Pas më shumë se një shekulli që kur preku për të parën herë ujërat e Nilit, anija Sudan vazhdon të tërheqë turistë që ndjekin hapat e novelistes legjendare të krimit, Agatha Christie.
Anija ka frymëzuar autoren britanike të shkruajë një nga veprat më të famshme të saj në 1937, Vrasje në Nil. Novelistja tregon historinë e detektivit të famshëm belg Hercule Poirot, që heton një vrasje mes udhëtarëve të kamur që lundrojnë në Nil. E ndërtuar për familjen mbretërore egjiptiane në 1885 dhe e shndërruar në një anije shëtitëse në 1921, SS Sudan, priti novelisten dhe bashkëshortin e dytë të saj, arkeologun Max Mallowan në 1933.
Mes 23 dhomave dhe suitave të anijes, dhoma e shkrimtares është ende më e kërkuara. Pasagjerët përshkojnë sërish të njëjtin itinerar me novelisten, ndalen në të njëjtat site arkeologjike, edhe pse me një dallim, tani anija punon me karburant dhe me energji diellore, në vend të qymyrit. Një staf prej 67 personash e mban anijen në formë dhe një udhëtim luksoz tetë ditor po ashtu përfshin edhe qëndrimet në hotele historike dhe kushton rreth 4 mijë dollarë. Por, ka një listë të gjatë pritjeje për të qëndruar në dhomën e Agatha Christie-t.
Rezervimet bëhen sot për tu realizuar pas dy vitesh.
Ndërsa industria e turizmit, thelbësore për Egjiptin, është goditur rëndë nga kufizimet për shkak të koronavirusit, me të ardhurat e reduktuara në mënyrë drastike, stafi insiston se pandemia nuk do të mbysë anijen historike. SS Sudan, është përballur me kriza edhe më parë. Ajo u la të kalbej për dekada pas luftës së dytë botërore por u shpëtua dhe u kthye në lundrim në 1991, para se të braktisej dhe të riparohej për së dyti në vitin 2000. Vitin e kaluar anija ishte fillimisht e ndalur në port, por nisi punën sapo rregullat e lejuan. /tch/ KultPlus.com
Gratë franceze kanë qenë prej kohësh të famshme për stilin e tyre unik, të sofistikuara dhe pamja e tyre admirohet gjithmonë nga gratë e huaja. Shumë gjëra kanë ndryshuar gjatë shekullit të kaluar, por mënyra se si gratë evropiane mbajnë veten e tyre, për sa i përket modës vazhdon të kënaqë mjeshtrat dhe admiruesit e bukurisë femërore.
Ja disa nga veçoritë e jetesës së grave moderne franceze:
Gratë franceze nuk përdorin injeksione bukurie
“Duajeni veten dhe trupin tuaj!” Kjo moto e jetës, të cilën shumë gra franceze e kanë adoptuar, duhet të ndiqet nga të gjithë ne.
Gratë franceze nuk i ndajnë problemet me të dashurat e tyre
Gratë moderne franceze kanë mënyra aktive të jetës, që do të thotë se nuk u kushtojnë aq shumë kohë miqve dhe tubimeve të tyre së bashku. Në vend që të ankohen me njëra-tjetrën për burrat e pakujdesshëm ato kalojnë kohën e tyre të lirë sa më të lumtura, duke shijuar kënaqësi të thjeshta dhe nëse është e nevojshme, duke iu drejtuar psikologëve për ndihmë.
Gratë franceze nuk do të ndjekin kurrë trendet e modës në dëm të shëndetit të tyre
Komoditeti dhe shëndeti vlerësohen mbi gjithçka tjetër për gruan moderne franceze. Këpucët e tenisit nuk i ndalojnë gratë franceze të qëndrojnë si “zonja”.
Gratë franceze nuk nxitojnë për martesë
Ndërsa gratë në vendet e tjera dëshirojnë të martohen sa më shpejt që të jetë e mundur, gratë franceze nuk përpiqen ta bëjnë këtë. Statistikat tregojnë se gjithnjë e më shumë ato preferojnë të fillojnë të kërkojnë “të duhurin” vetëm pasi të jenë 35-vjeç.
Gratë franceze nuk blejnë rroba të shtrenjta
Edhe pse Parisi është një nga kryeqytetet kryesore të modës në botë, vendasit nuk janë të etur të paguajnë një pasuri për rrobat. Realiteti është se parisienet moderne zgjedhin rroba me çmime të moderuara.
Gratë franceze nuk ndjekin dietat
Gratë parisiene të rritura as nuk mendojnë për dietat e rrepta. Në vend të kësaj, ato shijojnë ëmbëlsirat dhe brioshët e tyre të preferuar dhe vetëm pak kufizohen kur bëhet fjalë për meze dhe darka.
Gratë franceze nuk konsumojnë në vende të zhurmshme
Lokalet këtu nuk ndezin me zë të lartë muzikën, ato i ndihmojnë parisienet të harrojnë për ritmin e çmendur të qytetit të madh, të paktën për një minutë. /konica/ KultPlus.com
Në vitin 2005 Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miratoi një rezolutë që shpallte 27 janarin si ”Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit në nderim të viktimave të Holokaustit”.
Sot, për të rikujtuar dhe nderuar të gjithë ata që humbën jetën në Kampet e tmerrshme të Përqendrimit, KultPlus ju sjell një tekst të shkruar katër vite më parë nga gazetari Denis Galushi, që i dedikohet pikërisht kësaj dite.
Më poshtë gjeni shkrimin e plotë të Galushit.
Sot jam zgjuar më një lloj të emocionit të përzier – me dhimbje, humbje, frustrim dhe fitore. Shumë kisha dëshirë që ketë datë historike, të 27 janarit, ta përkujtoj me tregime të bukura historike e kulturore për komunitetin tim rom. Mirëpo, një gjë e tillë është e pamundur. Edhe nëse unë këtë do doja ta bëja, atëherë, kodrat, malet, pyjet, detet e oqeanet nuk do më linin rehat për heshtjen time. Këta dëshmitarë të natyrës nuk kanë forcë për të treguar ato se çfarë ka ndodhur gjatë Luftë se Dytë Botërore, mirëpo besojnë në forcën e shkrimit dhe lapsit për të cilat ai sot do të dëshmojë.
Përveç njerëzve, edhe këto pasuri natyrore ishin dëshmitarë të ngjarjeve çnjerëzore të kryera nga Adolf Hitleri me ‘’djelmoshat’’ e tij nazistë gjatë Luftës së Dytë Botërore, në kampin Auschwitz, i njohur si “Kampi i Vdekjes”. Aty janë masakruar mbi dy milionë fëmijë, gra, burra e pleq për një arsye të vetme: “Ju jeni romë dhe s’keni të drejtë të jetoni”!
Nazistët kishin tubuar shumë njerëz në kampet e tyre. Vrasjet me bomba, armë zjarri, pushkatimet, mbytje me tortura… ishin bërë te zakonshme, si një lloj i “mirëmëngjesi” për nazifashistët. E gjitha kjo atyre nuk ua ngopte syrin! Ata filluan të ndërronin formën e persekutimeve, për të mos lënë gjurmë. Prandaj, filluan asgjësimin duke përdorur helmimin masiv në kampet e përqendrimit. Trupat e pajetë të fëmijëve, grave, burrave dhe të pleqve i hidhnin në furra në temperaturat e larta – për t’i djegur dhe për t’i përdorur si “ngrohje qendrore” për nazistët.
Në këto kampe u mbytën, u torturuan dhe u bënë eksperimente të gjalla në fushën medicinale. Shumë njerëz, për të mos parë këso lloj skenash, zgjodhën rrugën më të “lehtë” të ikjes duke bërë vetëvrasje.
Gjithë këto ngjarje i kanë përlotur studentët nga Kosova, të cilët para dy viteve ishin në një vizitë studimore në Poloni. Ata vizituan “Kampin e Vdekjes” ku kanë pasur mundësinë të dëgjojnë rrëfime nga njerëz të shtyrë në moshë që e mbijetuan Holokaustin. Çdo vit këto viktima përkujtohen nga delegatë të ndryshëm botërorë romë, dhe të tjerë, duke vizituar Auschwitzin. Edhe pse shumë vonë, Gjermania zyrtarisht ka pranuar këto krime – më 13 mars 1982, në kohën e kancelarit Helmut Schmidt. Kjo vonesë rezulton që sot të dihet dhe të përmendet vetëm Holokausti ndaj hebrenjve, edhe pse me miliona viktima ishin edhe nga radhë e komunitetit rom.
Sot, Holokausti ndaj romëve, ose Poraimos, është i njohur ndërkombëtarisht nga Parlamenti Evropian, ku është pranuar dhe miratuar rezoluta e 27 janarit si Dita Botërore e Holokaustit (ku këtu pranohet edhe komuniteti rom, përveç atij hebre).
E gjithë kjo që përjetuan gjatë Luftës së Dytë Botërore, neve romëve sot na bën krenarë. E di, ndoshta tingëllon jonormale, por fal kësaj ne sot e ndjejmë veten më të fortë, sepse nga kjo tragjedi mësuam;
1. Si duhet të ruajmë gjuhën, kulturën dhe traditën me xhelozinë më të madhe, kur ajo është tentuar të zhduket nga të tjerët.
2. Si t’ju tregojmë të tjerëve se çfarë do të thotë të duash dhe të ruash gjuhën tënde – edhe pse nuk e ke një shtet (të caktuar) në botë për të jetuar.
3. Si t’ju tregojmë të tjerëve që nuk jemi së bashku në një shtet, por gjithnjë të bashkuar në një trup, shpirt dhe mendje.
4. Si t’ju tregojmë të tjerëve që jemi me miliona anembanë botës, nuk jetojmë të “izoluar” po as të kufizuar.
5. Si të mos hapim luftë dhe urrejtje në mesin e popujve, por brengat dhe hallet tona t’i adresojmë përmes këngës. Sepse çfarë do të thotë të humbasësh jetë, këtë e dimë ne mirë.
6. Si të jetojmë në paqe dhe të sakrifikohemi për të.
7. Si të ruajmë emrin tonë rom, kur ai shumë herë neglizhohet me terma pezhorativë (maxhup, cigan, cingene…) nga të tjerët.
8. Si t’u tregojmë të tjerëve që jemi minoritet në çdo vend, por me një kulturë të pasur dhe se mburremi me atë që kemi. Ndoshta shumë herë jemi ankues, por të kënaqur me atë çka na ofrohet.
9. Si t’u tregojmë të tjerëve që ne nuk bëhemi ashtu siç dëshirojnë të tjerët, por jemi ata që kemi qenë gjithmonë – romë. Përmes artit të Pablo Picasos, këngës së Elvis Preslyit e aktrimit të Charli Chaplinit.
10.Si t’u tregojmë të tjerëve “si mposhten të pamposhturit”, në këtë rast boksieri rom Tayson Fyurri – Wladimir Klitschko.
12. Si t’u tregojmë të tjerëve që himni ynë “Jelem, Jelem” këndohët nga pjesëtarët dhe komunitetet joromë.
11. Si t’u tregojmë të tjerëve që mbajtës të emrit rom mund të jenë edhe komunitete të tjera. Sepse, emri rom do të thotë “njeri” – roma, “njerëz”.
Këto që i ceka më lart, çdo pjesëtar i komunitetit rom duhet t’i mbajë në mend dhe t’i përdor si “proteina” për trupin, mendjen dhe shpirtin e tij, duke pasur gjithnjë në mendje integrimin, por kurrsesi asimilimin.
Sot shënohet 72-vjetori i Holokaustit ndaj romëve. Ky ishte një përkujtim për të gjithë ju, e sidomos për komunitetin rom. Sepse, “nëse historia e një populli harrohet, e ardhmja nuk mund të krijohet”! / KultPlus.com
Kohë më parë u bë e ditur se këngëtarja shqiptare, Rita Ora do të jetë pjesë e filmit të shumëpritur ‘Twist’, duke bërë kështu që entuziasmi mos të mungojë tek Ora, pasi siç kishte deklaruar ajo në një intervistë, është fanse e madhe e Dickensit, përcjell KultPlus.
Ylli i muzikës pop do të luajë rolin e Dodge, një mishërim femër i personazhit Artful Dodger në përshtatjen e re të romanit “Oliver Twist”, dhe ajo tha se ishte tejet e kënaqur që u ftua të luajë një rol të tillë pasi i pëlqen veprat e epokës viktoriane të romancierit Dickens, veprat e tjera të lavdëruara të të cilit përfshijnë ‘Nicholas Nickleby’, ‘A Carol Christmas’ dhe ‘Great Expectations’.
Duke folur për Capital Radio, Rita theksoi se i pëlqen shumë të lexoj dhe se kjo është një gjë që shumica nuk e dijnë për të.
Ora, do të luaj krahë aktorit të mirënjohur Sir Michael Caine, i cili luan në rolin Fagin në filmin e Martin Owen. Për të cilin, Rita ka thënë se ai ka një mënyrë të caktuar të punës. “Kjo është mënyra se si duhet të jesh kur je me një zotëri, duhet të punosh si funksionojnë ata”, ka deklaruar tutje këngëtarja shqiptare.
Ndër të tjera, Rita ka potencuar se ky film do të jetë tejet i mahnitshëm për t’u parë. / KultPlus.com
FKA Twigs e ka publikuar videoprojektin e ri muzikor me titull “Don’t Judge Me”, të cilin e sjell në bashkëpunim me reperin Headie One dhe kantautorin britanik Fred Again.
Kënga vjen e shoqëruar me një videoklip të fuqishëm, të cilin këngëtarja e ka bashkëdrejtuar me regjisorin Emmanuel Adjei, i cili në të kaluarën ka punuar me yje të tillë të muzikës, si Madonna dhe Beyoncé.
Sipas një prononcimi për media bëhet e ditur se projekti, “Don’t Judge Me”, e shfaq eksperiencën e të qenit afrikano-amerikan dhe britanik në botën moderne, si dhe e përfaqëson një luftë të përbashkët kundër tiranisë së padukshme të shkaktuar nga paragjykimet kulturore, sistematike dhe strukturore, të cilat shpesh është vështirë për t’i parë dhe ende më e vështirë për t’i tejkaluar.
Së fundmi FKA Twigs e kujtoi abuzimin e tmerrshëm racist që e kishte përjetuar, gjatë kohës sa ishte në lidhje dashurie me aktorin e njohur britanik, Robert Pattinson. Ajo tha se ishte pre e komenteve të rënda dhe injorante nga disa adhurues të zjarrtë të aktorit, gjatë tri vjetëve sa ishte në lidhje romantike me të.
Gjithashtu para pak javësh, këngëtarja britanike emri i vërtetë i së cilës është, Tahliah Barnett, ka ngritur padi kundër aktorit Shia LaBeouf, të cilin e akuzon për abuzim fizik dhe emocional gjatë lidhjes së tyre një vjeçare.
Padia e ngritur në gjykatën e lartë të Los Angelesit, kërkon dëmshpërblim për dëmet e shkaktuara nga aktori, i cili besohet se e ka sulmuar atë seksualisht dhe i ka shkaktuar shqetësim emocional.
Sipas saj, LaBeouf e kishte nënçmuar vazhdimisht duke iu drejtuar me fjalë ofenduese. Në një rast thuhet se aktori e ka përplasur këngëtaren për veture dhe ka provuar ta ngufatë atë. FKA Twigs po ashtu thotë se aktori disa herë, me vetëdije të plotë i ka bartur sëmundje seksuale.
Këngëtarja shumë e talentuar FKA Twigs e posedon një zë interesant dhe stil unik të interpretimit, por jo gjithmonë arti i saj kreativ arrin të kuptohet nga publiku mbarëbotëror. Megjithatë ajo vazhdon të sjell projekte të veçanta në tregun muzikor. / KultPlus.com
Një dorëshkrim i jashtëzakonshëm prej 74 faqesh, diktuar gjeneralit besnik Henri-Gatien Bertrand, ku Napoloni rrëfen me lavdi betejën legjendare të Austerlitzit. Ky dokument, së bashku me një vizatim të planit të betejës, doli në shitje në Paris për një milion euro. Një dorëshkrim unik, i diktuar dhe me shënime të Napolonit, gjatë mërgimit në Shën Helena, i cili rrëfen për lavdinë e betejës legjendare të Austerlitzit (1805), doli sot në shitje në Paris.
Me një shkrim të ngjeshur në një volum prej 74-faqesh, ky dorëshkrim diktuar më besimtarit mes besimtarëve, gjeneralit Henri-Gatien Bertrand, i korrigjuar nga vetë Napoloni, i cili prish me kryq fjalë ose shënon vërejtjet e tij me shkrim të vogël. Gjithsej njëmbëdhjetë shënime. Dorëshkrimi shoqërohet me një plan-beteje në letër kalk të vizatuar nga gjenerali.
Ky dokument “përrallor” del në shitje për një milion euro
Me rastin e dyqindvjetori të vdekjes së Perandorit, më 5 maj 1821, dorëshkrimi për fitoren e tij më të madhe, më 2 dhjetor 1805, me gjithë inferioritetin në numër të Ushtrisë së Madhe (Grande Armée), është ekspozuar në galerinë dhe shtëpinë e ankandeve “Arts&Autographes” në Odeon, në shitje për një milion euro.
Dorëshkrimi është blerë në vitet 1970 nga pronari i galerisë, Jean-Emmanuel Raux, një ekspert autografësh, i cili e kishte gjetur atë gjatë shitjes së trashëgimtarëve të Bertrand në kështjellën e tyre Châteauroux. “Askush nuk ua hidhte sytë shkrimeve të Shën Helenës në atë kohë. Është dokumenti historik më legjendar që mund të gjesh në duart e dikujt mbi historinë e Francës”, – i tha AFP Jean-Emmanuel Raux. I shqetësuar për pasardhësit, Napoloni e zbukuron disi betejën.
Për këtë betejë ka shumë shkrime, ekzemplare për strategjinë e jashtëzakonshme, deri në atë pikë sa vijon ende të mësohet në shkolla ushtarake si “Saint-Cyr”, teksti tregon një Napoleon jashtëzakonisht të shqetësuar për pasardhësit. “Napoloni jep një version të zbukuruar të betejës. Një gjë e tillë vërehet në intonacionin e fjalive. Është dielli i famshëm i Austerlitzit”, – vëren Alizée Raux, vajza e pronarit të galerisë që punon me të atin.
E gjithë fushata që i ka paraprirë betejës, tërheqjet, negociatat për të besuar në dobësinë e ushtrisë napoloniane, madje edhe vetë konfrontimi janë dhënë ne detaje. Rrëfimi këmbëngul: “tetë ditë më parë”, perandori kishte zgjedhur vendin ku do të fuste në kurth armikun. Dy ditë para betejës, Napoloni shkon në zbulim. Ai shtoi me dorën e tij: “madje, ai përparoi aq shumë me pak njerëz, sa piketa e prapavijës u shpëtua nga kozakët”.
Napoleoni lartëson heroizmin e “njerëzve të mirë”
Heroizmi dhe entuziazmi janë lartësuar me ekzagjerime: “nuk pati qoftë edhe një oficer, një gjeneral, një ushtar, që nuk i cili nuk ishte i vendosur o të fitonte, o të vdiste”. Pas betejës, kur perandori përshkoi fushëbetejën e mbuluar me kufoma dhe të plagosur, “nuk kishte gjë më prekëse sesa të shikoje se ata njerëz të mirë e njohën. Ata harruan vuajtjet e tyre dhe thanë: A u arrit fitorja, të paktën?”.
Sulmuesit rusë do të shpartalloheshin brenda nëntë orëve, duke u mbytur pjesërisht në liqenet e ngrira. Armiku trajtohet me keqardhje dhe zemërgjerësi, sipas rrëfimit: “të jesh i mundur, nuk do të thotë se resht së qeni pjesë e trimave”, – kështu i tha perandori një oficeri rus të plagosur.
Shitja zhvillohet në kuadrin e panairit të artit në Belgjikë dhe antikave BRAFA në Galeritë, në të cilin marrin pjesë 126 galeri në 13 vende. Edicioni 2021, i detyruar nga Covid-19, do të zhvillohet në galeri, secila do të paraqesë deri në nëntë vepra, që koleksionistët mund t’i shohin nga afër ose t’i lokalizojnë në internet./Konica.al/ KultPlus.com
XIR182552 Napoleon Bonaparte (1769-1821) Receiving the Keys of Vienna at the Schloss Schonbrunn, 13th November 1805, 1808 (oil on canvas) by Girodet de Roucy-Trioson, Anne Louis (1767-1824); 380×532 cm; Château de Versailles, France; (add.info.: Napoleon recoit les cles de la ville de Vienne; General Geraud Christophe Michel Duroc (1772-1813) Duke of Frioul; Roustam (1780-1845) Mameluke of Napoleon;); Giraudon; French, out of copyright
Kosova është bërë pjesë e librit të famshëm të rekordeve Guinnes për disa herë me radhë falë punës së artistëve të ndryshëm, shkruan KultPlus.
Arbnora Fejza-Idrizi nga komuna e Skenderajt, deri më tani gëzon dy rekorde Guinnes, por kjo nuk e ka bërë që ajo të ndalet, e kundërta, i ka dhënë motiv për një punim edhe më gjigand.
Arbnora tashmë ka bërë të ditur përmes faqes së saj në Facebook se ka filluar punën për sfidën e radhës për rekordin botëror Guinnes.
Kësaj radhe po krijon mozaikun më të madh të punuar nga letra, apo siç njihet, stili origami me flamurin e Republikës së Kosovës.
Ajo ka thënë për KultPlus se këtë rekord e dëshiron si dhuratë për shtetin e Kosovës për nderë të Pavarësisë.
“Pasi jam mbajtëse e dy rekordeve të veçanta, ëndrra ime ishte të realizoj një rekord edhe më gjigand. Dëshiroj që për nder të Pavarësisë të kem një rekord dhuratë për shtetin e Kosovës, “Flamurin e Kosovës “mbi 1200m2”, ka treguar Arbnora.
Me këtë rekord, Fejza-Idrizi do të përfaqësoj gjimnazin “Hamëz Jashari”.
“Po synoj të fitoj pasi këtë rekord për momentin e mbanë një shkollë në Mongoli.
Krejt për fund, Arbnora ka falënderuar Komunën e Skënderajt, Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit dhe Kompaninë “Meka” për mbështetjen e ofruar për këtë punim. / KultPlus.com
Origjinën e botimit besohet se e ka në mes viteve 620 dhe 560 para Krishtit Libri “Fabulat e Ezop-it” është një koleksion i tregimeve që tregojnë një mësim të përjetshëm. Fabulat i janë referuar shpesh një njeriu të lashtë grek dhe tregimtari të quajtur Ezop (edhe pse origjina e tij mbetet e diskutueshme). Historitë janë ende mësime të rëndësishme morale dhe kanë pasur një ndikim të gjerë mbi letërsinë dhe thëniet e përbashkëta, duke përfshirë “Ujku me lëkurë deleje”, “Djali që thirri ujkun”, “Pata që bëri vezën e artë”, dhe shumë të tjerë.
“Anne Frank: Ditari i një vajze të re” nga Anne Frank Botuar në vitin 1947
Libri është një përmbledhje e shkrimeve të Ditarit të Anne Frank, një vajzë që ishte fshehur me familjen e saj për dy vjet gjatë pushtimit nazist të Hollandës. Familja u zbulua në vitin 1944, dhe Frank vdiq nga tifoja në kampin e përqendrimit të zonës Bergen-Belsen. Që nga botimi i tij, “Anne Frank: Ditari i një vajze të re” është përkthyer në më shumë se 60 gjuhë dhe mbetet një nga dokumentet më të famshme dhe me ndikim në Evropë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Kur’ani Origjinën e ka në vitin 610
Teksti qendror fetar i Islamit, i cili është ndiqet nga 1.6 miliard myslimanë në mbarë botën. Kurani ose Kur’an-i, është shkrimi i shenjtë i fesë islame, i cili siç besojnë myslimanët, përmban fjalë për fjalë zbulesën e Zotit (arabisht: Allahut) ndaj profetit Muhamed nëpërmjet engjëllit Gabriel. Përkthimi i kuranit konsiderohet nga teologjia tradicionale islame si i pamundur, pasi çdo përkthim mbart njëkohësisht edhe një interpretim. Prandaj leximi i kuranit sugjerohet të bëhet në tekstin origjinal arabisht.
“Ese” nga Michel de Montaigne Botuar në 1580
Descartes René, Blaise Pascal, Jean-Jacques Rousseau, Ralph Waldo Emerson, Friedrich Nietzsche, Stefan Cvajg, Eric Hoffer, Isaac Asimov, Jean-Jacques Rousseau dhe mendimtarë të mëdhenj të botës janë ndikuar nga përmbledhja masive e eseve të Motaigne-së. Aftësia e shkrimtarit dhe burrit të shteti francez për të përzierë pyetjet serioze morale me anekdotat rastësore, ishte një vepër “vetëtoleruese”, por në ditët e sotme konsiderohet si një pjesë e literaturës më të rëndësishme që vjen nga Rilindja Franceze.
“Folio i parë” nga William Shakespeare Botuar në 1623
Në 1623, një koleksion i dramave të Shekspirit është botuar nga miqtë e tij John Heminges dhe Henry Condell, i njohur si “Dorëshkrimi i Parë”. Këtu përfshihen “Romeo dhe Xhuljeta”, “Mbreti Lear”, “Hamleti”, etj. Kontributi i Shekspirit mbi letërsinë dhe teatrin ka mbetur i pashembullt, dhe ndikimi i tij në zhanër, komplot dhe gjuhë, vazhdon të ndihet nga gjeneratat e ardhshme të artistëve.
“Si jeton gjysma tjetër” nga Jacob Riis Botuar në 1890
Në fund të shekullit 19, Nju Jorku nuk ishte një vend i mirë për punëtorët industrialë. Ata jetonin në ndërtesa shumëkatëshe të rrënuara, dhe Riis, një gazetar, e nisi misionin e tij, duke treguar çdo ditë, me përshkrime grafike, skica, statistika, dhe fotografi, klasat e sipërme dhe të mesme. Duke vënë në dukje kushtet e rrezikshme me të cilat përballen të varfrit. “Si jeton gjysma tjetër”, jo vetëm që frymëzoi ndryshim të ndjeshëm nëpër shkolla, dyqane ëmbëlsirash dhe ndërtesa, por ishte edhe bazë për të ardhmen e gazetarisë.
“Për lirinë”, nga John Stuart Mill Botuar në 1859
Ese-ja e shkurtër nga filozofi britanik Mill u bë një nga librat më të famshëm mbi utilitarizmin e shoqërisë dhe shtetit. Mill theksoi rëndësinë e individualitetit si dhe pavarësinë nga qeveria. “Për Lirinë”, vazhdon të ketë një ndikim të madh në shkencat politike dhe filozofi, dhe pyetjet e saj në lidhje me natyrën e lirisë individuale në një shoqëri demokratike, mbeten po aq të ngutshme dhe të rëndësishme.
“Mbi origjinën e specieve” nga Charles Darwin Botuar në 1859
Darwini udhëtoi për në ishujt Galapagos, ku ai identifikoi një nga zbulimet më të rëndësishme shkencore të shekullit të 19, evolucionin. Sot, pothuajse të gjithë e dinë emrin e tij, çfarë bëri, dhe pse vlerësohet kaq shumë. Duke respektuar natyrën në të gjitha format e saj – Darwin pa se të gjitha qeniet janë të lidhura. Çdo gjë e gjallë ndan një prejardhje, dhe arriti në përfundimin se, shumëllojshmëria e jetës në Tokë rezulton nga proceset në punë gjatë miliona vjetëve, dhe ende në punë sot. Shpjegimi i Darvinit për këtë shpalosje kaq të gjerë të jetës në kohë – teoria e evolucionit nëpërmjet seleksionimit natyror – transformoi të kuptuarit e botës së gjallë – ashtu si idetë e shkencëtarëve Galileo, Newton, dhe Ajnshtajn ndryshuan të kuptuarit e universit fizik. E thjeshtë por njëkohësisht e diskutueshme, keqkuptuar, keqpërdorur për qëllime sociale, thonë studiuesit, teoria e Darwinit mbetet e pakundërshtueshme si koncepti qendror i biologjisë, duke ndihmuar mikrobiologë e gjenetistë të panumërt.
“Seksi i dytë”, nga Simone De Beauvoir Botuar në 1949
“Seksi i Dytë” është cilësuar nga shumë kritikë si libri që inauguroi lëvizjen feministe të kohës moderne. “Seksi i Dytë” është puna e një mendje brilante që shquhet për mprehtësi në disiplina të tilla si filozofia, psikologjia, ekonomia dhe historia. Simone De Beauvoir shkruan se “nuk lindim gra; po bëhemi të tilla”. Libri vazhdon të ketë një ndikim të madh në lëvizjet e grave në mbarë botën.
“Libri i rrugës drejt fuqisë” Lao Tzu Shkruar midis 600 dhe 400 para erës sonë
Taoizmi është një fe kombëtare kineze që daton në shekullin e dytë para erës sonë. Lao-Tzu, themeluesi i shkollës taoiste në dinastinë e hershme Qin, nderohet si babai i taoizmit dhe vepra e tij kryesore “Libri i rrugës drejt fuqisë” përbën bazën e kësaj feje. Për taoizmin ka, gjithashtu, edhe shume vepra letrare si dhe një seri doktrinash të plota dhe të thella.
“Varrose zemrën time në gjurin e plagosur” nga Dee Alexander Brown “Varrose zemrën time në gjurin e plagosur” zbulon historinë e amerikanëve vendas në fund të shekullit 19, sidomos padrejtësitë dhe tradhtitë e kryera nga qeveria e SHBA dhe zhvendosja e tyre e detyruar. Është ndër librat më të shitur dhe i përkthyer në 17 gjuhë. Nëpërmjet të dhënave të qeverisë, Brown zbuloi masakrën e një populli të tërë në përpjekje për të “fituar” Perëndimi amerikan. / KultPlus.com
Radio Televizioni Shqiptar transmetoi në kanalin e parë RTSH1 dokumentarin “Diplomaci për Kombin”, realizuar nga një ekip profesionistësh me përvojë të gjatë krijuese me producent gazetarin e njohur Tom Therçaj.
Dokumentari pati jehonë dhe shikueshmëri të lartë, pasi në produksionin prej 55 minuta ishin gërshetuar histori, fakte dhe ngjarje interesante.
Jeta dhe veprimtaria 40 vjeçare e misionarit nga Kosova Tahir Shabani, tashme President i Institutit për Bashkëpunim dhe Zhvillim me qendër në Francë, ishte ilustruar me dokumente origjinale, fotografi dhe sekuenca filmike ku mbresëlënëse ishin ngjarjet e luftës në Kosovë dhe veprimtaria diplomatike e këtij intelektuali të përkushtuar për çështjen kombëtare.
Ashtu siç me të drejtë thuhet, lufta nuk kërkon vetëm ushtarë, armë dhe municione,lirisë së Kosovës martire i kanë shërbyer edhe qindra vetë në Evropë, SHBA dhe vende të tjera duke lobuar e sensibilizuar përfaqësuesit e lartë të diplomacisë e politikës dhe institucionet vendim-marrëse. Njëri prej tyre është edhe Tahir Shabani. Siç thuhet në dokumentar, ai mori vendimin për t’u larguar nga Kosova kur ishte 19 vjeç, aq sa bashkëmoshatarët e tij që u vranë në lule të rinisë vetëm se kërkonin të drejta të barabarta, mbrojtjen e flamurit, njohjen e republikës, simboleve dhe gjuhës amtare.
Tahiri ishte i skeduar nga regjimi i kohës, pasi familja Shabani njihej për qëndrimin disident. Janë disa ngjarje e rrethana historike që përcaktojnë jetën e individit, por edhe fatin e shteteve. Të tilla janë ngjarjet e vitit 1981 në Kosovë. Përcaktuese për regjimin që shkaktoi dhunën, diskriminimin e raprezaljet, por edhe për ata që e pësuan, shqiptarët, e sidomos studentët e paraverës së përgjakshme në Prishtinë, ku u vranë dhjetëra të rinj protestues dhe qindra të tjerë u plagosen. Si shumë bashkëmoshatarë të tij, Tahir Shabani zgjodhi Evropën e vlerave të lirisë. Fillimisht në Zvicër e me pas në France si azilant politik. Që nga dita e parë do të aktivizohej në lëvizjet politike të shqiptarëve dhe do të merrte pjesë në tubimet masive të shqiptarëve në diasporë në përkrahje dhe mbështetje të të drejtave të shqiptarëve që jetonin në ish-Jugosllavi dhe që shkeleshin barbarisht nga regjimi serb. Fundi i vitit 1989 dhe viti 1990 shënojnë dy ngjarje të mëdha: themelimi i LDK-së në Kosovë, forca e parë politike e organizuar dhe legale, përfaqësuese e interesave të shqiptarëve. Një vit më vonë edhe në Shqipëri triumfon pluralizmi politik. Këto dy ngjarje ndryshuan rrënjësisht filozofinë dhe organizimin politik të shqiptarëve. Tahir Shabani do t’i përjetonte ato si një rilindje. Agjenda e re do të ishte instalimi i raporteve me institucionet e OKB- dhe parlamentin europian.
Gjatë vizitës së parë në Shqipëri, në vitin 19991, Tahiri vëren varfërinë e thellë të bashkëkombësve të tij dhe vendos t’i përkushtohet aktiviteteve humanitare. Për ketë qellim në vitet 1991-1992 Tahir Shabani atashohet pranë organizatës Farmacistët pa Kufinj, të cilëve u shërben si përkthyes dhe udhërrëfyes për ti orientuar ndihmat drejt Shqipërisë. Nëpërmjet diplomacisë humanitare arrin të sensibilizojë individë, shoqata dhe institucione që e mbështeten në misionin fisnik për furnizimin e vendit me medikamente të rëndësisë së parë. Shtëpia e tij u shndërrua në një institucion lobimi e veprimtarie diplomatike, ku pulson zemra për çështjen kombëtare dhe qëndron ndezur zjarri i atdhedashurisë. Nuk mjaftonte vetëm vullneti i mirë i Tahirit dhe miqve të tij për të lobuar e mbledhur fonde ndaj veprimtaria u legalizua duke i dhënë formë juridike Shoqatës “Nëne Tereza” në Gjenevë, në vitin 1992 Tahir Shabani organizon në Francë dhe në Zvicër aksione humanitare për mbledhje ndihmash në fushën e mjekësisë duke arritur të sjellë në vitin 1993 në veri të Shqipërisë, në Tropojë një kamion me aparatura, paisje dhe ilaçe mjekësore të domosdoshme. Fale interesimit të tij, shumë mjekë dhe infermierë do të (trajnoheshin) specializoheshin në Francë dhe Gjenevë, kontribut që do të vijonte me mbështetjen për administratën publike, binjakëzimet dhe specializimin në europë të juristëve e diplomatëve të rinj. Në vitin 1994, Këshilli Bashkiak në Bajram Curri e shpall Tahir Shabanin – Qytetar Nderi, të Tropojës.
Veprimtaria e tij do të pasqyrohej në mediat e shumta kombëtare e ndërkombëtare, në shtypin e shkruar dhe median televizive. Periudha që ka shënjuar kursin e jetës se Tahir Shabanit ka qenë periudha e luftës së Kosovës. Në vitet 1998 – 1999 ai angazhohet në aktivitetet humanitare dhe diplomatike, duke siguruar ndihma, dërgesa humanitare me avion ushtarak në mbështetje të popullsisë së zhvendosur, me mbështetjen e shtetit të Francës dhe të Kryqit të Kuq Ndërkombëtar, Organizatës Ndërkombëtare të Emigracionit, të mediave dhe diplomatëve të huaj, duke i shërbyer me përkushtim çështjes shqiptare. Gjatë asaj periudhe të vështirë organizon disa takime e konferenca shtypi me përfaqësuesit politik dhe ushtarakë të shtetit shqiptar në të cilat i bëhej jehonë luftës së drejtë që shqiptarët u detyruan ta bënin për të mbrojtur jetën dhe vendin e tyre. Fusha ishte e gjerë: diplomacia kulturore, ekonomike dhe parlamentare. Sytë dhe vëmendja drejtoheshin drejt personaliteteve të shquar në europë, me ndikim në politikë, shkencë, kulturë dhe ekonomi.
Pas çlirimit të Kosovës, aktivitetit i Tahir Shabanit përqendrohet në përpjekjet për rindërtimin e vendit, në ndihmat për spitalet, shkollat dhe institucionet e reja. E vështirë të përshkruash kontributin e tij në trekëndëshin diplomatik: Gjenevë, Prishtinë –Tiranë. Siç do të shprehej presidenti i parlamentit të Gjenevës Eric Leyvraz, gjatë vizitës të organizuar nga miku i tij Shabani në Tiranë, Tahiri është një ambasador i palodhur i çështjes kombëtare, pasionant dhe i përkushtuar. Falë ndihmës dhe bashkëpunimit të tij janë organizuar veprimtari të larmishme kulturore, artistike, shkencore, ekonomike, e diplomatike. Ai ka dhënë përkrahje të vazhdueshme për delegacionet pranë organizatave të OBSH, OBP, OBT, OKB-së dhe agjensive të specializuara të OKB-së. Vend të rëndësishëm zë bashkëpunimi në fushën akademike. Tahir Shabani ka mundësuar instalimin e raporteve të universiteteve publike e private, me institucionet arsimore europiane. Në këtë veprimtari diplomatike dhe humanitare ka gjetur mbështetjen, bashkëpunimin dhe përkrahjen e parlamentit, Senatit dhe Qeverisë së Francës, të Komunave dhe Asociacionit të tyre në Annecy – HauteSavoie – Francë dhe nga autoriteteve e Institucioneve në Gjenevë dhe Zvicër.
Ky misionar i përkushtuar i shqiptarizmes, lirisë dhe të drejtave kombëtare, asnjëherë nuk ka menduar për shpërblime apo vlerësime. Por, mediat dhe institucionet kombëtare dhe ndërkombëtare kanë pasur vëmendjen e duhur, duke e konsideruar si një faktor dhe model të qytetarit që nuk vë asgjë para interesave kombëtare. Është mjaft e gjatë lista e shoqatave, organizatave dhe institucione që kanë certifikuar me mirënjohje veprimtarinë e misionarit Tahir Shabani-Ambasador i Paqes. Një vlerësim i lartë me Dekoratë Presidenciale nga Ilir Meta, Presidenti i Republikës së Shqipërisë. “Për merita të veçanta civile”. Për shërbimin e çmuar në promovimin e faktorit shqiptar në botë dhe rrjetin e bashkëpunimit të organizatave dhe institucioneve shqiptare me homologët ndërkombëtarë, veçanërisht për njohjen edhe zgjerimin e kontakteve të lëvizjes sindikaliste shqiptare me partnerët evropianë. Dekorata e Pavarësisë së Kosovës, nga kryetari i Komunës së Vitisë Sokol Haliti, për veprimtarin e çështjes kombëtare në Mërgatë nga Kosova. Lider i Paqes Botërore nga Komiteti Botëror i Paqes i 202 vendeve të Botës, Institucion i Bashkësisë Ndërkombëtare. Vizioni dhe misioni për të bashkëpunuar në ndërtimin e paqes, vëllazërimit dhe modesti si një familje e Tokës. Ambasador për Paqe nga Federata e Paqes Universale dhe Federata e Grave për Paqen Botërore në Gjenevë. Universiteti Hasan Prishtina – Certifikatë e Mirënjohjes – Për një kontribut të jashtëzakonshëm në Universitetin e Prishtinës “Hasan Prishtina”, në veçanti në drejtim çështjeve ndërkombëtare, për 50 vjetorin e Universitetit. Diplomacia Kulturore dhe Universiteti – Shkëmbimet e Arsimit në Evropë. / KultPlus.com
KultPlus organizon ekspozitën shitëse “Kjo ekspozitë nuk është e zakonshme, kjo ekspozitë është e jashtëzakonshme”, ku do të prezantohen pikturat e vajzës së re Yllka Leti, të cilat ajo i shet që një kohë të gjatë, për të siguruar terapinë e saj mujore në vlerë prej 1700 eurove, pasi që e njëjta është e diagnostikuar me sëmundjen Fibroza Cistika, shkruan KultPlus.
Për të futë barnat e saj në listën e barnave esenciale ka pas disa herë negociata dhe premtime nga politikanët dhe udhëheqësit nëpër vite, por një gjë e tillë nuk është realizuar deri tani, dhe Yllka Leti edhe më tutje siguron terapinë e saj nëpërmjet artit të saj.
Yllka Leti është shndërruar zëri i shumë fëmijëve që vuajnë nga e njëjta sëmundje, por që dorën e shtetit këto familje akoma nuk e kanë ndjerë.
KultPlus organizon këtë ekspozitë shitëse të kësaj artisteje të re, dhe kjo ngjarje kulturore mbahet prej orës 17:00 në hapësirën e KultPlus Caffe Gallery. Në këtë ngjarje janë ftuar edhe krerët e partive të Kosovës, që të jenë të pranishëm dhe të shohin për së afërmi ballafaqimin e kësaj vajze, e cila në vend se të krijonte për pasion, ajo detyrohet të krijojë që të shes pikturat për sigurimin e terapisë së saj./ KultPlus.com
Përderisa disa persona bëhen tok shpirtërisht me profesionin, ajo ka arritur të bashkëdyzohet me emrin e saj. Arta Loxha, një shqiptare nga Amerika, që në bankat e shkollës fillore krijimtarinë artistike e pa si një shpëtim shpirtëror dhe e barti mallin e atdheut në të, shkruan KultPlus.
Si e lindur dhe e rritur në Mahnattan, Arta barti me vete identitetin dhe kulturën shqiptare në çdo hap të sajin, madje edhe në botën e saj artistike, e cila nisi qysh kur ajo ishte e vogël.
Periudha e shkollës së mesme për të do të shndërrohej në pjesën kur do të krijonte lidhje me artin në mënyrë profesionale. Dyert e shkollës së mesme “Laguardia High School of Music, Art and The Performing Arts”, u hapën për të, duke qenë pararendëse të studimeve akademike në prestigjiozen “Hunter College”.
Mirëpo, dashuria e saj për pikturën kishte nisur para leksioneve të profesorëve të huaj, ka treguar Arta për KultPlus.
“Në klasën e parë, kur kishim ndonjë detyrë të shkrimit, nxitoja ta mbaroja pjesën e shkrimit me sa më pak rreshta, që të kem sa më shumë hapësirë poshtë për ilustrim shoqërues”, fillon rrëfimin e saj me plotë entuziazëm Arta Loxha.
Që nga këto kohëra e deri më tash shumëçka ka ndryshuar, e më së shumti krijimtaria e Artës, e cila është profesionalizuar dhe dëshmuar.
Siç ndodh rëndom me shqiptarët e diasporës, lidhja e saj me vendin ku ka prejardhjen mbetet e veçantë, andaj ajo kujdeset që pothuajse në çdo vepër të saj t’i bëj ‘konak’ motiveve shqiptare.
Veshjet tradicionale, simbolikat e qyteteve e traditat antike shkrihen në brushat e ngjyrat e Artës, për të mbetur një formë promovimi të kulturës shqiptare te banorët e Amerikës dhe më gjerë. Madje, ajo që bie në sy në veprat e publikuara në faqen personale në Facebook, “Arta the artist”, është kreativiteti i shprehur në kartat e dorës. Në vend të figurave të zakonshme që jemi mësuar t’i shohim, Arta i bën vend personave me veshje shqiptare në to. Përveç dukjes të veçantë, kjo formë unike e kartave në gërshetim me kulturën shqiptare, ka edhe një histori të ndjeshme brenda vetes.
“Rreth 15 vite më parë, fillova të ndihmoj gjyshen time në Nju Jork për të përfunduar qepjen e kostumeve kombëtare. Gjyshja kishte shumë dëshirë dhe ndjente kënaqësi gjatë kësaj pune, qëllimi i saj ishte që secila prej mbesave të saj të kishte nga një veshje kombëtare të qëndisur nga duart e saj”, sqaron artistja nga Amerika.
Në anën tjetër, përgjatë kësaj kohe ajo u mahnit nga pasuria e veshjes shqiptare, teksa e futi veten në rrugët e studimeve të kësaj pjese.
“Gjatë kësaj kohe isha e angazhuar në studime, hulumtime të veshjeve mbarëshqiptare dhe u dashurova, u magjepsa me të gjitha veshjet e rajoneve mbarëshqiptare. Fillova të qëndis, të bëja punë dore, krijime të frymëzuara nga këto veshje tradicionale, antike”, shtoi Arta Loxha.
Por, përtej veshjeve tradicionale, përfshirja e tyre në karta dore të lojës ka edhe një simbolikë tjetër që ndërlidhet me gjyshen e saj.
“Gjatë kësaj kohe kam luajtur lojëra tradicionale të letrës me gjyshen time, si “Xing” dhe “Xhandar”. Vitin e kaluar, gjyshja ime ndërroi jetë dhe unë shpesh mendoja për kohën që kemi kaluar së bashku. Të njëjtat lojëra me letra që kam luajtur me gjyshen time, u kam mësuar fëmijëve të mi. Ky ishte fillimi i idesë time, letra me motive shqiptare”, thekson Loxha.
Andaj, artistja vendosi që këtë formë të krijimit artistik ta bëj me shumë dashuri dhe nostalgji për gjyshen e saj.
“Në këtë mënyrë unë mbaj kujtimin e gjyshes sime, si dhe kulturën tonë mbi fëmijët e mi”, konkludon Arta Loxha.
Në pyetjen se cilat janë elementet që më së shumti janë prezente në krijimtarinë artistike të saj, Arta thotë se tatuazhet dhe detajet e njohura popullore zënë më së shpeshti vend, si një kujtesë e të kaluarës dhe historisë, teksa për artin ka pikëpamje interesante.
“Arti më jep lirinë për t’u shprehur plotësisht. Është e ngjashme me të pasurit e një sensi të 6-të. Kur nuk mund të përshkruani një ndjenjë me fjalë, art të jep në gjendje ta ilustroni atë ndjenjë”, thotë Loxha.
Pavarësisht pse artistët nuk mund të bëjnë dallime për veprat e tyre, për KultPlus ajo i veçon disa që i ka për zemër.
“Veprat që më së shumti i dua nga krijimtaria ime janë seritë “Stinët”, të cilat janë plot me “Easter Eggs” apo detaje të fshehura, aspekte që tregojnë pjesë të kulturës”, vlerëson artistja.
Arta përmend edhe ilustrimin “Pranvera”, në të cilën paraqitet një grua me veshje tradicionale nga Elbasani.
“Elbasani është vendi ku festivali “dita e verës” u festua historikisht. Ajo gjithashtu ka rrathë që bëhen tradicionalisht gjatë kësaj feste. Lulet që ilustrova janë “Anemone blanda”, një lule që është vendase në Ballkan”, sqaron Arta Loxha.
Veprat e saj janë pritur mirë nga publiku, ndërkaq ajo ndjehet më së miri kur diçka e re mësohet nga arti i saj, teksa përmend ndonjë fjalë të re, përrallat popullore dhe detajet tjera burimore shqiptare. Si banore e Amerikës, nuk mund të lë pa përmendur edhe reagimet e të huajve ndaj krijimtarisë së saj.
“Amerika, sidomos Nju Jorku është me plot njerëz të kulturave të ndryshme. Është interesante të shohësh motivet dhe ngjashmëritë e zakonshme në kultura të ndryshme. Ne kemi më shumë gjëra që na lidhin sesa që na ndajnë me ta”, vlerëson Arta Loxha.
Ajo synon që të gjitha këto vepra artistike të kenë pikëtakim një ekspozitë me disa artistë shqiptare në Nju Jork, teksa kjo do ta bind publikun edhe një herë se arti është ‘urë’ kulturash në çdo kohë. / KultPlus.com
Argumentim për një strategji gjithëpërfshirëse për t’u marrë me të kaluarën, që e ka në qendër qytetarin
Nga Kathelijne Schenkel
Qytetarët e Kosovës me përkatësi të ndryshme etnike besojnë se është koha që Kosova të dalë me një strategji për një qasje kombëtare dhe gjithëpërfshirëse për t’u marrë me të kaluarën. Megjithatë, secili grup i ka prioritetet e veta që jo domosdo përputhen. Të gjitha shqetësimet duhet të adresohen në një strategji gjithëpërfshirëse në mënyrë që Kosova të mund të shkojë drejt një të ardhmeje paqësore. Këto janë të gjeturat nga hulumtimet e kryera nga shoqëria civile e Kosovës.
Pas 21 vitesh nga konflikti i dhunshëm, Kosova ende nuk ka kornizë gjithëpërfshirëse për t’u marrë me të kaluarën e saj, gjersa shoqëria kosovare vazhdon të vuajë nga çështjet e trashëguara pazgjidhura të luftës 1998-99 dhe pasojat e saj. Çështjet e pazgjidhura të konfliktit të dhunshëm në Kosovë vazhdojnë t’a dominojnë diskursin politik në Kosovë dhe në Serbi. Kjo po vazhdon t’a pengojë mundësinë e qytetarëve të Kosovës për t’u pajtuar me të kaluarën dhe për të shkuar drejt një të ardhmeje paqësore. Më e rëndësishmja, këto të trashëguara vazhdojnë të shërbejnë si burim grindjesh në mes të grupeve etnike në Kosovë dhe shpesh përdoren për agjenda politike. Tash është koha e duhur për t’a prishur këtë rreth vicioz të së kaluarës.
Gjatë vitit 2020, organizatat e shoqërisë civile INTEGRA, Iniciativa e Re Sociale dhe PAX, me mbështetjen e një koalicioni më të gjerë të shoqërisë civile, i kanë kryer dy studime hulumtuese mbi nevojat e sektorëve të ndryshëm në shoqëri për trajtimin e asaj që është trashëguar nga periudha e dhunshme. Studimi i parë i ka shqyrtuar të gjitha përpjekjet e mëparshme për t’u marrë me të kaluarën në Kosovë dhe i ka identifikuar boshllëqet aty. Deri më tani, kemi qenë dëshmitarë të iniciativave që kryesisht kanë qenë specifike e sektoriale dhe të njëpasnjëshme, si dhe të rrugëve institucionale e ligjore, për t’i adresuar veçmas çështjet e ndryshme në lidhje me konfliktin. Pjesa më e madhe e vëmendjes i është kushtuar gjykimeve të krimeve të luftës të drejtuara nga gjykatat e ndërkombëtarizuara, hibride dhe nacionale në Kosovë dhe në Serbi. Fokusi dominant në gjykime të tilla ka ndikuar në aspekte të tjera të rëndësishme të ballafaqimit me të kaluarën, si kërkimi i së vërtetës dhe dokumentimi, përkujtimet, dëmshpërblimet dhe kompensimi, si dhe njohja dhe mbështetja për të gjitha viktimat dhe të mbijetuarit e konfliktit, pavarësisht nga identiteti dhe statusi i tyre. Një numër i vogël i organizatave të shoqërisë civile kanë qenë në ballë të promovimit të qasjeve qytetare dhe gjithëpërfshirëse të të treguarit të së vërtetës, dokumentimit dhe mbështetjes së viktimave dhe të mbijetuarve, duke shtuar këtu edhe avokimin për pajtim etnik. Megjithatë, këto nuk kanë çuar ende në një transformim të qëndrueshëm pozitiv të shoqërisë. Studimi më i fundit e thekson atë se çka vetë e konsiderojnë grupet e ndryshme të qytetarëve si të rëndësishme për t’u trajtuar, në mënyrë që të ecet përpara. COVID-19 e ka kufizuar shtrirjen e hulumtimit, por megjithatë, 156 persona janë bërë bashkë në 10 seanca të grupeve të fokusit, gjersa janë mbajtur edhe intervista individuale.
KUTIA: [drejtësia tranzicionale nënkupton një sërë masash dhe veprimesh për të sjellë drejtësi për viktimat dhe të mbijetuarit e një konflikti dhe zakonisht përfshinë gjykime për krime lufte, gjetje të së vërtetës, dëmshpërblime dhe kompensime dhe garanci të mos-përsëritjes]
Studimi ka shpalosur se kuptimi i drejtësisë tranzicionale në Kosovë është thellësisht i ndërthurur me identitetin etnik dhe duke qenë kështu, nuk ka konsensus në mes të grupeve të ndryshme etnike se si të trajtohen çështjet e trashëguara nga e kaluara. Ekziston një predispozitë për t’i reduktuar nevojat për procese të drejtësisë tranzicionale në drejtësi që janë vetëm mono-etnike dhe një-dimensionale. E vërteta perceptohet ndryshe nga secili grup etnik dhe të gjithë janë të predispozuar t’a kërkojnë të
vërtetën, përkujtimin dhe dokumentimin e së kaluarës me pikëpamje mono-etnike. Ende ka mungesë të madhe të të dhënave të besueshme mbi krimet e para luftës, të luftës dhe të pasluftës dhe mbi abuzimet serioze të të drejtave të njeriut. Si rezultat, ka shumë pak ndjeshmëri dhe kuptim të perspektivave dhe përvojave të konfliktit. Në përgjithësi, të gjitha grupet i konsiderojnë gjurmët e krimeve të luftës si të rëndësishme për t’u marrë me të kaluarën, por perceptimi i përgjithshëm i performancës së gjykatave të krimeve të luftës është negativ dhe ekziston bindja se grupi etnik përkatës është shënjestruar në mënyrë selektive dhe se shumë autorë të dyshuar të krimeve janë të lirë. Secili grup ka edhe shqetësime të veçanta socio-ekonomike në lidhje me periudhën e para luftës ose të pasluftës. Për më tepër, ekziston edhe realiteti i skenave politike në Serbi dhe në Kosovë, që janë të dominuara nga politikanë apo luftëtarë të kohës së luftës, të cilët po i përjetësojnë narrativat e njëanshme etno-nacionaliste.
Më konkretisht, për shqiptarët e Kosovës, zgjidhja e çështjeve të pazgjidhura, të tilla si njohja e fatit të personave të zhdukur, ndjekja penale e autorëve të krimeve të luftës, pretendimet për dëmshpërblim dhe kompensim të dëmeve të luftës, si dhe forcimi i shtetësisë së pavarur duke e bindur Serbinë t’a njohë pavarësinë e Kosovës, janë prioritete. Në anën tjetër, për serbët e Kosovës, drejtësia tranzicionale shihet problematike pasi ata nuk besojnë se kjo do të sjellë drejtësi për viktimat e tyre, ose se do të kontribuonte pozitivisht në marrëdhëniet etnike të tanishme dhe të ardhshme në Kosovë. Ata përqendrohen në periudhën e pas konfliktit dhe e trajtojnë hapësirën e kufizuar për komunitetin serb në Kosovë për t’i ushtruar të drejtat e tyre politike, socio-ekonomike dhe gjuhësore, përfshirë të drejtën e lëvizjes së lirë dhe kthimin në vendbanimet e para luftës. Për bashkësitë e tjera më të vogla etnike, drejtësia tranzicionale mbetet aspiruese, pasi e kanë një përshtypje që komunitetet e tyre nuk e kanë marrë vëmendjen dhe mbështetjen e merituar në kërkimin e së vërtetës dhe drejtësisë për krimet e luftës në të kaluarën dhe as nuk kanë përfituar nga skema të ndryshme socio-ekonomike të pasluftës, siç kanë bërë bashkësitë tjera dominuese.
Të gjeturat e hulumtimit tregojnë se nuk ka konsensus dhe se ka pak bashkëndjesi në mes të grupeve etnike se si të trajtohet ajo që është trashëguar nga e kaluara, si të bëhet angazhimi në përvojat dhe perspektivat e bashkësive tjera etnike dhe si të bëhet pranimi i tyre dhe se si të shkohet para dhe si të parashikohet një e ardhme e përbashkët. Krahas kësaj, qytetarët e kanë të rrënjosur një perceptim negativ mbi gatishmërinë dhe kapacitetet e bashkësisë ndërkombëtare, autoriteteve serbe dhe Qeverisë së Kosovës për t’a promovuar drejtësinë dhe për t’a luftuar mos-ndëshkimin për krimet e luftës dhe abuzimet serioze të të drejtave të njeriut në të kaluarën. Gjersa këto janë sfida të mëdha, studimi e shpalosi shprehjen e nevojës nga shumë pjesëmarrës për një strategji gjithëpërfshirëse e cila i merr parasysh shqetësimet dhe nevojat e të gjithë individëve dhe grupeve të prekura nga konflikti i dhunshëm, pavarësisht përkatësisë së tyre etnike ose shtresës sociale.
Argumenti për një qasje gjithëpërfshirëse për t’a trajtuar të kaluarën është i fortë. Një strategji kombëtare gjithëpërfshirëse është rruga e vetme për të siguruar që të mos shmanget e kaluara dhe që një masë e drejtësisë t’i ofrohet të gjitha bashkësive të prekura, që të dalë e vërteta në shesh dhe që brezat e rinj të mos mbahen pengje të së kaluarës, por të shkojnë drejt një shoqërie paqësore. Vetëm përmes një procesi nga poshtë-lart, që e ka në qendër qytetarin dhe gjithëpërfshirjen, ka të ngjarë që një strategji e ardhshme dhe veprimi institucional të gëzojnë legjitimitet të gjerë publik dhe të bëjnë një ndikim pozitiv në mbylljen e kapitujve të së kaluarës dhe hapjen e kapitujve të rinj për një të ardhme më të mirë. Në këtë mënyrë, studimi i bën rekomandimet si në vijim:
1. Strategjia e ardhshme duhet t’a marrë parasysh që drejtësia tranzicionale ka kuptime të ndryshme nga bashkësitë etnike të ndryshme në Kosovë dhe duhet të hartohet nga poshtë-lart, duke i përfshirë të gjitha komunitetet e prekura. Kjo kërkon që ajo të projektohet përmes një procesi të pjesëmarrjes dhe që ka në qendër qytetarin, gjë që siguron pronësi vendore dhe përfshirje në të gjithë procesin e drejtësisë tranzicionale.
2. Strategjia e ardhshme duhet të shërbejë si platformë për shpalosjen e shumë anëve të së vërtetës, që drejtësia të vihet për viktimat mbi një bazë jo-selektive dhe jo-etnike dhe që të drejtat e thirrura të shpërndahen në një proces të drejtë dhe gjithëpërfshirës. Strategjia duhet të integrojë shtylla të ndryshme të drejtësisë tranzicionale në mënyrë që nevojat e komuniteteve të prekura të adresohen në mënyrë të tërësishme dhe gjithëpërfshirëse.
3. Për t’u siguruar që një strategji është zbatuar në praktikë, ekziston nevoja për një mekanizëm institucional, i cili i bashkon nismat dhe mekanizmat ekzistues të drejtësisë tranzicionale në Kosovë. Gjasat për një strategji të ardhshme të suksesshme varen nga konsensusi në mbarë vendin për rëndësinë që të bëhet prioritet politikëbërja dhe zbatimi i drejtësisë tranzicionale dhe rrjedhimisht zotimi nga të gjitha partitë politike, grupet etnike, grupet e shoqërisë civile dhe komunitetet e prekura, si dhe misionet ndërkombëtare dhe donatorët në Kosovë.
4. Institucionet shtetërore dhe organet gjyqësore duhet të punojnë ngushtë me komunitetin e shoqërisë civile dhe mediat për të promovuar raportim të saktë dhe të bazuar në fakte, për çështje që kanë të bëjnë me luftën. Ekziston një nevojë urgjente për të hartuar programe edukative dhe informuese të cilat i rrisin njohuritë e publikut të gjerë mbi drejtësinë tranzicionale.
5. Dialogu i udhëhequr nga BE-ja për normalizimin e marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës duhet t’i adresojë çështjet e ngutshme dhe të pazgjidhura për t’u marrë me të kaluarën dhe një marrëveshje eventuale duhet t’i marrë parasysh nevojat dhe perspektivat e të gjitha komuniteteve të prekura.
Ky artikull mbështetet në studimet ‘Demokratizimi i Drejtësisë Tranzicionale Drejt një Infrastrukture Diskutuese për Trajtimin e së Kaluarës në Kosovë’ (maj 2020) dhe ‘Perspektiva e Qytetarëve për një Strategji të Ardhshme për Drejtësinë Tranzicionale në Kosovë’ (Janar 2021), që të dyja nga autorët Dr. Gëzim Visoka dhe Besart Lumi; mundësuar nga Integra, NSI, PAX dhe mbështetur nga Platforma e Njohurive mbi Sigurinë dhe Sundimin e Ligjit (Holandë) dhe Ambasada e SHBA-së në Prishtinë.
Anne Frank lindi më 12 qershor 1929 nga prinderit Oto dhe Edit Frank,çifutë që emigruan në Holandë në vitin 1942.
Ditari personal i Anne Frank, në faqet e tij shpreh tw gjithë ndjenjat dhe ndodhitë e një vajze trembëdhjetvjeçare dhe familjes së saj me prejardhje çifute. Gjatë luftës së dytë botërore ashtu si dhe shumë familjeve të tjera me prejardhje çifute edhe familja Frank u prek nga Ligjet Anti-Hebraike. Ata vuajten nw kampe pwrqëndrimi ligjin barbarë që u mohonte cdo tw drejtw jetese dhe ushtronte mbi ta vetëm dhunë dhe tortura nga më të ndryshmet. Ky ditarë ka vlera tw pacmueshme politike, sociale. Dënon ideologjitë politike dhe regjimin e asaj kohe.
Më 1940 Gjermania pushtoi Hollandën dhe filloi menjëherë zbatimin e ligjeve anti-hebraike. Babai i Ana Frank, i frikësuar për familjen e tij me prejardhje hebraike , ra në ujdi me bashkëpunëtorët e biznesit të tij për ta vazhduar punën në një vend të fshehtë, derisa të përfundonte lufta. Ata shpresonin se lufta do të përfundonte shpejt, por nuk ndodhi ashtu. Iu desh të qëndronin për më shumë se dy vjet radhazi në strehimin sekret. Disa muaj përpara se familja Frank të fillonte të fshihej, Anës i dhuruan për ditëlindje një ditar.Anne Frank filloi të shkruante në ditarin e saj që në moshën trembëdhjetëvjeçare, nga 12 qershori i vitit 1942 deri më 1 gusht 1944. Në të vërtetë, ajo nuk kishte ndonjë mik të afërt me të cilin mund të fliste, ndaj në ditarin e saj i shkruan për të gjitha përjetimet e veta një shoqeje imagjinare, me emrin Kiti. Këto shënime, ku ajo nxirrte dufin e atyre ditëve të zymta dhe të rënda, ishin shkruar vetëm për Anën, deri ne momentin kur u botua. Në këtë ditarë ajo shprehu të gjithë mendimet dhe kritikat e saj për kohën në të cilën jetoi. Shkruante në të gjithçka që i ndodhte asaj dhe familjes. Askush nuk e di saktësisht se si ndodhi që pas dy vjet e gjysmë strehimi, dikush u tregoi nazistëve për vendndodhjen e familjes Frank. Nazistët shkuan në vendin ku gjendeshin Frankët, i morën dhe i dërguan në një kamp përqendrimi. Vetëm babai i Annës fshehurazi shpëtoi kurse Anna dhe familja saj vdiqën.
Ditëlinda e 10-të e Anne Frank. E dyta nga e majta
Sot, në 76-vjetorin e dhënies fund të Holokaustit nazist, po i bëjmë jehonë thënieve të Anne Frank si revoltë kundër diskriminimit.
Vërtetë është për tu habitur se si nuk kam hequr dorë nga të gjitha idealet e mia sepse duken shumë absurd dhe të pamundur për ti realizuar. Megjithatë nuk tërhiqem nga ato, përkundër të gjithave edhe më tutje besoj se njerëzit janë të mirë.
Njerëzit mund të të thonë mbylle gojën, por kjo nuk të ndalon e as nuk të pengon që të kesh mendimin tënd.
Sa mirë është ajo kur askush nuk duhet pritur asnjë çast për ta bërë botën më të mirë.
Në shtigje të gjata, arma më e mprehtë nga të gjitha është shpirtmirësia dhe ndjeshmëria.
Kujto të gjitha bukuritë rreth teje dhe bëhu i lumtur.
Fati meritohet duke bërë vepra të mira dhe duke punuar, duke mos spekuluar dhe duke mos qenë i mërzitshëm e i bezdisshëm.
Madhështia e njeriut nuk bazohet në pasuri dhe forcë, por në karakter dhe mirësi. Njerëzit janë vetëm njerëz dhe të gjithë njerëzit kanë mangësi dhe veti, por të gjithë ne lindim të mirë.
Mund të jesh i vetmuar madje edhe atëherë kur shumë njerëz të duan, nëse për askënd nuk je një dhe i vetëm.
Të gjithë jetojmë me dëshirë që të jemi fatlum dhe të lumtur. Jetët tona janë të ndryshme, por përsëri të njëjta.
Thellë në vetvete, të rinjtë janë më të vetmuar se të moshuarit.
Pse disa njerëz duhet të durojnë urie, përderisa ne viset tjera të botës ka tepricë? Oh, pse njerëzit janë ashtu të çmendur.
Nuk dua të jetoj kot, si shumica e njerëzve. Dua të jem e dobishme dhe t’u sjellë kënaqësi të gjithë njerëzve, madje edhe atyre të cilët kurrë nuk i kam njohur. Dua të vazhdoj të jetoj edhe pas vdekjes.
Kam kuptuar se bukuria gjithmonë diku ekziston-në natyrë, në rrezet e Diellit, në liri, në ty; e gjithë kjo mund të të ndihmojë.
Prindërit mund të japin këshillë të mirë ose ta orientojnë fëmijën në rrugë të drejtë, por përfundimisht formimi i karakterit të ndokujt qëndron në duart e tij.
Është vetëm një rregull që duhet mbajtur në mend: qeshu për gjithçka dhe harro të gjitha të tjerat! Tingëllon shumë egoiste, por ky është ilaçi i vetëm kundër vetëkeqardhjes (dëshpërimit).
Megjithëse jam 14 vjeçe, e di mjaft mirë se çfarë dua, e di çfarë është e drejta dhe çfarë është e gabuara.
Kam opinionet e mia, idetë e mia dhe parimet e mia, dhe megjithëse mund të duket çmenduri për një adoleshente, ndihem më shumë person se sa fëmijë, ndihem më e pavarur se çdokush.
Secili që është i lumtur do ti bëjë edhe të tjerët të lumtur.
Pavarësisht gjithçkaje unë besoj akoma që njerëzit kanë një zemër të mirë.
Nuk e mendoj kurrë mjerimin, por bukurinë që ka ngelur ende. /KultPlus.com
Asambleja e Përgjithshme OKB-së do të caktonte në vitin 2005, 27 janarin si Ditën Ndërkombëtare të Holokaustit, në nderim të viktimave të Holokaustit.
Meta: Shqipëria i vetmi vend në Europë, ku nuk humbi jetën asnjë hebre
Në kuadër të kësaj dite, Presidenti Ilir Meta shprehet se “sot, në Ditën Ndërkombëtare të Kujtesës, u bashkohem lutjeve për miliona viktima të pafajshme të mizorisë së Holokaustit dhe për të gjithë ata, të cilët i mbijetuan tragjedisë më të tmerrshme njerëzore të kohërave tona dhe janë sot dëshmitarë të gjallë të saj, për të na inkurajuar, që të mos lejojmë kurrë më të tilla gjenocide e akte çnjerëzore”.
“Shqipëria ishte i vetmi vend në Europë, ku nuk humbi jetën asnjë hebre dhe askush prej tyre nuk iu dorëzua pushtuesve nazistë, duke dalë nga ajo periudhë e errët, me një popullsi hebraike më të madhe në numër nga ç’kishte para fillimit të Luftës”, thekson Meta.
Ai shton se “ndihemi jashtëzakonisht krenarë dhe e gjithë bota duhet të ndjekë shembullin frymëzues shqiptar dhe Kodin tonë të nderit e të mikpritjes besa”.
“I lumtur, që sot Shqipëria dhe Izraeli ndajnë të njëjtat vlera të paqes, lirisë dhe demokracisë dhe janë bashkërisht të angazhuara në luftën ndaj terrorizmit dhe antisemitizmit, për promovimin e tolerancës, bashkëjetesës dhe përkujtimit të Holokaustit”, u shpreh Meta.
Ruçi: Shqipëria, lider në luftën kundër antisemitizmit
Kryetari i Kuvendit, Gramoz Ruçi, i bashkohet fushatës “WEREMEMBER-NE KUJTOJMË”, në përkujtim të Ditës Ndërkombëtare të Kujtesës për Holokaustin.
Duke përkujtuar Ditën Ndërkombëtare të Kujtesës për Holokaustin, Ruçi, u shpreh se “Shqipëria është mjaft aktive dhe në sinergji me përpjekjet e qytetërimit bashkëkohor në luftën kundër antisemitizmit. Të gjithë kombet që aspirojnë demokracinë, pluralizmin, diversitetin e tolerancën duhet t’i bashkohen këtij fronti”.
“Shqipëria e konsideron përgjegjësi para qytetërimit, por edhe një privilegj, të meritojë lidershipin e frontit të bashkuar të rajonit të Ballkanit për luftën kundër antisemitizmit. Ne, shqiptarët, mbetemi stoikë në zgjedhjet tona: dashuria mbi urrejtjen, toleranca mbi konfliktin, humanizmi mbi përndjekjet, vuajtjen e dhimbjen në vend të shkaktimit të saj të tjerëve. Historia na ka vendosur shpesh në të njëjtën barkë me hebrenjtë, me këtë popull që ka vuajtur një fat tragjik, por që dhimbjet e shkaktuara prej historisë nuk ia pakësuan fisnikërinë, dashurinë dhe humanizmin. Shqipëria në kohë të vështira ka shërbyer si një atdhe rezervë për hebrenjtë dhe është vendi i vetëm në Europë, ku të gjithë hebrenjtë u morën në mbrojtje dhe u shpëtuan gjatë Luftës së Dytë Botërore”, thekson kryeparlamentari.
Ai nënvizon se “shqiptarët bota i njeh si magjistratët e mbrojtjes së hebrenjve, pa dallim besimi fetar, pasurie, territori, orientimi politik, duke shënuar një konvergjencë kombëtare si rrallë herë në histori. Në qëndrimin në krah të aleatëve tanë strategjikë, SHBA dhe BE, në luftën kundër antisemitizmit, ne jetërsojmë veprën e brezave para nesh, ndaj mbrojtjes që u bënë katër valëve të ardhjes së hebrenjve në Shqipëri, të cilat kanë ndodhur gjatë viteve të tmerrshme, në periudha dramatike dhe nxitur prej impulsesh të errëta”.
“Dita Ndërkombëtare e Kujtesës për Holokaustin nuk është një ditë urrejtjeje, por dashurie; nuk është një ditë armiqësie, por miqësie; nuk është një ditë që ndan, por që bashkon; nuk është kujtimi i një dite lufte, por thirrja për një epokë paqeje. Është një ditë që fton e bashkon në pajtim të gjitha qytetërimet, komunitetet e besimet fetare, kombet, rajonet, racat, të gjithë njerëzimin”, deklaron Ruçi.
Këtë vit, Kuvendi i Shqipërisë përkujton Ditën Ndërkombëtare të Kujtesës për Holokaustin, pas organizimit, në 28 tetor 2020, të Forumit të Parë Ballkanik Kundër Antisemitizmit, një nismë e Kuvendit në partneritet me Lëvizjen Kundër Anti-Semitizmit dhe Agjencinë për Hebrenjtë.
Forumi bashkoi në një platformë virtuale autoritete të larta nga Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Europian, Izraeli dhe vendet e rajonit.
Në Forum përshëndetën Sekretari i Shtetit Mike Pompeo, Presidenti i Parlamentit Europian David Sassoli, Kryetari i Kuvendit Gramoz Ruçi, Kryeministri Edi Rama, Kryetari i Parlamenit të Izraelit Yariv Levin, dhe drejtuesit e parlamenteve të vendeve ballkanike etj. Forumit i parapriu adoptimi nga Kuvendi i Shqipërisë, më 22 tetor 2020, i Rezolutës “Për miratimin e përkufizimit të përdorshëm për antisemitizmin, përcaktuar nga Aleanca Ndërkombëtare për Përkujtimin e Holokaustit”. Të dyja këto nisma e bënë Shqipërinë një vend lider në rajon për luftën kundër antisemitizmit.
Xhaçka: Thellësisht krenarë për shqiptarët në misionin e shpëtimit të hebrenjve
Ministrja për Europën dhe Punët e Jashtme, Olta Xhaçka shprehet se në Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Holokaustit, nderojmë miliona jetë të humbura.
Ministrja thekson se nuk duhet të harrojmë apo të ulim vigjilencën në luftën ndaj antisemitizmit.
“Sot, në Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Holokaustit, nderojmë miliona jetë të humbura, si dhe të gjithë ata që dolën kundër të keqes më të madhe të kohës.
Kurrë nuk duhet të harrojmë apo të ulim vigjilencën në luftën tonë ndaj antisemitizmit. Thellësisht krenarë për Shqipërinë, shqiptarët dhe shërbimin diplomatik në misionin e shpëtimit të hebrenjve”, shprehet Xhaçka.
Basha: Përballja me të keqen është imperative edhe sot
Kryetari i PD-së Lulzim Basha kujtoi sot Ditën Ndërkombëtare të Holakaustit, ndërsa thekson se përballja me të keqen është imperative edhe sot.
Basha shprehet se sot në Ditën Ndërkombëtare të Holakaustit kujtojmë dhe nderojmë viktimat e Holokaustit dhe gjithë brezat e humbur prej tij.
“Qëndresa dhe përballja me të keqen është imperative edhe sot kur fatkeqësisht fuqia e propagandës është akoma shkatërrimtare “, shprehet ai./ atsh/ KultPlus.com
Në festivalin “Star Film Fest” i cili mbahet online në Barcelonë nga data 25-31 janar 2021, në mesin e 200 filmave që do të shfaqen në pesë kategori, në programin zyrtar do të jenë edhe dy filma të shkurtër të Lorena Sopit, ‘Schauerfilm’ dhe ‘Më e bukur se pranvera’ /More Beautiful than the Spring/. Me këtë rast, drejtori i festivalit, David Valverde ka zhvilluar një bisedë me regjisoren Sopi, e cila intervistë është botuar në faqen e platformës së festivaleve të Barcelonës e në po ju sjellim më poshtë:
– Si do të dëshironi ta definoni vetveten?
Një filmbërëse në hapat e parë. Unë kam diplomuar në Toronto Film School – degën e produksionit. Po ashtu jam në përfundim të vitit të katërt Bachelor në Universitetin e Prishtinës, Fakultetin e Arteve – dega e regjisë së filmit. Pra, unë jam shkolluar si filmbërëse. Por, jo sa për të kryer një shkollë. Kjo ka qenë zgjedhja ime jetësore.
– Qe sa kohë merreni me kinematografi?
Si fëmijë, diku në moshën shtatë vjeçare, kam luajtur një rol shumë domethënës në filmin e babait tim ‘Anatema’. Atëbotë, filmin e përjetoja si një botë të magjishme. Si një ëndërr që ndodhë kur je zgjuar. Ndoshta ajo lloj ëndrre më është dukur diku në ndërdije dhe me ka opsesionuar me botën e mrekullueshme të filmit, që më vonë ndodhi të jetë rruga ime jetësore. Kështu, në moshën gjashtëmbëdhjetë vjeçare fillova të studioja filmin, kurse në moshën 17 vjeçare, e realizova filmin tim të parë. Pra, po bëhen pesë vite që unë kam studiuar dhe kam xhiruar filma të shkurtër paralelisht.
– Çfarë ju tërhoqi në botën e krijimit të filmit?
Në rininë e hershme kam qenë e interesuar për lojën (artin më të vjetër). Kam qenë balerinë në Baletin Nacional të Kosovës për tre vjet. Kur vendosa të studioj, kisha një rrëmujë të paimagjinueshme në kokë. Kisha shumë hezitime për udhën që do ta zgjedh. Kisha në kokë, një botë fotografish të koklavitura, një botë shumë të veçantë për të cilën mendoja se ishte ekskluzivisht e imja, por të cilën kisha shumë dëshirë ta ndaj me të tjerët. Ndoshta ky ishte edhe momenti vendimtar që unë e lash baletin, e lash shkencën (kam qenë matematicientja më e mirë në shkollën time dhe kam dashur të studioj ‘Teorinë e gjasës’). U përcaktova të studioj filmin. Të zgjedh filmin si udhë jetësore. Ndoshta në ndërdije ka ndikuar edhe back-groundi i prindërve të mi. Nuk e di.
– Kinemaja është një lloj shumë specifik i gjuhës. Çfarë dëshironi të shprehni me filmat tuaj?
Natyrisht, gjuha e imazhit, apo gjuha e filmit, është parakusht elementar që duhet ta keni absolvuar qysh në hapat e parë. Vetëm kur keni mësuar gjuhën, ju mund të përgjigjeni në shumë pyetje të vështira që parashtron para jush bota e madhe e kinematografisë. Pasi kisha realizuar filmin ‘Eternally Child’ e ftova babain tim që ta shohim bashkë. Kisha përshtypjen se ai po më qortonte në heshtje për ‘temën e madhe’ që kisha trajtuar. Ia preva e para, dhe i thash: E di që do të më thuash se duhet të filloj nga jeta reale, nga ajo që quhet sot dhe tani. Kurse ai mu përgjigj: Përkundrazi. Jeta reale projektohet përbrenda dimensioneve të vogla, konsiston në gjëra të vogla që ndonjëherë kanë domethënie, pjesa më e madhe është rutinë shterpë, është e shkurtër, e rrëmujshme, përherë në humbje. Thjesht, jeta reale është botë e kufizuar, tepër e vogël. Aty ku përfundon bota e vogël reale, aty fillon bota e madhe dhe e pakufishme e artit, si një alternativë dhe privilegj e asaj që e gjakojmë por nuk e kemi. Për mua kjo është këshilla më domethënëse që ka ndikuar në përcaktimin e qasjes sime karshi botës së artit.
– Cilat janë ëndrrat, synimet tuaja në Kinematografi?
Fillimet e krijimtarisë sime me filmat e shkurtër, kanë trajtuar tema ‘të mëdha’ po i quaj kështu kushtimisht. Si duket kështu fillojnë të gjithë. Duke synuar botën e Ingmar Bergman-it apo Andre Tarkovskyt. Pra edhe dy filmat e mi të parë trajtojnë fshirjen e kufijve mes jetës dhe vdekjes. ‘Një balerinë që ndillet nga vetvetja të shkoj drejt një aksidenti fatal’ (Mona), apo ‘Një Baba plak i cili takon fëmijën e vdekur për t’i kërkuar atij falje për vrasjen aksidentale në rininë e hershme’ (Eternally Child). Tani, filmi im i fundit, është një komedi e zezë. Mban titullin ‘Shauerfilm’. Trajton një situatë të errët komike në një shkollë filmi e cila i ‘përpinë’ talentet. Tani, në skenarët e mia të cilat pretendoj t’i realizoj, trajtohen tema që ndeshen si të zakonta në jetën e përditshme e të cilat gjatë zhvillimit marrin dimensione të thella dhe të panjohura.
– Në cilin zhanër kinematografik ndiheni më rehat?
Nuk kam ndonjë preferencë. Varet nga forma dhe përmbajtja qe doni ta ndërtoni. Atëherë zgjidhni formën dhe zhanrin ku ndjeheni më komod. Tani kam në duar dy skenarë shumë të mirë për filma të gjatë dhe që të dy janë drama. Por stilistikisht krejt të ndryshme. Sidoqoftë, mua më pëlqen shumë edhe komedia.
– Çfarë burimesh përdorni për t’u frymëzuar?
Është pyetje e komplikuar për mua. Ndonjëherë më frymëzojnë ngjarjet e ditës. Ato më inferioret por që janë të veçanta, ngjarjet që shumica e opinionit nuk i vëren fare.(Si për shembull filmi im i fundit ‘Hashtag’ për të cilin jam frymëzuar nga një ngjarje krejt e zakonshme derisa po pija një kafe dhe po përfundoja një seminar që më kishte ngelur në gjysmë, përball meje ishin ulur dy vajza të cilat për më shumë se një ore, ndejën duke fotografuar njëra tjetrën, duke postuar foto dhe duke komunikuar me persona fiktiv në rrjetet sociale. Ato nuk e folën asnjë fjalë. Nuk e shkëmbyen asnjë shikim. Ato po rrinin së bashku, por po jetonin një jete virtuale, imagjinare, që nuk ekziston. Nga këtu, më lindi ideja ta bëjë një film të shkurtër për jetën virtuale të imagjinuar si përmbushje shpirtërore dhe jetën reale krejt të zbrazët. Në një rast tjetër, jam frymëzuar nga një ditar i luftës të cilin e ka shkruar një vajzë e vogël në ditëlindjen e saj të nëntë. Ka qenë fantastike se si e ka parë ajo luftën, botën e vrazhdë që rrënohet e shkatërrohet para syve të një fëmije. (Filmi im ‘Rreze’) Ose, kam përfunduar një skenar që e dua tepër shumë, mban titullin ‘Fluturat e zisë’, bazohet në një ngjarje të vërtet që ka ndodhur gjatë Luftës së Dytë botërore, kur një mjek shqiptar, ditën e invadimit gjerman, vendos të nxjerr të gjithë të sëmuret nga spitali dhe në vend të tyre vendos komunitetin hebre të qytezës për ta shpëtuar duke deklaruar se spitali është i infektuar nga mortaja. Pra, unë frymëzohem sipas ndjeshmërisë, sipas fenomeneve që lënë gjurmë në mendjen dhe zemrën time. Në instancën e fundit, për mua arti është para se gjithash emocion i thellë. Është diçka shpirtërore, diçka qe kapërcen edhe dimensionet e religjionit.
Në cilin zhanër kinematografik ndiheni më rehat?
– SCHAUERFILM duket si një kritikë ndaj profesorëve të filmit. Çfarë vizioni keni për profesorët tuaj? (Kjo pyetje nuk është e ndërlikuar. Është thjesht kurioze).
Nuk bëhet fjalë për profesorët e shkollave ku unë kam studiuar. Bëhet fjalë për shkollën që është shndërruar në formë, biznes, formula të thata. Në shkollat ku mediokritetet e patalentuara me tituj e diploma, mbajnë leksione banale për artin. Është një lloj nostalgjie për atë që ka vdekur në shkollat e famshme kinematografike të gjysmës së dytë të shekullit XX-të. Në shkollat ku kanë ligjëruar personalitete të mëdha të kinematografisë si për shembull: Andrzej Wajda, Millos Forman, Ingmar Bergman, Bela Tarr, Michael Haneke, etj. Tani vështirë se gjeni një profesor artistik të kalibrit nga i cili do të mësoni të paktën si ta ndërtoni identitetin tuaj, apo si t’i shkruani fjalët e para kinematografike.
– A keni me vete një ekip njerëzish gjatë krijimit të filmave tuaj apo jeni një kineaste e vetmuar? (Të dy mënyrat e krijimit të Kinemasë janë plotësisht të vlefshme).
Kam disa miq. Si te them, jemi një ekip i gjeneratës që ndajmë të njëjtin sensibilitet karshi kinematografisë. E kuptojmë njëri-tjetrin dhe shpesh e plotësojmë njëri-tjetrin. Kinematografia nuk është art individual, është art ekipor, është një lloj familje e komplikuar ku secili ka rëndësinë e barasvlershme me tjetrin. Të paktën, unë kështu e konsideroj filmbërjen.
– Sa filma keni realizuar deri më sot?
Kam realizuar pesë filma të shkurtër si skenariste dhe regjisore. Kam qenë producente në disa prej tyre dhe me një film dokumentar të metrazhit të plotë.
– A ndiheni të kufizuar për prodhimet tuaja nga situata aktuale botërore me COVID?
S’di çfarë të them. Personalisht, kam pasur disa plane për punë /xhirime/ në teren dhe të gjitha kanë dështuar. Megjithatë, unë e kam shfrytëzuar këtë kohë për të shkruar. Kam shkruar dy skenarë te vlefshme dhe këtë periudhë nuk e konsideroj krejt kohë të humbur, përkundrazi.
– Çfarë mesazhi inkurajimi do t’u jepnit të gjithë njerëzve që i janë përkushtuar artit të shtatë?
Besoni vetes suaj deri në fund. Mos u dorëzoni asnjëherë, as atëherë kur jeni të rrëzuar për tokë, të përbuzur, të mospërfillur, të harruar. Arti është si uji që ecën. Mund të ndalet përkohësisht, por ai gjen shtigje alternative për ta vazhduar rrjedhën. Mos besoj në praktikën amerikane se filmi është ‘story telling’. Jetë e reprodukuar besnikërisht. Jo, një botëkuptim i tillë është veç dimensioni elementar që i ofrohet publikut mediokër. Kaq. Filmi si art, duhet të kapërcej dimensionet reale dhe të zhytet në shtresat e thella kuptimore, emotive, ekzistenciale. Pra, duhet të jetë alternativë e privilegjuar e jetës reale. Pikërisht, ‘Aty ku përfundon bota e vogël reale, aty fillon bota e madhe dhe e pakufishme e artit, si një alternativë dhe privilegj e asaj që e gjakojmë por nuk e kemi’
Çfarë lamtumire krijuese mund të mendoni për t’i dhënë fund kësaj interviste?
Besoj se do të shihemi përsëri. Nëse jo in persona, patjetër se do të shihemi përmes vizioneve tona kinematografike të cilat ndoshta nuk do të mund ta ndryshojnë botën, por do t’i ndryshojnë njerëzit të cilët do të mund ta ndryshojnë botën. Link: https://teknochatfestivales.foroactivo.com/t50-lorena-sopi /KultPlus.com
U.d së presidentit, Vjosa Osmani ka bërë homazhe në Ditën e Përkujtimit të Holokaustit, shkruan KultPlus.
Në përkujtim të jetëve të humbura, Osmani ka thënë se duhet të punojmë çdo ditë për të luftuar urrejtjen dhe diskriminimin.
“Në Ditën Përkujtimore të Holokaustit, ne kujtojmë të gjithë humbjet e shkaktuara nga gjenocidi i tmerrshëm i Holokaustit. Nuk është e mjaftueshme të thuhet kurrë më, ne duhet të punojmë çdo ditë për të luftuar urrejtjen dhe diskriminimin. Kosova nuk do të harrojë kurrë”, ka shkruar Osmani./KultPlus.com
Në vitin 2005 Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miratoi një rezolutë që shpallte 27 janarin si ”Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit në nderim të viktimave të Holokaustit”.
Kjo ditë përkujton miliona viktima të politikave të gjenocidit të Gjermanisë naziste që u kryen gjatë Luftës së Dytë Botërore, si dhe përqendrohet në përpjekjet bashkëkohore për të luftuar urrejtjen dhe anti-semitizmin.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore rreth gjashtë milionë njerëz u vranë, në përpjekjen sistematike naziste për shfarosjen e hebrenjve. Hebrenj nga e gjithë Gjermania dhe vendet europiane të pushtuara prej saj, u grumbulluan në kampe përqendrimi, ku u helmuan me gaz, u qëlluan, u lanë të vdisnin urie.
Në kampin Auschwitz vdiqën më shumë se një milion njerëz, të vrarë në dhomën e gazit, të rraskapitur nga kushtet e pamundura të punës, ekzekutimet e shumta, rrahjet dhe torturat nga agjentët. Viktimat ishin kryesisht hebrenj, rusë, polakë dhe rom. Kampet e vdekjes, vendet e terrorit u çliruan më 27 janar 1945. Momentet e shpresës, në të cilën u gjetën rreth 7 mijë të burgosur ende gjallë, njerëzimi i kujton ende sot, pas 76 vitesh, në ditën e përkujtimit të Holokaustit.
Roli i Shqipërisë për të shpëtuar hebrenjtë nga tmerret e holokaustit është i ditur botërisht. Shqipëria është një prej vendeve të rralla në botë ku gjatë Luftës së Dytë Botërore, u strehuan e gjetën shpëtim, jo vetëm hebrenjtë që jetonin në Shqipëri, por edhe disa mijëra hebrenj të vendeve të Ballkanit dhe të Europës Qendrore. Muzeu Historik Kombëtar në Shqipëri i ka kushtuar një kënd të veçantë popullit hebre dhe mbështetjes së shqiptarëve ndaj tyre. / KultPlus.com
Projektet kinematografike ku interpretojnë aktorë me ngjyrë po fitojnë një vëmendje mjaft të madhe kohët e fundit. Lëvizja Hollywood për njerëzit me ngjyrë, është paraqitur në mesin e një periudhe mjaft të vështirë politike dhe kulturore pas protestave të dhunshme që u përhapën në të gjithë botën nga vrasja e afro amerikanit George Floyd.
Për këtë arsye Instituti Amerikan i Filmit (AFI) ka përzgjedhur 10 filmat më të bukur të realizuar gjatë 2020 ku të pranishëm janë vetëm aktorët që vijnë nga komunitetet të ndryshme. Lista vjetore, e lëshuar përpara shfaqjeve kryesore të ndarjes së çmimeve për vitin 2021 është një nga treguesit e parë se këto filma do të përzgjidhen edhe në Oscars dhe Golden Globes.
Drama Spike Lee në Vietnam “Da 5 Bloods”, filmi i fundit i Chadwick Boseman “Ma Rainey’s Black Bottom,” “One Night in Miam” dhe “Historia e Panterës së Zezë”, janë mes filmave që u nderuan me çmim si më bukur të realizuar nga ana artistike.
Muzikali “Hamilton”, për baballarët themelues të Shteteve të Bashkuara mori çmimin kryesor të mbrëmjes për mënyrën e interpretimit të aktorëve. “Minary”, historia e një familjeje emigrante koreane që është në kërkim të ëndrrës amerikane në vitet 1980, është gjithashtu në listë, së bashku me filmin e animuar “Soul”, me protagonist Jamie Foxx, “Gjyqi i Çikagos 7”, “Nomadland, dhe “Mank “.
Çmimet AFI, që jepen nga një juri e kineastëve, kritikëve dhe akademikëve, çdo vit nderon të gjithë ekipet krijuese të filmave dhe shfaqjeve televizive që ai i konsideron më përfaqësuese nga ana kulturore dhe artistike. / KultPlus.com
Asambleja e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë miratoi njëzëri vendimin e kryesisë së saj për aderimin në Lëvizjen për Luftën Kundër Antisemitizmit.
Në një letër drejtuar Robert Singer (Chairman Center of Jewish Impact Senior Advisor to the Combat Anti-Semitism Movement) dhe shkëlqesisë së tij z. Noah Gal Gendler, ambasador i Shtetit të Izraelit në Tiranë, Skënder Gjinushi, në emër të Akademisë së Shkencave, i informon ata se forumi më i lartë vendimmarrës i ASH-së, në mënyrë të njëzëshme vendosi të miratojë propozimin e Kryesisë për aderimin e këtij institucioni në Lëvizjen për Luftën kundër antisemitizmit (Combat Anti-Semitism Movement), duke miratuar përkufizimin e përdorshëm për antisemitizmin sipas kuptimit në dokumentin e Aleancës Ndërkombëtare për Përkujtimin e Holokaustit (Insternational Holocaust Remembrance Alliance – IHRA).
Kryetari i Akademisë së Shkencave akad. Skënder Gjinushi, deklaroi se “duke qenë se shteti shqiptar është vend bashkëthemelues i Forumit Ndërkombëtar të Holokaustit, duke qenë se shteti shqiptar si vend organizator i Forumit të Ballkanit kundër Antisemitizmit ka pranuar interpretiminin e antisemitizmit sipas përcaktimit nga Lëvizja kundër Antisemitizmit dhe është anëtarësuar në këtë lëvizje, duke qenë se Akademia e Shkencave është bashkëhartuese e Ligjit për “Ditën e Kujtesës” dhe organizatore e shumë konferencave shkencore në përputhje me të, duke qenë se botimet shkencore të Akademisë së Shkencave dhe bashkëpunëtorëve të saj kanë luajtur një rol të rëndësishëm për njohjen ndërkombëtare të rolit të Shqipërisë dhe shqiptarëve në mbrojtje të hebrenjve gjatë SHOAH, Asambleja e Akademisë së Shkencave ka vendosur të aderojë si intitucion në nismat ndërkombëtrare IHRA dhe CAM”.“Ky vendim të shpallet me rastin e Ditës së Ndërkombëtare të Kujtesës, që është 27 Janari 2021. Pikërisht për këtë arsye ne sot bëjmë publik këtë vendim tonin, i cili iu është transmentuar institucioneve përkatëse dhe për pasojë Akademia e Shkencave e Shqipërisë është anëtare e Aleancës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Holokasutit”, – tha kryetari i Akademisë së Shkencave, akad. Skënder Gjinushi. Më pas akad. Shaban Sinani, sekretari shkencor në Akademinë e Shkencave, bëri të ditur për mediet se vendimi që mori Asambleja e Akademisë së Shkencave u është bërë i njohur menjëherë organizatave ndërkombëtare që bënë regjistrimin e subjekteve qofshin shtetërore, qofshin institucionale, qofshin edhe individë, për ta regjistruar si një institucion që e ka pranuar përkufizimin sipas dy organizatave IHRA dhe CAM. “Në përgjigje të letrës që i është dërguar kësaj organizate, presidenti i Qendrës së Ndikimit Hebre, Robert Singer është shprehur me vlerësimet më të larta për këtë hap që është hedhur nga Akademia e Shkencave, duke e quajtur “një vendim të jashtëzakonshëm” të saj dhe duke e konsideruar një “hap kolosal” që një akademi kaq prestigjoze si Akademia e Shkencave të Shqipërisë, jo vetëm përcakton pozicionin e saj në lidhje me termin antisemitizëm në kuptimin e sotëm dhe në kushtëzimet që ka termi me Holokaustin, por edhe si dhe një hap që mund të ndikojë për mirë që institucione të tjera akademike dhe universitare, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Ballkan dhe me gjerë, në prag të Ditës së Kujtesës apo edhe më tej, të hedhin një hap emancipues për një shoqëri të lirë”, – tha akad. Shaban Sinani.Edhe në letrën përshëndetëse të ambasadorit të Izraelit në Tiranë, Noah Gal Gendler, dërguar kryetarit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë akad. Skënder Gjinushit, është shprehur se “populli shqiptar ka mbajtur gjithmonë anën e vërtetë të historisë”./atsh/ KultPlus.com
Aktorja veteran, Jane Fonda, do të nderohet me shpërblimin “Cecile B. DeMille”, i cili e nderon kontributin e saj në film, në edicionin e ardhshëm të ceremonisë shpërblyese “Globi I Artë”.
Karriera e larmishme e yllit 83-vjeçar do të vlerësohet në ngjarjen e përvitshme e cila zë vend më 28 shkurt të këtij viti, kur edhe do t’i dhurohet shpërblimi më i lartë gjatë ceremonisë glamuroze.
Ali Sar, kryetar i Shoqatës së Gazetarëve të Huaj në Hollywood, përmes një komunikate për media tha: “Për më shumë se pesë dekada, puna e larmishme e Janeit është reflektuar edhe në angazhimin e jashtëzakonshëm të saj si aktiviste, duke e shfrytëzuar platformën e saj si aktore e listës A, për t’iu drejtuar disa prej çështjeve më të rëndësishme shoqërore të kohës sonë. Talenti i pamohueshëm ia ka fituar asaj nivelin më të lartë të njohjes, dhe deri sa jeta e saj profesionale ka marrë kthesa të ndryshme, angazhimi i Fondas për të sjellë ndryshime pozitive në shoqëri, ka qëndruar i palëkundur. Ne jemi të nderuar që në edicionin e ardhshëm të ceremonisë “Globi I Artë”, do t’i festojmë arritjet e saj në jetë dhe karrierë”.
Aktorja e njohur për publikun mbarë botërorë do të bëhet personi i 67-të dhe gruaja e 16-të me radhë, që e pranon shpërblimin “Cecile B. DeMille, i cili është dizajnuar për ta festuar kontributin e jashtëzakonshëm të yjeve në botën e filmit.
Ndër fituesit e kaluar të këtij çmimi prestigjioz ishin: Walt Disney, Judy Garland, John Wayne, Frank Sinatra dhe babai i aktores, Henry Fonda i cili u nderua në vitin 1980.
Jane Fonda e cila përgjatë vjetëve ka folur hapur rreth çështjeve të shumta shoqërore dhe politike, përfshirë këtu luftën në Vietnam, në të kaluarën e kishte pranuar se i kishte tejkaluar të gjitha pritjet e saj, gjatë angazhimit si aktore në industrinë e filmit.
Ndër filmat e fundit të aktores që kanë shënuar suksese të mira në arkat filmike janë: “Georgia Rule”, “Monster in Law”, “This Is Where I Leave You” “Book Club” dhe të tjerë. / KultPlus.com
Bijat e mija, jini egoiste të ndyra! Merrni atë çfarë është e juaja! Mëmësia nuk është mision. As martesa, jo. Ekzistenca juaj, po.
Jini egoiste kur ju kërkojnë të hiqni dorë në emër të familjes. Mos u ngrini nga tavolina nëse një burrë nuk e ka bërë përpara jush. Ndani hapësirat e nevojshme për ato që ju pëlqejnë: kinema, teatër, pasionet tuaja. Jini egoiste kur ju kërkojnë të jeni “gjithçkaja” e tyre. Qofshin ata fëmijët, partnerët apo miqtë.
Mbani diçka për vete. Diçka sekrete. Të mbrojtur e të paarritshëm. Jini egoiste. Mos ndani çdo gjë. Ka vende që duhet t’ju përkasin vetëm juve në mënyrë ekskluzive, që mund tu riktheheni kur gjërat nuk shkojnë mirë. Jini aq egoiste sa të jeni të pavarura ekonomikisht.
Një llogari bankare vetëm tuajën, sepse të përziesh paratë me dashurinë bëhet lëmsh puna. Dhe nuk i dihet kurrë.
Jini egoiste kur tjetri ju ofendon sepse nuk jeni kthyer ende në shtëpi apo pse darka nuk është gati. Durim. Mos e lini pa bërë atë që po bënit. Nëse jeni aty, do të thotë që ajo hapësirë meriton kohën tuaj.
Jini egoiste kur puna, karriera janë të rëndësishme dhe vijnë përpara gjithçkaje. Për burrat kështu është, e dhënë e njohur dhe e pranuar kjo. E pse nuk duhet të jetë edhe për ju?
Jini egoiste. Mos bëni dashuri nëse nuk doni. Mos u shtirni. Jini të sinqerta.
Kini etje për kënaqësinë, jini egoiste siç është një burrë.Mendoni për vete. Përpara se gjithash, për vete. Bijat e mija. Për trupin tuaj. Për dëshirat tuaja. Për shpirtin tuaj. Mbrojtja e të drejtave tuaja është një nevojë deri sa të kemi të njëjtën peshë që kanë dhe burrat që keni përkrah.
Të drejta që shkojnë përtej familjes, një fëmijë apo një dashurie. Ato janë kaq personale dhe ju përkasin vetëm juve dhe askujt tjetër. E pamundur ti dhunoni, rreziku është mungesa e lumturisë e kamufluar nga lumturia. Sakrifica e kamufluar në dashuri.
Jini aq egoiste të ndyra sa që të shpëtoni.
Dhe s’ka rëndësi se sa do t’ju kritikojnë, do t’ju bëjnë të ndiheni në faj, do t’ju thërresin tek hapësira e rolit. Mbase tek ai i gruas. Mbase tek ai i nënës. Por ju, mos dyshoni tek vetja. Zgjidhni gjithnjë të jeni gruaja që ju dëshironi.
Jini egoiste të ndyra. Kjo është trashëgimia ime si nënë, për ju /femër/ KultPlus.com
Një video e një nëne shqiptare është bërë virale në rrjetet sociale, ku kjo e fundit shihet tek ushtron dhunë në mënyrën më të tmerrshme ndaj vajzës së saj, shkruan KultPlus.
Në video shihet se vajza i ka marrur telefonin nënës së saj, duke u bërë kështu ky motivi që nëna ta rrahë atë.
Më poshtë mund të shikoni videon e plotë. / KultPlus.com
Të mos kuptohemi është e tmerrshme – të mos kuptohemi e të mos përqafohemi. Por megjithëse e habitshme është po aq e tmerrshme, po aq sa të kuptohemi për gjithҫka.
Plagosemi megjithatë. Dhe, i fiksuar nga një njohje fillestare, shpirtin tënd të butë s’do ta ofendoj me keqkuptim dhe as do të vras me kuptim.
