Shkrimtari, poeti dhe skenaristi i njohur nga Bosnja, Abdulah Sidran, po qëndron në Kosovë, përcjellë KultPlus.
Sidran, fitues i disa çmimeve vendore e ndërkombëtare për letërsi, i njohur edhe për skenarët e tij në kinematografi (“A të kujtohet Dolly Bell”, “Babai në udhëtim zyrtar”, etj.), gjatë qëndrimit në Kosovë, do të pritet sot në takim edhe nga kryeministri i Kosovës, Albin Kurti.
Ai po ashtu do të ketë takime me intelektualë, shkrimtarë, artistë e lexues të tij.
Ardhja e tij në Kosovë përkon me çmimin që do t’i ndahet sonte.
Abdulah Sidran, është laureat i Çmimit Ndërkombëtar për Letërsi dhe Art “Ali Podrimja”, të cilin e ndan Kolegji AAB, e që do t’ i jepet në një ceremoni solemne, sonte nga ora 20:00, në Teatrin AAB “Faruk Begolli”.
Abdullah Sidran është edhe anëtar i rregullt i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Bosnjë e Hercegovinës. / KultPlus.com
Prestigjozja “Le Monde” ka botuar, të premten e 8 majit 1992, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me kthimin asokohe të shkrimtarit Ismail Kadare në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:
Ismail Kadare mbërriti në Tiranë.
Burimi : Le Monde, 8 maj 1992, f.3
— Në ekzil për dy vjet në Francë, shkrimtari pesëdhjetë e gjashtë vjeçar Ismail Kadare u kthye në Shqipëri të mërkurën e 6 majit. “Unë mbështes demokracinë dhe qeverinë demokratike dhe do të qëndroj këtu”, tha ai kur zbriti nga avioni (Le Monde, 7 maj). — (Reuter).
Sot shkrimtari Rexhep Qosja i bën 85 vjet. Sa mirë që Kolegji AAB u kujtua t’ia festonte ditëlindjen. Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovës nuk ka organizuar ndonjë gjë, edhe pse ai është akademiku më i njohur i saj.
Viteve të fundit shpesh kam dëgjuar se Rexhep Qosja nuk e meriton rrogën nga Akademia, sepse nuk shkon aty prej vitesh. Është e vërtetë që ai nuk shkon aty, dhe dihet pse. Akademia është e mbushur me njerëz të partisë që vazhdojnë ta sulmojnë në mënyrat më të ulëta për dekada me radhë. Ata kanë aktivizuar gazeta, revista, televizione, portale kundër tij. Kanë shkruar libra kundër tij. Kanë shpifur në mënyrat më të ulëta kundër tij. Si mund të shkojë Qosja në Akademi, kur atje edhe mund ta kërcënojnë, siç pati ndodh në Fakultetin e Filologjisë para disa vitesh nga një (tash) poet-deputet i LDK-së, të cilin, derisa e drejtonte seancën e Seminarit, Qosja e pati falënderuar për (tekstualisht) “këtë kumtesë për letërsinë e mahallës”. Pak vite para atij “incidenti”, një haxhi-drejtor Institutit që vinte po nga kjo parti, ia pati thyer zyrën profesor Qosjes, librat, dorëshkrimet ia pati futur në thasë bërllogu dhe vetë profesorin e pati nxjerrë jashtë, ndërsa një punonjës shkencor i po kësaj partie, po në këtë Institut, endej nga kafja në kafe duke thënë “u kon tu m’rreh Rexhep Qosja, ke tu ma hi flakareshë”. Besoj që e kujtoni mirë, se kjo ka ndodhë pas luftës dhe pas vdekjes së Rugovës. Po të mos alarmonin mediat e Shqipërisë dhe po të mos ndërhynte kryeministri i atëhershëm, Agim Çeku, Rexhep Qosja kurrë s’do të mund të kthehej në Institut.
Duke pranuar në Akademi vetëm njerëz të kësaj partie, që në kampanja politike të mund të quhen “parti akademikësh”, e kanë kthyer Akademinë në çerdhe politike. Në Rusinë e Putinit, kur disa intelektualë të kabinetit të tij kanë dashur të bëhen akademikë, ai i ka thirrur dhe u ka thënë: “ja do të jeni pjesë e Kabinetit, ja e Akademisë, në të dyja s’mund të jeni.” Mirëpo, në Kosovë mund të jesh në të dyja e në të trija, veç bëhu servil.
Mos harroni se në Akademi janë plot njerëz që s’e meritojnë, e nuk janë plot të tjerë që e meritojnë. Është duke ndodhur si në Akademinë e Athinës në shekullin e kaluar, kur artistët, shkrimtarët dhe intelektualët më të njohur nuk ishin pjesë e saj. Kur u kujtuan ta thërrisnin poetin Odysseas Elytis të anëtarësohej, ai i injoroi dhe, pak vite më vonë, u nderua nga Akademia e Stokholmit.
Rexhep Qosja nuk mund të shkojë në Akademi, sepse është njësoj sikur të shkojë në zyre të LDK-së. E kuptoni sa i mirëpritur do të ishte. Pse e merr rrogën e Akademisë? Akademia është institucion nderues, që ti edhe nëse nuk shkon, ose s’mund të shkosh (p.sh. paralizohesh), e ka për borxh të ta jap rrogën, nëse je anëtar i saj. A duhet të japë dorëheqje Rexhep Qosja prej Akademisë? Mendoj se kohëve të fundit ai e ka denoncuar mjaftueshëm partiakizimin e Akademisë, kështu që dorëheqja e tij është krejt e natyrshme. Pse të mos largohet nga një institucion ku s’e lënë të afrohet?
Qosja nuk shkon në Akademi, sepse ai është Akademi. E kuptoj Qosjen pa Akademinë, s’e kuptoj Akademinë pa Qosjen.
Më poshtë një pjesë nga libri im “Parabola postmoderne”:
Rexhep Qosja si studiues i letërsisë, që i njeh të gjitha metodat letrare që janë aplikuar në letërsinë shqipe dhe, i cili, sipas Sabri Hamitit, ka meritën për përmbysjen e metodës së realizmit socialist në letërsinë shqipe (2003: 7) ndërsa, sipas Ibrahim Rugovës, shpesh ka zgjidhur probleme vitale në letërsi (1974: 1102) – aplikon metodën integrale në studimet dhe në romanet e tij, të cilat, në raport me prozën shqipe, duhen parë si një paradigmë, që nuk i ngjajnë askujt.
Për praktikën e parë postmoderne në letërsinë shqipe, sado që nuk permendet termi postmodern, flet edhe një shkrim i Ali Aliut, i cili qysh në vitin 1974 e vlerësonte prozën e Rexhep Qosjes si një fenomen të ri dhe në vete, duke shtuar se ajo bën trajtimin më të thellë dhe më kompleks deri më sot në prozën tonë (1974: 1904). Sipas këtij kritiku, Rexhep Qosja me romanin e tij të parë ishte bërë i pari i letërsisë shqipe. Aliu e kishte hetuar edhe poetikën e kombinimit, por pa mundur ta tipologjizojë.
Vdekja më vjen prej syve të tillë, duke qenë një model i ri i shkrimit letrar shqip, është mirëpritur edhe nga komuniteti artistik frëng. “Ky libër na ra nga qielli si një meteor. Një objekt letrar jo i zakonshëm,” shkruan gazeta Le Monde (Zand 1994), kurse në Le Journal de Seine et Loire thuhet se Rexhep Qosja është një shkrimtar i jashtëzakonshëm, kurse romani i tij – një kryevepër (1994). Frédéric Vitoux shprehet: Romani “Vdekja më vjen prej syve të tillë”, i botuar më 1974, ka ngjallur urrejtjen e zyrtarëve serbë. Fatmirësisht (ose fatkeqësisht) në Shqipërinë staliniste, maoiste apo hoxhiste të kohës, ai qe rreptësisht i ndaluar. Shkurt, askush nuk mund ta lexonte Rexhep Qosjen. Prapëseprapë, ky shkrimtar është i madh. I pari që u bind për këtë ishte padyshim vetë Kadare (Vitoux 1994). Vetë Ismail Kadare shkruan: Rexhep Qosja është shkrimtari më i madh ndër shqiptarët që jetojnë jashtë kufijve të vendit, të cilët përbëjnë më shumë se gjysmën e kombit shqiptar (1994: 7), ndërsa Vdekja më vjen prej syve të tillë është një vepër me inspirim kafkian (1994: 10); një roman që prish qetësinë (1994: 8); një vepër që profetizon apokalipsin (1994: 21); dhe një nga veprat më të mëdha të letërsisë shqiptare.
Profili i Rexhep Qosjes është poliedrik. Gjatë karrierës së tij ai është marrë me: studime letrare, prozë, dramë, ese, publicistikë, politikë etj. Meqenëse fama, sipas Rilkes, është shuma e keqkuptimeve që mbështillen rreth një emri, Qosja si personalitet i famshëm është nderuar dhe është kritikuar. Pavarësisht kësaj, ai nuk ka rënë viktimë e komplimenteve, as e kritikave. I cilësuar nga kritika e huaj si Havel i Kosovës, Voltaire i Ballkanit, Kafka i Lindjes, Rexhep Qosja, me jetën dhe veprën e tij, ka ditur të mbetet i veçantë, origjinal. / KultPlus.com
Një familje në rrokullimën e fatit. E premtja mbrëma, sjell për publikun e qytetit të njëmijë e një dritareve, komedinë “Martesa”. Komedia e Çehovit, me regjinë e Driada Dervishit, pas suksesit ë amfiteatrin e Durrësit, zbret në Berat.
Komedia është përmbledhja e 5 pjesëve: “Martesa”, “Tragjik pa dashje”, “Ariu”, “Propozimi”, për t’u mbyllur, me “Këngën e mjellmës”, e konceptuar si një këngë nostalgjie për kohën që ikën. Një nostalgji lirike, që përshkruan gjithë krijimtarinë e dramaturgut të mirënjohur rus Anton Çehov, që sjell regjisorja Dervishi, duke pasur parasysh interesimin e vazhdueshëm të publikut.
“Martesa” vijon celebrimet, në kalanë magjike të Beratit”, – shkruhet në faqen zyrtare të teatri. Komedia ka marrë disa vlerësime deri tani. Ajo është shpërblyer me çmimet “Regjia më e mirë në “KoKo Fest 2016”, aktorja më e mirë jo protagoniste në “KoKo Fest 2016” dhe çmimi i publikut në “Festivalin Mbarëkombëtar të Teatrit Moisiu On”.
Me regjinë dhe tekstin përshtatur nga Driada Dervishi, koreograf Elton Cefën, drejtor fotografie Daniel Dervishin, kostumografinë nga Driada Dervishi dhe Adelina Muça, “Martesa” ka ngjallur interes për publikun artdashës. Si udhëheqëse vokale, vjen mezzo-soprano Olta Juba, ndërsa në role, aktorët e trupës së teatrit “Aleksandër Moisiu” në Durrës.
Në role vijnë aktorët Amos Muji Zaharia, Adelina Muça, Gentian Zenelaj, Xhejni Fama, Mimoza Marjanaku, Suela Bako, Andia Xhunga, Gjergj Doçi, Alesia Xhemalaj dhe Jaho Guma. Komedia “Martesa” erdhi premierë për publikun në vitin 2015, nga regjisorja Driada Dervishi.
Në dy net, gjithçka ndodh në një martesë nga të kurdisurat për interes nga e ëma e vajzës. Aty gjen nusen, që do të argëtohet, e një dhëndër koprac. Gjen një bashkëshort, që është lodhur nga përgjegjësitë e ngarkesa që i jep çdo ditë e shoqja dhe që do të pengojë dhëndrin të martohet, duke i treguar sesi do të jetë pas një viti martese, jeta e tij. Po aty gjen një vejushë, që është betuar të mbajë zi për gjithë jetën, por për ironinë e fatit bie në dashuri me borxhliun e bashkëshortit. Fqinji i familjes, pikërisht në këtë dasmë, gjen rastin të kërkojë dorën e mbesës, mirëpo situata shkon në një debat mbi pronat, ku përfshihet gjithë familja. / Konica.al / KultPlus.com
”Vdekja më vjen prej syve të tillë” nga Rexhep Qosja
Fragment
Natën, shpesh më zë ankthi, më kaplojnë djersë të ftohta, më del gjumi kohë e pa kohë, shoh ëndrra të këqija: bolla që dalin prej syve të tu dhe m’i vërsulen kërthizës, tigra, që duke kërcëllitur dhëmbët, më sulmojnë kokën; sorra dhe korba që janë kurdisur në kornizën e fotografisë sime dhe krrokasin, krrokasin, krrokasin, ndjellin zi dhe më shtien tmerrin. Sa shpesh më del përpara syri i Danjollit të Sherkës, i zmadhuar sa një disk, is hpuar në mjedis dhe do të m’i lexojë mendimet. Çohem atëherë, e shikoj derën a është e mbyllur mirë dhe e rrotulloj çelsin edhe një herë; që të mos hyjë Danjolli me syrin e tij./ KultPlus.com
Më 25 qershor do të bëhet varrimi i Dibran Dibranit, Zeqir dhe Magbule Mujës si dhe Remzi Kurteshit, të cilët ishin të zhdukur nga lufta e fundit në Kosovë.
Trupat e të ndjerëve ishin gjetur në varrezat e myslimanëve në Mitrovicë, në fund të vitit të kaluar.
Bajram Qerkini nga Shoqata për personat e pagjetur “Zëri i prindërve” ka thënë se varrimi i të ndjerëve është vonuar derisa ka përfunduar procesi i identifikimit të eshtrave në mostrat e marra me ADN.
Dibran Dibrani, Zeqir Muja si dhe Remzi Kurteshi do të varrosen në varrezat e martirëve në Shipol, ndërsa Magbule Muja do të varroset në Malishevë.
Zeqir dhe Magbule Muja janë burrë e grua. / Gazeta Express / KultPlus.com
Akademiku i njohur shqiptar Rexhep Qosja sot feston datëlindjen e 85-të. Ai ka lindur më 25 qershor 1936 në Vuthaj te Kelmendit, Malit të Zi, shkruan KultPlus.
Katër klasat e para të fillores i kreu në Vuthaj, kurse gjysmëmaturën në Guci.Shkollën normale e mbaroi në Prishtinë. Më 1964 diplomoi në degën Gjuhë-letërsi të Universitetit të Prishtinës. Studimet pasuniversitare i kreu në Universitetin e Beogradit, Beograd ku në vitin 1971 mori titullin “Doktor i shkencave filologjike” me temën “Asdreni-jeta dhe veprat”. Ishte punonjës shkencor në Institutin Albanologjik të Universitetit të Prishtinës dhe drejtor i këtij Instituti prej vitit 1972 deri më 1981.
Është autor i mbi tridhjetë librave me studime për letërsinë dhe kritikë letrare, prozë artistike, tregime, romane dhe drama, publicistikë e shkrime polemike Ka botuar recensione, vështrime, artikuj, sprova, trajtesa e studime në revista shkencore e letrare, duke trajtuar në to çështje të veçanta të letërsisë shqipe dhe të krijimtarisë letrare në përgjithësi. Disa punime dhe vepra të tij janë përkthyer në gjuhë të tjera.
Për krijimtarinë shkencore e letrare është çmuar me: Shpërblimin e qytetit të Prishtinës, më 1968; me Shpërblimin Krahinor të Dhjetorit më 1969; me dy shpërblime të SHSH të Kosovës, më 1972 dhe 1974 dhe me Shpërblimin e RS të Serbisë – 7 Korriku, më 1975, me Çmimin “Pjetër Bogdani”, 2010 për romanin “Bijt e askujt”, Gjilani Çmimin letrar- Beqir Musliu, më 22 qershor 2012 ia dorëzoi akademikut Rexhep Qosja . Ai është marrë edhe me veprimtari politike; në periudhën 1998-2000 drejtoi një parti politike në Kosovë. Në vitin 2000 kryetari i Republikës së Shqipërisë i dha çmimin “Nderi i Kombit”. Qosja është anëtarë i rregullt i ASHA të Kosovës./ KultPlus.com
Superhëna ose hëna e plotë “luleshtrydhe” do të ndriçojë mbrëmjen. Njerëzit në të gjithë botën do të shohin një hënë të madhe të artë, për dy deri në tre net, sipas EarthSky .
Përkufizimet e një superhëne mund të ndryshojnë, por termi në përgjithësi tregon një hënë të plotë që është më e ndritshme dhe kalon më afër Tokës dhe kështu duket më e madhe në qiellin e natës.
Hëna e luleshtrydheve është e para nga katër hënat e plota të sezonit të verës. Emri i tij, i cili buron nga popujt indigjenë, i referohet pjekjes së luleshtrydheve dhe frutave të tjerë që ndodh në fund të pranverës dhe në fillim të verës. / Gazeta Express / KultPlus.com
Fitnete Tuda, një emër i dashur për muzikën shqipe, ndër vite ka sjellë disa këngë që këndohen edhe sot dhe dëgjohën me ëndje, duke reflektuar gjithmonë për jetën, dashurinë, të kaluarën.
Një prej këngëve më të dashura padyshim mbetet “Shi bie në Tiranë”.
Fitnetja këngën e solli në skenën e Festivalit të Fundvitit në Radio Televizionin Shqiptar, bashkë me Vlera Kastratin. / KultPlus.com
Sopranoja Inva Mula ka prezantuar programin e ”Mik Festival” që mbahet në datat 22, 23, 24 dhe 25 korrik në Korçë.
Këtë vit vjen në edicionin e katërt dhe sjell muzikë gjermane e greke, muzikë nga filmat shqiptar e deri sfilatë mode, transmeton KultPlus.
Nga hani i Pazarit, te sheshi para katedrales, ngjarjet artistike mbahen mes qytetit të Korçës, kishës së Prespës dhe fshatrave të Kolonjës duke ndërthurur në program këngëtarë si Anxhela Peristeri me 5 vajza e Zanave që këndojnë a Capela, kërcim tango, fizarmonicistë, orkestër sinfonike dhe kori Pax Dei i Zana Turkut duke pasur edhe pjesëmarrjen e Olen Cezarit.
Inva Mula është drejtoreshë artistike e ”Mik festival” që zë vend në Korçë./balkanweb/ KultPlus.com
Qetësi, mesnatë, në fund të bahçes, vetëm lumi ndëgjohet, por as ai nuk bën zhurmë, rrjedh me përtaci, sikur edhe atë ta ketë lodhur vapa. Pulat kanë fjet. Kaloi një ditë përvëluese, e nga mali, mbrapa majës së shelnës, del hëna, kadale kadale, si një nuse e turpshme. Magji e natës, xixëllonjat si një mijë yje, vallëzojnë pranë hanëmelit, aromë dehëse, më merren mendtë, gjumi , lodhja. Natë e mirë, natë e embël. Një ditë e re do të agojë, me shije bosileku. Poshtë katundit, grunaja lëkundet valë valë nga era e lehtë përkëdhel lulëkuqet, ditë vere. / KultPlus.com
Aneta Gashi është shpallur fituese e vendit të parë në konkursin ndërkombëtar të pianos ”Sergei Rachmaminoff” i cili është mbajtur në Sarajevë.
Ky konkurs ka mbledhur konkurrent nga e gjithë bota, me gjithsej 431 pjesëmarrës.
Gashi është nxënëse e klasës së IV në klasën e Arbnor Krasniqit, në shkollën e muzikës ”Lorenc Antoni” në Prizren.
Ndërkaq, lajmi u bë i ditur nga Arbnor Krasniqi i cili theksoi në një postim në rrjetin social Facebook, se ndjehet i lumtur që një nga nxënëset e tij është shpallur fituese e vendit të parë në këtë garë. / KultPlus.com
Tash e një vit, Shqipërisë për herë të parë i është shtuar një institucion që i dedikohet vetëm librit. Bëhet fjalë për Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit, në krye me Alda Bardhylin e cila në një intervistë për KultPlus ka treguar më detajisht rreth nismës së këtij institucionit, sfidave me të cilat ballafaqohet kjo qendër, rrugëtimin e librit shqiptar si dhe pikësynimet e mëtutjeshme.
”Kur mu besua detyra si kryetare e Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit e pashë këtë detyrë si një mision në shërbim të librit, pasi ishte një insittucion që për herë të parë krijohej në Shqipëri, një mision që sigurisht se nuk do të ishte i lehtë, por duke pasur vullnetin e mirë arrihet gjithçka”, ka theksuar Bardhyli për KultPlus.
Bardhyli ka treguar se marrja e detyrës së Drejtoreshës në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit në Shqipëri, ka përkuar me fillimin e situatës pandemike që vërshoi botën, duke e bërë punën e saj aspak të lehtë.
”Unë u përrpoqa që viti i parë në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit, të ishte një vit komunikuese për sa i përket sepse tash libri në fillim komunikohet dhe më pas lexohet, kshtuqë ky ishte një vit që kishte të bënte më shumë më një fushatë ndërgjegjësuese mbi rëndësinë e leximit, një fushatë mbi rolin që ka libri në shoqëri dhe mbi faktin që vetëm përmes librit shoqëritë mund të shkojnë drejt vazhdimësisë dhe edukimit”, ka deklaruar Bardhyli për KultPlus.
Ndër prioritet e këtij viti, QKLL ka pasur edhe mbështjetjen e krijuesëve të rinj, e veçanërisht ata që krijojnë letërsi për fëmijë, për të cilët Bardhyli ka theksuar se ndjehet mirë për faktin se këta krijues kanë mbështjetjen e një qendre të tillë jo vetëm në hapat e tyre të parë por edhe si një hapësirë ku siç ka theksuar tutje ajo, ata mund të dialogojnë me njëri tjetrin.
”Shqipëria ka pasur një traditë të jashtëzakonshme të letërsisë për fëmijë, ka pasur shkrimtarë të cilët kanë qenë frymëzues të brezave të tërë, vitet e fundit e kemi parë që ka një ikje nga kjo lloj letërsie kshtuqë përmes një fondi të dedikuar të kësaj letërsie ne kërkojmë që të motivojmë dhe t’i shtyjmë krijuesit e rinj që të shkruajnë letërsië për fëmijë. Ky është viti i dytë që neve japim këtë fond, ku çdo vit mbështesim tre autorë të kësaj letërsie”, thekson tutje Bardhyli për KultPlus.
Një tjetër program i rëndësishëm i QKLL është ai që ka të bëjë me komunikimin përmes kulturave. Një program ky që hedh dritë mbi faktin se dominimi i librit në botë bëhet përmes kulturave dhe faktin se sa e rëndësishme është që libri shqip përveç se në hapësirat tona shqiptare të përhapet edhe në gjuhë e kultura të ndryshme.
Në një qendër të librit, mbështetja e shkrimtarëve është gjithmonë e pranishme. Bardhyli ka treguar për KultPlus se përgjatë këtij viti, QKLL ka mbështetur 12-të autorë shqiptarë, të cilët flasin kryesisht gjuhën e rajonit, mirëpo ndër synimet tjera të kësaj qendre është që këta autorë të jenë edhe në gjuhë tjera të mëdha si anglishtja apo frangjishtja.
”Ne po përpiqemi që t’i japim zë librit shqip, jo vetëm romaneve por edhe veprave studimore, historike, politike etj”, tregon Bardhyli.
”Unë dua që punët e nisura nga Qendra të kenë vizione të larta dhe jo të momentit, vizione që ndihmojnë rrugëtimin e librave të autorëve shqiptarë. Sepse libri është si një përçues i mirë i cili na dërgon drejt tregjeve të mëdha, kulturave të mëdha, si një moment i cili do të na ndihmojë edhe neve si shoqëri të kapërcjemë të gjitha këto hapat e vonuara që përshak të historisë apo të shumë problemeve politike na kanë bërë që mos të kemi atë progresin e duhur. Libri është forma e vetme drejt progresit”, tregon tutje Bardhyli për KultPlus.
Përgjatë këtij viti Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit në Shqipëri, ka bërë që shumë autorë shqiptarë të kenë vëmendje dhe kanë qenë të pranishëm qoftë në debatin publik, qoftë në skenën letrare. Krijimi i urave të komunikimit mes librit dhe lexuesit, vazhdon të mbetet ndër elementet kryesore të kësaj Qendre.
Bardhyli ka treguar për KultPlus se nga shtatori i këtij viti pritet që të ngrihet një ekip pune, përmes të cilët do të punohet rreth realizimit të një ligji për leximin. Qëllimi kryesor i këtij ligji është promovimi i leximit si një emergjencë kombëtare, por nga ana tjetër edhe krijimi i një rregulloreje që do të pasuronte më shumë bibliotekat e rretheve, libraritë dhe ndoshta do të ndihmonte edhe botuesi. Shumë vende të përparuara e kanë prej kohësh këtë ligj dhe kjo është një nga prioritetet më të rëndësishme të Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit.
”Unë shoh që ka një rritje të interesit ndaj lbrit dhe që ngritja e QKLL është pritur me interes nga qytetarët, bile të gjithë qytetarët që kalojnë nëpër hapësirat afër Qendrës kur lexojnë se aty është hapësira e QKLL hyjnë dhe mendojnë që ky është një vend që i lidhë me librin madje kërkojnë edhe libra aq sa duke parë këtë interes të qytetarëve unë vendosa që biblioteka që neve kemi të jetë një bibliotekë e hapur për të gjithë qytetarët të mund të marrin ndonjë libër vetëm me një kartë identiteti dhe sigurisht ta kthejnë atë pas leximit”, tregon tutje Bardhyli.
Shoqëritë e përparura në botë, tashmë veçse kanë vendosur shumë gra në krye të institucioneve kulturore, ndërkaq, në Shqipëri e në Kosovë, gratë janë shumë të pranishme në sferat e kulturës, mirëpo pak në institucionet e kulturës. Alda Bardhyli është ndër këto të paktat, e cila me shumë mund, punë dhe një dashuri të madhe për librin punon jashtëzakonisht shumë për promovimin e letërsisë shqipe dhe autorëve shqiptarë.
”Ne gjithnjë flasim që çështja e feminizmit nuk është më një çështje e ndjeshme e shoqërive dhe që shoqëritë e përparuara e kanë tejkaluar këtë çështje të barazië, por ne ende e shohim sot që edhe në letërsi por edhe në jetë është një çështje e ndjeshme, sigurisht që sfidat e të qenurit grua janë sfida jo të ngjashme me sfidat e një burri aq më tepër në shoqëritë tona. Shqipëria ka pasur një plejadë të jashtëzakonshme grash të cilat vazhdojnë akoma të jenë të fshehura nga mjegulla e historisë por që kanë qenë dhe vazhdojnë të jenë shumë motivuese për mua dhe punën time”, thekson Bardhyli për KultPlus.
Për fund, Bardhyli ka potencuar se letërsia shqipe ka pasur një rritje cilësore këto vitet e fundit, mirëpo, tutje është shprehur se letërsia shqipe ka nevojë që t’i zgjerojë hapësirat e saj, duke pasur parasysh faktin se letërsia duhet të tejkalojë gjuhën e saj. / KultPlus.com
Kryeministri Albin Kurti, mori pjesë në akademinë solemne në shënim të 85- vjetorit të lindjes së akademikut Rexhep Qosja.
Në fjalën e tij, kryeministri Kurti i uroi profesorit Rexhep Qosja jetë të gjatë dhe krijimtari të vazhdueshme, duke i dëshiruar që çdo përvjetor i ardhshëm të shënohet me suksese të tjera dhe realizim të aspiratave të përbashkëta tonat.
Ai theksoi se vepra e Rexhep Qosjes është e pa moshë, aktuale sot sikurse ka qenë në dekadat e shkuara. Ajo është burim frymëzimi për të rinjtë sot, sikurse ka qenë për të rinjtë e viteve ‘68, ’70-ta, ’80-ta, ’90-ta, që gjetën nëpër shkrimet e profesor Qosjes arsyen e motivimin për t’u ndjerë krenarë me identitetin shqiptar dhe për t’i rezistuar me trup e me mendje regjimeve shtypëse jugosllave e serbe.
Më poshtë gjeni fjalimi e plotë të Kryeministrit Kurti.
I nderuari Kryetar i Këshillit Drejtues të Kolegjit AAB, z.Lulzim Tafa,
I nderuari Rektor i Kolegjit AAB, z.Bujar Demjaha,
I nderuari Drejtor i Institutit Albanologjik, z.Hysen Matoshi,
Të nderuar profesorë Agim Vinca, Paskal Milo, Pëllumb Xhufi,
Zonja dhe zotërinj, motra dhe vëllezër, profesorë e studentë,
ju falënderoj për ftesën e dërguar dhe ju përgëzoj për nismën e qëlluar për shënimin e një përvjetori kaq të rëndësishëm sa edhe kuptimplotë e obligues për të gjithë neve.
Sot, na ka bashkuar Rexhep Qosja, na ka bashkuar 85-vjetori lindjes së tij, na ka bashkuar emri i shumërespektuar, vepra e tejvlefshme, shumëpalëshe, e shumëllojshme dhe kolosale si dhe trashëgimia e nduarnduarshme e shumësegmentore filozofike, pedagogjike, intelektuale, kulturore, krijuese, letrare e publicistike, politike dhe historike.
Më lejoni pra zonja dhe zotërinj, profesorë e studentë, dhe gjithë ju të pranishëm, që duke ju përshëndetur juve të gjithëve bashkërisht, të përshëndesim të gjithë tok, profesorin dhe akademikun, krijuesin e gjithanshëm dhe personalitetin tonë të madh Rexhep Qosja, t’i urojmë jetë të gjatë e të lumtur, t’i urojmë krijimtari të vazhdueshme, duke i dëshiruar që çdo përvjetor i ardhshëm të shënohet me suksese të tjera dhe realizim të aspiratave të përbashkëta tonat.
Urime profesor!
Sot pra nderojmë dhe urojmë akademikun Rexhep Qosja, në ditëlindjen e tij, shkrimtarin, studiuesin dhe intelektualin publik, emrin e përveçëm të veprës së tij monumentale, e cila tashmë është pasuri e të gjithë shqiptarëve dhe dëshmi e një kohe.
Rexhep Qosja duket sikur nuk ka moshë, sepse vepra e tij është e pa moshë, aktuale sot sikurse ka qenë në dekadat e shkuara. Ajo është burim frymëzimi për të rinjtë sot, sikurse ka qenë për të rinjtë e viteve ‘68, 70-ta, 80-ta, 90-ta, që gjetën nëpër shkrimet e profesor Qosjes arsyen e motivimin për t’u ndjerë krenarë me identitetin shqiptar dhe për t’i rezistuar me trup e me mendje regjimeve shtypëse jugosllave e serbe. Librat e Rexhep Qosjes dhe të shkrimtarëve dhe studiuesve të tjerë ngriheshin në duart e demonstruesve përballë shkopinjve dhe armëve të policisë dhe, siç na dëshmon historia e përbotshme, libri e pena janë kurdoherë fitimtarë.
Pena e librat e Rexhep Qosjes, Azem Shkrelit, Ali Podrimjes, Ukshin Hotit, Ismail Kadaresë e të tjerë shkrimtarëve e studiuesve kanë qenë armët tona, prandaj edhe në fund fituam ne.
Për veprën poliedrike të Rexhep Qosjes flet më së miri opusi i tij krijues dhe, ende i pa botuar tërësisht e i pa përfunduar, e që qysh tash përbën një bibliotekë të tërë në vete. Flasin edhe një mori veprash dhe qindra studimesh, esesh e artikujsh. Flasin edhe arkivat e pagjurmuara dhe ende të paklasifikuara.
Do të mjaftonte të vihet në peshore vetëm thesari krijues i Institutit albanologjik, themeltar dhe drejtues i të cilit ishte, për të dëshmuar peshën e pamatshme te kontributit jetësor të profesor Rexhep Qosjes.
Vepra e Qoses nuk ka moshë, sepse nuk ka moshë romanticizmi i Rilindjes Kombëtare, për të cilin ai ka shkruar studime të shumta, që na i kanë sjellë më pranë dhe na i kanë bërë më të dashur, madje të domosdoshëm, rilindësit tanë të shquar, sidomos Naim Frashërin dhe Asdrenin, e të cilëve profesor Qosja u ka kushtuar monografi të plota. Studimet e tij kritike nuk kanë qenë të kufizuara vetëm me epokën e Rilindjes, por kanë ndjekur me rigorozitet dhe përkushtim shkencor evoluimin e letërsisë moderne shqipe. Pena e tij e rreptë ndonjëherë mund të ketë zemëruar krijuesit e rinj, por si për t’u treguar atyre se ai mund të matej me ta në fushën e tyre, i barabartë me ta, Rexhep Qosja ka shkruar romane e drama që kanë shënjuar modernitetin e prozës shqipe, që nga Vdekja më vjen prej syve të tillë, Mite të zhveshura e deri te romani i tij i fundit Të fshehtat e treguara.
Sot i gëzohemi ditëlindjes së intelektualit publik që çështjen shqiptare e ka mbrojtur me guxim dhe dinjitet si në forumet e ish-federatës jugosllave, po ashtu edhe në ato ndërkombëtare. Veç titulli i librit Populli i ndaluar, botuar në vitin 1990, mjafton për të rrokur në një togfjalësh historinë e shqiptarëve në ish-Jugosllavi dhe si parathënie e asaj që do të vijonte në dy dekadat e ardhshme. Angazhimi i Rexhep Qosjes në politikën e Kosovës, me gjithë polemikat dhe kundërshtitë e pashmangshme, moskuptimet e mëritë që mund të ketë lënë te të tjerët, nuk është shkëputur aspak nga përpjekja intelektuale për ta ruajtur bashkimin shpirtëror të shqiptarëve dhe për ta ngjizur atë në program politik në rrethanat e kohës. Sërish titujt e veprave flasin vetë: Strategjia e bashkimit kombëtar, Ideologjia e shpërbërjes, Rilindja e dytë, Kosova dhe Shqipëria: Si janë dhe si duhet të jenë. Për sa kohë që përpjekja shqiptare për bashkim e përparim nuk është vetëm historike, por edhe aktuale, këto e të tjera vepra të Rexhep Qosjes nuk do të kenë moshë.
Edhe njëherë, i urojmë akademikut e intelektualit tonë të madh e të dashur të jetojë dekada të reja e të tjera, për ta parë idealin e tij të realizuar!
Nga katër kontinentet Azia, Amerika, Evropa e Australia, gjilanasi nëntë vjeçar Kushtrim Bajrami, në garën Internacionale për piano është renditur në pozitë të dytë nga 500 pianistët që kishin marrë pjesë nga 36 shtete nga mbarë bota, siç janë: Spanja, SHBA, Kanada, Australia, Anglia, Kina e shumë shtete tjera me tradita të mëdha në ekzekutimin e pianos.
Bajrami i cili është në klasën e tretë në shkollën ‘Musa Zajmi’ në Gjilan, tani e dy vite është edhe nxënës i rregullt në klasën e dytë të muzikës për piano, ku shehtësit e këtij instrumenti me mjaft sukses po ja mëson mësuesja Hajrie Bislimi.
Në kryeqytetin e Bosnja Hercegovinës në Sarajevë, shtet i cili ende nuk e ka njohur shtetin e Kosovës, Bajrami në garën Internacionale “Internacional Piano Competiton Sergei Rachmaninoff” ka lënë mbresa të mëdha si tek publiku poashtu edhe tek juria profesionale e cila ishte e përbërë nga muzicient të mëdhenj nga katër kontinentet pjesëmarrëse. / KultPlus.com
Kelofina Pnishi, vajza nga Gjakova e cila tash e sa vite ka depërtuar edhe përtej kufijve me sukseset e saj në botën e pasarelave, kësaj radhe para publikut ndërkombëtar erdhi me një këngë, shkruan KultPlus.
Kënga titullohet ”Better Everyday” dhe është kënga e parë e saj.
Pnishi në vitin 2017 është shpallur Miss Provence, ndërkaq ka qenë finaliste edhe në Miss France.
Ndër të tjera, Pnishi ka qenë pjesë e serialit “Le Mystere”.
Bashakngjitur gjeni videon e plotë të këngës më të re të artistes shqiptare që shpejt pritet të prek majat në shtetin francez dhe jo vetëm. / KultPlus.com
Ernesto Sabato është shkrimtar argjentinas me prejardhje arbëreshe. Ai ka lindur më 24 qershor të vitit 1911. Sot, KultPlus sjell një shkrim për shkrimtarin dhe eseistin argjentinas me prejardhje arbëreshe.
Familja e tij kishin njëmbëdhjetë fëmijë, të gjithë djem. Ernesto ishte fëmija i dhjetë i familjes Sabato. Ditën që lindi, vëllau më i madh vdiq dhe e ëma e pagëzoi Ernesto sipas vëllait të tij. Ai kreu shkollën e mesme më 1928 dhe u regjistrua në Universidad de La Plata, ku studioi fizikë dhe matematikë. Sabato ka lindur në Rojas, provincia de Buenos Aires në Argjentinë më 24 qershor, 1911. Nëna e tij Juana Maria Ferrari rridhte nga një familje arbëreshe e Italisë, ndërsa babai i tij, Franciso Sabato, po ashtu ishte nga Italia.
Nga Luan Rama
Ernesto Sabato, shkrimtari i shquar argjentinas dhe ndër më të mëdhenjtë e kontinentit latino-amerikan ka shumë vite që ka vdekur. Një shkrimtar që jetoi gjatë, shumë gjatë dhe që pothuaj një dhjetëvjeçar ai u shkëput nga letërsia, pasi nuk shikonte mirë nga sytë, çka e pengonte të shkruante. Atëherë ai iu kthye pikturës, të cilën e pëlqente që në rininë e tij.
Në moshë të thyer, ai pikturonte atje në kopshtin e tij, mes cicërimave të zogjve dhe muzikës klasike, shpesh Brahms, të cilin e pëlqente në veçanti. Shkrimtarin e takova pikërisht kur do të shkonte në Shqipëri, për të marrë “Çmimin Kadare”, por nuk ishte çmimi ai që e grishte të shkonte në Shqipëri. Ajo që e shtynte ishte se para vdekjes, të mund të shikonte vendin e të parëve të tij, vendin nga ku ishin nisur pararendësit pas pushtimit të Shqipërisë nga perandoria osmane. Familja e tij kishte jetuar disa shekuj në Kalabri gjersa më në fund, familja kishte emigruar në Argjentinë, si shumë familje të tjera të shqiptarëve të Italisë së Jugut.
Unë u takova me Sabaton dy herë radhazi në “Hotelin Madison”, në Saint-Germain-des-Près, një ndërtesë tipike parisiene dhe e stilit të vjetër, ku ai vinte gjithnjë. Ashtu me syze të zeza për të mbrojtur dhe atë shikim të dobët që i kishte mbetur, edhe pse 85-vjeçar, ai ishte si një burrë në moshë mesatare, jo vetëm se ishte thjesht me një këmishë, por sepse nuk ishte i shëndoshë, pra kishte një trup atleti.
Nga Ernesto Sabato kisha lexuar kohë më parë një tregim të botuar në shqip si dhe librin e fundit të tij “Engjëlli i errësirave”, një roman tronditës, që më 1977 ishte shpallur në Francë si libri më i mirë i huaj i atij viti.
Atë paradite me diell, në hollin e poshtëm të atij hoteli simpatik në frymën e viteve 30’ të shekullit XX, në fillim zbriti impresario e tij, një grua rreth të pesëdhjetave, me një fytyrë të ëmbël. Një ditë më parë, ata kishin pasur një konferencë shtypi dhe tani ajo po interesohej për organizimin e takimeve të tjera me gazetarë, botues, intelektualë parisianë dhe miq të vjetër të Sabatos, i cili Francën e kishte si një atdhe të dytë.
Pas pak zbriti një burrë me shtat mesatar, jo i shëndoshë dhe me një palë syze të errëta, që kishte një buzëqeshje të gëzuar në fytyrë. Pikasa që mikesha e tij e shihte me një lloj adhurimi, madje dhe më shumë se kaq, çka më vonë mora vesh se pas vdekjes së gruas së tij, impresario bashkëjetonte me të, edhe pse kishin një diferencë prej afro 35 vjetësh.
Ai më shtrëngoi fort në krahë, me një dashuri që nuk kishte të bënte thjesht me mua, por me shqiptarët në përgjithësi. Ishte një takim që ai e kishte dëshiruar vite me radhë, por që nuk mund ta realizonte, siç më tha, gjatë kohës së diktaturës shqiptare.
Ishte i gëzuar gjithashtu edhe sepse shqiptarët kishin preferuar letërsinë e tij, edhe pse ai ishte mjaft modest dhe shpesh nihilist për romanet dhe shkrimet e tij. “Jam shumë i gëzuar që po shkoj në Shqipëri. Andej rrjedh gjaku i të parëve të mi, që nga koha e Skënderbeut!” Ndjeva në zërin e tij një lloj krenarie dhe gëzimi të pazakontë.
Ernesto Sabato ishte nga shkrimtarët më të mëdhenj latino-amerikanë krahas Borgesit, Gabriel Markez, Asturias dhe Kortazar. Njëkohësisht ai ishte një eseist i njohur që kishte shkruar shumë ese mbi artin, filozofinë dhe procesin krijues. Tri ishin romanet e vetme të tij, që e kishin bërë të njohur në të gjithë botën: “Tuneli”, “Alejandra” dhe “Engjëlli i errësirave”. Libri i fundit, ashtu si dhe në tërësi letërsia e tij, ishin të lidhura me çaste të rëndësishme të jetës së tij.
Ai kishte lindur më 24 qershor të vitit 1911, në Rojas, jo larg Buenos Aires, ku u vendos fillimisht familja e tij.
I ati ishte një italian, që instaloi një mulli në Rojas. Quhej Don Francisco Sabato. Në Argjentinë në atë kohë emigronin shumë arbëreshë, madje dokumentet e hershme flasin edhe për vitet 1860 kur ata vendoseshin në krahinën e Lujas.
Studimet e mesme Sabato i kreu në një kolegj të La Platas, larg familjes, ndërsa ato universitare në Buenos Aires. Në vitin 1938, si doktor i shkencave fizike e matematike të Universitetit të La Platas, ai mori një bursë nga Shoqata për Progresin dhe Shkencën, e drejtuar nga prof. Houssay, “Çmimi Nobel”, për të mundur që të studiojë rreth radioaktivitetit në Francë.
Kështu ai u nis të punonte pranë laboratorëve të Marie dhe Joliot Curie, në Paris. Më 1945 botoi romanin e tij të parë “El Tunel” (Tuneli) dhe u vlerësua me çmimin e parë për letërsinë në Buenos Aires. Më 1948, shkrimtari ekzistencialist francez Albert Camus, u mor me botimin e këtij romani në gjuhën frënge, botim i shtëpisë botuese “Gallimard”, çka e bëri atë menjëherë të njohur në të gjithë botën letrare.
Pas një sërë shkrimesh e librash kritikë dhe ese, ai botoi romanin e tij të dytë “Alejandra” apo në titullin origjinal “Sobre Heroes y tombas”, i cili u vlerësua me disa çmime ndërkombëtare.
Më 1974 botoi librin e tij të tretë të rëndësishëm “Abaddon el Exterminador” apo “Engjëlli i errësirave”, duke u vlerësuar me Çmimin e Madh të Nderit të shoqërisë së shkrimtarëve argjentinas, si dhe me çmime të tjera ndërkombëtare.
Sabato njihet si një autor i nderuar nga shumë çmime ndërkombëtare midis të cilave “Çmimi Servantes”, në Spanjë, “Çmimi Gabriela Mistral” në Uashington, “Çmimi Jerusalem” në Izrael etj. Ai është njëkohësisht dhe “Doctor Honoris Causa” i shumë universiteteve të botës dhe do të ishte nder për universitetin shqiptar që ai të kishte të njëjtin titull edhe në Shqipëri.
Ato ditë, në hollin e hotelit, unë e pyeta për jetën e tij, letërsinë, artin dhe angazhimin e tij politik. Dhe ja biseda jonë:
– Para se t’ju takoja, në një nga librat e botuar pashë një fotografi të nënës suaj, të cilën ju e krahasoni me perëndinë. Ju jeni në prehrin e saj, rrethuar edhe nga vëllezërit e tjerë. Fytyra e saj kishte diçka të ngjashme me gratë e Jugut të Shqipërisë të fillimit të këtij shekulli; ishte një fytyrë stoike.
– Nëna ime ka jetuar gjithnjë me nostalgjinë e të parëve të saj. Gjithmonë ajo fliste shqip me të vëllain e saj. Madje edhe sot më kujtohen disa fjalë shqip që kanë të bëjnë me bukën, shtëpinë… Ajo rridhte nga një familje e vjetër e vendosur në Kalabri, në “Magna Grecia” siç quhej atëherë, fill pas vdekjes së Skënderbeut, në fshatin San Martino.
Historia e Skënderbeut, e këtij princi mesjetar shqiptar më ka tërhequr gjithnjë: jeta e tij në oborrin e sulltanit në Stamboll, ikja me një grup kalorësish për të çliruar Shqipërinë, lufta e tij legjendare 25-vjeçare në mbrojtje të atdheut të vet, por edhe të Evropës… Jo më kot venedikasit e kanë cilësuar “princ të Krishterimit”. Pra, nga mijëra familje shqiptare që shkuan në Kalabri, nën mbrojtjen e mbretit të Napolit, mik dhe aleat i Skënderbeut, ishte edhe familja e nënës sime, e cila u vendos fillimisht në Santa Martino de Finita (përpara quhej Santo Martino de Finito).
Mbaj mend që gjyshja e nënës sime quhej Maria Gjuzepina e San Marcos (fshati ku jetonin në atë kohë), një grua e hekurt dhe me karakter të fortë, por edhe një grua e mrekullueshme.
Kur nëna ime u martua, ajo i kishte dhënë një unazë të vjetër të familjes me inicialet M. S. pra San Marco. Këtë unazë, para se të vdiste, nëna ime ia dha gruas sime, Matildës, ndërsa më pas ajo ia dha mbesës sime që quhet Marina Sabato. Kështu kjo unazë e vjetër shqiptare shtegton nga brezi në brez.
– A e keni vizituar ndonjëherë atë vend?
– Po, kam pasur shumë dëshirë të njihja vendbanimin e hershëm të të parëve të mi dhe prandaj dhe e kam vizituar. Tashmë dua të kthehem edhe një herë, ndoshta për herë të fundit. Dua të shkoj në kujtim të nënës sime që e thërrisja “mama”, dhe ta shoh patjetër atë fshat. Historia e gjyshes sime është interesante. Një shqiptar ra në dashuri me të, por ajo nuk donte të martohej. Më së fundi, ajo u martua me një shqiptar tjetër të quajtur Ferrari. (Ju e dini që në ato kohëra shumë shqiptarë morën mbiemra italianë, por në fakt mbiemri i tij i vërtetë ishte Papi). Në fakt, nëna e saj nuk donte që ajo të martohej me të, pasi vëllai i tij ishte një prift, një qejfli femrash, por mjaft elokuent e inteligjent. E shkreta mama, kur shkonte në kishë, ajo qante nga fjalët e priftit elokuent dhe kur vinte në shtëpi e urrente atë.
Në të vërtetë, prifti dhe vëllai i tij, rridhnin nga një familje shumë e pasur shqiptare, me titull “markez”, por më pas, ata e kishin humbur gjithë pasurinë e tyre. Vitet kaluan dhe gjyshi im vdiq shpejt, në moshën 40-vjeçare. Kështu shtëpia ra në krahët e nënës sime, atëherë 15-vjeçare. Pikërisht në këtë kohë, ata u detyruan të emigrojnë nga Kalabria në Argjentinë, si dhe shumë italianë e shqiptarë të tjerë, apo dhe emigrantë nga e gjithë bota: 80-90% e popullsisë së Argjentinës janë emigrantë.
– Dhe tani që po shkoni në Shqipëri, çfarë ndjeni?
– Emocione të forta. Mama për mua ishte një hyjni. Kjo ftesë që m’u bë ishte shumë prekëse për mua.
– Ju do të merrni në Shqipëri çmimin letrar “Kadare”. A keni lexuar diçka nga vepra e Kadaresë që konsiderohet shkrimtari më i madh shqiptar i ditëve tona.
– Fatkeqësisht unë nuk e kam lexuar veprën e Kadaresë dhe kjo për arsye se 16 vjet më parë, unë kam kaluar një sëmundje që ma shkatërroi shikimin duke u kthyer në një njeri gjysmë i verbër.
Unë nuk mund të lexoj. Kështu i jam kthyer pasionit tim të dikurshëm, pikturës, ku në tablo të mëdha mund të hedh vizionet e mia. Unë e takova Kadarenë para jush: m’u duk sa një tip timid e njëkohësisht një personazh i fortë, me një personalitet të fuqishëm. Kam dëgjuar shumë për egon e veprave të tij.
– Kam parasysh jetën tuaj të vështirë dhe në veçanti nëçastet e diktaturës ushtarake në Argjentinë. Përse ju nuk ikët nga Argjentina në atë kohë të errët dhe të kërkonit strehim politik, p.sh. në Francë apo gjetkë?
– Detyra ime ishte të qëndroja, edhe pse e dija se rrezikoja. Nuk di se si kam mbetur gjallë. Me sa duket ata e kuptuan se nuk mund të më zhduknin, se kjo do të kishte një jehonë ndërkombëtare. Megjithatë, ata shumë herë më kanë kërcënuar me vdekje. Madje, më kanë kërcënuar edhe me vdekjen e nipit tim. Më kujtohet një ditë, kur një nga djemtë e mi më tha: “Të mos harrojmë baba, se ka 30 milionë njerëz që nuk mund të ikin nga ky vend për shkak të diktaturës…”.
Unë personalisht nuk mund të gjykoj për ata që ikën në atë kohë. Shumë prej tyre, po të mos largoheshin dhe po të kapeshin, do të torturoheshin dhe vriteshin. Ato kohë në ikëm nga Buenos-Aires dhe u vendosëm në fshat. Gjatë një kohe jetuam në një bodrum pasi kishim frikën e bombardimeve. Unë gjithnjë kam qenë kundër diktaturave, të djathta apo të majta. Të gjitha diktaturat janë të këqija. Nuk ka diktaturë të mirë apo të keqe. Diktatura është diktaturë, siç ka qenë dhe te ju.
– Në rininë tuaj ju keni marrë pjesë në lëvizjen komuniste për disa vite me radhë dhe pastaj jeni larguar. Përse ka ndodhur kjo?
– Fillimisht isha një anarkist bashkë me disa miq dhe shokë të mi të shkollës. Merrnim pjesë gjithnjë në manifestimet që organizoheshin kundër qeverisë apo kundër fashizmit. Pastaj hyra në lëvizjen komuniste ku qëndrova pesë vjet me radhë. Isha një idealist i idealeve komuniste. Lëvizja komuniste e Buenos Airesit më dërgoi në një kongres botëror që zhvillohej në Bruksel dhe që kryesohej nga Henri Barbys.
Ishte koha kur në Moskë kishin filluar proceset kundër kundërshtarëve politikë të Stalinit. Ishte ky shkaku që unë nuk shkova në shkollat leniniste të Moskës, por u ktheva në Paris, ku ndenja për një kohë në një gjendje të mjerueshme. Ditë të tëra i kam kaluar pa bukë. Një mik, një trockist, më bëri një vend në dhomën e tij dhe shpesh për të fjetur ne mbuloheshim me gazetat e P. K. franceze Humanité. Pastaj u ktheva në Argjentinë dhe fillova studimet shkencore.
– Siç e dini, pas rënies së diktaturave në Europën e Lindjes, edhe në Shqipëri është vendosur një sistem demokratik, padyshim mjaft i brishtë për momentin dhe me shumë probleme që kanë të bëjnë me të drejtat e njeriut, pluralizmin politik dhe institucionet demokratike. Pra, cila është vlera e demokracisë, sipas jush?
– Kryesore në demokraci është liria e personit. Dihet që demokracia ka tri pushtete: së pari, Shteti Ligjor, me një “L” të madhe. Nuk mund të ndërtosh një demokraci pa ligje demokratike.
E dyta është Drejtësia, pra ajo që bën të zbatohen ligjet dhe e treta është Ekzekutivi, me një fjalë zbatimi i ligjeve, drejtimi i shtetit. Fatkeqësisht, shpesh ndodh që ekzekutivi të jetë në rend të parë. Sigurisht për demokracitë e reja duhet të aplikohen standardet ndërkombëtare të demokracisë, megjithëse është e vështirë një demokraci e kulluar.
Ajo nuk ekziston, është thjesht një ideal. Unë nuk i njoh problemet e brendshme që ka Shqipëria. Unë jam një shkrimtar dhe jo politikan. E rëndësishme është që Shqipëria nuk është më një diktaturë. Unë kurrë nuk kam qenë me të djathtën. Shpresa e një populli për mua është social-demokracia, pra demokracia-sociale, ja pse dhe unë jam gjithnjë një partizan për drejtësinë sociale dhe kundër pabarazisë e shfrytëzimit të egër kapitalist.
– Një personazh i librave tuaj, por edhe një personazh për të cilin janë shkruar disa libra kohët e fundit është militanti Ce Guevara. A e keni njohur personalisht?
– Jo, atë nuk e kam takuar kurrë. Ishte një personazh mitik. Me të kam pasur vetëm korrespondencë. Ishte një lloj “Don Kishoti”, i cili e la burokracinë politike kubane dhe iku për çlirimin e popujve. (Ndoshta kurrë nuk do të marrim vesh përse ai iku ashtu në mënyrë enigmatike. Sigurisht diçka ka ndodhur…). Vrasja e tij është diçka e trishtë. Kam shkruar për këtë. Ai ishte një hero dhe njerëzimi ka nevojë për heronj të tillë.
– Ju jeni një utopist?
– Sigurisht… unë jam një utopist. Në fakt, në brendësinë time jam një anarkist. Por kam një pozicion të pavarur. Jam një specie e vështirë, e komplikuar, të themi idealist. Për njerëzit praktikë, kjo që them ndoshta nuk shkon. Mund t’u duket si një ide e çmendur.
– Fundin e romanit tuaj “Engjëlli i errësirave” që konsiderohet si kryevepra juaj, ju e mbaroni me një epitaf ku shkruani për vetveten: “E. Sabato deshi të varrosej në këtë tokë me një fjalë të vetme mbi varrin e tij: “Paqe!”… Përse ky epitaf?
– Unë i kam shkatërruar e djegur pothuaj tre të katërtat e librave që kam shkruar. Si të thuash kam qenë një piromaniak dhe depresiv. Mendoj se një shkrimtar edhe me një libër mund të hyjë në histori. Dhe kjo është diçka e jashtëzakonshme. Unë e kam njohur nga afër presidentin e Akademisë Suedeze të Çmimit Nobel. Disa herë kam qenë kandidat i këtij çmimi. Në fakt, ky çmim nuk më intereson. Pse? Pasi ka shkrimtarë të mëdhenj si Camus apo Thomas Man që janë nderuar me të, por ka edhe autorë mediokër. Një ditë i thashë atij se po ta merrja, paratë e atij çmimi do t’ua jepja shoqatave që të ndihmojnë të vobektit.
– Por në fund të epitafit ju kini shkruar “Paqe”. Përse?
– Sepse jeta ime ka qenë shumë e komplikuar dhe e vështirë. Ndoshta ngaqë dhe fëmijëria ime ka qenë shumë e trazuar. Them “paqe”, për të thënë: mjaft më me këtë gjendje. Paqe besoj se do të jetë vdekja./ KultPlus.com
Eja n’Sharr Fest është festival i aktiviteteve malore, kulturore dhe sportive në Parkun Kombëtar Sharri. Ky festival do të mbahet në zemër të Sharrit, në vendin e quajtur Guri i Zi.
Eja n’Sharr Fest është iniciativë dheorganizim nga SuperXplorers, operator turistik me fokus në turizmin e aventurës, aktiv me produktet turistike në tregun vendor dhe ndërkombëtar që nga viti 2016.
Kjo ngjarje e cila synon të jetë tradicionale, duke u fokusuar në tema dhe aktivitete aktuale, do t’i ketë të kombinuara mirë këto komponenta:
Promovimi dhe prezentimi i potencialit turistik të zonës;
Realizimi i aktiviteteve në natyrë të cilat ia shtojnë vlerën këtij rajoni;
Diskutimi dhe debati jo-formal ndërmjet të gjitha grupeve të interesit;
Rrjetizimi dhe shkëmbimi mes akterëve të ndryshëm në fushën e turizmit;
Përjetimi dhe degustimi i shijes dhe përvojës lokale;
Lokacioni:
Guri i Zi është vija ndarëse në mes të Komunës së Prizrenit dhe asaj të Dragashit, ky fakt i shton edhe më shumë vlerën dhe simbolikën këtij lokacioni gjeografik.
Qëllimi i këtij festivali është promovimi i zonës por edhe potencialit turistik që ky rajon posedon.
Në këtë ngjarje do të jenë të ftuar të gjithë shoqatat bjeshkatare me të cilat do të bashkë-organizojmë aktivitete gjatë ditëve të festivalit, operatorët turistik për të hulumtuar mundësi dhe partneritete të reja, zyrtarë nga institucionet përkatëse për të qenë pjesë në diskutimet me akterët, aktivistët dhe njohësit e sektorit të turizmit.
Në festival gjithashtu do të jenë të ftuar edhe pjesëmarrës nga Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, me qëllimin që kjo ngjarje të shfrytëzohet për t’i hapur rrugë bashkëpunimit ndërkufitar mes vendeve tona, bashkëpunim të cilit tani i kushtohet rëndësi e madhe nga mekanizma të shumtë ndërkombëtarë dhe rajonal të cilët mbështesin sektorin e turizmit në forma të ndryshme.
Festivali do të zgjasë 3 ditë, në datat 16-17-18 korrik 2021.
Datat përfundimtare do të rishikohen në bazë të parashikimit të motit, duke pasur parasysh që 90% e aktivitetit do të zhvillohet në ambient të hapur, është e domosdoshme që moti të jetë i ngrohtë dhe pa reshje shiu.
Për pjesëmarrësit do të ketë akomodim në dhoma të hotelit, në kabina të drurit dhe gjithashtu në tenda kampingu.
Agjenda dhe përmbajtja e detajuar e aktiviteteve të festivalit do të shpërndahet paraprakisht, ku pjesëmarrësit do të mund të zgjedhin nga aktivitetet të cilat do të realizohen nga partnerët tanë, si;
marshuta për të ecur shtigjet e majave përreth,
lëshim me biçikleta malore nga shtigjet e sharrit,
paraglide,
joga,
fitnes në natyrë,
safari,
via ferrata,
kajak etj…
AKTIVITETIN TUAJ TË PREFERUAR MUND TA REZERVONI ONLINE:
Përveç ushqimit dhe pijeve që do të shërbehet në restorante, në hapësirat e dedikuara do të mund të shijohet dhe përjetohet edhe përgatitja e ushqimeve tradicionale si flia dhe të tjera.
Ushqimi do t’i ofrohet pjesëmarrësve me çmime modeste. Gjithashtu në po ato hapsira do të vendosen tenda ku shërbehet pije dhe kafe.
Për cdo informacion që ju duhet të shkruani në [email protected] / KultPlus.com
Sot është nënshkruar një marrëveshje e rëndësishme mes Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Ministrisë së Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës dhe Cultural Heritage Without Border.
Qëllimi është të krijohet një lidhje bashkëpunimi për themelimin dhe zhvillimin e sistemit të integruar të të dhënave rreth aseteve të trashëgimisë kulturore dhe natyrore.
Një prej pikave të kësaj marrëveshje parasheh pikësimin e aseteve të të gjitha kategorive të trashëgimisë kulturore nga lista e monumenteve të trashëgimisë kulturore nën mbrojtje të përhershme dhe të përkohshme.
Z. Hajrulla Çeku nga MKRS, z. Liburn Aliu nga MMPHI dhe z. Sali Shoshi nga CHwB u shprehën të kënaqur për këtë bashkëpunim ndërsa u zotuan që të punojnë që të shohim rezultateve sa më të mira në këtë drejtim. / KultPlus.com
Kolegji Universum dhe Viva Fresh Store sot kanë nënshkruar marreveshje bashkëpunimi për “Studime Duale”.
Në kuadër të kësaj marrëveshje Viva Fresh do ti financoj studimet për 120 maturantë për tri vite të studimit në Kolegjin Universum. Studentët do të angazhohen në punë praktike gjatë studimeve dhe do ta kenë punësimin e garantuar pas diplomimit. Kjo u mundëson studentëve të marrin diplomë akademike dhe përvojë profesionale gjë që po iu mundëson studentëve kyçjen më të lehtë në tregun e punës.
Ditëve në vijim do të hapet thirrja për aplikim për këto bursa. Të gjithë maturantët e Republikës së Kosovës kanë mundësi të aplikojnë të bëhen pjesë e garës për bursa studimi dhe punësim të garantuar.
Kolegji Universum vazhdimisht kontaktohet nga institucione të ndryshme për të formuar partneritete dhe bashkëpunime profesionale që synojnë të kontribuojnë në ekonominë dhe zhvillimin e sektorëve në Kosovë.
Kolegji Universum është kolegji më inovativ në Kosovë, i renditur në Top 1000 shkollat më të mira të biznesit në botë nga Agjencia Eduniversal. Institucion lider i ndërkombëtarizimit, i vetmi institucion nga Kosova që ka arritur numrin më të madh të marrëveshjeve të financuara nga Komisioni Evropian.
Parkut arkeologjik të Amantias në Vlorë i shtohet edhe një tjetër pasuri me vlera të jashtëzakonshme jo vetëm historike, por edhe kombëtare.
Bëhet fjalë për një varr të lashtë monumental që daton që në shekullin e 3 para erës tonë. Është një varr mbi 2 mijë vjeçar, kohë kur qyteti antik i Amantias mendohet se ka qenë në kulmin e lulëzimit të tij.
Nisur nga forma dhe mënyra sesi është ndërtuar, mendohet se ky varr mund t’i përkasë ndonjë personi mjaft të rëndësishëm për kohën.
Gjatë gërmimeve për zbulimin e varrit monumental janë gjetur gjithashtu orendi të tjera si qeramika të vjetra të cilat janë ende në studim.
Sipas arkeologëve në këtë zonë mendohet të jenë edhe 9 varre të tjera antike. /a2/ KultPlus.com
Naser Berisha ka publikuar këngën e tij më të re që mban titullin ”Pikë në zemër”, këngë kjo e cila renditet e katërta me radhë në albumin e tij të katërt që do të publikohet në gusht të këtij viti, përcjell KultPlus.
Teksti i këngës ”Pikë në zemër” është shkruar nga Zeqirja Bajrami, kurse orkestrimi dhe Mix e Masteri janë bërë nga Naser Berisha, ndërkaq në gitarë është Reshat Beqiri.
Back Vocal-i i kësaj këngë është bërë nga Lorana Berisha, vajza e këngëtarit.
Bashkangjitur gjeni videon e këngës. / KultPlus.com
Ishte vetëm pesë vjeç kur për herë të parë u bë një me skenën, që prej atëherë, skena dhe muzika ishin dy elementet e pandashme të tij. Bëhet fjalë për këngëtarin e njohur shqiptar, Eugent Bushpepa, zëri i fuqishëm i të cilit mbrëmë mahniti publikun e Prishtinës në hapësirën e ”Roof Terrace”, shkruan KultPlus.
Zëri i veçantë i Bushpepës, deportoi në shpirtin e secilit që ndodhej aty, duke ngjallur kështu emocione të mëdha që dijnë të dalin vetëm nga vokali i një këngëtari si ai. Një shpirt artisti, të cilit paraqitja e hatashme skenike i buronte nga shpirti, duke e mbajtur atmosferën e gjallërisë verore në ajër.
Ekipi i KultPlus ishte i pranishëm dhe pati rastin të realizonte edhe një intervistë me Bushpepën.
”Kanë qenë prindërit e mi ata që për herë të parë panë se unë kisha talent minimal për këngën dhe që në moshën 6 vjeçare e deri në moshën 10 vjeçare më kanë angazhuar me pinoerët e asaj kohe në Rrëshen, në vendin tim të lindjes, dhe që atëherë nuk jam shkëputur më nga muzika”, ka theksuar Bushpepa për KultPlus.
Bushpepa ndër të tjera ka shpalosur për KultPlus se ka qenë vetëm 10 vjeç kur është lidhur me muzikën Rock dhe se që atëherë nuk i është ndarë këtij zhanri, duke u bërë kështu një me të.
Bushpepa ka qenë ndër këngëtarët shqiptar pjesëmarrës në Eurovision, i cili do të mbetet gjatë në kujtesën e atij festivali të madh të muzikës. Mirëpo, edhe pse me një vokal tejet të veçantë, Bushpepa tregohet modest dhe shprehet se ka pasur shumë emocione në atë periudhë, madje ka bllokuar edhe rrjetet sociale për të mos parë se çfarë diskutohet në trojet shqipfolëse për performancën e tij.
”Periudhën e Eurovisionit e kam pasur me shumë siklet nga ana emocionale sepse kisha shkuar në limitet e mia vokale dhe kam qenë shumë i stresuar. Atë tre minutësh që kam qenë në skenë jam përpjeur që të jap maksimumin. Edhe pse i kisha mbyllur të gjitha rrjetet sociale dhe nuk dija se çfarë po flitej për mua, kur jam kthyer më ka pëlqyer shumë feedback-u që e kam marrur nga gjithë shqiptarët dhe jam ndarë shumë i kënaqur”, ka theksuar tutje Bushpepa për KultPlus.
Artisti tenton që përmes artit të tij të shfaqë gjithmonë emocionet apo përjetimet më të mëdha të shoqërisë, i tillë është edhe Bushpepa, ai e konsideron veten pak anarkik dhe thekson se artisti duhet të jetë gjithmonë në opozitë.
”Përveç se unë shpreh vetveten, me artin tim përpiqem që të nxjerri emocionet e mia të momentit dhe gjithçka që shoh rreth e rrotull meje, çdo lloj padrejtësie apo çdo lloj ndjesie qoftë kjo ndjesi e mirë apo e keqe. Arti është mënyra ime e vetme përmes së cilit mund të shprehem, kshtuqë fal zotit kam këtë dhunti që arrij të shprehehm përmes muzikës sime”, deklaroi Bushpepa për KultPlus.
Ndikimi që artistët e mëdhenj kanë pasur në formimin artistik të Bushpepës është i paevitueshëm. Bëhet fjalë për artistët e njohur si Jimi Hendrix, Jim Morrison, Michael Jackson, Freddie Mercury, Elvis Presley etj, për të cilët Bushpepa deklaron të kenë ndikuar në artin e tij.
”Sonte jam kënaqur shumë, Kosova është shtëpia ime e dytë, kam performuar para një publiku të ngrohtë. Shpresoj që njerëzit që dëgjojnë këngët e mia, ta gjejnë veten sado pak tek ato”, deklaroi Bushpepa për KultPlus.
Për fund, Bushpepa ka treguar për KultPlus se është duke punuar në dy projekte sëbashku me pjesëtarët e tjerë të grupit, ndërkaq thekson se ka kohë që dëshiron të përgatisë një album por rrethana të ndryshme si pandemia Covid19, kanë bërë që albumi të shtyhet. Mirëpo, Bushpepa tutje thekson se shpreson që vitin tjetër të mbajë koncerte në Shqipëri me albumin e tij të radhës. / KultPlus.com
