Humbjet totale ekonomike në Ukrainë të shkaktuara nga pushtimi i Rusisë arrijnë në 564-600 miliardë dollarë (447-476 miliardë paund), sipas Shkollës Ekonomike të Kievit (KSE).
Masa përfshin dëme të drejtpërdrejta në banesa dhe ndërtesa të tjera, infrastrukturë dhe pronë, si dhe dëme indirekte, investimeve të humbura, largimit të punëtorëve dhe kostove shtesë.
Humbjet e drejtpërdrejta nga shkatërrimi i ndërtesave dhe infrastrukturës vlerësohen në 105 miliardë dollarë, me banesat e dëmtuara që përbëjnë rreth 40 miliardë dollarë nga kjo shifër.
Qytetet e Mariupol – tani nën kontrollin rus pas një rrethimi të gjatë – Kharkiv dhe Chernihiv – të dy të granatuar rëndë nga Rusia përpara se forcat e saj të tërhiqeshin – dhe Severodonetsk dhe Lysychansk në Donbas ku po zhvillohen luftime të ashpra, kanë shkaktuar dëme më të mëdha në ndërtesat e banimit, ka thënë KSE.
Ndërkohë kompanitë ukrainase kanë pësuar 11 miliardë dollarë humbje ekonomike, duke përfshirë më shumë se gjysmë miliardë dollarë vetëm gjatë javës së kaluar. Më shumë se 200 kompani, fabrika dhe fabrika ukrainase janë shkatërruar, dëmtuar ose konfiskuar nga Rusia.
KSE thotë se ukrainasit mund të raportojnë humbjen e infrastrukturës fizike, duke përfshirë ndërtesat e banimit, nëpërmjet faqes së saj të internetit.
Më herët sot një ish-ministër i financave tha se Ukrainës do t’i duhen 750 miliardë dollarë për rindërtim. /KultPlus.com
Këngëtarja shqiptare, Dua Lipa, ka publikuar bashkëpunimin e saj të radhës me Calvin Harris dhe Young Thug, shkruan KultPlus.
Me titull “Potion”, kënga e tre yjeve të mëdhenj botëror, është kompletuar edhe me një videoklip.
Calvin Harris në njoftimin e tij për lansimin e këngës shkruan se Dua Lipa është personi favorit i tij për të punuar. “Zëri i saj, puna, dhe përkushtimi i madh, ndjehem me fat që e kam të mundur të punoj me të”.
Kënga më herët është postuar në Spotify, e tani edhe në YouTube, por videoklipi nuk është i aksesueshëm në Kosovë.
Disa alpinistë kanë humbur jetën dhe të tjerë janë plagosur nga rënia e një blloku të madh akullnajor në Alpet e Zvicrës. Ngjarja ka ndodhur në anën zvicerane të Grand Combin, një masiv malor në një lartësi 4,314 metra që ndodhet midis Luginës së Aostës dhe kantonit të Valais.
Sipas policisë atje ishin rreth 15 alpinistë, ndërsa flitet edhe për viktima, por pa specifikuar numrin. Disa prej tyre kanë mundur të evakuohen, ndërsa në operacion janë angazhuar 7 helikopterë dhe rreth dyzet grupe shpëtimi.
Rënia e bllokut akullnajor ndodhi në 3400 metra lartësi, gjatë ngjitjes në Grand Combin në zonën e quajtur “Plateau du Déjeuner”, përgjatë itinerarit “Voie du Gardien.
Në një deklaratë për shtyp në mesditë, policia tha se operacioni vazhdon ende, ndërkohë që alarmi është dhënë të premten në mëngjes rreth orës 6:20.
Mësohet Prokuroria Publike e Sionit ka hapur hetimet.
Grand Combin është një masiv malor në Alpet perëndimore Pennine në kantonin e Valais. Maja e Combin de Grafeneire është një nga majat më të larta në Alpe dhe e dyta më e spikatur e Alpeve Pennine. Grand Combin është gjithashtu një masiv i madh me akullnajë që përbëhet nga disa maja, ndër të cilat, tre janë mbi 4000 metra. Pjesa më e lartë e masivit është tërësisht në Zvicër, megjithëse kufiri me Italinë shtrihet disa kilometra në jug./A2CNN / KultPlus.com
Fragment nga ‘Muzgu i perëndive të Stepës’ të Ismail Kadaresë
Bëra një përpjekje mbinjerëzore të mbaja veten, madje të qeshja në mënyrë tq bujshme, duke kërcitur gjuhën, gjë që e urrej te të tjerët, por s’munda kurrsesi. Jo vetëm duke kërcitur gjuhën, si horrat e rrugës ‘Gorki’, por as natyrshëm, si gjithë bota, nuk qeshja dot. Përkundrazi, sa vente, po më dukej barbare e gjithë kjo. Me sa duket, pa e ditur as vetë se si, prej kohësh më kishte marrë malli që dikush të lëshonte ndonjë pikë lot për mua.
Kjo etje për pakëz lot paskësh qenë e fshehur. Ajo paskëshqenë më e tmerrshme se etja e beduinëve nëpër rrafshirën arabike. / KultPlus.com
Si sot, më 27 maj 1924, nisi një nga përplasjet politike më përçarëse në Shqipëri, Revolucioni i Qershorit.
Kjo lëvizje që do ta ndante Shqipërinë në dy kahe (nolist dhe zogist), do të merrte shkas nga atentati i Beqir Valterit ndaj Ahmet Zogut, si dhe prej krismave që i morën jetën Avni Rustemit. Të gjendur para kësaj klime politike, mbështetësit e Fan Nolit, të Qazim Koculit dhe të Luigj Gurakuqit, do të përgatiteshin për të krijuar një Komitet Revolucionar duke e nisur revolucionin nga Veriu drejt Tiranës, nga ku kryengritësit do të merrnin kryeqytetin pa shkrehur armë.
Edhe pse kjo ditë përkujtohet si kulmi i kryengritjes, fillesat e saj datojnë që prej 27 dhjetorit 1923, pas fitores së zgjedhjeve parlamentare nga grupi që përfaqësohej prej Zogut. Po ashtu, vrasjet e Adem Gjinishit dhe e Isuf Kazazit, do të rrisnin gradualisht frymën antizogiste në vend.
Më poshtë, fotoja bashkëngjitur është shkrepur në mesin e trazirave në kryeqytet, në ditët e Revolucionit të Qershorit. / KultPlus.com
Për të gjithë adhuruesit e tekonologjisë, në kampusin e Kolegji Universum, u mbajt konferenca më e madhe e fushës e organizuar nga Komuniteti Albanian Developers. Pjesëmarrës ishin ekspertët më të suksesshëm në fushën e IT. Gjatë eventit pati biseda, panele diskutimi, seminare dhe workshop.
Objektivi kryesor i Konferencës ishte të bashkojë njerëzit dhe të ndajë zhvillimet më të fundit në fushën e teknologjisë, nga këndvështrimi i zhvilluesve. Zhvilluesit e rinj dhe zhvilluesit e ardhshëm patën mundësinë të marrin pjesë në seminare nga ekspertë të industrisë vendase dhe ndërkombëtare, ndaj kjo është edhe arsyeja pse Kolegji Universum, i jep rëndësi kaq të madhe ngjarjeve të tilla.
Përmes këtyre eventeve studentët e Kolegji Universum kanë mundësinë që të marrin njohuri të shumta rreth kësaj fushe, gjë që ju ndihmon të kyçen më shpejt në industrinë e IT-së.
Duke kujtuar me nostalgji krijuesin dhe kultivuesin e këngës popullore, i cili pasuroi jetën, trashëgiminë dhe traditën tonë, vjen një performancë teatrore kushtuar rapsodit me vlera të larta artistike e njerëzore, Rizah Bllaca, përcjell KultPlus.
“Me këngët e Rizah Bllacës” vjen nën regjinë e Zana Durakut e cila ka falënderuar edhe kompozitorin Trimor Dhomin për ndihmën e dhënë gjatë realizimit.
Në këtë performancë do të interpretojnë Xhemail Gllavica, Rabije Kryeziu dhe Armend Ballazhi.
Ngjarja mbahet në vendlindjen e Rizahut në Suharekë, në 34 vjetorin e vdekjes së doajenit.
Ky organizim mbahet më datë 28 maj tek Shtëpia e Fellbahut, në ora 20:00. / KultPlus.com
Shko se furishëm po fryn në mua erë mallkimi që s’të fal. Dhe, dije mirë, kurrë më një e një nuk bëjn’ një si thonte Hikmeti, ai farë poeti me këngë prej zjarri.
Shko merri me vete lutjet tua, edhe hijen tënde hiqe zvarrë rrugëve si gjënë e ndyrë. Mos u kthe pas. Mos i harro sytë e përlotur në shtekballin tim. Mos thuaj lamtumirë. Asgjë mos thuaj. Merri me vete gjurmët nëpër të cilat erdhe një natë më e përvuajtur se frika dhe hyre në mua. Shko dhe bëhu fjalë e mbrame n’gojën time. Bëhu shkrepetirë e fikur n’ylberin e shkrimit tim. Bëhu çdo gjë pos Meje e Teje dhe asaj që e quajtëm Ne kur i zinim yjet si fluturat e ua ngjisnim nganjë emër mos ta harrojmë emrin tonë. Shko, merri me vete edhe rrugët, të mos kthehesh kurrë në vesën e lotit të rrejshëm, gërmadhat e kujtimit t’i rrëzosh.
Shko, mbyllu në do kështjella të largëta harrimi, ku s’të zgjojnë më këmbonat e pendimit kur çmendet mallit vetmia ose kur buza buzën e han n’pikllim, që mëkatin s’e lan, që s’mundet ta shpojë Gurin e rëndë, gurin e ftohtë të ndarjes. Shko, më mirë dhe hesht. Mos u kthe mbas. Mos i harro sytë e përlotur n’shtekballin tim. Mos thuaj lamtumirë. E kur t’shkojsh larg, më larg se prej blerimi n’blerim E kur t’shkojsh larg, më larg se prej zemre në zemër Aq larg sa ta harrosh edhe emrin tënd dhe zërin tim, fshihu prej vetes Shkurto flokëgjatat, mate me to mendjeshkurtrën tënde dhe mos qaj. Shko se tmerrshëm po lodrojnë sonte n’mua rrëket e gjakut të ndezur. /KultPlus.com
Tragjedia e gruas shqiptare gjatë luftës së fundit në Kosovë u përblodh në librin ‘Rrushja’ të autorit Jusuf Buxhovi, libër ky i cili u promovua dje në librarinë ‘Dukagjini’ në Prishtinë, përcjell KultPlus.
Libri trajton historinë e trishtë të fatit të shumë grave kosovare që u dhunuan nga forcat serbe gjatë luftës.
Vetë autori i librit tha për KultPlus se ky libër flet për një ndër krimet më të rënda kundër njerëzimit.
“Ky dhunim është bërë edhe me një prapaskenë tjetër është synu që femrat e dhunuara shqiptare të mbesin shtatzëna siç është vepru edhe në Bosnje dhe në vendet e tjera ku ka shkuar soldateska serbe. Kjo ka të bëjë me një mentalitet morbid të serbëve që ta ndërrojnë në këtë formë edhe strukturën popullative.”, tha Buxhovi i cili shtoi se mos trajtimi i duhur i kësaj teme ka bërë që Serbia të krijojë disa avantazhe në raport me politikën e Kosovës, e ndonjëherë duke u shfaqur edhe si viktimë.
“Unë si historian i kam trajtuar këto probleme por si shkrimtar, trajtimi i kësaj teme nëpërmes imagjinatës fiton një fuqi të përhershme. Kam bërë përpjekje që edhe faktori ndërkombëtar ta ketë edhe një dëshmi letrare rreth saj, sepse dëshmitë letrare janë dëshmitë më të fuqishme.”, deklaroi më tutje Buxhovi për KultPlus.
I pranishëm në këtë promovim ishte edhe redaktori dhe botuesi i librit, Nazmi Rrahmani, i cili theksoi se ky libër është vepra e parë në letërsinë tonë, në të cilën, në një mënyrë komplekse, trajtohet dhunimi i femrave shqiptare gjatë luftës së fundit nga forcat paramilitare serbe në përputhje me strategjinë e njohur të Beogadit që gjeonocidi ndaj shqiptarëve të përcillet edhe me formën më të rëndë, që krahas kodit moral, për qëllim kanë edhe prekjen e kodit gjenetik të një popullate.
“Autori shpjegon motive në romanin ‘Rrushja’ duke u kthyer në retrospektivë për shumë ngjarje, vrasje, që kishin ndodhur në kohë dhe vende të ndryshme të cilat kishin një zanafillëqë lidhej me shumë ngjarje të cilat kanë shumë arsye për të metur enigmatike dhe misterioze”, tha Rrahmani.
Rrahmani, vlerëson se kjo vepër si e tillë, ia del që të kthehet në një dëshmi letrare të njërit ndër aktet më barbare që përdori regjimi i Millosheviqit ndaj shqiptarëve. Sipas Rrahmanit, në këtë vepër, drama e dhunimeve përcillet edhe me pasqyrimin e dramave të tjera paralele, që në çdo luftë, sado e drejtë të jetë, janë të pashmangshme.
Duke u ndërlidhur me ato që tha botuesi Rrahmani, autori bëri të ditur se romani “Rrushja”, pas “Dosjes B” dhe “Monës”, përmbyll “Trilogjinë e luftës”. Trilogjia do të botohet së shpejti si tërësi, në mënyrë që të pasqyrohet e tragjika e luftës me dramat e saj tepër të rënda, që e përcollën atë./ KultPlus.com
Ambasada e Ukrainës në Beograd ka deklaruar se nuk i aprovojnë e as nuk i dënojnë deklaratat e kryetarit të Kievit Vladimir Klitschko për gazetën zvicerane Le Canton 27, ku ai tha se do të luftojnë për t’u çliruar nga Rusia sikur Kosova që është çliruar nga Serbia.
Ambasada ukrainase ka thënë se Klitschko sikur çdo qytetar ka të drejtën e tij të shprehet lirshëm por që s’paraqet pozicionin e politikës së jashtme të Ukrainës, raporton KosovoOnline, transmeton Gazeta Express.
“Klitschko, si çdo qytetar i Ukrainës, ka të drejtën e garantuar me Kushtetutën e Ukrainës për lirinë e mendimit dhe fjalës, për shprehjen e lirë të pikëpamjeve dhe besimeve të tij. Pozicioni parimor i Ukrainës për qëndrimin e saj ndaj integritetit territorial dhe sovranitetit të Serbisë dihet mirë”, thuhet në një deklaratë të ambasadës.
Ambasada thekson se dëshiron të sigurojë miqtë e saj, të cilët mbështesin Ukrainën në këtë kohë të vështirë dhe që nuk e kanë harruar mbështetjen e popullit ukrainas në të gjitha momentet e vështira për Serbinë, të mos shqetësohen.
“Ambasada duhet të deklarojë gjithashtu se situata për fat të keq reflekton nivelin jashtëzakonisht të ulët të kontakteve mes qyteteve partnere të Kievit dhe Beogradit, që kemi sot. Nga ana jonë, ne duam të tërheqim edhe një herë vëmendjen e të gjithë atyre që kanë autoritet dhe kompetencë për të shitur bluzën me simbolin e agresionit rus ‘Z’, si dhe praninë e saj në shumë mure të ndërtesave të Beogradit, e cila për ukrainasit është simbol i agresionit rus dhe ka kuptimin ‘vras një ukrainas’”. , thuhet në deklaratën e ambasadës. / KultPlus.com
Irfete Spahiu është dekretuar për herë të parë në histori të Kosovës dhe ushtrisë së saj, me gradën gjeneralmajore dhe inspektore gjenerale në FSK, shkruan KultPlus.
Presidentja Vjosa Osmani ka thënë se Spahiu është një ndër shtyllat e FSK-së, pasi e ka dekretuar si gjeneralmajore.
“FSK-ja po forcohet dhe profesionalizohet vazhdimisht. Vendosja e grave në pozita drejtuese do ta bëj ushtrinë tonë më të fortë, më të besueshme dhe më profesionale. Pata nderin sot që gjeneral brigade Irfete Spahiun ta dekretoj me gradën gjeneralmajore dhe inspektore gjenerale në FSK”, thotë Osmani.
Presidentja gjithashtu ka thënë se duhet bërë edhe më shumë që sa më shumë gra të përfshihen në përbërjen dhe udhëheqjen e FSK-së. /KultPlus.com
Ishte viti 1980 kur grupi “Gjurmët” filloi jetësimin e tij nëpër hapa të ngadaltë. Nuk u desh shumë kohë që dy këngët e para “Muzikë për disponim të mëngjesit” dhe “Ka ditë që bie shi” të jehojnë në skenën jugosllave. Periudha e artë e viteve 80-ta në Kosovë, për sa i përket muzikës, e ka zënë grupin në një kohë tejet produktiv me ç’rast pasioni, dashuria dhe energjia e secilit anëtar dallohej jo vetëm mes rreshtave të teksteve apo melodive tërheqëse, por ajo dilte në pah dukshëm nëpërmjet kuptimeve multidimensionale të fshehura përbrenda secilës këngë. Për të shpalosur një rrugëtim të tërë qysh nga formimi si artist, fillet e para të këtij grupi e deri tek gjurmët që kanë lënë në historinë e muzikës shqiptare, e tregon më së miri edhe vetë bateristi Petrit Riza në një intervistë ekskluzive për KultPlus.
“Ne kemi një traditë të gjatë familjare në muzikë. Por ai momenti që kam vërejtur se bateritë janë pjesë e imja, ka qenë qysh në bankat e shkollës fillore. Atëherë në pauza, përfundi bankës ka qenë një vend i posaçëm për t’i lënë çantat e unë aty krijova tingujt e parë për shkak se lëshohej një tingull shumë i hollë dhe i duhur për muzikën që e këndonim. Kështu që, shumë herët e kam ditur se kam një talent në muzikë dhe pastaj fatmirësisht pata vazhduar me bendin më tutje dhe kemi krijuar afro pesëdhjetë këngë”, thotë Riza i cili me një krenari që i shihej në sy pohon se shqiptarët e kanë një talent gjenetik për sa i përket artit, kulturës dhe muzikës.
I lindur në Prishtinë por me prejardhje nga Gjakova, ai kësaj radhe ka ndarë disa nga momentet më të veçanta përgjatë pjesëmarrjes së tij në grupin “Gjurmët”, ka shkëputur çaste të cilat ai ende i mban të freskëta në kujtime si dhe ka shpalosur një mori detajesh që kanë qenë shtyllë kryesore për ndërtimin e një grupi autentik, unik dhe tejet special. Duke përfshirë edhe sfidat më të mëdha nëpër të cilat ka hasur si dhe momentet më kulminante në muzikë, atij këto nuk i duken edhe shumë të vështira për t’i rikujtuar. Me një buzëqeshje të lehtë, ne e nisim këtë intervistë sa në një frymë shakaje aq edhe serioze.
“Autostop”, titullohej grupi në të cilin ishte fillimisht bateristi Riza. I themeluar së bashku me Tomorr Kurshumliun, Gazmend Badivukun dhe Rifat Derin, grupi ka udhëtuar nëpër vendet turistike të rajonit dhe Evropës. Me dy vite ekzistencë, ata si fillestarë morën pjesë në kitariatin e parë të mbajtur në Prishtinë duke zënë vendin e tretë. Pastaj për ndonjë arsye që as vetë nuk e dinte, bendi u pasivizua dhe ndërkohë ishte Migjen Kelmendi ai i cili pati rastin t’i dëgjojë ata në atë kitarium. Kështu dhe lindi krejt rastësisht themelimi i grupit “Gjurmët”.
Pas përfundimit të dy këngëve të para në studio dhe incizimit të tyre në Radion e Prishtinës, ata kolektivisht filluan të mendonin për emrin e grupit. Migjeni kishte një ide, dikush tjetër një ide por ishte ideja e Petritit ajo që u përkrah më së shumti.
“Ngeli emri “Gjurmët” sepse po mendoja se atë që do ta bëjmë, ndoshta do të lejë gjurmë në kulturën tonë.”
Grupi “Autostop”, 1979
Ndërkaq, janë ato grimcat e para të dashurisë ndaj një instrumenti të cilat të shtynë të gjesh veten tek njëra ndër ato e për të mos e lëshuar më kurrë. Në këtë rast, Petriti fillimisht ishte i pasionuar pas saksonit por shumë shpejt bateritë kishin zënë vend në shpirtin dhe zemrën e tij.
“Unë çdo herë them se instrument të keq nuk ka dhe se çdo instrument krijon një tingull. Unë e kam dashur shumë sakson, por ndoshta bateritë më kanë krijuar mua si person dhe ma kanë vënë në pah edhe atë personalitetin tim. Faktikisht me qenë muzicient që ke talent dhe e kultivon atë, tregon një kulturë të organizimit personal, të dëgjimit të anëtarëve të tjerë, të përgatitjes paraprake për ndonjë koncert ose incizim, pastaj vjen edhe kreativiteti. Pra, këto elemente i ka secili që është me të vërtetë i rrjedhshëm në ndonjë punë të vetën. E kjo vlen sidomos për instrumentin e baterisë si instrument ritmik, i cili i ka të gjitha këto afinitete”, thotë Riza.
Si çdo fillim, edhe hapat e parë të grupit “Gjurmët” nuk ishin të lehtë. Me huazime të instrumenteve nga persona të ndryshëm dhe përgjegjësi nga më të ndryshmet, nisi rrugëtimi i suksesshëm i tyre.
“Forca e grupit “Gjurmët” qëndron në atë se kemi qenë shumë kompakt. Unë, Migjeni, Tomorri, Armando dhe Bekimi kemi qenë shumë kompakt në ide dhe kreativitet. Ka ndodh kur Migjeni ka ardhur me dy akorde dhe me një ide për një këngë, pastaj ne e kemi shkruar secili pjesën tonë dhe e kemi testuar dy-tri herë, kemi krijuar aranzhimin e këngës dhe kemi hy në studio për të incizuar menjëherë. Po ashtu, përgjegjësitë kanë qenë të ndryshme. Them se ndoshta unë jam marrë më shumë me organizimin, me teknikën, me instrumentet meqenëse kam pasur njohuri më të madhe. Në atë kohë ka qenë një mungesë e instrumenteve cilësore dhe është nevojitur një bass kitarë të cilën unë e kam marrë nga Agim Berisha. Pastaj është nevojitur një kitare për Migjenin që është dashur ta huazojmë nga tjerët. Fillimi ka qenë i tillë”, tregon Riza.
Gjithashtu edhe në paraqitjet skenike, ai gjithmonë ka dashur që skena dhe instrumentet të dalin jashtëzakonisht bukur në pamje dhe nëse i shikoni klipet e grupit atëherë shihet se në vitet e 80-ta, kanë qenë disa incizime në kushte jo aq të mira por që në fakt ata kanë qenë në hap me trendet botërore ose evropiane të stilit me të cilin ata kanë krijuar muzikë.
“Të gjithë kemi qenë studentë në atë kohë dhe muzikën e kemi pas hobi. Gjithë ajo që ne e kemi pasur brenda në veti, një emocion ose thënie, e kemi transformuar në këngë. Ne kemi përdorur po ashtu edhe terme që në atë kohë në Kosovë nuk janë përdorur por kanë qenë terme që janë përdorur në Shqipëri. Pastaj, kemi përdorur edhe elemente të polifonisë ose edhe kemi bërë transformimin e klarinetës në kitarë. Secila këngë e ka pasur atë mesazhin e vetë. Nëse i dëgjoni mirë tekstet, e shihni sesa kemi qenë ne në atë kohë produktiv për sa i përket muzikës”, shpalos ai.
Ai tutje mban mend se ka qenë shumë sfiduese kur ata kanë filluar të shkruajnë një këngë kur i kanë pasur vetëm dy akorde. Por sipas tij, muzika shqipe është shumë e pasur me harmoni e ritëm dhe është me të vërtetë një brumë universal nga i cili mund të krijosh çka do, vetëm a ke kreativitet.
“Ne asnjëri nuk i kemi ditur notat dhe ende nuk i dimë, por nuk do të thotë që duhet t’i dish notat për të krijuar diçka e cila ka një vlerë.”
“Kur dielli perëndon” – Grupi Gjurmët në “Boom”
Ka qenë një frymë në atë kohë në të cilën ata si studentë e kanë përjetuar dhe duke marrë parasysh se vitet 80-ta kanë qenë periudha e artë e produktivitetit të muzikës, veçanërisht në Kosovë, Prishtina konsiderohet të ketë qenë e barabartë me skenën kroate, sllovene dhe serbe, për sa i përket trendeve të muzikës alternative.
“Ne asnjëherë nuk kemi qenë mbrapa, çdo herë ndoshta kemi qenë edhe më produktivë e më autokton sesa ata për arsye se i kemi pasur elementet tona unike”, thotë Riza.
Petriti asokohe e kujton edhe një organizim në Opatijë, në të cilin grupi “Gjurmët” ka marrë një mori komentesh të mira për sa i përket muzikës së tyre. Ndonëse nuk është kuptuar gjuha e tyre shqipe dhe atyre nuk iu është kujtuar që t’i përkthenin këngët e tyre, kritikat e mira kanë pasuar vazhdimisht për origjinalitetin dhe stilin e tyre unik.
Përpos atij mentalitetit dhe botëkuptimit përmes së cilave kishin kaluar anëtarët e grupit në atë kohë, sfidë e vërtetë ka qenë që ata t’i tregojnë Federatës Jugosllave se muzika shqipe ka çfarë të dhurojë.
“Neve na ka mjaftuar ajo. Që nuk kemi qenë kopje e diçkaje.”
Bateristi Riza kujton edhe periudhën kur për herë të parë i ka blerë tupanët dhe i ka dërguar në shtëpi për t’i montuar. Menjëherë pas atij i ka lind edhe pyetja ‘Çfarë do të ushtrojë tash?’.
Për Rizën, ka qenë një periudhë atëherë kur nuk ka pasur se prej kujt të mësoj.
“Në atë kohë e kam dëgjuar shumë grupin “The Police” dhe bateristi i këtij grupi ka qenë modeli im. Ai ka qenë një baterist që ka qenë shumë konkret, ka pasur ritmin e fortë, ka qenë kreativ dhe asnjëherë nuk ka krijuar eksperimente në instrument. Kështu që Stewart Copeland ka qenë idoli im atëherë. Mua gjithmonë më kanë pëlqyer bateristët që janë të qartë, nuk i tejkalojnë kompturat e muzikës së bendit. Tek ne gjithmonë ndodh kjo, kur instrumentistët provojnë dhe mundohen të tregojnë se sa janë të mirë teknikisht dhe në fakt vetëm krijojnë diçka më tepër sesa është e nevojshme”, shpalos ai.
Goditjet e tij dhe stilin të cilin ai e ka transformuar në tupanë, është një kombinim i Bormann dhe elementeve unike të grupit “Gjurmët”. Nëse dëgjohen këngët e grupit “Gjurmët” atëherë lehtësisht dallohet se kitara i ka specifikat e veta, këndimi specifikat e veta dhe tek tupanët kemi një gërshetim mes trendeve evropiane të asaj kohe dhe stilit të tyre mbresëlënës.
“Origjinali i thjeshtë është shumë herë më i mirë dhe ka më shumë vlerë sesa një gjë që është sintetike, e kopjuar”, kjo është ajo që ai gjithmonë e mban si pjesë kyçe të krijimtarisë së tij.
Grupi “Gjurmët”
Ndërsa kur kapërcejmë tek koncertet e mrekullueshme që ka pas grupi “Gjurmët”, bateristi Riza i veçon disa prej tyre.
Me një nostalgji në sy ai i rikujton koncertet që i kanë mbajtur në vitin 1985 në Pallatin e Rinisë në Prishtinë. Kanë qenë shtatë mbrëmje dhe e gjithë Prishtina ishte prezente aty. Këtë koncert ai e mban afër zemrës dhe shumë të freskët në mendjen e tij.
Ndërsa, në vitin e 86-të, Petriti shkon në shërbimin ushtarak në Shkup, pas 6 muajve shkon Migjeni, pas një viti shkon Tomori, dhe aty ata e përfundojnë karrierën. Por, kthehen në vitin 1998, incizojnë këngën e tyre të fundit “Heroi i qytetit pa lum”. Bateristi Riza pas jetesës në Londër përgjatë viteve 1995 deri më 2004, ëndërronte që të rikthehej me grupin “Gjurmët” për të krijuar një koncert tjetër, por kjo nuk ndodhi për shkak të ngjarjeve të ndryshme personale të secilit anëtar.
Në vitin 2015, përsëri grupi mblidhet disi por kushtet ata i orientojnë në Tiranë, atje ku ndodhi koncerti në Pallatin e Kongreseve. Me aq sa ai mban në mend, ishte një koncert historik për shumë elemente.
“Ishte hera e parë që është mbajtur një koncert rok në trevat shqiptare me Orkestrën Simfonike të RTSH-së.”
Tek pas koncertit ai e kishte parë se si janë dukur ata në prapavijë. Ishte një video prapa tyre dhe me të vërtetë konsiderohej të ishte shumë magjike.
Pastaj pas tri viteve ata mbajnë një koncert në Prishtinë për Ditën e Çlirimit, koncert ky që u organizua në Sallën ‘1 Tetori’ dhe padyshim që kishte elementin e vetë magjepsës.
Tutje kur flasim për ripërpunimet e këngëve të grupit “Gjurmët”, ai me entuziazëm tregon për përpunimin e tij më të pëlqyer, e që sipas tij është versioni i Rudinës e cila jeton në Amerikë dhe e ka përpunuar këngën “Era” me instrumentin e pianos në një mënyrë tejet brilante.
“’Asgjë sikur dielli’ ka kënduar këngën tonë ‘Mendoja çdo gjë merr fund pa ty” dhe asnjëherë nuk e ka treguar që është këngë e jona. Asnjëherë”, thotë Riza.
Ai tutje thotë se është mirë që nëse përdoret kënga e tyre, të jetë diçka origjinale dhe të mos bastardohet apo të tejkalohet thelbi i veçantë i këngës. Po ashtu, ka shumë këngë të tyre të cilat nëse një bend do t’i merrte dhe ripërpunonte, atëherë sipas tij, do të bëheshin hit e do të zgjasnin akoma më shumë.
Kopertina e rock kasetës së parë të RTP – Radio Televizionit të Prishtinës, 1985
Bateristi Petrit Riza për sa i përket rrugëtimit të muzikës nëpër vite, mendon se grupi “Gjurmët” ende vazhdon të jetë aktual për shumë gjenerata dhe do të mbetet gjithmonë i atillë.
“Ju e shihni se edhe gjeneratat e reja ende i dëgjojnë këngët e grupit “Gjurmët”. Në koncertet tona ka pasur edhe prind me fëmijë por kanë qenë edhe nipat e mbesat e tyre. Këngët tona kanë me qenë të pavdekshme dhe ne me të vërtetë jemi shumë krenarë me atë se çfarë kemi bërë. Ne kemi prekur në atë gjenin shqiptar dhe pikërisht pse ka këngë të ndryshme, secili e gjen veten aty”, thotë ai.
Sipas tij, stili hip/hop dhe r&b në Kosovë dhe Shqipëri është shumë i fortë për shkak të fjalëve shqipe dhe se si mënyra e fjalëve shqipe flenë me atë stil bënë që shqiptarët të jenë shumë të fortë në atë aspekt për shkak të zhargonit.
“Por gjithë ky stil komercial tani është thjesht një bastardim i vlerave tona sepse ne kemi brumin tonë universal. Me pak teknikë të vjedhjes nga shumë kush, e krijon një këngë. Për tekstet, nuk kam fjalë. Megjithatë është shumë vështirë që ky trend të ndalet por nuk është aspak i mirë”, thotë ai në lidhje me muzikën shqipe që dëgjohet sot në një masë të madhe.
E krejt në fund, bateristi Riza shpalos edhe planet e tij për të ardhmen në lidhje me grupin “Gjurmët”.
“E kam menduar një projekt që nëse bash komplet nuk mundemi të mblidhemi me grupin “Gjurmët”, atëherë me bendin tim tani dhe me një këngëtar, të bëjmë një ‘tributë’ ndaj grupit “Gjurmët”. Po ashtu, do të doja ta bëja një dokumentar më të thellë për krijimtarinë e grupit “Gjurmët”, qysh nga fillimi e deri në fund me segmente të ndryshme të përfshira. Kjo është më se e nevojshme”, shpalos ai.
Bateristi Petrit Riza sot është i preokupuar me punën e tij në turizëm si dhe është aktiv me bendin e tij “Haliband”, i formuar në vitin 2004 pasi ai u kthye nga Londra.
Edhe pse e vështirë, intervistën e përmbyllim me atë se çfarë do të thotë muzika për të. Vetëm në tri fjalë, ai përgjigjet me një emocion të natyrshëm që i vinte lehtazi.
Ministri i Punëve të Jashtme të Rusisë, Sergeri Lavrov ka mohuar Masakrën e Reçakut teksa ka folur për masakrën që ushtarët rus kanë kryer në Bucha të Ukrainës kundër civilëve të paarmatosur, shkruan KultPlus.
Për këtë ka reaguar Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Jeff Hovenier.
Në një postim në “Twitter”, Hovenier ka thënë se ata të cilët tentojnë të rishkruajnë ose ta mohojnë këtë masakër, i lartëson krimet e luftës.
“Përpjekjet për të rishkruar dhe mohuar historinë e mirë-dokumentuar të masakrës së Reçakut lavdërojnë krimet e luftës, çnderojnë kujtimin e të vdekurve dhe rihapin plagët e të mbijetuarve. Ata që mohojnë mizoritë në Reçak kërkojnë të pengojnë përparimin drejt pajtimit rajonal, konsolidimit demokratik dhe integrimit evropian dhe euroatlantik”, ka shkruar ai.
Pikërisht në atë postim, Hovenier ka përfshirë edhe dy dokumente nga OSCE dhe UNDPPA, në të cilat përfshihen fakte për këtë masakër. /KultPlus.com
“La Tribune Juive” ka botuar, me 29 nëntor 1935, në faqen n°845 të numrit të saj 48, rrëfimin e udhëtimit të gazetarit Max Loeb në Shqipëri, asokohe në kërkim të gjurmëve të komunitetit hebre, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Një mbretëri me 50 hebrenj!
Shqipëria, një vend i harruar në Evropë
Raporti i udhëtimit të Max Loeb
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Tiranë (Shqipëri), vjeshtë 1935.
“Ne nuk kemi antisemitizëm. Ne nuk kemi hebrenj!”
Pasi zbarkova në portin qendror shqiptar të Durrësit, mora këtë përgjigje të vogël ngushëlluese për pyetjet e mia për situatën e hebrenjve shqiptarë. Udhëtimet e gjata me kalë, në këmbë, me makinë e motoçikletë, nëpër të gjitha zonat e vendit të gjerë, që të çonin larg në Alpet veriore shqiptare pothuajse të pashkelura, të pakalueshme, dhanë mundësinë për të verifikuar këtë pohim. Në fakt : në të gjithë Shqipërinë veriore jeton vetëm një familje hebreje. Dhe kjo familje ndodhet në Shkodër, qyteti port në kufirin jugosllav, e cila emigroi nga Janina (Greqi) vetëm pak vite më parë.
Njëherë e një kohë kishte komunitete të lulëzuara !
Nuk duhej të dukej gjithmonë kështu në këto zona të gjera. Një sagë, e diskutueshme, por e thënë me një shkëlqim të vërtetë…
Gjatë sundimit venedikas, disa mijëra hebrenj jetonin në qytetin e Elbasanit, afërsisht në mes të Shqipërisë. Disa vite më parë, ambasadori amerikan në Tiranë, hebreu Bernstein, u përpoq të ndiqte këtë shteg, por pa sukses.
Pas një udhëtimi të mrekullueshëm me makinë në një rrugë të bukur, jashtëzakonisht romantike mbi një mur të lartë malor, i cili gjendet mes kryeqytetit Tiranë dhe Elbasanit, vijmë në qytetin, i cili thuhet se dikur kishte strehuar mijëra bashkëfetarë. Një ndjenjë e çuditshme më zvarritet në këtë qytet më të vjetër të vendit, në pazarin e gjallë e plot ngjyra. Me përjashtim të disa ndërtesave të varfra, gjithçka i ngjan Orientit më të zi. Kalojmë rrugicat, mes mureve prej argjili më të gjatë se njeriu, që shënojnë rrugën si palisada, që nuk na lënë të shohim nëpër shtëpi. Mendoj se po kthehem ngadalë në mesjetë. A mund të zgjasë mrekullia? Asnjë shenjë e kohëve tona moderne nuk shihet në mes të një kaosi njerëzish me veshje malësorësh, të gjithë të armatosur me musketa të gjata paradiluviane. Disa gra në mes : të gjitha janë të mbuluara pothuajse krejtësisht.
Papritur një fytyrë më bie në sy, me tipare të fytyrës së pagabueshme hebreje. Për fat njeriu kupton italisht. Ai tregon me dëshirë për vizitat e ambasadorit Bernstein, të cilit ai nuk mund t’i tregonte më shumë se unë.
Ne ngjitemi në një ndërtesë gjysmë të rrënuar. Tre gomerë të vegjël janë rehatuar në pjesën më të madhe. Një pjesë e çuditshme e mbushur me dritë të zbehtë. Një hapsirë në çati lë vetëm mbetjet e pakta të rrezeve të diellit. Shoqëruesi im tregon në heshtje një objekt të errët në një cep, një llambadar të thyer. Më pas shqiptari më jep një palë shkallë me të cilat ngjitemi në tavan. Ia vlen përpjekja: mund të deshifroj disa shkronja hebraike.
Një stallë gomerësh është ish-sinagoga e Elbasanit.
Thuhet se hebrenjtë kanë ardhur në vend me venedikasit. Ata vendosën marrëdhënie tregtare me Greqinë dhe shtetet ballkanike. Burra të guximshëm hynë edhe në malet e ashpra të Prefekturës së Dibrës së sotme, të cilat nuk ishin ende të rehatshme në atë kohë. Ligji i grushtit dhe hakmarrja e gjakut e ktheu vendin në ferr. Fisnikët ishin gjithmonë në grindje. Fshatra të tëra u therën për hir të gjakmarrjes.
Njëherë e një kohë – sipas gojëdhënave – njerëzit e një drejtuesi bande dibrane sulmuan beun e Elbasanit. Në betejë, përveç banorëve të tjerë, ranë edhe hebrenjtë. Ata pak të mbijetuar u masakruan me supozimin se hebrenjtë kishin qenë të lidhur me sulmuesit. A janë të vërteta këto legjenda? Mungojnë dëshmitë historike. Por hap pas hapi ndeshesh me njerëz me fizionomi hebreje. Ata duan t’ia atribuojnë këtë faktit se hebrenjtë u detyruan të konvertohen në fenë islame.
Sërish me bashkëfetarët
Një ditë në rrugën e fshatit shqiptar në një autobus të mbushur me njerëz është një kënaqësi që mund të çojë në dëshpërim një evropiano-qendror. Por në fund të fundit, makina është i vetmi mjet transporti krahas kuajve, mushkave dhe avionëve. Vend i çuditshëm që kapërcen 300 vjet zhvillim!Çdo ditë ka mbrëmjen e saj dhe ajo mbrëmje më bënte të ndjeja detin edhe pse isha në tokë! – në Vlorë, e njohur si qendër tregtare dhe si shtëpia e komunitetit “më të madh” hebre në vend.
Është e premte. Dita kryesore e punës. Blerësit vendas janë grumbulluar tufë nga malet për të plotësuar nevojat e tyre. Pikërisht atëherë vura re se disa dyqane prestigjioze po mbyllnin qepenat në mes të rrëmujës. Një tabelë dyqani me emrin: “Raphael …” bie në pamje. Hebrenj!
Pesë familjet hebreje të qytetit kanë mjaft anëtarë meshkuj për të bërë një “Minian”. Në një shtëpi private, një dhomë shndërrohet në sinagogë. Burrat mblidhen aty për të falur Shabatin. Të çuditshme meloditë e ritit sefardik, pothuajse po aq monotone sa muzika shqiptare, por po aq tmerrësisht magjepsëse dhe tërheqëse.
Dikur, shabatët ishin festa të vërteta popullore këtu.Në qytet jetonin mbi 100 familje. Ata kishin emigruar nga Greqia dhe Azia e Vogël dhe shpejt arritën një prosperitet të konsiderueshëm. Për shumë dekada komuniteti jetoi në paqe. Derisa djali i një beu (konti) të fuqishëm ra në dashuri me vajzën e një tregtari hebre. Prindërit e vajzës nuk e donin këtë lidhje. Shqiptari e përsëriti kërkesën e tij për një kohë të gjatë para se të zhdukej përfundimisht i tërbuar.
Hebrenjtë me të drejtë prisnin më të keqen. U mblodh kapela(këshilli) e pleqve dhe vendosi të ikte menjëherë!
Me një unanimitet të rrallë, vendimi u miratua nga të gjithë. Dy anije morën të gjithë koloninë hebreje. Duke lënë pas shtëpitë dhe pasuritë, njerëzit u larguan. Por hebrenjtë nuk kishin harruar një gjë, rrotullat e Torës! Një legjendë e bukur thotë se pergamenat, të harruara me nxitim, i çuan dy engjëj në Janinë, një qytet në Greqi, ku rrotullat shihen edhe sot. Janë copa të vjetra, të zverdhura, jashtëzakonisht me vlerë, të cilat – sipas shkencëtarëve autoritarë – nuk mund të jenë aq të vjetra sa të kenë ekzistuar në kohën kur duhet të ketë ndodhur arratisja nga Vlora.
Para disa vitesh u shemb një shtëpi në Vlorë, e cila deri në atë ditë quhej sinagogë nga populli.
Zyrtarët e lartë thonë “Auguri”
Sot, hebrenjtë shqiptarë gëzojnë një vlerësim universal. Nuk guxova t’u besoja syve kur gjatë festës së Pashkëve u shfaq prefekti, zyrtari më i lartë i prefekturës dhe deputeti i mbretit për rrethin, i shoqëruar nga dy adjutantë, dy oficerë policie dhe një grup i fortë ushtarësh, për të uruar mikpritësin tim, një tregtar i pasur, më i miri për të përcjellë urimet më të mira për festën, “auguri” – siç thonë atje.
Hebrenjtë nuk janë të përjashtuar nga shërbimi i detyrueshëm ushtarak. Dhe hebrenjtë e rinj shqiptarë dinë të vlerësojnë që u lejohet t’i shërbejnë atdheut të tyre. Djali i shtëpisë në të cilën më pritën me bujari, sapo ishte kthyer nga akademia ushtarake në Tiranë me një kualifikim të lartë si aspirant oficer./KultPlus.com
Nëse vetvetes i bëhesh pengesë e nuk i çliron dhuntitë që i ke, ngatërrohesh drejt ecjes, si vuajtje në lëngesë, s’ke si e kërkon të bukurën mbi dhé.
Në rrugën e duhur jeta të vë, pasi nga gabimet ta krijosh mençurinë, drejtues të bukur e udhërrëfyes në zë, pasi t’i paguash çmimet e ke lumturinë.
Mendo krejt lirshëm posi një mbret, si perëndi antike në Olimp a Tomorr, si shpirt i hirshëmmarsho në jetë, si simfoni jetike frytet i korr. /KultPlus.com
Fondi Monetar Ndërkombëtar kundërshtoi fuqishëm tërheqjen e parave nga Trusti Pensional i Kursimeve, propozim ky i dhënë së fundi nga partitë opozitare në vend.
FMN ka folur edhe rreth tarifave të reja të energjisë elektrike, duke thënë se rritja e tarifave të energjisë elektrike në muajin shkurt për të reflektuar faturën më të madhe të importit të energjisë elektrike, së bashku me zbatimin e subvencioneve të energjisë elektrike për rreth 20 për qind të ekonomive familjare, ishin lëvizje të duhura të politikave.
Më 26 maj në Prishtinë është mbajtur një protestë për të lejuar tërheqjen e Trustit, pasi shihet nga qytetarët si një ndihmë e madhe në tejkalimin e krizës. /KultPlus.com
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka akuzuar Moskën për kryerjen e një gjenocidi në rajonin lindor të Donbasit, ku qyteti i Sievierodonetsk po përjeton një sulm të bombardimeve ruse.
Në fjalimin e tij të fundit kombëtar Zelensky tha se sulmi brutal i Rusisë në Donbas mund ta lërë të gjithë rajonin të pabanuar.
“Ofensiva aktuale e pushtuesve në Donbas mund ta bëjë rajonin të pabanuar. Ata duan të djegin e të bëjnë hi Popasna, Bakhmut, Lyman, Lysychansk dhe Severodonetsk, si Volnovakha, si Mariupoli”, tha Zelensky
Në qytetet më afër kufirit rus si Donetsk dhe Luhansk, forcat ruse “mbledhin të gjithë ata që munden për të mbushur vendin e të vrarëve dhe të plagosurve në kontingjentin pushtues”, shtoi ai.
“E gjithë kjo, duke përfshirë dëbimin e popullit tonë dhe vrasjet masive të civilëve, është një politikë e dukshme gjenocidi e ndjekur nga Rusia”, vijoi më tej presidenti ukrainas.
Zelensky tha se ushtrimi i presionit ndaj Rusisë “është një çështje e shpëtimit të jetëve” dhe se çdo vonesë, mosmarrëveshje ose propozim për “të qetësuar” Rusinë çon në “ukrainas të rinj të vrarë” dhe kërcënime të reja për të gjithë në kontinent.
Ndërkohë nëntë persona, përfshirë një foshnjë 5-muajshe, u vranë në Kharkiv të enjten mes “granatimeve të dendura” në zonat e banuara pranë qendrës së qytetit. Lajmi ëhstë konfirmuar nga kreu i administratës ushtarake të rajonit Kharkiv, Oleh Synyehubov.
Sipas tij në mesin e të vrarëve ishte “një familje që thjesht po ecte në rrugë, një burrë mbante në duar foshnjën e tij pesë muajshe, teksa humbi jetën. Nëna e foshnjës është plagosur rëndë dhe tani është në spital. Synyehubov shtoi se përveç të vrarëve, 19 kanë mbetur të plagosur, mes tyre edhe një fëmijë 9-vjeçar.
Ai përshkroi gjithashtu artilerinë e përdorur dhe tha se shënjestrimi i zonave të banuara në qytetin e dytë më të madh të Ukrainës mund të ishte vetëm për qëllimin e “terrorizimit” të banorëve vendas./A2CNN / KultPlus.com
Sot janë bërë 25 vjet nga vdekja e poetit, shkrimtarit dhe publicisitit të njohur, Azem Shkreli.
Azem Shkrelí lindi më 1938 në Rugovë të Pejës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa në Prishtinë ai vazhdoi shkollën e mesme për të vazhduar fakultetin Filozofik, degën e gjuhës dhe të letërsisë shqipe. Për shumë vjet ai ka qenë kryetar i shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, drejtor i Teatrit Krahinor në Prishtinë dhe themelues e drejtor i Kosova Filmit.
Poezitë e tij janë përkthyer në shumë gjuhë të huaja. Shfaqja e Azem Shkrelit si poet, përpos që përputhej me ardhjen e talentit të fuqishëm, shënonte njëkohësisht kthesën e parë drejt hapjes dhe modernizimit të poezisë shqipe të pasluftës. Shkreli u ngjít natyrshëm në kulmet e poezisë së sotme shqiptare dhe këtë vend ai e konsolidoi dhe e përforcoi nga njëra vepër poetike në tjetrën, deri në atë të fundit, që e la dorëshkrim “Zogj dhe gurë”, botuar më 1997. Vdiq në pranverën e vitit 1997.
Librat e tij me të njohur me poezi janë: Bulzat, Engjujt e rrugëve, E di një fjalë prej guri, Nga bibla e heshtjes, Pagëzimi i fjalës, Nata e papagajve , “Lirikë me shi, Zogj dhe gurë. Ndërsa në prozë ai shquhet sidomos me romanin e tij “Karvani i bardhë”.
Azem Shkreli u ngjit në maje të letrave shqipe dhe vazhdon të mbetet i tillë falë thesarit që ka lënë si pjesë e letërsisë shqipe.
Shkreli zë vend në krye të poezisë moderne shqiptare. /KultPlus.com
Në 4 muajt e parë të këtij viti, mbi 1 milionë të huajë kanë hyrë në Shqipëri, duke rikthyer në normalitet turizmin atje, përcjell KultPlus.
Numri më i madh i vizitorëve është shënuar gjatë muajit prill, me 40 për qind të totalit. Ky rezultat është indikacion se COVID-19 është lënë pas dhe lëvizja e lirë po kthehet në normalitet.
Të dhënat e Institutit të Statistikave INSTAT tregojnë se vizitorët u rritën ndjeshëm në prill, muaj që përkon me rritjen graduale të temperaturave, njëherësh edhe me heqjen e masave anti-COVID.
Në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë, kur pandemia ishte në kulmin e vet dhe lëvizjet vijonin të ishin të kufizuara, hyrjet e të huajve në vend janë rritur me 42 për qind.
Megjithatë, hyrjet nga Kosova ranë me afër 14 për qind, derisa hyrjet nga shtetet e tjera sikurse Greqia e Spanja u shumëfishuan.
Pjesa më e madhe e vizitorëve kanë ardhur nga rajoni, fluks të shtuar ka pasur nga Britania e Madhe, ndërsa polakët janë rikthyer si tre vjet më parë.
Shumica e të hyrave gjatë muajin prill ishin pikërisht për turizëm. /KultPlus.com
Orhan Pamuk është një prej shkrimtarëve më të njohur turk. Ai është fitues i çmimit Nobel për Letërsi në vitin 2006, shkruan KultPlus.
Veprat e tij të cilat u përkthyen në shumë gjuhë të botës përfshijnë librat si ‘Unë jam e kuqja’, ‘Flokëkuqja’, ‘Bora’,’Muzeu i Pafajësisë’, ‘Stambolli: Kujtimet dhe qyteti’, ‘Jeta e re’ , ‘Xhevdet beu dhe të bijtë’, ‘libri i zi’ e shumë të tjerë.
E për shumë lexues, kryevepra e tij është ‘Muzeu i pafajësisë’. Ky roman tregon obsesionin e një burri të pasur të quajtur Kemal, fejesa e të cilit dhe marrëdhënia e tij me familjen prishen pas një afere pasionante me një grua të quajtur Fusun. Kemali shpenzon vite duke u përpjekur të rindezë romancën e tij me Fusunin tashmë të martuar dhe në mënyrë të detyrueshme mbledh një koleksion objektesh që ia sjellin në mend atë.
‘Muzeu i Pafajësisë’ ka edhe muzeun me të njëjtin emër, e që ndodhet në Stamboll, ku vizitorët mund t’i shohin të ekspozuara të gjitha objektet e përmendura në libër.
Mëposhtë KultPlus ua sjell një fragment nga ky roman:
Dashuri, guxim, modernizëm
Një mbrëmje, kur shkuam në Fuaje, Sibeli më dhuroi parfumin Spleen që e kishte blerë në Paris dhe që unë po jua paraqes këtu. Ndonëse nuk më pëlqente të përdorja parfume, një ditë e vura në rrëzë të qafës. Fysuni e ndieu kur bëmë dashuri.
– Zonjusha Sibel ta ka dhënë këtë parfum?
– Jo, e kam blerë vetë.
– Që t’i pëlqejë zonjushës Sibel?
– Jo, shpirt, që të të pëlqejë ty.
– Ti, sigurisht, bën dashuri me zonjushën Sibel, apo jo?
-Jo.
– Mos më gënje, të lutem, – tha Fysuni.
Në fytyrën e mbuluar nga djersët, iu shfaq një lloj ankthi. – Do ta pranoj natyrshëm. Sigurisht që bën dashuri edhe me të?
E nguli vështrimin mbi sytë e mi si ajo nëna që me durim kërkon të dëgjojë të vërtetën nga fëmija që po e gënjen.
– Jo.
– Më beso, gënjeshtra ma thyen më shumë zemrën. Të lutem, më thuaj të vërtetën. Po mirë, përse nuk bëni dashuri?
– Me Sibelin jam njohur verën e kaluar në Suadije, – i tregova Fysunit, duke e përqafuar. – Ngaqë gjatë verës shtëpia ku kalonim dimrin qe e zbrazët, ne vinim në Nishantash. Në vjeshtë ajo u largua për në Paris. Gjatë dimrit kam shkuar unë disa herë tek ajo.
– Me avion?
– Po. Këtë dhjetor Sibeli e mbaroi universitetin dhe u kthye nga Franca për t’u martuar me mua. Nisëm të takohemi në shtëpine verore në Suadije, por shtëpia ishte aq e ftohtë, sa pas njëfare kohe na humbi dëshira për të bërë dashuri, – vazhdova unë.
-Po bëni pushim derisa të gjeni një shtëpi të ngrohtë?
Ne fillim të marsit, para dy muajsh, shkuam edhe një herë në shtëpinë verore ne Suadije. Ishte shume ftohtë. Kur ndeza oxhakun, shtëpia u mbulua e gjitha nga tymi. U grindém. Pas kesaj Sibeli kaloi një grip te rëndë. Pati temperature dhe qendroi një javë në shtrat. Pas kësaj nuk donim të shkonim më atje për të bërë dashuri.
-Cili nga ju nuk deshi? – pyeti Fysuni. -Ajo apo ti? – Në fytyrën qe dukej sikur vuante nga kureshtja dhe dukes se thoshte “Te lutem, me trego te verteten”, kete radhe u shfaq vështrimi lutes me nentekstin: Te lutem, më gënje, por mos me trishto!”
-Sipas hamendjeve të mia, Sibeli mendon që po të bëjmë më pak dashuri tani, uné do ta vlerësoj më shumë fejesën, martesën. madje edhe atë vetë, – iu përgjigja.
Por ti me the se ju keni bërë dashuri me parë.
-Nuk po me kupton. Nuk po flasim për aktin tonë të parë.
-Jo, e di, -tha Fysuni, duke ulur zërin.
– Me ate veprim. Sibeli me tregoi se sa shumë me donte dhe sa besim kishte tek une,- i thashe.- Por mendimi për të bërë dashu ri para martese e shqetëson ende… Une e kuptoj këtë. Megjithëse ka studiuar për shume kohe në Evrope, s’eshte kaq e guximshme dhe moderne sa ti…
Heshtëm nje copë herë. E kam vrarë mendjen për shume vite të tëra rreth kuptimit të kësaj heshtjeje, ndaj mendoj se tani jam në gjendje t’jua përshkruaj gjendjen me paanèsi: Fjalia e fundit që i thashe Fysunit, mbartte edhe një nëntekst tjeter. I shpjegoja asaj se qëndrimi i Sibelit nënkuptonte dashuri dhe besim, ndërsa i Fysunit guxim dhe modernizem. Nga kjo dilte perfundimi se, meqenëse Fysuni kishte bërë dashuri me mua e nisur nga “gu ximi dhe modernizmi” – për shume vite me radhë do të ndieja pendesë të thellë për këto fjalë që më shpëtuan nga goja – me të nuk do të kisha ndonjë përgjegjësi apo lidhje të veçantë. Si “mo derne” që ishte, atë nuk e rëndonte shume fakti i të bërit dashuri me një mashkull para martese ose e te mos qenit e virgjër natën e parë të marteses… Ishte e njejta gjë si me ato gratë evropiane që i ënderrojmë aq shumë apo si disa gra të përfolura qe thuhej se bridhnin rrugeve të Stambollit… Por, në të vërtetë ato fjale ia pata thënë vetëm për t’i bërë qejfin.
Teksa i bluaja të gjitha këto gjatë atyre minutave heshteje – ndoshta jo kaq qartë vështrimin e kisha ngulur në degët e pemëve, në kopshtin prapa pallatit, që lëkundeshin nga era. Pasi benim dashuri, rrinim ashtu të shtrirë duke biseduar me sytë të drejtuar jashtë dritares, në pemët në kopshtin e pasëm, në ndër tesat që dukeshin midis pemëve dhe te sorrat që fluturonin raste sisht aty rrotull.
– Unë nuk jam as guximtare, dhe as moderne! – u përgjigj pas një copë here Fysuni.
M’u duk sikur në fjalët e saj pasqyrohej shqetësimi që mund t’i ishte krijuar nga tema e rëndë e bisedës, madje m’u duk pakëz e thjeshtë, ndaj nuk e vrava shumë mendjen.
– Një grua mund ta dashurojë si e marrë një burrë për vite e vite me radhë, pa bërë asnjëherë dashuri me të… – shtoi Fysuni me kujdes.
– Sigurisht, – iu përgjigja. Ra përsëri heshtja.
– Ti do të thuash se tani ju të dy nuk bëni më dashuri me njëri tjetrin? Përse nuk e sjell zonjushën Sibel këtu?
-Nuk më ka vajtur mendja, – iu përgjigja, i habitur edhe vetë se si nuk qemë kujtuar më parë. – Nuk e di përse u bëre ti shkak që të më kujtohej ky vend ku dikur kyçesha për të studiuar ose për të dëgjuar muzikë me shokët.
– E besoj se nuk të ka vajtur mendja, -tha Fysuni me vështrimin e një mendjemprehteje. – Por ka diçka të gënjeshtërt në ato që rrëfeve më parë. Po apo jo? Dua të mos gënjesh asnjëherë. Nuk mund ta besoj që ti nuk vazhdon të bësh dashuri me Sibelin. Betohu të lutem.
– Të betohem që këto kohë nuk kam bërë dashuri me Sibelin,-i thashë dhe e përqafova Fysunin.
– Mirë, kur do të filloni të bënit dashuri sërish? Në verë, kur ata të tutë të shkojnë në Suadije? Kur do të shkojnë? Përgjigjmu drejt.nuk do të pyes më.
– Ata do të mbarten në Suadije pas ceremonisë së fejesës, mërmërita i turpëruar.
– Po tani po më gënjen?
-Jo.
– Mendohu pakëz po deshe.
Bëra sikur u mendova një copë herë. Ndërkohe Pysuni kishte marrë nga xhepi i xhaketés patentën dhe po luante me të
– Zoti Ethem, edhe une kam një emër të dytë, – tha. – Gjithsesi, a u mendove?
– Po, u mendova, – i thashë. Unë nuk të kam thënë asnjë gënje shtër.
– Kur? Tani apo gjatë këtyre ditëve?
– Asnjëherë… – iu përgjigja. Në raportin ku jemi nuk është nevoja t’i themi gënjeshtra njëri-tjetrit.
– Si?
I thashë se në lidhjen tonë nuk kishte përfitime apo interesa pune, dhe ndonëse fshehurazi nga të gjithë, ne po e jetonim atë thellësisht me ndienjat më të pastra njerëzore pa i lënë vend gënjeshtrave dhe mashtrimeve.
-Jam e bindur që po më gënjen, -tha Fysuni.
-Sa shpejt e humbe respektin për mua.
– Në të vërtetë, unë dëshiroja të më gënjeje… Sepse njeriu gënjen vetëm kur ka frikë të humbasë diçka.
– Sigurisht, që unë gënjej, por gënjej për ty… Jo ty. Po deshe. tani e tutje e bëj edhe këtë. Takohemi përsëri nesër. Mirë?
– Mirë! – tha Fysuni.
E përqafova dhe i mora erë me gjithë shpirt në zverk. Sa e herë e nuhasja aromën e saj që i përngjante një përzierje algash deti. karamele të djegur dhe biskota femijësh, në shpirt më krijohej nje ndienjë lumturie dhe mirësie. Megjithatë, orët që kaloja me Fysunin, s’mund ta ndryshonin rrjedhen qe me kishte marrë jeta. Ndoshta gjithçka po ndodhte ngaqe lumturia dhe gëzimi që përje toja në shpirt, më dukeshin si ndjesi krejt të natyrshme. Gjithsesi, kjo nuk kishte aspak lidhje me gjykimin qe “une kam gjithnjë të drejte – e natyrshme kjo për të gjithë meshkujt turq – apo me mendimin tjetër se isha pre e padrejtesive. Ndoshta, thjesht, nuk isha fort i vetedijshëm për atë çka po përjetoja.
Pikërisht ato dite nisa të dalloja disa plage e vraga të thella e të pariparueshme qe po me hapeshin dalengadale ne shpirt, nga ato qe i zhysin disa meshkuj në vetmi te tmerrshme për gjithe jetën. Tashme, çdo natë, para se të flija, nxirrja nga frigoriferi shishen e rakisé, mbushja një gotë dhe e pija i vetëm në heshtje. Dritaret e dhomës së gjumit në shtëpinë tonë, në majë të një pallati te larte perballe xhamisé sé Teshvikijes, shihnin kah dritaret e dhomave të gjumit të shume hyrjeve të tjera që i ngjanin kësaj tones. Kur isha femija, futesha në dhome ne erresire dhe teksa perpiqesha te depertoja me veshtrim përtej xhamave në dhomat e tjera të gjumit, ndieja paqe në shpirt.
Gjate atyre neteve, teksa vështroja dritat e Nishantashit, men dja me thoshte se për të vazhduar jetën time të bukur dhe te lumtur, pa e ndryshuar ate, nuk duhej të bija në dashuri me fy sunin. E kuptoja se nuk duhej të rrëmbehesha nga shoqëria e Pysunit, nga problemet, shakate dhe mirësia e saj. Kjo nuk qe shume e vështirë, sepse përveç kohës kur bënim dashuri dhe zgjidhnim ushtrimet e matematikës, nuk rrinim shumë gjatë me njëri-tjetrin. Kisha nisur të mendoja se herë Fysuni dhe here unë, kur largoheshim nga apartamenti, pas orëve të hareshme të dashurise, tregonim të njëjtin kujdes për të mos “rënë brenda”. Por për të kuptuar këtë histori, mendoj që është e domosdoshme. të kuptohen lumturia dhe kënaqësia që përjetonim gjatë atyre minutave tejet të hareshme, të ëmbla dhe të papërsëritshme.
Sigurisht që dëshira për t’i jetuar sërish e sërish ato çaste dashurore e për të shijuar ato kënaqësi, është shkëndija e zjarrit që i jep jetë kësaj historie. Per te kuptuar arsyen që më mbante të lidhur pas saj, jam detyruar t’i kujtoj dhe rikujtoj ato çaste dashurore të papërsëritshme për vite të tëra, por në vend te men dimeve arsyetuese, para sysh me shfaqeshin gjithnjë pamje të këndshme nga orët kur benim dashuri: Fysuni bukuroshe ështe ulur ne prehrin tim dhe unë kam përpirë në gojë gjoksin e saj të madh në të majtë… Ndërkohë që djersët që më pikojnë nga balli dhe mjekra, bien mbi zverkun e saj të hijshëm, unë vështroj si i magjepsur shpinen dhe pjesën e saj të pasme. Ja, si i pulit sytė pasi ka lëshuar nje klithmë kënaqësie… Ja edhe shprehja që lexohet në fytyrë, në çastin kur kënaqësia jonë arrin kulmin…
Por siç do ta kuptoja me vonë, këto pamje, nuk ishin pasoje e lumturisë dhe kënaqësisë qe kisha provuar, ishin veçse disa fotografime ngacmuese… Shumë vite më pas, teksa luftoja te gjeja shkakun e marrosjes pas saj, përpiqesha të sillja në kujtesë jo vetem çaste nga aktet tona dashurore, por edhe dhomen ku kishim bërë dashuri, mjedisin përreth, madje edhe gjërat e rën domta. Ndodhte që ndonjë korb në kopshtin e pasëm të ndërtesës, ndalte mbi hekurat e ballkonit dhe na këqyrte në heshtje. Ishte njëlloj si ata zogjtë që ndalonin në ballkonin e shtëpisë sonë kur unë isha fëmijë. Atëherë mamaja më thoshte: “Pa hë, fli tani se po të përgjon korbi”, dhe unë frikësohesha. Edhe Fysuni paskesh ndjerë të njëjtën frikë nga një zog i ngjajshëm në fëmijëri.
Të ftohtët dhe pluhuri në dhomë, ndonjëherë pamja e zber dhylët, ndotësia apo hijet e trupave tanë apo të çarçafeve, cope zat që depërtonin nga jeta jashtë asaj dhome, trafiku, zhurmat e pafundme në kantieret e ndërtimit dhe britmat e shitësve, të gjitha këto na kujtonin që akti ynë dashuror nuk i përkiste botës së ëndrrave, por ishte një pjesëz e botës së vërtetë. Ndonjëherë dëgjonim boritë e anijeve, diku larg në Dollmabahçe apo Beshik tash, dhe të dy së bashku përpiqeshim të gjenim se ç’lloj anijeje ishte. Në çdo takim të ri ne dashuroheshim gjithnjë e më me pa sion dhe natyrshmëri. Kësisoj arrita të kuptoja se burimi i vërtetë i lumturisë sime, nuk qenë vetëm kjo botë dhe hollësitë e aktit dashuror tejet magjepsës, por edhe të metat, lungat, puçrrat, qi met dhe prekat e errëta dhe të frikshme në trupin e Fysunit.
Ç’ndiesi tjetër më mbante të lidhur kaq fort pas saj, përveç kënaqësisë së të bërit dashuri pa kufi dhe dlirësisht? Ose për t’u shprehur më mirë, përse bëja dashuri me gjithë shpirt me të? Mos ishin kënaqësia dhe dëshira e përsëritur për të bërë seks, ato që krijonin atë që e quajmë dashuri, apo ishte diçka tjetër ajo që e zgjonte dhe e ushqente këtë dëshirë të ndërsjelltë? Gjatë atyre ditëve të lumtura kur takoheshim dhe bënim dashuri fshehurazi, nuk më shkonte mendja t’i bëja vetes pyetje të tilla. Atëherë i përngjaja një fëmije të gëzuar që ka hyrë në një shitore karamelesh dhe i rrufit ato njëra pas tjetrës tejet i lumtur./KultPlus.com
Muzeu i pafajësisë, foto: Flonja HaxhajMuzeu i pafajësisë, foto: Flonja Haxhaj
Kanë qenë sot portretet e të burgosurve politikë në regjimin komunist të cilët i dhanë kuptim kurimit të së shkuarës në Lushnjë.
Në kuadër të projektit “ Profilet e së shkuarës: Lufta për liri dhe demokraci gjatë regjimit të Hoxhës”, i realizuar nga Universiteti i Tiranës, Universiteti Sapienza i Romës, Fondazione di Storia Onlus, Shoqata Zëri Qytetar dhe ISEM, u zhvillua sot në Lushnjë ekspozita: “ Udha e kujtesës/Remembrance path, me praninë e kryetares së bashkisë, Lushnjës Eriselda Cefa.
Në aktivitetin e sotëm në Lushnjë në ekspozitë dhe dokumentar, morën pjesë përfaqësues të institucioneve publike dhe organizatave joqeveritare, ish-të dënuar politikë, familjarë të tyre dhe të rinj.
Nga Autoriteti, kryetarja Gentiana Sula, Simon Mirakaj, i mbijetuar i dekadave internim në zonë, Anton Dukagjini e Roland Çaushaj, dhe Reald Keta, drejtor i të zhdukurve
Ekspozita me portrete të të dënuarve politikë me internim në ish-ndërmarrjen “28 Nëntori” prezantoi për të pranishmit dhe të rinjtë historinë e disa dekadave më parë në vend, duke zbuluar problemet e shoqërive diktatoriale, mohimin e të drejtave dhe lirisë për breza me radhë.
Autoriteti për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit ka bashkëpunuar me vënien në dispozicion të dokumenteve mbi dëbim internimet në zonë, të trajtuara në kuadër të hulumtimeve. Po ashtu, me kontakte të të ndëshkuarve me internim, të cilët u bënë pjesë e dokumentarit dhe dëshmive gojore të mbledhura për këtë qëllim.
Një projekt mbi historitë e patreguara të Lushnjës është iniciuar e synon të zhvillohet në dimension të gjerë./atsh/ KultPlus.com
Aktori i Hollivudit, Ray Liotta, i njohur për rolet e tij në filma si Goodfellas, Field Of Dreams dhe Something Wild, ka vdekur në moshën 67-vjeçare, transmeton KultPlus.
Të enjten, Deadline raportoi se ylli amerikan kishte vdekur në gjumë ndërsa ishte në Republikën Domenikane, ku ai kishte punuar në filmin e ardhshëm Dangerous Waters, i cili më vonë u konfirmua nga përfaqësuesit e tij për agjencinë e lajmeve PA.
Ray filloi të aktrojë profesionalisht në Nju Jork në fund të viteve 1970, duke u shfaqur për disa vite në telenovelën Another World, pas së cilës u transferua në Los Angeles për të ndjekur një karrierë në film.
Në vitin 1986, ai u shfaq në Something Wild, gjë që i dha atij nominimin e tij të parë për Golden Globe për performancën e tij si Ray Sinclair.
Prej andej, ai portretizoi lojtarin e bejsbollit Joeless Joe Jackson në Field Of Dreams dhe vazhdoi të fitonte rolin e tij më pjellor si mafioz i jetës reale Henry Hill në Goodfellas të Martin Scorsese./ KultPlus.com
Tradhtarët kanë mbushur gjithmonë faqet e librave të historisë, shkruan focus.it.
Trachis Ephialte (Shekulli V para Krishtit)
Ne dimë shumë pak për Ephialtes, por besohet se ai ishte një bari me origjinë nga Thraka e Greqisë.
Faji i tij?
Ndihmoi persët të anashkalonin kalimin e Termopileve në 480 para Krishtit, duke dënuar kështu 300 luftëtarët spartanë të famshëm të Leonidhës të masakrohen gjatë betejës. Herodoti tregon se Ephialti, pas tradhtisë, u vra më vonë nga një bashkëqytetar i tij.
Ugolino della Gherardesca (1220 – 1289)
Një fisnik nga Piza(itali), konti Ugolino kaloi në fraksionin kundërshtar të Guelphs dhe më vonë u akuzua për favorizimin e qyteteve rivale të Pizës. Më pas ai u burgos dhe u dënua me vdekje.
Në ”Komedinë Hyjnore”, Dante Alighieri e vendos atë në rrethin e ferrit të rezervuar për tradhtarët e Atdheut duke sugjeruar se gjatë burgimit fëmijët e Ugolinos i luteshin atij të hante trupat e tyre.
La Malinche (Shekulli XVI)
Malinche u shit si skllave, pas vdekjes së babait të saj, dhe më vonë u bë përkthyese në shërbim të spanjollëve si dhe zonja e udhëheqësit të tyre Hernán Cortés, i cili mbërriti në Meksikë në vitin 1519.
La Malinche ai ndihmoi pushtuesit për të nënshtruar qytetërimin aztec, aq sa në Amerikën Latine fjala malinchista do të thotë “i shitur” tek të huajit.
Brutusi dhe Casius (Shekulli I para Krishtit)
Edhe pse Jul Cezari i kishte falur të dy gjatë luftërave civile, Marcus Giunio Brutus dhe Gaius Cassius Longinus ishin ndër frymëzuesit kryesorë të komplotit për vrasjen e tij.
Të mposhtur më vonë nga Octavian dhe Marcus Anthony në betejën e Filipit, të dy “cezaricidët” kryen vetëvrasje në 42 para Krishtit.
Juda Iskarioti (Shekulli I para Krishtit)
Pasi u bashkua me dishepujt e zgjedhur nga Jezu Krishti, ai “shiti” mësuesin e tij në Sinedrin, për 30 denarë argjendi, duke sinjalizuar identitetin e tij te rojet me puthjen e famshme.
I penduar, pak më vonë ai u vetëvar në një pemë të llojit Cerci siliquastrum, pema e Judës, që mban emrin e tij edhe sot.
Mir Jafar (1691-1765).
Mir Jafar Ali Khan Bahadur, pasi mbërriti në oborrin e Bengalit (tani Bangladesh), kaloi në anën e anglezëve dhe gjatë betejës së Plasseyt, në 1757, mori prej tyre titullin nabob, duke lehtësuar pushtimin e tyre të Indisë.
Pas ulje-ngritjeve, ai vdiq nga pleqëria, i urryer nga bashkatdhetarët.
Benedict Arnold (1741-1801)
Gjenerali karizmatik gjatë Luftës Amerikane për Pavarësi (1775-1783), ishte një nga përgjegjësit kryesorë për fitoren e kolonëve kundër britanikëve në Saratoga (në 1777), por në vitet në vijim ai veshi “xhaketën e kuqe” duke i kthyer shpinën kauzës së pavarësisë.
I mbrojtur, por i përbuzur nga zotërit e rinj, ai arriti të shpëtojë veten duke ikur në Angli.
Charles Maurice De Talleyrand (1754-1838)
Aristokrati francez mori poste drejtuese politike gjatë Revolucionit dhe regjimit napoleonik duke tradhtuar vazhdimisht edhe vetë Napoleonin. Mbeti në detyrë edhe pas rënies së këtij të fundit, dhe u bë protagonist i kongresit të mëpasshëm të Vjenës (1815), duke përfaqësuar monarkinë Burbone.
Vidkun Quisling (1887-1945)
Pasi u bë emblemë si bashkëpunëtor i nazistëve, Vidkun Quisling, ish-udhëheqës i një formacioni të ekstremit të djathtë norvegjez, në vitin 1940 mbështeti pushtimin gjerman të vendit të tij dhe u bë kreu i regjimit kukull të instaluar nga Hitleri në Norvegji.
I ndjekur penalisht për tradhti të lartë, ai u dënua me vdekje në vitin 1945.
Të pestët e Kembrixhit (Shekulli XX)
Akademikë të shkëlqyer të Universitetit anglez të Kembrixhit, por tradhtarë të atdheut, duke filluar nga vitet 1930 dhe për pjesën më të madhe të Luftës së Ftohtë, Anthony Blunt, Donald Maclean, Kim Philby, Guy Burgess dhe John Cairncross ishin spiunë dhe u dhanë informacione sekrete sovjetikëve, ndërsa të gjithë arritën të shpëtonin.
Spiunimet prej tyre ishin ndër operacionet më të suksesshme të spiunazhit rus./ KultPlus.com
