Në qytetin e Gjirokastrës është çelur një qendër memoriale dedikuar jetës dhe aktivitetit të disidentes Musine Kokalari.
Muzeu i emërtuar “Muza ime” është vendosur në një prej banesave të familjes Kokalari në qytetin e gurtë. Çelja e tij u mundësua falë iniciativës të familjarëve të Musines dhe organizatës “Trashëgimia Kulturore pa Kufij”.
“Ky muze do të jetë për të gjithë dashamirësit e Musinesë, për ata që nuk e njohin dhe për ata që duan ta njohin, Musineja nuk është një figurë apo personalitet që na përket vetëm ne, lokalistëve apo kombëtare, por dimensionet e saj janë shumë të gjëra sesa Shqipëria”, tha Arjeta Kokalari, familjare e Musines.
“Krijojmë një hapësirë për Musine Kokalarin që është pjesë patjetër e trashgimisë sonë, e historisë së gjithë Shqipërisë por edhe një figurë e cila jep mesazhe kaq të forta që janë një inspirim dhe një frymëzim edhe sot”, tha Elena Namani, drejtoresh te “Trashëgimia Kulturore pa Kufij”.
Në mjediset e muzeut janë ekspozuar dëshmi, materiale dhe relike nga jeta dhe aktiviteti në fusha të ndryshme i Musine Kokalarit.
“Shpresoj që ky muze që ju shikoni të pasurohet edhe me materiale të tjera por ajo që është më e rëndësishmja është se këtu është shpirti i Musinesë, nuk është njësoj si muzetë e tjerë ku ciceronët flasin për objektet apo për sendet apo për personazhet, ky muze është vetë Musineja ajo që flet për veten e saj, për jetën e saj, në qoftëse ju do shikoni të gjitha muret janë mbushur me shënime, të cilat janë nxjerrë prej shënimeve të saj por që janë ende të vlefshme dhe bëjnë të reflektojë këdo”, tha Arjeta Kokalari, familjare e Musines.
Synohet që muzeu të shndërrohet në një qendër të organizimit të aktiviteteve dhe tërheqjes së turistëve në Gjirokastër.
“Do bashkëpunojmë për të mbështetur që kjo hapësirë të jetë një hapësirë dialogu, të jetë një hapësirë ku të rinjtë e Shqipërisë dhe jo vetëm të qytetit tonë ta njohin Musinenë, ta njohin atë me gjithë dimensionet e saj”, tha Elena Namani, drejtoresh te “Trashëgimia Kulturore pa Kufij”.
Musine Kokalari është një prej emrave të spikatur të disidencës antikomuniste në vendin tonë ndërsa veprimtaria e saj përfshin edhe përpjekjet për emancipimin e gruas, publicistikën, fushën studimore, etj./TemA/ KultPlus.com
Shqipëria, një perlë e fshehur e Ballkanit, është toka e kontrasteve magjepsëse, ku e lashta takohet me modernen dhe natyra e egër bashkëjeton me jetën e gjallë urbane, shkruan Giovanni Latorre në të përditshmen italiane “Esauriente.it”.
Ky vend, i pasur me histori dhe kulturë, ofron një shumëllojshmëri qytetesh unike, secili me karakterin dhe kuptimin e vet.
Në këtë artikull, ne do të eksplorojmë qytetet më të bukura dhe më të rëndësishme në Shqipëri, duke ofruar një vështrim të thellë se çfarë e bën secilin prej tyre të veçantë.
Tirana Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë, është zemra e vendit që rreh.
E themeluar në vitin 1614, Tirana është një qytet i ri në krahasim me kryeqytetet e tjera evropiane, por kjo nuk e pengon atë të ketë një histori të pasur dhe kulturë të gjallë.
Qyteti është i njohur për arkitekturën e tij eklektike që ndërthur ndikimet osmane, fashiste dhe komuniste, duke pasqyruar periudha të ndryshme historike që ka kaluar.
Sheshi “Skënderbej” është qendra e Tiranës, i rrethuar nga ndërtesa emblematike si Xhamia e Et’hem Beut, Muzeu Historik Kombëtar dhe Kulla e Sahatit.
Vitet e fundit, Tirana ka pësuar një transformim të rëndësishëm urban, duke u kthyer në një model moderniteti dhe inovacioni urban në Ballkan.
Qyteti ofron gjithashtu një skenë të gjallë kulturore me teatro të shumtë, galeri arti dhe festivale që gjallërojnë jetën e ditës dhe të natës.
Berati Berati, i njohur si “Qyteti i një mbi një dritareve”, është një nga qytetet më të vjetra dhe më të ruajtura në Shqipëri.
I vendosur në jug të vendit, përgjatë brigjeve të lumit Osum, Berati është një shembull i jashtëzakonshëm i një qyteti osman të ruajtur mirë. Ai u shpall një sit i Trashëgimisë Botërore nga UNESCO në vitin 2008.
Qyteti është i famshëm për shtëpitë e tij të bardha shumëkatëshe që duket se ngjiten në kodër, duke krijuar një panoramë që të lë pa frymë.
Kalaja e Beratit, ende e banuar, ofron pamje spektakolare të qytetit dhe rrethinave të tij.
Brenda mureve të saj ndodhen kisha të shumta bizantine dhe xhami osmane, që dëshmojnë për bashkëjetesën paqësore të feve të ndryshme ndër shekuj.
Berati është gjithashtu një qendër e prodhimit të verës, duke e bërë atë një destinacion ideal për adhuruesit e verës.
Gjirokastra Gjirokastra, gjithashtu një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, shpesh i quajtur “Qyteti i Gurtë” për shkak të shtëpive të tij karakteristike prej guri me çati prej rrasa.
I vendosur në rajonin malor të Shqipërisë së Jugut, ky qytet është i famshëm për arkitekturën e tij të ruajtur mirë osmane dhe njihet si vendlindja e shkrimtarit të famshëm Ismail Kadare.
Kalaja e Gjirokastrës dominon qytetin nga maja e një kodre dhe strehon një muze ushtarak interesant dhe një burg të vjetër.
Duke ecur nëpër rrugët me kalldrëm të qytetit të vjetër, mund të admironi mjeshtërinë e shtëpive të lashta dhe të vizitoni pazarin, ku mund të gjeni produkte artizanale vendase.
Gjirokastra është gjithashtu shtëpia e Festivalit Kombëtar Folklorik, i cili tërheq artistë nga e gjithë Shqipëria dhe më gjerë.
Shkodra Shkodra, e vendosur në veriperëndim të Shqipërisë, është një nga qytetet më të vjetra të vendit dhe një qendër e rëndësishme kulturore dhe historike.
Me një histori që daton mbi 2400 vjet, Shkodra ka luajtur një rol vendimtar në historinë shqiptare, si kryeqytet i Ilirisë dhe si qendër e rëndësishme gjatë sundimit osman.
Kalaja e Rozafës, me pozicionin e saj strategjik mbi liqenin e Shkodrës, ofron një pamje panoramike që të lë pa frymë.
Qendra e qytetit përmban një arkitekturë historike, kafene të çuditshme dhe Katedralen e Shën Stefanit.
Shkodra është gjithashtu një pikënisje ideale për të eksploruar Parkun Kombëtar të Liqenit të Shkodrës dhe Alpet Shqiptare, duke ofruar mundësi të shumta për ekskursione dhe aktivitete në natyrë.
Durrësi Durrësi, i vendosur në bregdetin e Adriatikut, është një nga qytetet më të vjetra dhe më të rëndësishme në Shqipëri.
E themeluar nga grekët në shekullin e VII para Krishtit, Durrësi ishte një port i rëndësishëm dhe qendër tregtare gjatë epokës romake.
Qyteti është i njohur për amfiteatrin e tij romak, një nga më të mëdhenjtë në Ballkan, i cili mund të strehojë deri në 20 000 spektatorë.
Përveç mbetjeve të tij të lashta arkeologjike, Durrësi është sot një qytet modern me një jetë nate të gjallë, plazhe të njohura dhe një shëtitore buzë detit.
Muzeu Arkeologjik i Durrësit ofron një koleksion të pasur zbulimesh që tregojnë historinë e gjatë të qytetit.
Afërsia me Tiranën e bën Durrësin një destinacion ideal për një udhëtim ditor nga kryeqyteti, duke ofruar një ndërthurje të historisë antike dhe modernes.
Vlora Vlora, e vendosur në bregdetin jugperëndimor të Shqipërisë, është një qytet me rëndësi të madhe historike dhe turistike.
E themeluar nga grekët në shekullin e VI para Krishtit, Vlora njihet si vendi ku Shqipëria shpalli pavarësinë nga Perandoria Osmane në vitin 1912.
Qyteti ofron një kombinim të bukurisë natyrore, plazheve të pacenuara dhe vendeve historike.
Muzeu i Pavarësisë është i domosdoshëm të ekslporohet për këdo që viziton Vlorën, pasi tregon historinë e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë.
Qyteti është gjithashtu afër Parkut Kombëtar të Llogarasë dhe Rivierës Shqiptare, duke e bërë atë një bazë të përsosur për të eksploruar disa nga plazhet më të bukura të vendit.
Jeta e natës në Vlorë është e gjallë, me restorante, bare dhe klube të shumta që gjallërojnë qytetin gjatë gjithë vitit.
Saranda Saranda, e vendosur në bregdetin e Jonit, është një nga destinacionet turistike më të njohura në Shqipëri, veçanërisht gjatë muajve të verës.
Qyteti është i famshëm për ujërat e tij të kristalta, plazhet me rërë dhe klimën mesdhetare.
Saranda është gjithashtu pika kryesore e hyrjes për të vizituar sitin arkeologjik të Butrintit, një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Butrinti, një qytet i lashtë greko-romak, ofron një pamje magjepsëse në historinë e lashtë me mbetjet e tij të ruajtura mirë, duke përfshirë një teatër, pagëzimore dhe tempuj të shumtë.
Saranda është gjithashtu e njohur për jetën e saj të gjallë të natës dhe restorantet e shumta që ofrojnë specialitete lokale dhe ushqime të freskëta deti.
Afërsia me ishullin grek të Korfuzit e bën Sarandën një bazë ideale për udhëtime ditore.
Korça Korça, e vendosur në juglindje të Shqipërisë, njihet si “djepi i kulturës shqiptare”.
Qyteti është një qendër e rëndësishme kulturore dhe arsimore dhe është shtëpia e shumë muzeve, shkollave dhe institucioneve kulturore.
E themeluar në mesjetë, Korça ka një traditë të gjatë të prodhimit të birrës, muzikës dhe artit.
Muzeu Kombëtar i Arsimit, i vendosur në shkollën e parë shqipe, është një pikë referimi e rëndësishme që rrëfen historinë e arsimit në Shqipëri.
Korça është gjithashtu e famshme për festivalin e përvitshëm të birrës, i cili tërheq mijëra vizitorë nga i gjithë vendi dhe jashtë saj.
Duke ecur nëpër rrugët me kalldrëm të qytetit të vjetër, mund të admironi shtëpitë tradicionale të stilit osman dhe të vizitoni Katedralen Ortodokse të Shën Gjergjit. /atsh/ KultPlus.com
Të bukura janë poezitë e botës, gjithë mister si sy dashurie. Por kur lexon poeti i Kosovës loti rrjedh e përndriten hijet.
Të çuditshme janë poezitë e botës, si ashensorë të çojnë nëpër yje. Por kur lexon poeti i Kosovës ferri tronditet, portat Skee* thyhen.
Paradokse janë poezitë e botës, kollona ajri tempujsh t’vërtetë. Por kur lexon poeti i Kosovës, ujvara Agimesh derdhen mbi jetë.
Alvito, 28…
———————————————————
*) Portat Skee janë portat monunentale të qytetit mitik të Trojës homerike, ndanë tyre u bënë betejat më të rëndësishme…
***
Poezia u shkruajt në Takimin Ndërkombëtar të Poezisë në Alvito në Itali, kur po lexonte Agim Vinca dhe është e përfshirë në librin: Visar Zhiti – “Si shkohet në Kosovë”, Botimet Toena, Tiranë 2000 dhe ribotimi me shtesa “Si është Kosova”, Botimet Buzuku,Prishtinë 2014.
“Kur propozova teorinë e relativitetit shumë pak njerëz më kuptuan. Ajo çfarë do të zbuloj tani për njerëzimin gjithashtu do të pritet me keqkuptim dhe paragjykim.
Po të kërkoj të ruash letrat e mia për sa kohë të jetë e nevojshme: vite, dekada, derisa shoqëria të ketë bërë aq progres sa të arrijë të pranojë çfarë do të shpjegoj më poshtë.
Ekziston një forcë kaq e fuqishme sa deri sot shkenca nuk ka arritur t’i gjejë një shpjegim. Është një forcë që përfshin dhe i sundon të gjithë; që fshihet pas çdo fenomeni në univers. Kjo forcë është dashuria.
Kur shkencëtarët kërkonin për një teori të unifikuar të universit harruan më të fuqishmen forcë të padukshme. Dashuria është dritë që ndriçon ata që e japin dhe e marrin. Dashuria është gravitet, sepse i bën disa njerëz të tërhiqen nga të tjerë. Dashuria është pushtet, sepse shumëfishon më të mirën tonë dhe i bën njerëzit mos të humbasin në egoizmin e verbër.
Dashuria shpaloset dhe zbulon. Për dashurinë jetojmë dhe vdesim. Dashuria është Zoti dhe Zoti është dashuri.
Kjo forcë jep shpjegimin e gjithçkaje, i jep kuptim jetës. Është pikërisht ajo që kemi anashkaluar për kaq shumë kohë, mbase sepse kemi frikë nga dashuria, sepse është e vetmja energji në univers që njeriu nuk ka mësuar ende ta manipulojë.
Për t’i dhënë dashurisë vendin që meriton bëra një ndryshim të thjeshtë në ekuacionin tim më të famshëm. Nëse në vend të E = mc2 të pranojmë se energjia që shëron botën mund të përftohet nga shumëzimi i dashurisë me shpejtësinë e dritës në katror do të arrinim në përfundimin se dashuria është forca më e fuqishme që ekziston… sepse nuk njeh limite.
Pas dështimit të njerëzimit në shfrytëzimin e forcave të universit që na janë kthyer kundër është e rëndësishme që të ushqejmë një tjetër lloj energjie.
Nëse duam mbijetesën e specieve, nëse duam të gjejmë kuptimin e jetës, nëse duam të shpëtojmë botën dhe çdo gjallesë që e popullon atë, dashuria është përgjigjja e vetme.
Mbase nuk jemi ende gati të shpikim një bombë me dashuri, një pajisje të fuqishme që të shkatërrojë urrejtjen, egoizmin dhe lakminë që po gërryejnë planetin. Megjithatë, çdo individ mbart një “gjenerator” të vogël, por të fuqishëm dashurie, energjia e të cilit pret të çlirohet.
Atëherë kur të mësojmë të japim dhe marrim këtë energji universale, e dashura ime Lieserl, do të konfirmojmë se dashuria sundon mbi gjithçka; dashuria është e aftë të kapërcejë mbi çdo gjë, sepse dashuria është jetë.
Jam thellësisht i penduar që nuk kam qenë i aftë të shpreh çfarë kam në zemër, që ka rrahur për ty gjatë gjithë jetës sime. Mbase është vonë për të të kërkuar ndjesë. Por, meqë koha është relative, dua të të them se të dua. Falë teje kam gjetur përgjigjen themelore.
Shoqata e Botuesve të Kosovës tashmë ka bërë të ditur se janë gati për edicionin e radhës së Panairit të Librit në Prishtinë, dhe se në këtë vit do të prezantohen rreth 100 shtëpi botuese me rreth 2 mijë botues, shkruan KultPlus.
Poashtu është bërë e ditur se në këtë vit do të shënohet 100 vjetori i lindjes së At Zef Pllumit dhe 100 vjetori i vdekjes së Franz Kafkës, sikurse që do të bëhet botimi dhe promovimi i vëllimit testament të Rexhep Qosës.
Ndërkohë, KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e Shoqatës së Botuesve të Kosovës lidhur me këtë ngjarje.
PANAIRI I 24-T I LIBRIT “PRISHTINA 2024”
Kemi filluar tashmë numërimin mbrapsht deri në ditën kur të gjithë pasionantët e librit takohen në kryengjarjen e fushës së librit: Më 5 qershor, çel dyert Panairi i 24-t i Librit “Prishtina 2024”!!!
Me moton “Përgjigjja është libri” vjen edicioni i 24-t i Panairit të Librit, organizuar nga Shoqata e Botuesve të Kosovës, me ndihmën dhe bashkëpunimin e vyer nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Komuna e Prishtinës dhe Pallati i Rinisë.
Ceremonia e hapjes do të bëhet më 5 qershor në orën 12:00 dhe do të transmetohet drejtpërdrejt, traditë kjo e televizionit publik të Kosovës, RTK-së.
Panairi do të jetë i hapur për vizitorë çdo ditë nga 9:00-21:00. Panairi do të mbyllet më 9 qershor në orën 19:00.
Hyrja për vizitorë: pa pagesë!
Marrin pjesë rreth 100 botues nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Diaspora.
Numri i titujve të rinj – rreth 2000. Numri i titujve të viteve të fundit – rreth 6000.
Përvjetorët që shënohen në Panairin e 24-t të librit janë:
– 100-vjetori i lindjes së At Zef Pllumit
– 100-vjetori i vdekjes së Franz Kafkas
Mbi 40 aktivitete, promovime, autorë të pranishëm në panair, ku spikasin:
– I ftuari i nderit shkrimtari francez Éric Faye, fitues i Çmimit të Madh për roman të Akademisë Franceze dhe i Çmimit Deux-Margots
– Botimi dhe promovimi i vëllimit testament të Rexhep Qosjes, po ashtu i ftuar i nderit
Panairin pritet ta vizitojnë rreth 40000 vizitorë: studentë, nxënës të shkollave të mesme dhe fillore të Kosovës, qytetarë dhe personalitete të shquara nga jeta akademike, letrare, politike e intelektuale e Kosovës. Ky panair përkon edhe me përvjetorë të rëndësishëm që do të shënohen me aktivitete, përkujtime e debate.
Do të jenë të pranishëm shkrimtarë ndërkombëtarë e kombëtarë, profesionistë të librit, botues, përkthyes e librarë./ KultPlus.com
Kolegji AAB, sot ka organizuar një ceremoni të veçantë me rastin e ditës së lindjes të poetit dhe studiuesit Agim Vinca, duke e nderuar me titullin “Profesor Nderi”.
Ceremonia u mbajt në Teatrin Kamertal të Kolegjit AAB, ku u vlerësua kontributi dhe roli i rëndësishëm që Vinca ka dhënë në arsim, kulturë dhe shkencë. Prorektorja e Kolegjit AAB ndërsa moderoi këtë ngjarje, e cilësoi Vincën si emer të dijes dhe frymëzimit, duke shtuar se kontributet e tij në arsim dhe letërsi kanë lënë gjurmë të pashlyeshme jo vetëm në qarqet akademike por edhe përtej.
Rektori i Kolegjit AAB Blerim Olluri, në fjalën e tij të rastit përshëndeti të pranishmit dhe tha se institucioni jep vlerësime të rezervuara për individë me merita të jashtëzakonshme, ndërsa përmendi personalitetet e shquara që kanë marrë titullin “Profesor Nderi” deri tani.
“Profesor Vinca, duke ju dhënë titullin “Profesor Honoris Causa”, ne ju njohim jo vetëm talentin e jashtëzakonshëm letrar, por edhe kontributin e madh në arsim si dhe angazhimin e palëkundur në kërkimin e së vërtetës, të bukurës dhe të drejtësisë. Ju, duke pranuar këtë titull, na nderoni edhe ne si kolegë e si institucion, ku gjithashtu keni dhënë kontributin tuaj si profesor, por edhe si anëtar bordi”, u shpreh rektori Olluri.
Poeti i mirënjohur Lulzim Tafa, solli disa nga kujtimet më të bukura që ka me Vincën si një mik i tij, por edhe figurë e dalluar në fushën e poezisë. Ai citoi disa vargje dhe tha se zëri i tij ishte i lartë dhe i fuqishëm edhe kur ka qenë vështirë të flitej. Kurse figurën e tij Tafa e cilësoi si shumëdimensionale me veçori të dallueshme.
Profesori Bedri Zyberaj, pati një përmbledhje për profilin e Agim Vincës si pedagog dhe studiues i letërsisë. Ai kujtoi kohët kur Vinca u zgjodh si “profesor ordinar”, deri tek veprimtaria e tij e bujshme që nderohet edhe në ditët e sotme.
Vinca, përshëndeti të gjithë që ishin prezent në Teatrin Kamertal dhe kujtoi themelimin e Kolegjit AAB, deri tani si një gjigant në fushën e arsimit.
“Lidhjet e mia me AAB-në janë të hershme dhe mund të them se jam edhe bashkëthemelues i institucionit, që sot është shndërruar në një gjigant falë punës dhe përkushtimit nga stafi dhe udhëheqësit”, tha ai.
Gjithashtu, ai ndau edhe përvojën si profesor në Kolegjin AAB, ku shtoi se për studentët çdoherë këmbëngulte të kishin tri elemente: dije, kulturë dhe ethos, sepse sipas tij janë më të rëndësishmet për formimin e karakterit të njeriut.
Në fund të ceremonisë rektori i Kolegjit AAB Blerim Olluri dhe poeti Lulzim Tafa, i ndanë titullin “Profesor Nderi” Vincës me motivacion: “Për kontributin e dhënë në arsim, kulturë dhe shkencë, si dhe për meritat e jashtëzakonshme për artin dhe letërsinë ndërkombëtare”.
Në këtë ngjarje pati edhe recitime të poezive të autorit nga artistët Fitnete Tuda, Arta Lahu dhe Alban Zogaj, të shoqëruar nga kitaristi Riad Ramadan,i si dhe këngë të vjetra shqipe nga Ermal Demiri./ KultPlus.com
Kënga majekrahu, njëra nga më të lashtat ndër shqiptarë, më shumë sesa produkt i shijes artistike, ka qenë një formë komunikimi në një komunitet të caktuar, kryesisht në zonat alpine të trojeve shqiptare.
Epiqendra e këngëve majekrahu ka qenë Malësia e Madhe, zona e Mbishkodrës, Malësia e Gjakovës me Tropojën në qendër Dukagjini dhe zona e Rugovës, përcjellë KultPlus.
Kënga majekrahu është një kumt, një informacion që jepet më anën e këngës, nga një këngëtar (ose edhe dy sish, që alternojnë zërat, për të fuqizuar informatën). Këngëtari vente dorën në vesh, si një ritual për ta përhapur më fort jehonën dhe këndonte dy ose disa vargje, që transmetonin thjesht një kumt, një informatë.
Informata kishte të bënte me një njoftim a kushtrim për luftë, për ndonjë rrezik nga armiqtë, me të cilët banorët e këtyre zonave ishin ballë për ballë me shekuj.
Interpretimi realizohej me anën e theksimeve të rrokjeve, që informata të transmetohej sa më e fortë dhe sa më e qartë, me theksimin e emrave të figurave që ishin subjekt i informacionit. Këngët majekrahu, pra, u kanë shërbyer brezave për komunikim, pra transmetimin e informacionit, pra ato kanë pasur brenda vetes edhe dimensionin estetik mjaft të fuqishëm. Recipientët e saj, të edukuar ndër breza me vlerat e këngës majekrahu, e kanë përjetuar si krijim estetik.
Prandaj, këto këngë janë kënduar edhe në festa familjare, fejesa e martesa, pothuajse si një ritual për mbarësi e trimëri të brezave, shkruhet në librin “Ekskomunikimi- si histori e fshehur”, i shkruar nga Milazim Krasniqi.
Një funksion tjetër i tyre ka qenë forcimi i atdhetarizmit, sepse duke qenë kushtrim, kanë forcuar ndjenjat atdhetare të dëgjuesve të vet. Pra, roli parësor ka qenë komunikimi, transmetimi i informatës, gjë që i bën unike në historinë tonë të komunikimit./ KultPlus.com
O moj Shqypni, e mjera Shqypni, Kush te ka qitë me krye n’hi? Ti ke pas kenë një zojë e randë, Burrat e dheut të thirrshin nanë. Ke pasë shumë t’mira e begati, Me varza t’bukura e me djelm t’ri, Gja e vend shumë, ara e bashtina, Me armë të bardha, me pushkë ltina, Me burra trima, me gra të dlira; Ti ndër gjith shoqet ke kenë ma e mira. Kur kriste pushka si me shkrep moti, Zogu i shqyptarit gjithmonë i zoti Ka kenë për luftë e n’luftë ka dekun E dhunë mbrapa kurr s’i mbetun. Kur ka lidhë besën burri i Shqypnisë, I ka shti dridhën gjithë Rumelisë; Ndër lufta t’rrebta gjithëkund ka ra, Me faqe t’bardhë gjithmonë asht da.
Por sot, Shqypni, pa m’thuej si je? Po sikur lisi i rrxuem përdhe, Shkon bota sipri, me kambë, të shklet E nji fjalë t’ambël askush s’ta flet. Si mal me borë, si fushë me lule Ke pas qenë veshun, sot je me crule, E s’të ka mbetun as em’n as besë; Vet e ke prishun për faqe t’zezë. Shqyptar’, me vllazën jeni tuj u vra, Ndër nji qind ceta jeni shpërnda; Ca thone kam fè ca thonë kam din; Njeni:”jam turk”, tjetri:”latin” Do thonë: “Jam grek”, “shkje”-disa tjerë, Por jemi vllazën t’gjith more t’mjerë! Priftnit e hoxhët ju kanë hutue, Për me ju damun me ju vorfnue! Vjen njeri i huej e ju rri n’votër, Me ju turpnue me grue e motër, E për sa pare qi do t’fitoni, Besën e t’parëve t’gjith e harroni, Baheni robt e njerit t’huej, Qi nuk ka gjuhën dhe gjakun tuej. Qani ju shpata e ju dyfeqe, Shqiptari u zu si zog ndër leqe! Qani ju trima bashkë me ne, Se ra Shqypnia me faqe n’dhe! E s’i ka mbetun as bukë as mish, As zjarm në votër, as dritë, as pishë; As gjak në faqe, as nder ndër shokë, Por asht rrëxue e bamun trokë! Mblidhniu ju varza, mblidhniu ju gra, M’ata sy t’bukur q’dini me qa, Eni t’vajtojmë Shqypninë e mjerë, Qi mbet’ e shkretë pa em’n, pa nder; Ka mbet e vejë si grue pa burrë, Ka mbet si nanë, qi s’pat djalë kurrë! Kujt i ban zemra m’e e lan’ me dekë Kët farë trimneshe, qi sot asht mekë? Këtë nanë të dashtun a do ta lamë, Qi njeri i huej ta shklasë me kambë? Nuk, nuk! Këtë marrè askush s’e do Këtë faqe t’zezë gjithkush e dro! Para se t’hupet kështu Shqypnia, Me pushkë n’dorë le t’desë trimnia! Coniu, shqyptarë, prej gjumit çoniu, Të gjithë si vllazën n’nji besë shtërngoniu, E mos shikoni kisha e xhamia: Feja e shqyptarit asht shqyptaria! Qysh prej Tivarit deri n’Prevezë, Gjithkund lshon dielli vap’edhe rrezë, Asht tok’ e jona, prind na e kanë lanë Kush mos na e preki, se desim t’tanë Të desim si burrat që vdiqnë motit Edhe mos marrohna përpara zotit./KultPlus.com
Albanian Excellence, shpall organizimin e Bienales së Tretë Ndërkombëtare të Karikaturës Niko Nikolla e cila do të finalizohet në datat 18-20 tetor 2024, në Shkodër, qytet simbol për vlerat e humorit dhe të satirës të përcjella gjatë të gjithë historisë së tij me shumë traditë dhe kulturë në Shqipëri.
Këshilli artistik i kësaj Bienaleje, me Drejtor artistik, Andis Gjoni, piktor, skenograf, producent me banim në Nju Jork -USA
me vendosi që këtë vit temat që do t’u jepen karikaturistëve në botë të jenë :
Tema e parë :Të bashkëjetosh me botën dixhitale …
Tema e dytë : Portret Dritan Abazovic
Garanci për organizimin e kësaj Bienaleje , është niveli shumë i lartë dhe shumë dinjtoz i organizimit multidimensional i Bienales së parë dhe Bienales së dytë të karikaturës zhvilluar përkatësisht në qytetet Pogradec dhe Tiranë .
Aktviteti i Bienales Ndërkombëtare të Karikaturës Niko Nikolla, është aktiviteti i parë në zhanrin e karikaturës që zhvillohet me këto permasa ne Shqiperi.
Pse u përcaktuan këto tema dhe cilat janë prioritetet :
Eshtë hera e parë në histori që një teknologji ecën kaq shpejt sikundër teknologjitë dixhitale : në 20 vitet e fundit këto teknologji, kanë prekur 50 % të popullsisë se botës së zhvilluar dhe kanë transformuar shoqëritë . Sot, teknologjitë dixhitale, ku hyn dhe inteligjenca artificiale, përdoren për të kapur probleme në të gjitha fushat , si në shëndet, mjedis, por edhe në nevojat e përditshme.
Kjo botë e re teknologjike , globale , qëndron përballë botës emocionale dhe të vërtetë qe ka njerëzimi . Konfrontimi në përditshmëri, është pasqyrë e realitetit që mund të jetë një pikë reflektimi në karikaturë, nisur nga misioni që kjo gjini e artit ka që përmes hiperbolës në humor të tregojë një realitet të shumëfishtë që jetojmë .
Tema e dytë : Portret Dritan Abazovic:
Për të njohur më mirë sensin e botkuptimin e jetën e këtij personaliteti politik të botës shqiptare, po japim më shumë detaje më poshtë
“Ne, Mali i Zi jemi vend i diellit dhe zbavitjes…. Shqetësimi ynë sot që po mban kohë e mirë në Bled, është ah sikur sezoni turistik të zgjasë më shumë… Na ftoni në Bashkim Europian, sepse nëse jemi në shoqëri të mirë, atëherë jemi më të suksesshëm”– tha Dritan Abazoviq, në Forumin BE+ Ballkan, në Bled në vjeshtën e 2023.
Atje gjendej në “një shoqëri jo dhe aq të mirë”: me homologët e tjerë ballkanas, që impresiononin sallën me debate të forta me njeri tjetrin, me sfond filozofik, apo historik. Ishte ai samit ku kryeministri i Shqiperise bënte humorin e zi dilematik- o në autobusin e ngadalshëm europian, ose në aeroplanin rus (ndersa Prigozhin sapo u rrezua)…
Dritan Abazovic, është 38 vjec, ka qenë kryeministri më i ri i Malit të Zi, një vend i vogël ballkanik me pak më shumë se 600 mijë banorë; pjesë e pakicës shqiptare de jure afro 5%; nga krerët e qeverive-ndoshta më i riu në Europë nga prilli 2022, në shtator 2023. Si politikan, si qytetar, si opozitar, si kryeministër, fundjavave i ka kaluar këtu tek nëna e tij; me shokët e tij; me makinën e tij të vogël; me varkën e tij të vogël në Bunë apo në det. Aq sa kur po votohej rrëzimi i tij në parlament, dikush i tha plot cinizëm: dorëzoje qeverinë dhe shko merru me peshkimin në Bunë, me varkën tënde…
Dritan, vjen nga fjala Dritë, pra njeri i dritës. Fjalë shqipe, por edhe sllavë që bashkëjetojnë me shqiptarët kanë filluar ta përdorin emrin Dritan për ti vendosur emrin fëmijëve të tyre. Madje dhe modeli i flokëve të tij, po përdoret me emrin Dritanka. Dikush në botën sllave, si për të ilustruar ndikimin e tij shoqëror dhe politik flet për procese që quhen Dritanizacija.
Njerëz si Dritani kuptohen më mirë, të zhvendosur në kohë apo në hapësirë.
Dritan Abazovic vjen nga Ulqini, që konsiderohej si Republikë piratësh në shekullin e 18. Me 190 anije në një qytet me 2800 banorë: ku mbivendoset kultura ilire, romake, veneciane, turke, hebreje,shqiptare, sllave, ku madje ka patur dhe skllevër afrikanë, pasardhësit e të cilëve janë larguar para pak vitesh nga jeta. Sabatia Zevi, mashtruesi hebre mesjetar, mendohet se ka varrin e vet. Ulqinakët, pretendojnë madje se Don Kishoti i Mances u shkrua apo u frymëzua në Ulqin, D’ulcigno, sepse Dolcinea ka jetuar në qytetin e tyre. Servantes sipas disa historianëve lokalë që krijojnë dhe ëndrra, por të bukura ama, u mor peng në Ulqin dhe prej aty u frymëzua për romanin e tij të famshëm.
Diku thuhet se ka njerëz që krijojnë ngjarjet, pra që mundësojnë zhvillimin e tyre.
Ka njerëz që i shikojnë ngjarjet.
Ka njerëz që habiten me zhvillimin e ngjarjeve…
Duam t’ju ndihmojmë të shikoni ngjarjet. Ngjarjet të cilat i ka krijuar, i ka mundësuar Dritan Abazovic në 10 vjetët e fundit në vendin e tij të vogël plot diell, por dhe borë në male.
Ai ka ndikuar fuqishëm, cilësisht në dhënien fund të një qeverisje të gjatë-dikush e konsideron si qeverisje autokratike 30 vjecare, të Presidentit GJukanovic, në goditjen e një sistemi të lidhur me të, në largimin e dinosaurëve si i quante Dritani. Kuptoni: në Mal të Zi që nga 1905, kur u krijua si shtet i pavarur, nuk ka patur rotacion. Me Dritanin u mundësua.
Ai e goditi – në fillim me guximin e opozitarit, dhe më pas si numri dy dhe si kryeministër- trafikun e kontrabandën e cigareve në Mal të Zi. Mali i Zi ishte i famshëm për të, sepse një pjesë e madhe e GDP vinte nga ky biznes.
Me nxitjen dhe krijimin e kushteve nga Dritan Abazovic, u mundësua goditja e aq shumë figurave brenda një kohe aq të shkurtër, kryetarë gjykatash të epërme, prokurorë të përgjithshëm, shefa kompanish publike, etj.
Dritan Abazovic ka gisht në afirmimin e një klase të re politike me teknokratë, të panjohur më parë-nisur që nga qeveria e 2020 me kushtet e tij të famshme, e deri më sot.
Qeveria e tij solli rritje ekonomike të qëndrueshme, ulje të borxhit të jashtëm,rritje të peshës së shtetit në ekonomi-porte, hekurudha,transport detar, metalurgji, duke kufizuar rolin e oligarkëve.
Qeveria e tij ndikoi në kufizimin e ndikimit rus, ndërsa Dritani ishte inisiatori i parë i udhëtimit të liderëve ballkanikë në Kiev.
Në qeverinë e tij afro 5% e popullsisë janë .. ukrainase. Që megjithatë bashkëjetojnë me pak rusë, që kanë patundshmëritë e tyre atje.
Dritan Abazovic ka ndikuar në rritjen e disponimit pro perëndim, pro BE dhe pro NATO,- brenda dy vjetëve- si tregonin sondazhet e organizuara në vjeshtën e vitit 2023.
Në sondazhin 2023 ishte rritur përqindja e malazezëve që do të votonin propavarësisë, proshkëputjes nga Federata sikur referendumi të bëhej atë ditë.
Cfarë e bën Dritanin të vecantë mes liderëve ballkanikë, shqiptarë dhe jo të tillë, është se ndryshime të tilla epokale janë kryer me një formulë që ka disa elementë suksesi.
Zero konfliktualitet social dhe politik. Zero turbullira në rrugë. Zero konflikt me fqinjët, madje përmirësim i marrëdhënieve me të gjithë fqinjët pa dallim. Zero propagandë përcarëse ndëretnike dhe ndërfetare. Jo me shumica revolucionare. Me 4 deputetë, si game changer absolut. Jo me parti etnike, por me parti qytetare.
Sot një vit më pas botimit në shqip, ai promovon me moskokëcarjen e vet klasike librin për të cilën ka recensa të jashtëzakonshme ndërkombëtare, në Universitetet më të mira të botës-Harvard, Kembrixh, Kolumbia.-Kritika e etikës së globalizmit, botuar fillimisht në serbisht, e më pas në anglisht dhe shqip, si tezë doktorale në Universitetin e Sarajevës. Mbi 10 universitete të tjera mes të cilëve Bocconi në Milano, Universiteti i lirë i Brukselit apo Universitete jashtë Europës,e kanë promovuar. Politikani i dyte ne historine e Malit te Zi, per te cilin Le Monde, beri profil personal.
Ulqini është qytet i shenjuar nga Zoti dhe kësisoj dhe nga historia. Madhështia e kohëve të lavdishme nuk zhduket. Sepse Dritani bën ngjarjet të ndodhin dhe nuk i vëzhgon ato. As habitet.
Besojmë se keto janë disa prioritete shumë të rëndësishme që të dy temat e përzgjedhura nga Këshilli artistik i Biennales të pëlqehen dhe të mirëpriten nga artistët e karikaturës në botë , duke menduar, punuar e realizuar pikërisht mbi këto të dy tema që jepen nga Shqipëria .
Organizimi dhe Juria Ndërkombëtare e Bienales së Tretë Ndërkombëtare të Karikaturës
Drejtor artistik i Biennales është Andis Gjoni, piktor, skenograf, producent me banim në Nju Jork -USA
Juria ndërkombëtare është e përbërë nga Agim Krasniqi Kosovë , drejtues i Kragi , organizator i Festivalit Ndërkombëtar të Karikaturës në Kosovë, karikaturisti bullgar, Valentin Georgiev,(fitues i cmimit të familjes Nikolla ne Bienalen e parë të karikaturës), Aristides Esteban Hernandez Guerrero (Ares)-Kuba një nga karikaturistët me të njohur në botë , David Vela, spanjë, fitues i cmimit të parë në portret bienalen e dytë të karikaturës, Bujar Kapexhiu, karikaturist i njohur , Shqipëri .
Shpallja e Çmimeve të Bienalës Ndërkombëtare të Karikaturës Niko Nikolla
Çmimet e Bienales Ndërkombëtare të Karikaturës, do të shpallen gjatë një mbrëmje Gala që do të zhvillohet në Teatrin Migjeni . Gjatë kësaj Gala-je,do të marrin pjesë artistë të njohur nga bota por edhe të artistëve të njohur shqiptarë duke i dhënë kështu një prezantim dinjitoz këtij aktiviteti.
Në këtë mbrëmje , që do të prezantohet nga artisti mefamë botërore, Frederik Ndoci dhe Suela Demiri, gazetare e njohur, do të jenë prezentë të gjithë autorët fitues , të cilat do të vinë nga vendet përkatëse.
Gjatë kësaj mbrëmje, do të përshfaqen karikaturat e prezantuara nëpërmjet spoteve të realizuara që prezantojnë autorët dhe veprat e tyre duke i njohur kështu më nga afër autorët pjesmarrës.
Në mënyrë ceremoniale, gjatë kësaj Galaj-je, do të shpallen edhe fituesit si dhe do tu dorëzohen cmimet, karikaturistëve fitues.
Gjatë kësaj mbrëmje do të shpallen :
Cmimi i Parë 500 Euro
Cmimi i Dytë 300 euro
Cmimi i Tretë 200 euro
Cmimi i Familjes Nikolla 500 euro
Cmimi Tef Palushi 200 euro
Dhe pesë cmime inkurajuese për karikaturistët e rinj
Ky aktivitet do të rregjistrohet nga Televizioni Shqiptar dhe do të prezantohet nga Televizionet lokale dhe qëndrore dhe nga mediat sociale .
Cdo artist pjesmarrës lutet të dërgojë deri në 3 punime , teknikë e lirë mbi letër, formati A3 A4
Afati i dorëzimit të punimeve është 31 gusht 2024/balkanweb/ KultPlus.com
Shkrimtarja gjermane Jenny Erpenbeck dhe përkthyesi Michael Hofmann kanë fituar Çmimin Ndërkombëtar “Booker”.
Romani i tyre “Kairos” ndjek lidhjen shkatërruese të dashurisë midis një studenteje 19-vjeçare dhe një burri të martuar rreth të 50-tave, të cilët takohen në një autobus në Berlinin Lindor rreth vitit 1986.
Marrëdhënia e tyre mishëron “idealizmin e dërrmuar” të Republikës Demokratike Gjermane dhe përfundimisht “shpërbërjen e një sistemi të tërë politik”.
Ata do të ndajnë çmimin me vlere 50,000 paund.
Juria zgjodhi “Kairos” nga një listë prej gjashtë librash duke vlerësuar prozën e shkëlqyer dhe cilësinë e pasur të përkthimit.
“Fillon me dashuri dhe pasion, por ka të bëjë si me pushtetin, po ashtu edhe per artin dhe kulturën”, tha kryetarja e jurisë Eleanor Wachtel.
Hofmann, 66 vjeç, është quajtur “përkthyesi më me ndikim në botë nga gjermanishtja në anglisht”.
Së bashku me poezinë dhe kritikën letrare, ai jep mësim me kohë të pjesshme në Universitetin e Floridës.
Çmimi “Booker” u jepet autorëve për fiction-in më të mirë në botë të shkruar fillimisht në anglisht (Çmimi “Booker”) ose i përkthyer në anglisht (Çmimi Ndërkombëtar “Booker”).
Marrja e një prej çmimeve “Booker” çon në njohje ndërkombëtare dhe një ngritje të konsiderueshme në shitjet globale./balkanweb/ KultPlus.com
Grupi i parë i balerinëve të BKK, nesër do të udhëtojnë për në SHBA, për të filluar provat gjenerale, para premierës botërore të baletit “Tango nights”, shfaqje kjo e cila do të realizohet në teatrin St.Jean në Manhattan të Nju Jorkut, në bashkëpunim me koreografen Chiara Ajkun.
Lajmin e ka bërë të ditur drejtori i Baletit Kombëtar të Kosovës, Sinan Kajtazi, përmes një shkrimi në facebook.
“Sot, jemi mbledhur bashkë, për t’ju uruar rrugë të mbarë grupit të parë të balerinëve dhe për të shënuar një moment historik për Baletin Kombëtar të Kosovës, atë të shfaqjes së premierës së parë në Amerikë, përkatësisht në qytetin e Nju Jorkut”.
Baleti Kombëtar i Kosovës, përveç shfaqjes “Tango nights” para publikut amerikan do të shfaq edhe baletin “Shtegtimi” me koreografi nga Antonio Fini.
Shfaqja “Tango nights”, do të jepet publikut njujorkez me datat 31 maj dhe 1 & 2 qershor, kurse më 6 qershor jepet shfaqja “Shtegtimi”./ KultPlus.com
Në Javën Kulturore Greke nuk mund të mungonte një emër si Giannis Ritsos. Një aktivitet në nder të poetit të njohur ndërkombëtarisht, do të vijë sonte në mbrëmje, frymëzuar nga “Poezitë erotike”, si një dëshmi e trashëgimisë letrare te Ritsos.
Poezia e Ritsos, konsideruar si një formë e të shprehurit që vjen si sekret i shpirtit dhe si mjet për njohjen e natyrës njerëzore, do të interpretohet në Galerinë e Artit të Korçës.
Poezitë do të interpretohen nga aktorët të nderuar Asterios Peltekis, Zamira Kita, përkrah Befi Redit. Mbrëmja do të drejtohet nga Enke Fezollari, me shoqërim muzikor nga Kostaq Vrame në piano. Kjo mbrëmje e poezisë greke do të vijë si një festë dedikuar punës shumë të pasur të shkrimtarit të famshëm grek./atsh/ KultPlus.com
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka udhëtuar për në Mbretërinë e Bashkuar.
Kurti, do të marrë pjesë në Konferencën e Mbrojtjes në Londër, ku edhe do të jetë folës kryesor.
Aty do të zhvillojë një takim bilateral me Sekretarin e Punëve të Jashtme të Mbretërisë së Bashkuar, David Cameron, i cili gjithashtu do të marrë pjesë në këtë konferencë.
“Gjatë qëndrimit në Mbretërinë e Bashkuar, kryeministri Kurti do të zhvillojë takime edhe në Parlamentin britanik, si dhe do të ketë një bashkëbisedim me Drejtuesen Ekzekutive të Institutit ODI (Overseas Development Institute), Sara Pantuliano, për 25-vjetorin e përfundimit të luftës dhe çlirimit të Kosovës”, thuhet në njoftimin e Zyrës së Kryeministrit.
Shqiptarët padyshim se i takojnë trungut të popujve më të lashtë si për nga historia ashtu edhe për nga gjuha. Mirëpo shqiptarët janë një ndër popujt të cilët më së paku e kanë të dokumentuar historinë e vet kombëtare.
Periudha e hekurit por edhe ajo antike janë periudha shumë të lavdishme të ilirëve si paraardhësit tanë. A ishin të civilizuar? Me çfarë teknike dhe si i ndërtuan vendbanimet e veta? Nëse dimë se muret ciklopike janë karakteristikë e ndërtimeve ilire atëherë shtrohet pyetja si u skalitën ata gurë gjigand? Kush ishin ata që i skalitën me aqë precizitet dhe në fund me çfarë makinerie apo teknike i ngriten blloqet shumëtonëshe deri në ato lartësi të mëdha?
Dimë për kulturën helene dhe romake dhe padyshim se këto kultura kanë mbërrit edhe në Ilirik. Ato këtu gjetën kulturën ilire e cila ka dhënë kontributin e vet në kulturën e gjithëmbarshme botërore. Helenët, trojet e ilirëve i quanin barbare, derisa Roma nuk mundi t’i pushtojë me lehtësi por iu deshtë të bëjë luftëra të cilat zgjatën pothuaj 300 vite ku më të njohurat janë Lufta e Parë, Dytë dhe e Tretë Iliro-Romake kur përfundimisht bie Mbretëria e Ardianëve dhe i gjallë bie rob Mbretit Gent. Pasojnë disa kryengritje të cilat zgjasin deri në vitin 6-7 të erës së re e që pas shuarjes së kryengritjeve, Roma me qëllim që më lehtë ta kontrollojë këtë territor formon dy provinca të reja: Dalmacinë dhe Mezinë.
Nuk duhet harruar se fillimisht Roma kishte rregullim: Mbretëror (735-509 p.e. re), Republikan (500 p.e.re – 27 p.e.re) por me ardhjen e Cezarit (50 pe.re) e përfundimisht nga Augusti (27 p.e. re) fillon era e rregullimit të ri shtetëror pra Perandorisë Romake që udhëhiqet nga perandori i cili sipas një rregulli vinte nga radhët e ushtrisë. Ky rregullim zgjati deri në vitin 350 të erës sonë kur edhe Perandoria ndahet në atë Lindore dhe Perëndimore. Në këtë periudhë falë shkathtësisë së tyre luftarake, guximit dhe ambicies për pushtet u bë e mundur që për perandorë romakë të bëhen edhe shumë ushtarakë të lindur në Iliri dhe që shumë lehtë vërtetohet identiteti i tyre ilir madje ata edhe inkurajonin dhe ndihmonin ilirët tjerë që të ngriten dhe avancohen në ushtri. Andaj për një periudhë të gjatë kohore ia arritën që shumë ilirë të mbajnë poste dhe funksione shumë të larta perandorake.
Në periudhën Perandorake (27 p.e.re – 395) në fron janë ulur plot 27 ilirë prej të cilëve më të njohurit janë: Diokleciani dhe Konstantini i Madh, e që Aurel Viktori (320-390) për ta do të shkruante: “Atëdheu i të gjithë këtyre ka qenë Iliriku, edhepse pak të qytetëruar kanë qenë shumë të dobishëm për shtetin” (N.Ceka, Ilirët). Pra, këta perandorë janë puro iliro/shqiptar, sllavët në Ilirik filluan dyndjen në shek.VI-VII dmth dy shekuj pas Perandorit të fundit ilir. Këtu po sjellim listën e Perandorëve Romak që kanë lindur në Ilirik apo kanë prejardhje ilire:
1. Trajanus Decius (249 – 251), Gaius Messius Quintus Taianus Decius, ka lind në Budallija (Sirmium) sot fshati Martiniqi (Mitrovica e Sremit, Serbi)
2. Hostilianus (251), Gaius Valens Hostilianus Messius Quintus, djali i Deciusit, ka lind në Sirmium.
3. Claudius II Gotikus (268 – 270), Marcus Aurelius Claudius Gothicus, është nga rrethi i Sirmiumit ose nga Dardania. Për perandor zgjedhet pasi i mund Gotët në vitin 268 afër Naissusit.
4. Quintilus (270), Marcus Aurelius Claudius Quintillus, ka lind në Sirmium, është vëllai i Claudit II, vetëm 77 ditë ka qëndruar në fron.
5. Aurelianus (270 – 275), Lucius Domitius Aurelianus, ka lind në Sirmium sot Mitrovica e Sremit, njihet me atë se Perandorisë Romake ia ribashkon Mbretërinë e Galëve.
6. Probus (276 – 282), Marcus Aurelius Probus, ka lind në Sirmium, është i pari që lejoi që hardhit Italiane të mbillen në vende tjera të Perandorisë si në Ilirik, Galici, Britani dhe Spanjë.
7. Diocletian (284 – 305), Gaius Aurelius Valerius Diocletianus, ka lind në Dioclea sot Dukla afër Podgoricës. Një ndër perandorët më të rëndësishëm të Romës. Pas një kaosi të madh shumëvjeçar ai ia arriti që Perandorinë ta vëj në rregull. Duke qenë i vetëdijshëm se Perandoria ishte shumë e madhe dhe që ishte shumë e vështirë të udhëhiqej nga një njeri i vetëm është i pari që vendos të ndajë pushtetin krijon Diarkin (dy AUGUSTË që sundojnë njëri në Lindje e tjetri në Perëndim) dhe kjo ishte fillimi i ndarjes së Perandorisë në atë Lindore dhe Perëndimore.
8. Maximianus Herculius (285 – 305), Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius, ka lind në Sirmium. Ilir, mik dhe bashkësundues me Dioklecianin. Së bashku me Dioklecianin jep dorëheqje nga froni por që pas një viti (306) kthehet prapë në fron dhe e ndihmon në ngritje Konstantinin e Madh. Nga froni e rrëzojnë më 308.
9. Galerius (305 – 311), Gaius Galerius Valerius Maximianus, ka lindur në Felix Romuliana sot Gamzigrad afër Zajeçarit. Sundoi nga Sirmiumi, ka qenë i pamëshirshëm ndaj të krishterëve madje të gjitha barbarizmat që i vishen Dioklecianit janë rezultat i përndjekjeve të tija. Për grua kishte vajzën e Dioklecianit.
10. Constantius I Chlorus (305 – 306), Flavius Valerius Constantius, ka lind në Ilirik në vitin 250. Është babai i Konstantinit të Madh.
11. Flavius Severus II (306 – 307), Flavius Valerius Severus II, ka lindur në Naissus, ka ndarë fronin me Konstantin Klorin.
12. Licinius (308 – 324), Gaius Valerius Licianus Licinius, ka lindur në afërsi të Felix Romuliana, mbretëroi në lindje, së bashku me Konstantinin e Madh sollën Ediktin e Milanit. Zhvillon dy luftëra kundër Konstantinit të Madh të cilat i humbet të dyja dhe në fund ekzekutohet.
13. Maximinus Daia (311 – 313), Gaius Galerius Valerius Maximinus, ka lindur në afërsi të Felix Romuliana, mbahet mend si persekutues i madh dhe se nuk ka pranuar sistemin tetrark të mbretërimit.
14. Constantinus I i Madh (312 – 337), Flavius Valerius Constantinus, ka lindur në Naissus (Nishi i sotëm). Më 313 nënshkruan Ediktin e Milanit me të cilin lejohet toleranca fetare dhe praktikimi i lirë i fesë së krishterë. Është themelues i Konstantinopolit dhe me ardhjen e tij vie deri te një paqe sociale pas një periudhe të gjatë të persekutimeve fetare.
15. Constantinus II (337 – 340), Flavius Iulius Constantinus, ka lind në Sirmium dhe është djali i dytë i Konstantinit të Madh. Babai i vet e bën Cezar të pjesës lindore të Perandorisë kurse dy vëllezërit tjerë pjesën tjetër.
16. Vetranio (350), i ilindur në Mezi, për Cezar e emëroi Konstanti II me kërkesën e vajzës së Konstantinit të Madh. Mirëpo nuk ndenji shumë në fron vetëm dhjetë muaj kur edhe datyrohet të largohet.
17. Iovianus (363 – 364), Flavius Iovianus Augustus, ka lindur në Singidunum (Beogradi i sotëm) dhe në fron qëndroi vetëm tetë muaj.
18. Valentinianus I (364 – 375), Flavius Valentinianus, ka lind në Cibala (sot Vinkovci, Kroaci). Fronin e ka ndarë me vëllanë Valensin. Ka mbretëru perëndimin.
19. Valensi (364 – 378), Flavius Valens, ka lind në Cibala (Vinkovci, Kroaci). Fronin e ka ndarë me vëllanë Valentinianin I. Ka mbretëru lindjen.
20. Gratianus (375 – 383), Flavius Gratianus Augustus, ka lind në Sirmium. Është djali i Valentinianit I.
21. Valentinianus II (383 – 392), Flavius Valentinianus II, ka lind në Trir është djali i Valentinianit I i cili ka qenë nga Cibala (Kroaci).
22. Constantinus III (421), Flavius Constantius Augustus, ka lind në Naissus, është babai i Valentinijanit III
23. Valentinianus III (425 – 455), Flavius Placidius Valentinianus, djali i Constantinus III, njihet si perandori i fundit perëndimor me origjinë ilire.
24. Marcianus (450 – 457), Flavius Marcianus, ka lind në Iliri, ka mbretëru në lindje.
25. Anastasius I (491 – 518), Anastasius, ka lind në Dyrrachium, Durrës, Shqipëri.
26. Iustin I (518 – 527), Flavius Iustinius, ka lindur në Bederiana të Dardanisë (Leban, Serbi).
27. Iustinianus I (527 – 565), Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus, ka lind në Tauresium të Dardanisë. Justiniani I është imperatori i fundit latin.
(Gazeta Shqiptare, Gazmend Çitaku, publicist dhe përkthyes). /KultPlus.com
Kroçera “Monet” vizitoi sot për herë të dytë brenda muajit maj portin e Durrësit.
Autoriteti Portual Durrës bën të ditur se në bord të kroçerës janë 50 turistë, pjesa më e madhe të cilëve janë nga Britania e Madhe, të cilët kanë zgjedhur të eksplorojnë bregdetin shqiptar.
Pas mbërritjes në portin e Durrësit turistët do të vizitojnë Durrësin, Krujën, Tiranën dhe Beratin.
Kjo kroçerë është një nga vizitoret më besnike, e cila ndalet disa herë radhazi gjatë sezoneve turistike në portin e Durrësit duke zhvilluar ture në disa prej siteve turistike në qytetin e Durrësit dhe zonat përreth.
Kjo kroçerë pritet të rikthehet përgjatë kësaj verë shoqëruar dhe nga shumë kroçera të tjera, të cilat e kanë përfshirë tashmë bregdetin shqiptar në itineraret e tyre çdo sezon turistik.
Kroçera “Monet” e vizitoi Durrësin edhe më 5 maj duke çelur sezonin e anijeve turistike në portin më të madh në vend./atsh/KultPlus.com
Një pendë e vetme e zogut Huia të Zelandës së Re tashmë të zhdukur ka vendosur një rekord botëror pasi u shit për 28.417 dollarë në një ankand.
Penda, që fillimisht pritej të shkonte deri në 3.000 dollarë, theu rekordin e mëparshëm që ishte për një pendë të së njëjtës specie me 450%.
Zogu huia ishte i shenjtë për popullin Maori. Puplat e tyre shpesh mbaheshin në kokë nga krerët dhe familjet e tyre dhe gjithashtu dhuroheshin ose tregtoheshin.
Huia ishte i njohur për pendën e bukur, e cila dallohet për majën e bardhë përgjatë skajit.
Shtëpia e ankandeve tha se e ka vendosur në një kornizë me një xham mbrojtës UV dhe me letër arkivore që të mos dëmtohet.
Në të kaluarën, pendët huia ishin një shenjë statusi për njerëzit Maori. Tashmë një zog i rrallë para ardhjes së evropianëve, specia u bë një objektiv për koleksionistët dhe tregtarët e modës pasi fitoi popullaritet në mesin e atyre që erdhën në Zelandën e Re, gjë që çoi në zhdukjen e tij, sipas Muzeut të Zelandës së Re./panorama/KultPlus.com
Shkrimtarja gjermane Jenny Erpenbeck dhe përkthyesi Michael Hofmann kanë fituar Çmimin Ndërkombëtar “Booker”.
Romani i tyre “Kairos” ndjek lidhjen shkatërruese të dashurisë midis një studenteje 19-vjeçare dhe një burri të martuar rreth të 50-tave, të cilët takohen në një autobus në Berlinin Lindor rreth vitit 1986.
Marrëdhënia e tyre mishëron “idealizmin e dërrmuar” të Republikës Demokratike Gjermane dhe përfundimisht “shpërbërjen e një sistemi të tërë politik”.
Ata do të ndajnë çmimin me vlere 50,000 paund. Juria zgjodhi “Kairos” nga një listë prej gjashtë librash duke vlerësuar prozën e shkëlqyer dhe cilësinë e pasur të përkthimit.
“Fillon me dashuri dhe pasion, por ka të bëjë si me pushtetin, po ashtu edhe per artin dhe kulturën”, tha kryetarja e jurisë Eleanor Wachtel.
Hofmann, 66 vjeç, është quajtur “përkthyesi më me ndikim në botë nga gjermanishtja në anglisht”. Së bashku me poezinë dhe kritikën letrare, ai jep mësim me kohë të pjesshme në Universitetin e Floridës.
Çmimi “Booker” u jepet autorëve për fiction-in më të mirë në botë të shkruar fillimisht në anglisht (Çmimi “Booker”) ose i përkthyer në anglisht (Çmimi Ndërkombëtar “Booker”).
Marrja e një prej çmimeve “Booker” çon në njohje ndërkombëtare dhe një ngritje të konsiderueshme në shitjet globale./ora/KultPlus.com
Lola Gjoka nuk është vetëm pianistja e parë shqiptare por edhe një nga zërat që konsolidoi institucionet e artit shqiptar.
Ajo lindi më 22 maj 1910, në Sevastopol. Familja e saj me origjinë shqiptare, nga Korça kishte emigruar në Rusi. Rridhte nga një familje atdhetarësh shqiptarë prej Bulgarecit të Korçës. Nisi të luante në piano që në moshën 6-vjeçare dhe shkëlqeu në skena ndërkombëtare, si ajo e Vjenës.
Vitet `30 do ta gjenin së bashku me kolegët e kohës, si: Tefta Tashko-Koço, Marie Kraja, Kristaq Antoniu, Mihal Ciko, Kristo Koço etj. Kjo plejadë artistësh do të mbante gjallë muzikën lirike shqiptare, që sapo kishte filluar të rigjente bazat e saj në kulturën popullore.
Krahas punës koncertore në Shqipëri dhe leksioneve për piano që jepte pranë Institutit femëror “Nëna Mbretëreshe”, Gjoka ndiqte edhe konservatorin e Athinës, të cilin e përfundoi me rezultate të shkëlqyera në vitin 1936.
Pas lufte, do të promovonte në krah të Marie Krajës zhvillimin e lirikës qytetare shqiptare, duke i dhënë një zë të rëndësishëm këtij zhanri muzikor.
Lola Gjoka ka qenë e para mësuese e pianos, në Liceun Artistik. Për merita të shumta në zhvillimin e lëmit muzikor, përmes përgatitjes së “filizave” të rinj në shkollën e mesme “Jordan Misja”, në Konservatorin e Tiranës apo edhe në rolin e koncert-maestros të Orkestrës filarmonike të vendit, Gjoka u nderua me titullin më të lartë, “Artiste e Popullit”./atsh/KultPlus.com
Në ditën e tretë të Prishtina International Theater Festival – PITF 2024, do luhet shfaqja “Babai dhe Babai” me regji të Kushtrimi Koliqit, ndërsa paraprakisht u mbajt konferenca për media ku mori pjesë edhe aktorja Ilire Vinca.
Regjisori Kushtrim Koliqi, foli për shfaqjen e cila trajton një temë shumë të ndjeshme për shoqërinë kosovare, atë të personave të pagjetur nga lufta e fundit në Kosovë.
“Me këtë shfaqje kemi marrë pjesë në festivale të shumta dhe ajo trajton temën me rëndësi të madhe për qytetarët e Kosovës. Shfaqja flet për personat që na mungojnë dhe nuk duam të besojmë që na mungojnë”, u shpreh Koliqi.
Ai foli edhe për programin e PITF 2024, ku tha se ishte një nga arsyet kryesore dhe bindëse për të marrë pjesë në festival.
Ndërsa aktorja Ilire Vinca, në lidhje me temën e shfaqjes tha se paraqet “dhimbjen njerëzore që duhet ta përtypim çdo ditë dhe t’iu japim zë”.
“Të gjithë ne si ekip e kemi kuptuar rëndësinë dhe dëshirën tonë se si duam ta trajtojmë këtë temë. Ka qenë një rrugëtim fantastik sa i përket artit tonë, gjithashtu një rrugëtim i dhimbshëm sepse kemi përtypur bashkë dhimbjen tonë”, tha Vinca.
Shfaqja “Babai dhe Babai” jepet sonte në Teatrin Kamertal të Kolegjit AAB, me fillim nga ora 20:00./ KultPlus.com
Kryetari i Prishtinës Përparim Rama, ka njoftuar se që nga data 1 janar 2025 do të ketë linja të reja dhe autobusë të rinj të Trafikut Urban në Prishtinë.
Ai ka bërë të ditur se sot kanë filluar me reformimin e sistemit të transportit publik, reformë kjo që do të sjellë flotë të re të autobusëve, më shumë linja të autobusëve, mbulim i më shumë rrugëve me transport publik, një biletë për të gjitha linjat në kryeqytet dhe sisteme digjitale të pagesës së biletave.
“Çdo hap i kësaj reforme është bërë në bashkëpunim të ngushtë dhe në konsultim me operatorët privat të linjave të autobusëve, Bankën Evropiane për Zhvillim dhe Rindërtim, përfaqësuesit e bankave në Kosovë dhe të tjerë”, ka njoftuar Rama.
Gjithashtu, kjo reformë do të përfshijë garantimin e kredive për blerjen e autobusëve privat, dhe rrjedhimisht dhënien e linjave të reja për këta operatorë privat.
Ansambli Kombëtar i Këngëve dhe Valleve “Shota” është nderuar me çmimin “Karneval Der Kulturen 2024- Berlin”, në Karnevalin e Berlinit që është mbajtë së fundi, shkruan KultPlus.
Për këtë sukses ka njoftuar drejtori i këtij ansambli, Ylber Asllanaj i cili ka shpjeguar se ky çmim i është dhënë në kategorinë e Valles dhe Muzikës. Ansambli “Shota” ka perfomruar me koreografinë “Festa e Bashkimit” nga mjeshtri Fehmi Shaqiri, me muzikë të Ylber Asllanaj, përpunim i motiveve të këngës “Xhamadani vija-vija”. / KultPlus.com
Muzeu Kombëtar “Shtëpia me gjethe” përkujtoi sot shkrimtarin, publicistin, përkthyesin, gazetarin, Mustafa Greblleshi, në ditën e ndarjes nga jeta (22 maj 1986).
Mustafa Greblleshi lindi në Tiranë më 15 dhjetor 1922. Gjatë pushtimit italian punoi për pak kohë në drejtorinë e Postë Telegrafëve. Shko me studime për letërsi në Torino të Italisë, por u detyrua t’i ndërpriste studimet. U kthye në Shqipëri dhe bashkëpunoi me gazetën “Tomorri” e më pas në redaksinë e “Rojes Kombëtare” të Gjergj Bubanit. Botimet publicistike mbanin pseudonimin e tij “Liu i Cakut”.
Me vendosjen e regjimit komunist, Mustafa Greblleshi caktohet si redaktor në gazetën
“Bashkimi” deri në vitin 1946, pasi do të arrestohej si “armik i popullit” së bashku me kolegët Andrea Varfi e Petro Marko dhe do të burgosej për 19 muaj. Pas lirimit u dërgua si mësues në qytete të ndryshme, por shpejt u konsiderua i padenjë për profesionin.
U detyrua të punojë si punëtor krahu në kombinatin “Josif Pashko” dhe si bojaxhi për shumë vjet, por pa lënë mënjanë krijimtarinë letrare.
Mustafa Greblleshi ka lënë si trashëgim një numër veprash letrare si “Gremina e Dashunis”, “Albumi i një bojaxhiu”, vëllimin për fëmijë “Shalli i kuq”. Të njohura janë dhe disa përkthime cilësore si: përrallat arabe “Një mijë e një net”, “Jeta lakuriq” e Luixhi Pirandelos, “Filumena Marturano” e De Filipos./atsh/KultPlus.com
