese dhe rrëqethëse të paramenduara ndonjëherë.
Të tre të mbijetuarit me këtë ringjallje emocionale, u rikthyen në këtë botë për të qenë dëshmitarë të tmerrit që ata përjetuan.
Përmes një postimi në Facebook, , i mbijetuari Gramoz Berisha ndau lajmin për hapjen e muzeut. Përveç kësaj, u zhvillua edhe një homazh i cili la pas edhe fjalët e tij, “Ne jemi sepse ishit ju. Sepse po të mos ishit ju nuk do të ishte liria. Nuk do të ishim ne dhe gjithçka do të ishte e pakuptimë”, thotë Berisha. / KultPlus.com
Gazeta e madhe spanjolle “AS” e ka bërë një skandal në prezantimin e tabelës në grupin në të cilin gjendet edhe Kosova.
Kjo e përditshme spanjolle, në versionin e saj online e ka publikuar tabelën momentale, pas barazimit të Spanjës me Greqinë, ndërsa Kosovën e ka injoruar duke mos e përdorur fare emrin e saj, ndërkohë që ia publikoi vetëm flamurin.
Një gjë e tillë nuk është bërë asnjëherë më parë ku prezantohen rezultatet dhe tabelat, qoftë edhe nga shtetet që nuk e kanë njohur Kosovën si shtet.
Spanja nuk e njeh Kosovën si shtet dhe mediat e atjeshme vazhdimisht e injorojnë vendin tonë.
Madje, javë më parë mediat e atjeshme shkruanin se në Spanjë nuk do të lejohet përdorimi i simboleve të Kosovës përkrah atyre të Spanjës, në ndeshjen e 31 marsit në Sevilla.
Por, më pas Federata Spanjolle doli me një komunikatë duke shpjeguar se do t’i respektojë simbolet shtetërore. /Gazeta Express/ KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, priti në takim drejtuesit e ri të Komitetit Olimpik të Kosovës, Ismet Krasniqi – kryetar dhe dy nënkryetarët, Eugen Saraçini dhe Gazmend Maxhuni.
Ministri Çeku i uroi drejtuesit e KOK-ut për marrjen e detyrës për një cikël të ri olimpik 4 vjeçar. Ministri tha se ministria do t’i qëndrojë prapa KOK-ut dhe organizatave sportive.
“Sportistët dhe organizatat sportive janë ato që do t’i paraprijnë proceseve kurse ne si ministri do të jemi në mbështetje dhe si lehtësues në avancimin e mëtejmë të sportit”, tha ndër të tjera ministri Çeku, duke ofruar gatishmërinë e plotë të përkrahjes së MKRS-së për KOK-un dhe organizatat sportive.
Ndërkaq, kryetari i ri i KOK-ut, Ismet Krasniqi, e uroi ministrin për detyrën e re. Ai tha se deri më tani kemi pasur një bashkëpunim shumë të mirë me ministrinë. “Synimi i ynë është që të arrijmë suksese edhe më të mëdha në sport, sidomos në prezantimin e Kosovës jashtë vendit”, tha Krasniqi.
Ministri Çeku e kryetari Krasniqi vlerësuan se synimi i përbashkët për avancimin e sportit dhe arritjen e sukseseve të reja do të bëhet përmes një koordinimi të ngushtë dhe një bashkëpunimi e komunikimi dy palësh, organizatave sportive si prijatar të proceseve dhe MKRS-së si mbështetës e lehtësues. / KultPlus.com
Ka vdekur mbrëmë aktori i njohur shqiptar, Luran Ahmeti, shkruan KultPlus.
Siç është bërë e ditur nga miqtë dhe dashamirët e të ndjerit, Lurani ka ndërruar jetë si pasojë e Covid19.
Vdekja e tij ka prekur thellë gjithë komunitetin artistikë dhe ata që e njohën.
Përmes një reagimi në facebook, një dhimbje të thellë e ka shprehur sot edhe kryeministri i vendit, Albin Kurti.
Kurti është shprehur se ndihet me fat që ka pasur rast ta shoh në skenë e ta takoj Luranin sepse sipas tij ai ishte një aktor i vërtetë.
Ky është postimi i plotë i Albin Kurtit:
Luranin pata fatin ta takoj tre vite më parë. Në shfaqje dhe pas shfaqjes. Ai luante rolin e Robespierit, në pjesën “Vdekja e Dantonit”. Pata fatin ta shihja në skenë. Ishte fat sipas vetë Luranit. Ai thoshte se teatri ishte vendi ku bëhej aktori i vërtetë. Kohët e fundit pandemia ia kishte penguar disa projekte. Por askush nuk mund të mendonte se do t’ia ndalte ëndrrën.
E pashë pra Luranin në skenë, në vendin e ndërveprimit më intim të plastikës dhe cerebralit të aktorit. Si duket ishte nisur për të luajtur personazhe historikë. Do të kishim patur fatin ta shihnim më gjatë atë portret të plotë e të ngrohtë që dinte të merrte forma të ashpra dhe të prera. Ai po ngjitej modestisht në skenë. Një ditë jam i sigurtë se do t’i rikthehej Robespierit. Dhe jam i sigurtë se përsëri do ta shihja. Por, padrejtësisht ne humbëm një dispozitiv të lartë të teatrit. Ne humbëm Robespierin tonë te “Vdekja e Dantonit”.
Ngushëllime gruas Edlira, vajzës Arba, babait Xhabir, familjes së gjerë e miqve të shumtë të Luranit. / KultPlus.com
Studiuesit në Meksikë kanë shpikur një maskë të re për koronavirusin që mund të përdoret nga njerëzit ndërsa ndodhen në restorante.
Maskat e hundës, janë zbuluar në një video demonstruese ndërsa një burrë e një grua ndodheshin të ulur në tryezën e një restoranti dhe konsumonin ushqimin.
Në video, çifti heqin maskat normale dhe më pas mbajnë vetëm atë të hundës për të drekuar në një tryezë në ambient të jashtëm. Për maskën e re ka pasur një sërë reagimesh në mediat sociale. Disa përdorues e kanë parë si diçka pozitive që mund të “zvogëlojë transmetimin” ndërsa të tjerët nuk ngurruan të qeshnin.
Qelizat njerëzore që u japin njerëzve sensin e nuhatjes janë një pikë kryesore hyrëse për koronavirusin, duke e bërë mbulimin e hundës të rëndësishme, sipas Universitetit Johns Hopkins.
Por Organizata Botërore e Shëndetësisë rekomandon që njerëzit të mbajnë maska që mbulojnë hundën, gojën dhe mjekrën për t’u mbrojtur sa më mirë nga virusi. / KultPlus.com
Iu deshën disa minuta Vignesh Sundaresanit dhe Anand Venkatesëaranit që të kuptonin se ishin ndarë nga ankandi me 69.3 milionë dollarë për një vepër arti digjitale të ruajtur në formatin JPEG.
Më 11 mars ankandi në Londër e bëri veprën e artistit të njohur si Beeple një nga më të shtrenjtat të shitura nga artistët, shkruan AP.
Beeple theu rekordin për kriptovalutën më të shtrenjtë të shitur ndonjëherë. Shuma e përfshirë aty tërhoqi vëmendjen e botës dhe ngriti dyshime se mund të ketë qenë për të rritur publicitetin duke tërhequr vëmendjen nga kriptovaluta.
Beeple është një artist digjital, emri i të cilit është Mike Winkelmann. Ai ka thënë se nuk priste që vepra e tij artistike të arrinte një vlerë aq të madhe. / KultPlus.com
Diplomacia ruse ka shpërndarë një lajm të rremë duke propaganduar se njëra nga viktimat shqiptare është viktimë serbe, kjo gjë ka ndodhur në 22 vjetorin e bombardimeve të Aleancës Veri-Atlantike (NATO) kundër ushtrisë serbe në Kosovë.
Lajmin bashkë me fotografinë e kanë shpërndarë në Twitter. Bëhet fjalë për fotografinë e njohur botërisht të Sherife Lutës me fëmijën e saj në krah të cilën Ambasada ruse në Afrikë të Jugut e quan viktimë serbe.
Këtij postimi i ka reaguar edhe aktivisti Shpend Lila, duke thënë se zonja në këtë foto është arsyeja se pse është bombarduar Serbia.
“Hej Rusi, zonja së bashku me fëmijën në foto është arsyeja pse Serbia u bombardua. Emri i saj është Sherife Luta, “duke vrapuar” për t’i mbijetuar gjenocidit serb në Kosovë”, ka shkruar Lila në Twitter.
Nuk është hera e parë që Rusia propagandon me fotografinë e Sherife Lutës, pasi ka pasur raste që këtë personazh e kanë përdorur edhe gjatë luftës në Ukrainë. / KultPlus.com
Hey Russia, fyi the lady with a baby in the 1st pic is the reason why Serbia got bombed. Her name is Sherife Luta, "running" to survive the Serbian genocide in Kosovo. Koket ngulë pak 🙂 https://t.co/ZafkVhxgvE
Më 2017, Vasfije Krasniqi-Goodman u shkroi një letër të hapur burrave që e sulmuan atë seksualisht dhe e publikoi atë në llogarinë e vet në Facebook.
Dhunuesit e saj, dy policë serbë, e rrëmbyen dhe e dhunuan kur ishte 16 vjeçe gjatë Luftës së Kosovës. Ndaj tyre u ngrit aktakuzë për krimin, por më pas u liruan nga akuza nga Gjykata Supreme e Kosovës më 2014.
Ajo kishte jetuar në Teksas të Shteteve të Bashkuara që nga përfundimi i luftës, por në vitin 2015 u kthye në Kosovë si e mbijetuara e parë e dhunimit gjatë luftës që e ndau rrëfimin e saj publikisht, në televizion kombëtar, pa e fshehur identitetin e vet.
Që atëherë, ajo është në një mision, duke ofruar mbrojtje për të mbijetuarit e dhunës në Kosovë dhe përreth botës, duke kërkuar drejtësi për krimet e kryera gjatë luftës në vendin e saj.
Deri më sot, asnjë autor i krimeve në Serbi ose Kosovë nuk është dërguar në burg për dhunim seksual.
Më herët këtë vit, ajo vendosi që të garojë për një ulëse në Kuvendin e Kosovës në zgjedhjet e 14 shkurtit.
“Kurrë nuk e kam parë veten si dikush që do të garojë për zyrë. Isha e lumtur që isha aktiviste. Isha e lumtur që e tregova rrëfimin tim, duke e përhapur fjalën e asaj që ndodhi në Kosovë gjatë luftës”, tha Krasniqi-Goodman, ish-agjente për sigurime.
Ajo dhe partia që iu bashkua, Lëvizja Vetëvendosje e krahut të majtë, fituan bindshëm me mbi 50 për qind të votave.
Krasniqi ishte në mesin e 10 personave me më së shumti përkrahje, duke marrë 61.885 vota.
Gjatë Luftës së Kosovës më 1998 dhe 1999, burime të ndryshme vlerësojnë se 20.000 gra e burra janë dhunuar seksualisht dhe janë torturuar nga policia serbe e ushtria jugosllave.
Turpi dhe stigmatizimi që e rrethojnë temën e dhunimit seksual gjatë luftës i parandalojnë të mbijetuarit që të flasin publikisht për atë që u ka ndodhur para 22 vjetëve.
Dhunimi si armë lufte, “aspak i diskutuar”
Vitin e kaluar, Krasniqi-Goodman mbajti një fjalim në Kuvendin e Kosovës, duke i kritikuar ashpër deputetët.
“Duhet të ndryshoni, sepse mjaft kemi duruar. Ne s’ju falim për atë që na keni bërë gjatë 20 vjetëve të fundit”, u tha ajo deputetëve të Kosovës më 9 mars 2020.
Pas sigurimit të një ulëseje në kuvend, Krasniqi-Goodman, tashmë 38-vjeçare, e la shtëpinë e saj në Teksas dhe u kthye në Kosovë.
Ajo shpreson se mund të sjellë disa ndryshime të nevojshme gjatë mandatit 4-vjeçar, kur është fjala për të mbijetuarit e dhunës seksuale gjatë luftës.
“Mendoj se gjëja e parë dhe më e rëndësishme është luftimi për drejtësi. Ne ende s’kemi asnjë autor të krimeve prapa grilave, kur bëhet fjalë për krimet e dhunimit seksual. Prandaj, ne duhet të shohim se si qeveria dhe institucionet mund ta shtyjnë Serbinë që t’i dorëzojë kriminelët”, tha Krasniqi-Goodman.
Ajo gjithashtu dëshiron që të sjellë më shumë ndryshime në pensionin mujor qeveritar prej 230 eurosh, për të cilin të mbijetuarit e dhunës seksuale mundën të aplikojnë në vitin 2018.
“Dua që ta ndryshoj atë, ku të mbijetuarit kanë më shumë përfitime sesa vetë pensioni. Dua që të ketë mbulim shëndetësor vetëm për të mbijetuarit, sepse shumica nga ne kemi nevojë për përkujdesje mjekësore goxha shpesh. Disa nga të mbijetuarit nuk munden financiarisht as të shkojnë te mjeku i kujdesit parësor shëndetësor”, shtoi ajo.
Sjellja e ndryshimeve dhe ngritja e vetëdijes për largimin e turpit dhe stigmatizimit në Kosovës e pasluftës kanë qenë të vështira.
Nazlie Bala, 53 vjeçe, aktiviste e njohur për të drejtat e grave, e cila është gjithashtu aktiviste politike si pjesë e Vetëvendosjes, e kupton mirë këtë.
Gjatë luftës, ajo mblodhi mijëra dëshmi nga të mbijetuarit e dhunës në kampet e refugjatëve në Maqedoni. Pasi lufta përfundoi më 1999 dhe kur Kosova filloi të rindërtohej, ajo thotë se shoqëria kosovare nuk ishte e gatshme ta pranonte të vërtetën rreth dhunimit seksual gjatë luftës.
“Adminsitrata e UNMIK-ut dhe politikanët vendas disi u përpoqën jo që ta fshehin, por ta varrosin atë në mënyrë që kjo çështje të mos ngrihej në diskutimet dhe debatet në Kosovë”, thotë ajo, duke shtuar se u nevojitën mbi 12 vjet që përfundimisht të adresohet çështja e dhunimeve seksuale. “Dhe çështja e dhunimeve seksuale të përdorura si mjet lufte – që Serbia e përdori gjatë luftës në Kosovë – nuk u prek ose nuk u diskutua fare”, tha ajo.
Më 2013, ajo filloi ta ngriste çështjen e dhunimit seksual gjatë luftës dhe publikisht e përkrahu atë e debatoi për të në televizion kombëtar se ligji ekzistues që i njeh dhe i dëmshpërblen viktimat civile dhe veteranët e luftës duhet të ndryshohet për t’i përfshirë edhe të mbijetuarit e dhunës seksuale nga lufta.
Bala mori kërcënime me vdekje për përkrahjen e saj ndaj të mbijetuarve dhe një herë gjeti një letër para derës së banesës, në të cilën shkruhej: “Mos e mbroj turpin, përndryshe do të të vrasim.”
Një javë më vonë, ajo u sulmua në mënyrë brutale nga dy sulmues të panjohur afër banesës së saj në Prishtinë.
Që nga koha kur Krasniqi-Goodman doli publikisht me rrëfimin e saj, shumë të mbijetuar e kanë kontaktuar atë për t’i ndarë rrëfimet e tyre. Disa prej tyre nuk i kanë treguar askujt për këtë pos asaj.
Ajo e di se të mbijetuarat dhe të mbijetuarit besojnë se ajo do të jetë një zë i fuqishëm në kuvend për krimet e luftës të kryera nga Serbia.
“Shpirti ynë nuk do të shërohet aspak pa drejtësi. Me drejtësi, ne së paku do të shërohemi sado pak, sepse drejtësia do të ndihmojë që të tjerët ta dinë të vërtetën”, tha në fund Vasfija. / Gazeta Express / KultPlus.com
“Le Rappel” ka botuar,të mërkurën e 19 qershorit 1878,në ballinë, fjalimin e Victor Hugo, të mbajtur me rastin e Kongresit letrar ndërkombëtar në Paris, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Ky është fjalimi i mbajtur nga Victor Hugo në sesionin e hapjes së Kongresit letrar ndërkombëtar:
Zotërinj,
Ajo që e bën madhështinë e vitit të paharrueshëm në të cilin jemi është se, në mënyrë sovrane, mbi thashethemet dhe zhurmat, duke imponuar një ndërprerje madhështore të armiqësive të çuditshme, ai i jep zë civilizimit.Mund të themi për të : ky është një vit i bindur.Atë që dëshironte të bënte, ai e bëri.Ai zëvendëson axhendën e vjetër, luftën, me një axhendë të re, progresin.Ai u bë ball rezistencave.Kërcënimet gjëmojnë, por bashkimi i popullit buzëqesh.Vepra e vitit 1878 do të jetë e pashkatërrueshme dhe e plotë.Asgjë e përkohshme.Ne ndiejmë se në gjithçka që bëhet ndihet diçka përfundimtare.Ky vit i lavdishëm shpall, përmes Ekspozitës së Parisit, aleancën e industrive;me njëqindvjetorin e Volterit, aleancën e filozofive;me kongresin të mbledhur këtu, aleancën e letërsive (Duartrokitje);federatë e madhe pune në të gjitha format; venerim i vëllazërisë njerëzore që ka si bazë fshatarët dhe punëtorët dhe si kurorë mëndjet.(Bravo.)
Industria kërkon dobinë, filozofia kërkon të vërtetën, letërsia kërkon të bukurën.E dobishmja, e vërteta, e bukura, ky është qëllimi i trefishtë i gjithë përpjekjes njerëzore; dhe triumfi i kësaj përpjekjeje sublime është, zotërinj, civilizimi midis popujve dhe paqja midis njerëzve.
Për të dëshmuar këtë triumf, ju jeni dyndur nga të gjitha pjesët e botës së civilizuar.Ju jeni inteligjencat e mëdha (zgjuarsia) që kombet i duan dhe i respektojnë, ju jeni talentet e famshëm, zërat bujar të dëgjuar, shpirtrat në punën e përparimit.Ju jeni paqeruajtësit.Ju sillni këtu rrezen e vlerave.Ju jeni ambasadorët e shpirtit njerëzor në këtë Paris të madh. Mirësevini !Shkrimtarë, oratorë, poetë, filozofë, mendimtarë, luftëtarë, Franca ju përshëndet.(Duartrokitje të zgjatura.)
Ju dhe ne, ne jemi qytetarë të qytetit universal. Të gjithë, krah për krah, le të pohojmë unitetin dhe aleancën tonë. Le të hyjmë, të gjithë së bashku, në atdheun e madh të qetë, në absoluten, që është drejtësia, në idealin, që është e vërteta.
Nuk është për interes personal ose të kufizuar që jeni mbledhur këtu; është për të mirën e përbashkët. Çfarë është letërsia? Është aktivizimi i shpirtit njerëzor. Çfarë është civilizimi? Është zbulimi i përhershëm që shpirti njerëzor ndërmerr në çdo hap; nga ku fjala « Përparim ».Mund të themi se letërsia dhe civilizimi janë identike.
Popujt e masin veten me letërsinë e tyre.Kalon një ushtri prej dy milion burrash, por një Iliadë mbetet;Xercès ka ushtrinë, por i mungon epika (epopeja) : Xercès harrohet.Greqia është e vogël në territor dhe e madhe me Eskilin. (Lëvizje) Roma është vetëm një qytet; por përmes Tacitus, Lucretia-s, Virgjilit dhe Juvenal-it, ky qytet mbush botën.Nëse flisni për Spanjën, Cervantes shfaqet; nëse flisni për Italinë, Dante ngrihet; nëse përmendni Anglinë, shfaqet Shekspiri.Në kohë të caktuara, Franca përmblidhet në një gjeni dhe shkëlqimi i Parisit bashkohet me qartësinë e Volterit. (Bravo të përsëritura.)
Zotërinj, misioni juaj është i lartë. Ju jeni një lloj asambleje themeluese e letërsisë. Ju keni kapacitetin, nëse jo të miratoni ligje, të paktën t’i diktoni ato. Thoni gjërat e duhura, shprehni idetë e duhura dhe nëse, nga e pamundura, nuk ju dëgjojnë, epo mirë, do ta bëni ligjin të kuptojë gabimin e tij.
Ju do të bëni një themel, pronën letrare. Ajo është në të drejtën (drejtësinë), ju do ta vendosni në kod (ligj). Sepse, unë them, zgjidhjet dhe këshillat tuaja do të merren parasysh.
Ju do të bëni që legjislatorët të cilët dëshirojnë ta reduktojnë letërsinë në një fakt lokal, të kuptojnë se letërsia është një fakt universal. Letërsia është qeverisja e njerëzimit nëpërmjet mendjes njerëzore. (Bravo)
Prona letrare është e dobishme për përgjithësinë. Të gjitha ligjet e vjetra monarkike e kanë mohuar dhe ende e mohojnë pronën letrare. Çfarë qëllimi? Me qëllim skllavërimin. Pronari-shkrimtar është shkrimtari i lirë. T’i heqësh pasurinë do të thotë t’i heqësh pavarësinë. Të paktën shpresojmë kështu.Prej kësaj, ky gabim i veçantë, i cili do të ishte fëminor nëse nuk do të ishte tradhtar :Mendimi i përket të gjithëve, prandaj nuk mund të jetë pronë, prandaj prona letrare nuk ekziston. Konfuzion i çuditshëm, së pari, i aftësisë së të menduarit, e cila është e përgjithshme, me mendimin, i cili është individual;mendimi jam unë; pastaj, konfuzion i mendimit, një gjë abstrakte, me librin, një gjë materiale.Mendimi i shkrimtarit, si mendim, i shpëton çdo dore që dëshiron ta kapë atë; fluturon nga shpirti në shpirt;ai e ka këtë dhuratë dhe këtë forcë, virum volitare per ora;por libri është i dallueshëm nga mendimi; si libër, është i kapshëm, aq i kuptueshëm sa që ndonjëherë kapet. (Qeshin.)Libri, produkt i shtypshkronjës, i përket industrisë dhe përcakton, në të gjitha format e tij, një lëvizje të gjerë tregtare; ai shitet dhe blihet;është pronë, vlerë e krijuar dhe jo e fituar, pasuri e shtuar nga shkrimtari në pronën kombëtare, dhe, në të vërtetë, në të gjitha aspektet, më e pakontestuesja e pronave.Kjo pronë e paprekshme shkelet (dhunohet) nga qeveritë despotike; ata konfiskojnë librin, duke shpresuar të konfiskojnë shkrimtarin.Nga ku sistemi i pensioneve mbretërore.Merrni gjithçka dhe jepni pak.Shkatërrim dhe nënshtrim të shkrimtarit.E vjedhin, pastaj e blejnë.Përpjekje e padobishme, për më tepër.Shkrimtari shpëton. Ne e bëjmë atë të varfër, ai mbetet i lirë.(Duartrokitje.)Kush mund t’i blejë këto ndërgjegje madhështore, Rabelais, Molière, Pascal ?Janë përpjekur, por rezultati është i dëshpëruar.Monarkia është një lloj thithje e tmerrshme e forcave vitale të një kombi;historiografët u japin mbretërve titujt e etërve të kombit dhe etërve të letrave;gjithçka mbahet në tërësinë fatale monarkike;Dangeau, lajkatar, e sheh nga njëra anë, Vauban, i ashpër, e sheh nga ana tjetër;dhe, për atë që quhet “shekulli i madh”, për shembull, mënyra në të cilën mbretërit janë baballarë të kombit dhe etër të letrave rezulton në këto dy fakte të liga: njerëzit pa bukë, Corneille pa këpucë.
Çfarë fshirje e errët o mbretërim i madh!
Zotërinj, le t’i kthehemi parimit : respektimi i pronës. Le të vëzhgojmë pronën letrare, por, në të njëjtën kohë, të krijojmë pronën publike.Të shkojmë me tej. Le ta bëjmë më të madhe. Që ligji t’u japë të gjithë botuesve të drejtën të botojnë të gjithë librat pas vdekjes së autorëve, me kushtin e vetëm të pagimit të trashëgimtarëve të drejtpërdrejtë të një honorari shumë të ulët, i cili në asnjë rast nuk tejkalon pesë ose dhjetë përqind të fitimit neto.Ky sistem shumë i thjeshtë, i cili pajton pasurinë e padiskutueshme të shkrimtarit me të drejtën jo më pak të padiskutueshme të pronës publike u tregua, në komisionin e vitit 1836, nga ai që po ju flet në këtë moment dhe kjo zgjidhje mund të gjendet, me të gjitha zhvillimet e saj, në procesverbalin e komisionit, botuar më pas nga Ministria e Brendshme.
Parimi është i dyfishtë, mos të harrojmë. Libri, si libër, i përket autorit, por, si mendim, i përket – fjala nuk është shumë e gjerë – njerëzimit.Të gjitha inteligjencat janë të pranueshme. Nëse një nga dy të drejtat, e drejta e shkrimtarit dhe e drejta e shpirtit njerëzor, do të sakrifikohej, sigurisht që do të ishte e drejta e shkrimtarit, sepse interesi publik është shqetësimi ynë i vetëm, dhe të gjitha, unë e deklaroj që duhet të radhiten para nesh (Shenja miratimi).
Por, sapo e thashë, kjo sakrificë nuk është e nevojshme.
Ah! drita ! drita gjithmonë ! drita kudo !Nevoja për gjithçka është drita.Drita është në libër.Hapni librin në tërësi.Lëreni të shkëlqejë, lëreni të jetë (bëjë).Kushdo që jeni që dëshironi të edukoni, gjallëroni, ndërtoni, zbutni, qetësoni, vendosni libra kudo;mësoni, tregoni, demonstroni;shumëfishoni shkollat;shkollatjanë pikat e ndritshme të civilizimit.
Ju kujdeseni për qytetet tuaja, dëshironi të jeni të sigurt në shtëpitë tuaja, jeni të preokupuar nga ky rrezik : lëreni rrugën të errët;konsiderojeni këtë rrezik edhe më të madh: ta lini mendjen njerëzore në errësirë.Inteligjencat janë rrugë të hapura; ata kanë vajtje-ardhje, kanë vizitorë, të mirë apo të këqij, mund të kenë kalimtarë fatalë; një mendim i keq është i njëjtë me një hajdut nate, shpirti ka keqbërës; sillni dritë kudo;mos i lini në inteligjencën njerëzore ato qoshe të errëta ku mund të kenë folenë bestytnitë, ku mund të fshihet gabimi, ku mund të fshihen gënjeshtrat.Injoranca është një muzg; e keqja rri aty.Merrni parasysh ndriçimin e rrugëve; por mendoni gjithashtu, mendoni mbi të gjitha, për ndriçimin e shpirtrave. (Duartrokitje të zgjatura.)
Kjo kërkon, sigurisht, një shpenzim të mrekullueshëm të dritës.Pikërisht, për këtë shpenzim të dritës, Franca ka punuar për tre shekuj.Zotërinj, më lejoni të them një fjalë birnore, e cila, për më tepër, është në zemrat tuaja si në timen;asgjë nuk do të mbizotërojë kundër Francës.Franca është në interesin publik.Franca po ngrihet në horizontin e të gjithë popujve.Ah! Thonë ata, bën dritë, Franca është aty! (Po / po…Bravo të përsëritura.)
Se mund të ketë kundërshtime ndaj Francës, kjo çudit; por ka megjithatë ;Franca ka armiq.Ata janë madje armiqtë e civilizimit;armiqtë e librit, armiqtë e mendimit të lirë, armiqtë e emancipimit, provimit, çlirimit;ata që shohin në dogmën një mjeshtër të përjetshëm dhe në njerëzimin një të mitur të përjetshëm.Por ata po humbin kohën e tyre, e kaluara ka mbaruar, kombet nuk kthehen në të vjellat e tyre, verbëria ka një fund, dimensionet e injorancës dhe gabimit janë të kufizuara.Mbani anën tuaj, njerëz të së kaluarës, ne nuk kemi frikë nga ju !vazhdoni, reagoni, ne po ju shikojmë me kuriozitet !provoni forcën tuaj, fyeni 89, dekurajoni Parisin, thoni anatemën për lirinë e ndërgjegjes, për lirinë e shtypit, për lirinë e tribunës, anatemën për ligjin civil, anatemën për revolucionin, anatemën për tolerancën, anatemën për shkencën, anatemën për përparimin. Mos u mërzitni. Ëndërroni, derisa të jeni, një syllabus (planprogram) aq të madh për Francën dhe një fikës (errësues) aq të madh për diellin (Brohoritje unanime. Duartrokitje të trefishta.)
Nuk dua të përfundoj me një fjalë të hidhur. Le të shkojmë lart dhe të qëndrojmë në qetësinë e pandryshueshme të mendimit. Ne kemi filluar të pohojmë pajtimin dhe paqen; le të vazhdojmë këtë pohim krenar dhe të qetë.
Unë e kam thënë diku tjetër, dhe e përsëris, e gjithë mençuria njerëzore qëndron në këto dy fjalë : Pajtim dhe ripajtim; pajtim për idetë, ripajtim për njerëzit.
Zotërinj, ne jemi këtu midis filozofëve, le ta shfrytëzojmë rastin, të mos trembemi, le të themi të vërtetat. (Buzëqeshje dhe shenja miratimi me kokë.)Ja një, një të tmerrshme : raca njerëzore ka një sëmundje, urrejtjen.Urrejtja është nëna e luftës; nëna është famëkeqe, vajza është e tmerrshme.
Le t’ua kthejmë goditje për goditje. Urrejtje ndaj urrejtjes! Luftë kundër luftës! (Sensacion.)
A e dini se cila është kjo fjalë e Krishtit : A e doni njëri-tjetrin ?Ky është çarmatimi universal.Është shërimi i njerëzimit.Ky është shpengimi i vërtetë. Duajuni !Kështu e çarmatosim më mirë armikun;duke ia zgjatur dorën në vend se t’i tregojmë grushtin.Kjo këshillë nga Jezusi është një urdhër nga Zoti.Është e mirë.Ne e pranojmë atë.Ne jemi me Krishtin, ne të tjerët !Shkrimtari është me apostullin;ai që mendon është me atë që do. (Bravo.)
Ah ! le të bërtasim për civilizimin ! Jo ! jo ! jo ! ne nuk duam barbarë që bëjnë luftë, as egërsira që vrasin !Ne nuk duam as luftë popull me popull, apo luftë njeri me njeri.Çdo vrasje nuk është vetëm e egër, por e pakuptimtë.Lavdia është absurde dhe kamja është budallaqe.Ne jemi luftëtarë të shpirtit dhe është detyra jonë të parandalojmë luftën e lëndës;funksioni ynë është që gjithmonë të hidhemi në mes të dy ushtrive.E drejta për jetën është e paprekshme.Ne nuk i shohim kurorat, nëse ka, shohim vetëm kokat.Të falësh do të thotë të bësh paqe.Në orët e errëta, ne u kërkojmë mbretërve që të kursejnë jetën e njerëzve dhe ne kërkojmë që republikat të kursejnë jetën e perandorëve. (Duartrokitje.)
Është një ditë e bukur për të paligjshmin kur ai i lutet një populli për një princ dhe kur ai përpiqet të përdorë, në favor të një perandori, këtë të drejtë faljeje që është e drejta e mërgimit.
Po, të pajtojmë dhe ripajtojmë.Ky është misioni ynë, tek ne filozofët.O vëllezërit e mi të shkencës, poezisë dhe artit, le të vëzhgojmë gjithëfuqinë civilizuese të mendimit.Me çdo hap që bën njerëzimi drejt paqes, le të ndiejmë gëzimin e thellë të së vërtetës që rritet në ne.Le të kemi kënaqësinë krenare të punës së dobishme.E vërteta është një dhe nuk ka rreze divergjente;ajo ka vetëm një sinonim, drejtësinë.Nuk ka dy drita, por vetëm një, arsyeja.Nuk ka dy mënyra për të qenë i sinqertë, i arsyeshëm dhe i vërtetë.Rrezja që është në Iliadën është identike me qartësinë e cila është në Fjalorin filozofik.Kjo rreze e pakorruptueshme kalon shekujt me drejtësinë e shigjetës dhe pastërtinë e agimit.Kjo rreze do të triumfojë mbi natën, domethënë mbi antagonizmin dhe urrejtjen.Kjo është mrekullia e madhe letrare.Nuk ka asgjë më të bukur.Forca e shpërqendruar dhe e tronditur para ligjit,arrestimi i luftës nga mendja, është, o Volter, dhuna e zbutur nga mençuria;është, O Homer, Akili i marrë nga flokët nga Minerva ! (Duartrokitje të gjata.)
Dhe tani që do të përfundoj, më lejoni një dëshirë, një dëshirë që nuk i drejtohet asnjë partie dhe që i drejtohet të gjitha zemrave.
Zotërinj, është një romak që është i famshëm për një ide fikse, ai tha : Le ta shkatërrojmë Kartagjenën !Edhe unë kam një mendim që më fikson, dhe ja cili është : Shkatërroni urrejtjen: Nëse letërsia njerëzore kanë një qëllim, ky është ai. Humaniores litterœ.Zotërinj, shkatërrimi më i mirë i urrejtjes bëhet nëpërmjet faljes.Ah ! Të mos mbarojë ky vit i madh pa paqësimin përfundimtar, të përfundojë me mençuri dhe përzemërsi dhe që pasi të ketë shuar luftën e huaj, të shuajë luftën civile.Kjo është dëshira e thellë e shpirtrave tanë.Franca në këtë kohë po i tregon botës mikpritjen e saj, le t’i tregojë edhe mëshirën e saj.Mëshirën !Le ta vendosim këtë kurorë në kokën e Francës !Çdo festë është vëllazërore;një festë që nuk fal dikë nuk është një festë.(Emocion i fortë. – Bravo të dyfishuara.)Logjika e gëzimit publik është amnistia.Le të jetë ky fundi i këtij solemniteti të admirueshëm, Ekspozita Universale.Pajtim ! pajtim ! Sigurisht, ky takim i gjithë përpjekjes së përbashkët të njerëzimit, ky takim i mrekullive të industrisë dhe punës, kjo përshëndetje e kryeveprave mes tyre, duke u përballur dhe krahasuar njëra-tjetrën, është një spektakël i madh !por ka një spektakël ende më të madh, është mërgimtari që qëndron mbi këmbë në horizont dhe atdheu që i hap krahët!(Brohoritje e gjatë; anëtarët francezë dhe të huaj të Kongresit që rrethojnë oratorin në estradë vijnë ta urojnë dhe t’i japin dorën, midis duartrokitjeve të përsëritura nga e gjithë salla).
Sot përkujtohet protesta e parë antikomuniste në Shqipëri, që ndodhi më 26 Mars 1990 në Kavajë, përcjellë KultPlus.
Rrëzimi i Murit të Berlinit dhe një sërë ndryshimesh radikale politike, që ndodhën në vitet 1989-1990 në Bllokun Lindor kanë pasur ndikim edhe në jetën politike shqiptare.
Protesta e parë kundër regjimit komunist në Shqipëri u zhvillua më 26 mars 1990 në qytetin e Kavajës. Kjo protestë erdhi si pasojë e ngjarjeve të një dite më parë, më 25 mars 1990, në stadiumin “Besa” gjatë ndeshjes Besa-Partizani, ku shumë të rinj shpërthyen në thirrje kundër regjimit komunist. Gjatë kësaj proteste u arrestuan shumë të rinj.
Më 26 mars 1990 një numër i madh njerëzish iu drejtua rajonit të policisë me thirrjet “Lironi shokët tanë”, “Poshtë Diktatura”, “Liri, Demokraci”. Kjo protestë i hapi rrugën zhvillimeve të reja në vend. / KultPlus.com
Ish-presidenti finlandez Martti Ahtisaari si sot para 14 viteve dërgoi raportin përfundimtar në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, në të cilin thoshte se Kosova duhej të bëhet e pavarur.
Këtë plan e kundërshtuan fuqishëm serbët, por SHBA-ja e përkrahte dhe ishin të pajtimit që Kosova të shpallej e pavarur.
Rusia bëri deklarata që mund të interpretohen si kundër pavarësisë, por nuk përmendi përdorimin e vetos.
Tri ditë më vonë, më 29 mars 2007, Parlamenti Evropian miraton një rezolutë me 490 vota pro, 80 kundër dhe 87 abstenime, ku shprehej përkrahja për pavarësinë e mbikëqyrur për Kosovën. / KultPlus.com
Me një çmim prej 113.000 dollarësh është shitur në një ankand në Londër koleksioni i letrave dhe kartolinave të shkruara nga dora e princeshës së ndjerë britanike, Diana.
Këto letra, princesha, nëna e princave William dhe Harry, ia kishte dërguar mikut të familjes, Roger Bramble. Për gati tri dekada, këto letra janë mbajtur të fshehura në një dollap në shtëpinë e familjes Bramble, ndërkaq është bërë e ditur se ato ishin shkruar ndërmjet viteve 1990 dhe 1997.
Shumica prej këtyre letrave e shpërfaqin dramën e përjetuar nga princesha, përfshirë divorcin e saj me princin Charles, luftën me problemet e shëndetit mendor dhe presionin e medias, me të cilin ishte përballur gjatë jetës. Këto shkrime të Dianas e nxjerrin gjithashtu në pah dhe një anë tjetër të personalitetit të saj, atë më qesharak dhe argëtues.
“Kemi qenë të shqetësuar për portretizimet bashkëkohore të Dianas që mund të bëhen në mendjet e publikut. Besojmë se këto letra zbulojnë se ajo ka qenë një qenie njerëzore e dashur, e kultivuar dhe e mrekullueshme dhe se publikimi më i gjerë mund vetëm t’i japë një meritë më të madhe autores së tyre”, ka bërë të ditur në një deklaratë për media familja Bramble. Mediat e huaja kanë raportuar se në një letër drejtuar Brambles, nga 19 tetori i 1995-s, Diana i referohet me shaka mbretëreshës si “shefja” dhe kjo mund të jetë arsyeja pse pikërisht kjo është shitur për rreth 12.000 dollarë.
Fotografitë e Dianas dhe dy djemve të saj së bashku me një kartolinë të Krishtlindjes janë përfshirë po ashtu në koleksion./ KultPlus.com
Arkitektura shqiptare jo rrallë herë bie në sy të mediave të huaja, për veçantinë dhe autenticitetin që përfaqëson. Në një artikull të titulluar ‘50 herë Arkitektët me të vërtetë e tejkaluan veten dhe njerëzit festuan punimet e tyre në internet’ është radhitur e para ’Kulla e Arnueme’ që gjendet tek ‘Mrizi i Zanave’ në Shqipëri, shkruan KultPlus.
Në faqen zyrtare të Mrizit të Zanave kanë shkruar se ndjehen krenarë dhe që shija hde pozitiviteti shqiptar kanë kaluar jashtë kufinjëve./ KultPlus.com
Arkeologët në Peru kanë identifikuar një mural 3,200-vjeçar të pikturuar në anën e një tempulli antik që mendohet se paraqet një perëndi në formën e merimangës, perëndi ky që ndërlidhet me shiun dhe pjellorinë.
Murali u zbulua vitin e kaluar pasi zona ku ishte u shkatërrua nga fermerët lokalë duke u munduar t’i zgjeronin plantacionet, shkruan Guardian.
Ekspertët besojnë se ajo u ndërtua nga njerëz që i përkisnin kulturës së quajtur “Cupisnique”, e cila ishte e zhvilluar para më shumë se 3,000 vjetësh.
Arkeologu Regulo Franco Jordan ka thënë se lokacioni strategjik i tempullit afër lumit, i ka çuar studiuesit të besojnë se ka qenë tempull i dedikuar për perënditë e ujërave.
Merimanga perëndi nuk është i vetmi art që u gjet në Peru muajt e fundit. Vitin e kaluar, u gjet forma e një maceje gjigante./ KultPlus.com
Telegram ngushëllimi i ministrit Çeku me rastin e vdekjes së aktorit Luran Ahmeti
E nderuar familja Ahmeti,
I tronditur dhe me pikëllim mora lajmin për ndarjen nga jeta e të dashurit tuaj, aktorit tonë të madh shqiptar, Luran Ahmeti.
Ikja e tij e hershme nga kjo botë është dhimbje e madhe dhe humbje e pazëvendësueshme për familjen, miqtë dhe kolegët e Luranit dhe lë një zbrazëti të madhe në artin dhe kulturën tonë shqiptare.
Skenës artistike teatrale e kinematografike do t’i mungojë talenti dhe profesionalizmi i Luranit, i cili me dashurinë, përkushtimin dhe angazhimin e tij për lojën skenike, arriti të depërtojë edhe në skenën ndërkombëtare. Lurani nuk e përfaqësoi vetëm veten e tij, por prezantoi edhe vlerat e artin shqiptar brenda hapësirave kombëtare dhe jashtë tyre.
I lehtë i qoftë dheu.
Pranoni ngushëllimet më të përzemërta e të sinqerta, ju e nderuar familje, miq, kolegë e ju dashamirë të Luranit./ KultPlus.com
Me rastin e njëvjetorit të vdekjes së aktores së njohur Leze Qena, botohet romani biografik “Dashuri të paprekura – Saga e një fryme të heshtur” i autorit Vilson Culaj, që paraqet jetën e aktores Qena që nga fëmijëria e saj e hershme e deri në kalimin e saj në amshim, përcjellë KultPlus.
Romani “Dashuri të paprekura – Saga e një fryme të heshtur” i autorit Vilson Culaj, i cili është botuar nga Shtëpia Botuese “Jakup Ceraja”, është një roman biografik, që flet për jetën e aktores së njohur shqiptare Leze Qena. Si të ishte biograf i saj, autori na përshkruan në detaje jetën e veprën e artistes, duke e kthyer në një personazh romanor mu në thelb të kohës dhe hapësirës së kësaj vepre emblematike.
Nga dërrasat e skenës teatrore, sheshet e xhirimit e reflektorët e televizionit, imazhet plot dritë e jetë të artistes Leze Qena tani e tutje do të komunikojnë̈ me artdashësit përmes romanit “Dashuri të paprekura”, që plotëson një zbrazëti që lë prapa shënjuesit e kohëve.
Është një roman interesant dhe prekës për dashurinë dhe vlerat njerëzore. Është historia e paharrueshme e një aktoreje që nuk ikën dhe nuk zmbrapset përballë rrethanave të kohës, por që ballafaqohet me to. Një roman, në të cilin përshkruhet një jetë plot ëndrra e zhgënjime, por gjithashtu edhe dëshira dhe këmbëngulësia për të arritur qëllimin e jetës, pavarësisht sfidave dhe mungesave.
Romani paraqet jetën e aktores së madhe që nga fëmijëria e saj e hershme e deri në kalimin e saj në amshim. Është një sagë e rrëfyer nga goja e saj në frymën e besimit të një autori, i cili u mundua t’i qëndrojë besnik rrëfimit, elegjisë dhe mbijetesës se saj personale. Rrëfimi i romanit nis me jetën e saj familjare, fëmijërinë e saj dinamike, të zhvilluar në një ambient urban e civilizues, siç është qyteti i Prizrenit, ku ishin brumosur dhe ëndrrat e një vashe të etur për art e kulturë. E njëjta sagë e përjetimeve zgjat edhe pas arritjes së saj në Prishtinë, pasi që realizon ëndrrën për t’u bërë aktore, dhe shpërthimit të suksesshëm në teatër.
Përmes këtij rrëfimi, autori Culaj arrin të japë elemente etnopsikologjike, filozofike dhe bart te lexuesi një mesazh, fuqinë e bukurisë artistike të fjalës si tërësi teksti dhe fjalisë si kontekst. Romani, fund e krye, e përshkon indin e shpirtit fisnik-human të kryepersonazhit dhe rrezatimin hyjnor për jetën, njerëzit dhe botën.
Kjo sagë jetësore e artistes është shembulli më i mirë për ne se si njeriu i frymëzuar nga një mision i qartë dhe një ideal i kulluar mund t’u rezistojë furtunave e përplasjeve, duke e rimëkëmbur jetën, duke e gjetur kuptimin e saj dhe duke e pasuruar atë më artin e dashurisë dhe mirësisë.
Ky rrëfim romanor është mesazhi epik se jo pak artistë kaluan nëpër luginën e vdekjes por falë stoicizmit, trashëgimisë dhe vizionit të tyre, dolën ngadhënjimtar para kurtheve të botës.
Romanin “Dashuri të paprekura”, me një çmim prej dhjetë euro, mund ta gjeni në libraritë Dukagjini dhe Artini në kryeqytet, ndërsa shumë shpejt do të jetë edhe nëpër libraritë e qyteteve tjera të Kosovës./ KultPlus.com
Aktorja e famshme Jessica Alba ka treguar se cila ishte arsyeja që ka hequr dorë nga aktrimi.
Ajo u shpreh se ndjenja e të qenurit nënë e ka bërë që të mendonte ndryshe jetën, dhe të mendonte më shumë për shëndetin dhe karrierën, transmeton KultPlus.
“Nëna ime kishte kancer në moshë shumë të re. Shumë gra në familjen time kanë kaluar sëmundje të ngjashme dhe asnjëra nuk ka qenë gjenetike. Madje, edhe unë jam rritur me një sëmundje kronike.”
“Kam kryer 5 operacione para se të bëja 11 vjeç. Kisha alergji kronike dhe jam shtruar shumë herë në spital kur kam qenë fëmijë. Duke kaluar kaq momente të vështira, kam kuptuar se dua të jetoj dhe të kaloj sa më shumë kohë me këtë njeri të vogël që po sjell në botë. Shëndeti për mua është më i rëndësishmi. Dua që ky person i vogël të jetë i shëndetshëm. Kjo ishte ajo që më motivoi.”
“Unë thjesht nuk mundja. Nuk më interesonte më për aktrimin në të njëjtën mënyrë. Mendoja thjesht si t’i përdor platformat e mia për të bërë diçka kuptimplotë, një ndryshim”, përfundoi ajo. / KultPlus.com
Sot u bë e ditur se aktori i mirënjohur shqiptar, Luran Ahmeti ka ndërruar jetë, shkruan KultPlus.
Mirëpo, ndër sukseset më të mëdha të aktorit ka qenë edhe roli i tij në filmin e famshëm amerikan, ‘Taken’
Në intervistën e tij të parë në Shqipëri të relizuar në vitin 2018, Ahmeti kishte treguar se si nisi karriera e tij dhe lidhja me projektet hollyëoodiane.
I pyetur se si u gjend Ahmeti në një film si Taken ku shqiptarët e ballkanasit nuk ishin në kushte favorizuese, aktori ka rrëfyer “Unë kam pasur disa oferta nga filma ku më është ofruar roli negativ e unë nuk e kam pranuar dhe më pas ato filma janë bërë shumë të suksesshëm. E vërteta është se mua kjo më hante nga brenda, pse nuk u bëra pjesë e budallallëkut tim”.
“Të gjithë ne kemi momentet tona kur bëhemi pishman. Sidomos kur shohim persona të tjerë që bëjnë hapa më të mëdha dhe bëjnë kompromise të ndryshme”, kishte rrëfyer Ahmeti.
“Dhe kemi dobësitë tona ku themi, do ta bëj këtë kompromis. Industria amerikane dhe hollyëoodiane është e madhe, ne nuk mundemi apo t’i kundërvihemi. Tekkenin unë doja ta kisha një përvojë… prandaj dhe e pranova”, kishte përfunduar aktori i famshëm shqiptar. / KultPlus.com
Dua Lipa është bërë një prej këngëtareve më të kërkuara në botë. Këngëtarja kosovare e cila në fillim të këtij muaji rrëmbeu edhe një “Grammy”, po kërkohet nga gazetat më prestigjioze botërore.
Dua së fundmi ka pozuar për revistën franceze “M le magazine du Monde” e po ashtu edhe ka dhënë një intervistë për të.
Në fotografitë e realizuara këngëtarja 25 vjeçare shfaqet ndër të tjera edhe gjysmë e zhveshur duke tërhequr vëmendjen e fansave. / KultPlus.com
