Sot bëhen 22 vjet nga masakra në familjen Gërxhaliu në fshatin Studime të Vushtrrisë.
Forcat ushtarake dhe policore serbe vranë 12 anëtarë të familjes së Selatin Gërxhaliut, duke mos kursyer persona nga 85 vjeç deri në 5 vjeç. Sipas dëshmitarëve, policët serbë kishin zënë peng Xhemajl, Selatin dhe Shaban Gërxhaliun, të cilët i detyruan të qëndrojnë në një dhomë. Para syve të tyre, paramilitarët serbë do të ekzekutonin barbarisht familjarët e tyre.
Pas kësaj, kriminelët serbë i kishin larguar tri pengjet rreth 500 metra larg shtëpisë së tyre, përkatësisht te vendi i quajtur ‘Hambari i Gumnishtës’, me ç’rast i kishin ekzekutuar edhe ata. 12 të vrarët e familjes Gërxhaliu janë: Sala Gërxhaliu (85 vjeç), Xhemajl Gërxhaliu (63 vjeç), Selatin Gërxhliu (50 vjeç), Fexhrije Gërxhaliu (40 vjeç), Sofie Gërxhaliu (30 vjeç), Shaban Gërxhaliu (16 vjeç), Muharrem Gërxhaliu (13 vjeç), Mexhid Gërxhaliu (12 vjeç), Avdurrahman Gërxhaliu (9 vjeç), Safer Gërxhaliu (6 vjeç) dhe Sabahudin Gërxhaliu (5 vjeç). / KultPlus.com
Ura e Mesit, monument kulture dhe simbol i qytetërimit të lashtë, është kthyer në një pikë tërheqëse për turistët vendas dhe të huaj. Turistët e huaj që zgjedhin të vzitojnë Shkodrën, është e pamundur të mos kalojnë dhe të vizitojnë Urën e Mesit.
Një atraksion i veçantë është kthyer edhe për turistët vendas dhe sigurisht shfrytëzohet edhe nga banorët e zonës.
Atraksion për turistët e huaj
Ura e Mesit është kthyer dhe në një pikë tërheqëse për turistët e huaj që përzgjedhin të vizitojnë qytetin e Shkodrës.
Për të huajt, artitektura e urës mbi lumin Kir është intriguese: e gjitha me gurë të latuar dhe pllaka guri.
Gjatë bisedave me banorë të zonës lidhur me frekuentimin nga turistët e huaj, mësojmë se më të shumtit që e vizitojnë janë nga vendet e lindjes, por edhe nga evropianët. Turistët janë kryesisht nga Rusia, Çekia, Polonia, Austria, Gjermania, Anglia, etj.
Gjatë një viti Urën e Mesit e vizitojnë më shumë se 3 mijë turistë të huaj, shifër kjo që pritet të rritet nga viti në vit.
Të dhëna mbi urën
Ura e Mesit, ndodhet 8 km larg qytetit të Shkodrës mbi lumin Kir, është një monument kulture me vlera të mëdha dhe simbol i qytetërimit të lashtë. E ndërtuar në vitin 1768 nga Mehmet Pashë Bushati, ura me kurriz që ndodhet mbi lumin Kir shërbente për të lidhur Drishtin me Shkodrën. Duke qenë një monument me vlera të mëdha arkitektonike e teknike, kjo urë është një objekt që tërheq vizitorë të shumtë . Me gjatësi 108 metër, gjërësi 3.40 metër dhe me 13 harqe jo simetrike, për ndërtimin e saj janë përdorur gurë të latuar, ndërsa traseja është bërë me pllaka guri, Vlerat e kësaj ure shtohen dhe nga terreni piktoresk pranë saj me shkëmbinj dhe ujin e pastër.
Legjenda e ‘ Urës së Mesit’
Një tregtar turk në ndihmë të disa banorëve të zonës hapi disa gropa për të shuar gëlqeren. Për gati 20 vite fshatarët e pritën tregtarin për të ndërtuar urën. Më në fund ai erdhi, mblodhi banorët, e filloi ndërtimin e urës. Gëlqerja, që kishte qëndruar për 20 vite në gropa, kishte një fortësi të tillë sa i lidhi mjaft mirë gurët e urës. Sipas legjendës, kjo urë është ndërtuar me gur dhe gëlqere të shuar, pa çimento e hekur. /diasporashqiptare/ KultPlus.com
Pas restaurimit intensiv, katalogimit dhe dixhitalizimit, tani një koleksion i dixhitalizuar që përfshin tre versione të drafteve të historisë së Kafkës, përgatitjet e dasmës në vend, fletorja në të cilën ai praktikonte Hebraishten, qindra letra personale, skica dhe revista udhëtimi, janë në dispozicion të publikut në internet, shkruan BBC, transmeton KultPlus.
Talentin për skicim Kafka e zbuloi në vitin e tij të parë në universitet ku vizatimet e tij përfshinin karikatura kryesisht groteske të njerëzve që ai takonte ose skica të vetvetes. Ndërsa, koleksioni i tij u la në Bibliotekën Kombëtare të Izraelit nga Max Brod, një mik i cili Kafka i besoi të digjte shkrimet e tij pas vdekjes së tij në vitet 1920. Por, Brod i refuzoi dhe i botoi ato në vend, duke bërë që Kafka të njihej si një nga shkrimtarët më të mëdhenj të shekullit 20.
Pas vdekjes së Brodit në 1968, koleksioni është zhdukur dhe Biblioteka Kombëtare është përfshirë në një luftë 11-vjeçare “Kafkaesque” për ta sjellë koleksionin së bashku, me c’rasy koleksioni i fundit i letrave arriti në Izrael në vitin 2019 pasi hetuesit kërkuan dokumentet në Gjermani, Zvicër dhe në kasafortat e bankave në Izrael.
Prandaj, nëse nuk do të ekzistonte Max Brod, puna e Kafkës do të ishte zbehur në harresë.
Gjithashtu, pas vdekjes së autorit në vitin 1924, 15 vite më vonë, Brod, një shkrimtar hebre u detyrua të largohej nga Çekosllovakia. Ai mbante me vete letrat e Kafkës në një valixhe dhe më vonë vazhdoi të botojë shumë prej tyre, duke ndihmuar kështu në çimentimin e pas vdekjes të vendit të mikut të tij në histori.
Pasi Brodi vdiq, ai ia la koleksionin sekretares së tij Esther Hoffe dhe i kërkoi asaj të siguronte që ato të arrinin në Bibliotekën Kombëtare. Ajo i mbajti letrat deri në vdekjen e saj në 2007, duke ruajtur disa prej tyre në banesën e saj në Tel Aviv, dhe të tjerat në Izrael dhe Zvicër. Kurse, në vitin 1988, ajo shiti dorëshkrimin e Gjykimit për 2 milion dollarë (1.4 milion).
Kur Hoffe vdiq, Biblioteka Kombëtare u bëri thirrje vajzave të saj të respektonin dëshirat e fundit të Brodit dhe t’u jepnin atyre dorëshkrimet e mbetura. Por, kërkesa e tyre u refuzua dhe procedurat ligjore filluan vitin pasues. Krejt në fund të procesit, Gjykata e Lartë e Izraelit doli në krah të bibliotekës dhe urdhëroi që letrat t’u dorëzoheshin atyre.
Hetuesit u lejuan të shikonin në banesën e Hoffe në Tel Aviv, ku gjetën se ishte marrë nga macet të cilat thuhet se kishin shkaktuar disa dëmtime në dokumente.
“Gazetat Franz Kafka tani do të bashkojnë miliona artikuj të tjerë që kemi sjellë në internet vitet e fundit si pjesë e përpjekjeve tona për të ruajtur dhe transferuar pasuritë kulturore brezave të ardhshëm,” ka thënë Oren Weinberg, drejtori i Bibliotekës Kombëtare të Izraelit.
“Pas shumë vitesh në të cilat këto dokumente ishin të paarritshme për publikun, ne jemi krenar që tani ofrojmë hyrje falas në to për studiuesit dhe miliona tifozë të Kafka në Izrael dhe në të gjithë globin”, ka thënë tutje Weinberg. / KultPlus.com
Përurimi i librit ‘’Linga e heshtjes’’ nga autori Bujar Salihu të premten sjell diskutimin mbi po këtë libër nga Adem Gashi, Emin Emini, Berat Dakaj nga Shtëpia Botuese ‘Armagedoni’ dhe Flamur Maloku, shkruan KultPlus.
Pas këtij diskutimi, po ashtu do të interpretohen edhe disa nga poezitë e këtij libri nga Alketa Gashi Fazliu. Është bërë e ditur se pjesëmarrësit do të kenë rastin të marrin një kopje falas të librit ‘’Linga e heshtjes’.
Përurimi do të organizohet duke respektuar masat kundër Covid-19 me një numër të limituar të pjesëmarrësve dhe do të mbahet të premten në amfiteatrin e madh të Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, duke filluar nga ora 12:00. / KultPlus.com
Aktivitete të shumta festive do të realizohen rreth dhe nga fëmijët me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve, me ç’rast kjo ditë do të jetë një ditë sensibilizimi kundër dhunës dhe abuzimit ndaj fëmijëve. Drejtoria e Kulturës dhe Sportit në Komunën e Prishtinës ka organizuar gjithsej nëntë aktivitete për të shënuar 1 qershorin, shkruan KultPlus.
1 qershori, festa e dashur për secilin fëmijë do të sjell mjaft aktivitete të cilat do t’i kushtohen vetëm botës së tyre. Prandaj, për të shënuar këtë ditë, Drejtoria e Kulturës dhe Sportit në Komunën e Prishtinës ka organizuar një sërë aktivitetesh ku secili fëmijë do të mund ta gjejë veten.
Këto aktivitete përfshijnë: Antarësimi pa pagesë për fëmijë në Bibliotekën e qytetit “Hivzi Sulejmani’’ në Bibliotekën në Dardani, sektori i fëmijëve duke filluar nga ora 09:00 deri në orën 16:00, Asambleja Komunale e Fëmijëve të Prishtinës në Kuvendin Komunal të Komunës së Prishtinës duke filluar nga ora 11:00, Shfaqja për fëmijë “Lira dhe Titi” në Teatrin “Dodona” duke filluar nga ora 12:00, Xhaxhi Piktori në Prishtinë në KultPlus Caffe Gallery, në Ulpianë te Fontana duke filluar nga ora 16:00, Pingpong për fëmijë në Amfiteatrin e Prishtinës, Sheshi ‘Zahir Pajaziti’ duke filluar nga ora 16:00, Fëmijët me biçikleta në Sheshin ‘Zahir Pajaziti’ duke filluar nga ora 16:00, Koncerti muzikor: “Fëmijët e Prishtinës” në Sallën e Kuqe duke filluar nga ora 17:00, Drive in Cinema for Kids – Filmi “INSIDE OUT” në Parkingun mbrapa Pallatit të Rinisë duke filluar nga ora 19:00 si dhe ‘Anti Bully-21’ organizuar nga OJQ “ETEA” në Kino Armata, duke filluar nga ora 20:00.
Andaj, secili fëmijë së bashku më prindërit e tyre janë të ftuar të bëhen pjesë e këtyre aktivitete të cilat do të mbahen në përputhshmëri të plotë me masat e vendosura nga Qeveria për parandalimin e virusi Covid-19.
Prishtina Feston është pjesë e 22 aktiviteteve që Komuna e Prishtinës i organizon për nder të 22-vjetorit të çlirimit të qytetit. / KultPlus.com
Dr. Zahrie Kapllanaj: Hija e fjalës (Palimpsesti në poezinë e sotme shqipe, 1960-2000)
Zahrie Kapllanaj, mësimdhënëse e Letërsisë Shqipe në Fakultetin Filologjik të Universitetit të Prishtinës, del para lexuesve me studimin e saj Hija e fjalës (Palimpsesti në poezinë e sotme shqipe, 1960-2000),[1] që paraqet një kontribut të rëndësishëm në studimin e poezisë shqipe të gjysmës së dytë të shekullit XX.
Siç mund të shihet qysh nga titulli, studimi i poezisë shqipe të kësaj periudhe bëhet nga një këndvështrim pak a shumë i ri në studimet tona letrare: nga aspekti intertekstual, përkatësisht nga prizmi i palimpsestit si një nga format e intertekstualitetit.
Është hera e parë që palimpsesti si formë shkrimi në letërsinë shqipe bëhet objekt i një punimi me karakter monografik. Shikuar nga ky aspekt mund të thuhet se autorja e këtij libri ka bërë një punë pothuajse fillestare.
Fjala palimpsest vjen nga greqishtja (palim-përsëri dhe psao-fshij; lat. codex rescriptus) dhe lidhet me kohën kur shkruhej në pergamenë dhe kur për mungesë materiali të shkrimit, por edhe për arsye fetare (lufta e krishterimit kundër paganizmit), gërryhej teksti i vjetër dhe mbi të shkruhej teksti i ri. Me zhvillimin e shkencës, me shpikjen e rrezeve ultravjollcë, arrin të deshifrohet edhe teksti i vjetër dhe në këtë mënyrë janë restauruar shumë vepra të periudhës antike.
Teknika e palimpsestit, pra e ndërtimit të një teksti të ri mbi shtresën e një teksti të vjetër, është e shpeshtë në letërsinë moderne dhe sidomos në atë postmoderne.
Libri i dr. Zahrie Kapllanajt Hija e fjalës (Palimpsesti në poezinë e sotme shqipe, 1960-2000) është një libër i përbërë nga tri pjesë, sa të mëvetësishme, po aq edhe të ndërlidhura me njëra-tjetrën. Në pjesën e parë trajtohet palimpsesti në plan teorik, kurse në të dytën dhe të tretën analizohet prania e tij në poezinë shqipe të periudhës 1960-2000.
Me të drejtë mund të shtrohet pyetja: përse pikërisht nga viti 1960 e jo më parë, kur dihet se ajo që quajmë “Letërsi e sotme shqipe” fillon menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore, që do të thotë në vitin 1945?
Do të ishte iluzore të kërkosh shfaqje të “poetikës palimpsestuale” në letërsinë shqipe të etapës së parë, që fillon menjëherë pas mbarimit të LDB-së dhe arrin deri në fund të viteve ’50, përkatësisht në fillim të viteve ’60. Poetika e kësaj letërsie, e bazuar tërësisht mbi parimet e realizmit socialist, madje jo rrallë mbi modele minore të letërsisë sovjetike, është e thjeshtë dhe e njëtrajtshme. Vetëm në fillim të viteve ’60 të shekullit të kaluar, me daljen në skenë të një brezi të ri shkrimtarësh dhe me krijimin e një klime pak më liberale, shfaqen, veçanërisht në poezi, elementet e para të një letërsie që thellon komunikim me sisteme të tjera letrare, në të vërtetë që hyn në dialog me traditën pararendëse.
Kjo është arsyeja që autorja, Zahrie Kapllanaj, e hap siparin në vitin 1960 dhe e mbyll atë me vitin 2000, kur edhe merr fund shekulli i zhvillimeve dinamike në historinë dhe kulturën shqiptare, shekulli XX. Edhe kështu punimi i saj ka një shtrirje të gjerë, madje tejet të gjerë, jo vetëm në planin kohor, por edhe në atë hapësinor: objekt trajtimi është bërë poezia shqipe e një periudhe gati gjysmëshekullore, në tërë arealin shqiptar (Shqipëri, Kosovë dhe viset e tjera ku banojnë shqiptarët në Ballkan), përfshirë edhe diasporën.
Shto këtu edhe literaturën jashtëzakonisht të gjerë, në gjuhë të ndryshme (kryesisht në anglisht dhe frëngjisht), mund të merren me mend vështirësitë me të cilat është ballafaquar autorja e këtij studimi ambivalent: teorik dhe historiko-letrar.
Edhe pse fjala është për një det të tërë literature, në të cilin nuk është lehtë të notosh, Kapllanaj ka arritur ta asimilojë në masë të madhe literaturën e konsultuar – një mori librash e autorësh – dhe të shquajë tek ata atë që është qenësore dhe që i shërben synimit të saj parësor: studimit kritik të poezisë shqipe me prirje postmoderne të periudhës 1960-2000.
Tri janë pistat kryesore të librit të saj: 1. Pjesa teorike, 2. Pjesa e rrjeteve ndërtekstuale dhe 3. Pjesa e analizës kritike të teksteve poetike.
Në pjesën e parë, që autorja e quan Palimpsesti teorik, bëhet identifikimi i termit palimpsest dhe derivatit të tij: palimpsestualitet; flitet për teorinë e intertekstualitetit si një nga metodat kryesore të studimit të letërsisë në kohën tonë dhe shpjegohen mënyrat e komunikimit intertekstual, duke u bazuar në mendimet e Bahtinit, të Liotarit, të Bartit, të Todorovit, të Kristevës, Haçionit, Rifaterit, Ekos, Igëlltonit, Hans Bertensit, Greham Alenit e studiuesve të tjerë të proviniencave të ndryshme, për t’u ndalur posaçërisht te libri Hyrje në intertekstualitet (Paris, 1996; 2002) i Natali Pjege-Grosë, si dhe te libri i famshëm i Zherar Zhënetit: Palimpsestet. Letërsia në shkallën e dytë, botim i vitit 1982.
Dialogizmi i Bahtinit, intertekstualiteti i Kristevës, teoria e tekstit e Bartit, transtekstualiteti i Zhënetit, pikëpamja e Linda Haçionit mbi postmodernizmin, koncepti i Todorovit mbi poetikën, konsiderata e Ekos mbi referencialitetin; hipoteksti, hiperteksti, arkiteksti; “double coding”-u; citati, referenca, aluzioni; ironia ndërtekstuale dhe lexuesi model – të gjitha janë aty, aq sa lexuesi, herë-herë, fiton përshtypjen se po lexon një traktat teorik, por ky nuk është dimensioni dhe vlera kryesore e këtij punimi.
Dialogu i vërtetë i këtij libri me lexuesin fillon atëherë kur autorja kalon nga komenti i teksteve teorike te interpretimi i teksteve poetike.
Palimpsesti dhe palimpsestualiteti janë nocionet themelore mbi të cilat e mbështet analizën e saj autorja e këtij punimi. Kjo qasje e shpie, natyrisht, te tradita dhe oraliteti si nyje të forta në rrjetën ndërtekstuale të poezisë shqipe.
Letërsia e shkruar e ka pasur dhe vazhdon ta ketë nënshtrat letërsinë gojore, aq më shumë në letërsinë shqipe, ku poetët, sikurse edhe te popujt e tjerë të Ballkanit, gjithmonë kanë pasur “një ndërlikim organik me poezinë popullore” (Çabej). Praninë e oralitetit në poezinë e sotme, autorja e sheh te tradita gojore, te elementet etnografike, etnopsikologjike dhe mitologjike. Elemente të tilla me funksion poetik gjen te poetë si Azem Shkreli, Din Mehmeti, Ali Podrimja e të tjerë, në krijimtarinë e të cilëve elementet e huajtura nga tradita orale, sikurse edhe nga ajo biblike, rikuptimësohen. (Për raportet e Camajt me Oralitetin do të flitet gjerësisht në pjesën që autorja e quan “faza e tretë e studimit”). Vëmendje të veçantë i kushton baladës si lloj letrar në poezinë shqipe të periudhës përkatëse, duke e shikuar atë në lidhje të ngushtë me baladën popullore.
Një nga elementet e para dhe më të dukshme transtekstuale, sipas Zhënetit, është kategoria e quajtur “paratekstualitet”. Nën titullin Paratekstualiteti në poezinë shqipe, autorja merret me dy vepra poetike, të largëta në kohë: Libri i burgut (1959) i Arshi Pipës dhe Neurosis (1973) i Musa Ramadanit, në të cilat shpërfaqet në mënyrë eksplicite ky element; në rastin e parë te “Paraqitja, Shënimet dhe Fjalorthi”, ndërsa tek i dyti te kushtimi me të cilin hapet libri dhe te shëniment që shoqërojnë poezitë e radhitura në formë “alfabetike” – nga A-ja deri te Zh-ja.
Në studimin e Zahrije Kapllanajt analizohet poezia e një varg poetësh shqiptarë të brezave të ndryshëm, në krijimtarinë e të cilëve gjejmë lidhje palimpsestuale të natyrave të ndryshme. Të tillë janë: Ismail Kadare, Dritëro Agolli, Fatos Arapi, Din Mehmeti, Azem Shkreli, Ali Podrimja, Rrahman Dedaj, Musa Ramadani, Sabri Hamiti, Moikom Zeqo, Anton Papleka, Agim Vinca e të tjerë.
Në paraqitjen e veprave me poetikë ndërtekstuale autorja ndjek kryesisht kriterin kronologjik, por varësisht nga përmbajtja që ofrojnë tekstet nuk i përmbahet gjithmonë këtij kriteri, duke e zëvendësuar atë me kriterin tipologjik.
Një autor që e krijon me sistem e vetëdije poezinë e tipit palimpsest është Anton Papleka, i njohur, pos si poet, edhe si studiues i miteve dhe përkthyes i poezisë. Vepër ekzemplare e këtij poeti nga ky aspekt është libri me titull: Proema. Në këtë vepër, të përbërë kryesisht nga proza poetike, që vetë poeti i quan ”poema në prozë”, studiuesja dallon tre lloje palimpsestesh: palimpsestin mitologjik, palimpsestin popullor dhe palimpsestin historik, që falë invencionit krijues sajojnë një tërësi koherente artistike.
Siç mund të pritej, autori me të cilin është marrë më gjerësisht autorja e këtij studimi është Martin Camaj (1922-1991), me të cilin ajo merret me përkushtim një kohë të gjatë. Fjala është për autorin, i cili në parathënien e librit Palimpsest (1991) do të tregojë se si e ka “zbuluar” palimpsestin. Mirëpo, vepra së cilës në këtë studim i bëhet një analizë e gjithanshme dhe gati shteruese, është kryevepra e këtij autori Dranja (1981). Sikurse edhe personazhi i saj, breshka Drane, Dranja është “vepër e ndërmjeme”: poezi e prozë bashkë, më saktësisht madrigale të shkruara në prozë. Te Dranja autorja e studimit hulumton paratekstualitetin, oralitetin, lojën arkitekstuale, lidhjet me mitologjinë popullore, rikontekstualizmin e shprehjeve popullore dhe përbërësit e tjerë poetikës së kësaj vepre-palimpsestuale.
Studimi i Zahrije Kapllanajt mbi palimpsestin fillon dhe mbaron pothuajse me përuruesin e këtij termi në letërsinë shqipe dhe kultivuesin e kësaj forme në poezi, Martin Camajn. Por, shtrohet pyetja: a ka edhe autorë të tjerë pos Camajt, Pipës, Ramadanit, Paplekës dhe të tjerëve që përmendëm më sipër, që kanë mbetur jashtë kornizës së këtij punimi?
Sigurisht që po dhe jo një a dy, por shumë më tepër. Pa përmendur emra të përveçëm, le të na lejohet të shprehim bindjen se autorja do ta vazhdojë punën në hulumtimin e palimpsestit në poezinë shqipe, madje jo vetëm në periudhën 1960-2000, por edhe më vonë, pas viteve dy mijë, kur numri i krijuesve që e kultivojnë këtë formë poetike ndër ne, për shkak të hapjes së letërsisë shqipe ndaj rrjedhave të letërsisë moderne, është shtuar dukshëm.
Më i rëndësishëm se numri i poetëve dhe emrat e tyre, është, ndërkaq, koncepti dhe strategjia që ka ndjekur autorja.
Sikurse mësuesit e saj në fushën e studimit të letërsisë, Zahrije Kapllanaj i qaset letërsisë shqipe si tërësi, domethënë në mënyrë integrale, pa ndarje krahinore e regjionale, pavarësisht nga vështirësitë që mund të shkaktojë kjo qasje, ndërsa në planin strategjik zbaton parimin e hulumtimit të tekstit, të interpretimit të tij, duke treguar se ç’përmban dhe si funksionon ai.
Edhe pse relativisht e re në moshë, Zahrije Kapllanaj ka dëshmuar se ka aftësi të theksuara analitike, në ç’gjë asaj i ka ndihmuar pa dyshim edhe përvoja pedagogjike, puna me studentë në procesin mësimor në fakultet.
Studimet intertekstuale e vunë në sprovë origjinalen si kategori, aq sa mund të thuhet se nga ky aspekt teoria e intertekstualitetit paraqet një revolucion. Falë studimeve të kësaj natyre, citati, kolazhi, referenca, parodia, brikolazhi (bubërrimi) e, madje, edhe “vjedhja letrare” (sipas studiueses frënge Natali Pjege-Gro), fituan të drejtën e qytetarisë në krijimtari.
Sepse shkrimtarët janë “ruajtës të kujtesës”, kurse palimpsesti dëshmi e kujtesës së tekstit letrar, që, sipas një francezje tjetër, të natyralizuar, Julia Kristevës, është “mozaik citatesh” dhe “absorbim tekstesh”.
Është hera e parë që një problem kaq i ndjeshëm bëhet objekt i një trajtimi kaq të gjerë shkencor ndër ne. Aq më shumë që nuk ka pasur model dhe i është dashur të bëjë një punë, pak a shumë, fillestare, thënë figurativisht: të hapë një hulli që do të thellohet nga ajo vetë dhe nga studiues të tjerë në të ardhmen.
Shkrimet e Zahrie Kapllanajt në përgjithësi (ato që ka botuar deri tani) i karakterizon aftësia e gjykimit kritik dhe e analizës shkencore, si në planin teorik, ashtu edhe në atë kritik.Stili i saj është diskursiv, pra shkencor (e jo emocional); gjuha e saktë, kurse ligjërimi racional, tipar që ka marrë përmasa të reja në studimin në fjalë.
Libri i dr. Zahrie Kapllanajt është një studim monografik me koncept të qartë. Ai nuk është përmbledhje artikujsh të bërë bashkë në një libër, por studim sistematik mbi një formë letrare në një letërsi kombëtare: mbi palimpsestin në poezinë shqipe të katër dekadave të fundit të shekullit XX.
Sikurse autori inicial, Camaj, që u vu në ndjekje të palimpsesteve pas bisedës për tekstet e vjetra shqipe me atë murgun benedikt në Romë, edhe autorja e këtij punimi ka ndjekur palimpsestet në poezinë shqipe në një periudhë të gjatë kohore: 1960-2000, duke e shikuar formën palimpsestuale të shkrimit të lidhur ngushtë me intertekstin si postulat i poetikës postmoderne, por edhe me toposin, arketipet, simbolet dhe përbërësit e tjerë të strukturës së tekstit letrar.
Studimet e këtij lloji janë të reja ose relativisht të reja në kritikën tonë, por atyre u takon perspektiva.
Libri i dr. Zahrie Kapllanaj i zgjeron njohuritë tona për postmodernizmin, intertekstualitetin, palimpsestin dhe tekstin letrar në përgjithësi. Në të citohen edhe vepra e autorë, që njihen fare pak në mjedisin tonë, ndonjë prej të cilëve e ka përkthyer vetë autorja e librit.
Rëndësi të veçantë paraqet fakti që teknika palimpsestuale shihet në funksion të thellimit të kuptimit të veprës dhe të rrezatimit asociativ të saj. Vlerë tjetër e punimit është ilustrimi i tezave me shembujt më përfaqësues të këtij tipi të shkrimit, të cilët autorja, si njohëse e mirë e poezisë shqipe, arrin t’i zgjedhë me kujdes.
Si i tillë, studimi i Zahrie Kapllanajt për poetikën e palimpsestit shqiptar do t’u hyjë në punë studentëve të letërsisë, mësimdhënësve në shkolla e fakultete, të interesuarve të tjerë dhe sidomos studiuesve të letërsisë, veçanërisht atyre që merren me zhvillimet letrare në letërsinë shqipe të gjysmës së dytë të shekullit XX.
Zhvillimi i letërsisë shqipe në dy dekadat e para të këtij shekulli, por edhe i studimeve shqiptare në fushën e letërsisë, e rikonfirmon perspektivën e kësaj qasjeje: qasjes intertekstuale.
Prishtinë, maj 2021 Prof. Agim Vinca
[1] Në versionin e parë, atë që u mbrojt si tezë disertacioni të doktoratës në Akademinë e Studimeve Albanologjike në Tiranë, ky studim titullohej: Palimpsesti në poezinë e sotme shqipe (1960-2000).
NASA publikoi një foto që nuk është shfaqur më parë, e cila tregon aktivitetin e energjisë në qendër të galaksisë sonë.
Panorama mahnitëse u arrit të kapej pas dy dekadash kërkime me anë të të dhënave të përllogaritura nga Observatori i NASA-s dhe radio-teleskopi MeerKat në Afrikën e Jugut.
Imazhet tregojnë një rreze X, e cila përfaqëson bashkimin e fushave magnetike. Bashkimi i fushave magnetike ndodh kur energjitë e kundërta të tyre takohen dhe bashkohen, duke çliruar energji të madhe. Është e njëjta gjë që shkakton Dritat e Veriut (Aurora Borealis) ose stuhitë diellore.
Tashmë shkencëtarët mendojnë se ky proces ndodh edhe në hapësirën yjore në kufijtë më të jashtëm të galaksisë sonë, me anë të shtëllungave që ajo shtyn nga qendra drejt periferive. / Gazeta Express / KultPlus.com
James Barnor është fotografi më i vjetër në shtetin e Ganës, i cili kishte filluar profesionin e fotografit në vitin 1946.
Ai thotë se është fotografi i parë profesional, qëkur kishte marrë kamerën e parë fotografike “Baby Brownie”.
Gjatë karrierës së tij 75-vjeçare ka zhvilluar mijëra fotografi dhe disa nga to sot po i jetësohen në vendlindje, duke u vendosur në muret e galerive dhe muzeve të ndryshme, shkruan BBC, transmeton KultPlus.
Ndër yjet e njohura që kishte fotografuar është boksieri Mohammed Ali. Barnor thotë se fotografinë e vazhdon edhe ditëve të sotme, kur teknologjia ka përparuar dukshëm dhe mjetet fotografike janë zhvilluar. / KultPlus.com
Premiera e katër filmave të metrazhit të shkurtër do të shfaqet me rastin e Ditës së Fëmijëve, me ç’rast do të trajtohet tema rreth ngacmimeve dhe konflikteve brenda institucioneve edukativo-arsimore në Kosovë, shkruan KultPlus.
Filmat si: ‘Ciklik’ nën regjinë Doki Qerimi me skenar të Pashtrik Brahaj dhe Florent Kurtalani, ‘Zyra nr.2’ nën regjinë e Elhami Gjeli me skenar të Brikena Sopi, ‘WC’ nën regjinë e Loreta Berbatovci me skenar nga Pashtrik Brahaj, ‘Pasqyrë’ nën regjinë e Ermal Duli me skenar të Brikena Sopi, nesër do të shfaqen në Kino Armata duke filluar nga 20:00.
Në ekipën artistike përfshihen: Anisa Ismaili, Arben Bajgora, Avdullah Gjikokaj, Besart Zeneli, Eli Gashi, Lirie Bytyqi, Vesa Potera, Yzeir Meha, Sindi Sadrija, Shkëlqesa Salihu, Gëzim Hasani, Agron Demolli dhe Dijart Dyla, Olti Kaçiu, Art Berisha, Ervin Aliu, Donat Kaçiu, Ledri Kaçiu, Lendita Humolli, Rrezona Hajvazi, Donarta Uka, Erzë Uka, Adelina Makolli, Edona Osmani, Shkëlqim Hyseni, Amir Qamili, Ermir Qamili dhe Enes Duli.
Kjo ngjrarje organizohet me mbështetjen e Zyrës Zvicerane për Bashkëpunim në Kosovë dhe në koordinim me aktivitetet e Komunës së Prishtinës dedikuar Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve. / KultPlus.com
Nga sot bartja e maskës nuk do të jetë e obligueshme për të gjithë qytetarët e Kosovës.
Nga ky detyrim do të lirohen personat të cilët ecim vetëm në ambiente të hapura, gjatë vrapit, çiklimit dhe ngasjes së automjetit me brenda jo më shumë se katër vetë.
Megjithatë maska do të jetë e obligueshme për grupet prej dy e më shumë personave dhe në ambiente të mbyllura.
Nga sot qytetarët mund edhe të dalin pas orës 22:30 meqë s’do të ketë orë policore, por nga mesnata e deri në orën 05:00 të mëngjesit nuk lejohet grumbullimi i më shumë se dhjetë vetave.
Gastronomia do të punojë deri në orën 23:00, por muzika duhet të ndalet 15 minuta më herët.
Ndërsa, lejimi i mbajtjes së ahengjeve do të shqyrtohet më 15 qershor. / Gazeta Express / KultPlus.com
Joe Lara, ylli i serisë televizive “Tarzani: Aventurat epike”, vdiq së bashku me bashkëshorten dhe pesë persona të tjerë në një aksident që pësoi në Nashville aeroplani i vogël që po i bartte. Ai ishte 58 vjeç.
Mjeti ajror i transportit, i markës “Cessna C501”, nisi të ketë probleme dhe ta marrë tatëpjetën, duke rënë në liqenin Percy Priest afër Smyrna në Tennessee. Aeroplani ishte nisur aeroporti i Smyrna Rutherford Countynw në orën 11:00. Krejt kjo është treguar nga Administrata Federale e Aviacionit. Autoritet nuk kishin arritur që të regjistronin informacione nga aeroplani që kishte si cak të mbërrinte në aeroportin ndërkombëtar “Palm Beach” në Florida.
Shpëtuesit e Rutherford County ishin në vendngjarje të shtunën vonë dhe planifikonin që të punohej gjatë gjithë natës, ka treguar Joshua Sanders në një konferencë për media. Ai ka lënë të kuptohet se nuk ka mbetur asnjë i mbijetuar.
“Përpjekjet tona kanë kaluar nga një përpjekje shpëtimi në atë të një përpjekjeje për rimëkëmbjeje… Ne nuk po kërkojmë më për njerëz të gjallë”, ka thënë ai.
Midis atyre që ishin në bord me Laran ishin gruaja e tij, autorja dhe mësuesja Gwen Lara, e cila themeloi punëtorinë “Weigh Down” më 1999 dhe pastaj Kishën e Bashkimit në Remnant. Ata u martuan në vitin 2018.
Lindur në San Diego më 2 tetor 1962, William Joseph Lara filloi si një modelist, përpara se të dilte në rolin e vet në filmin televiziv “Tarzan” në Manhattan, i cili gjeti Mbretin e Xhunglës në New York.
Ai më pas luajti personazhin Edgar Rice Burroughs në serinë e drejtuar për herë të parë në vitet 1996-97 “Tarzani: Aventurat epike”, të filmuar në Afrikën e Jugut. Ishte ai i cili edhe e prodhoi atë seri.
Lara gjithashtu u shfaq në filma të tillë aksion si: “Sunset Heat” (1992), “American Cyborg: Steel Warrior” (1993), “Final Equinox” (1995) dhe “Doomsdayer” (2000) dhe seri të tilla si “Baywatch” dhe “Conan”.
Ai luajti edhe në kitarë dhe lansoi albumin “Joe Lara: The Cry of Freedom” më 2009.
Lara dhe gruaja e tij jetonin në Brentwood, Tenesi. Ndër të mbijetuarit qe edhe vajza e tij Liana./kohanet/KultPlus.com
Një nënë britanike që strehoi 21 fëmijë refugjatë nga lufta në Bosnjë pasi iu përgjigj një njoftimi të një gazete, është ribashkuar me disa prej tyre pas gati 30 vjetësh, përcjell KultPlus.
Clare Findlay tashmë në moshë 79 vjeçare, e cila atëherë jetonte në Malësinë Skoceze, iu përgjigj lutjes për ndihmë në 1992-ën, kur refugjatët po iknin nga Bosnja e shkatërruar nga lufta.
Ajo fillimisht kishte pranuar të kujdesej vetëm për dy fëmijë, por më pas iu tha se aeroplani që mbante 21 të rinj dhe katër nëna duhej të jepte një adresë që të lejohej të largohej nga Bosnja, shkruan DailyMail.
Në mënyrë të pabesueshme, ajo ra dakord të merrte të gjithë refugjatët derisa të gjendeshin shtëpi strehimi të përhershme për ta.
Historia mori një kthesë tjetër kur një nxënës i shkollës serbo-kroate që u regjistrua për të komunikuar me fëmijët zbuloi se ata që nuk kishin nënat e tyre me ta nuk ishin jetimë, siç besohej më parë.
Në vend të kësaj, nënat e tyre ishin bllokuar në një kamp refugjatësh. Zonja Findlay insistoi që ato të transportoheshin në Mbretërinë e Bashkuar për t’u ribashkuar me fëmijët e tyre.
Duke folur në episodin e mbrëmjes së serisë së dokumentarëve të BBC-së ‘Saved by a Stranger’, Findlay tha: ‘Për sa më përkiste mua, fëmijët nuk do të lëviznin nga shtëpia jonë derisa të kishin nënat e tyre me vete.’
Programi tregon momentin tepër prekës kur ajo është ribashkuar me disa familje, si dhe studenten që i e ndihmoi me përkthimin në atë kohë.
Findlay i ishte përgjigjur një njoftimi të vendosur në gazeta nga bamirësia BP Fondacioni i Kujdesit Shëndetësor.
Ajo tha në emisionin në BBC: ‘Ne gjithmonë shikonim lajmet e orës gjashtë. Mbaj mend që njerëzit po dilnin nga shtëpitë e tyre.
‘Kishte fëmijë të vegjël që po mbarteshin. Kishte një reklamë në një gazetë të së Dielës që thoshte se ata do të dëshironin të kishin disa prindër kujdestarë të cilët do të dilnin vullnetarë për të pasur një fëmijë nga zona e luftës për tre muaj.
‘Dhe unë thashë,’ pse jo do të ishte bukur të kisha një fëmijë, ose dy ndoshta, një vëlla dhe motër ‘.
Por ajo tha që bamirësia më pas e thirri atë për të thënë se kishte një ‘lemzë’.
Një aeroplan me fëmijët që ajo kishte rënë dakord të merrte, së bashku me 19 të rinj dhe katër nëna, nuk ishte në gjendje të ngrihej ‘derisa të kishin një adresë për të shkuar’.
Zonja Findlay tha: ‘Truri im kaloi në mbingarkesë sepse ishte një situatë shumë e jashtëzakonshme. Mirë mirë, thashë, ok. ‘
Ajo tha se burri i saj Andrew, i cili ka ndërruar jetë, tha që ‘le të vijnë.’
Kur arritën refugjatët, zonja Findlay besoi se 13 prej tyre ishin jetim, ndërsa katër nënat kishin tetë fëmijë mes tyre.
Ajo u përmbys me donacione nga komuniteti i saj për të ndihmuar në kujdesin e fëmijëve. Furrtari i lagjes tha se buka që tepronte mund të merrej falas. Kasapi ofroi të njëjtën gjë për mishin.
Zonja Findlay tha se ajo vendosi ‘pak fruta, disa ëmbëlsira dhe një lodër të butë’ në jastëkët e fëmijëve.
Në këtë pikë, plani ishte që të vendosnin jetimët në shtëpitë strehuese. Por së pari ata kishin nevojë të ishin në gjendje të komunikonin me ta dhe nënat që kishin ardhur.
Zonja Findlay tha se shkolla prestigjioze private aty pranë, Gordonstoun, pastaj telefonoi për të thënë se një nga nxënëset e tyre, e quajtur Petra, 16 vjeç, mund të fliste gjuhën.
Nënat pastaj i thanë adoleshentes se ishin detyruar të linin punën e tyre në prag të Luftës së Bosnjës.
Ata gjithashtu përshkruan se si forcat serbe do të “zgjidhnin një shtëpi në fundin e myslimanëve të qytetit” dhe më pas do të barrikadonin banorët brenda para se t’i vinin zjarrin.
Konflikti në Ballkan çoi në prishjen përfundimtare të ish-Jugosllavisë. Ai përfundoi në 1995 me 100,000 njerëz të vdekur dhe dy milion të zhvendosur.
Çuditërisht, Petra zbuloi gjithashtu se asnjë nga fëmijët nuk ishte jetim.
Zonja Findlay tha: ‘Isha euforike.
‘Të kesh një moment të tillë në jetën tënde. Vetëm një moment ku disi, Zoti e di se si, ju keni bërë një farë mënyre në mënyrë të paqartë gjënë e duhur, dhe ka funksionuar.
‘Petra meriton të dijë se ka bërë të mundur që ata fëmijë të shihnin prindërit e tyre prap.’
Programi, i prezantuar nga Anita Rani, më pas gjurmoi Petrën me ndihmën e stafit në Gordonstoun.
Ata e kontaktuan atë pasi zbuluan emrin e saj të plotë: Petra Lovrekovic. Ajo tani punon si artiste.
Emisioni tregon momentin që ajo dhe zonja Findlay shpërthejnë në lot kur shohin njëra-tjetrën për herë të parë që nga viti 1992.
Petra tha: ‘Ishte gjëja e natyrshme për të bërë. Nuk kishte të bënte me mua, por kishte të bënte me ta. Thjesht po përktheja dhe u jepja atyre zërin.
‘Nga ato pak orë, ajo kaloi nga e qeshura në lot në përqafime në heshtje. Ishte shumë emocionuese. ‘
Ajo dhe Petra shihen më pas duke u bashkuar me disa nga fëmijët. Shumica e tyre ende jetojnë në Skoci, ndërsa të tjerët jetojnë në Dewsbery, West Yorkshire./ KultPlus.com
Nuk ishte në Kosovë gati tre dekada. E pas plot 29 vitesh, Xhafer Idrizi, erdhi nga New York-u për ta vizituar familjen dhe vendlindjen.
Atë po e prisnin familjarët në Aeroportin Ndërkombëtar “Adem Jashari”.
Emocione të shumta, lot dhe përqafime shpërthyen kur ai u takua me familjen e tij.
Sipas familjarëve arsyeja pse Xhafer Idrizi, nuk kishte mundësi të vinte në vendlindje ishte për shkak të rregullimit të dokumentave./klankosova/ KultPlus.com
Tym cigaresh. Buzëqeshje të lehta. E sërish tym, fjolla të lehta, nga buzët e mia, çdo mbrëmje pak minuta, nga ballkoni i tij, nga dritarja ime, fjolla të lehta, çelin buzëqeshje dhe zërin s’ma njeh dhe zërin s’ia njoh, vetëm, përmes fjollave të tymit më pëlqejnë sytë e tij, i pëlqejnë sytë e mi, çdo mbrëmje pak minuta, një përshëndetje fjollash tymi lehtësi e hijshme gjestesh, pikë e heshtur zjarri ngrihet mbi kopshtin e përgjumur, dhe asgjë tjetër, ja kështu, ndërsa pranë abazhurit puna pret, pak minuta, çdo mbrëmje për ca mbrëmje, fjolla të lehta fjolla të lehta. /KultPlus.com
Franca ka organizuar një koncert provë për të parë se a mund të kthehet ne normalitet pas një situate të përmirësuar të COVID-19.
Rreth 5000 persona që u mblodhën në arenën Bercy duhej të konfirmonin që s’janë të prekur nga virusi dhe të bartnin maska, shkruan France24.
Eksperimenti u bë me njerëz të moshës 18-49 vjeç që s’janë të rrezikuar shumë.
Franca raportoi 11,268 raste të reja COVID-19 të premten – një rritje prej vetëm 1,2 përqind nga java e mëparshme kur ishte regjistruar shifra më e ulët që nga fillimi i epidemisë./klan/KultPlus.com
Ndërsa po shijon ende suksesin e jashtëzakonshëm të albumit “Future Nostalgia”, Dua Lipa ka zbuluar plane të tjera të mëdha. Këngëtarja shqiptare po përgatit albumin tjetër të radhës. Lajmin e ka bërë me dije bashkëpunëtori i saj, Joe Kentish gjatë një interviste për “Variety”.
Kentish thotë se Lipa tashmë po mendon për albumin e tretë dhe po planifikon të nxjerrë diçka krejtësisht të ndryshme. “Ajo po fliste për albumin Nr.3 kur sapo kishim bërë të dytin. Mbase jeni duke pritur që të bëjë një pushim por ajo thotë se “Mirë, çfarë tjetër?” Interesat, njohuritë, etja e saj për të mësuar gjëra të reja dhe për të kontrolluar atë që bën vetëm rritet dhe rritet.
Ajo po merr kohë për të realizuar plotësisht albumin nga ana konceptuale, por besimi në vetvete për të nxjerrë diçka krejt ndryshe është i madh.”, tha ai. Kujtojmë që pak javë më parë, Dua arriti të rrëmbejë çmime të rëndësishme në “BRIT Music Awards”: “Këngëtarja më e mirë” dhe “Albumi më i mirë” për “Future Nostalgia”./diasporashqiptare/ KultPlus.com
Me 11-30 qershor në komunën Bova Marina, do të mbahet Festivali i Identiteteve Gjuhësore Kalabreze, i njohur si Filica.
Në këtë festival, ku bashkëorganizatore është edhe Federata e Shoqatave Arbëreshe, do të interpretohet pjesë nga muzika etnike e pakicave kombëtare që popullojnë zonën, me veglat muzikore tradicionale që kanë ruajtur ndër shekuj. Në muzikën arbëreshe do të performojnë grupi muzikor etnofolk “Bashkim”, e po ashtu, sipas programit, një natë e veçantë leximi do t’i kushtohet leximit të letërsisë arbëreshe, i njohur si FILICA.
Në këtë festival, ku bashkëorganizatore është edhe Federata e Shoqatave Arbëreshe, do të interpretohet pjesë nga muzika etnike e pakicave kombëtare që popullojnë zonën, me veglat muzikore tradicionale që kanë ruajtur ndër shekuj.
Në muzikën arbëreshe do të performojnë grupi muzikor etnofolk “Bashkim”, e po ashtu, sipas programit, një natë e veçantë leximi do t’i kushtohet leximit të letërsisë arbëreshe./ KultPlus.com
Këtë të hënë pjesëtarët nga shoqëria civile do të dalin me një deklaratë të përbashkët lidhur me Rregulloren për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Ngacmimi Seksual dhe Ngacmimi në Universitetin e Prishtinës, shkruan KultPlus.
Në njoftimin për media tregohet se në leximin e kësaj deklarate do të theksohen aspektet pozitive, por edhe pikat në të cilat duhet ndryshuar kjo rregullore.
Leximi i kësaj deklarate do të bëhet të hënën më datë 31 maj, para rektoratit të Prishtinës me fillim nga ora 13:00.
Më poshtë mund të lexoni njoftimin e tyre të plotë:
Artpolis – Qendra për Art dhe Komunitet, Rrjeti i Grave të Kosovës-RrGK, Organizata për Rritjen e Cilësisë në Arsimim-ORCA, Qendra Kosovare për Studime Gjinore-QKSGJ dhe përfaqësues tjerë nga shoqëria civile, kanë organizuar një aksion simbolik me rastin e miratimit të rregullores së parë brenda Universitetit të Prishtinës, duke lexuar kështu një deklaratë të përbashkët para Rektoratit të Prishtinës, në ora 13:00.
Njoftojmë të gjithë që me datë 31.05.2021 duke filluar në ora 13:00 pjesëtarët nga shoqëria civile, njëherit anëtarët e grupit punues të përfshirë në procesin e draftimit të Rregullores për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Ngacmimi Seksual dhe Ngacmimi në Universitetin e Prishtinës, do të dalin me nje deklaratë të përbashkët për rregulloren e miratuar nga Universiteti i Prishtinës, duke theksuar aspektet pozitive po edhe përmendur pikat e ndryshuar brenda rregullores për të cilat besojmë që nuk janë në interesin më të mirë të studentëve.
Vendi: para Rektorarit të Prishtinës Ora: 13:00 Data: 31 Maj, 2021./ KultPlus.com
Një burrë nga Illinois i Amerikës, u rikthye gati 80 vjet më vonë për t’i përfunduar studimet që kohë më parë i kishte braktisur, për të shërbyer si ushtar gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Bill Gossett, 97 vjeç, studioi n Këolegjin Lincoln për një kohë të shkurtër përpara se të transferohej në Universitetin e Illinois ‘Urbana-Champaign’, por ai përfundoi në Korpusin Ajror të Ushtrisë Amerikane përpara se të diplomonte.
Gossett u kthye nga lufta dhe mori përsipër biznesin familjar, Gossett’s Cleaners, në vend që të kthehej në shkollë, njofton United Press International.
“Atje gjithmonë kishte një boshllëk, por unë isha i zënë duke mësuar të drejtoja një biznes. Koha kaloi dhe më në fund vendosa të përfundoja diplomën time. Ishte një qëllim i vetë-përmbushjes,” tha Gossett në një njoftim për shtyp.
Vendimi e Gossett për të përfunduar fazën e diplomimit, e ka mahnitur kryetarin e Kolegjit ‘Lincoln’, David Gerlach.
“Pas takimit me Zyrën e Sekretarit, ne përcaktuam që Gossett mund të regjistrohej përsëri si një student i transferimit të kundërt me kreditë e Vlerësimit të Mësimit Paraprak. Ne u frymëzuam nga dëshira e tij për të marrë një diplomë 80 vjet pasi filloi arsimi i tij”, tha Gerlach./ KultPlus.com
Shiroka një fshat i vogël në Shkodër, por me një potencial të madh turistik dhe është kthyer në një zonë mjaft atraktive. Falë investimeve të fundit sheshi i Shirokës, me motive “Qilimi Shqiptar nga zona e Zogaj/Shirokë” është nominuar për çmimin e BE-së për arkitekturën bashkëkohore 2022.
Shkodranët vijnë disa herë në javë këtu si zona më e dashur për to. Vizitorët nga Kosova dhe qytetet e tjera të Shqipërisë nuk mungojnë dhe shprehin vlerësimet e tyre.
Një fundjavë në Shirokë kalohet mirë për shkak të klimës dhe ajrit të pastër që filtrohet nga freskia e liqenit dhe pishat e Taraboshit. Hapësira turistike nis që nga Ura e Bunës dhe deri në qendrën e zonës së Zogajve, atje ku mbaron hapësira turistike e bregut të liqenit të Shkodrës./ KultPlus.com
Është lufta më e madhe ligjore që ka parë bota e artit: një oligark rus, i cili pretendon se ishte mashtruar për të blerë kryevepra shumë milionëshe, nga një tregtar arti zviceran që thotë se ishte thjesht biznes.
Pas gjashtë vitesh betejë gjyqësore në juridiksione të shumta, letrat duket se po kthehen edhe një herë në një sagë kaq dramatike sa i është dhënë një emër i denjë për një skenar filmi: “Çështja Bouvier”.
Manjati rus Dmitry Rybolovlev ka ndjekur tregtarin zviceran të artit dhe manjatin e magazinimit të freeport Yves Bouvier përreth botës për vite me radhë në gjykata të ndryshme, duke pretenduar se ishte mashtruar për 1 miliard dollarë në 38 vepra arti me çmime të tepruara që i ishin shitur nga Bouvier gjatë një dekade.
Por në një kthesë të re, Bouvier i ka thënë CNN se ai po përgatit kundër padinë e tij miliarda dollarëshe kundër Rybolovlev, pasi ndërmori veprime ligjore në Singapor në shkurt, duke pretenduar se një betejë e gjatë gjyqësore me Rybolovlev i ka prishur bizneset dhe reputacionin.
Çështjet e deritanishme kanë punësuar deri më tani një ushtri avokatësh dhe menaxherësh në të dyja palët.
Mashtrimi përfshin edhe blerjen në 2013 të asaj që tani është piktura më e shtrenjtë dhe enigmatike në botë: “Salvator Mundi”, që mendohet nga disa të jetë vepër e Leonardo da Vinci përkundër viteve të debatit mbi vërtetësinë e saj, një vepër në të cilën Bouvier bëri një vlerësim prej më shumë se 50%.
Me kohë besohej që ishte një kopje ose vepër e studios së Leonardos, “Salvator Mundi” u ble në 2005 nga një konsorcium i tregtarëve spekulativë të artit nën 10,000 dollarë. Tetë vjet më vonë, pasi piktura ishte restauruar dhe deklaruar puna e mjeshtrit të Rilindjes, Bouvier e bleu atë për 80 milionë dollarë. Tregtari me shpejtësi ia shiti atë për 127.5 milionë dollarë klientit të tij të atëhershëm, Rybolovlev, sipas një fature të referuar në letrat e gjykatës, dhe duke marrë një komision prej 1%. Dhe ndërsa oligarku më vonë e dha në ankand pikturën për një 450 milionë dollarë në 2017, për një blerës sekret që tani besohet se është Princi i Kurorës i Arabisë Saudite Mohammed bin Salman, ai megjithatë pretendon se Bouvier e mashtroi atë. Një pretendim ky që Bouvier e mohon.
Rybolovlev nuk pranoi të intervistohej për këtë histori, por një zëdhënës i familjes së Dmitry Rybolovlev tha për CNN: “Këto çështje po luftohen në gjykata ku ne presim të provojmë se çfarë ka ndodhur dhe se historia fantastike e Bouvier është e rremë. Tani për tani, çfarë është më e dukshme është ajo që Bouvier nuk e konteston: si këshilltar arti, ai bëri sikur i ndihmoi klientët e tij të mblidhnin një koleksion arti me një kosto prej 2 miliardë dollarësh, ndërsa korrte fshehurazi gjysmën e këtij çmimi për veten e tij”.
Megjithatë Bouvier kundërshton se ai ishte një “këshilltar arti”, një çështje që ka qenë në zemër të çështjeve gjyqësore dhe akuzave nga Rybolovlev për shkelje të besimit.
“Unë jam një tregtar arti. Kontratat e përgatitura nga avokatët e Rybolovlev dhe të gjitha faturat e mia në mënyrë të qartë më përshkruajnë si “shitësin”. Rybolovlev kurrë nuk ka arritur të bindë një gjykatës ose prokuror të vetëm përndryshe, në ndonjë juridiksion, për arsyen shumë të thjeshtë se pretendimet e tij nuk përputhen me realitetin e marrëdhënieve tona kontraktuale”, i tha ai CNN.
Saga e betejës ligjore përfshin shumë nga problemet që rregullatorët kanë identifikuar me tregun global të artit në rritje. Arti, në duar të gabuara, është bërë një tjetër mall për të lëvizur para me pak përgjegjësi.
“Salvator Mundi”, ndërkohë, nuk është parë që nga shitja rekord. Por është rikthyer në tituj pasi një dokumentar francez pretendoi në prill se piktura kishte qenë në qendër të një përplasjeje diplomatike midis Parisit dhe Riadit, mes dyshimeve mbi vërtetësinë e saj dhe një kërkese nga mbretëria që ajo të shfaqej në Louvre.
Pyetja prej 450 milionë dollarëshe: Ku është ‘Salvator Mundi’ e Leonardo da Vinçit?
CNN u drejtua për Mbretërinë e Arabisë Saudite për koment, por ende nuk ka marrë një përgjigje./a2/ KultPlus.com
Ermal Meta, këngëtari me orgigjinë shqiptare që ka korrur një sukses të madh në Itali, do të realizojë një turne në Shqipëri.
Në një intervistë për mediat italiane, Meta tregon se pas muajsh të tëra shkëputje për shkak të pandemisë, ka planifikuar t’i rikthehet skenës me turin e tij të parë muzikor.
Një nga ndalesat e këtij turi do të jetë edhe Tirana, ku më 29 korrik, siç tregon dhe vetë Meta, ai do të jetë në Stadiumin Air Albania në Tiranë.
Teksa flet për Shqipërinë, Meta kujton edhe herën e parë që ka kënduar në vendin e tij të origjinës. Ai shton se për herë të parë ka kënduar në Tiranë në vitin 2018, dhe se ka përjetuar mjaft e mocione.
“Më 29 korrik do të jem në Stadiumin Air Albania në Tiranë. Kanë kaluar 30 vjet që kur regjimi komunist ka rënë dhe ne menduam ta festonim me muzikë. Unë jam italian dhe shqiptar dhe kam zgjedhur të bëj një koncert për nder të njerëzve nga vendi ku vij, të cilët arritën të fitojnë lirinë. Kanë ndodhur shumë gjëra vitet e fundit dhe lidhja midis Italisë dhe Shqipërisë, dy vende të ndara nga vetëm 70 kilometra det, është e me të vërtetë e bukur.
Më 5 shtator unë luaj në Taormina, në Teatrin Antik. Doja të trajtoja turneun si një ngjarje unike, për të dëgjuar këngët e mia drejtpërdrejt. Mezi po pres. Ne gjithashtu do të ofrojmë një transmetim të drejtpërdrejtë, për të qenë në gjendje të shohim koncertin nga ekrani edhe kur të gjendeni në shtëpi.
Ishte emocion i pastër. Hera e parë që mbajta një koncert në Tiranë ishte në vitin 2018 në sheshin Skënderbej, kushtuar një heroi kombëtar shumë të dashur për vendin. Mendova se sa ndryshe ishte të kthehesha në një vend nga ku ika kur isha 13 vjeç. Dhe u ktheva “i madh” duke bërë punën që dua. Pastaj përsëri në vitin 2019 në Pallatin e Kongreseve,”, thotë Ermal Meta./ KultPlus.com
Kur ta lexosh këtë letër, engjëlli im, nuk do jem pranë teje. Nuk do jem pranë teje për të të thënë: mendo per mua ! Dua që kjo letër të ta thotë. Do doja që në këto gërma të shkruara për ty të mund ta gjesh krejt ç’kam në sy, krejt ç’kam në buzë, krejt ç’kam në zemër, krejt çfarë ndiej kur të them të dua. Do doja që kjo letër të hyjë në mendimet e tua ashtu si shikimi im, fryma ime, tingulli i zërit tim, për t’i thënë atij mendimi të bukur që e dashuroj : Mos harro!
Shkruamë kur s’jam pranë teje, folmë kur jam pranë teje, dashuromë gjithmonë.
Është ora dy e mëngjesit dhe jam duke punuar por kisha nevojë të të flas, të të shkruaj, të të drejtohem, të t’i puth permes mendimit ata sy të bukur të fjetur… (…). Kisha nevojë që shpirti të më pushonte mbi imazhin tënd dhe sytë (të më pushonin) mbi këtë letër që do ta shohësh.
Gjumë të ëmbël! Shpresoj të shihemi pas disa orëve, me të mbaruar. Më duken tejet të gjata (këto) disa orë! Shumë të shkurta do jenë kur të gjendem pranë teje…
