Një tjetër tumë e periudhës së Bronzit të Vonë (shek. XV-XII p.Kr) është zbuluar ditët e fundit në Himarë nga Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore, Vlorë, së bashku me Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti e cilësoi atë një zbulim të rëndësishëm për datimin e vendbanimit në qytetin e Himarës.
“Varreza u zbulua fillimisht në vitin 2018, në shtratin e përroit të Korramit, në verilindje të qytetit të Himarës. Varret e dala në sipërfaqe kërcënoheshin të dëmtoheshin nga rrjedha e përroit dhe nga ndërhyrjet klandestine, për këtë arsye, në pranverën e vitit 2018, me qëllim dokumentimin e varrezës dhe shpëtimin e materialit arkeologjik, u krye faza e parë e gërmimit arkeologjik të shpëtimit, gjatë së cilës u zbulua një tumë e periudhës së Bronzit të Vonë (shek. XV-XII p.Kr) dhe disa varre ciste”- tha Margariti.
Ministrja u shpreh se “për një dokumentim më të plotë të varrezës, dy javët e fundit të muajit qershor, të vitit 2020 u realizua faza e dytë e gërmimit arkeologjik të shpëtimit, ku u zbulua një tumë e dytë, e cila konfirmon ekzistencën e një varreze tumulare pranë qytetit të Himarës”.
Sipas saj, tashmë materiali arkeologjik është zhvendosur në hapësirat e Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore, Vlorë.
“Këshilli Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore do të vendosë mbi hapat e mëtejshme, që do të ndërmerren. Tashmë është radha e studiuesve dhe kërkuesve shkencorë, që ta çojnë më tej këtë zbulim të rëndësishëm”, – tha Margariti. /Atsh /KultPlus.com
Gazeta e njohur “New York Times” ka publikuar një shkrim të njërit nga miliona prindër që janë të brengosur për edukimin e fëmijëve të tyre dhe krizën ekonomike të shkaktuar nga Covid 19. Ky prind, në tekstin e tij ngrit një dilemë të madhe që po e imponon bota aktuale e influencuar krejtësisht nga virusi Corona.
“Javën e kaluar kemi pranuar një e-mail nga kujdestarët e fëmijëve të mi, me sqarimet e nevojshme se si do të ndodh rikthimi në objektet shkollore si dhe masat që do të merren në përputhje me situatën. Aty sqarohej se si një nxënësi i duhen 65 metra katrorë hapësirë në klasë dhe se si do të zhvillohej mësimi me orare të ndryshme.” shkruan prindi i brengosur.
“Po të kesh tre fëmijë, do të duhet t’i dërgosh tre herë në ditë në shkollë, pasi do të reduktohen nxënësit nëpër klasa e do të shtohen ndërrimet. E them me zë të lartë: Në Covid 19, ju mund të keni vetëm një fëmijë ose një punë, është i pamundur një skenar tjetër në këto rrethana.” shtoi ai, transmeton Insajderi.
“Kam biseduar me shumë prindër dhe ata kanë shqetësime të njëjta. Siç duket në këtë situatë, mund të mbijetosh vetëm nëse je i pasur” përfundon ai.
Covid 19 ka goditur çdo shtet në botë dhe përveç ekonomisë ka dëmtuar rëndë edhe edukimin e jetën sociale. /Insajderi.com /KultPlus.com
George Bush lindi më 6 korrik të vitit 1946 në New Haven, Connecticut. Bush ishte presidenti i 43-të i vendit. Është djali më i madhi i ish presidentit amerikan George H. W. Bush. Para se te zgjidhej si president ka qenë governatori i 46-shtë i Teksasit qe prej 1995. Bush u rizgjodh president në vitin 2004.
Ndërmjet viteve 1968 dhe 1973, Bush shërbeu si pilot për Rojen Kombëtare Ajrore të Teksasit. Më 1975 ai filloi karrierën profesionale të tij në biznesin e naftës dhe gazit, të cilën e la më 1986. Më 1988 ai u përfshi aktivisht në fushatën e suksesshme të babait të tij për presidencën dhe më 1989, së bashku me një grup investitorësh, bleu ekipin profesionist të bejsbollit Texas Rangers, për të shërbyer si partneri administrues i përgjithshëm i tij deri në nëntor 1994, kur u zgjodh guvernator i Teksasit. Më 1998 Bush krijoi një precedent duke u rizgjedhur për një mandat të dytë katër-vjeçar si guvernator i Teksasit.
Në vitin 2006, Kongresi u rimor nga Partia Demokratike dhe u vështirësua vendimmarrja gjatë 2 vjecarit të fundit. Në Dhjetor 2007 u shfaqën dhe shenjat e para të recensionit dhe krizës ekonomike botërore, gjë që do e kthente George Bush në një nga presidentët më pak të pëlqyer në historinë modern të ShBA-ve. Në kuadër të luftës së tij kundër terrorizmit, Bush i kushtoi rëndësi të madhe dhe aleancave ushtarake, si NATO dhe luajti një rol të rëndësishëm në modernizimin e kapaciteteve të NATO dhe në muajt e fundit të mandatit të tij të dytë, firmosi dhe për zgjerimin e aleancës me Kroacinë dhe Shqipërinë. Rol të rëndësishëm luajti dhe në shpalljen e pavarësisë së Kosovës dhe pranimin e saj nga shtetet perëndimore. Pavarësisht pëlqimit të ulët nga populli amerikan, së bashku me Bill Clinton, George Bush mbetet një nga presidentët e figurat më të dashura për popullin shqiptar. /KultPlus.com
William Faulkner lindi më 15 shtator 1897 në Nju Albani, Misisipi, SHBA. U pagëzua me emrin e stërgjyshit të tij: kolonel, hero i Luftës Civile, shkrimtar. Shumë shpejt familja u vendos në Oksford, qytet në Misisipin e Veriut, ku ndoqi shkollën publiku, po nuk arriti të diplomohej.
Një apo dy vjet pas mbarimit të luftës ndjek studimet në Universitetin e Misisipit, por në fillim të vitit të dytë e braktisi edhe universitetin. Është shkrimtari që u arsimua më pak se çdo shkrimtar tjetër i kohës së vet pas Hart Crane-it, edhe më pak se Heminguej që s’e kishte kaluar kurrë pragun e Universitetit. Udhëtoi shumë pak, më pak se çdonjëri prej shkrimtarëve bashkëkohës. Në vitin 1921 filloi punë në një librari në Nju Jork. Më 1925 u vendos në Nju-Orlins, ku u njoh me Sherwood Anderson-in. U afrua me shoqërinë e letrarëve të atjeshëm, të cilët i satirizoi në romanin “Mushkonjat”. Pastaj për gjashtë muaj udhëtoi nëpër Itali e Francë, ku nuk u afrua me askënd. Faulkner ishte relativisht i panjohur deri në marrjen e Çmimit Nobel për Letërsi në 1949, për “kontributin e tij të fuqishëm dhe artistikisht unik në romanin modern amerikan”.
Veç sipërmarrjeve të herëpashershme në Holiud, pjesën tjetër të jetës e kaloi në qytetin ku u rrit, më pak se dyzet milje larg vendlindjes.
Më poshtë një thënie e tij e njohur:
“Lexoni, lexoni, lexoni gjithçka, gjëra klasike e të këqija, pastaj nisni të shkruani”. /KultPlus.com
Më shumë se 30 brende të produkteve të bukurisë i janë bashkuar iniciativës për të mbledhur të holla, të cilat do t’iu dhurohen punëtorëve në front të parë në betejë me koronavirusin.
Disa personalitete të famshme të shndërruara në prodhuese të produkteve të bukurisë, kanë vendosur t’i dalin në ndihmë punëtorëve shëndetësorë gjatë kësaj pandemie. Në mesin e tyre edhe, Gwyneth Paltrow, Drew Barrymore dhe Victoria Beckham, të cilat i janë bashkuar fushatës bamirëse “BeautyUnited”, e cila mbledh donacione për fondacionin “Frontline Responders Fund”, transmeton Koha.
Në mesin e kompanive që do të dhurojnë të holla për këtë kauzë janë edhe kompania e aktores Paltrow, “Goop”, ajo e yllit Barrymore, “Flower Beauty”, kompania e këngëtares së shndërruar në disenjatore, “Victoria Beckham Beauty” dhe kompania e supermodeles Rosie Huntington Whiteley, “Rose Inc”.
“Mendoj se mënyra më e mirë për ta tejkaluar frikën që secili nga ne po e përjeton gjatë kësaj kohe, është përmes bamirësisë dhe zemërgjerësisë. Ka shumë njerëz që po i rrezikojnë jetën e tyre për t’u siguruar që ne të kemi mundësi të strehohemi në shtëpi, dhe ata kanë nevojë për ndihmën tonë. Fondacioni ‘Frontline Responders Fund’ i dedikohet mbrojtjes se atyre shpirtrave të guximshëm, duke iu siguruar pajisje të nevojshme në mënyrë që edhe ata të mund të kthehen të sigurt te familjet e tyre,” citohet të ketë thënë Paltrow për “Town & Country”, këtë javë.
Qëllimi i iniciativës “BeautyUnited” është që t’i mbledhë 10 milionë dollarë për organizatën “Frontline Responders Fund”.
Prej fillimit të pandemisë, edhe kompani gjigante të botës së modës të tilla si: “Dior”, “Givenchy” dhe “L’Oreal”, janë angazhuar për të ndihmuar në betejën kundër koronavirusit, duke prodhuar dezinfektues për duar në vend të parfumave në kompanitë e tyre, të cilat më pas janë dhuruar për personelin shëndetësor. /KultPlus.com
Louis Daniel Armstrong, trombist i xhazit, është një nga eksponentët më të mëdhenj të këtij lloji të muzikës dhe ai që ka dhënë një etapë krejtësisht të re në muzikën afrikano-amerikane. Sa i përket lindjes së tij ka një sfond të vogël që gjithashtu përcakton një hije të vogël. Armstrong ka pohuar gjithmonë të jetë i lindur më 4 korrik (Dita e festës kombëtare të SHBA), por, në fakt, studimet e fundit kanë treguar se trombisti i madh ka lindur 4 gusht, 1901.
Në veçanti, janë për t’u shënuar hulumtimet e tyre ndërmarra nga New Orleans, vendlindja e tij, të kryera nga Tad Jones, i cili duket se ka gjetur certifikatat origjinale të pagëzimit të “Mbretit të Jazzit”. Sipas këtyre akteve, “Satchmo” (pseudonim që do të ngarkuar do të thotë, përafërsisht, “Goja në saksofon”, ai i kishte shtuar moshës një vit e një muaj, ndoshta për të zgjidhur disa probleme që lidhen me fillimet e tij të hershme në Çikago dhe Nju Jork, ku ai nuk donte të dukej më i ri se ishte.
Louis Armstrong kishte një fëmijëri të trazuar. Prindërit janë të ndarë pak para lindjes së tij dhe ai i besohet Josephines, gjyshes nga ana e nënës, ndërsa nëna, me gjasë, u bë prostitutë.
Ditët e tij kalojnë në zgripin në mes përjashtimit social dhe krimit, edhe pse, për fat të mirë, një interes i madh lind brenda tij, një antidot i aftë për ta mbajtur atë larg nga devijimet e rrezikshme dhe në të njëjtën kohë për ta “hedhur” në një të vetmen atmosferë: muzikën.
Ende shumë i ri të luajë në trombë apo të vlerësojë potencialin dhe të metat, u kufizua në këtë kohë për të kënduar në një grup mjaft karakteristik lokal, sepse kjo ishte mundësia e vetme. Kjo e ndihmon për të zhvilluar një intonacion të shkëlqyer dhe një ndjenjë të shquar të improvizimit, dhe të mos harrojmë se në fakt ky është tipari kryesor që e dallon jazz-in.
Por jeta e rrugës është gjithmonë jetë rruge, me të gjitha rreziqet dhe shqetësimet që ajo sjell. Louis, ndërsa dëshiron, nuk mund të tërhiqet tërësisht nga ky kontekst. Një ditë ai befas e gjen veten me një revole të vjedhur nga një prej bashkëjetuesve të nënës së tij, për të festuar fundin e vitit. Pasoja është se ai u transferua në një qendër riedukimi për rreth dy vjet, pjesërisht për shkak se gjykata e kishte njohur nënën e tij të paaftë për rritje të pasardhësve. Nga kjo vjen ndoshta ankthi i dashurisë që shënon jetën e tij, e cila do të shohë para tij dy gra dhe shumë marrëdhënie.
Gjithashtu në qendrën e riedukimit Louis Armstrong gjen rrugën për të bërë muzikë: ai bashkohet me korin e institutit dhe pastaj me grupin, ku ai fillon të luajë me daulle. Ai gjithashtu merr mësimet e para të kornos. Merita është e gjitha e mësuesit të tij, Peter Davis, i cili i jep atij mundësinë për të studiuar bazat e këtij lloji të “zëvendësimit” të trombës. Grupi i institutit është shumë i dashur nga njerëzit dhe ai shëtit rrugët duke luajtur melodi në modë në atë kohë si e famshmja “”When the Saints Go Marchin’in”, e cila, e përmirësuar disa vite më vonë, do të bëhet një nga pikat e tij të forta.
Pas largimit nga riedukimi ai filloi të frekuentojë klubet me shpresën se ai do të ishte në gjendje të luante në ndonjë orkestër. Në një nga këto mbrëmje, ai takon Joe Oliver, i cili konsiderohet më i miri në New Orleans (tashmë i quajtur “King Oliver”). Mes të dyve ekziston një marrëdhënie e shkëlqyer, aq shumë sa që Oliver, para se të transferohet, kërkon Kid Ory (një tjetër lojtar i njohur i xhazit të xhazit) që të zëvendësohet nga Louis.
Vetëm në nëntor të vitit 1918, i inkurajuar nga puna në “riverboats” (anijet që lundronin në lumin Misisipi), Armstrong mëson të deshifrojë rezultatet, duke u bërë kështu një muzikant i plotë. Pas disa viteve të këtij regjimi jo vërtet relaksuese (punën në barkë ishte shumë e lodhshme), në vitin 1922 ai u transferua në Çikago, duke lënë një New Orleans që gradualisht “korruptonte” gjithnjë e më shumë shijet e tij muzikore, derisa të ringjallë një folklor të plakur e bajat.
Armstrong në kohën e pjekurisë së tij artistike ndjekur një tjetër rrugë, krejtësisht të ndryshme, bazuar në ashpërsinë e linjave polifonike muzikore dhe në përpjekjne për t’i dhënë solistit një rol hegjemonist dhe të integruar në lëndën muzikore.
Për fat të mirë ai u punësua nga King Oliver në “Creole Jazz Band” tüe tij, ku ka aftësinë për të vepruar si solist dhe të spikasë mjeshtërinë ekstreme të arritur tashmë me instrumentin e tij. Dhe në fakt, mendimi i përbashkët i entuziastëve dhe historianëve është se “Satchmo” kishte imagjinatë pjellore ritmike dhe melodike, kombinuar me një vëllim mbresëlënëse zanor dhe me një vulë të pagabueshme.
Pas një sërë turesh, arrijmë në vitin 1924, një vit veçanërisht i rëndësishëm për “Satchmo”. Ai martohet dhe lë orkestrën Oliver dhe hyn në grupin e adh të Fletcher Henderson, një gjigant i xhazit i cili zotëronte një nga orkestrat më të mira të kohës, plot solistë të zotë. Si dëshmi e hopit cilësor, Armostrong ka mundësinë të regjistrojë këngë me Sidney Bechet, Bassie Smith dhe shumë të tjerë.
Më vonë ai vendos të nisë një karrierë solo. Regjistron “Hot five dhe Hot Sevens” transformuar jazz në një nga shprehjet më të larta të muzikës, me trombë të qartë dhe të shkëlqyer dhe me zëri i tij të vrazhdë që del direkt nga thellësia e grykës.
Që atëherë ai është vetëm një sukses i sukseseve, por në hije, megjithatë, të disa zërave kritikë që denoncojnë kufijtë dhe skadimin e fenomenit Armstrong. Louis akuzohet edhe për të qenë një Xha Tom për shkak të dykuptimësisë ndaj vëllezërve të zinj. Por për shkak të pranisë së tij karizmatike ai ndihmon për të thyer çdo barrierë racore duke u bërë një nga yjet e para të njerëzve me ngjyrë në muzikë. Jeta e tij, përveç për të jetuar koncerte dhe turne, është pasuruar me bashkëpunime (p.sh. me Zilmer Randolph), dhe gjithashtu fillon të hapet ndaj kinemasë, duke u shfaqur në disa filma; ndër këta kujtojmë një, “Shoqëria e lartë” (High Society), 1956, me Charles Walters, Grace Kelly, Bing Crosby dhe Frank Sinatra, në të cilën prezanton dhe përfundon skenat e para dhe të fundit të filmit.
Shndërruar në një ikonë, Louis Armstrong në vitet e fundit sigurisht ishte bërë ambasadori i xhazit në botë, por ai gjithashtu ua huazoi imazhin e tij një seri të ngjarjeve shumë të diskutueshme në rrafshin artistik. /KultPlus.com
Sot është publikuar një lajm lidhur me mos akreditimin institucional të 8 institucioneve private të arsimit të lartë në Kosovë. Për të larguar çdo konfuzion, njoftojmë opinionin publik se Kolegji Universum e ka përfunduar me sukses të jashtëzakonshëm ri-akreditimin institucional qysh vitin e kaluar, duke dalur institucioni nr. 1 në Kosovë nga ky proces në këto dy vitet e fundit, njoftojnë ng aky kolegj.
Sipas tyre nga 11 kategori në bazë të të cilave vlerësohen institucionet e arsimit të lartë në Kosovë, Kolegji Universum ka marrë vleresimin maksimal ‘Fully compliant’ në katër kategori dhe vlerësimin ‘Substantially compliant’ në 7 kategori, më mirë se çdo institucion publik apo privat i arsimit të lartë në Kosovë!
Me numrin më të madh të bursave ndërkombëtare Erasmus+ në rajon, me vlerësimin më të lartë në procesin e akreditimit dhe i vetmi nga Kosova i ranguar në Top 1000 shkollat më të mira të biznesit në botë nga agjencia prestigjioze Eduniversal,
Ashtu siç Zoti krijoi gjenitë, ca gjeni krijuan vepra hyjnore.
Ashtu dhe gjeniu Ennio Morricone, krijoi vepra hyjnore. Emri i tij lidhet me filmat kult, të cilët koha nuk arriti ti “oksidonte”. Muzika që ka shkruar, jo vetëm i ka rezistuar kohës, por ka bërë vend në memorien kolektive.
“Prindërit nuk dëshironin që unë ti vuaja pasojat e tmershme që sillte realiteti. Prandaj, më zhvendosën nga realiteti dhe më vendosën të rroja në irealitet. Më vendosën të rroja në kinema, mes filmash. Jeta brenda në filma ishte utopike, ishte përrallore. Brenda në filma isha i mbrojtur. Jashtë filmave isha i privuar nga cdo e drejtë. Prandaj, jeta mes filmash kishte siguri, paqe dhe qetësi. Vetëm në filma isha i lirë. Vetëm në filma ishim të lirë.
Iu nënshtrova vullnetit të prindërve, duke u arratisur nga realiteti dhe duke u strehuar në filma. Me kohë, filmat m’u shndërrua në realitet ndërsa cdo gjë jashta saj ishte ireale. Për mua, bota jashta filmave ishte e gënjeshtërt. Bota brenda filmave u bë e vërtet”, them në romanin tim të fundit.
Në shumë nga ata filma në të cilët kam jetuar ndër vite, muzikën e ka shkruar, komponuar, aranzhuar dhe dirigjuar, Morricone. Shumë nga ata filma, identifikohen me muzikën e Morricone-s. Madje, si rrallë kompozitorë, apo sikur asnjë tjetër, arrijë ta dëgjojë dhe shijojë muzikën e Morricone-s, pa e shikuar filmin.
Kam pasur kënaqësinë ta dëgjoj maestro Morricone-n në koncert. Ndjesia që krijonte muzika e tij, ishte hyjnore. Ai të zhvendoste nga bota jonë. Të merte dhe të dërgonte në një botë tjetër. Përtej botës sonë. Të dërgonte në një lloj parajse. Nuk ishte parajsë mitologjike. As parajsë religjioze. Parajsa e Morricone-s ishte e vërtet. Ishte reale. Shijohej.
Koncerti kishte vetëm një të metë, kishte përfundim. Ndërsa dëshiroja të zgjaste pafundësisht. Ashtu sic njeriu dëshiron të rroj në parajsë, përjetësisht.
Në amfiteatër, për ta dëgjuar koncertin, kishin ardhur shumë kryetarë shtetesh, shumë kryeministra, shumë ministra, përfshi edhe ata nga kultura. Por, në në amfiteatër kishte vetëm një lider, dhe nuk ishte politik; ai ishte artist dhe quhej: Ennio Morricone.
E tërë vëmendja ishte vetëm tek Morricone. Prania e kryetarëve, kryeministrave, ministrave, ambasadorëve, nuk kishte asnjë peshë. Të tërë ishin inekzistent.
Aty e kam shijuar vogëlsinë e njeriut dhe madhështinë e njeriut; vogëlsinë e politikanit dhe madhështinë e artistit; inferioritetin e politikanit dhe qëndrimin e gjeniut.
Emrat e politikanëve nuk i mbaj në mend, por fytyrat e tyre inferiore po. Veprat e politikanëve nuk i mbajë në mend, por veprat e Morricone-s po.
Vetëm Arti i bën politikanët inferior. I bënë të përkulen para artistit.
(Tani e vërejta se cdo gjë tek unë është politizuar. As edhe një shkrim nuk arrijë ta përshkruaj, pa i veshur attribute politike. Madje as gjeniut Morricone. Politika na ka degjeneruar. Ju kërkoj ndjesë.)
Bota mbarë, do të duhej ta falenderonte Z. Morricone, që për dekada na sofistikoi duke na dhuruar kryevepra muzikore dhe që ndikoi në lartësimin e shijeve tona muzikore dhe filmike.
Morricone e ka krijuar parajsën. Shumë të gjallë, rronë cdo ditë në parajsë falë veprës së tij. Jam edhe unë në mesin e tyre. /KultPlus.com
Po të duash më lër pa bukë edhe pa ajër më lër, veç mos më lër pa buzagazin tënd. Mos më lër pa trëndafilin, pa shigjetën që aq ëmbël shpon, pa ujin që papritmas shpërthen te buzagazi yt, si dallgë e beftë bime që të gjallëron. I paepur luftoj dhe kthehem me sytë këputur së lodhuri sa herë që shikoj tokën që nuk ndryshon, por dije se buzagazi yt në qiell ngrihet e më kërkon e atëherë para meje hapen gjithë dyert e jetës. E dashur, në çastet më të errëta derdhet buzagazi yt, e nëse befas sheh se gjaku im lag gurët e rrugës, qesh, se gazi yt në duart e mia do të jetë si një shpatë e vërtetë. Buzë detit në vjeshtë, le të ngrihet gazi yt si një ujëvarë perçeshkumë, e dashur, buzagazin tënd e dua në pranverë si edhe lulen që mezi pres, lulen e kaltër, trëndafilin e atdheut tim gjëmimtar. Qeshu kur bie nata qeshu kur vjen dita, qeshu kur ka hënë, qeshu me rrugët e shtrembra të ishullit, qeshu me këtë djalë të hutuar që të dashuron, po sa herë që unë hap e mbyll sytë, sa herë që hapat e mia dëgjon, pa bukë më lër po deshe, pa ajër, pa dritë, pa pranverë, veç jo pa buzagazin tënd, sepse pa të nuk jetoj dot.
Për ata që e censuronin ishte “një pus i zi”. Por përtej skenave erotike, romani parizien i shkrimtarit amerikan ishte një himn për lumturinë, atë të të shkruarit dhe jetuarit. Edhe pa asnjë dyshkë në xhep.
“Nuk kam para, as burime, as shpresa. Jam njeriu më i lumtur në botë”. Do të mjaftonte kjo frazë për të më bërë të rilexoja Tropikun e Gaforres, romanin e mallkuar me të cilin Henry Milleri zbuloi talentin e tij. Ta lexosh në një kohë kur shumë njerëz gjenden pa para, burime dhe shpresa, mund të të japë pakëz optimizëm më shumë për të përballuar pandeminë që ka tronditur ekzistencën tonë. Por nuk është e vetmja arsye e mirë, për t’u zhytur në kryeveprën e shkrimtarit amerikan.
Arsyen më të rëndësishme e shpjegonte më mirë nga të gjithë George Orwell në hyrjen e romanit, botuar për herë të parë në vitin 1934 dhe si pasojë, nënshtruar shumë censurave: “Lexoni pesë faqe, më tej dhjetë faqe, dhe do të ndjeni lehtësimin e veçantë jo aq shumë që e kuptoni, por që jeni të kuptuar. Ky njeri di gjithçka për mua, e ka shkruar këtë posaçërisht për mua”. Samuel Beckett e quajti “një ngjarje madhështore në historinë e letrave moderne”. Michael Musmanno, president i Gjykatës së Lartë të Pensilvanisë, pas një prej proceseve të shumta për vepra të turpshme, dha një gjykim pakëz të ndryshëm: “Nuk është një libër. Eshtë një pus i zi, një gjiriz në qiell të hapur, një pus që qelbet erë. Një tërësi e gjithçkaje që e ka vendin në koshin e plehërave të deprivimeve njerëzore”.
Duhet pranuar se Tropiku i Gaforres nuk është një roman tradicional. E sugjeron vetë epigrafi që ka zgjedhur autori, i marrë nga Ralph Waldo Emerson: “E më pas, pak e nga pak, romanet ua lanë vendin ditarëve, biografive; librave imponues, mjafton që kush i shkruan të dijë të zgjedhë mes atyre që i quan eksperiencat e veta, atë që me të vërtetë është ekspepriencë dhe mënyrën për të rrëfyer realisht të vërtetën”. Miller e shkruajti në vitin 1933, kur ishte 42 vjeç dhe jetonte në Paris. Eshtë historia e një grupi emigrantësh amerikanë dhe të kombësive të tjera, një bandë dështakësh, ëndërrimtarësh, të marrësh, të interesuar për artin në të gjitha format e veta dhe seksit të pastër në të gjitha format e veta, gjithmonë pa asnjë dyshkë në xhep, në kërkim të një vendi për të fjetur dhe një vakti për të ngrënë. E megjithatë, ose pikërisht prej kësaj, është një himn për jetën, një karusel i gëzueshëm, i shpenguar mes prostitutash, princesash të rëna vakti, të dehurish. Dhe është leksioni se për të shkruar nuk ka nevojë të kesh përreth kritikë, botues, sallone letrare: mjafton të duash ta bësh dhe ta bësh.
Për një kohë të gjatë i ndaluar në SHBA si pornografik, në të vërtetë Tropiku i Gaforres nuk është as romani i një maniaku pas erosit. Faqet e tij më të bukura nuk tregojnë takime seksuale, por shëtitje pariziene. “Të kënaqesh në “Parisin e kohëve të bukura të shkuara, kur ishim shumë të varfër dhe shumë të lumtur”, siç e thoshte Hemingway, natyrisht që është shndërruar në një klishe, siç e thotë Woody Allen në filmin e tij dedikuar këtij argumenti.
Rrjedha e ndërgjegjes së Millerit është një autobiografi e drejtpërdrejtë, ditari intim i një të huaji që do të mbetej për një kohë të gjatë në skaje dhe vetëm në moshë të thyer, do të gjente famën, paratë, suksesin. Demonstrimi se mund të jemi vitalë dhe të lumtur, siç e thotë shprehja, edhe kur kemi pak ose aspak.
Henry Miller ka shkruajtur shumë libra të tjerë: “Tropiku u Bricjapit”, “Sexus, Plexus dhe Nexus”, “Pranvera e zezë”, “Makth me ajër të kondicionuar”, sa për të kujtuar veprat më të famshme. Pasi u kthye në atdhe dhe u vendos në Big Sur, në Kaliforni, ai ishte pararendësi i Beat Generation dhe frymëzues i rebelëve të brezave të mëvonshëm. “Duhej t’ia jepnin atij Nobelin, jo mua”, u përgjigj Isaac Bashevis Singer kur e pyetën se çfarë mendonte për bashkëkohësin e tij, Henry Miller. Shumë vite më vonë, nuk jam dakord. Jo vetëm sepse sot preferoj shumë më tepër Singerin. Disa pjesë të Tropikut, në të cilat Milleri bën filozofi si një guru oriental, janë pjekur keq. Por pjesët më të mira vlejnë sa i gjithë vëllimi. Që në fund të fundit – ashtu si Uliksi i James Joyce – mund të lexohet edhe çrregullt, pa i shkuar nga fillimi në fund, duke kapërcyer edhe faqe.
Mbetet për mua libri që të ndryshon jetën. Më shtyu të shkoj në Paris (me autostop), për të thithur ajrin e tij dhe vizituar Muzeun e Impresionistëve me stomakun bosh, siç do të kish bërë ai: sepse vetëm kështu, thoshte, e kupton madhështinë. Më tej më shtyu të rrugëtoja nga Parisi për në Neë York, duke bërë rrugëtimin e kundërt, nga Evropa në Amerikë, ku u përpoqa edhe ta takoj në vitin 1979, një vit para se të ndërronte jetë. “Eshtë tejet i moshuar dhe i lodhur, lëre më mirë”, më thanë fqinjët. Përfundova duke takuar Charles Bukoëskin dhe fola me të për Millerin. Më tej, Bukoëski do të më shtynte të zbuloja “Pyet pluhurin”, të John Fante. Të tre këta përbëjnë idenë time romantike mbi shkrimtarin: një njeri i vetmuar, i mbyllur në një dhomë, që shtyp me makinë shkrimi, indiferent ndaj gjithçkaje. Nëse shkrimi të bën të lumtur, për çfarë tjetër mund të kesh nevojë? Ky është leksioni i Henry Millerit. Lexojeni dhe në fund do të mund të thoni edhe ju, me një batutë që ngjan heminguejiane, por që në finalen e Casablanca-s, Humphrey Bogart ia thotë Ingrid Bergmanit: “Do të kemi gjithmonë Parisin”. Parisin e Tropikut të Gaforres. / Il Venerdi – Bota.al/ KultPlus.com
Gjëja më e rëndësishme për secilin prind, është mirëqenia dhe shëndeti i fëmiës së tyre, prandaj mundohen që në moshë të re, t’i pajisin ata me shprehi të mira të cilat qojnë në një sitl jetësor sa më të shëndetshëm për ta.
Prandaj, të qenit kreativ para fëmijëve bënë që edhe ata t’i përvetësojnë këto veti dhe tipare, transmeton Koha.
Fëmijët inkurajohen të jetë edhe vet sa më kreativ: Nëse fëmjët ju shohin sa më kreativ, ata i kopjojnë sjelljet tuaja. Nëse ju pëlqen të pikturoni, të shkruani histori ose të bëni muzikë, fëmijët spontanisht do të anojnë drejt këtyre shprehive sepse është diçka që janë mësuar ta shohin në shtëpi.
I mëson që ka gjëra më të rëndësishme në jetë sesa ekrani televiziv apo telefonat mobil: Nëse ju kaloni sa më pak kohë para ekranit televiziv ose telefonit mobil, atëherë edhe kërkesa dhe nevoja e fëmijëve tuaj për ekran do të jetë më e vogël. Ata e ndjekin shëmbullin tuaj, prandaj mundohuni të kaloni sa më pak kohë të lidhur për teknologji.
Lojërat kreative janë më të mira: Fëmijët argëtohen më shumë kur kanë ndërveprim me prindërit e tyre, sesa kur luajnë me lojëra. Prandaj nëse keni mundësi të tregoheni kreativ me aktivitete të cilat nuk përfshijnë lodra, ata do të mësojnë shumë më shumë duke kaluar kohë me ju, sesa duke luajtur me një objekt prej plastike që vezullon ose bënë zhurmë.
Kreativiteti e zhvillon imagjinatën e fëmijëve: Nëse i promovoni lojërat që e kërkojnë shfrytëzimin e imagjinatës së fëmijëve tuaj, atëherë ata do të mësohen si ta zhvillojnë imagjinatën me rrëfimiet dhe personazhet e një loje, duke i bërë kështu edhe më produktiv. Pra është një përpjekje kreative në grup, e cila sjell shumë përfitime pozitive për më të vegjlit tuaj.
Kreativiteti siguron aftësi të rëndësishme jetësore: Për të qenë kreativ, duhet të jesh planifikues i mirë, të kesh durim, të jesh symprehtë, të kesh imagjinatë të shëndoshë dhe pasion për atë që e bënë. Këto janë vetëm disa prej aftësive tejet të rëndësishme, me të cilat lojërat kreative i pajisin fëmijët tuaj për të ardhmen.
Fëmijët kreativ mund të luajnë edhe vetëm: Është shumë e rëndësishme që fëmijët të luajnë me moshatarë të tyre, në mënyrë që të zhvillojnë aftësi të nevojshme shoqërore, por gjithashtu është e rëndësishme që fëmijët të dinë si ta argëtojnë veten, kur nuk ka të rritur të tjerë përreth. Një gjë e tillë i mëson ata të adaptohen me çdo situatë në jetë.
Kreativiteti lidhet me leximin e gjerë: Nëse ju e rrënjosni rëndësinë e leximit te fëmjët tuaj qysh në moshë të re, kjo mund t’i ndihmojë ata të jenë persona më kreativ edhe kur të rriten. Leximi i siguron ata që të jenë më të ekspozuar ndaj ideve të reja. Fotografitë dhe shkrimet e ndryshme e kanë aftësinë për t’i nxitur fëmijët që, edhe vet të merren me aktivitete kreative të kësaj natyre.
Pra, prindër të dashur, mos harroni që ju jeni shembull për fëmijët tuaj dhe luani rol të rëndësishëm në zhvillimin e tyre. Ata e kopjojnë çdo veprim tuajin, andaj mundohuni që para tyre të bëni vetëm veprime të mira që kontribuojnë në një stil sa më të shëndetshëm jetësorë. / KultPlus.com
Ndonëse situata me coronavirus në vend tashmë po konsiderohet të jetë jashtë kontrollit, kjo nuk po i ndalon SBASHK-un që të dërgoj mësimdhënësit në pushime në Durrës.
400 mësimdhënës për pesë ditë do të qëndrojnë në kompleksin turistik “Bonita” në Durrës. Kështu ka bërë të ditur për Telegrafin, kryetari i SBASHK-ut, Rrahman Jasharaj.
Jasharaj ka thënë se kërkesa për të shkuar në pushim ani pse në kohë pandemie ka qenë e mësimdhënësve, dhe se do të bëjnë çmos që të respektohen masat për parandalimin e përhapjes së virusit.
“Të gjitha vendimet për angazhimet e SBASHK-ut i sjell Këshilli Drejtues që është organi më i lartë i SBASHK-ut në mes të dy kongreseve. Këshilli Drejtues ka vendosur me kohë që të vazhdohet me traditën e filluar para disa viteve për dërgimin e një numri të caktuar të anëtarëve në bregdetin shqiptar. Kësaj radhe ishte një situatë më ndryshe dhe prandaj kemi komunikuar vazhdimisht me kryetarët e nivelit komunal dhe të universiteteve dhe me vetë të përzgjedhurit nga shkollat e njësit akademike, ata janë shprehur se duan të shkojnë në pushime edhe në këto rrethana të reja dhe ne stafi qendror jemi me ta dhe do të bëjmë çmos që të respektohen masat e institucioneve përgjegjëse”, ka thënë Jasharaj.
Jasharaj ka theksuar se mësimdhënësit janë të ndarë në dy grupe dhe se grupi i parë është nisur sot.
“Mësimdhënësit janë të ndarë në dy grupe me nga 200 persona. Grupi i parë i mësimdhënësve është nisur sot, aty do të qëndrojnë për pesë ditë ku një ditë pastaj do të pauzojmë për shkak që kompleksi të dezinfektohet, dhe pastaj do të niset edhe grupi i dytë poashtu prej 200 mësimdhënësve”, tha Jasharaj.
Kryetari i SBASHK-ut bëri të ditur se kompleksi hotelier “Bonita” ku do të akomodohen mësimdhënësit ka kapacitete shumë më të mëdha të akomodimit.
Ai theksoi se masat e kujdesit janë në nivel të duhur dhe çdo gjë do të shkojë mbarë.
Ndryshe në Shqipëri deri më tani janë infektuar 2893 persona ndërkaq 76 kanë humbur jetën.
Kurse në Kosovë numri i të infektuarave nga COVID-19 ka arritur në 3508 kurse 75 persona kanë humbur jetën. /Telegrafi/ KultPlus.com
Ajo erdhi bashkë me Valsin Pranveror dhe partiturat i mbante nën sqetull dikur moti në shtëpinë midis pyllit kishte mbushulluar pikëllimi i vjetër.
Pastaj mbi piano hoqi pëlhurën mbuluar me pluhur si bora mbi aurë jam Ana Livia… Ana më thërrasin e gishtat e saj luajtën mbi tastaturë.
Këtu jeton ti?, më pyeti dikur vonë këtu i thashë!, mes vetmisë e drojës shtëpisë midis pyllit ajo i dha shpirt pasion i dha me nokturnot e natës.
Ajo flinte gjumë tek këmbët e pianos vesa e mëngjesit rrëzëllente plot magji zogjtë e ikur moti u kthyen sërish këngët pa fund s’ndaleshin mbi çati.
Shiu binte prajshëm netëve të gjata fytyra i shëndriste si pikturë në vaj shiu s’prante që s’prante duke rënë shpëlante magjishëm bukurinë e saj.
Ajo iku papritur një mëngjes të hirtë bashkë me shiun përzier me mjegull nën sqetull i mori kujtimet e mia mori partiturat dhe Marshin Funebër. / KultPlus.com
Ka shumë gjëra që i dijmë për luftën e parë botërore, se kur nisi, sa viktima la pas vetes, si u zhvillua etj. Mirëpo pak e dijnë se kush ishte nismtëar i kësaj lufte.
Më poshtë, KultPlus ju sjell disa fakte jo edhe aq të njohura rreth djaloshit që edhe e nisi këtë luftë të madhe.
Ai quhej Gavrilo, ose Gabriel
Mësuesit tanë të historisë na kanë thënë se Lufta e Parë Botërore nisi pasi një person i armatosur vrau Dukën Franz Ferdinand në Sarajevë, në 28 qershor 1914. Vrasja shërbeu si një shkëndijë, që i shtriu metastazat që nga një qoshe rruge e Ballkanit, në një krizë kontinentale duke çliruar tensionin e akumuluar mes blloqeve rivalë të Fuqive të Mëdha: Perandoria Austro-Hungareze dhe Gjermania nga njëra anë, dhe Franca, Rusia e Britania e Madhe nga ana tjetër. Emri i atentatorit ishte Gavrilo Princip, ndërkohë që emri i tij në gjuhën e nënës, atë serbe domethënë Gabriel. E ëma kishte dashur ta quante Spiro, sipas vëllait të saj të ndjerë, por prifti vendas kishte ndërhyrë duke thënë se djali duhej të merrte emrin e Engjëllit Gabriel.
Ishte vetëm 19 vjeç kur ndezi shkëndijën e konfliktit të parë global
Me siguri adoleshenti telashendjellës më i madh i historisë, Princip ishte nxënës i vitit të fundit të shkollës së mesme – klasa e tetë – kur qëlloi me plumbin që do të niste Luftën e Parë Botërore. Mosha e tij ligjore iu nënshtrua shumë verifikimeve pas atentatit, për arsye se ishin të shumtë ata që në Austro-Hungari kërkonin dënim me vdekje për njeriun që kishte vrarë trashëgimtarin e fronit të Perandorisë së Habsburgëve. Por kodi ligjor Austro-Hungarez ishte i qartë për ndëshkimin kapital. Vetëm ata mbi 20 vjeç ditën e kryerjes së krimit mund të ekzekutoheshin. Data e rregjistruar e lindjes së Gavrilo Princip ishte 13 korriku 1894, pra 19 vjeç, 11 muaj dhe 15 ditë, në ditën kur kreu vrasjen, me fjalë të tjera, vetëm dy javë më i ri se sa pragu që do ta bënte të varej nga autoritetet.
Gjithçka u ndërlikua, kur u gjet një regjistër i këshillit të vendbanimit nga ana e hetuesve, që linte të kuptohej se ai kishte lindur në 13 qershor 1894, gjë që e bënte në moshë të kualifikushme për t’u ekzekutuar. Por pas shumë debatesh ligjorë u pranua se ky regjistër ishte i gabuar – në shkrimin cirilik, muaji i korrikut mund të ngatërrohet kollaj me qershorin. Princip u dënua me 20 vite burg – dënimi maksimal për dikë në moshën e tij në atë kohë – por ai do të vdiste përpara se të pushonin armët e Luftës së parë, prej tuberkulozit në spitalin e burgut të tij në 28 prill 1918.
Ai kishte të njëjtën nënshtetësi si Adolf Hitleri
100 vjet më parë, në agimin e epokës së madhe perandorake, nocionet e shtetit-komb dhe të kombësisë i përkisnin të ardhmes. Vende si Polonia, Republika Ceke, Sllovakia, Hungaria dhe Austria nuk ekzistonin. Ato ishin të bashkuara nën perandorinë e Habsburgëve, e njohur gjithashtu si Austro-Hungaria, një bashkim grupesh etnikë të ndryshëm që shpesh herë flisnin gjuhë shumë të ndryshme, dhe me prejardhje të ndryshme, të gjithë nën kontrollin e Vienës – sistemi ishte kaq kaotik, saqë në disa pjesë të perandorisë mjetet lëviznin në krahun e majtë, në disa të tjera në të djathtin.
Gavrilo Princip ishte lindur në një provincë të Austro-Hungarisë që sapo ishte aneksuar, një zonë e njohur si Bosnja-Hercegovina. Për shekuj të tërë ajo ishte pushtuar nga Perandoria Otomane, por në vitin 1878 “rrëshkiti”, duke u bërë territor i Habsburgëve. Qytetarët e saj nuk kishin pasaporta, por kishin lejëkalime, dhe si i ri që ishte, Princip kualifikohej për të njëjtën lloj lejëkalimi si ajo e Adolf Hitlerit, i cili kishte lindur më në veriperëndim, por sërish brenda perandorisë austro-hungareze.
Si vrasës, Princip kishte fatin e djallit
Shoferi i makinës së Dukës duhej të kishte ngarë makinën me shpejtësi duke lënë pas Principin, por për shkak të një keqkuptimi, ai e ktheu makinën pikërisht në qoshen ku po qëndronte Principi dhe atij i thirrën menjëherë që të ndalej. Kështu që, Principi e gjeti shënjestrën e tij si “rosë të palëvizur” mu përballë. Qëlloi vetëm një herë me pistoletë drejt Dukës. Plumbi e goditi dhe ia çau Franz Ferdinandit venën e qafës. Vdiq brenda pak minutave.
Ai nuk ishte nacionalist serb
Principi ishte në fakt një nacionalist sllavo jugor. Ndonëse etnikisht një serbo-boshnjak, ai mbështeste një grup aktivistësh që bënin thirrje për bashkimin e të gjithë popujve lokalë sllavë në Bosnje: Myslimanë, kroatë dhe serbë. Endrra e tyre ishte të dëbonin pushtuesit Habsburgas, kështu që atentati ndaj Dukës shihej si një “gjest i madh” për të frymëzuar të tjerët që të ngriheshin kundër fuqisë së huaj.
Plani funksionoi, por me një çmim të tmershëm
Atentati shkaktoi një luftë që Principi nuk do ta kishte parashikuar dot kurrë. U vranë miliona njerëz dhe u shembën perandori – dhe gjithashtu, austro-hungarezët e urryer u dëbuan nga Bosnja. Si rezultat, sllavët lokalë patën shansin të bashkohen në një vend, që më vonë u quajt Jugosllavia, domethënë një komb i sllavëve të jugut. Në sytë e shumë vendasve, Principi u pa si “çlirimtar”.
Trashëgimia e tij në Ballkan ishte toksike
Luftërat që shkatërruan Bosnjen në vitet 1990 u nxitën prej ndarjeve etnike mes komuniteteve lokalë sllavë: myslimanë, kroatë dhe serbë. Endra e të gjithë sllavëve që bashkëjetonin ishte hedhur tutje. Ndonëse Principi qëlloi me armën e tij njëqind vjet më parë me shpresën e çlirimit të sivëllezërve sllavë, sot ai “fajësohet” se ishte një serbo-boshnjak etnik, i njollosur prej lidhjes me ata ekstremistë që janë përgjegjës për masakrat gjatë luftërave ballkanike. Kjo çështje është kaq toksike sa që edhe me afrimin e 100-vjetorit të ngjarjes, në Bosnje nuk pati konsensus se si duhej të ishte qasja ndaj ngjarjes dhe Principit. / KultPlus.com
Së fundi, shqiptari, Aleks Çapaliku është shpallur si trajneri më i mirë dhe më profesional në Itali, transmeton KultPlus.
Aleks Çapaliku hyn në “Albo d’Oro della Federazione Italiana Scacchi (Si regjistri i Artë i Federatës Italiane të Shahut). Ai është shpallur nga Federata Italiane e Shahut si trajneri më i mirë i Italisë së Veriut.
Çapaliku prej shumë vitesh shërben pranë institutit edukativ “Istituto Comprensivo di Tarcento”, në Udine të Italisë si tutor shahu për fëmijë.
Ai gjithmonë ka qëndruar i saktë, sjellje i sjellshëm dhe vendosmëri. Falë mjeshtrit, nivelet e lojës dhe entuziazmi janë gjithmonë të larta.
Prestigji i hyrjes së tij në rrotën e nderit bie në mënyrë të pashmangshme edhe në të gjitha klubet dhe shkollat ku ai shërben, të cilët kanë njohur gjithmonë cilësitë e Maestro Aleks Capaliku. /albinfo/ KultPlus.com
Gjithkush ka dëgjuar vargjet e këngës “Vlora, Vlora”. Ky himn u kompozua para një shekulli prej Thoma Nassit (1892-1964).
Lindur në Dardhë të Korçës, emigroi fillimisht në Greqi dhe më pas, në vitin 1914, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Që në moshë të re shfaqi talentin në instrumentet e violinës dhe flautit.
Në vitet 1915-1916 së bashku me shqiptarët e Amerikës themeloi dy formacione orkestrale: mandolinatën “Dodona” dhe Bandën Frymore të Federatës Panshqiptare “Vatra”. Në krye të saj, më 1920 u kthye në Shqipëri për të marrë pjesë në Luftën e Vlorës.
Në vitin 1916 hyri në Konservatorin e Nju Inglënd dhe kreu aty studimet për flaut dhe dirigjim. Pas studimeve punoi si flautist jo definitiv me orkestrën simfonike të Bostonit.
Gjatë kësaj periudhe ai organizoi për herë të parë një bandë muzikore për shoqatën VATRA. Ai do t’i mësonte vetë shqiptarët si të luanin në veglat muzikore. Po ashtu Thomai është i pari që organizoi meshat në kishën orthodokse të shqiptarëve në Boston duke i mësuar koreve fetare të këndonin meshën në Shqip.
Gjatë viteve 1920-të ai do të merrte bandën muzikore të Vatrës, të cilën e pat’ ngritur po vetë, edhe do të udhëtonte drejt Shqipërisë. Në këtë periudhë të vështirë për Shqipërinë, e sapo shpallur shtet sovran, ai dhe banda e tij do të udhëtonte në çdo trevë shqiptare duke luajtur këngë patriotike për të ngritur moralin e popullsisë dhe ushqyer ndjenjën kombëtare tek to.
Gjatë viteve 1920-1925 qëndroi në Korçë, duke iu kushtuar gjerësisht aktivitetit krijues muzikor. Këtu zënë fill edhe kompozimet e disa këngëve lirike dhe pjesëve të vogla instrumentale, si: “Fyelli i bariut”, “Bilbili”, “E qarë”, “Katër valle”, etj. kryesisht për instrumentet flaut, violinë e piano. Në gjashtë vite të qëndrimit në Shqipëri, ai u bë një nga nismëtarët e gjallërimit të jetës muzikore të vendit, organizator i sistemit të edukimit muzikor në shkolla dhe ngritjes së orkestrave frymore e formacioneve korale. Ndihmesa e tij në krijimin e traditës dhe konsolidimit të Këngës Qytetare, përbën gjithashtu një ndër meritat kryesore të punës së tij si krijues muzike dhe organizator profesionist.
Në vitin 1926 Thoma Nassi u largua nga Shqipëria për në SHBA, ku vazhdoi punën si dirigjent i orkestrave frymore.
Nga këtej e tutje gjithë jetën në Amerikë do t’ia kushtonte muzikës. Në vendin e largët atij do t’i njihen krijimet e disa orkestrave simfonike siç qenë Cape Cod Filarmonik Orkestra dhe rruga do të vazhdonte në qytete të tjera si Orleans, Truro, Chatham, Province Town, Eastham etj. Në Amerikë ai njihet si pionieri i muzikës klasike.
Komiteti Organizativ i Festivaleve Tipologjike i ngritur nga QKVT, e ka vendosur emrin e Thoma Nassit prej këtij viti si një ndër çmimet vlerësuese për grupet fituese në Festivalin Folklorik Tipologjik Kombëtar të Këngës Qytetare që zhvillohet në qytetin e Elbasanit. /dsh/ KultPlus.com
17 vjeçari Avi Schiffmann ka ndërtuar një nga faqet më popullore në internet për gjurmimin e koronavirusit. Faqja e tij në internet ka rreth 30 milionë vizitorë në ditë. Shumë njerëz e cilësojnë atë si gjeni. Atij i janë ofruar vende pune me paga të larta dhe kontrata.
“Zëri i Amerikës” njofton se ai është fitues i çmimit “Webby” si Njeriu i Vitit. Por pavarësisht kësaj, adoleshenti thotë se ai do të përqendrohet në atë që ai mendon se është më e rëndësishme.
“Ndërtova diçka duke ndjekur video në YouTube dhe duke bërë pyetje. Nuk është një program jashtëzakonisht i komplikuar. Ajo që është më e rëndësishmja është që unë ndërmora nismën për ta ndërtuar këtë faqe kur ende nuk flitej për këtë lloj projekti”, transmeton Koha Jonë.
Me 29 dhjetor të vitit 2019, ky nxënës i shkollës së mesme publikoi në internet një faqe elektronike të quajtur nCoV2019.live që gjurmon përhapjen e koronavirusit në botë.
Dizanjimi i faqeve të internetit nuk është diçka e re për 17 vjeçarin. Kur filloi gjurmimin për koronavirusin ai nuk e dinte se do të bëhej pandemi, dhe sistemi i tij në një projekt të njohur universal.
“Doja shifrat më të sakta dhe shikoja faqet qeveritare lokale të qeverisë kineze që ishte shumë e vështirë të lexoheshin. Fillova të punoja në gjërat kryesore që ishin tërheqëse për shikuesit, kryesisht për pajisjet mobile që zakonisht marrin të dhënat e fundit. Të gjitha në një vend për të gjitha shtetet. Që nga ajo kohë kam pasur mbi 700 milionë vizitorë nga çdo vend i botës, çdo ditë.”
Në fillim të marsit, thotë ai, u ndjeva i frikësuar kur dolën njoftimet për rastet e para në shtetin e tij, në Uashington. Por, meqenëse po gjurmonte virusin, ai ishte i përgatitur me maskat e modelit N95, që kishte blerë para se të përhapej virusi.
Me 11 mars, Organizata Botërore e Shëndetësisë e cilësoi virusin si pandemi. Shtetet filluan të zbatojnë masa të rrepta karantine, ndërsa shumë filluan të kërkojnë në internet fjalën “pandemi”. Faqja e tij e internetit ishte gati pas shumë vitesh eksperiencë me kompjuterat.
“Fillova të mësohesha me kompjuterat kur isha rreth 7 vjeç. Babai im ishte i dhënë pas kompjuterave dhe kishim plot në shtëpi.”
Ai ka krijuar mbi 30 faqe interneti gjatë dhjetë viteve. Por ai ndihet krenar me sistemin për gjurmimin e virusit. Ai thotë se të dhënat janë po aq të sakta sa informacionet e publikuara nga qeveritë.
Për momentin ai nuk po pranon ofertat për punë.
“Nuk jam i interesuar për një karrierë si programues tetë orë në ditë. Kjo do të hiqte zbavitjen dhe motivimin që kam për programimin. Dua të ndërtoj diçka që u shërben njerëzve dhe nuk dua të jem një emër në listën e kontribuesve.”
Këtë vit ai fitoi çmimin “Webby” si Njeriu i Vitit. Dr. Anthony Fauci, Drejtor i Institutit Kombëtar për Alergjitë dhe Sëmundjet Infektive, i dhuroi atij çmimin për “përsosmëri në internet”. / KultPlus.com
Artikull i pabotuar, një përgjigje për Krist Malokin
Ç’është arti?
Përsëri pyetje për artin. Për artin, reth artit, përreth artit, mi artin, përmi artin… Sikur të ish vetëm një pyetje, një bisedim, diskutim, disputim, – mirë. Mirë sikur të ish vetëm kështu. Njeriu në pështjellimin që i trondit kraharorin ka të drejtë, ka detyrë të marë nënë kqyrje çdo gjë: édhe Zotin; më shumë artin që është vetëm një pjesë e Zotit. Po kur shqyrton Zotin; aq më shumë artin (në krye me “eruditët” që janë të thatë nga Zoti dhe nga arti), kur e shqyrton nënë pamjen se ç’është dhe çfar është Zoti dhe arti dyke dhënë përgjigjen ay që është i pa-Zot dhe i pa-art, do të thotë kulm i kuximit që në çështjen t’onë artistike t’i themi fund, fundësirë kuximi dhe gjykimi.
Jo pas kriterit “ç’është”, “çfar është”, mund të vështrohet ky problem i hirshëm po i vështirshëm i jetës dhe i gëzimit njerëzor të jetës. Prej tri mijë vjetesh mundohen “eruditët”, prej Aristotelit gjer ne Croçja, që t’a përcaktojnë me vija diturake qënien e artit, ç’është arti, t’i japin një përkufizim idesë së artit. Definicionet e tyre tregojnë një zotësì të plotë prestidigjiatori. Ajo zotësì, vijon gjer më sot dhe do të vijojë mê tej. Pse? Sepse kurrë eruditët nuk do mundin të ngrihen, me “diturinë” e tyre gjer në kuptimin qoftë dhe të përafërm të artit. Përmi atë kuptim, përtej atij kuptimi jo dhe jo. Kjo është një çështje raporti logjik. Zoti është i math, njeriu është i vogël, le t’i-a risim mëndjen dhe të themi m’i vogël se Zoti: sí mund t’a kuptojë njeriu Zotin? Sí mund t’a kuptojë, t’a shpiegojë e vogla të madhen, ay m’i vogli atë mê të madhin? Prandaj Krishti tha: asnjerí s’e din si është Zoti, as Biri jo. Pra as biri i Zotit dhe biri i njeriut, Zoti-njerí, njeríu.
Ky, njeríu, është m’i “math” se gjëllesat e tjera, m’i math nga kuptimi dhe nga fuqitë e tjera shpirtërore sesa për shëmbëll një kapruall: sí mund t’a kuptojë kaprolli njerínë, i vogli mê të madhin? Kaprolli është m’i “math” se një mizë: sí t’a kuptojë miza kaprollin? Miza është m’e “madhe” se mikrobi: sí t’a kuptojë ky atë? Tashi artisti, si krijonjës i artit, është m’i “math” se eruditi që s’krijon art: sí do mund t’a kuptojë eruditi m’i vogël në art mê të madhin e artit që është vetë artisti? Prandaj në kohën e vjetër Aristoteli, ky estet vërrejts, vëzhgonjës dhe zbulonjës i artit, domethënë i artistit që është krijonjës i artit, bëri që në fillim të kritikës së artit një përjashtim. Ay u përjashtua, u vetëpërjashtua, nga pasonjësit e tërthortë – unë po i-u them këtu këta tërthortëtarë të rrugës së tij së drejtë në gjykimin artistik. Nuk desh ay të na thotë, nga vet’ e tij, ç’është arti, çfar është arti. Nuk desh nga vet’ e tij, të flasë “për” artin, “rreth” artit, “përreth” artit, “mi” artin, “përmi” artin. S’desh kështu as “për”… as “rreth”… as “përeth”…, as “mi”… dhe as “përmi”…
Këto, fjalët vetëvetore “përmi” art, kritikën-mësonjëse përmi art, “docenturën” e artit, ay desh si duket t’i-u-a lerë eruditëve dhe estetëve pasardhës të tij (në Shqipëri i-a la Malokit, veç që Branko Merxhani e tradhëtoj Malokin dyke zëvëndësuar titullin: “Sa pare bên Lasgush Poradeci” të dorëshkrimit të Malokit, titull i vënë sine ira…, me titullin: “A âsht poet Lasgush Poradeci” të pendës së Brankos, dhe këtë zëvëndësim – për hirin e një eufemizme së dyfishtë: për inversimin e kuptimit të të dy substantivëve të lokucionit antik sine ira est studio dyke dalë prej atij inversimi proverbi i ri shqiptar: Breshkat e moçalit, vranë drenë e malit.).
Aristoteli, kryemjeshtri i poetikës, që domethënë i artit të poetit, nuk desh pra të flasë mi art, së-jashtmi artit. Ay mendoj kështu: unë s’jam artist, s’jam poet; jam çdo gjë tjetër, i ditur, i mësuar, kërkimtar, erudit, filozof sipër së gjithash po artist jo; e ndjej unë artin po artist s’jam, nuk di ç’është arti, si bëhet arti, këtë gjë të pa ditur, këtë fshehtësirë mund t’a mësoj vetëm prej të-zot të punës, prej artistit. Ky ishte mendimi, gjykimi i përulur në çështje arti i një vigani të mendimit dhe të gjykimit të artit. Edhe kështu vëzhgimtari grek, mê i pari njëkohësisht më i madhi estet, vendosi të gjykojë artin së-brëndshmi artit prej brëndësirës së vetë artit, dyke lexuar dhe vërrejtur dhe dyke studiuar dhe gjetur dhe nxjerrë normat e artit nga gjiri i artistit që është vetë shkrimtari dhe poeti, nga njohja me themel dhe me dashuri, dyke thelluar dhe dashuruar fundërisht, veprën e shkruar të artistit.
Prej këtij thellimi ay nxorri një regull, një normë, për shëmbëll ligjin e famshëm të të tri njësíve dramaturgjike: vepërim, kohë, vënd. E muar atë ligj eruditët e pastaj më, që s’kanë mundur të gjykojnë gjer më sot mi vlerën artistike nga leximi direkt i veprës së artit, e përvetësuan fjalën e bërë gati prej tjetrit dyke britur (për pronjën e tjetrit): mea ecce lex! Prej moskuptimit dhe keqkuptimit, prej interpretimit të përjashtëm, ata e quajtën ligji gabimërisht “aristotelian”, si të dalë drejt nga koka e kritikut të famshëm, kurse ky ligj ishte shprehja e thjeshtë dhe e vetkuptimëshme e realitetit artistik të dramaturgjisë greke. Sikundër renegatët ashtu dhe prozelitët janë, prej naturës së punës, domethënë prej zellit të besimit i cili është një besim fals dyke mos qënë besimi spontan i tyre më fanatikë se sa besimtarët e vërtetë. Këta fanatikë ose diktatorë – sepse imitatorë, majmunëtorë – këta eruditër dhe estetër, (që në Shqipëri quhen me fjalën kritike-gjenerike “Malokër”) ardhë pra – ja ku po themi në Francë! Dhe urdhëruan, me faktotumin Boileau në krye të urdhërit: shpejt! në njëzetekatër orë të mbarojë gjithë drama, gjithë veprimi dramatik: “en un jour”!
Bënë dramaturgët frëngj ashtu, sepse e muar atë urdhër ashtu, dhe dyke e marrë ashtu, muar më qafë dramën frënge kryesore të një epoke të tërë – me Cornielle dhe Racine së bashku. Ardhi dhe Malokí në Shqipëri, i mbushur dhe i fryrë dhe i bubunjosur me ligje, formula, nene, paragrafe – paragrafe kritike, estetike dhe “kultur-historike” dhe, sa për tashi, dyke qënë tashi për tashi “i zânë me do punime akademike të rânda” (sa kuintal?), që lart prej docenturës katedër-ngushtë po “zemër-gjanë” (sinonim me katedër-ngushtë) pyeti, u përgjegj, urdhëroj:
Pyeti: “Sa pare bân Lasgush Poradeci?” U përgjegj: hiç pare… Urdhëroj: ti, Lasgush Poradeci, që, primo: s’je poet, Sekundo: që s’je poet kombëtar, Tertio: që s’bën “pare”, (Tertio-bis: që domethënë bën hiç pare)
Quarto: që të “kam shok” (aq “shok”, sa, në ato nëntë vjet që ishim në gjithatë qytet dhe në gjithatë universitet, s’kemi baritur bashkë kurrë – pardon: baritmë disa minuta kur ti me Hajro Xhungën, të cilin e ke tashi drejtor të Shkollës Teknike aty në Tiranë, më hastë mbudhë rastësisht dhe Hajrua më tha që t’ju rrëfej ndonjë rrobaqepës për të ndrequr pallton t’ënde: unë ju shpura te rrobaqepësi dhe pastaj u ndava prej jush sepse, si atëherë, kur s’kish shkruar édhe “Sa pare bân Lasgush Poradeci, si tashi që shkrojta “Sa pare bân Lasgush Poradeci”, kisha “do punë akademike të RÂNDA” (prapë një kuintal);
Quinto: dhe që të kam shok (aq shok sa kur u sëmure rëndë dhe gjith studentët shqiptarë të Graz-it të vizituan, të vizitonin përhera, dhe të ndihmuan dhe të dinin ku je; në shtëpi i sëmurë, a në spital i sëmurë, a në Sanator i sëmurë – në atë Sanator ku të shpuri me tren shoku yt Anton Kamsi sepse s’mundje të udhëtoje vetë -, aq shok sa, në të gjith atë kohë aq të gjatë që ndenje në Graz, dhe në gjith atë kohë aq të gjatë prej shtatë vjetësh që ishe i sëmurë në Graz unë nuk të vizitova kurrë sepse kurrë s’të ardha në shtëpi ndonjëherë, siç të vinte p.sh. Eqrem Çabeu gjithnjë. / KultPlus.com
Studiuesi Auron Tare ka publikuar një shkrim që pritet të hapë shumë debat. Tare pretendon se dy shkrimtarët Ernest Koliqi dhe Martin Camaj, kanë qenë bashkëpunëtorë të shërbimeve të huaja të inteligjencës.
“Ftoj dashamirësit e historisë te lexojne nje punim i cili me ka kushtuar mjaft kohe per tu pregatitur. Kjo jo vetem per temen delikate qe trajton por edhe per hulumtimin e arkivave te shperndara ne disa vende. Dokumentacioni origjinal i arkivave verteton katerciperisht se Koliqi dhe Camaj ishin per nje kohe te gjate ne sherbim te inteligjences se huaj. Marrëdhëniet e tyre te komplikuara me sherbimet sekrete Italiane, amerikane, gjermane, UDB-s. Si duhen trajtuar keto figura ne driten e fakteve te reja? Duke mos dashur te zgjatem shpresoj se koha e harxhuar do ta justifikoje interesimin e lexuesve” shkruan ai.
Pas publikimit të shkrimit, reagimi i parë ka ardhur nga Ardian Ndreca. Ai e cilëson Taren si megallomanan, ndërsa thekson se historia na mëson se Koliqi dhe Camaj ishin në krahun e drejtë. Sipas tij, shkrimi i Tares nuk kishte asnjë fill logjik, nuk kishte as erë arsyeje historike, veç disa dokumente të pakontekstualizueme, e mandej shumë hamendësime që dy rreshta ma poshtë paraqiteshin si të vërteta historike të provueme e ma tej rishtas makinacione dashakeqëse prej sigurimasi.
“S’do ta kisha mendue kurrë se nën atë fytyrën prej Shvejku baballek të Auron Tares mund të mshehej nji historian i hollë që përpiqet me hjedhë ndonji kovë baltë mbi figurat e Ernest Koliqit dhe Martin Camajt. Por ky Tarja ka meritën se të paktën nuk asht marrë me veprën e tyne por ka ba detyrat e shtëpisë tue u ushtrue në atë profesionin e vetëm që njeh. Tarja ka nisë me gërmue virtualisht ndër arkiva në vend që me vijue me koleksionue gëzhoja të ndryshkuna ndër poligonet ku dikur i kallte datën Paktit të Atlantikut. Fotokopjet e Tares ndër arkiva janë si fotokopjet e bankënotave të Bankës së Shtetit që ndokush mundohet me t’i shitë si të vërteta. Përtej humorit, pse në fund të fundit i shkreti asht produkt i patjetërsueshëm i kohës dhe rrethanave që e kanë prodhue dhe e ka këtë tarë të pashlyeshme në vetvete, shkrimi i tij s’kishte asnji fill logjik, nuk kishte as erë arsyeje historike, veç disa dokumente të pakontekstualizueme, e mandej shumë hamendësime që dy rreshta ma poshtë paraqiteshin si të vërteta historike të provueme e ma tej rishtas makinacione dashakeqëse prej sigurimasi.
S’po pretendojmë që Tarja të kishte kapë pasaktësitë e dokumenteve që me nder me thanë ka shqyrtue dhe as të kishte shmangë pohimet e rreme me shumicë (psh. Koliqi ambasador në Vatikan në vitin 1943!!) – e gjithë kjo të ban me mendue sesa lehtë të kishte hangër dreqi dikur me pasë përfundue para Tares me çfarëdolloj uniforme të ishte veshë ky i fundit! Tarja asht qartësisht nji prej megallomanëve nostalgjikë që ka të drejtën me shkrue çfarëdolloj gjaje t’i kërcejnë në krye, madje ka meritën që s’e mshehë këtë gja, përkundër më habit dashakeqësia e atyne që kontrabandojnë si të ishin studime historike ato që Tarja – i pafuqishëm në artin e historishkrimit – gjen të gatshme në internet dhe i ban copy/paste me zellin e nji Shvejku hoxhist.
Në nji shenj vendi m’u dhimbt madje se s’kishte mbërrijtë me e mshehë nostalgjinë për kohën e “shkëlqimit” të Sigurimit! Lodhesh kot o Tare, deri dje kishit nji makineri të fuqishme dhune dhe shpifje që për 50-vjet nuk mbërrijti me i ba gja as Koliqit dhe as Camajt, asht peshë e randë për ty, manipulator mediokër dhe injorant në sensin pozitiv të termit, me zëvendësue i vetëm nji sistem të tanë! Pastro ma mirë pluhnat koleksioneve të distinktivave me maoceduna dhe me buste të Enverit se aty e gjen veten 100%, pse te Koliqi e te Camaj ti s’mbërrin kurrë, edhe me u çue në maje të gishtave! Me të dhanë ty besim kur ban se po gjurmon të vërtetat historike asht si me ia besue repartin e kirurgjisë në QSUT atij berberit që ka dyqanin përballë spitalit! As Koliqi dhe as Camaj s’e kanë shtëpinë aty ku ti pandeh se ia ke gjetë emnin. Asht e kotë me të spjegue ty dallimin mes rastësisë dhe domosdoshmënisë historike, pse këto gjana nuk bajnë pjesë tek manuali bazë i pushkës model 56. Historia na mëson se Koliqi dhe Camaj ishin në krahun e drejtë, ndërsa taborri yt sot e 30-vjet ma parë falimentoi me turp përpara historisë tue lanë nji popull të izoluem, të unshëm, të përçamë për shkak të pronave të grabituna, të padijtun dhe të pashpresë” shkruan Ndreca.
Nga 20 deri më 31 korrik në Toronto të Kanadasë pritet të mbahet një festival ndryshe i filmit ndërkombëtar.
Festivali do të organizohet nga CHIN Radio/TV së bashku me disa organizata të mëdha në fushën e komunikimit masiv dhe me ambasadën italiane në Ottawa, ndërsa fokusi i festivalit do te jetë ndër vendet më të rrezikuara nga COVID -10, Italia, dhe do te quhet “Lavazza Drive-In Film Festival”.
Sipas përshkrimit, kjo ngjarje e prezantuar në bashkëpunim me Rogers Communications dhe Christie Digital, do t’u ofrojë kanadezëve një mundësi për t’u riintegruar në shoqërinë që e kemi patur vetëm para disa muajsh, ndërsa shikuesi mbetet i distancuar fizikisht. Festivali do të paraqesë një përzgjedhje filmash nga disa nga vendet më të prekura nga kriza globale e shëndetit, dhe do të përpiqet të ndërtojë një urë lidhëse në mes filmit dhe betejës ende të pafituar kundër pandemisë në të cilën po kalojmë.
Në festival do të paraqiten filma nga vende të ndryshme të botës përfshirë këtu Francën, Spanjën, Kinën, Rusinë, SHBA-në, Mbretërinë e Bashkuar, Brazilin, Indinë dhe Kanadanë, me një seri të veçantë “Focus on Italy”, të prezantuar në bashkëpunim me Istituto Italiano di Cultura a Toronto. Një pjesë e shitjeve të biletave do të shkojnë për Kryqin e Kuq Kanadez pikërisht për ta luftuar pandeminë COVID-19.
E veçanta për komunitetin tonë është se festivalin do ta hapë filmi “The Cuban” që ka për producente artisten me prejardhje shqiptare, Ana Goljan. Ana është aktore dhe këngëtare shqiptare që ka lindur në Kanada, dhe është e lidhur me komunitetin shqiptar këtu.
Ajo deri më tani ka publikuar edhe albumin muzikor “Epilogue”, ndërsa me filmin “The Cuban” ka arritur të fitojë dy çmime në në Festivalin e Filmit Kanadez (Canadian Film Fest) për “Best Narrative Feature” dhe “Best Cinematography”.
Në një intervistë të mëhershme për gazetën “Diaspora Shqiptare” Ana Golja ka pranuar se filmi “The Cuban”, ku edhe ajo luan rolin e infermieres së re duke u shërbyer pleqve në një shtëpi shëndeti ka ardhur si frymëzim nga gjyshja e saj. “Mesazhi nga stërgjyshja gjithmonë ka qenë të jesh njeri i mirë, dhe më ka mësuar të jem bujare, e respektushme, dhe ta shijojë sa më shumë jetën. Mesazhi që jap unë është t’i duam prindërit dhe gjyshërit dhe të kujdesemi sa më shumë për ta”- thotë Ana.
Festivali vjen gjatë kohës së pandemisë COVID- 19 dhe ka në qendër të vëmendjes ndihmën për njëri-tjetrin. Pas muajve të izolimit, kjo ngjarje kulturore e artistike do t’u ofrojë kanadezëve mundësinë e përsosur për t’u angazhuar me komunitetin artistik edhe një herë, në një mënyrë të sigurt dhe të distancuar fizikisht.
Në “The Cuban” Golja pos si producente luan edhe Minën, një emigrante e re afgane, e cila punësohet si kujdestare në një shtëpi pleqsh, duke punuar ngushtë me pacientë të moshuar që vuajnë nga sëmundjet e harresës e çmendurisë. Paraqitja e saj tërheqëse dhe tematika e filmit mund të kenë qenë arsyet se pikërisht ky film do të hapë festivalin e filmit ndërkombëtar. /diasporashqiptare/ KultPlus.com
Bashkia e Tiranës ka hapur konkurs për projektin e Teatrit të ri Kombëtar.
Ky veprim është ndërmarrë pak më shumë pasi është bërë një muaj pas shembjes së ndërtesës së Teatrit.
“Studim-Projektim- Ndërtim i Teatrit Kombëtar”, mban titullin konkursi i administratës së kryeqytetit shqiptar. Pas këtij veprimi janë ngritur zëra se projekti i shumëreklamuar i danezit Bjarke Ingels nuk është opsioni i vetëm për ndërtimin e objektit të ri të Teatrit.
Sipas konkursit, Bashkia ka llogaritur që projektimi të ketë kosto financiare deri në 60 milionë lekë të rinj ose 482 mijë e 951 euro, transmeton KultPlus.
Ofertat nga studiot private pritet të dorëzohen brenda 10 ditëve, deri më datën 14 korrik. Mediat shqiptare kanë raportuar se kompanitë kanë vetëm 10 ditë kohë për të menduar, projektuar, studiuar e mandej propozuar një projekt.
Sipas raportimeve, praktikisht është e pamundur nëse nuk është përgatitur ndonjë projekt më herët. Sipas konkursit, godina e re e Teatrit Kombëtar propozohet ”për ndërtim në truallin ekzistues, sipas të gjitha standardeve kombëtare dhe ndërkombëtare të projektimit të objekteve të ngjashme”. Bashkia e Tiranës, në dokumentet e tenderit, ka prezantuar detaje mbi mënyrën se si kërkohet të jetë projekti për Teatrin e ri Kombëtar.
Objekti teatror qe shembur në mëngjesin e hershëm të 17 majit. Kjo ka ndodhur pas 2 vjet përplasje midis një pjese të komunitetit artistik dhe autoriteteve lokale e qendrore. / KultPlus.com
Më 6 korrik të vitit 1907, lindi artistja e njohur meksikane Frida Kahlo, emri i vërtetë i së cilës është Magdalena Carmen Frida Kahlo y Calderón.
Frida Kahlo u bë e famshme me autoportretet e saj dhe punimet e saj të inspiruara nga natyra meskikane, shkruan KultPlus.
Mirëpo, Kahlo prapa vetes ka lënë edhe shumë poezi me tematikë dashurie, ndërsa sot në ditëlindjen e artistes së madhe, KultPlus ju sjell një poezi shumë të njohur të saj.
World Kiss Day (Dita Botërore e Puthjes), festë e lindur në Britaninë e Madhe në vitin 1990 dhe e përhapur kudo në botë. Kjo ditë i kushtohet emocioneve dhe ndjenjave.
Jo vetëm puthje mes të dashurve, por edhe mes miqsh dhe të afërmish. Veçse duhet të jenë të vërtetë. Ekzistojnë mendime dhe teori të ndryshme rreth funksioneve të puthjes dhe lidhjes së saj me sferën motive dhe sociale të njeriut, por aktualisht ekspertët e filematologisë (shkencës që merret me studimin e puthjes), këmbëngulin se kjo lidhet me nevojën për të kërkuar partner me sistem imunitar të ndryshëm nga yni. E thënë me terma evolutiv, të favorizojmë rregullimin gjenetik dhe shtojmë probabilitetin e mbijetesës së pasardhësve.
Nëpërmjet puthjes një femër dhe një mashkull shkëmbejnë një sërë mikrobesh (rreth 300) dhe informacione të përputhshmërisë gjenetike. Puthja lejon të digjen 12 kalori, kështu që mund të përdoret dhe si mënyrë për tu dobësuar. Në të njëjtën kohë fal puthjes stimulohen shumë muskuj, duke u bërë një stërvitje e shëndetshme për organizmin. / KultPlus.com
Ambasadorja e Finlandës në Kosovë, Pia Stjernvall ka reaguar për numrin e madh të rasteve me kornavirus në Kosovë dhe pakujdesinë e qytetarëve.
Përmes një shkrimi në rrjetin social Facebook, ajo ka thënë se askujt nuk po i intereson për këtë situatë.
“Dje kalova nëpër Prishtinë, dhe dukej vërtet qytet festiv. Numrat me coronavirus janë duke u rritur shpejt dhe dukej sikur askujt nuk i interesonte. Kini kujdes, ju lutem, nëse jo për vete, për prindërit, gjyshërit, të afërmit e sëmurë etj. Faleminderit dhe respekt për ata që janë në vijën e parë,” është shprehur Stjernvall.
Ndryshe, ditë më parë të pakujdesshëm qytetarët e Kosovës i ka quajtur edhe ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Christian Heldt.
Ndryshe, Numri i personave të infektuar në Kosovë ka kaluar mbi 3 mijë, kurse mbi 600 raste aktive janë vetëm në Prishtinë.
Ndërsa deri sot janë shënuar 75 viktima. / KultPlus.com
