Eqrem Çabej: Pse bota na quan Albania dhe origjina e emrit Shqipëri

Shqiptarët janë një nga të pakët popuj të Europës, e mund të themi edhe të kontinenteve të tjera, te të cilët ekzistojnë dy emra nacionalë, njëri me përdorim të brendshëm, d.m.th. emri me të cilin ata emërojnë popullin e vet, e tjetri emri me të cilin njihen nga bota e jashtme.

Eqrem Çabej

Shqiptari i thotë vetes shqiptar, vendit të vet Shqipëri, Shqipni, po populli njihet në botë, sikundër dihet, lashtërisht si Albanais, Albanese etj., dhe vendi i tij si Albanie, Albania. Ky emërtim i dyfishtë ka arsyet e veta. Ai ka lidhje me disa rrethana të karakterit etnografik, të cilat janë specifike për Shqipërinë e për të kaluarën historike të saj.

Duke u nisur nga faktet, vihet re pikësëpari që vërtet në Shqipëri vetë si emër nacional i popullit zotëron sot gjithkund shqiptar, e si emër i vendit Shqipëri, Shqipni, po që m‘anë tjetër në kolonitë shqiptare që gjinden n‘Itali e në Greqi ky emër nuk njihet. Shqiptarët e Italisë jugore e të Siqelisë, pasardhës të shpërngulurish prej Shqipërie kryesisht gjatë luftërave të para me turqit nën flamurin e Gjergj Kastriotit (Skënderbeut) në shekullin e XV e të XVI, e quajnë veten e vet dhe përgjithësisht popullin e atdheut të tyre të vjetër arbëresh, dhe këtë atdhe Arbër, Arbëri. Këto emra përdorin gjer më sot dhe pasardhësit e atyre shqiptarëve që u shpërngulën pak më parë, në shekullin e XIV e të XV, prej Shqipërie për në Greqi, të cilët edhe ata nuk e kanë në përdorim emrin që zotëron sot në Shqipëri; edhe ata përdorin rregullisht arbëresh për “shqiptar”, arbërishte për “gjuhë shqipe”, arbërisht për “shqip, në gjuhën shqipe”.

Këto të dhëna tregojnë qartë që emri i sotëm shqiptar, Shqipëri, Shqipni, në kohë të Skënderbeut ende nuk kishte dalë, ose të pakën nuk ish përgjithësuar, e që ky gjithsesi është më i ri se emri i parë. Kjo do të thotë që emri i vjetër nacional i vendit e i popullit ka qenë arbën, arbër, arbëresh, arbëresh. E meqë ky emër, sikundër shihet me vështrimin e parë, është identik me Albania, Albanese etj. që u përmendën më sipër, nga gjithë këto rezulton që shqiptarët në mesjetë e kanë quajtur veten e tyre ashtu si quhen edhe sot te popujt e tjerë.

Kjo pamje etnografike gjen vërtetimin e plotësimin e saj më një anë me disa të dhëna – të vjetra e më të reja – prej Shqipërie, më anë tjetër me dëshminë e gjuhëve të popujve fqinj me shqiptarët, e m‘anë tjetër me emrat e Shqipërisë e të shqiptarëve në burimet e ndryshme europiane të mesjetës.

Sikundër është vënë re që nga gjysma e shekullit të kaluar, emri i vjetër i vendit, përveç se në kolonitë shqiptare, që sapo u zunë ngoje, është ruajtur edhe vetë në Shqipëri. Një trevë fushore e pjesës perëndimore të Shqipërisë së mesme ç‘merr prej Kurbini e gjer poshtë në pllajat e Durrësit e të Tiranës, pra fusha midis lumenjve Mat dhe Erzen, quhet edhe sot Arbën, dhe mal e arbën përdoret atje për “male e fusha”. Një katund në perëndim të Liqenit të Shkodrës mban emrin Arbnesh, dhe Arbënesh quhet edhe ishulli gjuhësor shqiptar që gjindet afër qytetit të Zarës në Dalmaci, themeluar në gjysmën e parë të shekullit të XVIII, prej të shpërngulurish nga anët e katundit në fjalë. Arbanë është një katund afër Tiranës. Më anë tjetër, në pjesën jugore të vendit, Arbër e Arbërí quhen krahina të ndryshme të trevës malore të Labërisë midis qyteteve të Vlorës dhe të Gjirokastrës e të Delvinës dhe arbëreshë e arbërorë banorët e tyre. Në vise të tjera të Shqipërisë, po ky emër, me trajta të ndryshme (arbën arbër, arbënesh arbëresh, arbnuer arbëror), përdoret në popull me një kuptim etnik, për të shënuar shqiptarin në dallim nga aromuni ose nga anëtari i ndonjë tjetre popullsi ballkanike. Sikundër shihet, emri i lashtë, në rrjedhë të kohës erdhi e u mbulua nga emri i ri shqiptar, Shqipëri, po ka mbijetuar gjer sot nëpër krahina të ndryshme të vendit.

Që ai ka qenë në përdorim me përmasa nacionale, në mbarë territorin gjuhësor të shqipes, këtë e vërtetojnë ndër të tjera edhe vargje popullore si Dalin zojat arbëneshe të anëve të Kosovës. M‘anë tjetër burimet historike të vendit e plotësojnë këtë pamje edhe për të kaluarën. Në monumentet letrare të shqipes së vjetër, të cilat rrjedhin nga shekulli i XVI e i XVII, vendi del rregullisht me emrin Arbënë , populli me arbënesh, arbëruer, dhe gjuha e tij me arbënisht.

Me këto të dhëna të brendshme në lidhje me emrin nacional të Shqipërisë e të popullit të saj, pajtojnë burimet e jashtme, dëshmia e gjuhëve të popujve të tjerë të Gadishullit Ballkanik. Edhe atje vrehet prania e këtij emri, i cili në rrymë të kohëve rrezatoi prej Shqipërie tek ata popuj. Në serbokroatishten popullore shqiptari quhet arbanas, në dokumentet mesjetare të asaj gjuhe arbanasin. Arbananu quhet ai dhe në bullgarishten popullore, arbanas në rumanishten e vjetër, dhe tek aromunët e Shqipërisë e të Maqedonisë arbines, arbinesi, të gjitha reflekse të shqipes arbënesh e të varianteve të saj. Duke u ngjitur te burimet historike të mesjetës, në dokumentet e shkruara latinisht të vendeve perëndimore të kohës para dinastisë së Anjouve, të cilët patën marrëdhënie politike me disa treva të Shqipërisë, shqiptarët quhen arbanenses, e më vonë albanenses, dhe vendi i tyre Albania, ashtu si edhe sot.

Duke i shikuar këto dëshmi, të brendshme edhe të jashtme, me një vështrim përmbledhës, rezulton se emri nacional i hershëm i popullit shqiptar e i vendit të tij është arbën arbër me variacionet e tij, dhe se ky ka mbizotëruar në Shqipëri gjer në shekujt e parë të sundimit osman.

Ky emër rrënjët ndërkaq i ka që në kohën antike.

Sikundër dihet, astronomi e gjeografi Klaud Ptolemeu i Aleksandrisë së Egjiptit, në shekullin e dytë të erës së re, në hartën e tij botërore shënon emrin e një fisi Albanói dhe qytetin Albanópolis në një trevë të Shqipërisë të mesme, afërsisht midis Durrësit e Dibrës së sotme e në lindje të Leshit.

Prej këtij emri rrjedh rregullisht Arbën Arbër i shqipes, një dëshmi, ndër të tjera, që shqiptarët janë anas, autoktonë në vendbanimet e sotme dhe që aty ka një vazhdimësi, një kontinuitet gjuhe të pakën që prej antikitetit.

Nga Arbën, si u tha, ka dalë në analizë të fundit emri i Shqipërisë e i shqiptarëve te popujt e Gadishullit Ballkanik e të pjesëve të tjera të Europës. Historikisht ky emër, mbi dëshminë e përbashkët të Ptolemeut, të burimeve mesjetare të vendeve të ndryshme dhe të përhapjes së sotme popullore në Shqipëri, në krye të herës pas gjithë gjasësh i ka përkitur një treve e një popullsie të Shqipërisë së mesme; ai u përgjithësua pastaj si emër nacional në mbarë vendin që në kohën para Skënderbeut.

Përsa i përket emrit shqiptar, Shqipëri, Shqipni, ky si emër populli e vendi, si rezulton nga sa u shtjellua më sipër, zuri vend gjatë kohës së sundimit turk, pas shpërnguljes shqiptare për në Greqi e n‘Itali. Përhapja e tij si emër nacional dhe zhdukja e emrit të vjetër si i tillë, ka lidhje pas gjase me lëvizjet etnike e sociale të popullit gjatë mesjetës dhe kohës së parë turke, me shtegtime të brendshme, me formime fisesh të reja në ato perioda historike, veçse shtysat konkrete për një zëvendësim të tillë nuk mund të ndiqen.

Vetëm një gjë mund të thuhet me gjasë të madhe, që shqip në krye të herës ka qenë emri i gjuhës. Ky si i tillë ka qenë mbase me përdorim më të moçëm, mbase paralel me emrin arbën arbër si emër etnik, dhe pastaj do të ketë shtrirë fushën e përdorimit, duke përfshirë edhe popullin e vendin. Shihet kështu se më i vjetri shkrimtar shqiptar që njihet, Gjon Buzuku, i vitit 1555, krahas ndë Arbanit “në Shqipëri” ka shqip “në gjuhë shqipe”; ashtu dhe Pjetër Budi (1621) shqip të na e thotë, e Pjetër Bogdani (1683) një gramatikë latin e shqip. Përdorimi etnik i këtij emri rreth vitit 1700 kishte zënë rrënjë, sepse në Vendimet e Koncilit provincial të vitit 1706 krahas Arbëni “Shqipëria” dhe i Arbëneshi “shqiptari” del edhe gjuhë e Shqipëtarëvet. Mendimi që emri shqiptar të ketë ekzistuar në Shqipëri veriore që në shekullin e XIV, e të jetë identik me emrin familjar Schivipudar, Schepuder, Schapudar, Scapuder të një banori të qytetit të Drishtit afër Shkodrës që përmendet rreth vjetëve 1368-1402 në arkivat e Raguzës, mbetet një hipotezë që meriton të gjurmohet më tej.

Në lidhje më në fund me burimin e dy emravet arbën edhe shqip, do pasur parasysh se shumë emra të popujve, të vjetra e më të reja, që njihen nga historia, mbeten me domethënie e burim të paditur. Një kusht paraprak i domosdoshëm në këtë fushë kërkimesh është konstatimi i formës së kryehershme të emrit përkatës. Në lidhje me këtë, për emrin e vjetër nacional të shqiptarëve mund të thuhet me siguri që nga dy format e tij, arb- dhe alb-, e para është forma e mirëfilltë, sikundër del dhe nga dëshmitë vendëse së bashku me dëshmitë popullore ballkanike që u zunë ngoje më sipër. Prandaj kërkimi i një rrënje alb- me kuptimin e pretenduar “mal”, krahasimi me emrat topike Alba- të Italisë e të viseve të tjera, me emrin e Alpeve etj., nuk kanë ndonjë bazë solide. Duke u nisur përkundrazi nga forma arb-, e nga kuptimi “fushë, rrafshinë”, i cili ruhet në mal e arbën të përmendur më lart, mund ta afrojmë këtë emër me latinishten arvum “arë, tokë e punuar, fushë”, greqishten e vjetër aroura “arë, tokë buke”, me fjalën kelte të irlandishtes së mesme arbor, shumës arbanna “drithë”. Me emrin e Arbënit mund të ketë një lidhje të moçme edhe emri i ishullit Arbe të Dalmacisë.

Përsa i takon emrit shqip, shqiptar, Shqipëri Shqipni, prej nga ka dalë edhe folja shqipëroj, shqipëlloj “spiegoj, sqaroj” e gjuhës popullore, ky emër mbetet me gurrë të dyshimtë.

Mendime që të ketë dalë nga emri i shqipes, duke e pasur pra shqiptarët emrin e tyre prej këtij shpendi, qysh në kohën e Skënderbeut, duke e vënë në lidhje m‘anë tjetër këtë emërtim me fjalët e Plutarkut, që Pirroja pas fitores që korri mbi makedonët u kremtua me epitetin “shqiponjë”, nuk duket t‘i rezistojë kritikës, po të nisemi nga trajtat e këtyre dy emrave.

Në të vërtetë, tek autorët e vjetër shqiptarë, shqip, shkruar me këtë trajtë, dallohet dukshëm nga emri i shpendit, që shkruhet tek ata rregullisht shqype, gjë që tregon se kemi të bëjmë me dy fjalë të ndryshme. Jo bindëse paraqitet dhe afrimi me qipi “mullar bari”, me paravendim (presupozim) të një kuptimi të hershëm “grumbull, popull”.

Të dyshimta mbeten dhe interpretimet e tjera të këtij emri, ai si “banor shkrepash, malesh” dhe ai si “pushkatar” prej greqishtes së re skippetto(n) “pushkë” (kjo prej italishtes schioppetto), një fjalë që dëshmohet për greqishten sëpari me shekullin e XVI-XVII. I pabesueshëm mbetet mënëfund edhe spiegimi i fjalës shqip nga latinishtja excipio; fjala latine nuk do të thotë: “kuptoj”, si kanë thënë, po “marr; vë më njanë; përjashtoj; pranoj”. Kështu, duke përfunduar, puna e burimit të fjalës shqip mbetet një çështje e hapët.

Botuar në revistën “Shqipëria e re”, 1972

Qytetet e bukura të Shqipërisë

Ka shumë arsye përse duhet ta vizitoni Shqipërinë. Është një vend vërtet unik dhe autentik. Në çdo kthesë, njeriu ndeshet me një peizazh apo plazh tjetër të bukur.

Njerëzit janë shumë miqësorë dhe mikpritës, shkruhet sot në faqen e specializuar për çështjet e turizmit si dhe një nga më të ndjekurat në rrjetet sociale https://anitahendrieka.com.

”Një nga pyetjet e kujtdo që viziton Shqipërinë është: Cilin qytet të vizitoj?”

Shqipëria ka shumë qytete të shkëlqyera, qyteza dhe fshatra që vizitori nuk duhet të rrijë pa i parë. Prandaj, unë kam përmendur disa nga qytetet kryesore për t’u vizituar kur jeni në Shqipëri.

Ka shumë arsye përse duhet ta vizitoni Shqipërinë. Është një vend vërtet unik dhe autentik. Në çdo kthesë, njeriu ndeshet me një peizazh apo plazh tjetër të bukur. Njerëzit janë shumë miqësorë dhe mikpritës. Gjatë vitit të fundit, Shqipëria është bërë vendi im i preferuar për shkak se është unike dhe ka tradita të forta që nuk t’i ofron asnjë vend tjetër në Evropë.

Pa shumë zhurmë, ja cilat janë pikat kryesore për t’u vizituar në Shqipëri:

BERATI

Berati njihet ndryshe si ”qyteti i një mbi një dritareve” për shkak të shtëpive të stilit otoman për të cilat Berati është i njohur. Qyteti është në listën e UNESCO-s dhe mban mbi shpinë 2 000 vjet histori për t’u eksploruar.

Nga maja e kalasë mund të shohësh pamje të mahnitshme. Brenda mureve të kështjellës, mund të shohësh shtëpi të zakonshme si ato ku njerëzit banojnë edhe sot. Nëse jeni turistë të aventurës, mund të qëndroni në një bujtinë të shkëlqyer. Ka gjithashtu katër kantina vere (Çobo-Nurellari-Malinati-Luani) ku mund të shijoni verën lokale.

HIMARA

Himara është një qytet më pak i gjallë, që gjendet pak orë larg me makinë nga Saranda. Është një portë hyrëse shumë më pak aktive se Saranda. Pamja është jashtëzakonisht e bukur dhe është vendi i duhur nëse do të qetësohesh buzë detit për pak ditë.

Unë ju rekomandoj të bëni një udhëtim në pjesën e vjetër të Himarës, që ndodhet në kodra, pas kështjellës. Atje mund të shohësh pamje të jashtëzakonshme të Rivierës si dhe një fshat tradicional. Është shumë i bukur.

SHKODRA

Ndodhet në veri të Shqipërisë. Ky qytet është origjinal dhe një prag i shkëlqyer për disa ngjitje fantastike në zonë. Mund ta dalloni që Shkodra është qyteti i biçikletave. Është edhe një vend jashtëzakonisht i lirë. Arkitektura është e ndryshme nga qytetet e tjera të Shqipërisë. Mund ta ndjeni veten pas në kohë si në një film të vjetër. Kjo është magjia e Shkodrës.

Fakt interesant! Shqipëria e jugut flet në një dialekt të ndryshëm nga shqiptarët në veri si në Shkodër dhe Kosovë.

GJIROKASTRA

Shumë njerëz shkojnë në Berat dhe Gjirokastër sepse mendojnë që janë qytete në listën e UNESCO-s. GABIM! Sigurohuni që të shkoni edhe në Gjirokastër. Rrugë me kalldrëm dhe një kështjellë e vendosur në majë, Gjirokastra ia vlen të ndalosh.

Sigurohuni që të keni kohë edhe për kështjellën ku mund të shohësh dhe të ngjitesh po të kesh dëshirë, në cisternën e ujit të ushtrisë dhe ku sheh pamje mahnitëse. Aty ka shumë për të parë, përfshi tunelet nëntokësorë, një muze armësh (ku mund t’i marrësh armët edhe në dorë!) si dhe dhoma të braktisura të kështjellës. Kalojeni pasditen duke u endur nëpër rrugë ndërsa njerëzit të shikojnë nga kafenetë. Gjirokastra ka shumë reputacion!

Nëse jeni turist i aventurës, ju rekomandoj të qëndroni në bujtinën e ”qytetit të gurtë”, siç njihet ndryshe. Është një bujtinë mbresëlënëse.

TIRANA

Për mendimin tim, Tirana është një nga qytetet më të këndshëm në Europë. Ajo ka një cilësi: ka shumë gjëra për të parë dhe çfarë është më e rëndësishmja për një turist, pijet alkoolike nuk janë të shtrenjta. Në verë, kur shumë njerëz shkojnë në plazhet e Sarandës dhe Durrësit, qyteti nuk është shumë i populluar, por në dimër qyteti gjallërohet sërish. Ka shumë vende në Tiranë për të festuar. Mos harroni të vizitoni kafe-bar ”Komiteti”. Mund të provoni të gjitha llojet e rakisë atje, në lokalin që duket si një muzeum! Është një vend i shkëlqyer për të kaluar kohën.

Ju mund të shikoni edhe shtëpinë e ish-liderit komunist, Enver Hoxha. Unë rekomandoj veçanërisht të shkoni në ”Shtëpinë e gjetheve” për të zbuluar më shumë për Shqipërinë në kohën e komunizmit. Ka shumë gjëra për të bërë, kështu që unë rekomandoj të kaloni disa ditë atje.

SARANDA

Saranda është vendi ku unë rri kur shkoj në Shqipëri. Gjatë muajve të verës ai është një qytet që popullohet shumë për shkak të plazheve duke u shndërruar në një nga vendet më të rekomanduara për t’u vizituar. Saranda është një përzierje plazhesh, restorantesh dhe vendesh të mira ku mund të bësh edhe jetën e natës. Në verë, një numër i madh shqiptarësh vijnë këtu për të punuar dhe jetuar për sezonin turistik, kështu që jeta e natës premton shumë.

Në dimër Saranda është një qytet i fjetur, por sërish të ofron një mot të jashtëzakonshëm. Në fakt, Saranda ka 300 ditë me diell në vit, kështu që, nëse do të doja ta kaloja dimrin në Europë, atëherë do të vija këtu!

KSAMILI

Vetëm 20 minuta me autobus nga Saranda është parajsa e mrekullueshme e Ksamilit. Këshilla e vetme imja është ta vizitoni çdo muaj, përveç korrikut dhe gushtit, pasi gjatë këtyre dy muajve ju nuk mund të gjeni vend. Ksamili është më i këndshëm për t’u vizituar në fund të verës, kur turistët kanë ikur dhe kur mund të gjeni shezlongë bosh.

Rërë e bardhë, det kristal, çfarë kërkoni më shumë? Ka edhe disa ishuj, mund të merrni me qira ”jet ski” apo varka me rrema për të kaluar një ditë nën diellin shqiptar!

KORÇA

Kur të vini në Shqipëri ju do të provoni patjetër birrën lokale ”Korça”. Ok, por ju mund të vizitoni edhe qytetin ku prodhohet birra ”Korça”. Gjëja më e mirë që do të gjeni është birra me çmim të lirë. Kjo nënkupton se ju do të paguani pak qindarka për një shishe birrë, kjo është ”çmenduri”! Korça ndodhet në një luginë, kështu që qyteti është i rrethuar nga malet. Nga Korça ju mund të ngjiteni edhe në male.

Ky është itinerari i qyteteve më të mira ndërkohë që jeni në Shqipëri. Ka edhe shumë vende të tjera për t’u vizituar atje. Çdo qytet dhe fshat është unik. Këshilla ime është të merrni një makinë me qira dhe të udhëtoni në të gjithë vendin. Kjo është mënyra për të parë akoma më shumë, shkruan ata./ KultPlus.com

Pas 10 vjetësh do kemi 3 shtete shqiptare

Ish-Ambasadori i Shqipërisë në Kosovë dhe Maqedoni, Arben Çejku, deklaron se pas 10 viteve do të ketë tre shtete shqiptare.

I ftuar në emisonin “Debati në Channel One” të gazetarit Roland Qafoku Çejku tha se në vitin 2028 parashikoj se përveç Shqipërisë dhe Kosovës do ketë edhe një shtet shqiptar, ai i shqiptarëve të Maqedonisë.

“Tashmë shtetformimi i shqiptarëve në Maqedoni është një realitet dhe zhvillimet atje më bëjnë të kuptoj dhe parashikoj se pas 10 viteve do kemi shtetin e tretë të shqiptarëve” tha Çejku.

Sipas tij vërtetë ne festuam 10 vjetorin e pavarësisë së Kosovës por çështja shqiptare është ende e pazgjidhur plotësisht sepse ende nuk u është dhënë e drejta e tyre e plotë shqiptarëve të Maqedonisë, një faktor shumë i rëndësishëm atje.

Dhe për Çejkun zgjidhja në të ardhmen është shteti i shqiptarëve. Diplomat dhe gazetar, Arben Çejku është një nga njohësit më të mirë të çështjeve të rajonit.

Ai është gjithashtu zyrtari më i lartë i shtetit shqiptar që ka qenë prezent në sallën e parlamentit të Kosovës më 18 shkurt të vitit 2008 në ceremoninë e shpalljes së Pavarësisë.

Gjatë emisionit Çejku dha disa detaje që bëhen publikë për herë të parë që kishin të bënin me situatën e atyre ditëve në Kosovë.

“Ishte një situatë aq e gëzueshme por aq delikate. Kishim informacione nga më të ndryshme si për shembull kur të shpallej pavarësia e Kosovës serbët e Kosovës do të largoheshin masivisht drejt Serbisë e deri përplasjet me armë. Por më delikatja ishte situata në Luginën e Preshevës nga provokimet që mund tu bënin shqiptarëve atje.

Unë kam zhvilluar disa bisedime sekrete në atë kohë me liderët e Luginës në mënyrë që të mos binin preh e këtyre provokimeve dhe që pavarësia e Kosovës të mos dëmtohej dhe në fakt kështu ndodhi. Pavarësia u shpall dhe asgjë nuk ndodhi.Ishte një gëzim i papëshkruar”, tregoi ish-Ambasadori Çejku.

“Pajtimi duhet të vijë pas një falje të madhe”.

Mediet kroate: Kosovarët nuk festojnë pa flamurin Kuq e Zi

Një reportazh për dhjetëvjetorin e Kosovës është përcjellë edhe në Jutarnji Vijesti të Kroacisë, të cilët kanë përcjellë nga afër atmosferën 17 shkurtit, duke përfshirë edhe koncertin e Rita Orës, përcjellë KultPlus.

Në këtë reportazh është prezantuar atmosfera në sheshet e Prishtinës, duke specifikuar njerëzit e lumtur për këtë festë, moshën mesatare 25, dhe flamujt e Kosovës dhe ata Kuq e Zi, që ka spikatë kjo medie, si të pranishëm në festën e Pavarësisë së Kosovës.

“Shumë kosovarë janë deklaruar se ata janë rritur me flamurin tjetër, me atë Kuq e Zi”, thuhet në këtë shkrim.

Poashtu në këtë shkrim është përmendur edhe standardi ekonomik, të cilët e vlerësojnë si një vend të përshtatshëm për të huajt, pasi që cmimet janë të lira, sikurse që është shkruar edhe për pagën mesatare në Kosovë, e cila vlerësohet të jetë 250 euro./KultPlus.com

Hidhet shorti për Eurovizion, kjo është data kur do të këndojë Shqipëria

Është hedhur mbrëmë shorti për natën e parë dhe të dytë për shtetet pjesëmarrëse në festivalin “Eurovizion” që këtë vit do të mbahet në Lisbonë të Portugalisë në datat 8, 10 dhe 12 maj.

Për këtë vit Shqipëria do të përfaqësohet nga këngëtari Eugent Bushpepa, i cili fitoi festivalin në RTSH me këngën “Mall”.

Data 8 maj do të jetë dita kur Eugent Bushpepa nën flamurin kuq e zi do të performojë në natën e parë të festivalit.

Në natën e parë gjysmëfinale garojnë shtetet:
Shqipëria
Azerbajxhani
Bjellorusia
Belgjika
Bullgaria
Republika Çeke
Estonia
Islanda
Izraeli
Lituania
Armenia
Austria
Kroacia
Qipro
Finlanda
Ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë
Greqia
Irlanda
Zvicra

Në natën e parë gjysmëfinale garojnë shtetet:
Australia
Danimarka
Norvegjia
Moldavia
Rumania
Rusia
San Marino
Serbia
Holanda
Hungaria
Gjeorgjia
Malta
Mali i Zi
Letonia
Polonia
Sllovenia
Suedia
Ukraina.

BrightSide: Vende magjike të Shqipërisë turistike

Shqipëria është plot me vende magjike, shkruan portali i njohur ‘BrightSide’.

Pas gazetës irlandeze “Irish Time”, kësaj here portali më i njohur “Bright Side” e ka përzgjedhur Shqipërinë, si një nga 12 vendet më të mrekullueshme dhe që ofron pushime të lira.

E renditur mes vendeve të tilla si Rumani, Portugali, Bullgari, Peru, Poloni, Filipine e Nikaragua, “Bright Side” e cilëson vendin tonë si ideal për të bërë pushime “pa zbrazur portofolin.”

Çdo udhëtim jashtë vendit ofron shumë emocione dhe përshtypje të reja. Por, ne shpesh stepemi për të ndërmarrë një udhëtim nga mendimi nëse kemi apo jo mjaftueshëm para, pasi udhëtimet besohet të jenë një luks i shtrenjtë.

Kështu portali ‘BrightSide’ tregon anën e ndritshme për lexuesit e tij , duke iu kërkuar atyre të marrin në konsideratë 12 vende për pushime këtë vit.

Vende të cilat, sipas ‘BrightSide’ ofrojnë pushime të pabesueshme dhe pushim pa bërë që ju të zbrazni portofolin tuaj.

‘BrightSide’ sugjeron që të vizitohet qyteti i Gjirokastrës, Syri i Kaltër, Liqeni i Shkodrës, Ksamili, Butrinti, etj.

Akomodimi kushton duke nisur nga 5 deri në 10 euro hoteli. Ushqimi kushton duke nisur nga 2 euro, ndërsa mund të udhëtosh edhe me 1 euro, përcjell atsh.

“Është e lehtë të gjesh dhoma komode në bujtinat nga 5 euro dhe nga 10 euro në hotele dhe në shtëpi private. Çmimet shqiptare për ushqimin dhe alkoolin janë nga më të ultat në Evropë. Ushqimi në rrugë është gjithashtu shumë i shijshëm dhe kushton rreth 1.80 euro. Çmimet e restorantit janë shumë të lira, zakonisht nga 3.50 euro. Pjatat më popullore janë çomlek me mish dhe perime, si ëmbëlsirë do të veçonim oshafin ndërsa një kafe e shijshme kushton nga 0.50 – 1 euro”, citohet shkrimi i portalit ‘BrightSide’.

Gjithashtu portali llogarit edhe shpenzimet e transportit. “Ju shpenzoni vetëm 0.90 euro për 50 kilometra nëse udhëtoni me tren dhe 0.90 euro për 30 kilometra nëse udhëtoni me autobus”, shkruhet në artikull./ KultPlus.com

The Guardian: Shqipëria, mes 20 vendeve më të mira të udhëtimeve të aventurës në 2018

Shqipëria vazhdon të përmendet si njëra nga destinacionet më të mira të turizmit për vitin 2018, nga shumë gazeta në shtete të ndryshme.

Këtë herë, ka qenë prestigjiozja britanike “The Guardian” që ka renditur Shqipërinë në 20 vendet ku mund të zhvillohet turizmi i udhëtimeve të aventurës.

“Ylli i Shqipërisë është në rritje, me më shumë udhëtarë që çdo vit dëshirojnë të eksplorojnë thesaret e saj, siç janë Alpet në veri dhe plazhet e bukura të bardha të jugut”, shkruan The Guardian.

“Agjencia e udhëtimeve ‘Frontiers Wild’ sugjeron dy aventura të reja për grupet turistike, nga një në çdo skaj të vendit. Në paketën tetëditore në jug të vendit, ecjet përgjatë bregdetit dhe shtigjeve malore e çon grupin drejt Rivierës Shqiptare, qyteteve otomane dhe parkut kombëtar të Butrintit”, shkruan më tej britanikja./ KultPlus.com

10 milionë shikime në videon promovuese të Shqipërisë (FOTO/VIDEO)

Ditë më parë është lansuar videoja promovuese e Shqipërisë, e cila ishte shpërndarë fillimisht nga ministri i Turizmit në Shqipëri, Blendi Klosi, shkruan KultPlus.

Por si duket kjo video mori dhenë, pasi që brenda disa ditëve, ky projekt është parë nga dhjetë milionë njerëz, dhe edhe më tej vazhdon të shpërndahet. Vetë ministri Klosi është shprehur të jetë i lumtur për këtë promovim.

“10 milionë shikime për videon promovuese të Shqipërisë në postimet e blogerave shqiptarë në mbarë botën. Edhe vetëm 1 mijë nga 10 milionë shikues të vijnë në vendin tonë do të kemi bërë ndryshimin. Bashkohu edhe ti me jehonën e Shqipërisë turistike!

Jehojeeee!”, ka shkruar Klosi./ KultPlus.com

Me këtë video çdokush mund të përjetojë Shqipërinë (VIDEO)

Video promovuese është sjellë nga ministri i Turizmit dhe Mjedisit, Blendi Klosi po bën namin me klikime që nga dita e djeshme, dhe po vazhdon të shihet dhe shpërndahet akoma, shkruan KultPlus.

Video projekti ka përfshirë pamje të mrekullueshme të vendeve turistike të Shqipërisë, duke përfshirë detin, malet, kështjellat dhe pika tjera turistike.

Jehoje edhe ti, në profilin tënd!
Me këtë video çdokush mund të përjetojë Shqipërinë e Alpeve, Adriatikut, Jonit, kështjellave, veshjeve karakteristike, vendeve të paeksploruara, njerëzve mikpritës, ashtu si një revistë prestigjoze europiane, e përshkuan: “Njerëz të etur për të ndarë dashurinë e vendit të tyre dhe gjithmonë të gatshëm për të ardhur në ndihmë”
Shqipëria meriton vëmendje! Turistët meritojnë Shqipërinë, ka shkruar Klosi në facebook duke shpërndarë këtë video. /KultPlus.com

Dita e Shenjtërimit të Nënë Terezës, festë zyrtare në Shqipëri

5 Shtatori, Dita e Shenjtërimit të Nënë Terezës, do të shpallet festë zyrtare.

Këshilli i Ministrave miratoi një ndryshim në ligjin “Për festat zyrtare” në vend, sipas të cilit data 19 shtator që është Dita e Lumturimit të Nënë Terezës, zëvendësohet me datën 5 shtator, që është Dita e Shenjtërimit të saj.
5 shtatori i 2016-s shënoi në kalendarin Apostol Ditën e Shenjtores shqiptare, Nënë Tereza e Kalkutës.

Nënë Tereza ose Shenjt Tereza e Kalkutës lindi në Shkup në vitin 26 gusht 1910. Emri i saj i lindjes është Anjezë Gonxhe Bojaxhiu. Ajo vizitoi Shqipërinë për herë të parë në gusht të vitit 1989.

Shenjt Tereza, por që në mbarë botën thirret “Nënë Tereza”, një grua me fytyrë të imët, të rrudhur, të plakur, pushtoi imagjinatën e botës me përkushtimin e saj ndaj të varfërve, veçanërisht në qytetin indian të Kalkutës, ku ajo fillimisht themeloi strehimoren e saj të parë për të pritur me mijëra “njerëz të trotuar”.

Shenjt Tereza është shembull i jashtëzakonshëm i misionit të heshtur e të pareshtur të bamirësisë, dëshmitare e paharrueshme e dashurisë, që gjeti shprehjen e vet konkrete në shërbimin e vazhdueshëm ndaj vëllezërve e motrave më të varfër e më të braktisur të botës, pa dallim e pa përjashtim race, feje, kombësie apo përkatësie shoqërore./ KultPlus.com

“Mirupafshim nënë, po shkoj në Shqipëri!”

Në një artikull prej 6 faqesh, italiania “L’Espresso” i ka kushtuar një hapësirë të gjerë Shqipërisë, ku sjell për lexuesit e saj disa histori suksesi të dhjetëra italianëve që kanë zgjedhur të studiojnë, punojnë dhe jetojnë në vendin tonë, por ndalet në mënyrë të veçantë edhe te transformimi që po pëson kryeqyteti.

Në artikullin me titullin “Ciao mamma, vado in Albania”, autori i kësaj specialeje për Shqipërinë, i ka kushtuar vëmendje të veçantë Tiranës, ku vë në dukje sfidat me të cilat përballet kryeqyteti i 1 milion banorëve, si dhe zgjidhjet që ka ofruar Bashkia e Tiranës, duke bashkëpunuar në mënyrë të veçantë me disa nga qytetet më të zhvilluara italiane, si Firenze apo Verona. Për të gjitha këto, autori thekson se ka plot arsye, jo vetëm për ta vizituar, por edhe për të jetuar dhe bërë biznes në Shqipëri, dhe në mënyrë të veçantë në Tiranë.

Revista e përshkruan kështu Tiranën: “Është si të tregosh historinë e arkitekturës italiane në Tiranë (ministritë, Pallati i Kulturës, Muzeu Kombëtar, Akademia e Arteve, Banka Kombëtare, plani i Bosio-s në ’39 deri në master-planin e Stefano Boerit për 2030) të endura me dekorin, teksturën tradicionale shqiptare në ngjyrat e flamurit të shqiponjës së zezë në fushën e kuqe: frymëzuar nga vetë kryeministri Edi Rama, edhe ai vetë një artist”.

L’Espresso shkruan:

Erion Veliaj është 38 vjeç dhe prej dy vitesh e gjysmë është kryebashkiak i Tiranës. Që në 7 të mëngjesit është në lëvizje për të inspektuar ato çfarë nuk shkojnë në qytet, sinjalizime që raportohen nga një aplikacion që e kanë shkarkuar në të gjithë celularët e qytetit (Tirana Ime).

Me një buxhet vjetor prej 100 milionësh, gati sa gjysma e një komune mesatare italiane, duhet të ofrojë shërbime për një kryeqytet prej 980 mijë banorësh, i cili është 5-fishuar që prej rënies së regjimit komunist; vijnë 70 banorë të rinj në ditë, “një injektim i vazhdueshëm me rini dhe talent”.

Për festat, koncertet dhe filmat, është krijuar “Kryebashkiaku i natës”, detyrë të cilën ia ka besuar një saksofonisti me pirsing dhe tattoo.

Veliaj ka qenë edhe Ministër i Punës, “por, kjo është puna më e bukur që mund të kisha shpresuar, për ta ribërë nga fillimi qytetin ku kam shkuar në shkollë, ku kam luajtur me top, ku kam dhënë puthjen e parë. Një sfidë e vazhdueshme, adrenalinë e pastër”.

Një tjetër problem i qyteteve të mëdha, transporti: “Dy muaj më parë isha në Firence, për të studiuar së bashku me kryebashkiakun Dario Nardella, sistemin e tyre të “Bike Sharing”: me 300 ditë në vit me diell, do të bëjmë një revolucion. Me ndihmën fiorentinase do të instalojmë edhe ndriçimin e ri LED në qytet. Funksionon kështu: Një marrëveshje mirëkuptimi mes kryebashkiakëve dhe pastaj futen në veprim ndërmarrjet bashkiake. Për ujin do të punojmë me qytetin e Barit dhe muajin e shkuar ishte këtu Michele Emiliano; bashkë me Izraelin ata janë më të mirët, sepse nuk kanë ujë dhe ia dinë mirë vlerën…”/ KultPlus.com

Rai 3: Shqipëria, destinacioni numër një që duhet vizituar gjatë 2018-së (VIDEO)

Emisioni prestigjioz i Rai 3 “Kilimangiaro” që flet mbi udhëtimet dhe destinacionet turistike në mbarë botën, ka vendosur Shqipërinë si destinacioni numër një që duhet patjetër të vizitohet gjatë vitit 2018.

Përmes këtij emisioni i bëhet një pasqyrë e bukur zonave të ndryshme turistike të vendit tonë duke shfrytëzuar pamjet promocionale të Agjencisë Kombëtare të Turizmit.

“Në vendin e 5 renditet Oman, Azi, në të katërtin, Moldvia, në Evropë, në të tretin Bjellorusia, sërish në Evropë, në vendin e dytë, Tanzania, në Afrikë. Po kush është në vendin e parë? Një vend afër nesh, është Shqipëria”, nis prezantimi i Shqipërisë në emisionin “Kilimangiaro”. Shqipëria vitet e fundit ka regjistruar rritje të pronotimeve me rreth 88%, evidentohen në këtë emision. “Mund të arrihet përmes një udhëtimi të thjeshtë nga Brindisi ose Ankona. Por, mund të shkohet edhe me avion. Gjenden male, plazhe të bardhë dhe deti është i patër si kristal. Një birrë kushton 1.50 euro. Një dhomë dopio e këndshme kushton 30-40 euro në ditë”, thuhet më tej. Në 10 vitet e fundit, citohet në emision, nëntëmbëdhjetë mijë italian janë transferuar në Shqipëri, ndaj nuk është gjithmonë e nevojshme të dish anglisht. Këshillohet të udhëtosh me makinë sepse mjetet e transportit janë më të ngadalta dhe shpesh nuk arrijnë të gjitha destinacionet që ti dëshiron të vizitosh. Ekzistojnë edhe mikrobusë privat që kushtojnë 1.50 euro për një orë, ose taksi që kushton 20 euro për 2 orë udhëtim. “Nuk duhet humbur një vizitë në Kalanë e Gjirokastrës, pasuri e mbrojtur nga UNESCO, plazhet e Dhërmiut, apo edhe edhe Parku Kombëtar i lumit të Valbonës”, thuhet në reportazhin promovues të Shqipërisë.

Më tej, evidentohet se shqiptarët janë njerëz të ngrohtë dhe të sjellshëm edhe nëse ti do të udhëtosh vetëm. Muaji perfekt për të vizituar Shqipërinë është shtatori, sugjerohet nga “Kilimangiaro”, ku dielli është i ngrohtë dhe çmimet janë edhe më të ulëta. Të shumta kanë qenë edhe komentet e ndjekësve të këtij emisioni përmes të cilave veçohen bukuritë natyrore të Shqipërisë por edhe mikpritja e shqiptarëve. Shqipëria, shprehen ata është një vend i jashtëzakonshëm: kanë plazhe fantastike, natyrë dhe fshatra të mrekullueshëm. Për këtë vend mund të shoh vetëm një të ardhme të ndritur dhe me të drejtë italianët janë tërhequr nga ky vend./ KultPlus.com

“Tax shelter”, projekti që kthen Shqipërinë në një shesh xhirimi për Hollywood-in

Industria e filmit shqiptar po nis të lulëzojë dhe të konsiderohet plotësisht e tillë, në kushtet e formësimit të tregut, rritjes së prodhimit dhe skemave të ndryshme të financimit. Aktorët kryesorë tregojnë se projekti më i afërt është ai i “Tax shelter”, për të nxitur xhirimet e filmave më të mëdhenj botërore në vendin tonë, lëvizje e cila do të sillte përfitime në fushën ekonomike, turistike dhe sociale…

Të pasionuarve pas serialit të njohur “Games Of Thrones” nuk iu desh shumë për të zbuluar se bukuritë natyrore ku zhvillohen ngjarjet i përkasin Kroacisë. Në ato momente vërshuan turistët dhe nga ana tjetër, Kroacia u shndërrua në një pikë tërheqëse edhe për kineastë të tjerë, të cilët do të preferonin të shpenzonin aty buxhetin e planifikuar për filmin e tyre të radhës. Shqipëria nuk ka traditë në këtë skemë. Faji, sipas njohësve të fushës, gjendet te taksa aktuale që rëndon mbi prodhuesit e huaj.

Ilir Butka, kreu i Qendrës Kombëtare të Kinematografisë, tregon për “Monitor” se, fillimisht u punua për rishikimin e ligjit, i cili nuk linte hapësirë juridike për financimin e produkteve me regjisor të huaj. Lindi kështu skema e “minority co-production”, që të nxiste bashkëpunime me shqiptarët e të huajt, falë edhe disponibilitetit të qeverisë shqiptare dhe Ministrisë së Kulturës.

“Me ndryshimet e bëra në ligj, kjo skemë na afron me vendet europiane, sikurse e kishin implementuar edhe vendet e tjera të Ballkanit. Kjo ofron mundësi të mëdha për të qenë pjesë e projekteve të suksesshme botërore. Sa u përket vend-xhirimeve, ne po punojmë për implementimin e skemës së ‘tax credit’. Kur vijnë grupe të huaja për të xhiruar në vendin tonë, falë vendndodhjes së favorshme gjeografike, bukurive natyrore, kulturore etj., ata bëjnë shpenzimet e tyre, nuk marrin asnjë financim nga Shqipëria, por hezitojnë të vijnë për shkak të taksave. Të gjitha vendet e rajonit ndjekin një tjetër skemë, për të cilën edhe ne jemi në bisedime me Ministrinë e Financave për ta zbatuar”, tregoi Butka.

Si funksionon kjo skemë: Krijohet një “tax credit” ose “shelter”, të cilat rëndojnë 20 ose 30%, në varësi të shteteve. Më pas, verifikohet buxheti i shpenzuar për filmin, pasi të xhirohet dhe rikthehet taksa e paguar në momentin fillestar (pra 20 – 30% e buxhetit). “Ne synojmë që ta kthejmë mbrapsht këtë taksë që e kemi 30%, pra rikthim mbrapsht nga një taksë e paguar nga vetë ata, shteti shqiptar nuk paguan asgjë, veçse fiton. Nga pikëpamja ekonomike, këto projekte janë investime të mirëfillta financiare prej miliona eurosh (në total), të cilat investohen në Shqipëri.

Përfshirja e QKK në këto bashkëprodhime është vendimtare për thithjen e tyre, duke iu përgjigjur edhe politikave të qeverisë, për tërheqjen e investimeve të huaja në vendin tonë. Nga pikëpamja sociale përfitohet punësim, pasi në këto projekte janë përfshirë produksione shqiptare, gjithashtu, aktorët e stafit që kontribuojnë në film, në pjesën më të madhe, janë shqiptarë. Nuk mund të lëmë pa përmendur përfitimin e madh nga pikëpamja e promovimit të Shqipërisë, në fushën e artit, kulturës dhe turizmit”, përfundon Butka.

Kjo nismë do ta vendoste Shqipërinë në hartën e vendeve që ndjekin politikën e ekonomisë kreative. Nga të gjithë llojet e investimeve që mund të realizohen në një vend, ky do të ishte ndër më interesantët, pohon kreu i QKK, sepse zhvillohet në një kohë të shkurtër, kohëzgjatja mund të jetë rreth 25 ditë, ndërkohë koha e shfaqjes në rastin konkret të filmit, është e gjatë, ka më shumë avantazhe se sa një spot televiziv.

Nga ana tjetër, edhe kineasti Robert Budina tregon se zbritja e taksave për filma të huaj që vijnë të xhirohen në Shqipëri do të rriste punësimin në fushën e kinematografisë, do ta bënte Shqipërinë më të njohur për të huajt, do të nxiste turizmin. “Në projektet tona të mëparshme, kjo gjë ka ndodhur dhe rezultatet janë shumë konkrete, kemi punësuar profesionistë të fushës në projekte që shteti shqiptar nuk është investuar, si rasti i filmit ‘Burrnesha’, i cili ishte pjesëmarrës dy vjet më parë në Festivalin e Berlinit. Gjatë xhirimeve të filmit tim të fundit në Valbonë, më ka rastisur të takoj dy turistë gjermanë që kishin ardhur në Shqipëri, pasi kishin parë këtë film dhe ishin kureshtarë të njihnin nga afër traditat dhe gjeografinë shqiptare. Sado që kjo rastësi nuk mund të përbëjë një statistikë, nëse bashkëprodhimet e filmave do të ishin më të shpeshta, raste të tilla me siguri do të shtoheshin”, thotë Budina.

Treg i përbashkët rajonal

Andamion Murataj, drejtori i “Balkan Film Market”, tregon se nisma erdhi si nevojë ndër vite e vendosjes së urës së komunikimit dhe bashkëpunimit mes vendeve ballkanike dhe atyre europiane si Italia. “Në 4 vitet e fundit, QKK ka realizuar një nismë të mirë, mundësimi i autorëve shqiptarë të ndjekin tregjet botërore si Kana, Berlini etj.

Kjo i ka dhënë vizibilitet për të kuptuar se çfarë ndodh përreth nesh. Duke aksesuar këto tregje, ti ballafaqohesh me qendrat analoge në vendet e tjera, ndaj arritëm në konkluzionin që suksese ka kudo në Ballkan, por janë sporadike.

Tani ishte momenti më i përshtatshëm për ne, që të gjitha këto suksese të kanalizohen dhe menduam se gjëja më e mirë është që ta shndërrojmë Shqipërinë, për hir edhe të pozitës së saj të favorshme sociale dhe gjeografike, në një pikë takimi të kulturës së filmit perëndimor, me atë ballkanas. ‘Balkan Film Market’ mbledh bashkë kontributin e të gjithë qendrave kinematografike të Ballkanit, nismë që u përshkallëzua nga disa të tilla të mëparshme, si ‘Albascript’, Festivali i Venecias ku u diskutua Ballkani”, thotë Murataj. Ai shton se tregje të tilla ka kudo, mirëpo lidhen të gjitha me një festival.

“Ajo çfarë ne planifikuam ishte që ta bënim të shkëputur nga një festival dhe Market-i të ishte primar. Nga ana tjetër, ne reflektuam se Italia do të ishte partneri kryesor, për shkak të historisë dhe ngjashmërive, por ishte një sipërmarrje e vështirë që, nga njëra anë të kishim Italinë, ndërsa nga ana tjetër me vendet ballkanike. Suksesi i kësaj ndërthurje, ku ne bëhemi këmba qendrore e një ure, ishte ajo që do të dëshmonte nëse do t’ia arrinim ose jo. Fakti që pati interes, i tejkaloi pritshmëritë”,- thotë ai.

Vlera e mirëfilltë e marketit, sipas tij, është, jo vetëm të konkurrosh për financim, por edhe lidhja me një producent, gjë që shumëfishon mundësitë për fonde. Përzgjedhja në këtë market u bë sipas kriterit të suksesit në 5 vitet e fundit të tyre, në fushën ku operojnë. “Nuk patëm sasi të madhe, por cilësi. Menjëherë pas marketit, na erdhën ftesa për të qenë të pranishëm në shumë organizime të ngjashme”, thotë Murataj.

Vështirësitë e sektorit

Vështirësitë më të mëdha janë buxhetet e ulëta krahasuar me vendet e rajonit. Kështu pohon regjisori Robert Budina. “Për këtë arsye, ne kemi shumë pak teknikë profesionistë që punojnë në fushën e kinemasë krahasuar me vendet e tjera të rajonit. Për rrjedhojë na bën më pak tërheqës për projektet e huaja të aplikuara në Shqipëri siç mund të ndodhë me vendet e tjera, Maqedoni, Serbi, Kroaci, për të mos shkuar më tej në Bullgari e Rumani ku të ardhurat që vijnë si rezultat i xhirimit të filmave të huaj me buxhete të mëdha, rrisin ndjeshëm punësimin dhe industrinë e kinemasë në këto vende.

Për shembull, në Rumani, ku aktualisht po përfundoj post-produksionin e filmit tim të ardhshëm, xhiro vjetore e industrisë audio-vizive është rreth 100 milionë euro. Një shtëpi prodhimi shqiptare e ka të pamundur të mbijetojë gjatë gjithë vitit vetëm duke u marrë me kinema. Kjo sigurisht, për rrjedhojë ul edhe cilësinë dhe aftësinë e shtëpisë së prodhimit për të qenë një partnere e denjë për bashkëprodhime ndërkombëtare, ku siç përmenda më sipër duhet një punë me cilësi të lartë për të siguruar financime ndërkombëtare”, tregon për “Monitor”, Budina.

Në anën tjetër të medaljes, argumenton ai, shtimi i buxhetit për kinema do të rriste në mënyrë automatike cilësinë e projekteve, do të punësonte më shumë profesionistë të fushës në këtë sektor, gjë që do të zgjeronte bashkëprodhimet me vendet e tjera. Ky hap do ta çonte filmin shqiptar në një stad më të lartë, do ta bënte atë më të pranishëm në festivale ndërkombëtare dhe pa diskutim që shumë shpejt do të vinin edhe sukseset, në festivalet më prestigjioze botërore si Kanë, Berlin, Venecia, Toronto etj. Shpesh rritja e buxheteve për kinematografinë për njerëzit që janë jashtë kësaj fushe perceptohet thjesht si disa financime për filma që nuk shkojnë asgjëkundi dhe nuk i sheh njeri.

Ndërkohë që është e vërtetuar tashmë që një film me standarde europiane duhet të gjejë patjetër bashkëprodhim me vende të tjera për t’u përfunduar, siç po ndodh aktualisht me filmin shqiptar. Një lek i investuar nga shteti shqiptar kthen mbrapsht gjashtë lekë të tjera që duhen për të përfunduar atë film, të cilat investohen nga bashkëprodhuesit europianë. Asnjë fushë tjetër prodhuese në Shqipëri nuk i sjell mbrapsht të ardhura të tilla shtetit shqiptar dhe për më tepër shpërndan kulturën shqiptare në të gjithë botën”, pohon regjisori.

Nga ana tjetër, prodhuesit dhe kineastët shqiptarë kanë përgjegjësinë që të rrisin nivelin e projekteve të tyre, për të arritur jo vetëm suksese artistike, por edhe financiare, tregon Budina.

Teknologjia dixhitale ka ulur kostot

Futja e teknologjisë dixhitale në lojë, e cila ka ulur kostot e prodhimit të filmave. Me teknologjinë e vjetër pelikulë, kostoja rritej artificialisht, që përfshinte koston e stokut të filmit, të kamerës, ndriçimit, laboratorit, stampimit së të gjithë procesit të prodhimit të filmit. Falë teknologjisë dixhitale, kostoja e realizimit të filmit vjen duke rënë ndjeshëm.

Skemat e financimit të filmave

QKK ka financuar thuajse gjysmën e projekteve që kanë ardhur, tregon kreu i Qendrës, Ilir Butka. “Kemi 35-40 filma në vit të financuar, një pjesë e tyre të shkurtër, dokumentarë dhe animacion, por për t’u përmendur është që kemi financuar rreth 12 filma të gjatë në vit”, pohon ai.

Butka shton se janë rritur ndjeshëm skemat e financimit, sidomos te filmi i pavarur, i cili realizohet me kosto shumë të ulët. “Ekziston një frymë sot në Shqipëri, te kineastët e rinj, për realizimin e filmave të tillë, me vetëfinancim duke qenë se zotërojnë mjetet kryesore të punës: kamera, montazhi, e kanë të mbyllur si cikël. Ne jemi përpjekur ta mbështesim këtë trend, duke e financuar me një shifër shumë modeste, e cila u jep mundësinë atyre ta përfundojnë projektin”, tregon Butka.
Nga ana tjetër, ai pohon se është rritur ndjeshëm mundësia e aplikimit nëpër fonde të ndryshme rajonale dhe europiane. “Shqipëria prej tre vitesh bën pjesë në ‘Creative Europe Programme’, me ‘Media Desk’, që jep mundësi të mëdha për aplikim, duke nisur nga faza e zhvillimit e projektit deri te shpërndarja. Trendi në rritje i përfitimit të këtyre fondeve lidhet me rritjen e aftësisë sonë për të aplikuar, sepse në këtë fazë ka vështirësi për shkak të mungesës së përvojës. ‘Media Desk’ në Shqipëri e ka lehtësuar këtë proces, me promovim dhe shpjegim. ‘Euroimage’ është një tjetër mundësi, financon vetëm bashkëprodhime. ‘Euroimage’, nga ana tjetër, veç fondeve, funksionon si një filtër që jep vlerësim kualitativ për filmin, na mundëson që të prezantohemi në kinematografinë botërore, nëpërmjet bashkëprodhimit”, përfundon kreu i QKK-së.

Ja pse Europa Lindore është tërheqëse për xhirimin e filmave

Stimuj për ulje taksash, vendndodhje gjeografike të gjithanshme dhe ekipe me përvojë – kurrë nuk ka pasur një kohë më të mirë për të xhiruar filma në Europën Lindore. Përvoja dhe lehtësitë për taksa i bëjnë këto shtete shumë tërheqëse për industrinë e filmit botëror

Republika Çeke

Ka një sistem arkëtimi parash prej 20% në dispozicion për kualifikimin e shpenzimeve të Çekisë dhe 10% për shpenzimet ndërkombëtare që vlejnë për film dhe TV, duke përfshirë të gjitha punët post-produktive. Prodhimet duhet të plotësojnë shpenzimet minimale dhe testet kulturore. Stimujt për lehtësim taksash po aplikohen prej pesë vitesh dhe këtë vit janë në dispozicion 32 milionë dollarë. “Ne kemi llojin e ekspertizës që kërkojnë prodhuesit e huaj”, thotë Ludmila Claussova, komisionere e filmit e Republikës Çeke. “Ju mund të gjeni gjithçka këtu – ekipe, ndërtues dhe dizajnerë, ekipe që flasin anglisht, studio të mëdha dhe vende. Ne ofrojmë vlera për para – kursi i këmbimit është pozitiv për prodhimet e dollarit – dhe ne jemi ende më të lirë se Berlin, Londër dhe vende të tjera europiane”.

Estoni

I quajtur “Filmi Estonez”, sistemi i ri i arkëtimeve të parave, i prezantuar në vitin 2016, është projektuar “për të inkurajuar bashkëpunim më të mirë midis prodhuesve të filmave vendas dhe të huaj për të xhiruar në Estoni”. Zbritjet me vlerë deri në 30% të kostove të prodhimit në vend, si dhe stimuj të tjerë, janë ndër tiparet më bujare dhe mbuluese të Europës për filma televizivë, dokumentarë dhe animacione.

Hungaria

Hungaria është një lojtar me përvojë në lojën e incentivave të filmit të Europës. Një nga vendet e para të Bllokut Lindor (në vitin 2004) që filloi zbatimin e stimujve bujarë të taksave, ka rritur në mënyrë progresive shumën e disponueshme deri në 30%. Zyrtarisht i njohur nga Observatori Audiovizual Europian për të nxitur stimujt e saj për prodhimin e filmit – ndërmjet 2010 dhe 2013, shpenzimet e filmave në Hungari përbënin mesatarisht 0.15% të PBB-së, dyfishi i asaj të Britanisë së Madhe dhe Francës. Një angazhim i ri ligjor nga qeveria për të mbajtur një llogari depozitimi prej 14 miliardë dollarësh, për të siguruar që ka para të mjaftueshëm për t’u paguar produksioneve si zbritje taksash kur xhirohen filmat në Hungari, është hapi më i fundit për të qenë tërheqës për prodhimet ndërkombëtare.

Lituania

Sipas një plani të prezantuar në janar të vitit 2014, prodhimet që shpenzojnë deri në një të pestën e buxhetit të tyre në Lituani mund të kenë një zbritje prej 20% të taksave nëpërmjet një partneri lokal të prodhimit, i cili mund të përdorë zbritjen për të zvogëluar detyrimin lokal të tatimit mbi të ardhurat. Nxitja është në dispozicion për të shfaqur filma, telefilma, dokumentarë dhe filma të animuar. Filmat e brendshëm, filmat e bashkëprodhuar ose të porositur mund të përfitojnë nga nxitja, e cila menaxhohet nga Qendra e Filmit në Lituani. Ruokyte-Jonsson thotë se në mjedisin e tanishëm europian, duhet të merren masa më të forta për të qenë tërheqës.
“Është një garë shumë e vështirë për të tërhequr prodhimet e huaja kur është fjala për stimujt e taksave”, thotë ajo. “Njëzet për qind sot ndoshta nuk është një përfitim shumë i lartë, por duke e kombinuar këtë me një ekuipazh shumëgjuhësor vendas dhe profesional, e bën të gjithë paketën atraktive dhe të vlefshme.

Polonia

Sistemi i mbështetjes së filmit ndryshon nga pjesa tjetër e rajonit. Instituti i Filmit Polak përdor një sistem të granteve rrotulluese ciklike, në vend të stimujve tatimorë. Kryesisht i dizajnuar për të mbështetur prodhimet vendase, në një nga të paktat tregje të Europës Lindore me nivel ekspozimi të mjaftueshëm për të ofruar potencial tregtar për prodhuesit vendor, gjithashtu është në dispozicion për bashkëprodhime. Polonia subvencionon deri në 40 filma në vit, si dhe 160 projekte dokumentare dhe të animuara.

Industria botërore e prodhimit të filmave

Industria globale e filmit tregon parashikime të shëndetshme për vitet e ardhshme, pasi të ardhurat e zyrave botërore të biletave parashikohet të rriten nga rreth 38 miliardë dollarë në vitin 2016 në gati 50 miliardë dollarë amerikanë në vitin 2020. SHBA është tregu i tretë më i madh i filmave në botë në lidhje me biletat e shitura në vit, pas Kinës dhe Indisë. Vetëm në vitin 2016, në SHBA u shitën 1,2 miliardë bileta filmash. Ka rreth 5,800 kinema në SHBA që nga viti 2016. Sipas një studimi të kohëve të fundit, 14% e amerikanëve shkojnë në kinema rreth një herë në muaj, ndërsa 31% shkojnë disa herë në vit. Kjo është një pjesë e konsiderueshme duke marrë parasysh se 52% e të rriturve amerikanë preferojnë të shikojnë filma në shtëpi./ KultPlus.com

Eugent Bushpepa: Do bëjë më të mirën e mundshme që të përfaqësohemi sa më denjësisht

“Mall” është kënga fituese e Festivalit të Këngës të edicionit të 56-të në RTSH. Kënga u këndua nga Eugent Bushpepa, i cili këtë këngë ia kishte kushtuar njeriut të tij të zemrës por që tani do të jetë diçka përtej personales.

Përveç fitores unike, si rrallëherë të publikut, “Mall” fitoi edhe të drejtën për të na përfaqësuar në festival.

Pas marrjes së çmimit mbrëmjen e së shtunës, Genti u shpreh shumë i lumtur për vlerësimin. Ai tha se do bëjë më të mirën që ta përfaqësojë Shqipërinë në Eurovizion: “Jam shumë i lumtur, falënderoj RTSH, falënderoj jurinë që më dhanë mundësinë të arrij të përfaqësoj Shqipërinë në Eurovizion. Do mundohem të jap maksimumin. Do bëj më të mirën e mundshme që të përfaqësohemi sa më denjësisht”, – tha ai në Post Festival.

““Mall” është një konglomerat tingujsh, ndjenjash dhe fjalësh që dikur ishin pjesë e imja. Shpresoj t’ju pëlqejë dhe t’ju ndihmojë të kaloni sadopak mallin që keni për dikë”, shkroi Genti kur prezantoi këngën e tij./ KultPlus.com

https://www.youtube.com/watch?v=ZuZoTKTbwUA

Shqipëria kryeson mes 15 destinacioneve për t’u vizituar

Agjencia italiane e udhëtimeve Volagratis.com ka hartuar një listë me 15 vendet më në tendencë për 2018, një përzierje mes destinacioneve që kanë parë një rritje të konsiderueshme në rezervime dhe sipas të dhënave të personave që kanë shfletuar në këtë faqe të famshme në internet.

Në vendin e parë renditet Shqipëria, e cila ruan një raport të shkëlqyeshëm të cilësisë dhe çmimeve, historisë dhe traditave, si dhe bregdetit të mrekullueshëm. Gjatë 2017 numri i vizitorëve u dyfishua, krahasuar me vitin e kaluar.

Historia dhe traditat, por mbi të gjitha natyra dhe plazhet që të lënë pa frymë, që nuk i kanë asgjë zili atyre të Tropikëve: Shqipëria është në krye të listës Top 15 të Volagratis.com, në sajë të raportit të shkëlqyer të cilësisë dhe çmimeve.

Agjencia italiane sugjeron turistët për të vizituar Shqipërinë gjatë korrikut dhe gushtit, pasi janë muajt kur dielli është i garantuar dhe deti është më i ngrohtë. Por edhe në pjesën tjetër të vitit, Shqipëria ende ofron një larmi të jashtëzakonshme të peizazheve dhe territoreve. Për ata që duan të përfitojnë nga çmimet më të ulta, shtatori është koha e duhur.

Në vendin e dytë gjejmë Tanzaninë, mbretërinë e natyrës së paprishur që tërheq më shumë aventurierët me ofertën e saj të pasur të safaris, trekking, snorkeling dhe zhytjes me breshka. Ndërsa në vendin e tretë është Bjellorusia, e cila po tërheq gjithnjë e më shumë vizitorët italianë falë kështjellave të mrekullueshme. Në listën e Top 15 të Volagratis.com përfshihen edhe Moldavia, Oman, Kroacia, Namibi, Birmania,Bullgaria, Finlanda, Uzbekistan, Maqedonia, Belgjika, Republika Çeke dhe Jordania./ KultPlus.com

Revista ”Archaeology”: Shqipëria, një udhëtim në kohë

Revista ”Archaeology”, botim i Institutit amerikan të Arkeologjisë, i ka kushtuar një shkrim të gjatë zbulimeve arkeologjike në Shqipëri, mundësuar edhe nga ndërtimit i gazsjellësit TAP, që po shfrytëzohet nga arkeologët si një mundësi për zbulime dhe për të paraqitur historinë e vendit që nga koha e Neolitit deri në ditët tona.

”Arkeologët, të financuar nga Trans Adriatic Pipeline (TAP) kanë gërmuar dhe kanë studiuar një vendbanim antik pranë Peshtanit, nga ku do të kalonte gjurma e gazsjellësit. Por, gjurma e tubacioneve të gazsjellësit u devijua pikërisht për të shmangur vendbanimin 1400-vjeçar”, thuhet në shkrimin e gazetarit Matthew Brunwasser.

”Në Shqipërinë moderne, përzierja e kulturave historike është kaq e theksuar sa duket sikur ato do të përplasen me njëra-tjetrën. Vlen të përmendet Via Egnatia, që për herë të parë u kalua nga ushtarët romakë, rreth vitit 200 para Krishtit. Kjo rrugë u modernizua për shekuj me radhë dhe u bë rruga lidhëse mes Konstandinopojës dhe Adriatikut”, thekson ai.

Në këtë shkrim theksohet gjithashtu se TAP-i ecën pothuajse paralel me rrugën Egnatia, arteria kryesore antike mes Lindjes dhe Perëndimit.

Një nga zbulimet më interesante të bëra deri tani është vendbanimi i Turanit, varrezat e të cilit datojnë që prej 2 000 vitesh.

Shqipëria është një vend që po zhvillohet me shpejtësi. Ajo tërhoqi 4,7 milionë turistë në vitin 2016, ose 15 për qind më shumë se në vitin 2015.

”Ndërsa pjesa më e madhe e turistëve vijnë për plazhet e virgjëra dhe të lira, për ngjitje në male dhe ekoturizëm, edhe numri i vizitorëve në zonat arkeologjike ka ardhur duke u rritur”, shkruan Brunwasser./ KultPlus.com

National Geographic e liston Shqipërinë në njërin nga destinacionet për t’u vizituar në vitin 2018

Shqipëria është njëri nga destinacionet në listën e National Geographic Traveler, ku ekspertët kanë listuar vendet të cilat duhet të vizitohen në vitin 2018, shkruan KultPlus.

“Ujësjellëset e fundosura, rrënojat e anijeve dhe shpellat e rralla janë disa nga thesaret relativisht të paprekura që presin zhytësit në Shqipëri. Dekadat e izolimit nën udhëheqjen komuniste të Enver Hoxhës kufizuan zhvillimin dhe ruajtën pa dashje trashëgiminë kulturore nënujore, veçanërisht jashtë brigjeve jugore”, shkruan National Georaphic.

Po ashtu në këtë listë janë të përfshira edhe 20 shtete shtete të tjera, ku në mesin e tyre janë: Argjentina, Australia, Hawai, Austria, Mexico, Madagascar, Ohio, Morocco, Korea Veriore, Cambodia, Kili, Irlanda, Suedia etj./ KultPlus.com

Shqipëria në vitet e para pas çlirimit, fotografi të rralla (FOTO)

Koleksioni Wilfried Fiedler ka shkrepur disa fotografi mjaft domethënëse rreth vitit 1957 gjatë udhëtimit të tij në Shqipëri.

Flitet për një fond personal fotografik të koleksionistit gjatë harkut kohor nëntor-janar 1956-57 dhe maj-gusht 1957.

Në këtë koleksion, mund të shikojmë Shqipërinë, në vitet e para pas çlirimit./ KultPlus.com

105 vjet shtet

Gjithë shqiptarët sot festojnë 105 vjetorin e Ditës së Pavarësisë – 28 Nëntorit.

Më 28 nëntor 1912, Ismail Qemali dhe udhëheqësit tjerë shqiptarë nga të gjitha vendbanimet shqiptarë ngritën flamurin në Vlorë, duke shpallur Shqipërinë shtet të pavarur. Këtë ditë, Ismail Qemali u shpall kryetar i Kuvendit dhe kryetar i parë i qeverisë së shtetit Shqiptar.

Me aktin e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, kryetari i Qeverisë së Përkohshme, Ismail Qemali, njoftoi gjashtë Fuqitë e Mëdha, Anglinë, Italinë, Austro-Hungarinë, Francën, Gjermaninë dhe Rusinë.

Po ashtu, u njoftuan edhe shtetet ballkanike, Rumania, Mali i Zi, Serbia, Bullgaria, Greqia e Turqia, duke u kërkuar njohjen e pavarësisë, si rrjedhojë e natyrshme e vullnetit të popullit shqiptar./ KultPlus.com

Shqipëria e ftuar nderi në festimet e fundvitit në Bruksel (VIDEO)

Shqipëria do të jetë e ftuar nderi në eventin më të madh të fundvitit në Bruksel “Plaisirs d’hiver” (Kënaqësitë e dimrit), i cili tërheq mbi 2 milionë vizitorë nga e gjithë Evropa.

Verëra të kuqe, të bardha, birra, vaj ulliri, punime artizanale, por gjithashtu edhe shfaqje me kërcime tradicionale; ja çfarë qyteti i Tiranës do të propozojë gjatë Kënaqësive të Dimrit, që do të zhvillohen gjatë ditëve të fundit të vitit në sheshin qendror Sainte-Catherine të kryeqytetit belg.
Sipas gazetës belge, DH, që i kushton një faqe Shqipërisë, ky është një rast për prodhuesit lokalë, që të zbulojnë prodhimet e tyre në zemër të Evropës.

Edhe pse disa prej prodhuesve shqiptarë të verës apo vajit të ullirit tashmë shesin edhe në Zvicër, për gazetën belge shprehen se, shpresojnë që prodhimet e tyre t’i pëlqejnë tregut belg e të mund të futen edhe aty. Për qytetin e Brukselit ky bashkëpunim ka si objektiv që ta bëjë qytetin të shkëlqejë në nivel ndërkombëtar. Prania e vendeve apo qyteteve të tjera në këtë ngjarje do të vlejë edhe si promovim i Kënaqësive të Dimrit nëpër botë. Por nismëtarë për këtë pjesëmarrje të Shqipërisë janë bërë: deputeti i parlamentit të Belgjikës, Amet Gjanaj dhe Bashkia e Tiranës, përcjell RTSH.

“Ky event do t’i japë një ndriçim të jashtëzakonshëm Shqipërisë dhe Shqiptarëve dhe uroj, do të çojë në një përmirësim të ndejshëm të imazhit të Shqiptarëve dhe një promovim të madh për turizmin shqiptar”, shkruan Amet Gjanaj në faqen e tij në FB. Festimet e Kënaqësive të Dimrit pritet të çelen zyrtarisht në 24 nëntor e do të mbyllen në 31 dhjetor./ KultPlus.com
https://www.youtube.com/watch?v=dOKITv9PXgc

Pikturat e fundit mbi Shqipërinë që u zbuluan nga Robert Elsie (FOTO)

Robert Elsie nuk është vetëm albanologu dhe studiuesi i letërsisë por dhe hulumtuesi, kërkuesi.

Një meritë të veçantë kanë edhe zbulimet e tij në lidhje me Shqipërinë. Në faqen e tij në Facebook ai publikonte shpesh tablo me temë shqiptare. Ja disa prej tyre që ai i ka publikuar kohët e fundit të jetës. Një pikturë me temë shqiptare nga Sër Dejvid Uillki.

Në vitin 1840, Uillki udhëtoi në Egjipt ku kishte rast të takonte dhe të pikturonte sunduesin e vendit, Mehmet Ali Pasha, khedivin (nënmbretin) e Egjiptit dhe të Sudanit. Mehmet Ali (1769-1849), djali i një tregtari çam të duhanit në Kavalla të Greqisë, u bashkua me një kontingjent mercenarësh shqiptarë të cilët u dërguan në Egjipt në vitin 1801, dhe mori pushtet aty. Piktura ruhet në galerinë Tate Britain në Londër. Një tjetër pikturë është e piktorit skocez, Sër Dejvid Uillki (Sir David Wilkie, 1785-1841), me titullin “Zoti Kartrajt, Konsull në Kostandinopojë, me Shqiptarin e tij” dhe u realizua në tetor të vitit 1840.

Në qarqet diplomatike të Perandorisë Osmane, fjala ‘shqiptar’ kishte shpesh kuptimin ‘dragoman, përkthyes, shërbëtor, roje.’ Më pas ai publikon një tjetër pikturë me temë shqiptare nga piktori skocez Sër Dejvid Uillki. Quhet: “Sotiri, kryeshqiptari i Zotit Kolkhun, konsulli i përgjithshëm britanik në Bukuresht” nga tetori i vitit 1840. Ruhet në Ashmolean Museum të Oksfordit. Më pas ai publikon një pikturë që e quan fantastike.“Zonjat e Gjirokastrës”, fotografuar nga Gerhard Kiesling në vitin 1959, shkruan Gazeta Shqip./ KultPlus.com

Ana Kodra do të përfaqësojë Shqipërinë në Junior Eurovision (VIDEO)

Këngëtarja e vogël Ana Kodra, u shpall fituese e Junior Fest Albania, duke fituar kështu të drejtën e përfaqësimit të Shqipërisë në Junior Eurovision Song Contest, shkruan KultPlus.

Me këngën ‘Mos ma prekni pemën’, me muzikë të Kristi Popes e tekst të Jorgo Papingjit, Ana do të ngjitet në skenën e Junior Eurovision më 26 nëntor në Tbilisi të Gjeorgjisë.

Ana se fundmi fitoi edhe në Festivalin Mbarëkombëtarë të Këngës për Fëmijë në Shkodër./ KultPlus.com
https://www.youtube.com/watch?v=-QjwAfOpn5o&feature=youtu.be

Shqipëria e Kosova diskutojnë zgjerimin e tregut të medieve audiovizive mes dy vendeve

Shqipëria dhe Kosova diskutojnë për zgjerimin e tregut të medieve audiovizive mes dy vendeve. Kryetari i AMA-s Gentian Sala dhe homologu i tij Adnan Merovci, zhvilluan një takim për përfshirjen e kanaleve të Shqipërisë ne platformat qe operojnë ne Kosove dhe anasjelltas.

Gjate bisedës mes tyre, u trajtuan edhe shqetësimet në lidhje me respektimin e të drejtave te transmetimit. Krerët e dy autoriteteve deklaruan se do te bashkëpunojnë për zbatimin e praktikave me te mira audiovizive bazuar ne standardet perëndimore./ KultPlus.com

‘Balkan Film Market’ vjen në Shqipëri, do të prezantohet edhe projekti i regjisorit kosovar Ujkan Hysaj

Organizata ‘Europa Krijuese’ ka dhënë që prej vitit 2013, rreth 700 mijë euro për filmin shqiptar.

Por për producentët ai që mundëson financimin e një filmi, është një projekt i shkruar mirë. Në 20-të vjetorin e krijimit të kinemasë shqiptare, Ilir Butka thotë se është koha për të punuar më shumë për të pasur një produkt cilësor.

Regjisori Andemion Murataj, thotë se në aktivitetin ‘Balkan Film Market’ kanë ardhur producentë të njohur, dhe kjo është një formë që filmi shqiptar të fitojë më shumë të ardhura.

Në ‘Balkan Film Market’, do të prezantohet edhe projekti nga Kosova ‘Hana’ i regjisorit Ujkan Hysaj, i cili është mbështetur së fundmi nga Qendra e Kinematografisë së Kosovës, shkruan KultPlus.

‘Balkan Film Market’ zhvillohet për herë të parë në Shqipëri, dhe do të zgjasë deri në datën 7 tetor. / KultPlus.com