Pas vizitës së ushtrues së detyrës së presidentes, Vjosa Osmani dhe liderit të Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti, si nderim në përvjetorin e pavarësisë, por e ditëlindjes së djalit të saj, ka reaguar Ferdonije Qerkezi shkruan KultPlus.
Ajo ka shpërndarë postimin e bërë nga Vjosa Osmani ku ka shkruar se ata që e vizituan sot ja lehtësuan sado pak dhimbjen dhe mungesën e saj dhe njëkohësisht ka kujtuar edhe ditëlindjen e djalit të saj, Artanit.
“Artan, i bukuri i abës bashkë me ty edhe Kosova ka datëlindjen! Ata që më vizituan sot, Ma lehtësuan sadopak mungesën tuaj dhe dhimbjen!”, ka shkruar Qekrezi.
Në natën e 27 marsit të vitit 1999, forcat serbe kishin hyrë në shtëpinë e Ferdonijes dhe kishin marrë burrin e saj, Halimin, si dhe katër djemtë, Artanin, Armendin, Ardianin dhe Edmondin,.
Trupat e 2 djemve tjerë të saj Artanit, djalit të madh, dhe Edmondit të vogël, janë gjetur në lokacione të ndryshme në vitin 2005 në Kosovë.
Shtëpia e familjes Qerkezi ka mbetur një ndër dëshmitë më prekëse për krimet e Serbisë të kryera në Kosovë./ KultPlus.com
Artan, i bukuri i abës
bashkë me ty edhe
Kosova ka datëlindjen!
Ata që më vizituan sot,
Ma lehtësuan sadopak
mungesën tuaj dhe dhimbjen!
Me rastin e 13-vjetorin të Pavarësisë së Kosovës, shumë studentë të “Jacobs University” në Bremen të Gjermanisë, nga e mbar bota e kanë uruar popullin kosovar në gjuhët e tyre amtare.
Përmes një videoje, Kosova ka marrë urime nga të sudentët e Shqipërisë, Gjermanisë, Belgjikës, Kroacisë, Kazakistanit, Marokos, Japonisë, Spanjës, Jamaicas, Rusisë, Izraelit, Brazilit, Tanzanisë, Myamarit, Palestinës, Pakistanit, Guatemalës dhe Ekuadorit.
Më poshtë ju ftojmë ta shikoni videon./ KultPlus.com
Për nder të 17 shkurtit, ditës së Pavarësisë së Kosovës, sot janë shkruar urime të shumta nga ambasadorë të shteteve të ndryshme të botës. Mirëpo këto urime nuk janë kufizuar vetëm në shkrime, sepse natën e sotme ura mbi Bosfor është ndriçuar me ngjyrat e flamurit të Kosovës, shkruan KultPlus.
Kjo është bërë sot në 13-vjetorin e pavarësisë, teksa është shpërndarë në Twitter, nga disa persona./ KultPlus.com
Ura mbi Bosfor zbukurohet me ngjyrat e flamurit të Kosovës, duke festuar ditën e saj të pavarësisë. pic.twitter.com/TydNP3o9Zm
Ushtruesja e detyrës së presidentes, Vjosa Osmani së bashku me kryetarin e Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti përvjetorin e 13-të të Pavarësisë së Kosovës e kane përmbyllur duke vizituar Ferdonije Qerkezin, shkruan KultPlus.
17 shkurti krahas shënimit të pavarësisë së Kosovës ka edhe një domethënie tjetër për Ferdonije Qerkezin, pikërisht me këtë datë shënohet edhe ditëlindja e djalit të saj Artanit.
Në një postim në Facebook Osmani ka shkruar se shtëpia ku ruhen gjësendet e djemve të Ferdonijes na përkujtojnë se sa i lartë ishte çmimi i lirisë.
Tutje ajo ka shtuar se në këtë përvjetor të pavarësisë zotohen se do të jenë zëri i Ferdonijes dhe mijëra nënave të tjera në kërkim të drejtësisë.
Më poshtë mund të lexoni statusin e saj të plotë:
E përmbyllëm këtë ditëlindje të shtetit tonë në vizitë tek Nëna Ferdonije Qerkezi, të cilës që nga viti 1999 i mungojnë bashkëshorti e djemtë, që u zhdukën me dhunë nga forcat serbe. Kjo datë, 17 shkurti, është edhe data e lindjes së djalit të saj, Artanit.
Shtëpia ku akoma ruhen gjësendet e djemve të saj, të cilëve ajo çdo ditë ju flet nëpërmjet fotografive të tyre, na përkujton se sa i lartë ishte çmimi i lirisë. Rrobat e tyre, lodrat me të cilat ishin rritur, lugët me të cilat kishin ngrenë, e djepi në të cilin i kishte përkundur…që të gjitha ishin ende aty, në këtë shtëpi muze. Dhimbje që nuk përshkruhet me fjalë, e plagë që nuk mbyllet pa drejtësi e pa kthimin e të gjithë të zhdukurve në tokën e të parëve tanë. Në këtë 13- vjetor të shtetit tonë, ritheksojmë zotimin se secila e secili prej nesh do të jemi zëri i nënës Ferdonije e i mijëra nënave të tjera anekënd Kosovës në kërkim të drejtësisë. Asnjë festë e asnjë përvjetor nuk do të jetë kremte e plotë pa u kthyer njerëzit tanë./ KultPlus.com
E përmbyllëm këtë ditëlindje të shtetit tonë në vizitë tek Nëna Ferdonije Qerkezi, të cilës që nga viti 1999 i mungojnë…
Kosova feston 13-të vjetorin e Pavarësisë e cila ishte shpallur më 17 shkurt 2008.
Kjo pavarësi erdhi pas viteve të tëra të negociatave të dështuara me Serbinë për statusin final dhe nuk mund të arrihej pa përkrahjen e miqve ndërkombëtarë.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA), ishte shteti që e përkrahu Kosovën në rrugëtimin e saj drejt çlirimit nga forcat paramilitare serbe dhe shpalljes së pavarësisë.
Ky ishte momenti kur ish-presidenti amerikan George Bush kishte njohur Kosovën si shtet.
Duke folur për gazetarë gjatë një vizite në Tanzani, Bush tha se shteti i ri i Kosovës është i përkushtuar që të ketë standardet më të larta të lirisë dhe do të jetë i njohur plotësisht nga SHBA-të.
Calvert Journal ka krijuar listën me 100 librat e domosdoshëm për t’u lexuar, në mesin e të cilëve bëjnë pjesë edhe tre autorë shqiptarë. Ismail Kadare, Gazmend Kapllani dhe Luljeta Lleshanaku, shkruan Gazeta Metro.
Përzgjedhja e këtyre librave është bërë duke pyetur shkrimtarë, akademikë e poetë, preferencat e të cilëve kanë ndikuar përzgjedhjen e këtyre 100 librave të domosdoshëm, të cilët vijnë nga vende të ndryshme, si nga Europa Qendrore e Lindore, Rusia dhe Azia Qendrore, e që janë të botuar në gjuhën angleze.
Tre shkrimtarët shqiptarë bëjnë pjesë në një listë bashkë me autorë si Tolstoy, Pushkin, Kundera e të tjerë të mëdhenj, dhe me një llojllojshmëri titujsh nga letërsia klasike, fiksioni, rrëfimet historike.
Librat e autorëve shqiptarë që janë përfshirë në 100-shen e domosdoshme për t’u lexuar janë: “Pallati i ëndërrave” i Kadaresë, “Ditar i shkurtër kufinjsh” i Kapllanit dhe “Hapësira negative” e Lleshanakut. / gazeta metro/ KultPlus.com
Kam dashur t’i gjeja dhe nipit tim të vogël një nuse Andej nga Kosova në fshatrat e thella, Po kjo ka qenë një ëndërr pas zjarrit me flakë të kuqe Si valë e flamurit tek shpella.
Ka qenë vërtet një ëndërr në viset e mia me gurra, Ku rrjedhin ujrat, por unë etjen e verës zor se e shuaj. Kam dashur nusen e nipit të mos e marr me vetura, po veç si qëmoti me kuaj.
Një muaj të tërë le të zgjaste udhëtimi me kalë, Me pluhur mbi vello të vinte nusja e nipit tek unë, me dorën time t’ia shkundja duvakun palë mbi palë Atje tek oxhaku, ku kafja në xhezve bën shkumbë.
Dhe s’kishte gjë, le të binte pluhur i udhës së largët Në vatrën time të vjetër sa përralla, Po kjo nuk ndodhi mes botës së ligë e të varfër, Ku rron ky fisi i ynë i ndarë në dysh plot andrralla,
Ku s’merr dot një nuse për nip a për djalë, Se fisin e ndanë kufiri me dy pasaporta; Këto pasaporta s’te lënë të marrësh nuse me kalë, As me vetura, as me trena dhe as me aviona ndofta…
Kam ëndërruar t’i gjeja një nuse tim nipi të dashur Në fshatrat e thella andej nga Kosova, Se s’desha të shkoja në tjetren botë me buzë të plasur, Ta shuaja etjen e mallit për aq sa të rroja. / KultPlus.com
Sot përderisa shënojmë 13 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës, një kontribut të jashtëzakonshëm në rrugëtimin historik ka mërgata, të cilët përherë rrojnë me mall për vendin e tyre, shkruan KultPlus.
Një këngë që iu përshtatet aq shumë të gjithë atyre që kanë shijuar jetën jashtë vendit të tyre, e që në çdo hap kanë frymuar ‘shqip’ është ‘E kam emrin kosovar’.
E kënduar nga artistë të shumtë, versioni i Edona Llalloshit mbetet i veçantë.
KultPlus ua sjell interpretimin e Llalloshit të këngës ‘E kam emrin kosovar’:
Iku nata e vjen dita plot me halle shtatin rrita. E u nisa për gurbet gjithkush qan hallin e vet.
Por sa shoh shqiptar me sy tanë Kosova është aty Mua më thërrasin gurbetqarë por kam emrin kosovar, e kam emrin kosovar
Aty çel ni lule bore, e më sjell arom Kosove. Aty çel o ni bozhur, kuq e zi por si flamur.
Porsa shoh shqiptar me sy tanë Kosova është aty Mua më thërrasin gurbetqarë por kam emrin kosovar, e kam emrin kosovar
E gjatë dita, i gjatë vjeti qysh se zuni fill gurbeti. Si qendroj oh unë i shkreti ni grusht dhe e kam me veti.
Porsa shoh shqiptar me sy tanë Kosova është aty Mua më thërrasin gurbetqarë por kam emrin kosovar, e kam emrin kosovar/ KultPlus.com
Rita Ora është njëra ndër këngëtaret që përmes artit të saj përherë promovon vlera kulturore dhe tradicionale të vendit të saj, shkruan KultPlus.
Këtë e bëri edhe në këtë përvjetor të Pavarësisë së Kosovës, teksa shpërndau fotografi të mrekullueshme nga veshja e saj në videoklipin e këngës ‘Bang’.
Nën veshje kombëtare dhe me një tekst të shkruar edhe në gjuhën shqipe, Ora ia uron Pavarësinë vendit prej ku ka prejardhjen, Kosovës.
Ora ktheu sytë e artdashësve të saj nga mbarë bota në kulturën shqiptare së fundmi me këngën, teksa këtë e bëri edhe më parë nëpërmjet performancave tjera muzikore. / KultPlus.com
Artisti i këngëve të cilat janë kthyer në vulë të vlerave artistike, Naser Berisha, ka publikuar këngën e tij të re ‘Himni i Nënës’, shkruan KultPlus.
Kënga siç bënë të ditur Berisha është e dedikuar për 30 vjetorin e vdekjes së nënës së tij, por edhe për të gjithë ata që në këto momente e ndjejnë mungesën e nënës së tyre.
‘Himni i Nënës’ bënë pjesë në albumin të cilin Naser Berisha pritet ta publikoj në verën e këtij viti.
Ushtruesja e detyrës së presidentes Vjosa Osmani ka ndarë medalje për regjisoren Blerta Basholli për nder të 13-vjetorit të Pavarësisë së Kosovës.
Një medalje tjetër është ndarë edhe për Njësitin e Kërkim Shpëtimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës për kontributin e tyre në fushën e mbrojtjes së Republikës së Kosovës dhe qytetarëve të saj.
“Ky Njësit, për vite me radhë është shquar me punën e tij në misione të ndryshme të kërkim-shpëtimit, brenda dhe jashtë vendit. Kurse, regjisorja Blerta Basholli është dekoruar me Medaljen Presidenciale të Meritave, për kontribut në fushën e kulturës. Filmi ‘Zgjoi’ me regji nga Blerta Basholli ka fituar tri çmimet kryesore të festivalit të madh të filmit në SHBA, Sundance Film Festival”, thuhet në njoftim.
Michael Spath ka shërbyer vullnetar si snajperist në luftën e Kosovës në Koshare.
Në rrjetet sociale si në Facebook etj, Spath ka shkruar shpeshherë për luftën e UÇK-së, për shokët e tij luftës, për porositë e atyre që e shajnë luftën përmes komenteve të tyre.
Ai ka shkruar sot për 17 Shkurtin, Ditën e Pavarësisë së Kosovës, duke u uruar të gjithëve këtë ditë dhe duke theksuar meritat e UÇK-së për çlirimin e pastaj edhe pavarësimin e Kosovës.
Postimi i plotë i tij:
Ne shkruajmë sot, më 17 Shkurt 2021.
Sot e 13 vjet më parë Kosova u bë e pavarur dhe e njohur nga bota.
Ne nuk do të ishim këtu sot po të mos kishin qenë trimat e asaj kohe, trimat e UÇK-së. Një ushtri vullnetare, e cila mbrohej kundër një fuqie superiore në mënyrë që të shpëtonim dhe mbronim mijëra civilë të pafajshëm. Luftonim që një Sebrenicë tjetër të mos përsëritej kurrë më.
Me ndihmën e NATO-s, ne mundëm armikun për të ndërtuar një komb të madh.
Ne ndaluam gjakderdhjen në Ballkan për 10 vjet dhe mbajtëm paqen për 21 vjet. Kjo është gjithashtu unike, sot duhet t’u themi faleminderit veteranëve dhe familjeve të tyre që dhanë gjithçka që ne sot të mund ta nderojmë këtë ditë.
Kjo ditë u përket të rënëve tanë, invalidëve tanë dhe të gjithë ushtarëve që e kanë bërë të mundur këtë liri, dhe familjeve të tyre…. Mos harroni kurrë pse jemi këtu sot në një republikë të madhe të quajtur Kosovë ….KOSOVA E PARAPërjetësisht me respekt dhe nder!
Mike Spath/ KultPlus.com
Wir schreiben heute den 17 Februar 2021, heute vor 13Jahren wurde Kosovo Unabhängig und anerkannt von der Welt.
Wir…
Këngëtarja shqiptare që tashmë ka arritur të ketë një famë botërore, Dua Lipa, në 13-të vjetorin e pavarësisë së Kosovës krahas urimit të bërë që mëngjes të kësaj dite, ajo ka vazhduar të përcjellë emocionet e saja për këtë ditë, shkruan KultPlus.
Në një postim në Instagram Story, këngëtarja ka ndarë me ndjekësit e saj një video të shpërndarë nga nëna e saj, ku Lipa është duke vallëzuar me flamurin kombëtarë dhe nën tingujt e ‘Shotës’, ne Sunny Hill Festival.
“KOSOVE URIME PAVARSIA!!”, është mbishkrimi që përcjellë videon e postuar nga nëna e Dua Lipës.
Kujtojmë se Dua Lipa përmes një fotografie të punuar me flamurin e Kosovës, ka përcjellur urimet e saj për 13-të vjetorin e pavarësisë së Kosovës./ KultPlus.com
Dua Lipa është bërë pjesë e listës së 100 personave më me ndikim në botë të përpiluar çdo vit nga revista “Time”.
Bukuroshja me prejardhje nga Kosova, përfshihet edhe në ballinën e revistës prestigjioze, ku duket rrezatuese e veshur me një fustan të gjatë ngjyrë rozë, flokë të lëshuara mbi supe dhe grim të thjeshtë.
“Time” e ka listuar Duan në mesin e 100 liderëve të botës të cilët po e formësojnë të ardhmen e showbizit, shëndetësisë, politikës, biznesit dhe më shumë.
“Dua Lipa është një yll në ngritje, që po e cila po len gjurmë në botën e popit. Vetëm para katër vjetësh ajo e lansoi albumin debutues. Sot ajo po vallëzon dorë më dorë me yjet e kësaj kohe, pasi e ka gdhendur me precizitet vendin e saj në skenën kulturore”, shkruan mbretëresha e popit, Kylie Minogue, për yllin Dua Lipa.
Edhe një sukses i radhës për këngëtaren, aktivisten dhe filantropen me prejardhje nga Kosova, Dua Lipa, e cila vazhdon të na bëjë krenarë me arritjet e saj në karrierë./ KultPlus.com
Janë bërë 13 vite qëkur Fisnik Ismaili projektoi një skulpturë për të festuar shpalljen e Pavarësisë së Kosovës në vitin 2018.
Ishte fjala “NewBorn” e ngjyrosur me të verdhë, në të cilën në momentin që u zbulua mbi 150 mijë njerëz vendosën nënshkrimin e tyre duke lënë gjurmët e qytetarëve tek monumenti, shkruan Demokracia, përcjellë KultPlus.
Ideja e monumentit NewBorn ishte që të ngjyrosej çdo vit ndryshe sepse kjo do ta krijonte një vepër, e cila do të ishte e njëjtë në formë, por e ndryshme në pamje për çdo vit. Por kjo nuk u realizua për arsye se qeveria nuk e mbështeti financiarisht atë.
Ndryshimi i kësaj skulpture erdhi në pesë vjetorin e Pavarësisë së Kosovës, me iniciativën e vetë ideatorit i cili ftoi qytetarët që të kontribonin në ndryshimin e NewBorn-it, duke vazhduar kështu çdo vit.
Çdo vit përmes kësaj skulpture përcillen mesazhe të ndryshme që lidhen me historinë e Kosovës.
Kështu dukej NewBorn në vitin 2013, i pikturuar me flamujtë e të gjitha vendeve që kishin njohur Kosovën si vend të pavarur, si shenjë falenderimi për njohjen e tyre.
Duke vazhduar traditën e ngjyrosjes së monumentit për çdo 17 shkurt, në vitin 2014, NewBorn mori pamjen e uniformave ushtarake, për të nderuar flijimin e popullit gjatë luftës së vitit 1999, sakrificës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe ndihmës së NATO-s për çlirimin e vendit.
Çdo shkronjë pati ngjyrat e njërës prej ushtrive kryesore botërore të asaj periudhe, dhe të uniformave me të cilat është identifikuar UÇK.
NewBorn i vitit 2015 kishte temën “Shprehu shlirë, ndjehu mirë”, duke lejuar secilin qytetar të pikturonte çfarë kishte dëshirë. Vetëm shkronja “E” ishte e tëra e zezë duke theksuar ikjen masive të qytetarëve të Kosovës, për në vendet e Europës gjatë atij viti.
Me pamjen e qiellit të rrethuar me tela dhe gjemba NewBorn vitit 2016 tregonte situatën në të cilën gjendej Kosova duke mos pasur të drejtën për të lëvizur lirshëm pa viza. Situatë në të cilën jemi edhe sot.
Në një botë ku çdo ditë po krijohen mure, dhe lëvizja e lirë çdo ditë e më shumë po kushtëzohet nga mendjet e ngushta, e në Kosovën e brishtë, ku një mur në Mitrovicë vazhdimisht po e cenonte sovranitetin e shtetit, NewBorn i vitit 2017 dëshironte të rrëzonte këto mure.
Në shënimin e 10 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës, në vitin 2018 shkronja B u zëvendësua me numrin një.
Pasi që monumenti ishte ideuar për të përcjellë mesazhe të ndryshme, përmes dizajnit të vitit 2019 percillej mesazhi “Ruaje Tënden”. Një mesazh për të ruajtur mjedisin që na rrethon.
I lyer i tëri me të zezë përpos shkronjës W, me mbishkrime dhe lule e flutura shumëngjyrëshe, NewBorn i vitit 2020 u kushtohej të gjitha viktimave të abuzimit seksual gjatë konflikteve anembanë botës.
“E prumë paqen bashkë” tema për vitin 2021. Me vendosjen e pëllmbave të dorës me ngjyra të uniformës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, mesazhi për këtë vit është të i tregojmë botës se paqen e prumë gjithë ne me shumë sakrificë dhe se lufta ndryshoi gjithçka që ne të jetojmë të lirë.
Pas zbulimit më 17 shkurt 2008, “NewBorn” u bë shpejt një simbol i Kosovës. Ai u shfaq në faqen e parë të The New York Times një ditë më pas, në vitin 2012, Rita Ora, ylli i popit kosovaro-britanik, vallëzoi në të në një video muzikore dhe fitoi shumë çmime në fushën e dizajnit. /Demokracia.com/KultPlus.com
Presidenti i Shqipërisë, Ilir Meta ka uruar ushtruesen e detyrës së presidentes në Kosovë, Vjosa Osmani, në 13-vjetorin e shpalljes së Pavarësisë së Kosovës.
Në mesazhin e urimit të kreut të shtetit thuhet se Shqipëria do të jetë gjithmonë pranë Kosovës në të gjitha sfidat e ardhshme, si liberalizimi i vizave apo avancimi i procesit të integrimit euro-atlantik të Kosovës.
“Përfitoj nga rasti, që në këtë ditë të rëndësishme jo vetëm për qytetarët e Kosovës por edhe për të gjithë shqiptarët kudo ndodhen, të përshëndes përpjekjet e jashtëzakonshme dhe arritjet e deritanishme në ndërtimin dhe konsolidimin e institucioneve, duke sjellë më shumë stabilitet e begati për Kosovën, si dhe shndërruar atë në faktor të rëndësishëm bashkëpunimi, për paqen në rajonin tonë. Shqipëria do të jetë gjithmonë pranë Kosovës në të gjitha sfidat e ardhshme, e bindur se maturia politike dhe përgjegjshmëria shtetërore e demonstruar gjatë këtyre 13 viteve Pavarësi, do të vijojnë të shoqërojnë përpjekjet e mëtejshme për konsolidimin e shtetit dhe kurorëzimin në një kohë të afërt të liberalizimit të regjimit të vizave, si dhe për avancimin e procesit të integrimit euro-atlantik të Kosovës”, ka shkruar Metaj në Facebook.
Ai ka thënë se qytetarët e Kosovës kanë dhënë shembull demokracie në zgjedhjet e të dielës.
“Zgjedhjet e mbajtura para pak ditësh në Kosovë treguan maturi dhe pjekuri politike të qytetarëve të Kosovës, si dhe dhanë një shembull demokracie se si duhet të mbahen zgjedhjet dhe të respektohet rezultati i tyre. Uroj që krijimi i institucioneve të reja të dala nga rezultati i zgjedhjeve të fundit, të jetë sa më i shpejtë, në interes të qytetarëve të Kosovës dhe përparimit në proceset integruese të vendit. Bashkëpunimi vëllazëror dhe Partneriteti Strategjik mes Shqipërisë dhe Kosovës, meriton të fuqizohet dhe konkretizohet në të gjitha fushat, në veçanti për t’ju dhënë një mundësi e perspektivë sa më të madhe të rinjve për të ndërtuar të ardhmen e tyre të sigurtë europiane, në vendet tona dhe për të ndalur shpopullimin. Shqipëria është e vendosur për të mbrojtur Pavarësinë, integritetin territorial dhe vendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për Kosovën. Me urimet më të mira për këtë ditë të shënuar për Republikën e Kosovës, ju lutem pranoni, e nderuar Zonja Presidente në Detyrë, shprehjen e konsideratës sime më të lartë”, ka shkruar Meta./ KultPlus.com
Përmes një ekspozite të rrallë dokumentare dhe fotografike, është shënuar në Tiranë 13- vjetori i Pavarësisë së Kosovës.
Një ngjarje me rëndësi për Kosovën si shtet i pavarur e që Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave të Shqipërisë dhe Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës, zgjodhën ta kujtojë në Kalanë e Tiranës, këtë ditë historike për shtetin e dytë shqiptar në Europë.
Bedri Zyberaj, kryeshef i Arkivave të Kosovës theksoi rëndësinë e një tubimi të tillë, i cili një vit më parë u mbajt në Prishtinë.
“Kjo është data më e rëndësishme e historisë së re të shqiptarëve. Arkivat janë institucionet që kujdesen dhe ruajnë kujtesën dhe trashëgiminë e çdo kombi. Dhe për fat të mirë edhe arkivat tona janë kujdesur dhe ruajnë përmes instrumenteve bashkëkohore. E përpiqen që përmes këtyre ekspozitave, t’i sjellin ato tek shqiptarët”.
Ambasadori i Kosovës në Tiranë, Nait Hasani tha se “dokumentet e kësaj ekspozite tregojnë rëndësinë dhe pranië e Kosovës prej vitit 1912 e më pas në Shqipëri dhe ndjehem mirë që ato ekspozohen në këtë 13 – vjetor të pavarësisë”.
Elsa Saka, Drejtore e Komunikimit në DPA, tha se “ne synojmë që kjo ekspozitë të jetë shëtitëse dhe çdo 17 shkurt të çelet në një qytet tjetër të Shqipërisë pas Prishtinës dhe Tiranës”.
Klodiana Toptani, administratore e Kalasë tha se “për ne, Dita e Pavarësisë së Kosovës ka rëndësi të madhe ndaj edhe e festojmë sot në Kala, ku valvitet edhe flamuri i shtetit të Kosovës”.
Materialet që janë paraqitur në ekspozitë janë nga periudha e vitit 1912, në të janë shfaqur edhe dokumente të pjesëmarrësve nga Kuvendi i Vlorës, të dhëna të personaliteteve të ndryshme shqiptare dhe të dhëna për Komunitetin Kombëtar për mbrojtjen e Kosovës.
Këto janë vetëm një pjesë e vogël e mijëra dokumenteve që ruhen në dy arkivat shqiptare, Shqipëri dhe Kosovë. /atsh/ KultPlus.com
Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit ka bërë publike thirrjen për paraqitjen dhe marrjen pjesë në projektet në fushën e leximit dhe librit. Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit për të mbështetur librin shqip ka bërë publik anoncimin e fillimit të këtij projekti dhe ka lajmëruar të gjithë të interesuarit që të bëhen pjesë e këtij projekti.
QKLL-ja harton programet dhe financon projektet në fushën e librit, QKLL-ja shpall thirrjen për mbështetje financiare për projekte në fushën e librit dhe leximit 2021. Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit fton të gjithë të interesuarit, persona fizikë ose juridikë, që të paraqesin projektet e tyre të shoqëruara me dokumentet përkatëse, të cilat duhet të dorëzohen të paktën 30 ditë përpara se të fillojë zbatimi i projektit. Sipas QKLL, procedura përbëhet nga dy faza.
“Faza e parë: dorëzimi i dokumenteve të aplikimit, të cilat përfshihen në formularët përkatës për persona fizikë, ose juridikë, bashkëngjitur kësaj thirrjeje. Pas shqyrtimit dhe vlerësimit të dokumentacionit, aplikuesi i projektit fitues do të njoftohet me email dhe do të informohet mbi detajet e tjera të procedurës. Faza e dytë: aplikuesi fitues do të vazhdojë me dorëzimin e dokumenteve që vërtetojnë zhvillimin dhe mbylljen me sukses të projektit përkatës”.
Kjo qendër bënë të ditur gjithashtu se rezultatet do të bëhen publike vetëm pas 30 ditëve dhe se shuma e ofruar për këtë projekt është 500.000 lekë. Kriter kryesor dhe i panegociueshëm është publikimi për herë të parë i materialit artistik në këtë aktivitet.
Projekti i mbështetur nga Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit në Shqipëri ka për qëllim zhvillimin dhe afirmimin e veprave të reja dhe të autorëve të rinj të cilët kanë dëshirë që të bëhen pjesë e botës së shkrimit. Suporti do të jetë i vazhdueshëm sepse edhe ngritja e kësaj qendre kishte pikërisht këtë fakt për qëllim, meqenëse sidomos emrat e rinj të letërsisë shqipe po shpreheshin se po hasnin shumë vështirësi për të depërtuar në treg për shkak të vështirësive menaxhuese apo edhe ato ekonomike./ atsh / KultPlus.com
Në kuadër të aktiviteteve të organizuara për nder të 13-vjetorit të Ditës së Pavarësisë së Kosovës, Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, ka ndarë çmimet vjetore për letërsi, shkruan KultPlus.
Këto çmime u ndanë nga Ministrja në detyrë, Vlora Dumoshi, e cila theksoi për të pranishmit se përgjatë mandatit të saj, ajo ëhtë munduar vazhdimisht t’i qes në pah vlerat kombëtare të popullit tonë.
‘Kënaqësi që i kam shërbyer këta muaj vendit tim, duke u munduar ti qes në pah vlerat tona kombëtare. Puna dhe përkushtimi juaj na ka bërë më të fortë për të kaluar këtë situatë pandemike’, është shprehur tutje Dumoshi.
Juria profesionale e përbërë nga pesë anëtarët Nysret Krasniqi, Dije Demiri Frangu, Anton Berisha, Xhevat Syla, Fazli Gajraku ndau çmimet si në vijim:
Mehmet Kraja u shpërblye me Çmimin Kombëtar për Vepër Jetësore “Azem Shkreli”
Ag Apolloni për veprën ‘Një fije shprese, një fije shprepëse’ u shpërblye me Çmimin për Prozë “Anton Pashku”
Blerina Rogova Gaxha për veprën ‘Thasë’ u shpërblye me Çmimin për Veprën më të Mirë në Poezi ‘Ali Podrimja’
Agron Shala me veprën ‘Dekalogu’ u shpërblye me Çmimin për Veprën më të Mirë në Kritikë Letrare dhe Eseistikë “Ibrahim Rugova”
Nexhat Halimaj me veprën ‘I vetëm në mal’ u shpërblye me Çmimin për Veprën më të Mirë për Fëmijë dhe Të Rinj ‘Vehbi Kika’
Fatbardha Statovci dhe Teuta Blakqori ndanë Çmimin për Veprën më të Mirë të Përkthyre në Gjuhën Shqipe ‘Pjetër Bogdani’. Statovci për veprën ‘Rasti i çuditshëm i Bengjamin Button’ dhe Blakqori për veprën ‘Vogëlushja’
Ag Apolloni i cili për veprën ‘Një fije shprese, një fije shprepëse’ u shpërblye me Çmimin për Prozë “Anton Pashku”, bëri të ditur se çmimin (plaketën, certifikatën dhe të hollat) do t’ia dhuroj Muzeut të Familjes Qerkezi, përkatësisht protagonistes së romanit të tij, zonjës Ferdonije Qerkezi. / KultPlus.com
21-vjeçari Kadrush Ilazi, i cili është pjesë e Forcës së Sigurisë së Kosovës, prapa vetës ka një histori të trishtë dhe të lavdishme. Të qenit pjesë e FSK’së lidhet ngushtë me të kaluarën e babait, i cili ishte pjesë e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Në manifestimin qendror të Forcës së Sigurisë së Kosovës, për 13-vjetorin e Pavarësisë, ishte flamurtar i kuadrit të regjimentit të parë të FSK’së.
Arsyeja pse po mbante në duar flamurin e ushtrisë është pikërisht e kaluara e tij familjare.
Kadrush Ilazi, ushtari 21-vjeçar i FSK’së, u nderua si flamurtar, pasi është djalë dëshmori. Babai i tij, emrin e të cilit e ka trashëguar, vdiq në moshën 33-vjeçare, në luftën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës kundër forcave të armatosura serbe.
Historia e ushtarit të FSK’së, Kadrush Ilazi, është e trishtë. Ai nuk pati fatin ta takojë asnjëherë babanë.
Të mërkurën e 21 korrikut të vitit 1999, Kadrush Ilazi (babai), u vra nga forcat serbe. Një javë më pas, në ditën e njëjtë, në familjen Ilazi erdhi në jetë djali i dëshmorit, i cili u pagëzua me emrin e babait.
Pas 19 vjetësh, djali i dëshmorit vazhdoi rrugën që kishte nisur i ati. Ai u bë pjesë e Forcës së Sigurisë së Kosovës.
Duke i shërbyer atdheut në ushtri, aty ai gjeti edhe dashurinë e jetës, ushtaren e FSK’së, Erona Bratin.
Kadrush Ilazi dhe Erona Brati, ushtarë të FSK’së
Historia e babait
Kadrush Ilazi nga fshati Firajë i komunës së Shtërpcës, kishte emigruar në Gjermani.
Pas fillimit të luftës në Kosovë, ai u kthye nga Gjermania, për t’i dalë zot atdheut. Pasi u bë pjesë e radhëve të UÇK’së, u emërua komandant i togut, në batalionin 206.
Më 21 korrik të vitit 1999, Kadrush Ilazi u vra nga forcat e armatosura serbe.
Pas vetes ai la bashkëshorten shtatzënë dhe dy vajza./GazetaExpress/ KultPlus.com
Ambasadori i Britanisë së Madhe në Kosovë, Nicholas Abbott ka uruar Kosovën në 13-vjetorin e bërjes shtet.
Ai në urimin e tij ka shkruar se Dita e Pavarësisë së Kosovës është mundësi e mirë për të reflektuar mbi përpjekjet dhe sakrificat e së kaluarës:
Dita e Pavarësisë në Kosovë është mundësi e mirë për të reflektuar mbi përpjekjet dhe sakrificat e së kaluarës, si dhe për t’i nderuar këto përmes realizimit të ëndrrës për një Kosovë të pavarur, demokratike dhe me prosperitet. Mbretëria e Bashkuar ka qenë dhe gjithmonë do të jetë pranë jush në këtë rrugë
Çdo herë që mbajmë takime në Ambasadën Britanike, ne ulemi para dy letrave të vendosura në kornizë që qëndrojnë të varura me krenari në mur. Këto letra ishin ndër të parat e këtij lloji. Ato u janë adresuar presidentit të atëhershëm Sejdiu dhe kryeministrit Thaçi, duke e bërë Mbretërinë e Bashkuar vendin e parë që ka njohur zyrtarisht Republikën e Kosovës si shtet të pavarur, sovran dhe që ka vendosur marrëdhënie zyrtare diplomatike. Është nder dhe kënaqësi që të shërbej si Ambasadori i pestë i Mbretërisë së Bashkuar në Kosovë dhe të më rikujtojnë çdo ditë për rolin që Mbretëria e Bashkuar ka luajtur në rrugëtimin e Kosovës për të fituar pavarësinë.
Trembëdhjetë vjet më vonë, ne mbesim të angazhuar dhe përkrahës si çdoherë, dhe Dita e Pavarësisë së Kosovës është moment i mirë për të reflektuar sesa progres është arritur, sidomos në inkurajimin dhe themelimin e një demokracie të re dhe moderne. Zgjedhjet e së dielës, përsëri ishin një ditë e veçantë. Pavarësisht temperaturave të ulëta dhe borës, unë pashë shumë kosovarë, të të gjitha moshave, duke ushtruar të drejtën e tyre për të votuar. Sot ne duhet të kujtojmë edhe të gjithë ata që kanë sakrifikuar aq shumë që populli i Kosovës të ketë mundësi të zgjedhë liderët e tij.
Zgjedhjet për nga natyra e tyre janë një garë e cila i vë në pah dallimet tona. Toni i debatit në Kosovë shumë shpesh mund të jetë i vrazhdë me sulme personale ndaj karaktereve të njerëzve. Prandaj këtë vit në Ditën e Pavarësisë është me rëndësi të rikujtojmë çka e bashkon Kosovën, a jo çka e ndan atë. Është koha që të lihen anash dallimet dhe të punohet së bashku në këtë kohë të sfidave të mëdha.
Edhe pse ishte privilegj të isha i pranishëm në zgjedhjet e së dielës, këto ishin zgjedhjet e dyta parlamentare gjatë një viti e gjysmë prejse jam Ambasador në Prishtinë. Vazhdimi i mëtejmë i garës politike në muajt e ardhshëm, rrezikon mbingarkimin e mëtejme në kohë të vështirë; pasiguria politike dhe ndasitë e mëtutjeshme do t’u japin municion vetëm atyre që dëshirojnë të nënvlerësojnë Republikën e Kosovës.
Populli i Kosovës qartazi ka votuar për ndryshim dhe gati të gjithë liderët partiakë e kanë pranuar këtë. Unë e uroj Vetëvendosjen për suksesin e tyre. Numërimi i votave dhe procesi i certifikimit nuk ka përfunduar ende, por sapo të përfundojë, do të jetë koha që partitë politike të punojnë në krijimin e qeverisë, shpejt dhe në mirëbesim. Mirëpres bashkëpunimin me qeverinë e re që të vazhdojmë të ndërtojmë partneritetin e qëndrueshëm në mes dy vendeve tona. Për disa parti, këto zgjedhje nënkuptojnë një periudhë në opozitë. Ky është një rol i rëndësishëm në të gjitha demokracitë – qeveritë duhet të sfidohen dhe të mbahen në përgjegjësi.
Dita e Pavarësisë në Kosovë është mundësi e mirë për të reflektuar mbi përpjekjet dhe sakrificat e së kaluarës, si dhe për t’i nderuar këto përmes realizimit të ëndrrës për një Kosovë të pavarur, demokratike dhe me prosperitet. Mbretëria e Bashkuar ka qenë dhe gjithmonë do të jetë pranë jush në këtë rrugë. / Koha.net / KultPlus.com
Kështu vlerëson historiani Jusuf Buxhovi, i cili, në 13 vjetorin e pavarësisë së shtetit të Kosovës doli me librin voluminoz sintezë “Kosova – histori e shkurtër”. Në këtë bisedë me shkas, autori krijimin e shtetit të Kosovës e quan të arriturën më të madhe të shqiptarizmit në këtë shekull.
Bisedën e zhvilloi Esad Dujaka
Pyetje: Kosova më 17 shkurt shënon13 vjetorin e shpalljes së Pavarësisë! “Kosova – histori e shkurtër”, libri i juaj më i ri, që paraqet sintezën e “Kosovës” I-VIII të botuar midis viteve 2012-2018, sikur i dedikohet kësaj date historike!
J. Buxhovi: Libri “Kosova – histori e shkurtër” që sapo doli nga shtypi i kushtohet shtetit të Kosovës. I gjithë projekti prej tetë vëllimesh nga viti 2012-2018 është ndërtuar në njërën anë mbi konceptin se shteti duhet të ketë edhe historinë e shkruar dhe, në tjetrën anë, që libri të nxjerr në pah Kosovën si epiqendër historike të Shqipërisë së natyrshme, krijimi i së cilës, brenda një mozaiku thuajse ia plotëson dhe kompleton pamjen historike kornizës së përbashkët. Me këtë, nuk do të thotë se Kosova nuk ka pasur histori. Përkundrazi, Kosova, është pjesë e historisë së natyrshme, pra me Dardaninë, si epiqendër të botës pellazge-ilire, që njëherësh është edhe bërthamë e antikitetit ku i ka rrënjët një qytetërim i përmasave botërore. Pra, Kosova si pjesë e kësaj historie, në trajtimet e historiografisë shqiptare, nuk e ka pasur as vendin e as tretmanin e duhur nga shkaku i vetëm se vazhdimësia historik është zëvendësuar me diskontinuitetin të përcaktuar nga ajo që prodhoi harta e re politike e shteteve në shekujt XIX dhe XX. Duke u mbështetur mbi këto realitete, fillimisht është minimizuar ose anashkaluar roli i Dardanëve dhe i Dardanisë në kuadër të botës ilire, si qendër e saj dhe njëherësh, me Trojën shtrat i antikitetit që ndikoi mbretëritë tjera dhe të rolit të saj si njëra ndër mbretëritë kryesore në antikë, në mesjetë e deri te koha jonë. Prandaj, përqendrimi im te Kosova dhe trajtimi i saj si bosht i saj, e rikthen jo vetëm Dardaninë në histori me fuqinë dhe rolin që kishte për antikitetin në përgjithësi dhe botën pellazge-ilire në veçanti, por rikthen edhe parametrat e zhvendosur historik që prodhoi Konferenca e Londrës e vitit 1913, kur Kosova dhe pjesët tjera të botës shqiptare, u shkëputën prej trungut të saj historik dhe etnik dhe iu dhanë Serbisë, Malit të Zi dhe më vonë Jugosllavisë, për t’u kthyer në periferi, ndërsa shteti shqiptar, nga periferia, u kthye në qendër. Me këtë veprim politik të Fuqive të Mëdha të kohës, Kosova, u gjykua që të margjinalizohet historikisht, siç edhe ndodhi me rolin e pakicës deri në vitin 2008, ndërsa shteti shqiptar, të kthehet në një “qendër” gjysmake! Këto absurditete i korrigjoi historia me krijimin e shtetit të Kosovës, me çka dëshmohet edhe një herë ajo që dihet se kombet në histori kthehen vetëm nëpërmes shteteve. Pa to ato kthehen në periferi, në pakica, dhe, edhe zhdukën duke u asimiluar apo bërë pjesë e “tërësive” të tjera,siç po ndodh sot me etninë shqiptare në Sanxhak, Çamëri, në një pjesë të Maqedonisë Perëndimore dhe në Mal të Zi!
Pyetje: Mbi 5.000 faqe tekst, për 8 vëllime, me qindra ditë e natë, shfletime e lexime të dokumenteve historike nga pjesë e gjuhë të ndryshme të botës! Duhet pasur vullnet dhe përkushtim të vazhdueshëm për një punë kaq voluminoze?
J. Buxhovi: Historiani ka për detyrë që të sillet në orbitrin e fakteve të njohura dhe të panjohura, të shkëputura dhe të sajuara, nëpër muze, biblioteka dhe kudo që të mundet, në mënyrë që, nëpërmes interpretimit të tyre të nxjerr përfundime. Meqë historia jonë është pjesë e njërit ndër qytetërimeve më të vjetra nga antikiteti dhe ruajti vazhdimësinë e vet deri te koha jonë duke pasë rol aktiv në të në të gjitha fazat, doemos se kërkonte sjellje dhe përsjellje nëpër këto dokumente. Megjithatë, krahas vjeljes së tyre, pastaj seleksionimit, interpretimi me metoda shkencore shfaqej si çështje në vete, meqë nga kjo qasje varet edhe përfundimi. Edhe pse profili im prej historiani është ndërtuar mbi Krizën Lindore dhe rolin e botës shqiptare në të, me theks të veçantë te Kongresi i Berlinit 1978, ku edhe në vitin 1979 kam magjistruar me temën “Lidhja Shqiptare në dokumentet gjermane”, prej nga e ka bazën studimi monografik “Kongresi i Berlinit 1878 dhe Lidhja Shqiptare”, i botuar në vitin 2012, me ç’rast për herë të parë sjell dokumentet autentike të Kongresit të Berlinit në tri gjuhë (frëngjisht, gjermanisht dhe të përkthyera në shqip), megjithatë, proceset e krijimit të shtetit të Kosovës, si dhe shpallja e pavarësisë më 2008 më kanë motivuar së tepërmi për shkrimin e historisë së shtetit të Kosovës, që për pikënisje ka pasur Dardaninë atike si epiqendër e asaj që sot nga pikëpamja historike, etnike, kulturore dhe veçmas shoqërore dhe politike, merret si Shqipërisë e natyrshme. Kësaj pune i kam hyrë me konceptin e historisë kritike. Kjo ka kërkuar një studim të thellë në kohë dhe hapësirë, duke u përqendruar në të gjitha dokumentet e arkivave të ndryshme të botuara qoftë nga autorët antikë, atyre nga mesjeta, enciklopeditë si dhe burimet e arkivave relevante. Kjo punë është deshtë të përballojë klishetë ideologjike (të vendosura nga historiografia institucionale shqiptare gjatë komunizmit) si dhe të hapë gamen e një konfrontimi shkencor me kornizat antishkencore të vëna nga historiografia serbomadhe, ku shqiptarët janë parë jashtë antikitetit, të mjegulluar në mesjetë dhe jashtë historisë politike të shekullit XIX dhe XX, pra të përjashtuar nga harta evropiane në mënyrë që hapësira e tyre të ndahet nga fqinjët (serbët, grekët, bullgarët).
Pyetje: Nga shkaku i rrethanave të njohura historike, studimet albanologjike dhe ato të historike u bënë nga të huajt në shekullin e kaluar, sidomos nga gjermanët. Krijimi i shtetit shqiptar dhe proceset që kaloi nga viti 1912 e tutje, veçmas ato ideologjike, që për gjysmë shekulli përcaktuan edhe binarët e shkencës, krijuan një pamje ahistorike, ose të shtrembëruar,me të cilën po përballemi edhe sot e gjithëditën. Si mund të tejkalohet kjo kur institucionet tona përgjegjëse në Tiranë dhe Prishtinë, nuk ia kanë dalë të lirohen nga kthetrat e kornizave ideologjike dhe ato të diktatit të historiografisë serbomadhe?
J. Buxhovi: Është e vërtetë se njoftimet e para për shqiptarët, pastaj dhe studimet albanologjike, nga shekulli XVIII e këndej, i kemi nga hulumtuesit dhe historianët e huaj, kryesisht gjermanë, të cilët, në shekullin e kaluar edhe ia vunë bazat albanologjisë. Lajbnici, Ksylanderi, Hahni e deri te G. Majeri i
vunë binarët gjuhësisë dhe historiografisë shqiptare duke e vendosur atë në kuadër të familjes indoeuropiane. Mbi këta binarë, midis di luftërave botërore, kaluan edhe disa nga albanologët tanë (Qabej dhe të tjerë), ishte ideologjia që për gjysmë shekulli, bëri që binarët i zhvendosi nga shkenca tek politika dhe nevojat e saj me pasoja të njohura. Për fat të keq, tranzicioni në Shqipëri dhe Kosovë nuk ia doli që këtë mendësi ta zhvendos në binarët e duhur shkencor, ku ishte në shekullin XX. Përkundrazi, na tash kemi një situatë tepër absurde, kur historiografia institucionale në Tiranë dhe Prishtinë, jo vetëm që nuk është liruar prej këtyre kornizave, veçmas asaj serbomadhe, por vazhdon të mbetet kurth i tyre. Kjo vlen veçmas për mesjetën dhe trajtimin e saj, ku, sa i përket Kosovës (Dardanisë) ajo shihet kryekëput si pjesë e “shtetit mesjetar serb”. Kështu, Rasha Nemanjane, si dinasti tribale e me këtë pjesë legjitime e trashëgimisë dardane-ilire, si dhe krishterimi ortodoks, shihen si pjesë e historiografisë serbe! Në këtë aspekt, ndonëse dokumentet e shumta nga mesjeta (nga Bizanti dhe Vatikani) flasin për Rashën Tribalët-dardane, për Nemanjajt – tribalë, pra dardanë, ata shihen si “serbë” dhe “themel” i shtetësisë serbe! Në librin tim “Dardania”, që doli vitin e kaluar, kam sjellë referencat e shumta nga autorët bizantinë (Pofyrogenti, Kantakuzini e të tjerë) që Rashën dhe Nemanjajt i shohin si tribal-dardanë, por kjo sikur nuk po mjafton që historianët institutcionalistë nga Tirana dhe Prishtina të lëvizin nga kornizat mashtruese të historiografisë serbe rreth kësaj çështje, që është kurciale jo vetëm për nxjerrjen në dritë të së vërtetës për shtetin e Kosovës por edhe për atë të mesjetës, me Dardanët dhe Dardaninë qendër e asaj. Ndër këto anomali, krahas mohimit të lidhjeve me Pellazgët, me çka dobësohet edhe koncepti artificial i ilirizmit, po ashtu është edhe përjashtimi i dhunshëm i mbretërisë së Maqedonisë nga familja ilire, ku ajo e ka vendin. Madje historiografia institucionale e Tiranës, në ribotimin e “Historisë së Popullit Shqiptar” të viteve 2020-2007, shkon aq larg saqë gjithë helenizmin ia atribuon Greqisë, ndonëse ajo është e lidhur me kompleksitetin e botës pellazge-ilire.
Pyetje. Ju vazhdimisht si referencë historike për Kosovën e keni Dardaninë. Megjithatë janë hapur edhe diskutime që emërtimi Kosovë, e me të edhe ai i shtetit të Kosovës, të kthehet në Dardani! Sa është kjo e mundur?
J. Buxhovi: Referenca DARDANI është kategori historike dhe e pashmangshme. Mbretëria e Dardanisë është mbretëria qendrore e botës pellazge-ilire, që ka përcaktuar thuajse të gjitha zhvillimet, nga ato kulturore dhe shoqërore-politike, në hapësirën euro-aziatike. Bashkë me Maqedoninë dhe Epirin, ato paraqesin trinomin e mbretërive ilire në antikitet të ndërtuara mbi konceptin mbretëri-fise. Tri këto mbretëri kanë qenë ndër më të rëndësishmet e kohës. Sidomos Dardania, e cila, krahas asaj maqedone (nga koha e Aleksandrit të Madh që me helenizmin ngrihet në perandori botërore), do të vazhdojë të mbetet edhe në strukturat e Romës dhe të Bizantit, si provinca më e rëndësishme e asaj që quhet “Iliri propria”, ku ka themelet e Bizanti. Kjo dëshmohet më së miri edhe me perandorët bizantinë nga kjo pjesë e Ilirikut, siç ishin Diokleciani, Konstandini i Madh, që zyrtarizoi krishterimin si dhe Justiniani, i cili në Justiniana Prima vendosi vikariatin të lidhur me Romën. Emërtimi Kosovë, është i vonshëm, nga shekulli XIX. U fut në binarët politik me ndihmën e
Rusisë, e cila kërkoi që njëri ndër vilajetet kryesore të pjesës evropiane të Perandorisë Osmane, në përputhje me reformat e Tanzimatit, të emërtohet Kosovë, duke e ndërlidhur atë me projektet hegjemoniste serbe si mit për t’ia krijuar shtetit autonom serb platformën etnike që nuk e kishte. Por, edhe nga ky aspekt, vilajeti i Kosovës, si më i madhi territorialisht, si më i rëndësishmi politikisht (meqë aty u themelua Lëvizja Shqiptare e Prizrenit), në aspektin shoqëror dhe politik të kohës, është thuajse kompatabil me atë të Dardanisë antike. Dhe jo rastësisht, Shkupi shfaqet si kryeqendër e këtij vilajeti, siç ishte edhe Scupi kryeqendër e Dardanisë antike. Por, ndryshimi i emërtimit nga Kosova në Dardani me arsyetime se ky është emërtim sllav, e të ngjashme, nuk ka bazë historiografike, meqë emërtimi Kosovë, ende është i paqartë dhe etimologjikisht, më së paku me origjinë sllave. Sidoqoftë, shteti i Kosovës, nuk mund të vendos njëanshëm për ndryshimin e emërtimit, meqë kjo kërkon mbështetje kushtetuese (referendum), që për rrethanat është i pamundur por edhe politikisht i papranueshëm për faktorin ndërkombëtar. Kjo, megjithatë, nuk e përjashton mundësinë që historianët ta trajtojnë ashtu si është në kuptimin historik, sidomos që Kosovës t’i hiqen klishetë që ia ka vendosur historiografia hegjemoniste serbe si “qendër të shtetit mesjetar serb” e të ngjashme. Po qe se historiografia jonë e interpreton mesjetën si duhet dhe rolin e principatave dhe feudeve në fazën e shpërbërjes së Bizantit (shekujt XI-XIV), duke përfshirë edhe atë të Rashës dhe të Nemanjajve në të si pjesë e saj, siç ka qenë në të vërtetë, atëherë rikthimi i emërtimit Dardani është vetëm çështje formale dhe i pashmangshëm. Por, po përsëris, para se këtë ta bëjë politika, i takon historiografisë që këtë ta argumentojë me fakte në mënyrë që ta nxjerr nga përvetësimi serb…
Pyetje: Ju keni thënë, që nga fillimi, se po e shkruani Historinë e Kosovës dhe se ketë e bëni nga përgjegjësia shkencore jashtë çdo ndihme nga shteti, dhe se Historia e Kosovës mund të shkruhet edhe nga historianët e pavarur, që nuk janë pjesë e historisë institucionale. Me gjithë atë, ka vite e vite që Instituti i Historisë së Kosovës flet për një histori të Kosovës. Është premtuar madje se do të dalë në vitin e kaluar, por nuk doli. Si e shihni ju gjithë kët, kur ata që paguhen mirë e mirë dhe kanë për detyrë të shkruajnë historinë e Kosovës, por vetëm flasin, ndërsa Serbia shkruan libra e libra me të njëjtin avaz dhe i shpërndanë nëpër botë, ndërkohë që si kundërpërgjigje kësaj propagande i qëndron e vetmuar “Kosovën” në tetë vëllime, që tashmë, e përkthyer në anglisht, pranohet në SHBA dhe shumë vende të botës, por edhe në rajon (në Turqi, Kroaci, Slloven dhe disa vende të tjera)?
J. Buxhovi: Siç e thashë, shteti i Kosovës duhet ta ketë historinë e vet, meqë pa të mbetet shtëpi pa themel. Në Deklaratën e Pavarësisë, për arsye të njohura, është përjashtuar historia. Por, kjo nuk do të thotë se historianët duhet të ndjekin diktatin dhe interesat politike. Përkundrazi. Kjo edhe më ka motivuar që të punoj në projektin tim për historinë e Kosovës në tetë vëllime, që mori formën përfundimtare me botin “Kosova histori e shkurtër”, pasi që, tri nga vëllimet e saj, në vitin 2014 u përkthyen në anglisht dhe, falë angazhimit të botuesit amerikan “Jalifat Publishing”, u futën në institucionet hulumtuese-shkencore dhe universitetet amerikane si literaturë për Europën Juglindore. Instituti i Historisë së Kosovës, me dhjetëra bashkëpunëtorë shkencorë, prej vitesh flet për shkrimin e një Historie të Kosovës, ku marrin pjesë shumë autorë (rreth 70) nga “bota shkencore shqiptare”!
Pra, fjala është për një histori kolektive, ideologjike, të kohëve të kaluara, me shumë autorë, që bazuar nga librat e disa autorëve që përmenden, e që nuk tejkalojnë kornizat ideologjike dhe ato të limiteve nga historiografia serbe, në mund të jetë një gulash pikëpamjesh dhe hiq më shumë! Madje, ne mund të presim vetëm verifikimin e qëndrimeve të historiografisë hegjemoniste serbe, po qe se Mesjeta do të trajtohet, si deri tash, sipas kutit serb, pra që Rasha dhe Nemanjajt të shihen si themel i tyre dhe jo si pjesë e historisë dardane-ilire, siç thonë burimet meritore bizantine dhe ato nga Vatikani. Sidoqoftë, jam kureshtar se çfarë do të sjell kjo histori prej shumë autorësh dhe sa do t’ia dalë që të futet në konkurrencë ndërkombëtare me literaturën serbe dhe të ngjashme, që tashme kanë mbushur raftet e bibliotekave dhe instituteve botërore?
Pyetje:”Kosova- histori e shkurtër”, që doli këto ditë nga shtypi, sipas jush, është edhe meritë e madhe e poetit, eseistit, gazetarit dhe mikut tuaj të çmueshëm, Ramadan Musliut-Danit, i cili ishte redaktor i “Kosovës” në tetë vëllime. Dani ngulmoi që vepra e juaj voluminoze “të rrudhej” në një vëllim të vetëm.
J. Buxhovi: E kam thënë dhe po e përsëris se Ramadan Musliu, miku dhe intelektuali i madh, që vdiq para pak kohësh, ishte jo vetëm redaktor i “Kosovës” në tetë vëllime, por edhe “kumbar” i “Kosovës – histori e shkurtër”, për të cilën ai u angazhuar aq shumë që të fitojë formën që ka si botim. Madje, Dani, ngutej. Kërkonte që libri-sintezë të dilte sa më parë, ngaqë ajo nga aspekti pragmatik, plotësonte një kërkesë të kohës, që do t’u shërbente studiuesve, studentëve dhe profesorëve.
Pyetje: Çka pas ”Kosova – histori e shkurtër”?
J. Buxhovi: do të vazhdoj me librin për mbretërinë e Epirit, meqë ajo, me Maqedoninë dhe Dardaninë, tashmë të botuara, plotëson konceptin e trinomit të mbretërive ilire në antikitet, të cilat edhe nga pikëpamja etnike paraqesin vazhdimësinë e shqiptarëve nga antikiteti, mesjeta e deri te koha e jonë në përmasat thuajse të njëjta, ndërkohë që mbretëritë tjera në Ilirik në Dalmaci janë asimiluar. Krahas kësaj, do të vazhdoj edhe me shkrimin e prozës. Sepse, për mua, letërsia dhe historiografia janë të pandashme. Ato plotësojnë njëra-tjetrën. / KultPlus.com
Emocionet dhe pikëllimin që e përcjellnin sytë e tij, i kishin prekur të gjithë. Xaja Mustafa, atë kohë 33 vjeç, është personi i cili me ngulim të madh i rezistoi forcave serbe, duke i mbrojtur fotografitë e fëmijëve të tij me çdo kusht.
Për emisionin #Gjesi, ai ka rrëfyer se si ndodhi e gjithë historia e kësaj fotografie.
Gjatë periudhës, Mustafa kaloi një periudhë në burg.
Por pasi doli nga burgu, forcat serbe Mustafës dhe të tjerëve që ishin aty, ia grisën dokumentet që i kishin.
Edhe fotografinë e fëmijëve të tij ia morën dhe ia hodhën, me arsyetimin se ata i kishin vrarë.
Po me këtë fakt nuk pajtohej Mustafa, dhe me çdo kusht insistonte t’i merrte ato fotografi.
E pas dhunës dhe maltretimeve që mori, ia doli që fotografitë e fëmijëve të tij, të cilat i kishte realizuar për pasaportat e tyre, t’i marrë.
Mes lotësh, Mustafa tregon se si pas gjashtë muajve u takua me fëmijët dhe familjen e tij.
E këto fotografi, ai i ruan në sirtartin më të mirë që ka, njëjtë si atë kohë. / Gazeta express / KultPlus.com
Lideri i Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti dhe u.d. e presidentes Vjosa Osmani kanë bërë homazhe në Kompleksin Memorial të familjes Jashari në Prekaz.
Kurti ka thënë se ky vend përkujton se sa i lartë është çmimi i lirisë.
“Prekazi heroik është vendi i kushtrimit për çlirim. Vendi që na përkujton se sa i lartë është çmimi i lirisë dhe se sa të privilegjuar jemi ne që jetojmë e festojmë 13-vjetorin e Pavarësisë së Kosovës, që i ka rrënjët në gjakun e dëshmorëve dhe martirëve të kombit tonë. Tre breza të familjes Jashari luftuan e u sakrifikuan. Gjysma e tyre të rënë burra e gjysma tjetër gra e fëmijë. Duke u rikthyer këtu ne bëjmë më të fuqishëm shtetndërtimin demokratik, zhvillimin socio-ekonomik, e drejtësinë instucionale, sepse i tillë është amaneti i dëshmorëve dhe dëshira e nevoja e qytetarëve”, ka shtuar Kurti.
Ndërsa Osmani ka shtuar se ky vend i përkujton të gjithëve edhe dëshmitë e gjenocidit serb.
“Bashkërisht e nderojmë vendin që është ikonë e lirisë. Vendin ku prehen komandanti legjendar Adem Jashari dhe gjithë familja Jashari që janë simbol i sakrificës sublime të luftës së popullit shqiptar për liri. Është vendi ku çdo ditë do t’ia përkujtojmë vetes dhe botës se këtu gjenden dëshmitë e gjenocidit serb, dëshmitë e qëllimit të Serbisë për shfarosjen e popullit shqiptar”, ka thënë Osmani. / Koha.net / KultPlus.com
