Ministri Çeku: Kosova po bëhet me teatër të ri kombëtar, duke e ruajtur teatrin e vjetër 

Posted on by Kult Plus

Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku ka bërë të ditur se projekti zbatues për rinovimin e Teatrit Kombëtar të Kosovës ka marr edhe pëlqimin përfundimtar nga Komisioni i IKMM-së.

Ministri Çeku  po ashtu ka bërë të ditur se përveç rinovimit të ndërtesës së TKK-së parashihet edhe shtim i hapësirave të reja për të krijuar kushte të dinjitetshme.

“Vazhdojmë me shpalljen e procedurës për angazhimin e operatorit për realizimin e punimeve. Kosova po bëhet me teatër të ri kombëtar, duke e ruajtur teatrin e vjetër.

Kemi punuar me gjashtë fakultete të Universitetit të Prishtinës, profesionistët më të mirë të vendit tonë për hartimin e projektit, i cili përveç rinovimit të ndërtesës parasheh edhe shtim të hapësirave të reja për të krijuar kushte të dinjitetshme për aktorët e stafin dhe përjetim të përmirësuar artistik për publikun”, është shprehur Ministri Çeku/KultPlus.com

Ministrja Gërvalla njofton se Rusia sot po kryen sulm hibrid ndaj Kosovës

Posted on by Kult Plus

Ministrja e Punëve të Jashtme, Donika Gërvalla, ka thënë se Rusia aktualisht po kryen një sulm hibrid ndaj Kosovës.

Gërvalla tha se sulmi hibrid rus ndaj Kosovës po vjen pas njoftimit të mbështetjes së Kosovës me pajisje ushtarake për Ukrainën.

“Rusia po e sulmon Kosovën në një mënyrë hibride sot, pas njoftimit tonë për mbështetje me pajisje ushtarake për Ukrainën, në mbrojtjen e saj të justifikuar kundër agresionit gjenocidal rus. Ne e dimë nga gjenocidi i Serbisë ndaj Kosovës se vetëm mjetet ushtarake e ndalin gjenocidin”, shkroi Gërvalla.

Presidentja Osmani takohet me ambasadoren e SHBA-së në OKB, diskutojnë për situatën e sigurisë në rajon

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, është takuar me ambasadoren e SHBA-së në Kombet e Bashkuara, Linda Thomas Greenfield.

Presidentja Osmani përmes një shkrimi në Facebook, ka thënë se në takim është diskutuar për situatën e sigurisë në rajon dhe për mbështetjen amerikane për avancimin e Kosovës në arenën ndërkombëtare.

“Linda Thomas Greenfield, Ambasadorja e SHBA-së në Kombet e Bashkuara, njëkohësisht anëtare e kabinetit të Presidenti Biden, është një personalitet  i jashtëzakonshëm me vlerësim dhe përkushtim të lartë për avancimin e vazhdueshëm të raporteve Kosovë-SHBA.”, ka shkruar presidentja Osmani.

Presidentja Osmani: Beteja e Çabratit paraqet stoicizmin e vajzave e djemve të UÇK-së

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani e ka kujtuar Betejën e Çabratit, duke thënë se kjo betejë paraqet stoicizmin e vajzave dhe djemve të Brigadës 137 “Gjakova”, të Zonës Operative të Dukagjinit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të cilët u vunë në mbrojtje të popullatës civile të Gjakovës nga barbaria e regjimit gjenocidal të Serbisë.

“Në këtë betejë ranë heroikisht 26 luftëtarë të UÇK, ndërkaq forcat e regjimit gjenocidal të Serbisë vranë mizorisht rreth 100 banorë dhe rrëmbyen me dhunë mbi 300 të tjerë. Vendosja e drejtësisë është angazhim i yni i vazhdueshëm. Qoftë i përhershëm kujtimi për të gjithë dëshmorët e UÇK-së dhe për të rënët për liri”, ka thënë Osmani.

Kori dhe orkestra e fëmijëve të Prishtinës ‘Amadeus’, koncert në Tiranë

Posted on by Kult Plus

Kori dhe orkestra e fëmijëve të Prishtinës kanë mbajtur koncert në Tiranë, në sallën e liceut artistik “Jordan Misja”.

Fëmijët e kryeqytetit të Prishtinës, në dirigjimin e Vehbi Shoshollit, luajtën vepra të kompozitorëve të njohur ndërkombëtarë dhe atyre shqiptarë.

Me mbështetje të Ambasadës së Republikës së Shqipërisë në Kosovë dhe Ministrisë së Arsimit, Shkencës, Teknologjisë e Inovacionit të Kosovës, kori dhe orkestra e fëmijëve të Prishtinës ‘Amadeus’ janë paraqitur me një koncert para publikut të Tiranës.

Drejtoresha e korit dhe orkestrës, Hana Petrovci, falënderoi Ambasadën e Shqipërisë në Kosovë dhe MAShTI-n për mbështetjen derisa theksoi se orkestra e fëmijëve të Prishtinës tashmë ka filluar të ofrojë shfaqje edhe jashtë kufijve të Kosovës duke e përfaqësuar vendin në shtete të ndryshme.

I pranishëm në këtë koncert ishte edhe ambasadori i Kosovës në Shqipëri, Skender Durmishi.

Orkestra e fëmijëve të Prishtinës ‘Amadeus’ është krijuar në shtator të vitit 2022 dhe përbëhet nga nxënës të shkollave të mesme të ulëta të muzikës në Prishtinë, duke përfshirë fëmijë të shkollës publike të muzikës ‘Prenk Jakova’ dhe shkollave të tjera private./rtk/KultPlus.com

Hakerët rus sulmuan faqet e institucioneve të Kosovës

Posted on by Kult Plus

Hakerët rus kanë sulmuar faqet e institucioneve të Kosovës, të cilat gjatë ditës nuk kanë qenë në funksion. Sipas njoftimit nga qeveria, cak i sulmeve ka qenë faqja e Presidencës dhe Kryeministrisë, të cilat edhe janë rikthyer shpejt në funksion.

Këto faqe janë sulmuar, siç ka njoftuar për RTKLive, ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci, pas deklaratave që ai i ka dhënë kundër Rusisë.

“Ky grup i hakëreve rus ka zhvilluar sulm kibernetik kundër Kosovës si hakmarrje ndaj deklaratës time në mbështetje të Ukrainës”, ka deklaruar Maqedonci, i cili ka qëndruar në Poloni në Konferencën e mbrojtjes “Defense 24”.

Në reagimin e hakëreve rus përmendet fjalimi i ministrit Maqedonci, i cili ka thënë, sipas tyre, se “Kosova është e gatshme t’i ofrojë ndihmë ushtarake Ukrainës”.

“Kosova është e gatshme t’i bashkojë përpjekjet kolektive për të mbështetur mbrojtjen e Ukrainës. Ata duhet të mendojmë më shumë për këtë…”, kanë shkruar rusisht këta hakera duke përmendur ministrin Maqedonci.

Kujtojmë po ashtu, se një ditë më parë dy qytetarët rus janë arrestuar në veriun e Kosovës, pasi kishin hyrë në vendin tonë nëpërmjet rrugëve ilegale.

“Prokuroria Themelore në Mitrovicë për dy personat e ndaluar ka ngritur aktakuzë me kërkesën për dëbim jashtë territorit të Kosovës, për shkak të veprës penale – Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose i vijës kufitare”, ka thënë për RTKlive zëdhënësi i Prokurorisë Themelore në Mitrovicë, Valon Preteni.

Policia e Kosovës përmes raportit 24 orësh ka njoftuar se në Jarinjë janë arrestuar dy persona me pasaporta ruse dhe që nuk kishin vizë të Kosovës. Ata dyshohet se kishin hyrë në Kosovë përmes rrugëve ilegale.

Kosumi zhvillon diskutim me studentët për ‘Enciklopedinë Imagjinare’

Posted on by Kult Plus

Profesori Bajram Kosumi ka diskutuar sot me studentë e profesorë për “Enciklopedinë imagjinare”.

Nën organizimin e Fakultetit të Filologjisë dhe Departamentit të Gazetarisë është mbajtur sot diskutimi për librin më të ri të profesorit Bajram Kosumi, ku kanë marrë pjesë studentë, profesorë e studiues të letërsisë dhe gazetarisë.

Diskutimin për librin dhe për letërsinë e ka udhëhequr profesori Osman Gashi, i cili ka vlerësuar se “Enciklopedia imagjinare” sjell risi në letërsi nisur nga titulli e deri te përmbajtja dhe temat e shtjelluara aty.

Profesori Gashi ka diskutuar me autorin e librit “Enciklopedia imagjinare” për cilësimin e librit si postroman dhe për ndërthurjen e emërtimit “Enciklopedi” dhe për mbiemrin “imagjinare”.

Shkrimtari Bajram Kosumi ka thënë se emërtimi i ri postroman nuk është i barasvlershëm me termin postmodren, edhe pse Enciklopedia imagjinare eshte postmoderne. Postroman është më shumë se romani, përtej tij.

Në një pyetje për letërsinë nga burgu, Kosumi ka thënë se në burg ka krijuar “Republikën e letërsisë”, në të cilën ka jetuar i lirë, pa e prekur burgu.

Ne diskutim për kërkimin e kohës, Kosumi tha se në libër koha trajtohet si gjëja më e rëndësishme e njeriut që e posedon dhe individi është mbret i saj.

Ai ka shpjeguar se pavarësisht ndryshimeve që kanë ndodhur prapë disa gjëra kanë mbetur të njëjta kur ballafaqohen me situata ekstreme që paraqiten edhe në “Enciklopedinë imagjinare”.

Profesori Kosumi ka thënë se librin ka nisur ta shkruajë qysh kur ishte i burgosur në burgjet jugosllave dhe e ka përfunduar versionin e parë më 2018 kur ka nisur ta redaktojë e përpunoj për ta nxjerrë në dritë në fund të vitit 2023.

Përpos me shkrimtarin Kosumi, Fakulteti i Filologjisë dhe Departamenti i Gazetarisë do të organizojnë edhe takime tjera me autorë dhe krijues tjerë./ KultPlus.com

Paul Auster: “Kjo mund të jetë gjëja e fundit që shkruaj ndonjëherë”

Posted on by Kult Plus

Paul Auster u nda nga jeta më 30 prill 2024 në moshën 77 vjeçare.

Teksa po mbaronte romanin e tij të fundit, shkrimtari u sëmur rëndë. Ai tregon për të kuptuarin e jetës nëpërmjet trillimit, sekretin e mbajtjes së dashurisë dhe se si u çudit nga libri i tij i fundit.

nga Nicholas Wroe

Në fillim të romanit të fundit të Paul Auster-it, “Baumgartner”, personazhi kryesor që i dha titullin romanit, flet me një terapist rreth pikëllimit, menjëherë pas humbjes së bashkëshortes së tij në një aksident noti tejet të rëndë. “Çdo gjë mund të na ndodhë në çdo moment”, i thotë. “Unë e di këtë, ti e di këtë, të gjithë e dinë këtë – dhe nëse nuk e dinë, epo, nuk i kanë kushtuar vëmendje”.

Sy Baumgartner-in e takojmë pasi kanë kaluar dhjetë vjet nga vekja e Anna-s. Tani 70 vjeç dhe profesor filozofie në Princeton i dalë në pension, e gjejmë duke duruar një seri peripecishë shtëpiake komikisht të errëta. Pas kësaj acarohet me detyrën e thjeshtë të të telefonuarit të motrës së tij, djeg veten me një tigan të nxehtë dhe rrokulliset nëpër shkallë gjatë një vajtjeje të panevojshme në bodrum.

“Doja të provoja dorën me tregime të shkurtra”, shpjegon Auster, 76 vjeç, duke folur nga shtëpia e tij në Brooklyn, New York. “Diçka të cilën nuk e kam bërë thuajse fare gjatë gjithë karrierës sime. Kam shkruar gjithmonë libra me përmasa modeste dhe pastaj me “4 3 2 1 and Burning Boy” – romani i tij finalist për Booker afro 1000 faqe dhe biografia prej 800 faqesh e Stephen Crane – “kisha shkruar dy të mëdhenj si të ishin tulla. Vërtet që nuk qe e qëllimshme. Nëse të binin këto libra mund të thyeje të dyja këmbët, kështu që doja diçka më të shkurtër dhe ky plak më erdhi, i ulur në shtëpinë e tij e duke parë nga dritarja harabela që kapnin krimba. Shkrova një tregim të titulluar ‘Krimba’, por nuk doja ta lëshoja. Kishte më shumë aty kështu që nisa sërish, duke e ditur se nën këtë hyrje gati si Buster Keaton kishte diçka të fshehur akoma më të errët.”

Humori i zymtë vazhdon përgjatë librit, teksa Auster eksploron materialin më të errët të marrëdhënies prej një dekade të Buamgartner-it me humbjen dhe pikëllimin. Sy ka një marrëdhënie në fund të fundit qesharake, të plotësuar me një propozim martese të dështuar në mënyrë të sikletshme, me një grua që imagjinon se do të jetë zëvendësuese e Anna-s; zhytet në ditarët e Anna-s; boton dhe promovon poezitë e saj të pabotuara më parë dhe rikujton incidente nga fëmijëria, jeta dhe historia e tij familjare e cila, në një mënyrë shumë austereske, rastis papërsosmërisht me incidente nga vetë fëmijëria, jeta dhe historia familjare e Auster-it. Por Sy më së shumti kthehet tek ajo ditë në Cape Cod kur Anna “u përball me dallgën monstruoze e të egër që i theu kurrizin dhe e vrau, dhe që prej asaj pasditeje, që prej asaj pasditeje –”.

Në dy vitet e fundit, Auster vetë ka qenë subjekti i dy ndodhive traumatike. Së pari, një tragjedi e tmerrshme familjare, me vdekjen e mbesës foshnje, teksa ishte nën kujdesin e të birit. I biri, nga martesa e tij e parë me shkrimtaren Lydia Davis, vdiq më pas prej një mbidozë droge. Më vonë, në mars të këtij viti bashkëshortja e Auster-it, Siri Hustvedt, lajmëroi botën në Instagram për faktin se Auster “po bombardohej me kemioterapi dhe imunoterapi” dhe çifti tani po jetonte në “Tokën e Kancerit”.

Ishte rreth fundvitit të kaluar, kur Auster po përfundonte “Baumgartner”, që filloi të kishte “ethe misterioze që më kapnin pasditeve”. Fillimisht u diagnostifikua me pneumoni para së të kalonte nëpër “rrugica qorre” për Covid të gjatë dhe përfundimisht doli se ishte kancer. “Dhe që atëherë trajtimi ka qenë i pamëshirshëm dhe nuk kam punuar aq shumë. Kam kaluar mundime që kanë prodhuar mrekulli dhe gjithashtu vështirësi të mëdha”. Sa për Tokën e Kancerit, thotë se nuk ka asnjë hartë dhe nuk ia ka idenë nëse pasaporta është e vlefshme për të dalë. “Ka, sidoqoftë, një udhërrëfyes që të takon që në fillim. Kontrollon nëse e ka saktë emrin dhe pastaj thotë, ‘Jam nga policia e kancerit. Duhet të më ndjekësh’. Pra çfarë të bësh? Do të thuash, ‘mirë’. Nuk ke zgjedhje në këtë çështje pasi, sikurse thotë ai, nëse refuzon ta ndjekësh, të vret. Unë thashë, ‘Parapëlqej të jetoj. Më ço ku të duash.’ Dhe e kam ndjekur këtë rrugë që atëherë.”

Auster thotë se magjepsja me kuptimin e një çsti që të ndryshon jetën i erdhi nga një incident në vogëli që i dha pikën fillestare për “4 3 2 1”. Në kamp veror, një djalë që po rrinte pranë tij, u vra nga një rrufe. “Ishte përvoja themelore e jetës sime. Çdo gjë që kalon në moshën 14-vjeçare është e thellë. Je akoma në krijim e sipër. Por të jesh mu pranë një djali i cili në thelb u vra nga zotërat më ndryshoi gjithë pikëpamjen e botës. Kisha hamendësuar se rehatitë borgjeze të jetës sime në periferinë e New Jersey-t të pasluftës kishin një lloj rendi. Dhe atëherë kuptova se asgjë nuk e kishte atë rend. Kam jetuar me atë mendim që nga ajo kohë. Është drithërues, por edhe çlirues. Të mban në majë të gishtave. Dhe nëse e merr këtë mësim atëherë, disa gjëra në botë janë më të durueshme nga sa do të ishin po të mos ndodhte. Besoj se impulsi për të shkruar e për të rrëfyer histori është i ndryshëm për secilin shkrimtar. Por mendoj se ky është thelbi i asaj me të cilën kam pasur të bëj gjithë këto vite.”

Në një intervistë të kohëve të fundit, Auster e përshkroi fiksimin amerikan me “mbylljen” si “ideja më idiote që kam dëgjuar ndonjëherë. Kur një njeri qendror i jetës tënde vdes, vdes dhe një pjesë e jotja. Nuk është e lehtë, nuk e kalon kurrë. Mëson të jetosh me të, besoj. Por diçka shkulet prej teje dhe doja ta eksploroja të gjithë këtë.” Te “Baumgartner”, Sy reflekton për një kohë të gjatë mbi sindromën e gjymtyrës fantazmë, duke e përshkruar veten si “cung njeriu” dhe sërish “gjymtyrët që mungojnë janë ende aty, ende dhembin, dhembin aq shumë sa ndonjëherë e ndien sikur trupi i tij do të marrë flakë dhe do ta konsumojë në vend”.

“Për pak e titullova librin ‘Gjymtyra fantazëm’,” thotë Auster. “Është një ide kaq e fuqishme. Ajo lidhje që kemi me njerëzit e tjerë dhe sa jetësorë janë për jetën tonë. Rëndësia e dashurisë. Mund të jetë e vështirë për ne ta flasim në mënyrën që meriton të flitet. Dashuri afatgjatë, jetëgjatë, në vazhdim, me gjithë kthesat që do të marrë”. Ai beson se “Siri brilante” e ka mirë kur thotë se njerëzit bëjnë gabimin e të përdorurit të një modeli makinerie për të menduar për dashurinë dhe përpiqen ta mbajnë makinerinë në gjendjen e saj origjinale. “Duhet ta mendosh dashurinë si një lloj peme ose bime,” thotë Auster. “Dhe pjesët do të vyshken e mund të të duhet të presësh një degë që organizmi të vijojë të rritet. Nëse fiksohesh ta mbash ashtu sikurse është, një ditë do të të vdesë para syve. Që dashuria të qëndrojë duhet të jetë organike. Teksa bën përpara, duhet të vazhdosh të zhvillohesh në mënyrë që çdo gjë, edhe çuditshmëria e së gjithës, të jetë e ndërthurur,” Në fakt, thotë, nuk i njohim kurrë plotësisht partnerët tanë. “Ka mistere të cilat s’do të mundemi kurrë t’u përgjigjemi. Por besoj se kjo vlen edhe për veten tonë. Ka shumë gjëra për jetën time që nuk i kuptoj. Veprimet e mia ndër vite. Pse e bëra këtë? Pse atë impuls? Njerëzit kalojnë vite në këtë analizë duke u përpjekur të zbulojnë përgjigjet. Unë nuk e kam bërë kurrë këtë, kështu që kam qenë pak a shumë vetëm, duke u përpjekur t’i kuptoj gjërat, dhe sinqerisht më duhet të raportoj se nuk mendoj të kem bërë ndonjë përparim të madh.”

“Baumgartner” është libri i dytë i Auster-it që u botua më 2023. Në janar, ai u hodh në sulm ndaj një traumë kombëtare, në vend të personales: kontrollin e armëve në Amerikë. Auster shkroi tekstin për një libër fotografik nga dhëndrri i tij, Spencer Ostrander. “Bloodbath Nation” tregon vendndodhjet e vrasjeve në masë në SHBA. “M’u desh një vit t’i shkruaja ato 80 faqe. Doja të isha sa më konciz e i saktë të mundesha dhe t’i jepja ndjesinë e një pamfleti politike të dalë mode. Asnjë vend i ashtuquajtur i përparuar në botë nuk është pranë Amerikës në numra. Por amerikanët, me kalimin e kohës, i shohin gjithnjë e më pak vendet e tjera për të gjetur frymëzim se si të veprojnë. Jemi kaq shumë të vetëkënaqur. Kemi kaq shumë ndjenja superioriteti ndaj pjesës tjetër të botës. Edhe gjërat më idiote që bëjmë konsiderohen si të mira sepse janë amerikane, nënvizuar gjashtë herë”.

Ai thotë se libri u prit mirë, por provokoi pak veprim. “Sigurisht, është depresionuese, pasi është një prej dështimeve më të mëdha në kulturën tonë dhe gjithashtu emblematik i atij lloj mendimi të gabuar që na ka udhëhequr dekadat e fundit. Por ndoshta njerëzve u është mërzitur kjo temë. Debati thjesht nuk po ndodh. Askush përveç ndonjë politikani në të rrallë nuk guxon ta përmendë. Dhe kjo me siguri do të vazhdojë përgjatë vitit zgjedhor.

“Baumgartner” është i vendosur mes 2016 dhe 2018, dhe ka një aluzion me “Ubun e çmendur në Shtëpinë e Bardhë”. “Nuk doja të ndeshesha drejtpërsëdrejti me Trump-in por sigurisht ai po fshihej në sfondin e jetës amerikane, një prani e përditshme.” Sa për zgjedhjet e ardhshme, Auster thotë se e kuptonte mungesën fillestare të entuziazmit te demokratët për Joe Biden. “Patjetër që nuk ishte mendimi im i parë për 2020. Por më ka habitur tejmase. Mendoj se ka qenë i jashtëzakonshëm. Dhe ndoshta në këto pak vite, ka qenë një prej presidentëve me të mirë që mbaj mend në jetën time. Ai e kupton se qeveria ka një rol të rëndësishëm për të luajtur në shëndetin tonë mendor, moral, dhe ekonomik. Se programet që ai ka propozuar janë një përparim prej asaj që kemi pasur këta 40-50 vjet.”

Ndërkohë që krahu i djathtë përpiqet ta shfaqë Biden-in si “një lloj plaku dredharak e të paaftë, është larg nga e vërteta”, thotë Auster. “Është mëse i aftë dhe di më shumë mbi qeverinë se të gjithë në Washington. Ka bërë gafat e tij, të gjithë e dimë këtë, por nuk është zgjedhje e keqe për momentin dhe sot nuk mund të mendoj për dikë më të mirë se ai. Kështu që po lutem që të arrijë ta kalojë dhe vitin tjetër pasi do të jetë një zgjedhje shumë, shumë, e ngushtë dhe e çuditshme.”

Sa për veten, Auster nuk shikon shumë përtej trajtimit dhe rimëkëmbjes së tij, por ka qenë i kënaqur me përshtypjet fillestare ndaj “Baumgartner”. “I bëj gjërat me mënyrën e vjetër,” thotë. “I shkruaj romanet në një makinë shkrimi dhe pastaj asistentja ime duhet ta vendosë në kompjuter për t’ia dërguar botuesit. Ka qenë me mua për 15 vite të mira dhe rrallë ka thënë gjë për dorëshkrimet përveçse ndonjë gjëje të sjellshme si ‘punë e paçme’. Por këtë herë më tha të ‘marshoj’ sikur s’po priste dot derisa të lexonte kapitullin tjetër. Siri, lexuesja ime prej 40 vitesh, e cila sërish rrallëherë komenton, ishte shumë inkurajuese.”

Auster thotë se ende s’mund ta shpjegojë se nga ka ardhur ky libër. “Ishte thjesht ky tipi që rritej brenda meje i cili u bë më i kuptueshëm ndërkohë që libri ecte përpara. Kështu që, përballë me këto përgjigje, thjesht buzëqesh dhe falënderoj. Ndiej se shëndeti im është aq në rrezik sa kjo mund të jetë gjëja e fundit që shkruaj ndonjëherë. Dhe nëse ky është fundi, atëherë të largohem me këtë mirësi njerëzore rrotull meje si shkrimtar në rrethin tim të miqve të ngushtë, epo, ia vlen që tani.”

The Guardian, 18.11.23 /Exlibris/express/KultPlus.com

Përkujtohet Maks Velo, artisti që vuajti në burgun e Spaçit

Posted on by Kult Plus

Muzeu Kombëtar “Shtëpia me gjethe” përkujtoi sot arkitektin, piktorin dhe publicistin e mirënjohur Maks Velo (31 gusht 1935 – 7 maj 2020).

Maks Velo lindi në Paris në vitin 1935, por shumë shpejt familja u vendos në Korçë aty ku kaloi dhe fëmijërinë. Nisi studimet pranë Institutit Politeknik në degën e Inxhinierisë së Ndërtimit dhe më pas kreu një specializim për arkitekturë. Ka dhënë një kontribut të rëndësishëm në planin urbanistik të Tiranës të vitit 1960 dhe në projektimin e shumë godinave publike të ndërtuara gjatë asaj kohe, ku vihet re fryma modernizuese dhe ideologjikisht e ndryshme.

Krahas arkitekturës, Maks Velo njihet për pasionin ndaj pikturës. Për shkak të rrymës artistike impresioniste dhe surrealiste që pasqyronte në punimet e tij, e cila binte ndesh me artin e realizmit socialist, do të fillonte ndaj tij përndjekja që u finalizua me arrestimin në vitin 1978. Gjyqi dhe dënimi prej 10 vjetësh nën akuzën e agjitacion-propagandës, dënim që do ta vuante në burgun famëkeq të Spaçit, do të përbënin për Maks Velon një dramë familjare mbi të gjitha. Shumë nga pikturat që iu gjetën në shtepi u shkatërruan me urdhër të gjykatës. U lirua nga burgu në vitin 1986 falë një amnistie.

Me ardhjen e demokracisë, Maks Velo iu rikthye pasionit të tij për pikturën, duke mbajtur shumë ekspozita brenda dhe jashtë vendit. Gjithashtu, ai është autori i një sërë botimesh, ku ndër më të rëndësishmet janë: “Kokëqethja”, “Palltoja e burgut”, “Thesi i burgut”, “Paralele për arkitekturën”, “Kohë antishenjë”, “Kostumi i martesës”, “Klubi Karavasta”./atsh/KultPlus.com

“Flauti magjik” i Mozartit vjen në Teatrin “Aleksandër Moisiu”

Posted on by Kult Plus

Artdashësit në Durrës, më 8-9 maj, ora 18:00, do të presin operën për fëmijë e familje, “Flauti magjik”, në teatrin “Aleksandër Moisiu”.

“Flauti magjik” rrëfen historinë e luftës mes Mbretëreshës së Natës dhe Mbretit të Diellit. Tamino dërgohet nga Mbretëresha e Natës për të shpëtuar vajzën e saj, Pamina, nga mbreti i Diellit dhe babai i saj Sarastro.

Gjatë aventurës së tij, Tamino takohet me Papagenon, një gjuetar zogjsh dhe aspak trim. Gjatë rrugëtimit të tyre për të shpëtuar Paminën, Tamino njihet me Sarastron dhe çmon vlerat e tij.

Sarastro u vendos disa sfida Paminos dhe Taminos, në mënyrë të tillë që ata të gjejnë të vërtetën dhe lumturinë në dashurinë e pastër. Në fund, e mira triumfon mbi të keqen./tema/KultPlus.com

Akademia e Shkencave të Shqipërisë organizon veprimtarinë homazh ndaj Jakov Xoxës

Posted on by Kult Plus

Me 10 Maj 2024 në orën 12:00, në sallën “Aleks Buda” Akademia e Shkencave do të organizojë veprimtarinë përmbyllëse në homazh të studiuesit dhe shkrimtarit Jakov Xoxa në 100 vjetorin e tij të lindjes.

Ky aktivitet organizohet nga Akademia e Shkencave në bashkëpunim me Radiotelevizionin Shqiptar, Bashkinë e Tiranës dhe familjen e shkrimtarit.

Në program janë sipas radhës: Shfaqja e dokumentarit “Jakov Xoxës – në 100-vjetorin e lindjes”, regjia nga Ylli Pepo, prodhim i RTSH, premierë. Drejtimi i veprimtarisë nga Mevlan Shanaj. Fjalë e shkurtër përshëndetjeje nga Agron Xoxa më pas paraqitja e librit të akteve të konferencës shkencore ndërkombëtare organizuar nga Akademia e Shkencave.

Në fund fare do bëhet përurimi i librit me kujtime të Dhurata Xoxës “Unë dhe Jakovi”. Paraqesin botimin dhe aspekte të tjera të jetës së Jakov Xoxës dhe të autores së librit: Valentina Leskaj, Ajola Xoxa, Helena Kadare, Natasha Lako./tema/KultPlus.com

Autoriteti i Dosjeve organizon ekspozitën me të arratisurit e diktaturës së Hoxhës

Posted on by Kult Plus

Ditën e nesërme, me 8 maj në orën 11:00, Autoriteti i Dosjeve organizon nje aktivitet për arratisjet dhe vrasjet në kufi. Kjo ekspozitë me dokumente arkivore paraqet “Shkelësit e kufirit” në Korçë, Ersekë dhe Pogradec.

Bëhet fjalë për ngjarjet gjatë viteve ’44-’91. Më 8 maj 1990, Presidiumi i Kuvendit Popullor miratoi ndryshimin në Kodin Penal, sipas të cilit kalimi i kufijve nuk përbënte më tradhti ndaj atdheut. Pavarësisht këtij ndryshimi, persona të pafajshëm janë vrarë nga forcat kufirit edhe përgjatë vitit 1990.

Po në këtë ditë, si çdo 8 maj, Evropa kremtonte gjerësisht në kontinent fitoren mbi nazizmin dhe totalitarizmin, por Shqipëria, 45 vjet pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ende dëshmonte se tentativat për arratisje vijonin të rezultonin fatkeqe.

Në këtë kuadër, Autoriteti për Informim mbi Dosjet e ish-Sigurimit të shtetit organizon aktivitetin përkujtimor mbi përpjekjet e shqiptarëve për të kaluar kufirin në territorin Pogradec-Korçë-Ersekë, në të cilat shumë prej tyre mbeten të vdekur, të tjerë u arrestuan dhe vuajtën dënime të gjata./tema/KultPlus.com

‘Ani mori nuse’, nga e papërsëritshmja Nexhmije Pagarusha (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

Nexhmije Pagarusha konsiderohet mbretëresha e muzikës shqiptare, shkruan KultPlus.

Gjatë veprimtarisë së saj 40-vjeçare, ka regjistruar mbi 150 këngë, ndër të cilat “Baresha’’ është kënga me të cilën ajo mori epitetin mbretëreshë e muzikës shqiptare.

Sot, KultPlus ju sjell këngën ‘Ani mori nuse’:

“National Geographic”: Riviera Shqiptare – zbuloni destinacionin magjepsës të Ballkanit

Posted on by Kult Plus

Shqipëria, e vendosur midis Lindjes dhe Perëndimit, është një nga vendet më autentike në Evropën Jugore, shkruan Juan Calleja në një artikull të edicionit spanjoll të “National Geographic”.

E vendosur në Gadishullin Ballkanik, ajo kufizohet me Greqinë, Maqedoninë e Veriut, Kosovën dhe Malin e Zi, dhe rreth tre milionë banorët e saj jetojnë në një territor të ngjashëm në madhësi me rajonin e Galicisë.

Bregdeti i saj është një festival peizazhesh dhe plazhesh.

Shqipëria jetoi për më shumë se katër dekada nën regjimin e rreptë komunist që e mbajti vendin të izoluar nga bota deri në vitin 1991.

Pavarësisht se ka qenë një republikë parlamentare për 30 vjet dhe ka zhvilluar një hapje graduale drejt botës së jashtme – që nga viti 2014 Shqipëria ka marrë statusin e vendit kandidat për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian.

Ajo ruan një natyrë të egër dhe mbetet një destinacion që nuk është prekur ende nga mbipopullimi i turistëve të huaj.

Riviera shqiptare, një serendipitet i vogël në jugperëndim të vendit që ndërthur në mënyrë perfekte plazhet dhe perëndimin unik të diellit dhe – gjithashtu – çmimet e pakrahasueshme.

SARANDA

Udhëtimi me traget nga ishulli i Korfuzit (Greqi) në qytetin e Sarandës zgjat rreth një orë e gjysmë, duke i mundësuar udhëtareve të njihen me ujërat blu transparente të detit Jon, që do t’i shoqërojë gjatë këtij udhëtimi.

Përpara se të arrini në portin e Sarandës do të shihni një bregdet të pjerrët me male të larta dhe disa limane.

Me të zbarkuar në portin e vogël, turistët do të shohin një pamje të ngjashme me atë të destinacioneve bregdetare spanjolle si Benidorm, me ndërtesa të panumërta që ngjiten në shpatin e kodrës.

Qyteti bregdetar ka një shëtitore plot jetë – sidomos gjatë natës – dhe një plazh të bukur urban, i cili si shumica e atyre që ndodhen në Rivierën Shqiptare, është me guralecë dhe ofron një pamje të detit me ujëra të kristalta.

Përveçse është porta për në Shqipërinë e Jugut, Saranda është një pikë e mirë strategjike për të fjetur disa netë dhe për të vizituar destinacione turistike si Butrinti apo Ksamili dhe për të marrë me qira një makinë për të shijuar udhëtimin në bregdet.

BUTRINTI PËRMES HISTORISË

Njezetë kilometrat e rrugës që ndajnë Sarandën nga Parku Kombëtar i Butrintit mund të përshkohen për 40 minuta.

Ndërsa zbrisni drejt zonës arkeologjike të Butrintit, i vendosur në një lloj ishulli të lagur nga deti Jon, pamjet janë spektakolare.

Peizazhi përbëhet nga një sërë qytetesh të vogla dhe tokash me bimësi, ku është e zakonshme të shohësh zogj të shumtë uji, lopë që kullosin ose kuaj të egër.

Për të hyrë në Butrint, që ndodhet në bregun tjetër, duhet të hipni në një platformë druri lundruese, e cila lëviz përmes një sistemi rrotullues rudimentar.

Më parë, ju mund të vizitoni kështjellën veneciane në formën e një fortese trekëndore, e cila u ndërtua në shekullin e XV për të mbrojtur qytetin e vogël.

Me një sipërfaqe prej më shumë se 200 hektarësh, parku arkeologjik ruan mbetje nga e kaluara greke, romake, bizantine, veneciane dhe osmane.

Rrënojat më të vjetra datojnë në epokën e bronzit, por qyteti si vendbanim i përhershëm u ndërtua nga grekët në shekullin e VIII para Krishtit.

Ky muze mbresëlënës në ajër të hapur u zbulua në vitin 1920 nga arkeologët italianë dhe që nga viti 1992 është një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.

KSAMILI, I NGJASHËM ME KARAIBET

Dhjetë minuta me makinë nga Butrinti, duke ndjekur rrugën SH81 pa kaluar sërish në bregun tjetër, arrini në Ksamil, një qytet i ndërtuar në vitet gjashtëdhjetë në një vijë të vogël bregdetare që përballet me tre ishuj që mund të arrihen edhe duke notuar.

Kjo pjesë e bregdetit ku ndodhet Ksamili, e cila aksesohet edhe nga Saranda – është destinacioni më i pëlqyer i plazhit mes shqiptarëve dhe turistëve të huaj, të tërhequr nga ujërat e kaltër kristal të ngjashme me atë të detit të Karaibeve.

Plazhet e saj janë me rërë të bardhë, ndryshe nga pjesa më e madhe e bregdetit të Jonit të Shqipërisë, dhe ofrojnë perëndime unike të diellit.

BORSHI: GJASHTË KILOMETRA PLAZH TË EGËR

Për të shijuar Rivierën Shqiptare në të gjithë shkëlqimin e saj duhet të udhëtoni drejt Borshit, pak më shumë se një orë me makinë nga Saranda.

Nëse arrini në këtë qytet gjatë mbrëmjes, do të magjepseni nga perëndimi i diellit.

Kjo rrugë ka një shtrirje prej më shumë se 100 kilometra përgjatë bregut të Jonit midis shkëmbinjve, maleve të larta dhe pamjeve të pabesueshme të detit blu deri në portin e Parkut Kombëtar të Llogarasë, një pikë gjeografike që shënon ndarjen me bregdetin e Adriatikut.

Plazhi i Borshit është më i gjati në të gjithë Rivierën, me gjatësi prej gjashtë kilometrash.

Është me guralecë dhe nuk është e nevojshme të marrësh me qira një shezlong dhe një çadër siç ndodh në pjesë të tjera të bregdetit.

Plazhi mbetet ideal për të kaluar një ose dy ditë në plazh, pa zhurmën e natës, hoteleve dhe ndërtesave në qytete të tjera.

Plazhi i Borshit ka një shëtitore ku ndodhen disa restorante ngjitur me plazhin dhe që shërbejnë ushqime tradicionale të zonës si, oktapod i pjekur në skarë, midhje, kallamar apo makarona me (frutti di mare) – ndikimi italian është shumë i pranishëm edhe në gastronominë shqiptare.

PORTO PALERMO 

Duke vazhduar në veri, rruga ju lejon të lini makinën në disa këndvështrime për të soditur bregdetin nga lart. Pamjet janë mahnitëse.

Pak më tutje mund të shihni disa bunkerë betoni të vendosur në pjesën e shpatit të malit me pamje nga deti.

Diktatori komunist që drejtoi fatin e Shqipërisë për 40 vjet, Enver Hoxha, urdhëroi ndërtimin e afro 175 000 bunkerëve në të gjithë territorin nga frika se mos pësonte një sulm apo pushtim të huaj.

Vetëm pak minuta larg ndodhet gjiri i Porto Palermos.

Në një ishull të bashkuar me bregdetin me një rrip të ngushtë toke, ndodhet kështjella e Ali Pashës, një guvernator i Perandorisë Osmane në Ballkan, i cili kishte pushtet të madh në këtë zonë gjatë shekullit të XIX.

Kjo kështjellë, origjina e së cilës i atribuohet venecianëve, mund të vizitohet gjatë ditës.

Gjithashtu, bie në sy zona e nëndheshme, e cila në kohën e pushtimit italian ka shërbyer si burg dhe pjesa e sipërme e jashtme ku janë kullat, duke ofruar një pamje mahnitëse të të gjithë gjirit.

PLAZHI I GJIPESË

Vetëm disa kilometra nga Porto Palermo në drejtim të qytetit të Dhërmiut, i cili është rreth 40 minuta larg, mund të shihni një bunker nëndetësesh në shpatin e poshtëm të një prej maleve.

Ai u ndërtua në kohën e qeverisë së Enver Hoxhës dhe nuk është i lehtë për t’u aksesuar nga rruga, sepse është në një zonë ushtarake me akses të kufizuar.

Dhërmiu është gjithashtu një pikë interesi për shumë turistëm i cili ofron një plazh mahnitës, një nga xhevahiret në kurorën e Rivierës Shqiptare është plazhi i Gjipesë.

Në Plazhin e Gjipesë mund të merrni frymë dhe të shijoni paqen në një mjedis të egër natyror.

Ka disa bare plazhi dhe disa turistë vendosin tenda për të fjetur dhe për të shijuar perëndimet dhe lindjet e bukura të diellit./atsh/KultPlus.com

Sonte fillon Eurovision 2024

Posted on by Kult Plus

Sonte fillon edicioni i 68-të i Eurovision Song Contest.

15 këngë do të konkurrojnë, por vetëm 10 do të kualifikohen në finalen e madhe të së shtunës.

Shfaqja fillon në orën 21:00 CEST, drejtpërdrejt nga Malmo Arena në Suedi.

Prezantuesit e këtij spektakli janë: Petra Mede dhe Malin Akerman.

Të enjten gjysmëfinalja e dytë do të gjejë 10 kualifikueset e fundit nga 16 këngë.

Shqipëria në ndërkohë do të këndojë në gjysmëfinalen e dytë të Eurovisionit.

Sivjet përfaqësohet nga artistja e mirënjohur shqiptare, Besa Kokëdhima me “Titan”.

Më poshtë jua sjellim listën e vendeve që do të performojnë në natën e parë të Eurovisionit:

25 vite nga rënia e luftëtares 17 vjeçare, Yllka Domi

Posted on by Kult Plus

Janë bërë 25 vite nga rënia heroike e luftëtares 17 vjeçare, Yllka Domi, e cila ra dëshmore në Betejën e Çabratit, më 7 maj të vitit 1999.

Yllka u vra bashkë me disa bashkëluftëtarë dhe ushtria serbe, për të fshehur gjurmët, trupin e Yllkës bashkë me trupat e tjerë të vrarë, i dërguan në një varrezë masive në Batajnicë, për t’u gjetur e rivarrosur më 23 dhjetor 2003 në Kodrën e Çabratit, në Gjakovë.

Në kohën kur ajo u vra, ishte në vitin e fundit të shkollës së mesme “Mazllom Këpuska” dhe nuk arriti ta përjetonte diplomimin e saj. Por, Yllka ishte shumë më tepër se kaq. Ajo ishte poete që premtonte të sillte një frymë të re në poezinë shqiptare.

Sipas profesorëve dhe njerëzve që e njohën, vdekja e Yllkës ishte humbje e një kuadri intelektual, e një atdhetareje dhe poeteje, e cila do të ishte prijatare e proceseve te ndërtimit të shtetit, por edhe shtyllë e kulturës dhe letërsisë.

Yllka u rrit në një frymë atdhetare dhe po përballej gjithmonë me padrejtësitë që po i bëheshin atë kohë kombit shqiptar. Prandaj, ajo ishte e interesuar gjithmonë që të informohet saktë se si po lëvizin gjërat.  Kudo ishte aktive, në shkollë, në grupe humanitare, në ndihmë banorëve të zhvendosur dhe aty ku e kërkonte nevoja. Si e tillë, ra në kontakt me shumë të rinj e të reja, të cilët ishin kyçur në bërthamat e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Ka kryer kurset për ndihmë të plagosurve në luftë dhe ka ushtruar përdorimin e armëve dhe pastrimin e tyre.

Poezitë e Yllkës, kushtuar dashurisë ndaj jetës, lirisë dhe vdekjes, sot e asaj dite janë të njohura dhe shpërndahen vazhdimisht.

Disa nga poezitë e Yllkës:

TI FLUTURON ME DALLANDYSHET

Një ditë çdo gjë do të ndryshojë,
do të vish të luash me veten,
do të këndosh në duet me heshtjen,
do të jetosh me kujtimin në ballë,
do të thërrasësh me zë ç’u bë vallë,
do të kërkosh për veten shpëtim
e s’do të gjesh kund emrin tim.

Jetonim ne të dy në gjethe të trëndëfillit,
jetonim duke shijuar erën e tij,
jetonim bashkë me këngën e bilbilit,
por në fund, na therën gjembat e tij.

Shpresuam se deri në vdekje do të jemi bashkë,
por ajo jetë që ne e ëndërruam nuk ishte e gjatë,
ajo zgjati vetëm të paktët muaj
e për këtë gjë unë tani po vuaj.

Tani jemi të vdekur për njeri tjetrin,
fluturojmë në qiell për një jetë tjetër,
fluturojmë të dy, por shumë larg njëri tjetrit
e të dyve na shoqërojnë valet e detit.

Ti fluturon bashkë me dallëndyshet,
fjalët që i dha tani po vyshken
e mua më thërrasin skifterët,
por unë s’dua të fluturoj me ta
e t’i këndoj ninullat.

S’do të jemi më bashkë,
jeta jonë mbaroi,
a do të jetojmë te lulet apo te zjarri,
s’di për njeri-tjetrin
a do të na merrë malli?

Ndoshta për mua do të rrjedhë një lot,
por ta dish se kjo e tëra është kotë,
dhe sipas kësaj ka një përfundim
se të kam dashur shumë sa shpirtin tim.

Prandaj për ty shkrova këtë kujtim
që t’i gjesh vetes pushim
e kur të kërkosh për veten ngushllim
vrapo nga unë që të gjesh shpëtim,
eja më afër e vetëm me një shikim
do të kujtoj e do të hidhem në përqafim.

Një ditë çdo gjë do të ndryshojë,
do të vish të luash me veten,
do të këndosh në duet me heshtjen,
do të jetosh me kujtimin në ballë,
do të thërrasësh me zë, ç’u bë vallë,
do të kërkosh për veten shpëtim
e s’do të gjesh kund emrin tim.

KËNGA E PRANVERËS

Nuk do të jemi bashkë,
jetërave tona po u afrohet fundi.
Nuk do të njihemi,
bashkë nuk do të takohemi,
do të derdh lot,
duhet ta dish se nuk ka shpresë më për mua,
e kam dashur shpirtin tënd më tepër se veten.
Shkrova për ty kujtimin
që të mund të gjesh prehje.
(Botuar në gazetën “ The New York Time Magazine ” nga Chris Stephen). / KultPlus.com

Kur Nexhmije Pagarusha mbulohej me lule në Shkodër

Posted on by Kult Plus

Shkruan: Isa Alibali

Personaliteti i parë artistik nga Kosova, që erdhi në Shqipëri në vitet ‘70, ishte Nexhmije Pagarusha, zëri brilant i së cilës dhe emri i saj i madh qarkullonin gojë më gojë.

Ishte prilli i vitit 1971

Ardhjen e saj në Shkodër e pritëm si një ngjarje me rëndësi. Jo vetëm thjeshtë se emri dhe kënga e saj ishin kthyer në simbol, por edhe pse vinte nga Kosova jonë. Në repertorin e saj të pasur, një vend të rëndësishëm zinin këngët që ishin krijuar ose krijoheshin e këndoheshin në Shqipëri.

Ylli i këngës shqiptare, Nexhmije Pagarusha (Nexhmije domethënë yll),është lindur në vitin 1933, në Pagarushë të Malishevës. Që në fëmijëri dhe më vonë u vu re një talent i jashtëzakonshëm dhe tërhoqi vëmendjen e të gjithëve, nga zëri i bukur i saj.

“A thua lindi një yll i këngës” pëshpëritnin njerëzit kur e dëgjonin duke kënduar. Dhe i admironin bukurinë e pamjes, të shpirtit dhe të zërit. E lindur artiste, në fillim u mor edhe me teatër dhe është ndër femrat e para në Kosovë në këtë gjini të artit,

krahas Meribane Shalës dhe Katerina Josipit, të dyja aktore të shquara kosovare. Por ndryshe prej tyre, ajo kishte edhe një aftësi tjetër: kishte zërin e mrekullueshëm. Kishte lindur për t’u bërë këngëtare dhe iu kushtua këngës, që ta këndonte e ta interpretonte atë me mjeshtri. Vetëm 15 vjeçe, me ndrojtje dhe e pasigurt në vetvete, ajo u fut në studion e Radio-Prishtinës.

Hyri në atë sallë të mbyllur e të vogël për t’u bërë e madhe, për të mbetur përjetësisht besnike e këngës. Me zërin e saj të ëmbël, të çiltër dhe kumbues, shpejt i bëri për vete të gjithë admiruesit e këngës shqiptare.

-Nuk kam parë shkëlqim më të bukur që del nga shpirti i njeriut, se sa tek ajo.

-Ka zë të artë e të kristaltë…

-Kur këndon Nexhmija, heshtin edhe zogjtë këngëtarë.

Kjo jehonë e zërit të saj të veçantë bëri që të quhet me meritë “Bilbili i Kosovës”

Kënga e saj

Kënga e saj jehoi nëpër botë, në Izrael, SHBA, Gjermani, Austri, Itali, Bullgari, Tunizi, Francë, Çekosllovaki dhe, vonë, shumë vonë edhe në Shqipëri. U bë shpejt ambasadore e miqësisë midis popujve, ambasadore e këngës shqipe. Kudo sillte mallin e vendlindjes. Shqiptarët e Kosovës i përtërinte, i mallëngjente, i mbushte me jetë.

…Në hollin e Shtëpisë së Kulturës dhe të Krijimtarisë Popullore të Shkodrës, atë mbasdreke të prillit 1971, ishin mbledhur shumë artistë, për të pritur këngëtaren e madhe.

Nexhmije Pagarusha hyri qetë – qetë në tempullin e kulturës shkodrane, në atë institucion ku prej dekadash kishte ushtuar zëri i qindra artistëve të talentuar, aty ku ishin përgatitur dhe kishin ecur në hapat e tyre të para shumë nga artistët më të shquar të artit tonë kombëtar.

Gjatë përshëndetjes shihej në fytyrën e saj një buzëqeshje e ngrohtë, e çiltër, me lëvizje plot finesë, që shoqërohej me një zë të ëmbël. Edhe kur fliste, sikur këndonte. Ndoshta na dukej ne kështu, nga që e shikonim me adhurim dhe me kënaqësi të veçantë.

Ajo u ndal te secili në veçanti, duke i thënë nga ndonjë fjalë të ngrohtë e të ëmbël. Kaluan vetëm pak çaste dhe ajo na u bë më e afërt, sikur të kishte qenë prej kohësh mes nesh.

Atë natë të ardhjes së Nexhmije Pagarushës në Shkodër të gjithë përjetonim një gjendje të veçantë kënaqësie. Ajo fliste qetë, bukur, këndshëm, hareshëm. Dhe buzëqeshte. Ndiente kënaqësi edhe ajo se ndodhej mes artistëve shkodranë. Na foli, na tregoi shumë gjëra, për veten, por edhe për të tjerët.

– Mbeta jetime nga nëna që në moshën katër vjeçe. Babai im ishte ndër mësuesit e parë të zonës. Kishte dëshirë që edhe unë të bëhesha shembulli i femrës së shkolluar shqiptare…

Kënga e bukur kosovare, shqiptare dhe, në këtë vështrim edhe ajo shkodrane, vulosi fatin tim…. Në vitin 1950 shkova në Beograd, ku këndova këngën “Dashnor t’u bana”, këngën e bukur shkodrane. Kalova me sukses konkursin dhe hyra në rrugën e afirmimit.

Këndoja vetëm shqip, vetëm këngë shqiptare, ashtu si: Marije Kraja e Tefta Tashko Koço, ashtu si Vaçe Zela, Luçije Miloti, Naile Hoxha e Drita Papajani e sa e sa të tjera, ashtu si Bik Ndoja e Xhevdet Hafizi, që i dëgjonim me ëndje e me kënaqësi të veçantë.

Bëri një pauzë, hodhi një vështrim drejt nesh, me sa dukej për të verifikuar në se kishte tërhequr si duhej vëmendjen tonë. Në fakt ne ishim përqendruar aq shumë në fjalët e saj, sa që i përpinim ato me një ndjenjë ngazëllimi. Ajo vazhdoi:

– Dëgjoja këngën e bilbilit. Dëshiroja të bëhesha bilbil… Dëgjoja gurgullimën e përroit, zemrën dëshiroja ta gdhend për atë shushurimë, që vetëm natyra di të na dhurojë…Kur dëgjova zërin tim, nxënëse e gjimnazit, u befasova, u frikësova, këndova edhe një herë, edhe dhjetë herë.

Frika më pështillte, mos vallë është një burim i rastit, do të shteret shpejt? Dhe nisa të këndoj para shoqeve e shokëve, në shkollë e jashtë saj. Njerëzit pas këngës sime duartrokisnin dhe kërkonin të këndoja edhe më!…

Jam munduar ndonjëherë ta fikë atë zjarr vetë, në momente të vështira, që t’i ikë këngës, por thonë se kur e mëson bilbili këngën e tij, të vetmen, nuk i ndahet gjer në vde.kje, e njeriu di aq shumë këngë, të dashura, secila si kënga e bilbilit, si mund të ndahet prej këngëve, si?!… Këndoja sikur kisha në fyt dhjetë, një mijë bilbila…

Fjalë zemre

Ishin fjalë zemre, prandaj ne duartrokitëm fort, gjatë. Ishte një krahasim shumë i gjetur, që na pëlqeu e na bëri përshtypje të madhe.

– Kënga ime është e imja, deri sa gjendet në mua, në zemrën time. Kur niset në udhëtim, ajo është e secilit njeri. Unë humbas e ata fitojnë…Jam e kënaqur kur më falin një lule të vogël dhe një buzëqeshje të madhe. Jam e kënaqur kur dy e tri herë rresht sillet disku me këngën time.

Më pëlqen kur dëgjoj atë fjalën magjike: “Bis, bis, bis” dhe këndoj edhe aq sa nuk mundem. Kënga edhe më lodh edhe është pushim për mua. Kur është e bukur kënga, kur pështillet në zëmrën time, kur ma ndez fytin, dua një minutë e më parë ta hedh prej kraharorit, si një flakë që s’fiket dot, si zjarr e llavë vullkani.

E t’i ndez zemrat e njerëzve, sepse melhem është kënga.( Shih për më gjatë intervistën e bërë nga Maksut Shehu, botuar në Prishtinë në gazetën “RILINDJA”, 14.6.1970) Fliste me emocion, por bukur, qartë dhe kuptueshëm. Fjala e saj e këndshme dhe e ngrohtë të bindte se talenti nuk mësohet, ai është i lindur.

– Kështu ecëm ne, kështu u rritëm, me ju në zemër e në shpirt dhe u bëmë këta që jemi, së bashku me krijuesit tanë që sapo filluan të kompozonin. Ju keni mundësi të shprehni kënaqësinë tuaj, unë…jo, – dhe një lëmsh emocioni e pushtoi në grykë, kurse në sytë e saj të bukur u duken lot. Pastaj, duke e marrë disi veten, shtoi: – Bilbili duhet të këndojë i lirë, s’e duron kafazin…

Nënkuptimi ishte i qartë. Por ende nuk e njihte sa duhet mirë realitetin tonë.

– E ëndërroja ardhjen në Shqipëri. Dhe ja, erdha, së bashku me mikun tim Zef Tupeci. Jam e nderuar që më shoqëron në Shkodër artisti i madh Avni Mula, tek i cili edhe ne, shqiptarët e Kosovës kemi pjesën tonë…

Dhe qeshi, Ne duartrokitëm me entuziazëm.

-Kur isha në Tiranë, më ftuan në koncertin e Ansamblit Shtetëror të Këngëve dhe Valleve Popullore, në një koncert të mrekullueshëm, ku e ndjeva veten të lumturuar. Këndova “Bareshën” time të preferuar për mua dhe dëgjuesit e shumtë të saj.

Kur këndova këngën “Unë ty, moj, të kam dashtë”, këngë e mirëfilltë dashurie, më dukej sikur shprehja dashurinë e madhe që kam për Shqipërinë tonë amë, të cilën e kemi të gjithë në mendje e në zemër. /KultPlus.com

Jani Minga, patrioti iluminist që mbrojti dijen dhe gjuhën shqipe

Posted on by Kult Plus

Jani Minga, veprimtar i Lëvizjes Kombëtare, pedagog, iluminist e luftëtar kundër analfabetizmit, u nda nga jeta 77 vjet më parë, më 7 maj të vitit 1947. Minga lindi në fshatin Shënpjetër të Fierit më 1 gusht 1872. I ati, Kostandini, qe mësues i shqipes në Manastirin e Apollonisë.

Shkollën fillore  e kreu në Berat, ndërsa të mesmen në shkollën “Koto Hoxhi” në Qestorat. Studimet e larta i kreu në Universitetin e Athinës, fakulteti filologjik. Njihte greqishten e vjetër dhe të renë, latinishten, italishten dhe frëngjishten.

Jani Minga mori pjesë në të gjitha kongreset arsimore. Ishte nismëtar për krijimin e klubit atdhetar “Labëria” më 1889 dhe i hapjes së shkollës së parë shqipe në Kaninë më 1909, ndërkohë hartoi edhe tekstet shkollore: “Abetare kombëtare shqip përgatitore”, “Abetare shqip këndimore”, “Gramatikë e gjuhës shqipe” etj.

Në korrik të vitit 1911 mori pjesë në Kuvendin e Drashovicës, në mbështetje të Memorandumit të Gërçës. Ndërsa, në vitin 1912 fitoi të drejtën e të dhënit lëndën e historisë dhe gjeografi së, pas një konkursi në Janinë.

Më 1912 Minga mori pjesë në Kuvendin Kombëtar që shpalli pavarësinë. Me hapjen e shkollës së Vlorës, u emërua drejtor i saj. Së bashku me një çetë të Semanit, luftoi në luftën e Vlorës së vitit 1920. Pati nderin të mbante fjalën e fitores në sheshin “Pavarësia”. Më 1922 mori pjesë në kongresin e arsimtarëve në Tiranë. Ishte përkrah Nolit gjatë kryengritjes së qershorit 1924 dhe mbajti fjalën e rastit kur trupat kryengritëse hynë në Tiranë. Vite më vonë iu përkushtua arsimit, si mësues e inspektor dhe kohë më kohë organizonte aktivitete me frymë patriotike. /KultPlus.com

Rita Ora shfaqet në Met Gala me fustanin e punuar me rruazat nga shekulli i dytë para Krishtit

Posted on by Kult Plus

Rita Ora është shfaqur e veshur me një fustan interesant në Met Gala 2024, duke e dërguar trendin në një nivel tjetër me veshjen “më të zhveshur”.

Ora kishte veshur një fustan të hapur në të dy anët të Tom Ford-it, që kishte dy perde rruaza që mbulonin pjesën e përparme dhe të pasme të trupit

Ndërsa fliste për Vogue, Rita Ora tregoi se rruazat e fustanit janë të lashta dhe praktikisht “më të vjetra se kushdo në këtë planet”, duke thënë se janë nga shekulli i dytë para Krishtit.

Tutje, ajo ka treguar se ajo përmes fustanit donte të përfaqësonte bukurinë e trupit dhe ekzistencën e praninë e grave.

“E gjitha varet nga një strukturë e bukur metalike e punuar me dorë, e cila zbukuron qafën pothuajse si një xhevahir dhe e përcakton atë në një mënyrë shumë grafike”, ka shkruar Rita në rrjete sociale.

Ora mori pjesë në natën më të madhe të modës me bashkëshortin e saj Taika Waititi, i cili kishte veshur lëkurë kafe nga koka te këmbët, duke përfshirë një kostum tre-copëshe, kravatë dhe këpucë të ngjashme. Ai aksesoi me një gjerdan diamanti./KultPlus.com

​91 vite nga lindja e Bilbilit të Kosovës

Posted on by Kult Plus

Nexhmije Pagarusha ka lindur më maj të vitit 1933 në fshatin Pagarushë të Malishevës, dhe ka vdekur më shkurt të vitit 2022, në moshën 89 vjeçare.

Mbretëresha e Këngës Shqipe, Nexhmije Pagarusha e cila njihej si ikona e muzikës shqiptare, sot do të festonte ditëlindjen e 91-të, me një karrierë të bujshme për tërë këto vite.

Kur flitet për të, përdoren në një frymë shumë epitete si, Bilbili i Kosovës, Mbretëresha e Këngës Shqipe, Primadona e Melosit Popullor, e shumë epitet të tjera. Veprimtaria e saj muzikore 50-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera. ”Baresha”, është një ndër kryeveprat e interpretimit të saj, e cila ishte shkruar nga tekstshkruesi Rifat Kukaj./KultPlus.com

Balada për Gurin…

Posted on by Kult Plus

Sabile Keçmezi Basha

Nuk di si…
Por, balada na mbajti për dore
Dje, Sot, Nesër…
Po edhe një ditë tjetër…
Në mesnatë…
Në mes-stinë…

E unë, në faqen e saj
Ende pikturojë
Kthimin e lirë
Në lëkurën e djegur

Nuk di si,…
Por kurrë nuk u ndërpre loja
Në pikën e vlimit
Në mesnatën kallkan
Dhe…
Në vjeshtën e thinjur…

Pa çka
Që edhe sot
Shi bie në Prishtinë
Bie shi
Dhe përmbyten ëndrrat

Imzot,
Vetë pate thënë,
Kurrë të mos kërkojmë
Lëmosh …
Për gjërat që nuk falen…
Për gjërat që nuk blihen…

Paçka… Imzot…
Po qese na zënë pritën
Korbat… hienat e eklipsuara
Që dridhen e përdridhen…
Mbi Urën e Siratit

Çka…
Kah…
Pa çka…
Imzot…/KultPlus.com

Kryeministri Kurti për Skënderbeun: Mbetet referenca e parë fillestare e çdo vetëdije shtetëndërtuese

Posted on by Kult Plus

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i ka dedikuar një shkrim Heroit Kombëtar shqiptar, Gjergj Kastrioti – Skënderbeu, pasi ka hipoteza të historianëve që ditëlindja e tij mund të jetë sot, më 6 maj.

Kryeministri Kurti ka thënë se Skënderbeu është referenca e parë fillestare e çdo vetëdije shtetëndërtuese dhe e çdo ndërgjegjje komunitare për shqiptarët.

Më poshtë gjeni shkrimin e plotë të Kryeministrit Kurti:

Nga Prishtina në Gjakovë e nga Tirana në Shkup dhe deri te arbëreshët në San Basile të Italisë, këto ditë u kujtua me nderime dhe me shtatore të reja heroi kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Ky portret i tij, është publikuar në biografinë më të njohur të Skënderbeut, shkruar nga Marin Barleti dhe botuar më 1508.

Siç besohet gjerësisht, Gjergj Kastrioti kishte lindur para 619 vitesh, më 6 maj të vitit 1405. Kjo duke u bazuar në një traditë antroponomike mesjetare, sipas së cilës të lindurit në ditë shenjtorësh pagëzoheshin me emrin e shenjtorit përkatës, prej nga disa historianë kanë hedhur hipotezën që Gjergj Kastrioti, mund të ketë lindur pikërisht më 6 maj, ditën e Shën Gjergjit, me emrin e të cilit shenjtor është pagëzuar.

Sidoqoftë përtej ditëlindjes së tij, ka gjithmonë arsye dhe dobi të kujtohet jeta dhe vepra e Skënderbeut, Zotit të Arbërisë, fisnikut më të shquar arbëror të Mesjetës. Skënderbeu ishte një luftëtar i paepur për liri, strateg ushtarak gjenial, burrështetas i guximshëm dhe diplomat vizionar. Ai drejtoi një rezistencë dhe qëndresë të pathyeshme ndaj osmanëve që nga viti 1443 e deri sa vdiq më 1468.

Lidhjet e Skënderbeut me shtetet italiane dhe perëndimore si me Mbretërinë e Napolit, me Papatin e Romës dhe me Republikën e Venedikut, janë rikthyer dhe rimarrë si raporte referenciale politike për shqiptarët edhe në kohët moderne. Në shekullin e XIX, figura e Skënderbeut u mor nga rilindasit shqiptarë dhe u vendos në qendër të identitetit kombëtar të shqiptarëve. Stema dhe flamuri i dikurshëm i Kastriotit u bënë bazë e flamurit kombëtar dhe shtetëror nga shqiptarët në fillim të shekullit të XX.

Vepra e Skënderbeut është dhe do të mbetet referenca e parë fillestare e çdo vetëdije shtetëndërtuese dhe e çdo ndërgjegjje komunitare për shqiptarët.

Andaj përherë, lavdi i Skënderbeut brez pas brezi do të shtohet!/KultPlus.com

‘Travel Off Path’: Shqipëria – destinacioni mesdhetar me rritjen më të shpejtë turistike në Evropë

Posted on by Kult Plus

Po mendoni të vizitoni Spanjën për plazhet më të mira në Evropë? Apo Italinë, për të zbuluar kulturën romake? Po sikur t’i gjenit të dyja në ‘perlën e fshehur’ më pak të njohur dhe më të përballueshme? Vizitoni Shqipërinë, shkruan Tor Brierley në një artikull të botuar në “Travel Off Path”.

Shqipëria ka regjistruar një rritje të pabesueshme prej 233,3% të pasagjerëve ajror krahasuar me vitin 2019, duke e bërë atë destinacionin me rritjen më të shpejtë turistike në Evropë. Ja pse duhet të vizitoni Shqipërinë:

Atraksionet historike magjepsëse

Shqipëria e sotme ishte dikur pjesë e Perandorisë Romake, kështu që këtu do të gjeni një sërë atraksionesh të pabesueshme romake. Por, pa turma turistësh që do të gjenit në Romë!

Disa nga rrënojat romake më të rëndësishme në Shqipëri përfshijnë Parkun Arkeologjik të Apolonisë, Butrintin dhe Kalanë e Beratit.

Butrinti nuk është vetëm një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, ai gjithashtu konsiderohet si vendi më i rëndësishëm arkeologjik në Shqipëri.

Mbetjet e një Amfiteatri Romak janë përfshirë në këtë vend të rëndësishëm, i cili ka qenë i banuar që nga kohërat parahistorike.

Eksploroni Kalanë e Beratit

Ndoshta atraksioni më unik arkeologjik në Shqipëri është Kalaja e Beratit.

Të ecësh nëpër Kala është si të ecësh nëpër historinë e Shqipërisë, pasi ajo është përshtatur dhe përditësuar me secilin nga pushtimet e njëpasnjëshme të vendit.

Kjo është një kështjellë e fortifikuar me mure, por gjithashtu përmban kisha dhe xhami dhe është krejtësisht unike. Nuk do të gjeni askund tjetër në botë si Kalaja e Beratit.

Qyteti i Beratit është gjithashtu historikisht i pasur, magjepsës dhe ia vlen të eksplorohet.

Riviera Shqiptare

Plazhet në Rivierën Shqiptare janë magjepsëse dhe ofrojnë një panoramë që të lë pa frymë.

Riviera Shqiptare konsiderohet destinacioni më i ri i plazhit mesdhetar dhe shtrihet në një sipërfaqe prej 130 kilometra me rërë të bardhë mahnitëse.

Nëse jeni duke kërkuar për plazhet më të mira, atëherë vizitoni Sarandën, e cila është një qytet tipik bregdetar ideal për udhëtarët që pëlqejnë atraksionet dhe akomodimet e rehatshme gjatë pushimeve në plazh.

Këtu mund të shëtisni përgjatë bulevardit Hasan Tahsini, të kënaqeni me ushqimet e shijshme të detit në restorante dhe t’i kaloni mbrëmjet në bare koktejlesh.

Infrastruktura turistike këtu është e pabesueshme.

Ksamili me ujërat e kristalta blu rivalizojnë Maldivet, për të cilin Riviera shqiptare është kaq e njohur.

Ky është plazhi i preferuar i shumë turistëve.

Në brigjet e Ksamilit ndodhen katër ishuj të pabanuar dhe janë një zgjedhje e shkëlqyer për një udhëtim ditor në Shqipëri.

Zona ofron pamjet spektakolare si dhe mundësi të shkëlqyera për not, ski jet ose kajak.

Një destinacion i përballueshëm

Krahasuar me shumë pika të tjera të bukura në Mesdhe, Shqipëria është mjaft e lirë!

Ju do të paguani 2-5 dollarë për një vakt të lirë ose meze të lehtë në një kafene, dhe 10 dollarë për një drekë ose darkë të bollshme në një restorant lokal.

Një litër birrë kushton rreth 2,5 dollarë, ndërsa një kapuçino kushton aktualisht më pak se 2 dollarë.

Shqipëria është një nga destinacionet më të lira në Europë dhe ideale për udhëtarët me buxhet t ë kufizuar.

Eksplorimi i Tiranës

Tirana është kryeqyteti i Shqipërisë dhe pavarësisht sipërfaqes , ajo është një kryeqytet vital dhe i gjallë.

Këtu do të gjeni një kulturë të pasur tradicionale, por edhe një anë rinore dhe bashkëkohore që e bën Tiranën një qytet magjepsës.

Tirana ishte dikur një kryeqytet komunist, por tani ndërtesat e saj me ngjyra të ndezura dhe rrugët e pedonalizuara të qytetit janë një kënaqësi për t’u eksploruar.

Pikat kryesore të qytetit përfshijnë Muzeun Historik Kombëtar dhe Bunk’Art, i cili është një bunker i Luftës së Ftohtë që është shndërruar në një galeri arti moderne magjepsëse.

Nëse udhëtoni në Shqipëri, bëni ndalesën tuaj të parë në Tiranë dhe eksploroni për disa ditë kryeqytetin emocionues përpara se të shkoni në bregdet.