Fotoja e rrallë e Patrikanës së Pejës, e shkrepur nga Edith Durham

Historiani i njohur, Jahja Drancolli, ka publikuar një fotografi të vjetër të Patrikanës së Pejës.

Fotografia i përkiste fillimit të viteve 1900, e bërë nga artistja britanike Edith Durham, në kohën kur ajo kishte vizituar Shqipërinë.

Drançolli, nëpërmes kësaj fotografie dokumenton historinë e komplkesit mijëvjeçar të Patrikanës së Pejës.

“Fotodokument bardhezi: Histori me vertikale mijëvjeçare e kompleksit të Patrikanës së Pejës, ç’prej periudhës paleokristiane, romano-katolike, ortodokse bizantine e rasiane, nuk i shpëtoi as objektivit të aparatit fotografik të Miss Mary Edith Durham, një studiuese dhe udhëpërshkruese zulmëmadhe britanike dhe botërore…!
Burimi: British Museum (Museum number Eu,A1.65), phot. by Miss Mary Edith Durham (1900-1905)”, ka shkruar Drançolli.

Mary Edith Durham u njoh nga shqiptarët si “princesha” mbrojtëse e çështjes shqiptare të kohës, njëra ndër intelektualet që ngriti zërin kundër padrejtësive që iu bëheshin shqiptarëve nga shtetet fqinje dhe Fuqitë e Mëdha të Evropës.

Rita Ora merr masat kundër koronavirusit (FOTO)

Këngëtarja shqiptare, Rita Ora, ka udhëtuar për në Francë për Javën e Modës në Paris.

Ora gjatë kësaj rruge ka ndërmarrë masa mbrojtëse ndaj koronavirusit.

Ajo e ka publikuar një fotografi në InstaStory, në të cilën shfaqet me një maskë mbrojtëse.

Virusi vdekjeprurës që ka marrë jetën e më shumë se 3.000 njerëzve dhe afro 90.000 mijë të tjerë janë të infektuar (numri më i madh në Kinë), është përhapur edhe shumë vende evropiane. Klan Kosova / KultPlus.com

Ka vdekur artisti i njohur Ulay

Në moshën 76 vjeçare ka vdekur artisti Ulay i cili është njohur për projekte të shumta me artisten e njohur Marina Abramovic, shkruajnë mediet e huaja, përcjellë KultPlus.

https://www.youtube.com/watch?time_continue=2&v=QcaaVZrUC44&feature=emb_logo

Ulaj ka vdekur pas një beteje të ashpër me sëmundjen e kancerit.
Performancat e Abramovic dhe Ulay gjithmonë kanë qenë në fokus të medieve, duke përfshirë edhe performancën e tyre duke goditur njëi tjetrin, atë të harkut,  por edhe ajo e vitit 2010, ku Abramovic u takua me Ulay pas disa viteve, të cilët shpërthyen në lot, përderisa ishin edhe pjesë e instalacionit./KultPlus.com

https://www.youtube.com/watch?time_continue=117&v=OS0Tg0IjCp4&feature=emb_logo

Nëntë arsyet pse gratë e forta marrin më pak dashuri

 

Të dashurit tuaj janë mësuar aq shumë duke ju parë të fortë saqë ata shpesh harrojnë se edhe ju keni nevojë për një shpatull për të qarë ndonjëherë.

Disa nga gratë më të forta shpesh fshehin dhimbjen më të madhe. Ju mund të buzëqeshni nga jashtë me zemrën tuaj të thyer dhe lotët tuaj, por vetëm ju e dini vetminë që ndjeni brenda.

Vetëm ju e dini se si është të shfaqni një buzëqeshje të gëzuar dhe ta mbani atë çdo ditë, duke shpresuar të gjeni dikë me të cilët të ndani dhimbjen tuaj, me dikë që do të shohë përtej fasadës së parë dhe do t’ju duan për atë që jeni.

Por duket si një ëndërr e largët dhe ju nuk e dini pse. Ja pse gratë më të forta shpesh marrin dashuri më pak:

Njerëzit mendojnë se nuk keni nevojë për askënd

Njerëzit ju admirojnë se sa të fortë dhe elastikë jeni dhe ata e shohin këmbënguljen me të cilën i fitoni betejat çdo ditë edhe kur mundësitë nuk janë në avantazhin tuaj.

Ju duket aq të sigurta për veten dhe me kaq vetëbesim saqë të tjerët nuk mendojnë për asnjë sekondë që jeni fshehurazi të tronditura nën peshën e emocioneve tuaja.

Ju dëshironi që dikush t’ju afrojë dhe t’ju ofrojë pak dashamirësi, vetëm për t’ju bërë të ditur se janë këtu për ju, por askush nuk arrin dot deri atje dhe kjo dhemb.

Ju e tregoni rrallëherë ndjeshmërinë tuaj

Ju e dini se nuk mund ta zbuloni kurrë atë që ndieni vërtet brenda, sepse ka njerëz që janë xhelozë për forcën tuaj, duke pritur që të gjejnë një dobësi tek ju dhe t’ju shkelin me këmbë.

Ka pak njerëz që ju iu besoni, mjaftueshëm për t’ju treguar atyre se kush jeni me të vërtetë, por ka kaq shumë të tjerë që nuk e kanë idenë se çfarë po kaloni në të vërtetë.

Ju jeni mësuar të jeni të forta, por nganjëherë ju dëshironi që ju të mund të hapeni dhe të shkriheni në një përqafim të ngrohtë, ngushëllues të dikujt që ju do me gjithë zemër dhe pa kushte.

Inteligjenca juaj mund të jetë frikësuese

Njerëzit të cilët e shohin anën tuaj intelektuale shpesh harrojnë se ju keni edhe një anë emocionale. Ju e shihni se njerëzit mund të lidhen me ju në një nivel sipërfaqësor, por ata shpesh nuk përpiqen t’ju njohin më thellë dhe të lidhen me zemrën tuaj.

Ju dëshironi që dikush të shohë përtej arritjeve tuaja dhe aftësive tuaja dhe të shohë personin që jeni, por ju përfundoni duke marrë respekt e admirim e jo dashurinë që dëshironi aq dëshpërimisht.

Ju keni dhënë kaq shumë dashuri saqë njerëzit kanë harruar t’ua kthejnë

Një nga tiparet më interesante të një gruaje të fortë është se si arrin të jenë aty për njerëzit në nevojë dhe të duan me gjithë zemër, edhe kur përballen me momentet më të stuhishme të jetës së tyre.

Ju i gjeni brenda vetes gjithë ato fjalë inkurajuese dhe një buzëqeshje ngushëlluese për të tjerët edhe pse ju ndjeheni sikur jeni në prag të prishjes. Megjithatë, njerëzit ju shohin si një burim të pashtershëm ngushëllimi sa ata kurrë nuk ua kthejnë dashurinë që aq bujarisht ua kanë dhuruar.

Njerëzit nuk e dinë dhimbjen që ndjeni

Ju udhëhiqni, sakrifikoni nevojat tuaja në mënyrë që të tjerëve t’u plotësohen nevojat e dhe njerëzit shpesh kërkojnë tek ju forcë dhe udhëzime.

Ju jeni të detyruar t’i fshihni lotët tuaj, i derdhni kur askush nuk është aty përreth, sepse kaq shumë njerëz janë duke u mbështetur tek ju për të qenë të forta për ta.

Ndonjëherë mund të ndiheni mjaft të vetmuara dhe të padashura, sepse ndërsa jeni të zëna duke u kujdesur për të gjithë të tjerët, askush tjetër nuk po e bën një gjë të tillë për ju.

Miqtë tuaj janë të vërtetë, por të paktë

Si një grua e fortë që jeni, ju preferoni t’i ndani problemet tuaja me pak njerëz që ju besoni me jetën tuaj. Ju e dini se ata janë të vërtetë ndaj jush dhe nuk do t’ju tradhtonin kurrë, por nganjëherë kur nuk janë aty, ju nuk dini kujt t’i drejtoheni.

Ndonjëherë dëshironi që të keni dikë që t’ju kujtojnë se jeni të rrethuar me dashuri dhe se nuk jeni vetëm.

Keni nevojë për një angazhim 100% dhe jo të gjithë mund t’jua japin këtë

Ju jeni ose të përfshira plotësisht ose jashtë komplet dhe ju nuk prisni më pak nga njerëzit me të cilët jeni. Kur vjen puna te angazhimi, do të bëni gjithçka që duhet, për të zbatuar premtimet e tua dhe të siguroheni që t’u jepni përparësi njerëzve që ju duan.

Për fat të keq, mund të mos merrni gjithmonë të njëjtin nivel angazhimi nga njerëzit që ju duan dhe ju refuzoni të bëni kompromis për diçka që e dini se e meritoni.

Do të ishit më mirë duke qëndruar vetëm se me njerëz të rremë

Dashuria është e lehtë të vijë kur bëhet fjalë për njerëzit që pretendojnë të kujdesen për ju dhe ju “mbysin” me falënderime të rreme dhe komplimente të pasinqerta.

Megjithatë, si një grua me integritet që jeni, ju refuzoni të toleroni njerëzit që ju përdorin për përfitime personale nën pretekstin e të dashuruarit. Edhe nëse është e vështirë të jesh vetëm, do të preferonit të rrethoheni me njerëz që janë të vërtetë për ju sesa njerëzit e rremë të cilëve nuk mund t’u besoni.

Askush nuk mund ta arrijë ndershmërinë dhe pasionin e një gruaje të fortë si ju

Një nga arsyet pse është kaq e vështirë për ju të gjeni dashuri, jo vetëm në miqësitë, por edhe në marrëdhënie, është sepse ju i keni vendosur prioritetet lart. Ju ua kushtoni veten njerëzve që doni me një pasion dhe përkushtim të pabesueshëm që është vështirë të gjendet diku tjetër.

Gatishmëria juaj për t’i dashur njerëzit pa kushte dhe për të qenë atje për ta mund ta bëjë të vështirë për ju të gjeni njerëz që e vlerësojnë dhe e arrijnë atë nivel përkushtimi. / KultPlus.com

Dua Lipa u bë bashkë me yllin Sam Smith në Sydney

Këngëtarja shumë e dashur për publikun, Dua Lipa, e kaloi fundjavën në Australi, ku i kishte disa angazhime profesionale, por vizita e saj nuk kaloi pa u bë lajm në mediat botërore.

Lipa u komentua për pamjen e saj unike në një performancë para publikut, por mbi të gjitha morri vëmendje për takimin e saj me yllin britanik të muzikës, Sam Smith, në ngjarjen “Mardi Gras” e cila zë vend çdo vit në këtë kontinent.

Adhuruesit e këngëtares kosovaro-britanike shpesh kanë shprehur dëshirë që ajo ta sjellë një bashkëpunim me mjeshtrin e baladave, Smith, dhe tashti pas takimit të dyshes, pritjet që një gjë e tillë të ndodhë janë rritur dhe më shumë, transmeton Koha.net.

Ylli i “Don’t Start Now” po e vazhdon dominimin e saj në skenën e muzikës pop, dhe megjithëse në fillimin e karrierës së saj nuk i ka praktikuar shumë bashkëpunimet, Lipa dalëngadalë po shndërrohet në artisten më të kërkuar nga yjet e muzikës botërore për bashkëpunim.

Gjatë fundjavës, Dua Lipa i informoi fansat se kënga e radhës e albumit “Future Nostalgjia” të cilën pritet ta publikojë së shpejti, titullohet “Break My Heart” dhe ajo sapo i ka përfunduar xhirimet e klipit. / KultPlus.com

Syri i Kaltër, një nga pasuritë më të vizituara, tani me një plan menaxhimi

Komiteti i Menaxhimit të Zonave të Mbrojtura në Qarkun Vlorë, në drejtimin e kryetarit Flamur Mamaj, njëherësh edhe prefekt i këtij Qarku, miratoi në mbledhjen e fundit që u zhvillua Sarandë, Planin e Menaxhimit për Zonën e Mbrojtur të Parkut Natyror “Syri i Kaltër “.

Ky plan u diskutua gjerësisht nga anëtarët e këtij komiteti, ekspertë të mjedisit dhe specialistë nga rajoni i këtij Qarku.

Flamur Mamaj, prefekt i qarkut Vlorë, me cilësinë e kryetarit të Komiteti të Menaxhimit të Zonave të Mbrojtura të këtij qarku, vuri në dukje se ”Prezantimi i draftit të Planit të menaxhimit “Syrit te Kalter” përbën një event të rëndësishëm jo vetëm se realizohet për herë të parë një produkt  i tillë me një vizion bashkëkohor dhe një standard të ri të shërbimeve por edhe se adreson objektiva të qarta të menaxhimit  të qëndrueshëm.“

Nexhip Husolakoj, drejtor i Administrates se Zonave të Mbrojtura të qarkut Vlorë tha për ATSH-në se “anëtarët e Komitetit me diskutimet, vërejtjet dhe adresimet konkrete, sollën një pasurim të dobishëm të draftit për menaxhimin e Zonës së mbrojtur “Syri i Kaltër”, një nga pasuritë më të vizituara gjeonatyrore të vendit, nga mijëra shtetas vendas e të huaj. Husolakoj, vuri në dukje se në këtë park është planifikuar funksionimi i biletarisë elektronike si në Butrint dhe përmirësime të disa shërbimeve sot me mangësi si nyje hidrosanitare, tualete, pika informacioni, shtigje me sinjalistikë në natyre, etj.

Parku natyror i Syrit të Kaltër përfshihet në territorin administrativ të Bashkisë Finiq në qarkun Vlorë. Ky park mori statusin Zonë e Mbrojtur në vitin 2002.

Brenda zonës së mbrojtur përfshihen sipërfaqe ujore, sipërfaqe pyjore, livadhe dhe toka bujqësore. Nga pikëpamja mjedisore e shkencore, me  harmonizimin midis pyllit të dendur dhe gjelbërimit gjithëvjetor, burimeve ujore të Syrit të Kaltër me ujërat e kthjellta dhe të ftohta, ky park nga pikëpamje turistike dhe ekologjike paraqet rëndësi të veçantë kombëtare./ atsh/ KultPlus.com

Beautiful turquoise spring Blue Eye (Syri i Kalter) near a town of Muzine, Albania. The spring is very powerful, cold and deep and is a source of a river Bistrice

Leonita Asllani interpreton “Hello” të Adele në emisionin zviceran ‘Karaoke Stube TV’’

Këngëtarja Leonita Asllani,  e cila u bë e njohur për publikun sidomos pas koncertit të saj të parë në Francë në vitin 2017, po vazhdon karrierën e saj kryesisht në Zvicër, shkruan KultPlus.

Këngëtare, kompozitore, tekstshkruese dhe instrumentiste me prejardhje shqiptare, ajo si e re filloj të këndonte në qytete të ndryshme të Kosovës. Por, pas suksesit në Francë, ajo u vendosë në Zvicër për studime në fushën e muzikës.

Atje ajo u njoftua edhe me grupin “Plusedion” ku punuan fort. Leonita tashmë ka edhe albumin e saj “Night Train”, albumi i saj debutues i cili është pritur mjaft mirë edhe nga mediat zvicerane.

Kjo ka bërë që Leonita të ftohet edhe në emisione të ndryshme atje.

Së fundmi ajo ishte e ftuar në emisionin “Karaoke Stube” të cilin e drejton këngëtari i famshëm italian Pierro Esteriore.

“Pas shumë votimeve në emisionin “Karaoke StubeTV” jam ftuar të këndoj në këtë emision mjaft të ndjekur atje. Në këtë emision kanë kënduar këngëtarë nga vende të ndryshme të botës dhe unë jam e vetmja shqiptare që jam prezantuar aty”, ka thënë Leonita për KultPlus.

Në këtë emision ajo ka kënduar këngën “Hello” të këngëtares së njohur Adele. Interpretimi i saj është pëlqyer nga publiku dhe komplimentet nuk kanë qenë të pakta.

KultPlus ju sjell interpretimin e saj:

Arbënishtja e Zarës në Kroaci

Bisedë me profesoreshën kroate, Maximiljana Baranćić

Bisedoi: Mimoza Hasani Pllana

Mimoza Hasani Pllana: Profesoreshë Baranćić, sa është e zhvilluar albanologjia në shtetin kroat, a mund të thuhet se ka trashëgimtar të denjë të albanologut të njohur Prof. Dr. Aleksandër Stipćević?

Maximiljana Baranćić: Në fakt nuk ekzistojnë studime albanologjike në Kroaci. Me sa di unë, gjer më tani, nuk ka trashëgimtarë të denjë të albanologut dhe ilirologut prof. dr. Aleksander Stipčević.

M.: Në studimet tuaja të fundit shohim një interesim më të madh për të folmen arbënishte, studimin e së cilës e keni zgjedhur për temën tuaj të doktoratuës, a mund të veçoni disa elemente karakterizuese të kësaj gjuhe?

M.B.: Në studimet e mia doktorale kam vënë theksin në disa karakteristika kryesore të së folmes së dialektit tonë Arbënishtes. I kemi humbur disa zanore, p. sh: nuk kemi themi ”thana” por ”sana”, me ”than” por ”san”, derisa në gjuhën shqipe e kemi ”th” ne e përdorim “s”. Nuk ekziston ndonjë dallim kur ne përdorim ”q” dhe ”ç”, dallim që ekziston edhe në gjuhën kroate. Ne përdorim diçka në mes, që në gjuhën kroate tingëllons si ”č”. E foljma jonë është e përafërt me dialektin shqiptar, e vetmja gjë është se pas shumë viteve ne kemi humbur shumë fjalë dhe po ashtu artikulimi ka ndryshuar lehtësisht. Por, kur unë flas, njerëzit në Kosovë dhe Shqipëri më kuptojnë plotësisht. Kur ata flasin me mua nganjëherë nuk i kuptoj, në veçanti nëse flasin shpejt.

M.: Përveç studimeve lidhur me të folmen arbëreshe, tanimë keni publikuar edhe studimin për ndikimet e fjalëve italiane në gjuhën arbëreshe, cilat janë rezultatet, sa ka arritur arbërishtja e sotme të ruaj origjinën e saj, që nga koha e emigrimit të komunitetit shqiptarë?

M.B.: Kam shkruar një artikull dhe vitin e kaluar kam mbajtur një prezantim të atyre kërkimeve në Kosovë mbi ndikimin e gjuhës italiane në dialektin tonë Arbanasi. Ka shumë fjalë me origjinë italiane, të cilat kanë ardhur drejtpërdrejtë apo indirekt përmes dialektit kakavian, që vjen si rezultat i jetesës në komunitetit, me këta banorë. Arbënishtja është ruajtur në 35% të origjinës së saj, që nga koha kur ka ndodhur emigrimi nga mëmëdheu Shqipëria, duke qenë kjo një fenomen në vehte meqë nuk kanë ekzistuar shkolla, institucione etj.

M.: Keni botuar edhe një libër për mësimin arbënishtes, si u mirëprit nga komuniteti arbëresh?

M.B.: Është pritur mjaft mirë nga komuniteti Arbëresh.

M.: A është i mjaftueshëm organizimi i konferencave, seminareve, tryezave që organizohen në Kosovë dhe në Shqipëri dhe sa ndihmojnë në zhvillimin dhe prezantimin e hulumtimeve të studiuesve të huaj lidhur me studimet e gjuhës, letërsisë dhe kulturës shqiptare?

M.B.: Besoj se konferencat, seminaret dhe tryezat e rrumbullakëta, që organizohen në Kosovë, Shqipëri, janë shumë të nevojshme dhe ndihmojnë shumë në zhvillimin, ruajtjen e hulumtimit akademik mbi gjuhën shqipe, letërsinë, kulturën; parë veçmas si dialogim debatues për nivelin ku kanë mbërritur kërkimet albanologjike, të gjuhës dhe letërsisë shqipe, në rajonin e Ballkanit dhe më gjerë. Unë kam marrë pjesë tre herë deri më tani në seminaret ndërkombëtare që mbahen në Kosovë.

M.: Çfarë mendoni për bashkëpunimin dhe përkrahjen që ofrojnë katedrat e gjuhës shqipe në Kosovë dhe Shqipëri?

M.B.: Mendoj se bashkëpunimi dhe përkrahja në nivel universiteti në Kosovë dhe Shqipëri për studiuesit dhe studentët e huaj është e mirë dhe i nevojshëm, por megjithatë në lëmin e shkëmbimit të përvojave, gjithnjë ka nevojë për thellim dhe për plotësime.

M.: Sipas mendimit tuaj, sa është e njohur letërsia shqipe në Koraci?

M.B.: Më duhet ta pranoj se letërsia shqipe nuk është mjaftueshëm e njohur në Kroaci, e prandaj ka nevojë për zgjerim të hapësirave të komunikimit.

M.: Sot, në mbarë Kroacinë kemi emra të njohur arbëreshë që përfaqësojnë kulturën e vendit në fusha të ndryshme, sa vlerësohen dhe respektohen nga shteti kroat?

M.B.: Po, ekziston një respekt dhe vlerësim i merituar tek shoqëria dhe institucionet kroate. Mund t’i përmend disa: nga familja Deshpalj kemi dirigjentin e njohur Pavle Deshpalj, vëllain e tij violinistin Valter dhe motrën e tyre Maja; Ennio Stipčević, muzikolog i njohur (djali i Aleksandër Stipčević); prof. dr. sc. Serdo Dokoza (historian që punon në Universitetin e Zarës) etj.

M.: Aktualisht, a jeni duke punuar në ndonjë projekt lidhur me studimet në fushën e albanologjisë?

M.B.: Në këto momente jam duke punuar në fjalorin Kroat-Arbanas, ende duke punuar në detaje dhe shpresoj të publikohet këtë vit. Në maj planifikohet vënia në skenë e dramës ”Nita” në teatrin kombëtar në Zarë (kombinim i gjuhës kroate dhe arbënishtes), ende vazhdoj me kursin e së folmes Arbënishte, që prej katër vitesh tashmë.

Maximiljana BARANĆIĆ, ka mbaruar studimet bazike në Fakultetin Filozofik, në Universitetin e Zagrebit, ndërsa studimet pasuniversitare për gjuhësi i mbaroi në Universitetin e Splitit. Aktualisht është duke punuar në disertacionin e doktoraturës me temën “Lexisi i të folmes së Arbanasit si reflektim i gjuhëve në kontakt”. Punon si ligjëruese në Departamentin e Anglishtes në Universitetin e Zarës. Kërkimet e saj janë të përqëndruara në studimet e emrave, mbiemrave dhe pseudonimeve, veçanërisht nga Arbanasi, pastaj ka realizuar studime për identitetin etnolinguistik të arbanasëve, studime për poezinë, etj. Është e njohur për përkthimin e disa librave me poezi dhe zhanreve tjera letrare.

Intervista u shkëput nga libri: Shtegtimi i shqipes në Europë. Autore: Mimoza Hasani Pllana. Boutes: OLYMP, Prishtinë, 2019./KultPlus.com

Christina Aguilera ka incizuar muzikë të re për filmin “Mulan”

Këngëtarja 39-vjeçare e cila bëri bujë anembanë botës para më shumë se dy dekadash, me interpretimin e këngës “Reflection” që ishte kolonë zanore e filmit të animuar të realizuar në vitin 1998, tashmë ka punuar në një version të ri të baladës klasike, për filmin e ardhshëm të studios Disney.

Sipas “Entertainment Weekly”, Aguilera ka deklaruar: “Filmi “Mulan” do të lansohet së shpejti. Ju duhet ta shikoni atë. E kam incizuar një version të ri të këngës ‘Reflection’ dhe disa këngë të tjera për këtë projekt. Ka kohë që po punojë rreth muzikës së këtij filmi”.

Edhe pse përfshirja e këngëtares në filmin e ardhshëm “Mulan”, deri më tani nuk ishte zbuluar zyrtarisht, fansat kishin spekuluar për një gjë të tillë pasi ajo e interpretoi këngën “Reflection” në ngjarjen “Disney’s 2019 D23 Expo” në muajin gusht. Edhe pse në filmin e famshëm të animuar kënga në fjalë ishte interpretuar nga ylli i Broadwayt, Lea Salonga, pas disa muajsh Aguilera e kishte publikuar një version pop të këngës, me të cilën edhe debutoi në skenën muzikore kur ishte vetëm 17-vjeçare, transmeton Koha.net.

Filmi “Mulan” pritet të jetë shumë më ndryshe nga filmi i animuar, por aktori Tzi Ma i cili e luan personazhin e babait të Mulanit në film, mendon që adhuruesit do ta pëlqejnë atë edhe më shumë.

“Ky nuk është një ripërpunim i filmit të animuar, gjë që do t’i zhgënjejë shumicën për shkak se ai projekt ishte pritur shumë mirë anembanë botës. Por, unë mendoj se filmi jonë do të jetë superior ndaj filmit të kaluar, kryesisht për shkak të regjisores Niki Caro. Ajo po e sjellë një version të historisë nga pikëpamja e gruas, që është më se e nevojshme, sepse filmi edhe ashtu flet për një luftëtare grua,” citohet të ketë thënë aktori.

Në rolin e Mulanit në film vjen aktorja e re kineze, Liu Yifei, e cila ka marrë lëvdata për performancën e saj, ndërsa filmi do të lansohet nëpër kinema nga 27 marsi. / KultPlus.com

Një roman kushton 12 lapsa, 20 llulla dhe 11 ditë!

Georges Simenon, një nga shkrimtarët më të famshëm belgë, lindi më 13 shkurt 1903. Bën pjesë tek pesëmbëdhjetë shkrimtarët më të përkthyer në botë dhe ka mbi 500 punime, përfshirë romane, tregime të shkurtra, kujtime, koleksione artikujsh, shkrime dhe tekste të ndryshme botuar me pseudonime.

Që në fëmijëri, Simenon përjetoi konflikte sociale dhe kulturore, që reflektonin shtresat e ndryshme sociale të prindërve. Ishte person që pëlqente të provonte dhe ta sprovonte veten. Ulej të punonte në të gdhirë, i “armatosur” me 20 lapsa të mprehur mirë e 12 llulla, përdorimi i të cilave e ndihmonte të përqendrohej e të shmangte ndërprerjet e mundshme. E rëndësishme ishte ta tregonte historinë me një frymë, duke shmangur stukimet formaliste.

Ai kishte fatin e klasikëve: i lexuar pak nga kritikët, por i cituar në çdo deklaratë; i zhvatur nga të gjithë dhe përfundimisht i panjohur. Për punën e tij fliste si “gjysmë-letërsi”. Fillesat e karrierës i pati në moshën gjashtëmbëdhjetë vjeçare, duke punuar për një gazetë në Liege, qytetin e tij të lindjes, ndërsa shkrimin e filloi pasi u transferua në Paris. Historitë dhe romanet që u botuan për herë të parë në emrin e tij kishin të bënin me ngjarjet e komisarit francez Zhyl Megre, të shkruara që nga vitet ’30 të shekullit të kaluar.

Personalitet i shqetësuar, Simenon u martua dy herë; kishte marrëdhënie të ndryshme dhe, mbi të gjitha, shumë herë ndryshoi qytete dhe shtete. Me një stil të thjeshtë dhe në të njëjtën kohë të dendur dhe plot tension, puna e tij aspironte të zbulonte njeriun përtej maskave të tij të panumërta.

“Meqë koha maksimale që më merr një roman është njëmbëdhjetë ditë, kjo më kushton 55 ditë punë në vit, për pesë romane”, shprehet Simenon.

Ishte adhurues i festave mondane, nga ku mori edhe frymëzimin e krijimit të personazhit Zhyl, tregimet e të cilit do të marrin si dekorim Parisin e zi të viteve 1930.

I përshkruar shpesh si njeri shumë elegant, i kushtonte vëmendje të veçantë veshjes, e cila përbëhej nga lloje të panumërta pantallonash, xhaketash, këmishash dhe më shumë se gjashtëdhjetë palë këpucë, të gjitha të punuara me dorë. Dhomë e veshjes ishte në të katër anët me pasqyra, kështu që mund ta vëzhgonte veten në veshjen e tij nga të gjitha këndet. Louis Vuitton e ka renditur Simenon si një nga klientët më besnikë. Veshja është gjithashtu një aspekt i rëndësishëm në trillimet e Simenon. Përshkrimet e hollësishme të veshjeve të inspektorit Megre, përbëjnë një pjesë të rëndësishme të këtij personazhi.

“Unë shkruaj shpejt, sepse nuk kam mendje të shkruaj ngadalë”, thotë autori.

Simenon zakonisht shkruante 6,000-8,000 fjalë në ditë, ose 60 deri në 80 faqe dhe i duheshin afërsisht 11 ditë për të përfunduar një roman.

Në moshën 70-vjeçare ai ndaloi së shkruari romane. Vdiq më 4 shtator 1989.

Provokim ndjenjash për rreth dy orë nga interpretimet e magjishme në koncertin e Filharmonisë së Kosovës

Qendrim Badalli
Fotografitë: Arben Llapashtica

Një çift rreth të tridhjetave kishte zënë vendin e tyre. Me vete kishin edhe një vajzë të vogël, e cila në duar po mbante një fletushkë. Ishte fletushka e koncertit të Filharmonisë së Kosovës i cili mbrëmë do të fillonte në Sallën e Kuqe në Prishtinë me Orkestrën e Kosovës dhe pesë artistë të huaj, shkruan KultPlus.com

“Mirëmbrëma”, tha në shqip dirigjenti Dariusz Mikulski, pasi doli në pjesën qendrore të sallës. Meqë shqip po e dinte vetëm atë përshëndetje, ai vazhdoi në anglishte të tregonte për pjesët që do luheshin, teksa ndër të tjera tha: “Ka njerëz të fjalëve dhe të ndjenjave, ne artistët jemi njerëz të ndjenjave”, duke paralajmëruar provokim ndjenjash për dy orë të plota.

Para çdo pjese të dhënë në koncert, dirigjenti që gjatë gjithë kohës dukej shumë i disponuar, ndonjëherë prezantonte shkurt pjesët që do luheshin, ndonjëherë jepte ndonjë batutë të shkurt. Dirigjenti Mikulski, teksa mirëpriste artistët e tjerë në skenë, publikut po i kërkonte duartrokitje të forta, të cilat pasonin menjëherë. Në fakt, për të gjithë artistët mysafir nuk munguan as buqetat me lule. Kështu e gjithë mbrëmja kaloi me një atmosferë të ngrohtë dhe energjike.

Nën udhëheqjen e dirigjentit, Dariusz Mikulski, dhe të përcjellë nga Orkestra e Kosovës, artistët e huaj që performuan ishin: Otto Sauter në pikolo trumbetë, Armin Bachmann në trombone, Davide Alogna në violinë si dhe sopranoja Aleksandra Gudzio. Nga ky ansambël artistik, u interpretuan vepra të George F. Handel, Wolfgang A. Mozart, Henryk Gorecki, Enjott Schneider, Gioachino Rossini, Laun Grondahl, Wojciech Kilar.

Në një intervistë për KultPlus, dirigjenti veteran Rafet Rudi, e vlerësoi këtë paraqitje, teksa theksoi dy arsye për vlerësimin e tij:

“Ishte një prej koncerteve më të mira që kam dëgjuar këto dy vitet e fundit, një për shkak të programit të përgatitur që ishte jashtëzakonisht i vështirë për këtë ansambël, dhe së dyti, më në fund Orkestra doli nga ajo korniza programore e kohëve të fundit, që ka pasur përsëritje, këtu është parë që mundet t’i rreket edhe programeve tjera të mira”.

Rudi përmendi specifikisht Orkestrën e Kosovës për nivelin e tyre të treguar gjatë performancës:

“Mendoj se Orkestra sonte ka qenë në nivel sidomos për shkak të këtij programi të vështirë edhe në kuptimin e materies që është e re për Orkestrën por edhe për shkak të niveli teknik që kanë këto vepra”.

Sopranoja nga Polonia, Aleksandra Gudzio, në një intervistë për KultPlus, shprehu emocionet e saj të para pas përfundimit të koncertit:

“E shijova këtë mbrëmje shumë, më pëlqeu Orkestra e cila performoi jashtëzakonisht mirë dhe audienca po ashtu, unë mezi e prisja mbrëmjen e sotme dhe jam shumë e lumtur që e realizova koncertin këtu.”

Gudzio, pati vlerësim pozitiv edhe për Orkestrën e Kosovës:

“Unë jam këtu që një javë, dhe çdo ditë kemi pasur përgatitje, ata ishin çdo ditë e më të mirë dhe mendoj se janë shumë kualitativ.”

Meqë ishte hera e parë në Kosovë, ajo na tregoi edhe për mendimin e saj rreth vendit dhe njerëzve këtu:

“Është hera e parë që jam këtu. Më pëlqen shumë ky vend, më pëlqejnë shume dhe njerëzit, ju jeni shumë të shoqërueshëm dhe po ashtu keni një histori interesante. Unë vizitova NewBornin dhe Monumentin e Heroinave, që të dyja janë të mrekullueshme.”


Dirigjenti, Dariusz Mikulski, në një intervistë për KultPlus, tha se përmes këtij programi divers kanë shprehu ndjenja:

“Përshtypja ime e parë është që ky koncert ishte shumë i ndryshëm me program divers, si vet jeta njerëzore. Unë po mendoja se çfarë mund të them rreth këtij koncerti dhe thash me vete të flas rreth ndjenjave, të cilat janë natyrale për ne, të cilat i shprehim ne.”

Dirigjenti Mikulski, pati vlerësim të madh për publikun në sallë të cilët i quajti “fantastik”:

“Në fillim unë kisha pak frikë rreth reagimit të publikut por më duhet ta them që ju keni një publik fantastik, dëgjoni me shumë vëmendje,  dhe kjo muzicientëve u jep fuqi të pabesueshme, të jesh më i mirë në skenë, të shfaqësh më shumë ndjenja.”

Kërkesën e kamotshme të  komunitetit artsitik në vend për një sallë koncertale nuk e la pa e cekur as dirigjenti Mikulski, ai e përmendi këtë çështje, por në një formë urimi:

“Çfarë unë do të uroja për muzicientët dhe për Filarmoninë e Kosovës, si dhe më së rëndësishmi për publikun kosovarë, është një sallë e re e koncertit”.

Kur ora shënonte 22:00, publiku po e lëshonte sallën. Dikush nga ta u ndal për ta bërë ndonjë fotografi me protagonistët e mbrëmjes. Teknika po bartej nga salla. Koncerti kishte përfunduar. / KultPlus.com

“Ai që shkruan për budallenjtë, audiencën e lartë e ka të sigurt”

Dhjetë thënie nga dhjetë personalitete të njohura.

“Duke besuar me pasion në diçka që ende nuk e ekziston vërtetë, ne e krijojmë atë. Ajo që nuk ekziston është vetëm diçka që nuk e kemi dëshiruar mjaftueshëm.”
– Franz Kafka

“Duhet vetëm një minutë për të të ngazëllyer dikush, një orë për të të pëlqyer dikush dhe një ditë për ta dashuruar dikë… por duhet një jetë për ta harruar dikë.”
– Kahlil Gibran

“Poezia është më afër të vërtetës njerëzore se sa historia.”
– Platoni

“Gratë e padashuruara nuk kanë biografi, ato kanë vetëm histori.”
-F. Scott Fitzgerald

“Për aq kohë sa i besoni vetes, ju do të dini si të jetoni.”
– Gëte

“Në qendrën më të thellë të qënies tonë, ne jemi krijesa shoqërore. Mendimi se dikush mund të fillojë diçka nga e para, i lirë nga e kaluara, ose pa qenë borxhli ndaj askujt, nuk mund të ketë imagjinim më të gabueshëm”
– Karl R. Popper

“Ai që shkruan për budallenjtë, audiencën e lartë e ka të sigurt.”
– Arthur Schopenhauer

“Frytet më të ëmbla i kanë drunjtë që rriten ngadalë.”
– Molière

“Nuk besoj që ekziston ndonjë kualitet më esencial për çdo lloj suksesi se sa këmbëngulja. Ajo tejkalon pothuajse gjithçka, madje edhe natyrën.”
– John D. Rockfeller

“Janë tre gjëra të cilave çdo njeri i mençur u frikësohet: detit me stuhi, natës pa hënë dhe zemërimit të njeriut të butë.”
– Patrick Rothfuss. / KultPlus.com

17 vite me Teatrin ODA

Më 4 mars, Teatri ODA kremton 17 vjetorin e themelimit.

Në kuadër të shënimit të këtij përvjetori për ODA-në, do të luhet shfaqja “Sikur kjo të ishte shfaqje” e bashkë-prodhuar me kompaninë teatrore “La Rremë” bazuar në dramën e Almir Imshireviq e në regji të Agon Myftarit dhe me lojën e aktorëve: Adrian Morina, Rebeka Qena, Armend Ismajli dhe Besnik Krapi.

Kjo shfaqje po ashtu shënon 8 vjetorin e premierës, e që flet shumë për suksesin e saj.

Shfaqja vjen më datë 4 mars, prej orës 20:00. Pas shfaqjes do të bëhet një bashkëbisedim për rrugën e ODA-së dhe shfaqjes “Sikur kjo të ishte shfaqje” përgjatë një kokteji modest. / KultPlus.com

Nis epokë e re në ‘Hardh Fest’, maratonë festive 96 orë

  

Festivali  “Hardh Fest”, edicionin e kaluar ishte festivali më i vizituar në Kosovë, ku numri i pjesëmarrësve arriti mbi 70 mijë, që shënon numër rekord të ndërkombëtarëve.

Festivali me më së shumti turistë në Kosovë, “Hardh Fest”, sivjet po vjen me një maratonë festive 96 orë dhe përditësim të aktiviteteve unike, duke i paraprirë vitit jubilar të 20-të, këtu nis epoka e re e “Hardh Fest”.

Festivali mbahet me 4, 5, 6 dhe 7 shtator 2020, n’Konak të Rahovecit, bindshëm lokacioni më i madh dhe më modern  i festivaleve në Kosovë.

”Hardh Fest” tashmë tradicional në 19 vjetorin, mikson eksperiencat  jetësore të turistëve nga mbarë bota, me pamjet vreshtare dhe trashëgimi, me muzikë hip hop dhe verë rreth kazanit dhe vizita (tours) tradicionale, duke vazhduar me muzikë pop & rock dhe raki rrushi deri te muzika elektronike dhe zjarri në Hardh Camp.

Një festival origjinal që tashmë është dëshmuar si përvojë e një dimensioni tjetër, krejt kjo e rrethuar me peizazhet magjepsëse vreshtare, që përjetohen vetëm në “Hardh Fest”. / KultPlus.com

Degradim i lumenjve të Kosovës, lumi Llap – deponi mbeturinash

Me mbeturina të shumta vit pas viti mbushen lumenjtë e shumtë të Kosovës. Në mesin e tyre është edhe lumi Llap, përgjatë tërë rrjedhës së tij deri në bashkimin me lumin Sitnica, gjendja e të cilit vazhdon të jetë e rëndë.

Në Milloshevë qytetarët shprehen të shqetësuar për hedhjen e vazhdueshme të mbeturinave dhe përveç degradimit të lumit po shkaktohet edhe kundërmim jashtëzakonisht i padurueshëm, shkruan sot gazeta Zëri.

Me mbeturina të shumta po vazhdon të jetë i mbushur shtrati i lumit Llap, i cili buron diku nga nën bjeshkët e Kopaonikut dhe rrjedh përgjatë një territori të madh të komunës së Podujevës, duke kaluar nëpër këtë qytet për të përshkuar edhe një rajon bukur të madh në verilindje të Prishtinës, deri në bashkimin e tij më Sitnicën. / Gazetaexpress / KultPlus.com

“Honeyland” nga Oscar vjen me premierë në Kosovë

Krahas asaj se, “Honeyland” (Toka e Mjaltë), nuk fitoi Oscar, famë nuk i mungoi aspak. Të gjithë janë krenarë për madhështinë e këtij filmi, për rëndësinë e mesazhit që e transmeton, për fuqinë e tregimeve të pafundme që fshihen në këtë vend dhe për aktorët të cilët dinë sesi këto tregime t’ia përcjellin publikut, shkruan KultPlus.

Ky film i cili hyri në historinë e Maqedonisë së Veriut dhe në historinë e nominimeve për “Oscar”, duke u bërë filmi i parë i nominuar në dy kategori, për Filmin më të mirë dokumentar dhe Filmin më të mirë në gjuhë të huaj, jo anglisht.

Me gjithë historinë e tij, “Honeyland” këtë muaj do të shfaqet edhe në Kosovë. “DokuKino” në Prizren, do të mirëpres filmin më datë 5 mars në ora 19:30

Dokumentari “Honeyland” tregon historinë e Atixhes, gruaja e fundit që kultivon bletë të egra në Evropë dhe jeton vetëm me nënën e saj në Maqedoninë qendrore. Ideja është të tregohet lidhja e njeriut me natyrën dhe prishja e ekuilibrit natyror. Regjisorë janë Ljubomir Stefanov dhe Tamara Kotevska, produksioni dhe montazhi janë nga Atanas Georgiev ndërsa kameraman janë Samir Luma dhe Fejmi Dauti.

Në kategorinë e filmave dokumentarëve, Oscar fitoi “Fabrika Amerikane”, ndërsa “Paraziti” i Koresë së Jugut u shpall filmi më i mirë ndërkombëtar, duke fituar katër statuja ari në total. / KultPlus.com

95 vjet nga vrasja e Luigj Gurakuqit

Luigj Gurakuqi ishte veprimtar i çështjes kombëtare, hartues dhe nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë, poet, arsimtar, tekstolog, gjuhëtar, diplomat, deputet dhe Hero i Popullit shqiptar. Ai shkroi deklaratën e Pavarësisë së Shqipërisë. Dora e tij shkroi alfabetin e miratuar nga Kongresi i Manastirit.

Është një nga personalitetet më të shquara të lëvizjes sonë kombëtare, arsimore e kulturore në fundin e Rilindjes Kombëtare dhe të fillimeve të Pavarësisë duke përjetuar ngjarjet më kulmore të jetës së vendit në çerekun e parë të shekullit tonë në shumicën e të cilave në mos organizator, qe pjesëmarrës i drejtpërdrejtë. Në shkrimet e tij përdorte emrat e pendës Jakin Shkodra e Lek Gruda.

Lindi në Shkodër më 20 shkurt 1879, ndërsa në një dorëshkrim shënohet data 19 shkurt 1880 dhe u rrit në gjirin e një familje tregtare të kulturuar shkodrane, nga prindërit Pjetër e Leze Gurakuqi. Me edukimin e tij u mor në mënyrë të veçantë i ati. Pjetër Gurakuqi ishte një tregtar me kulturë relativisht të ngritur, me një rreth të gjerë shokësh e miqsh në mes tregtarëve e intelektualëve të Shkodrës, me një jetë aktive në pazarin e qytetit dhe me marrëdhënie tregtare me Venedikun e Milanon. Shtëpia e këtij tregtari të kulturuar e të shëtitur gumëzhinte nga hyrjet e daljet e njerëzve që vinin të diskutonin hallet e kohës e të merrnin vesh lajmet e botës. I ndodhur përherë pranë të atit, dëgjonte me vëmendje bisedat e diskutimet për ngjarje të së kaluarës dhe të ditës, për luftërat heroike të popullit kundër pushtuesit otoman dhe grabitqarëve ballkanikë dhe për burrat që i udhëhoqën ato. Duke kujtuar këto vite, Gurakuqi student do të shkruante:

“Më çohet mall me kenë në shpi e me ndigjue baben tue kallzue, si përpara, në ngjarjet e Pashallarvet të Shkodres, trimnitë e malcorvet e luftat e Malit te Zi, sende qi kishte ndî prej t’et e që edhe ai vetë shume kish pa”.

Shkollën fillore e të mesme jo të plotë i ndoqi në Kolegjin Saverian në rendin tekniko-tregtar, që ishte shkolla më e organizuar dhe më e kompletuar që kishte Shqipëria e asaj kohe. Luigji qe ndër nxënësit më të zellshëm të shkollës dhe shumë shpejt, që në moshën 13 vjeçare i shfaqen prirjet për gjuhën shqipe dhe krijime letrare, vjershën e parë e ka shkruar 13 vjeç. Prej Kolegjës Saveriane doli më 1897. Më pas plotëson arsimin e mesëm në Kolegjin arbëresh e Shën-Mitër Koronës, ku pati mësues De Radën, figurë që e frymëzoi për tërë jetën; ai ishte nxënësi i parë shqiptar aty. Takimin me ‘të, Gurakuqi e kujton:

“… tue pà syt e tij të mekun kah ndizeshin e shkëlqeshin, tue e përmendë Shqipnín, unë gjith përmallue, nuk mujta me u ndalë pa lëshue, bashkë me dy pika lot, nji të puthun të nxehtë mbi at dorë që punoi sá e sá për Atdhé…!”

Diplomën e pjekurisë e merr në Kozencë për sciences naturelles, duke pas ndjekur dhe kurse të veçanta në filozofi. Vijoi studimet universitare në Napoli (Itali) në Fakultetin e Mjekësisë në vitet 1901-1906, ku njohu Zef Skiroin, profesorin e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Institutin Lindor të Napolit. Veprës së Skiroit Luigji do t’i përpilonte një parathënie, të cilën Konica do ia paraqiste botës frënge me një përkthim fort të bukur në të përkohshmen “Albania”. I përpirë nga ajo frymë që i kushtohej Shqipërisë detyrohet me lanë studimet përgjysmë që t’i kushtohej valës së luftërave për lirinë kombëtare duke marrë emrin e tyre në pseudonimin Lekë Gruda.

Me veprën “Vargënimi n’gjuhë shqype me nji fjalorth shqyp-frengjisht n’marim” (Napoli, 1906) bëri të parën përpjekje të suksesshme për kodifikimin e metrikës së poezisë shqiptare. Po atë vit botoi në Bukuresht librin “Abetar i vogël shqyp mas abevet t’Bashkimit e t’Stambollit me tregime n’dy dhialektet” e në Napoli “Fjalorth Shqyp-Frengjisht e Frengjisht-Shqyp i fjalëve të reja” etj. Luigj Gurakuqi botoi mjaft poezi që dallohen për përmbajtjen patriotike, për lirizmin dhe teknikën e vjershërimit. Me artikujt e tij ai dha edhe një ndihmesë me rëndësi në mendimin estetik e në kritikën letrare shqiptare. Sa i përket vokacionit të tij të gjuhës shqipe, Atë Justin Rrota «gjuhën shqype e njofti mâ mirë e mâ këthelltë se çdo shqyptár”.

Ngatërresën e parë me autoritetet turke e pati më 1904 nga shkaku i një botimi të vogël mbi kolonitë shqiptare në Itali “Dy Koloní Shqiptare n ‘Itali deri tash të panjohtuna” Më 1905 u shtrëngua me marrë malet për t’i shpëtuar ndjekjeve. Me shpalljen e Kushtetutës falen të gjithë ç’kishin bërë faje politike.

Më korrik 1908 mbërrin në Shkodër i adhuruar nga populli, mban një fjalim në shqip në praninë e Komitetit të Turqve të Rinj, e përcjellin deri në shtëpi. Në nëntor merr pjesë në Kongresin e Manastirit krah përfaqësuesve nga Shkodra: Atë Fishtës, Dom Mjedës, Hilë Mosit e Mati Logorecit; ku u zgjodh nënkryetar dhe anëtar i komisionit për njësimin e alfabetit. Bashkë me Fishtën ishte përfaqësues i “Bashkimi”-t, me Logorecin kishin mandat të përfaqësonin inteligjencën shkodrane, gjithashtu vetë Luigji kishte mandat të përfaqësonte arbëreshët e Italisë.

Gurakuqi pati meritën dhe fatin që udhëhoqi drejtpërdrejtë luftën për krijimin e shkollës kombëtare shqiptare dhe të sistemit tonë arsimor. Nën drejtimin e tij u hodhën themelet e para të sistemit arsimor fillor shtetëror në Shqipëri. U krijua përvoja e parë e ngritjes së administratës arsimore shqiptare, u hartuan dokumentet e para shkollore, u ngrit një sistem i tërë i përgatitjes dhe i kualifikimit të mësuesve. Dora e tij shkroi alfabetet e miratuar nga Kongresi i Manastirit dhe i zbuloi para delegatëve.

Në tetor të 1909 u emërua drejtor i së parës shkollë normale që u hap në Elbasan, ku dha një ndihmesë me vlerë për vënien e arsimit mbi baza kombëtare. Gurakuqi ka meritën se përcaktoi drejt e qartë, më shumë se çdo paraardhës, konceptin mbi shkollën kombëtare shqiptare, përmbajtjen, karakterin dhe parimet e ndërtimit të saj. Ai kërkonte që gjithë fryma dhe përmbajtja e shkollës të ishte në funksion të qëllimeve dhe idealeve kombëtare. Gurakuqi është tekstologu më i shquar shqiptar i fillimit të shekullit tonë. Ai i dha shkollës shqipe, si autor e bashkautor, 8 tekste mësimore me një vëllim prej 738 faqesh.

Detyrohet me ikë prej Elbasanit, të dalë jashtë shtetit bashkë me Aqif pashë Elbasanin. Në prill 1911 merr pjesë në kryengritjen e malësorëve të Mbishkodrës e si një nga udhëheqësit e saj, harton së bashku me Atë Mati Prennushin Memorandumin e Greçës, apo Librin e Kuq siç njihet ndryshe të malësorëve kryengritës, zjarri i armëve të të cilëve do të paralajmëronte pavarësinë. Më 1912 zhvillon një veprimtari të dendur për organizimin e kryengritjes së përgjithshme, duke qenë i pranishëm në Toskëri dhe më vonë edhe pranë krerëve të Kosovës. Mori pjesë në mbledhjen e Bukureshtit, dhe do merrte pjesë në shtegtimin nga Bukureshti në Vienë. Me vaporrin e dhënë nga austro-hungarezët duke shoqëruar Ismail Qemalin zbret në Durrës më 24 nëntor në orën 4 mbasdite, u nisën të nesërmen me 25. Një natë fjetën në Çermë tek Dervish bej Biçakçiu, dhe një natë në Fier tek Omer Pashë Vrioni. Në Vlorë mbërritën më 27 dhjetor në darkë.

Në Qeverinë e Përkohshme të Vlorës (dhjetor 1912) u zgjodh Ministër i Arsimit dhe vendosi arsimimin e detyruar fillor për djem e vajza. Merr pjesë në Konferencën e Londrës më 1913, me Ismail Qemalin e Isa Boletinin. Nga gjendja e tensionuar në Shqipërinë e mesme, pasi qëndresa nuk u shfaq e frytshme tërhiqet në Shkodër me Aqif pashën ku vihet në krye të një Komisioni Sundimtar të Përkohshëm. Me Luftën i Botërore Shkodra pushtohet nga ushtria malazeze, Luigj Gurakuqi internohet në Podgoricë nga 17 korriku 1915 deri në janar 1916.

Gjatë pushtimit austro-hungarez, prania e Komparmatës XIX të komanduar nga gjen. Trollmann vihet drejtor i përgjithshëm i Arsimit, hapi shumë shkolla shqipe. Qe një nga themeluesit e Komisisë Letrare më 1916. Profesori i Filologjisë romane në universitetin e Ljubjanës, më parë prof. në Univ. e Gratz-it në Austri që bëri pjesë në punimet e kësaj Komisie, Radomir Nachtingall, e çmon Gurakuqin. Ka merita të shquara në zhvillimin e gjuhës letrare shqipe, në përpunimin e gjuhës letrare dhe në njësimin e shqipes së shkruar, në stabilizimin e drejtshkrimit, në pasurimin e fjalorit, në çështjet e leksikologjisë, terminologjisë e të gramatologjisë. Gurakuqi është tekstologu më i shquar shqiptar i fillimit të shekullit tone.

Arsimi vazhdoi të mbetet, siç e thotë vetë ai, dega më e dashur e zemrës së tij. Ai parashtroi në parlamentin shqiptar ide dhe mendime shumë interesante për politikën arsimore dhe rrugën që duhet të ndiqte shkolla shqiptare. Gurakuqi kishte një vizion të qartë për rolin e shkollës në një shoqëri moderne, për lirinë dhe të drejtat themelore t’individit në fushën e arsimit dhe kërkoi zhvillimin mbi baza ligjore, shkencore e pedagogjike të shkollës shqiptare. Në qeverinë e dalë nga Kongresi i Durrësit ku ishte përfaqësues i Shkodrës dhe Mirditës, u emërua zëvendës i dr. Mihal Turtullit në ministrinë e Arsimit të kabinetit të Turhan Pashë Përmetit. Që në mbledhjen e parë të Kongresit të Durrësit, më 1918, L.Gurakuqi “âsht kundër që në një mbledhje kombëtare të përmenden fjalët toskë e gegë dhe të krishtenë e mysliman”, kërkon që fjalë të tilla të jenë të ndaluara dhe shton se “…çështja e lirisë dhe e nderimit të feve në Shqipni duhet të zgjidhet mbas formulës: “Feja e lirë në shtet të lirë”. I ngarkuar nga kjo qeveri si anëtar i delegacionit të saj në Konferencën e Paqes në Paris ku qendroi 15 muaj. Çdo shkresë e përdorur nga delegacioni u shkrua nga duart e tij e të Mustafa Merlikës.

Iu dha edhe posti i ministrit të brendshëm, në kabinetin disa ditor të H. Prishtinës. Këto ide e mendime L.Gurakuqi i shtjelloi hollësisht në diskutime në parlamentin shqiptar dhe, posaçërisht n ‘artikullin “Bazat e bashkëpunimit ndërmjet shqiptarëvet muhamedanë e të krishtenë”. Ai ishte kategorikisht kundër atyre që mendonin se për të larguar konfliktet fetare që mund te lindnin, duhet, me të butë e me të fortë, të shuhen besimet fetare në Shqipëri. Më 1921-1924 qe deputet i Shkodrës në Këshillin Kombëtar ku si një nga udhëheqësit e opozitës demokratike luftoi për demokratizimin e jetës së vendit, për lehtësimin e gjendjes së bujkut nga shtypja e rëndë, për zhvillimin ekonomik e kulturor dhe për mbrojtjen e pavarësisë nga synimet skllavëruese të fuqive imperialiste. I qëndroi besnik deri në fund të jetës idealit për të parë një ditë të bashkuar rreth tokës amtare gjithë vëllezërit e kombit. Ai ankohej se:

“Na kanë marrë qytetet e na kanë lanë malësinë, na kanë marrë viset ma të çmueshme t’atdheut duke na lanë si një trup pa kokë”.

Tingëllojnë të freskta demaskimet që i bënte Gurakuqi politikës së pastrimit etnik që ndiqnin shovinistët serbë:

“Qeveria jugosllave nuk do të ndalet para asnjë mjeti”,- deklaronte ai,- “për t’i ndërrue fytyrën Kosovës”.

Për gjendjen tepër të vështirë të shqiptarëve në shtetin jugosllav fajëson Fuqitë e Mëdha, të cilat bënë theror shqiptarët e trojet e tyre për interesat e veta e të aleatëve të tyre. L. Gurakuqi është partizan për të ndihmuar e për t’u dalur zot të drejtave të popullsisë së Kosovës. E quante si detyrë të rëndësishme të shtetit shqiptar.

Faji i vetëm i kosovarëve qëndronte vetëm në atë se ata ishin shqiptar e donin të mbeteshin shqiptar.

Ndër fjalimet më të fuqishme të Gurakuqit në parlament janë ato mbi mbrojtjen e popullsisë shqiptare të Kosovës. Kur qeveria jugosllave në një telegram e quante ndërhyrje në punët e brendshme të saj interesimin e shqetësimin e qeverisë shqiptare për gjendjen tepër të vështirë të shqiptarëve të Kosovës, Gurakuqi, plot indinjatë e zemërim do të merrte fjalën e do të thoshte:

“Si mundte me thanë një qeveri (Jugosllave) e cila ka mbjellë viset tona me varre të vllazënve tonë, se po i përzihemi në punët e mbrendshme të saj. Si mundte nji qeveri me thanë se po i përzihemi në punët e mbrendshme, kur shohim se për shkak të saj me mijëra fëmijë e gra sillen të zhveshur e të zbathur këtu nepër Tiranë e ushqehen me sevapet e amerikanëve e tepricat e ushtrisë. Qeveria Jugosllave nuk ka të drejtë për të na akuzue për një gjë të tillë kur parlamenti shqiptar kërkonte vetëm në emër të njerëzizë e humanizmit të ndërpriten mizoritë serbe ndaj shqiptarëve.”

Më 5 mars 1924 u sëmur rëndë nga një grip i fortë që e mbërtheu afro një muaj në shtrat.[13] Shtypi i dha vëmendje të veçantë, aq sa Avni Rustemi i thoshte Dom Shantojës “Opozita po pushon: Kemi Gurakuqin e sëmurë”.

Në qeverinë e kryesuar nga Fan S. Noli u emërua Ministër i Financave. U dallua për ndjenjën e lartë të përgjegjësisë dhe për vendosmërinë e përpjekjet për krijimin dhe forcimin e shtetit demokratik shqiptar. Mori pjesë në Konferencën e Gjenevës krahas Nolit më 1924. Kur në Parlament Ali Këlcyra i bën vërejtje për qëndrimet e tij liberale, Luigji përgjigjet,

“Z. Ali Këlcyra më tha si për qortim se jam liberal. I falemnderit dhe mund të jetë i sigurtë zotnia e tij se vdekja do të më ndajë nga mendimet e mija liberale”.

Duke u deklaruar demokrat e liberal, Gurakuqi thoshte se nuk është as revolucionar as bolshevik e as socialist, koncepte këto që në vitet ’20 ishin të barazvlefshëm dhe kishin kuptimin e ndryshimeve me dhunë, me forcën e armëve, me kryengritje. Mark Gurakuqi do shkruajnë ishte trim por s’e pëlqente gjakderdhjen. Gurakuqi ishte për zgjidhjen paqësore të probleme nepërmes ligjeve, zgjidhjeve “me drejtësi e në mënyrë të butë”. Si i tillë, ishte kundër futjes se popullit në udhën e kryengritjes së armatosur. Duke pasur këto koncepte mbi rolin e ligjit, dhe zgjidhjen paqësore dhe jo kryengritjen e zgjidhjen me dhunë të problemeve, Gurakuqi u përfshi në Lëvizjen e 1924, pas një hezitimi e kundërshtimi të fortë. Miku i tij, Mustafa Merlika-Kruja shkruan në letërkëmbimin me Atë Paulin Margjokajn:

“Në lëvizjen e qershorit 1924 ka qenë kundërshtar deri që nuk qe vendosun, ka luftue si Luâ për t’a ndalue, tue profetue pikë për pikë të gjitha pasojat qi u vërtetuen ma vonë njana mbas tjetrës. Por, mjerisht, mandej kur s’i eci fjala, vot mbas rrymës e u bâ edhe ministër me Fan Nolin”.

“Gurakuqi u tërhoq (në revolucion) pas një kundërshtimi të fortë. Mund ta dëshmojnë sa u ndodhën në Vlorë”. – shkruante Stavro Vinjau.

Për veprimtarinë e tij si ministër vazhdojmë të lexojmë Vinjaun:

“… si ministër i Financavet i Kabinetit Noli bëri çudira. Gjeti 4 milion franga ari të papaguara; me administrimin e tij të shkëlqyer, me ngursimet e tij (ngursente parat e Shtetit më tepër se paratë e tij) arriti që jo vetëm buxhetin e ri t’a mbyllnjë me një tepricë prej 1.000.000 franga ari, po edhe të gjithë borxhet e Shtetit të kohës së kaluar të paguhen; nëpunësit të cilët prej 2-3 vjetëvet qenë mësuar të paguheshin me një vonesë prej 3-4 muajsh, arritne ditët e fundit të administrimit të tij të paguhen rregullisht. Dhe barasimin e buxhetit e bëri pa mbyllur asnjë pagesë të dobishme në arësim e P. Botore, pa pakësuar ushtrin dhe duke i dhënë xhandarmëris sa kërkoj Komanda e Përgjithëshme.”

Pas shtypjes së Lëvizjes së qershorit shkoi në Itali, ku më 2 mars 1925 u vra në Bari prej Baltjon Stamollës në derë të Hotel Cavour, kushëri i vetë Luigjit. Ishte mbrëmja e 2 marsit, në restorantin e hotelit, Luigj Gurakuqi po darkonte me dy miq të tij dhe gruan e njërit prej tyre: Riza Dani me bashkëshorten Makbule dhe vëllai i tij Dan Hasani. Kërkoi leje prej tyre duke i paraqitur arsyen: do t’shkoj tek Sotiri, mbâsi i kam premtue nji kukull vajzes së tij.[20] Në xhepat e shkyer të ish-Ministrit të financave policia italiane gjeti vetëm 350 lira. Nisi të hante një herë në ditë me të dalë refugjat.

Varrimi i Luigj Gurakuqit, në qendër Hasan Prishtinën duke e përshëndetur bashkëpatriotin e tij

N’organizimin e këtij atentanti kishin dorë si Ahmet Zogu, Ceno Kryeziu, ashtu dhe Çatin Saraçi, dëftuar kjo nga letra nisur nga vrasësi që kërkon ndihmë:

“Kerkoj mbrojtje dergoni të holla ndermjetsoni për pshtim pranë Qeveriës Italjane. Pyetnij Çatin Saraçin ku asht…? “besa” ndihma!…

Miku i tij, Hasan Prishtina, mbi varrin e tij do të shprehej: “Flej i qetë Gurakuq, shpagen tânde do ta marrim me përparimin e Shqipniës.”

Autoritetet italiane nuk lejuan që funerali të mbahej në qytet, por vetëm brenda mureve të varrezave. N’ato çaste tragjike miku i afërt i Gurakuqit, Lin Kamsi ruajti veshjen me të cilën ishte vra “trimi i bardhë si dborë” për t’ia lanë si kujtim brezave të ardhshëm. Në Bari rendën refugjatë shqiptarë prej gjithkah. U mbajtën fjalime prej bashkëshortes së Sotir Gjikës, zonjës Lilli Quarta, prej Hasan Prishtinës, Llazar Fundos, Beqir Valterit etj. / KultPlus.com

Stola në formë të librave (FOTO)

Në vende të ndryshme po mundohen që librin sa më shumë ta kenë më afër lexuesit, por edhe forma të tjera që asocojnë në librin, shkruan KultPlus.

Në Burgas të Bullgarisë, pikërisht buzë detit janë vendosë stola në formë të librit, që duken mjaftë interesantë për këtë pjesë bregdetare./KultPlus.com

Sulmohet dhe kërcënohet me vrasje gazetari i RTK-së

Gazetari i Radio Televizionit të Kosovës, Altin Ahmeti është rrahur nga disa persona sot në një lokal të Prishtinës.

Ende nuk dihen rrethanat se pse ka ndodhur një sulm i tillë, por dihet se Ahmeti ishte sulmuar dhe kërcënuar me vrasje nga pesë persona, shkruan sinjali.

“5 vetë më sulmuan dhe dolën duke më kërcënuar se do të më vrasin. E ftova policinë dhe prokurorinë, nuk i di arsyet e sulmit”, ka thënë Ahmeti.

Për me shkrue zotni n’gazeta

Gjergj Fishta

Për me shkrue zotni n’gazeta
Duhet shkruesi t’ jete ma parë
Njeri i ndershem e atdhetar,

T’ jete fisnik, zemer-bujar,
Jo intrigant e ngatrrestar
Edhe kenë mos t’ket hafije
Mandej duhet qe t’ kete dije-
Dije t’hàpt n’ekonomi,
N’histori e ne tregti,
N’politike e ne drejtsi;
Edhe t’dije shk’ asht shkolla e msimi
Shk’ asht lirija e qytetnimi,
T’ jete shqiptar ne shkrim e n’goje,
Fjala n’pende mos t’i ngurroje:
Mbare e mbare punte t’i kallzoje
Me t’ ngushtue me kndue perdhuni
Shka nder shtylla ai rresht vuni,
Tashti, pra nji sallahan,
Vagabond e shakllaban,
Njeri idiote e laraman,
Qe mendon se per taman
Te tane bote rri n’ “sahan”,
Çka mund t’ shkruej, po t’pyes une ty
Ky qi as byk nuk ka ne krye,
Jo ma tru?… /KultPlus.com

Oprah Winfrey rrëzohet në skenë (VIDEO)

Oprah Winfrey është përballur me një moment të sikletshëm në paraqitjen e fundit.

Një nga gratë më me ndikim në botë, është rrëzuar në skenë.

Moderatorja e njohur ka qenë duke folur në Los Angeles në kuadër të fjalimeve të saj për mirëqenien, në momentin kur ndodhi ngjarja, transmeton Klan Kosova.

Për më shumë shikoni videon më poshtë:

https://www.youtube.com/watch?v=-zemAi-5teM


Shtatë cilësitë e një shpirti të lirë

Ka diçka shumë tërheqëse tek shpirtrat e lirë, të japin një ndjesi speciale kur rrethohesh prej tyre dhe të bëjnë të mendosh pozitivisht për jetën dhe ngjarjet që të ndodhin. Është diçka e pabesueshme se si e kanë këtë efekt. Personat e tillë, që mund t’i përkasin profesioneve të ndryshme, duhet të bëhen të njohur, të vlerësohen dhe të duhen nga të tjerët. Ata kanë këto cilësi të përbashkëta:

  1. Një person me shpirt të lirë e njeh kuptimin e vërtetë të të qenurit të lirë

Janë persona ëndërrimtarë, të apasionuar dhe të dashuruar me jetën. Përpiqen të kenë mendime të lira, të mendojnë vetëm, si dhe t’i marrin vendimet vetë. Ata e dinë se liria konsiston në zgjedhjen e personave xhentilë, bujarë, mirëkuptues dhe empatikë rreth vetes.

Për një person me shpirt të lirë gjërat nuk janë të ndara në absolutisht të drejta dhe absolutisht të gabuara. Gjërat e mira apo të këqija janë pjesë e mendimeve të ndryshme të gjithsecilit. Ata janë persona të ngrohtë, të hapur dhe i kuptojnë të tjerët, ndaj të tjerëve u pëlqen të rrethohen prej tyre.

  1. Një person me shpirt të lirë i kalon vështirësitë

Ata ndjekin pasionet e tyre. Mund ta kalojnë kohën duke udhëtuar, duhe studiuar diçka interesante, duke provuar diçka të re, ose thjesht duke shijuar çdo gjë që jeta i ofron dita-ditës. Këta persona e jetojnë jetën në një mënyrë që të ndihen të lumtur. Ata nuk ndalen përpara vështirësive, qofshin këto lekët, koha apo rrethanat. Një shpirt i lirë e gjen mënyrën për të arritur atë që do.

  1. Një shpirt i lirë e lë të shkojë gjithçka që e ndalon të ecë përpara në jetë

Janë persona të vetëdijshëm dhe e kuptojnë menjëherë, kur diçka nuk po jep kontribute në jetën e tyre, ndaj largohen nga këta persona apo këto situata : nga një punë që nuk të çon gjëkundi, nga një marrëdhënie toksike, nga një gjendje mendore negative etj. Ata mendohen vazhdimisht mbi gjërat që i bëjnë të ndihen vetvetja dhe përpiqen t’i përmirësojnë defektet dhe pasiguritë e tyre. Gjithashtu mendojnë se askush nuk është perfekt.

  1. Personat me shpirt të lirë nuk shqetësohen dhe nuk mendojnë gjëra negative

Ata janë krenarë për rezultatet e arritura dhe u pëlqen të bëjnë mirë në jetë, por nuk e kanë prioritet t’u bëjnë përshtypje të tjerëve. Gjërat materiale janë të bukura, por këta persona preferojnë më tepër të fitojnë eksperiencë, se sa gjëra materiale nga marrëdhëniet që ndërtojnë.

Kur ata e pëlqejnë diçka, e pëlqejnë sepse për ta ka vlerë sentimentale. Për një shpirt të lirë, puna është e rëndësishme, por nuk është gjëja më e rëndësishme në jetën e tyre. Janë shumë pro thënies “Punon për të jetuar, nuk jeton për të punuar”.

  1. Një shpirt i lirë është spontan

Në çdo situatë ata shohin një arsye për të qenë të lumtur. Nga gjëja më e zakonshme tek ajo më e jashtëzakonshme, jetojnë çdo moment duke vlerësuar dhuratën e të qenurit të gjallë. Janë persona kuriozë që pëlqejnë të zbulojnë botën. Ndër gjërat që pëlqejnë, përmendim komunikimin me të tjerët, gjetja e një pune të re, të parit e një filmi ose të lexuarit e një libri, etj. Ata besojnë në mundësitë e palimitueshme dhe identifikohen me thënien “Nëse i buzëqesh jetës, edhe jeta do të të buzëqeshë”.

  1. Personat me shpirt të lirë rebelohen ndaj kontrollit të ushtruar ndaj tyre

Ata nuk rebelohen me çdo person që i sjell probleme në jetë, por me ata që përpiqen të kontrollojnë jetën e tyre. Janë koherentë dhe nuk u pëlqejnë personat që i thonë, por nuk i bëjnë gjërat që thonë. Ata i bashkohen kauzave dhe i përshtasin sipas stilit të tyre të jetës. Mendojnë se gjithë rebelët bëjnë më shumë dëm se sa mirë, por sërish nuk durojnë dot kur dikush përpiqet të kontrollojë jetën e tyre. Kjo është arsyeja se pse ata i qëndrojnë besnikë parimeve të veta dhe e jetojnë jetën pa ndërhyrë në jetën e të tjerëve.

  1. Një person me shpirt të lirë mendon gjërat pozitive në çdo situatë

Në vend që të jetë negativ apo pesimist, një shpirt i lirë e gjen mënyrën se si ta shohë gotën gjysmë plot dhe arrin ta transformojë një ditë të shëmtuar në një ditë të bukur, ose të paktën, në një ditë të përballueshme. Kjo është arsyeja se pse ata duket sikur janë të lumtur në çdo moment. Për këtë rast, ata identifikohen me shprehjen “Nëse jeta të godet me limonë, mblidhi dhe bëji limonatë”. Kjo gjë reflektohet në mënyrën se si e jetojnë jetën dhe ndaj të tjerët duan t’i kenë pranë./Bota.al / KultPlus.com

Një investim i ri që ruan traditën i shtohet Korçës, Klosi: Shtëpia e Irakli Qirjakos hap dyert për turistët

Një investim i ri, duke ruajtur traditën po i shtohet Korçës për të mirëpritur turistët e shumtë të cilët zgjedhin të vizitojnë këtë qytetet pothuajse gjatë gjithë vitit.

Ministri i Turizmit dhe Mjedisit, Blendi Klosi shprehet se “për fisnikët e shekullit të kaluar, një element i dukshëm i pasurisë së tyre, ishte shtëpia. E tillë është dhe shtëpia e tregtarit korçar Irakli Qirjako, ose Rokos siç e thërrisnin”.

Klosi thekson se shtëpia e ndërtimit të vitit ’39, do t’i hapë dyert për turistët që duan shijojnë këtë vlerë arkitekturore të Korçës.

“Pronari i sotëm po e kthen në identitet këtë ndërtim dinjitoz të arkitekturës. Dekorimi i saj është bërë nga piktori më i mirë i asaj kohe Sotiraq Zografi. Pronari i sotëm i ka restauruar tërësisht pikturat murale. Së shpejti, shtëpia e Rokos do t’i hapë dyert për turistët që duan shijojnë këtë vlerë arkitekturore të Korçës”, shprehet ministri Klosi. /atsh / KultPlus.com

Elife Luzha me botim të ri, në fokus dhunimet seksuale serbe në Kosovë

Shtëpia Botuese “Faik Konica”, Prishtinë, në vigjilje të 8 marsit, Ditës Ndërkombëtare të Grave, ka botuar studimin me titull “Dhuna seksuale nga forcat ushtarake e policore serbe ndaj grave shqiptare gjatë luftës në Kosovë” të politologes Elife Luzha.

Ky botim, në shqip dhe anglisht, vjen si protestë për mostrajtimin dinjitoz të të dhunuarave gjatë luftës dhe mosveprimin e drejtësisë.

Autorja, pas një vështrimi të shkurtë historik mbi pushtimin dhe represionin serb në Kosovë, fokusohet te dhuna seksuale serbe gjatë luftës. Politologia Luzha faktikon me të dhëna mbi krimin e dhunës seksuale serbe ndaj grave shqiptare, duke argumentuar se dhuna seksuale është përdorur si “mjet lufte” për të ushtruar “gjenocid biologjik”, dhe se ky lloj krimi cilësohet “krim kundër njerëzimit”. Po ashtu, autorja bën thirrje që të bëhet më shumë në dëshmimin e së vërtetës mbi dhunën seksuale serbe ndaj grave shqiptare gjatë luftës në Kosovë./KultPlus.com