Iniciativa për Histori Gojore ka kënaqësinë të ju ftojë në Ekspozitën e Artit të Qeramikës të premten, më 10 dhjetor, 2021 nga ora 18:00 deri në 20:00 në Galerinë e Ministrisë së Kulturës – Qafa, përcjell KultPlus.
Ekspozita e Artit të Qeramikës prezanton vepra arti të krijuara nga pjesëmarrësit e Punëtorisë së Artit të Qeramikës, e udhëhequr nga artistja vendase e qeramikës, Lirije Buliqi.
Pjesëmarrësit e kësaj ekspozitë do të jenë: Dea Agolli, Visar Arifaj, Vera Avdyli, Renea Begolli, Zana Begolli, Gil Boesch, Lirije Buliqi, Rozafa Çelaj, Hana Çeliku, Gramoz Gashi, Nita Salihu Hoxha, Ardita Krasniqi, Ditea Krasniqi, Dion Krasniqi, Edona Krasniqi, Erëmirë Krasniqi, Granita Grezda Lila, Šehida Miftari, Njomza Mulhaxha, Shqipe Pirraku, Anita Susuri, Endrit Tasholli, Elvira Thaqi, Luiza Thaqi, Heri Vetima, Florije Xhemajli, Nina & Margo.
Projekti i Iniciativës së Historisë Gojore Punëtoria e Artit të Qeramikës është pjesë e grantit të financuar nga projekti “Trashëgimia Kulturore si nxitëse e dialogut ndërmjet komuniteteve dhe kohezioni social” i zbatuar nga UNDP Kosovo dhe financuar nga Instrumenti i Bashkimit Evropian që kontribuon për Paqe dhe Stabilitet (IcSP) European Union Kosovo. /KultPlus.com
Dita e të Drejtave të Njeriut më 10 Dhjetor çdo vit kërkon të nderojë miratimin e Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut, transmeton KultPlus.
Përfaqësues me prejardhje të ndryshme kulturore në mbarë botën hartuan deklaratën universale.
Pasi u formuan Kombet e Bashkuara, ishte një nga arritjet e para të rëndësishme.
Kjo deklaratë e të drejtëave universale përmban 30 nene që diskutojnë të drejtat specifike të njeriut. I gjithë dokumenti diskuton vlerat universale për të gjithë popujt dhe të gjitha kombet. /KultPlus.com
Organizatori i aktivitetit tanimë të përvjetshëm “Vrapo Babadimër”, Jusuf Islami, ka ndarë një lajm shumë të keq me publikun në llogarinë e tij, shkruan KultPlus.
Ai ka bërë të ditur se gjatë natës së kaluar është bërë një dëmtim i shtëpizës së tij në sheshin “Nëna Terez”, e me ç ‘rast janë vjedhur edhe rreth 40 kostume babadimrash.
“Edhe pse isha tash i ftuar musafir ne program te mengjesit ne RTK, e pa mundur te jem, fotografia flet vet, rreth 40 kostume te vjedhura dhe damtim i shtepizes!”, shkroi ai.
“Bëhu Babadimër, jepi buzëqeshje një familje”, është motoja e aktivitetit të sivjetëm, që pritet t’i gëzojë rreth 700 familje në edicionin e tij të gjashtë. /KultPlus.com
Çmimi Nobel është mirënjohje që ju ndahet nga Shoqëria Nobel, shkencëtarëve dhe personave që kontribojnë në shkencë dhe zhvillimin kulturor të njerëzimit, transmeton KultPlus.
Ky çmim është ndarë për herë të parë më datë 10 dhjetor në vitin 1901, në atë kohë Sully Prudhomme e fitonte çmimin e parë për Letërsi.
Përgjatë 120 viteve, njerëz nga fusha të ndryshme kanë arritur që përmes kontributit të tyre në disa fusha, të fitojnë çmime të ndryshme të Nobelit.
Fizikë, Kimi, Fiziologji dhe Medicinë, Letërsi dhe paqe janë pikërisht fushat ku edhe ndahet ky çmim. /KultPlus.com
Muharrem Qena është një nga artistët e njohur shqiptar. Ai lindi në Mitrovicë, në vitin 1930. Me talentin dhe punën e tij të madhe arriti të bëhet njëri prej themeluesve të skenës teatrore dhe të këngës argëtuese shqipe, shkruan KultPlus.
Krijimtaria e Qenës është mjaft e dendur, ai shkroi këngë, kompozoi, aktroi dhe ishte regjisor i shquar i më se 200 shfaqjeve teatrale.
Me shumë çmime të fituara gjatë karrierës së tij, Qena radhitet ndër krijuesit e mirënjohur kosovarë. Edhe në këngë ishte shumë produktiv.
Ai krijoi dhe këndoi një sërë këngësh argëtuese nën frymën bashkëkohore, të cilat frymëzuan shumë breza pasardhës.
Disa nga këngët e tij shumë të dëgjuara janë: “A thua”, “Mallëngjimi”, “Oj hanë”, “Kaçurrelja”, “Lamtumirë” e të tjera.
KultPlus jua sjellë këngën “Pa ty”, që është njëra nga më të famshmet e Qenës, këngë e cila u rikëndua edhe nga artistët e rinj, dhe mbetet gjithmonë këngë e dashur për publikun. / KultPlus.com
Filmi i shkurtër artistik i titulluar “Sofra e Varrit” me skenar të Mentor Zymberaj dhe me regji të Mirak Zymberaj, sot prezantohet në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit “ARTKINO” në Moskë, Rusi, përcjell KultPlus.
Ky është edicioni i 13-të i këtij festivali prestigjioz ndërkombëtar.
Gjithashtu, skenaristi dhe aktori Mentor Zymberaj është ftuar të zhvilloj një punëtori apo ‘MASTER CLASS’ online para shfaqjes së filmit.
Filmi “Sofra e Varrit” është realizim i Shtëpisë Teatrore Filmike ‘AKT’. / KultPlus.com
Artisti reggae me ndikim xhamajkan, Robbie Shakespeare, një nga dyshja e njohur Sly dhe Robbie, ka vdekur në moshën 68-vjeçare.
Ai vdiq në Florida, ku kohët e fundit kishte qenë në spital ku kishte kryer operacion në veshka, raporton Jamaica Gleaner.
Basisti dhe producenti pjellor i muzikës vlerësohet me revolucionarizimin e tingullit të muzikës reggae dhe dancehall.
Ministrja e Kulturës e Xhamajkës, Olivia Grange njoftoi vdekjen e tij dhe tha se Shekspiri ishte një nga muzikantët më të mëdhenj të vendit.
“[Sly dhe Robbie] e çuan basin dhe baterinë në nivelin më të lartë pasi bënë muzikë për veten e tyre si grup, dhe për shumë artistë të tjerë vendas dhe ndërkombëtarë”, tha ajo në një deklaratë.
Prezantuesi i muzikës reggae të BBC Radio 1Xtra, David Rodigan tha se Shakespeare “i binte kitarës së tij bas si askush tjetër”. / KultPlus.com
Qyteti rus i Norilskut, 2700 kilometra nga Moska dhe 300 kilometra nga rrethi polar, konsiderohet si një nga qytetet më të ftohta në planet, temperaturat mesatare vjetore të të cilit janë rreth 30 dhe 50 gradë nën zero.
Përveç kësaj, shumë banorë të këtij qyteti nuk e shohin diellin me javë të tëra për shkak se një pjesë e hemisferës po bëhet gjithnjë e më e ftohtë dhe më e errët. Megjithatë, shumë qytetarë të Norilskut jetojnë aty falë pagave të larta, pavarësisht vështirësive të mëdha në jetën e tyre të përditshme.
Dielli nuk lind në Norilsk kryesisht për shkak të shfaqjes së fenomenit të natës polare, e cila shkaktohet nga pjerrësia e boshtit të Tokës. Mungesa e diellit mund të zgjasë më shumë se 24 orë në rrathët e ndryshëm polarë. Pjerrësia bën që dielli të mos arrijë lartësinë minimale në këto rajone pranë poleve, për t’u dhënë dritë natyrale këtyre zonave. Kjo mund të çojë në javë të gjata dhe muaj me errësirë të plotë gjatë gjithë ditës. Aktualisht, në Norilsk pritet që dielli të dalë në janar të vitit të ardhshëm.
Përveç Norilskut, ky fenomen ndodh edhe në Murmansk, një qytet me rreth 300 mijë banorë. Ky fenomen zgjat nga fillimi i dhjetorit deri në mes të janarit, afërsisht 40 ditë pa rreze diellit. Ashtu si Tromso, një qytet në Norvegji, që u thotë lamtumirë rrezeve të dritës natyrore në fund të nëntorit dhe merr rrezet e para të diellit pas 45 ditëve.
Jashtë Evropës, në të tretën veriore të Alaskës pranë Rrethit Arktik, nuk ka ndriçim diellor 24-orësh. Pikërisht, këto janë qytetet Kaktovik, Point Hope, Anaktuvuk Pass dhe Utquiagvik, që regjistron mesatarisht rreth 65 ditë pa dritë natyrale./A2CNN / KultPlus.com
Autoriteti Italian i Konkurrencës (AGCM) ka gjobitur sot “Amazon” me mbi një miliardë euro nën akuzën e abuzimit me pozicionin e saj dominues në treg, në Itali dhe shkeljes së ligjit të BE-së.
Duke vendosur gjobën prej më shumë se 1.1 miliardë euro (1.3 miliardë dollarë) ndaj gjigantit të teknologjisë, AGCM tha se, “Amazon” kishte abuzuar me pozicionin e saj si ndërmjetës për shërbimet logjistike në platformën e vet, duke dëmtuar kështu ofruesit dhe furnizuesit e tjerë të shërbimeve.
Sipas deklaratës së AGCM, çështja specifike në lojë ishte shërbimi ‘Fulfillment’ nga “Amazon” (FBA), ku kompania ofron të marrë përsipër logjistikën e transportit për shitësit.
Sipas AGCM, përdorimi i shërbimit u dha shitësve avantazhe diku tjetër në platformën e shitjeve, duke përfshirë shikueshmëri më të mirë të klientit dhe mundësinë e etiketimit të produkteve të tyre si pjesë e ‘Amazon Prime’, diçka që shihet si vendimtare për nxitjen e shitjeve në faqen italiane të ‘Amazon’.
Sipas autoritetit të konkurrencës, ‘Amazon’ aplikoi gjithashtu kontrolle të rrepta të cilësisë për shitësit që nuk përdornin shërbimin FBA, gjë që në disa raste çoi në bllokimin e llogarive.
‘Amazon’ kishte dëmtuar kompanitë konkurruese të logjistikës duke i detyruar në mënyrë efektive të përdornin shërbimin e tyre”, shtoi autoriteti.
Në të njëjtën kohë, platformat e tjera të shitjeve paten një ndikim negative kur shitësit u detyruan efektivisht të përdornin ‘Amazon’ për të siguruar shitjet. / KultPlus.com
Dua Lipa është nominuar për “Artiste e Vitit” në 2022 në GoldDerby Music Awards, shkruan KultPlus.
Gold Derby është një uebsajt amerikan për parashikime dhe lajme argëtuese, i themeluar në vitin 2000 nga Tom O’Neil.
Faqja e internetit filloi të japë çmimet e veta, Gold Derby Awards, për filmin dhe televizionin në 2003, dhe për muzikën në 2021. Në 2015, faqja u ble nga Penske Media Corporation.
Së fundmi, Dua Lipa zyrtarizoi bashkëpunimin e saj me markën sportive “PUMA”, koleksion të cilin e ka emëruar në gjuhën shqipe “flutur”.
Dua Lipa deri tani ka arritur që të fitojë shumë çmime ndërkombëtare, përfshirë edhe tri Grammy Awards. /KultPlus.com
Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë dhe Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit nënshkruan sot në Tiranë, “Memorandumin e bashkëpunimit” midis dy institucioneve të tyre. Nëpërmjet këtij memorandumi, BKSH-ja dhe QKLL-ja do të realizojnë botime, konferenca shkencore, ekspozita, aktivitete dhe projekte të përbashkëta, të cilat do t’i shërbejnë shkëmbimit të eksperiencave të ndërsjella.
Gjithashtu të dy institucionet angazhohen të ofrojnë përdorimin e ambienteve të tyre për konferenca dhe salla ekspozimi.Me interes të veçantë do të jetë shkëmbimi i botimeve ndërmjet BKSH-së dhe QKLL-së.
Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë do të ofrojë serinë e botimeve të reja, ndërsa Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit do të ofrojë botimet e saj.
BKSH-ja dhe QKLL-ja do të aplikojnë në projekte të përbashkëta në Bashkimin Europian.
Do të punohet për përkujtimin e datave dhe autorëve shqiptarë që përfaqësojnë trashëgimi historike e letrare në veprën e tyre. / KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, tha se, “një nga çështjet më prioritare të qeverisë është krijimi i një kornize të shëndosh ligjore kundër trafikut të objekteve të trashëgimisë kulturore”.
Duke marrë fjalën sot, në seancën plenare të Kuvendit, Margariti vuri në dukje se, nuk bëhet fjalë vetëm për një memorandum por për një sërë aktesh nënligjore, që forcojnë luftën pa kompromis kundër trafikimit të pasurive tona kulturore.
Sipas saj, që prej 2018 Ministria e Kulturës dhe Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë kanë nisur punën për hartimin e një Marrëveshjeje Bashkëpunimi në respekt të Konventës së UNESCO-s, 1970, që u finalizua me nënshkrimin e memorandumit në muajin gusht në Uashington, me Ndihmës Sekretarin e Shtetit për Kulturën dhe Edukimin, Matthew Lussenhop, duke zyrtarizuar kështu angazhimin tonë për të qenë krah për krah në një luftë, që nuk na përket vetëm ne.
Gjithashtu vijoi ministrja, një hap tjetër i rëndësishëm në krijimin e kësaj kornize ishte edhe vendimi i Këshillit të Ministrave “Për përcaktimin e procedurave dhe mënyrave të administrimit të bazës së të dhënave të pasurive kulturore të vjedhura”, një proces i nisur me miratimin e ligjit “Për trashëgiminë kulturore dhe muzetë”, që lidhet direkt me mënyrën e administrimit të bazës së të dhënave të pasurive kulturore të vjedhura, të hyra ose të dala në mënyrë të paligjshme nga territori i Republikës së Shqipërisë”.
Margariti vuri në dukje se, “hartimi i kuadrit ligjor vjen sipas eksperiencave ndërkombëtare, siç është skema e bazës së të dhënave e miratuar nga Interpol, si dhe sistemi në zbatim në Itali, që përmban një informacion të mjaftueshëm për krijimin e pasaportave të sakta, sipas një modeli të miratuar nga UNESCO për çdo objekt që rezulton i trafikuar në mënyrë të paligjshme”.
Ajo theksoi se, “viteve të fundit është forcuar bashkëveprimi me Interpolin, Europolin, pikat doganore dhe po punohet ngushtësisht me vendet fqinje për identifikimin dhe kthimin e veprave që rezultojnë të vjedhura”.
“Aktualisht jemi duke çuar përpara një proces delikat atë të kthimit në Republikën e Maqedonisë së Veriut të 27 ikonave të identifikuara tashmë. Me përfundimin e procedurave këto vepra do të kthehen në vendin e origjinës. Ndërsa kemi edhe të tjera çështje të hapura për vepra me origjinë Shqipërinë, të kapura në vende të tjera, të cilat do të kthehen në vend. Në historinë e saj të afërt dhe të largët, Shqipëria ka kaluar momente kritike në ruajtjen e trashëgimisë kulturore. Gjatë viteve 1991 dhe 1997 u grabitën dhe u trafikuan vlera të rëndësishme të trashëgimisë materiale. Por tanimë Shqipëria e ka kaluar fazën e tranzicionit, ka dalë nga listat e zeza të trafikimit”, deklaroi Margariti.
Ministrja deklaroi se, “Shqipëria është një vend me një trashëgimi të pasur kulturore materiale dhe jomateriale, që po bëhet gjithnjë e më tepër tërheqëse për të huajt, që numëron mbi 2220 monumente kulture e mijëra artefakte. Ndaj edhe duhet t’i kushtojmë një rëndësi të veçantë ruajtjes, mbrojtjes, konservimit dhe menaxhimit të pasurisë sonë, për ta shndërruar atë në një burim ekonomik të qëndrueshëm për vendin tonë”.
Ajo vuri në dukej se, ratifikimi i memorandumit me SHBA është padyshim një nga ato gurë themeltarë për nënshkrimin e së cilit jemi sa të kënaqur aq edhe të vetëdijshëm në përmbushjen e tij.
“Mbi bazën e këtij Memorandumi Shtetet e Bashkuara të Amerikës angazhohen të luftojnë trafikimin e objekteve të trashëgimisë kulturore dhe ta mbrojnë atë. Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të kufizojnë importimin të kategorive të caktuara të materialit arkeologjik, që datojnë nga 300,000 vite më parë deri në vitin 1750 P.K. dhe kategori të caktuara të materialit etnologjik, nga viti 400 P. K. deri në vitin 1913, që mund të jenë elemente arkitekturore nga strukturat historike ose fetare; objekte funerale; rituale dhe ceremoniale; piktura; dokumente të shkruara; tekstile; si edhe armë e parzmore të identifikuara në listën që do të shpallet nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, përveç rasteve kur Republika e Shqipërisë vërteton se ky eksportim nuk është i paligjshëm”, tha ministrja.
Margariti deklaroi se, objektet e konfiskuara në SHBA do të rikthehen në Shqipëri. Nga ana tjetër, Shqipëria do të ndajë informacione rreth gërmimeve të paautorizuara, vjedhjeve të pasurive kulturore, trafikimit të pasurive kulturore dhe kërcënimeve të tjera që rrezikojnë trashëgiminë e saj kulturore.
“Pas miratimit në Këshillin e Ministrave të ratifikimit të memorandumit të bashkëpunimit me Shtetet e Bashkuara të Amerikës për “Vendosjen e kufizimeve të importit për kategoritë e materialeve arkeologjike dhe etnologjike të Shqipërisë”, tashmë është momenti që të votohet edhe në Kuvendin e Shqipërisë. Dhe jam e bindur, që do të gjejë mbështetjen tuaj të plotë, pasi ky nënshkrim me partnerin tonë strategjik, SHBA, përbën një hap mjaft i rëndësishëm në luftën kundër trafikimit të trashëgimisë kulturore”, përfundoi Margariti. / KultPlus.com
8 dhjetori është një ditë shumë e veçantë për komunitetin shqiptarë në Toronto. Prej pesë vitesh tashmë ata i gëzohen një prej arritjeve me te mëdha si komunitet, Miratimit të ligjit të Trashëgimisë Shqiptare i njohur ndryshe dhe si “Nëntori Shqiptar”. Ligji mori miratimin nga përfaqësuesit e mbretëreshës më 8 Dhjetor 2016 dh hyri në fuqi menjëherë.
Ky ligj nderon festat e nëntorit si dhe u njeh shqiptarëve ndihmesën e tyre në jetën ekonomike dhe shoqërore të Provincës. Më poshtë është fjalimi i deputetit liberal Shafiq Qaadri, i cili e drejtoi procesin 3 vjeçar së bashku me deputeten tjetër, ministre, Laura Albanese i mabjtur ditën e miratimit.
Lobues të ligjit ishin Dr. Ruki Kondaj dhe Shoqata e Torontos. / KultPlus.com
Shqiptaro-italianja Arjola Trimi është një notare paralimpike që garon në garat e klasifikimit S4.
Së fundmi notarja shqiptare është nderuar me cmimin e rëndësishëm “Golden Ambrogino 2021”.
Edhe pse me aftësi të kufizuara fizike Trimi ndër vite mori pjesë në disa sporte, të tilla si basketboll me karrige me rrota dhe atletikë, por vetëm kur gjendja e saj mjekësore u përkeqësua ajo iu kthye notit profesional.
Arjola Trimi filloi notin si profesioniste në vitin 2013 dhe fillimisht u klasifikua si një atlete S5; por u riklasifikua menjëherë më vonë si S4. Po atë vit ajo u zgjodh për të përfaqësuar Italinë në Kampionatin Botëror të Notit IPC 2013 në Montreal. / KultPlus.com
Melushe Bebeziqi (1933-1967) balerina e famshme shqiptare e Balshoj teater…
Eshte nje e vertete e padiskutueshme qe balerinat e famshme ruse si Mathilde Kschessinska (1872-1971), Olga Spessivtseva (1895 – 1991), Anna Pavlova (1881-1931), Galina Ulanova (1910-1998), Natalia Makarova (1940-), Alicia Markova (1910-2004), Maya Plisetskaya (1925-2015), Ulyana Lopatkina, etj., i kane dhene Rusise primatin ne kete displine spektakulare te artit, por ne shqiptaret harrojme ose jemi te “infektuar me covidin” e te mohuarit te cdo arritjeje te bashkeatdhetareve tane ne majat e artit….
Ne hollin e Balshoj Teater jane dy fotografi te dy yjeve te baletit rus me origjine shqiptare e madhja Melushe Bebeziqi dhe e bija e saj Margarita Perkun-Bebeziqi.
Melushi ka interpretuar ne tempullin e baletit boteror role te tilla si:
“ARRËTHYESI”- Lindori (14 nëntor 1953) “KALI GËRMUQ”- Cigania (7 prill 1960) “DON KISHOTI”- Spanjolle (13 maj 1961) “ARRËTHYESI” – Indiane (25 shkurt 1962) “DON KISHOTI” – Bolero (23 mars 1962) “SHATRIVANI I BAHÇISARAIT” (14 prill 1962) “TRAVIATA” – Cigane (20 shtator 1962) “DON KISHOTI”- Mercedes (5 tetor 1962) “LAURENCIA”- Liriku (11 janar 1963) “ROMEO & ZHULIETA” – Shërbyesja (25 prill 1963) “ARRËTHYESI”- Spanjolle (31 maj 1963) “LAURENCIA”- Flamengo (12 tetor 1963) “SHTEGU I SHTRËNGATËS” (7 nëntor 1963) “GAJANA”- Lezginka (6 shkurt 1964) “HIRUSHJA” Valltarja me gjarpër (20 shkurt 1964) “LEJLI DHE MAXHUNI” Mauritania (7 janar 1965)
Ajo ishte nje shqiptare 24 karat …
Babai i saj, Xheladin Bebeziqi ishte me origjinë shkodrane. Njeri me shpirt artisti, që këndonte shumë bukur këngët e qytetit të tij. Tregtia e bashkoi me korçaren, Sabiha Serezi, një grua e diplomuar për pedagogji në Stamboll. Në vitin 1924, ajo emërohet drejtoreshë e Shkollës së Vashave në Korçë. Në të njëjtën kohë, zgjidhet edhe Kryetare e Shoqërisë së Gruas shqiptare. Falë tregtisë dhe kulturës, kjo familje më pas, vendoset në Bullgari. Në Sofje, më 31 tetor 1934, lindi edhe Melushja.
Me shpirtin e saj, të një artisteje të lindur shpalosi bukurinë dhe madhështinë e valleve shqiptare. Ende pa mbushur 13 vjeç, filloi të nderoi dhe njëkohësisht gëzoi kombin. Si të ishte Festival Kombëtar dhe jo Ballkanik, ai i zhvilluar në vitin 1947, në Manastir. Mbi 90 përqind e stadiumit ishte i mbushur me shqiptarë nga Kosova dhe Maqedonia. Kur hidhnin qeleshet e bardha nga gëzimi, ngjante si të kishin shpërthyer fishekzjarret. Të gjithë të elektrizuar nga magjia e interpretimit të valleve shqiptare nga Melushe Bebeziqi. Tronditi Budapestin në vitin 1949 me “Dasmën shqiptare”, në Festivalin e Dytë Botëror të Rinisë dhe Studentëve. U kthye në Tiranë, me çmimin e festivalit, si interpretuese. Edhe më shumë shkëlqeu gjatë turneut të vitit 1950, në Rumani, Bullgari, Hungari, Poloni, Çekosllovaki… Nuk kishte ç’të priste më Shqipëria, për të shkolluar këtë talent… Pas këtij turneu të jashtëzakonshëm, u përgatit lista e artistëve që do të nisnin studimet në Bashkimin Sovjetik. Në të ishte emri i Agron Aliajt, Ganimet Vëndreshës, Zoica Haxhos, Petrit Vorpsit, Xhemil Simixhiut dhe në krye i Melushe Bebeziqit. Pas gjashtë vjetë studimesh, në të famshmin “Balshoi Teatër”, kthehen në Atdhe vetëm pesë. Më e pakta që u tha në atë kohë për Melushe Bebeziqin, ishte që braktisi Shqipërinë. Melush Bebeziqi nje primabalerine e Bolshoit vdiq nga nje semundje e rralle ne zemer ne vitin 1967 ne moshen 33 vjecare.
Sipas baletmaestrit tone te madh Agron Aliaj, Melushja ishte nje “ krijesë magjike, me nje jehonë dhe ndjesi që të lënë statujat e përkryera. Më ka lënë përjetësisht buzëqeshjen e erotizmit fëminor… Shpirtmadhe, por e madhe edhe si interpretuese. E madhërishme në sensibilitet, por magjike edhe si femër! Nuk mund ta trashëgonte dot këtë gjeni, ajo Shqipëri e varfër, shpërdoruese e pamëshirshme e këtyre ndjesive…
Ashtu si bënë me të në vitin 1952, kur ajo erdhi me pushime. E fotografuan lakuriq fotoreporterët shqiptarë. Thënë ndryshe, e masakruan, sepse nuk e mirëkuptuan atë potencial të madh artisti. Nuk e mirëkuptuan as kur në mes të natës, për t’iu shmangur ashpërsisë së bashkëkombasve po lahej lakuriq në detin Adriatik… Ajo erdhi në këtë jetë për t’u bërë artiste me famë botërore. Nuk mund të shprehej shpirti i saj, në atë skenë të vogël, në atë regjim që më shumë se artistë nxori spiunë. Spiunët që shkonin në Komitetin Qendror dhe lëshonin shigjetat e kuqe:
– Pse duhet të shkojë për studime jashtë shtetit një vajzë e tillë? – Hajde! Kërceni si Melushja dhe u qoftë ju udha e mbarë!- përgjigjej drejtori, Kol Jakova. Ikëm gjashtë për të studiuar në Bashkimin Sovjetik dhe u kthyem pesë. Shpeshherë i kam bërë pyetje vetes: -Bëri mirë apo jo që nuk u kthye Melushja? Në këtë terren të vështirë, me male dhe njerëz krenarë në ashpërsi, Melushja nuk mund të shpërthente kurrë! Më kujtohet ajo që dikur i kam thënë Perlocajt: – Unë erdha në Shqipëri për të vdekur pak e nga pak, ndërsa ti ike në Francë për të lulëzuar pak e nga pak… Vetëm “Balshoi Teatër” ishte për Melushen. Aty dhe vetëm aty, mund të shkëlqente madhështia dhe perfeksioni i saj. Atje… ku më duket shpeshherë, sikur jam pranë Melushes që përshëndet publikun e mahnitur në magjinë e saj. Sepse Melushja ishte gjeni. Kërcimi i saj kishte ekspresivitetin e një krijese shumë të talentuar. Në të fshihej një botë e madhe mistike, orientale, e përzierë me një dramë të madhe njerëzore siç ishte edhe jeta e saj. Ajo ishte valltare magjike në ndjeshmëri, sensibilitet, ledhatime, lëvizshmëri… Ajo fytyrë e ëmbël dhe tërheqëse, ata sy të bukur, të zinj dhe të thellë, ajo zhdërvjelltësi sensuale e trupit, ai kërcim shumë erotik, me përsosmëri lëvizjesh të duarve dhe vitheve, të merrte frymën! Edhe tani, sa herë punoj me artistët e rinj dhe u kërkoj vallëzueshmërinë, më konturohet para syve Melushja. I thashë një herë kur ishim me studime në Moskë: -Melushe, nuk e di pse më shëmbëllen me plakën Izergil, personazhin e tregimit të Gorkit që nga Rusia, përfundoi në haremin e Shkodrës, ndërsa ti nga Shqipëria do të përfundosh në Rusi… Ajo me buzëqeshjen e saj të jashtëzakonshme, ma ktheu: -Agron! Ti vazhdimisht je pak filozof….
Në fakt, më artiste se ne ishte ajo. Pas provave të lodhshme, shpeshherë mblidheshim të gjashtë studentët shqiptarë dhe loznim kush fantazonte më shumë. Na çudiste të gjithëve me fluturimet artistike për të ardhmen e jetës së saj. Aq sa edhe Xhemili nuk e arrinte dot në fantazi…
Në atë kohë, Bashkimi Sovjetik po hapej drejt Perëndimit. Kishin filluar të vinin artistë të mëdhenj, që më shumë se për talentin dëshiroheshin për përditshmërinë dhe lirshmërinë e jetës së tyre. Në këto kontakte dhe bashkëbisedime, ndjehej mirë edhe Melushja. Sepse ajo, nuk ia prishte kurrë qejfin vetes, duke iu përgjigjur përherë pozitivisht thirrjeve të brendshme. Sepse ajo, kishte lindur, për një botë të madhe, dashuri dhe art të madh…” Askush me mire dhe me sakte se nje gjigand si Agron Alia nuk mund ta pershkruante se kush ishte ballerina jone e madhe Melushe Bebeziqi…
Edhe e bija e saj “eksploroi” ne rrugen e suksesit te se jemes…
Margarita Perkun-Bebeziqi eshte vajza e koreografit rus Georgi Perkun dhe e balerines se famshme shqiptare Melush Bebeziqi. Ajo ka lindur ne Moske ne vitin 1957.
Por edhe ajo pati vdekje te hershme… vetem disa kohe pas triumfit ne Konkursin Nderkombetar te Baletit ne Moske ne vitin 1981 ( ku ajo fitoi medaljen e arte), vdes ne nje aksident automobilistik me 6 gusht 1981.
Eshte nje fatkeqesi por edhe nje turp qe keto dy balerina njihen pak ose aspak ne Shqiperi. Por kjo lidhet me teper me qendrimin e shtetit komunist ndaj Melushit e cila pasi studjoi ne Moske , u martua me koreografin Perkun dhe nuk u kthye ne Shqiperi pas prishjes me sovjetiket.
Edhe sot e kesaj dite nene e bije ( qe ndajne te njejtin varr ne Moske) jane te nderuara nga komuniteti artistik i teatrit Bolshoi.
Por ne vendin e origjines ende asnje nderim per balerinen e madhe shqiptare…
Gjithashtu binjaku i saj Ylli Bebeziqi, nje balerin premtues u burgos nga regjimi komunist ne Shqiperi dhe vdiq ne burg ne moshen 24 vjecare ne vitin 1958. Shkak i burgosjes se tij ishte nje hakmarrje per dashurine e tij me vajzen e nje personaliteti te njohur ushtarak te kohes.
Tragjedia e tij ishte e tmerrshme… e hoqën nga puna, e mbyllën në çmendinë, e vranë në qeli dhe i zhdukën edhe varrin. /Dielli/ KultPlus.com
Është ndarë nga jeta sot regjisorja e njohur italiane Lina Wertmüller. Regjisorja e madhe u nda nga jeta në moshën 93-vjeçare në Romë.
Ajo lindi më 14 gusht 1928 dhe është e filmave të njohur si i ” Travolti da un insolito destino nell’azzurro mare di agosto” (Të pushtuar nga një fat i pazakontë në detin blu të gushtit), “Pasqualino settebellezze”, ” “Mimì metallurgico ferito nell’onore”, ( Mimi metalurgjiku i plagosur në sedër”, duke shënjuar historinë e komedisë italiane.
Lina Wertmüller bëri debutimin e saj në vitin 1963 me “I basilischi” (Hardhucat) pasi kishte punuar për disa kohë si asistente e Federico Fellinit. Ajo ishte regjisorja e parë femër që u nominua për çmimin Ocsar në kategorinë regjisori i mirë në Academy Awards në 1977, duke thyer kështu një tabu. Nuk do të kishte më nominime për regjisore femra deri në vitin 1993 kur Jane Campion u neminua për “The Piano”. Në vitin 2020, Akademia i dha asaj Oscar-in e karrierës.
Në foton kortezi të fotografit Roland Tasho, Wertmüller ka pozuar me kostum tradicional shqiptar.
“E njihja në bisedat e gjata me shokët e mi regjisoren e “ccmendur” italiane por se do të arrija ti vishja një kostum popullor nuk e kisha menduar ndonjëherë. Italianët kur shikonin albumin me të huaj që janë veshur shqip habiteshin dhe më përgëzonin që kisha arritur të vishja shqip regjisoren e tyre më të dashur. Respekt për këtë grua të madhe” shkruan Tasho. / KultPlus.com
(Photo by Roberto Serra – Iguana Press/Getty Images)
Rimëkëmbja e pasluftës në komunitetet italo-shqiptare në periudhën 1945 – 1956 karakterizohet nga kriza e thellë ekonomike dhe shoqërore e trashëguar nga periudha Fashiste dhe lufta që zbrazi fshatrat nga rinia më e mirë që kishte vendi.
Rënia e monarkisë së Savojës dhe lindja e Republikës u japin një frymë shprese popullatave të rraskapitura nga vështirësitë e luftës dhe nga abuzimet e një klase të pronarëve të tokave të cilët përpiqen të mbajnë një pushtet shtypës mbi një pjesë të madhe të popullsisë së pambrojtur.
Me Republikën e re vjen në 1948 Kushtetuta e re Republikane, e cila në Nenin 6 parashikon një ligj të posaçëm të mbrojtjes për pakicat e brendshme dhe historike të territorit Italian. Pastaj miratohet ligji për caktimin e tokës fshatarëve të varfër, i ndjekur gjithashtu nga ligji i reformës agrare. Ndërkohë, rifillon sërish migrimi në kërkim të shpresës që i shtyu jugorët të emigrojnë në vendet e largëta të Amerikës dhe Australisë. Vetëm me nënshkrimin e Traktateve të Romës për ndërtimin e KKZ-së dhe me fillimin e rindërtimit të vendit, i cili do të çonte në lulëzimin ekonomik, mënyrat e emigrimit ndryshuan: Arbëreshë të rinj hipën në trenat që do t’i çonin në qytetet e Italisë Veriore dhe përtej kufirit në Beneluks, Francë, Belgjikë, Zvicër dhe Gjermaninë Perëndimore.
1953 – Paolo Cinanni
Në 1953, Paolo Cinanni, historian social dhe ekonomik i Kalabrisë, ishte i pranishëm në Konferencën e parë dhe mbresëlënëse Përkujtimore të përvjetorit të pesëdhjetë të vdekjes së Jeronim De Rada, organizuar më 13 shtator nga administrata komunale e San Demetrio Corone [Shën Mitri] dhe promovuar nga “Shoqata Italiane për Marrëdhëniet Kulturore Italo-Shqiptare”, e kryesuar nga avokati Franco Bugliari i “Santa Sofia d’Epiro” [Shën Sofia]. Studiuesi kalabrez, pas një përshkrimi të luginave të organizuara nga gratë arbëreshe nga shumë komuna shqipfolëse dhe pasi ka zhvilluar një ekskurs të shkurtër, por të përmbledhur mirë të historisë së Arbëreshë të Kalabrisë, merret me çështjen e kushteve ekonomike dhe sociale në të cilat jeton popullsia e gjuhës shqipe në Kalabri.
“Janë pikërisht këto merita patriotike”, shkruan Paolo Cinanni, “që u japin shqiptarëve të drejtën për të bërë disa pretendime, si një pakicë kombëtare – e cila për shkak të vetë kushteve që shoqëronte formimin e kolonive – është sot në një pozitë inferioriteti krahasuar me shumicën autoktone. Në fakt, në kohën e përmbysjes së feudalizmit, komunitetet u ngritën në komuna autonome, duke ruajtur kufijtë e mëparshëm feudalë. Shqiptarët mbanin kufijtë e ngushtë në të cilët ishin pritur, pa korrigjimet e nevojshme. Prandaj, mjerimi dhe papunësia e vendeve shqiptare, për shkak të dendësisë më të lartë të popullsisë dhe varfërisë së territorit (shpesh malor) janë më serioze se gjetkë.
Me përjashtim të Lungro [Ungra] ku miniera e kripës së gurit – ku minatorët, punëtorët dhe punonjësit janë të punësuar përgjithmonë, krijojnë idenë e një qendre të vogël industriale-bujqësore – të gjithë të tjerët janë fshatra thjesht bujqësorë.
Ndër kategoritë e popullsisë, më të shumtat janë ato të fermerëve të vegjël të drejtpërdrejtë dhe atyre të punëtorëve bujqësorë, të cilët shpesh gjejnë punë jashtë zonës komunale, në luginën Crati ose në Piana di Sibari, në periudhat sezonale të shkuljes dhe korrjes së grurit, vjeljes së ullirit, etj.
Janë gjithashtu shumë të aftë në endjen e mëndafshit, e cila ka qendra të specializuara në Cerzeto [Qana], S. Demetrio [Shën Mitri], etj. Në Spezzano Albanese [Spixana], S. Demetrio [Shën Mitri] dhe në disa qendra të tjera ekziston gjithashtu një industri e vogël sezonale për përpunimin e ullinjve.
Por kur bëhet fjalë për industritë, popullsia e këtyre vendeve mbetet ndër më të varfërit në Italinë e Jugut”.
Të dhëna nga Indeksi i parë Statistikor në vitin 1958
Botimi në vitin 1958 i Vjetarit Statistikor të Komunave të Italisë, në të cilin sigurohen të dhëna nga Regjistrimi i vitit 1951 dhe të dhënat e mbledhura në 1955, konfirmon në numra gjetjet analitike shoqërore të komuniteteve Italo-Shqiptare të vëzhguara nga Paolo Cinanni.
Këto qytete, për pjesën më të madhe, janë të vendosura në zonat e brendshme të sistemeve malore të provincave të Cosenza dhe Catanzaro, shumë larg, për pjesën më të madhe, nga kryeqyteti. Spezzano Alb. [Spixana] (320 m), Caraffa di Catanzaro [Garafa] (360 m) dhe Firmo [Ferma] (369 m) janë të vetmet komunitete që nuk i kalojnë 400 metra mbi nivelin e detit, ndërsa Plataci me 930 metra dhe më e larta e ndjekur nga Castroregio [Kastërnexhi] me 857 metra dhe Acquaformosa [Firmoza] me 758 metra. Qendrat e mbetura ndryshojnë ndërmjet 430 dhe 634 metra mbi nivelin e detit, shumica e të cilave tejkalojnë 500 metra mbi nivelin e detit. Sistemi i komunikimit rrugor midis komuniteteve gjuhësore dhe kryeqytetit është gjithashtu i vështirë dhe i mundimshëm. Shumë larg nga Catanzaro janë Pallagorio [Puheriu] (130 km), Carfizzi [Karfici] (120 km) dhe San Nicola dell’Alto [Shën Kohu] (119), ndërsa në provincën e Cosenza më të largët nga kryeqyteti janë Castroregio [Kastërnexhi ] (128 km) dhe Plataci [Pllatani] (110 km). Nëse qyteti më i afërt me Catanzaro është Caraffa di Catanzaro [Garafa] (34 km), ata që janë më afër kryeqytetit të Cosenza janë Falconara Alb. [Fallkunara] (20 km) dhe San Benedetto Ullano. [Shën Bendhiti] (30 km). Të gjithë të tjerët udhëtojnë në distanca që tejkalojnë 40 kilometra. Ka shumë pak qendra të përshkuara nga rrugë shtetërore në distanca të gjata. Spezzano Alb. [Spixana] është më me fat pasi përshkohet nga Rruga Shtetërore 19, e njohur historikisht si rruga konsullore “Via Popilia-Annoia”, e filluar në vitin 132 para Krishtit. për të lidhur qytetin e Gaeta me portet e ngushticës për Siçilinë. Prandaj, këto janë rrugë të ndërtuara në shekullin e nëntëmbëdhjetë, disa nga periudha Bourbon, të tjera pas bashkimit të Italisë, por të gjitha me një udhë të bardhë, të pashtruar, përveç disa qindra metrave të kalimit të shtrirjes së banuar.
Informacioni i Cinanni mbi shtrirjen territoriale të komunave Italo-Shqiptare është shumë i duhur në lidhje me kufijtë e territoreve komunale që praktikisht datojnë nga ato të shënuara nga noteri Sebastiano La Valle në Platea të vitit 1544, porositur nga Perandori Charles V. Gjithcka mund të verifikohet duke lexuar “Buletinet” të lëshuara nga Komisionet Shtetërore në pjesën e parë të shekullit XIX. Informacioni mbi gjendjen e produktivitetit të tokës komunale është gjithashtu i saktë, për pjesën më të madhe të shpërndarë në rrjedhën e sipërme të zonave të banuara, me fonde të mëdha të mbuluara me bimësi malore dhe pastrim, kryesisht joproduktive, duke përjashtuar plantacionet e gështenjave. Janë vetëm tre bashki me territor të shtrirë drejt fushës, pa shtrirje mali: Spezzano Alb. [Spixana], Firmo [Ferma] dhe Caraffa di Catanzaro [Garafa]. Ndërsa Spezzano Alb. [Spixana], qendra më e banuar, ka vetëm 3333 hektarë shtrirje, Vaccarizzo Alb. [Vakarici] ka një sipërfaqe prej 846 hektarë dhe San Nicola dell’Alto, e cila është më e vogla, ka një sipërfaqe prej vetëm 763 hektarë. Nga ana tjetër, San Demetrio Corone [Shën Mitri] është qyteti më i madh me 5778 hektarë.
Në vetëm katër vjet, 1951-1955, dendësia e popullsisë për kilometër katror ndryshon në mënyrë drastike. Ka 88 njësi për km katrorë në 1951, të cilat bëhen 100 në 1955. Ka, pra, disa maja me intensitet të lartë në San Nicola dell’Alto [Shën Kohu], e cila ka një shtrirje prej 763 hektarësh dhe një popullsi prej 2843, me 372 banorë për kilometër katror dhe në Vaccarizzo Alb. [Vakarici] me një popullsi prej 1915 banorë në 846 hektarë të barabartë me 226 banorë për km katrore.
Vjetari statistikor ndihmon shumë për të kuptuar se si ndodhi jeta e përditshme në këto vende gjatë viteve 1950. Popullsia rritet me 8417 njësi. Shkon nga 56595 banorë në 1951 në 65012 në 1955. Një rritje e jashtëzakonshme e popullsisë, mbase e pashpjegueshme me mjetet aktuale të hetimit që posedojnë, veçanërisht në lidhje me lëvizjen e migracionit, e cila do të shpërthejë disa vjet pas nënshkrimit të Traktatit të Roma për themelimin e Tregut të Përbashkët Evropian.
Një tregues, por vetëm i tillë, ofrohet nga seksioni në lidhje me lëvizjen që banon në 1955. Negativ është regjistri i të dhënave personale. Personat që regjistrohen në bashkitë italo-shqiptare janë gjithsej 1004. Nga këta anëtarë të rinj, 969 vijnë nga bashkitë italiane dhe vetëm 35 nga vendet e huaja, ndërsa 1578 janë anuluar; nga këto, 241 u zhvendosën jashtë vendit dhe 1337, në vend të kësaj, në komuna të tjera italiane. Nga ana tjetër, lëvizja natyrore është pozitive, me një ndryshim prej 865 njësish midis lindjeve të gjalla (1402) dhe të vdekurve (537).
Në llogaritjen e përgjithshme midis lëvizjes së regjistrit dhe lëvizjes natyrore ekziston një bilanc pozitiv prej 331 njësish të cilat rrisin popullsinë rezidente. Përveç kësaj informacioni skematik, është shumë e vështirë të vazhdohet, veçanërisht me analiza të ndryshme dhe të hollësishme që duhet të kenë të bëjnë me një periudhë historike duke filluar të paktën nga viti 1935, para se Italia të hynte në luftë.
Siç analizon Paolo Cinanni, ndër aktivitetet prodhuese më e shumta është ajo e sektorit bujqësor nga një popullsi aktive prej 30218 punëtorë, e barabartë me 53.40% të tërë popullsisë së vitit 1955. Duke analizuar përqindjen e popullsisë së përfshirë në aktivitete bujqësore, dalin të dhëna nxjerr në pah një realitet fshatar me shumë kontradikta kiaroskuro dhe laike, midis pasurisë së ndritshme të disa pronarëve të tokave dhe varfërisë së përhapur që arrin pothuajse 90% të popullsisë dhe origjina e të cilave ndoshta e ka burimin në reformën e Kadastrës Onciario të Mbretit Charles III të Bourbon në 1743, i konsoliduar, më pas me reformën feudale Napoleonike dhe dështimin për të shpërndarë tokat në pronësi të shtetit për qytetarët e varfër të komunave të lindura me reformat e filluara në 1806 nga Giuseppe Napoleone, mbreti i Napolit.
Nga 25 komunitete shqipfolëse, në 16 prej tyre, me shifra mbi 80%, popullsia aktive është e angazhuar në bujqësi dhe në 4 përqindja është ndërmjet 70/80%. Pra, në 20 komunitete nga 25 më shumë se tre të katërtat e popullsisë aktive i merr mjetet e jetesës nga bujqësia. Për pjesën më të madhe është një pjesë e vogël e pronarëve të vegjël dhe fermerëve të drejtpërdrejtë, dhe një turmë e madhe e përbërë nga punëtorë bujqësorë, të cilët shpesh gjejnë punë jashtë territorit të komunës, në Piana di Sibari ose në luginën e Crati, gjatë punës sezonale të bujqësisë, korrje gruri, vjelje ulliri. Padyshim, familjet e pronarëve të mëdhenj të tokave që zotërojnë më shumë se 80% të tokës bujqësore nuk i përkasin kësaj figure.
Pesë komunat që nuk i kalojnë 70% në rend zbritës janë: Spezzano Albanese [Spixana] (68%), San Benedetto Ullano [Shën Bendhiti] (65%), San Basile [Shën Vasili] (56%), Lungro [Ungra ] (51%) dhe Shën Nikolla i Lartë [Shën Kohu] (50%). Komunat që, megjithatë, nuk shkojnë nën 50%, duke konfirmuar pohimin se brenda të gjitha komunave arbëreshë ekziston një bandë e madhe e pronarëve të vegjël bujqësorë, kryesisht fermerë që kultivojnë drejtpërdrejt parcelat e vogla të pronës së tyre dhe nuk përbuzin merren me aktivitete artizanale si kovaçë, rrobaqepës, këpucarë, marangozë dhe në muajt e vjeljes së ullirit ata janë me fat që të punësohen në mullinj për transformimin e ullinjve.
Gratë janë të angazhuara ekskluzivisht në aktivitete bujqësore: vjelje ullinjsh, korrje dhe përpunim fiku dhe gështenja, endje me tezgjahun antik të batanijeve leshi ose fije fshesë dhe leckë për veshje. Dhe, përsëri në fushën e prodhimit të pëlhurave, në atë dekadë prodhimi i mëndafshit ishte ende i gjallë në shumë komunitete.
Shkrimi vijon me të tjera të dhëna interesante që do të publikohen në mënyrë periodike.
Artikulli është kortezi e Damiano Guagliardi (President i FAA–Federatës së Shoqatave Arbëreshe) për “Diaspora Shqiptare” . / KultPlus.com
Numri i gazetarëve të burgosur në mbarë botën shënoi rekord të ri në vitin 2021, tha Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve.
Në raportin e publikuar të enjten bëhet e ditur se 293 gazetarë janë burgosur gjatë këtij viti, për shkak të punës së tyre.
Në vitin 2020, gazetarë të burgosur kanë qenë 280. Është ky viti i gjashtë radhazi që Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve regjistron së paku 250 gazetarë të burgosur.
Për më tepër, sipas organizatës, 19 gazetarë janë vrarë në shenjë hakmarrjeje për punën e tyre deri më 1 dhjetor të këtij viti. Gjatë gjithë vitit 2020, numri i gazetarëve të vrarë ka qenë 22. Tetëmbëdhjetë të tjerë kanë vdekur në rrethana shumë të errëta dhe është e vështirë të përcaktohet nëse janë vrarë, tha raporti.
Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve tha se tre gazetarë u vranë gjatë këtij viti teksa raportonin nga zonat e konfliktit, ndërkaq dy të tjerë u vranë gjatë mbulimit të protestave të dhunshme.
Për të tretin vit me radhë, Kina është shteti me më së shumti gazetarë të arrestuar, shtet në të cilin janë të burgosur 50 gazetarë. Në vendin e dytë është Mianmari për shkak të shtypjes së mediave që pasoi puçin ushtarak të shkurtit. Egjipti, Vietnami dhe Bjellorusia gjenden në pesë shtetet me më shumti gazetarë prapa grilave.
Në mesin e shteteve që kanë përmirësim sa i përket burgosjes së gazetarëve është Turqia. Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve tha se Turqia ka liruar nga burgu 20 gazetarë gjatë vitit të kaluar, ndërkaq 18 të tjerë vazhdojnë të jenë të burgosur.
Raporti i Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve tha se se përderisa bota gjatë vitit 2021 po përballet edhe me probleme si pandemia e koronavirusit dhe ndryshimet klimatike, qeveritë represive ishin të vetëdijshme se zemërimi i publikut ndaj shkeljeve të të drejtave të njeriut ishte “zbutur”.
Të dhënat e raportit paraqesin trendin e përgjithshëm të rritjes së intolerancës ndaj raportimit të pavarur. / KultPlus.com
Komiteti Olimpik i Kosovës ndau shpërblimet për Lojërat Olimpike “Tokyo 2020” dhe ka bërë nënshkrimin e Bursave Olimpike “Paris 2024”, shkruan KultPlus.
Me rastin e 7-vjetorit të anëtarësimit të KOK në Komiteti Olimpik Ndërkombëtar u organizua ceremonia e ndarjes së shpërblimeve për sportistër pjesëmarrës në Lojërat Olimpike Tokio 2020 dhe ndarjen e pinëve të dërguar nga IOC, si dhe nënshkrimin e Bursave Olimpike për Lojërat Olimpike Paris 2024.
Të pranishëm në ceremoninë e organizuar në hotelin Swiss Diamond, krahas drejtuesve të KOK-ut, presidentit Ismet Krasniqi, sekretarit të përgjithshsëm Besim Aliti dhe anëtarëve të Bordit Ekzekutiv, ishin edhe ministri për Kulturë, Rini e Sport, Hajrullah Çeku, u.d. i drejtorit në Departamentin e Sportit në MKRS, Fikret Shatri, trajneri tri herë kampion olimpikë, Driton Kuka, kampionia olimpike, Nora Gjakova, sponsorë të KOK-ut, etj.KOK shpërbleu me nga 10 mijë euro kampionet olimpike, Nora Gjakova e Distria Krasniqi, me 5 mijë euro trajnerin Driton Kuka dhe me nga 500 euro të gjithë sportistët pjesëmarrës.Presidenti Krasniqi, duke uruar për 7-vjetorin, theksoi se anëtarësimi në IOC u hapi rrugën sportistëve tanë që sot vendi ynë të ketë tri medalje të arta olimpike, derisa u ndalë tek suksesi i fundit, ai i Lojërave Olimpike Tokio 2020 dhe rruga drejt Paris 2024.“Sot, po e mbyllim ciklin e LO Tokio 2020 me dhënien e pinave të Komitetit Olimpik Ndërkombetar dhe ndarjen e shpërblimeve prej 500 deri në 10 mijë euro, shuma këto që KOK i ka siguruar nga sponsorët. Premiot do t’u ndahen dy kampioneve olimpike, bashkë me trajnerin e tyre, Driton Kuka, si dhe nëntë sportistëve tjerë, që pavarësisht se nuk ishin në podium, dhanë maksimumin e tyre.
Me mbylljen e Tokio 2020, sot po e hapim rrugën drejt Paris 2024, ku do të nënshkruajmë bursa me 22 sportistë të përzgjedhur nga Komisioni i Sportistëve, listë kjo që mund të ndryshojë varësisht nga performanca e tyre, e cila do të monitorohet vazhdimisht nga ky Komision”, tha mes tjerash presidenti Krasniqi, duke uruar që shumica e këtyre sportistëve të fitojnë normën olimpike.
7500 dollarë në muaj është shuma që ndanë Solidariteti Olimpik i Komitetit Olimpik Ndërkombëtar për bursistët, ndërsa me vendim të Bordit Ekzekutiv, KOK-u ka shtuar edhe 1550 euro në muaj, që në total për 2 vjet e gjysmë, do të ndahen 46 500 Euro, pa i llogaritur këtu përfitimet tjera që do të kenë sportistët, me dërgimin në kampe jashtë vendit, në mënyrë që të jenë sa më të përgatitur për Lojërat e ardhshme Olimpike. 22 sportistët do të mbështeten me shuma prej 250 dollarë deri në 1 mijë dollarë.
Nga 1 mijë dollarë u takojnë kampioneve olimpike, Krasniqi e Gjakova.Në fjalën e tij, ministri Çeku, foli për rëndësinë që kishte pranimi i KOK-ut dhe federatave sportive në arenën ndërkombëtare, derisa u ndalë tek suksesi në Tokio 2020 dhe mbështetja e KOK-ut drejt Paris 2024.
“Është kënaqësi e madhe kur në listën e bursave shoh sportistë që ishin edhe në Tokio. Drejt Parisit ju pret një rrugë e gjatë përpara. Ju uroj suksese në procesin përgatitor, jo vetëm juve, por gjithë sportistëve që kanë për qëllim të përfaqësojnë Kosovën në arenën ndërkombëtare. Shpresoj shumë që në Paris të shkojmë me më shumë sportistë, më shumë norma olimpike dhe të kthehemi me më shumë medalje”, tha mes tjerash ministri Çeku.
Mjeshtri ndërkombëtar, Driton Kuka, përgëzoi KOK-un për përkrahjen që po u bënë sportistëve, me theks të veçantë u ndalë tek 22 Bursat Olimpike Paris 2024.“Është kënaqësi që KOK po i drejton 22 sportistë drejt Parisit, dhe tani nuk kanë arsye për ankesa. Shpresoj që të paktën të kemi 10 të kualifikuar, kurse unë si trajner shpresoj të kthehemi me medalje, sepse të kalohet Tokio 2020 është shumë e vështirë”, theksoi Kuka.
KOK-u u falënderua edhe nga kampionia olimpike, Nora Gjakova, dhe mundësi Egzon Shala, të cilët folën në emër të sportistëve, me besimin se drejt kryeqytetit të Francës do të udhëtojnë me më shumë norma olimpike dhe të arrijnë sa më shumë suksese. /KultPlus.com
Shkrimtarja Lea Ypi ka marrë vëmendje të madhe me librin e saj të ri “Të lirë”, derisa është përzgjedhur në listën e ngushtë për çmimin “Baillie Gifford” dhe çmimin “Costa Biography”, përcjell KultPlus.
E rritur në Shqipërinë komuniste në vitet 1980, arsimi, ekonomia dhe gjendja e shqiptarëve në atë kohë shpjegohet më së miri në librin “Të lirë”, ku ke gjasa të dëgjosh shumë
Siç mund ta prisni, lista e saj e rekomanduar e leximit është mjaft erudite dhe e pazakontë. Për “KRITIKËN E ARSYESËS SË PASTËR” të Kantit, Lea thotë ‘përpiqu ta trajtosh atë si një lloj tregimi të moshës madhore, në të cilën personazhi kryesor është arsyeja’, dhe për shkrimin eksperimental të ORËS SË YLLIT të Clarice Lispector, ‘ky libër më ndihmoi të bëj paqe me një gjini të tërë letrare’.
10 librat që ajo i propozon për t’u lexuar janë këto: “The Iliad, Martin Eden, Demons, Fathers and sons, Critique of Pure Reason, War and Peace, Memoirs of a Dutiful Daughter, The State and Revolution, Things fall apart, Hour of the star”. /KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, është ftuar në Samitin e Demokracisë të organizuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, shkruan KultPlus.
Demokracia është në themelet e shoqërisë së Kosovës, ka thënë Osmani, duke treguar gjithnjë e më shumë se tri shtyllat më të fuqishme mbesin ato të Presidentit Rugova: liri, pavarësi demokraci.
KultPlus iu sjellë deklaratën e saj të plotë 3 minutëshe:
“I nderuari President Biden,
Të nderuar pjesëmarrës,
Po ju drejtohem si Presidente e Republikës së Kosovës, një nga demokracitë më të reja por edhe më aktive në botë.
Së shpejti, Kosova do të shënojë 14 vjetorin e pavarësisë, por regjimet autoritare dhe gjenocidale i kemi luftuar për një kohë shumë më të gjatë se kaq. Demokracia është në themelet e shoqërisë sonë, ajo është e rrënjosur thellë në luftën tonë historike për liri dhe të drejtat e njeriut. Dhe, siç e parashikoi ati ynë themeltar, Presidenti Rugova, Republika jonë mbështetet fuqishëm në tri shtylla: liri, pavarësi, demokraci.
Sot, Kosova vazhdon të përparojë përmes zgjedhjeve të lira dhe të ndershme, me tranzicion paqësor të pushtetit, liri të pacenuar të mediave dhe standardet më të larta të të drejtave të njeriut të vulosura në kushtetutën tonë.
Por, Demokracia nuk është kurrë një projekt i përfunduar apo i kufizuar në kohë. Andaj sot, do të paraqesë zotimet e Kosovës për forcimin dhe zhvillimin e demokracisë sonë për të siguruar që ajo t’i rezistojë kohës. Ne do të:
1.Forcojmë sundimin e ligjit përmes zbatimit të plotë të Strategjisë Kombëtare për Sundim të Ligjit, dhe një procesi të vetingut i cili do t`i rrënjosë integritetin, paanshmërinë dhe profesionalizmin në zemër të sistemit tonë të drejtësisë. Ne zotohemi për miratimin dhe zbatimin e legjislacionit të avancuar për konfiskimin e pasurisë së paligjshme, vendosjen e ndalimit të udhëtimit për individët e huaj të përfshirë në abuzime të rënda të të drejtave të njeriut, ndalimin e financimit të qeverive të huaja për partitë politike dhe ndalimin e institucioneve publike që të përdorin teknologji të vëzhgimit nga prodhues jo të besueshëm.
2.Forcojmë rolin e gruas në shoqërinë tonë duke iniciuar veprime për harmonizimin e të gjitha ligjeve përkatëse me dispozitat e ligjit për barazinë gjinore, për të garantuar vendin e duhur të gruas në institucionet publike dhe rolet vendimmarrëse. Ne gjithashtu do ta miratojmë një strategji kombëtare të guximshme kundër dhunës me bazë gjinore për ta zbatuar Konventën e Stambollit, për ta frenuar këtë epidemi përmes parandalimit dhe mbrojtjes dhe duke i rritur dënimet minimale për të pasqyruar peshën e rëndë të krimeve me bazë gjinore.
3.Do ta themeloj një Këshill Presidencial për Demokraci dhe të Drejta të Njeriut, i cili do të bashkojë institucionet publike dhe shoqërinë civile për të shtyrë përpara dhe monitoruar zbatimin e zotimeve tona. Ky këshill tregon përkushtimin tonë afatgjatë për ta përmirësuar demokracinë tonë.
Ne nuk duhet ta marrim demokracinë si të mirëqenë dhe duhet ta mbrojmë pa u dorëzuar asnjëherë. Qoftë një vend i madh apo i vogël, ne të gjithë mund të bëjmë një ndryshim, veçanërisht nëse i bashkojmë forcat. Andaj, ne zotohemi së do të punojmë me ju të gjithë për t`i arritur objektivat tona, për t`i ndarë praktikat më të mira, për ta kundërshtuar ndërhyrjen dhe propagandën ruse dhe për ta promovuar paqen në mbarë botën.
Në këtë frymë, unë do të organizojë një Samit Global për Gratë në Paqe dhe Siguri në vitin 2022 që do të bashkojë liderë nga e gjithë bota.
Në betejën mes demokracisë dhe autokracisë, historia na mëson se akomodimi i autokratëve nuk funksionon kurrë. Sot është më shumë se një samit. Është zëri ynë i përbashkët që i refuzon tendencat autokratike dhe zëri ynë i përbashkët në mbrojtje të demokracisë.
Dua të falënderoj Presidentin Biden për lidershipin e tij në këtë përpjekje!
Nga populli më pro-amerikan në botë, faleminderit të gjithëve dhe mirupafshim!”
Ed Sheeran ka dhuruar një kitarë prototip të veçantë, të krijuar për albumin e tij Equals, për bamirësi, transmeton KultPlus.
Ylli 30-vjeçar i pop-it ka punuar me prodhuesin e kitarës me bazë në Irlandën e Veriut, George Loëden, për të krijuar instrumentin nënshkrim për të shënuar rekordin e fundit.
Fondet e mbledhura nga lotaria do të shkojnë drejt një grupi muzikor dhe objekteve të aksesit për personat me aftësi të kufizuara në një shkollë fillore në qytetin e tij të lindjes, Framlingham, Suffolk.
Sheeran u zotua të personalizonte kitarën për fituesin.
“Kjo është kitara që më dërgohet për të kontrolluar nëse të gjitha kitarat e tjera janë në rregull. Për ta fituar këtë, është një lotari prej 5 £ që shkon për bamirësi. Do të ndërtojë një qendër muzikore në një shkollë fillore pranë meje, për të cilën jam shumë i emocionuar”, ka thënë Sheeran.
Lowden ka qenë krijuesi i kitarës së Sheeran për gjashtë vitet e fundit. /KultPlus.com
Është arritur pajtim gjyqësor në rastin ku ish-kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti dhe deputetët e Kuvendit të Kosovës nga radhët e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Hykmete Bajrami e Kujtim Shala, po kërkojnë nga Universiteti i Prishtinës (UP) kompensimin e pagave të papaguara dhe të ardhurave tjera.
Marrëveshja është arritur në seancën e së enjtes, në Gjykatën Themelore në Prishtinë, pasi që palët kanë shprehur vullnetin e tyre për një gjë të tillë, raporton “Betimi për Drejtësi”.
Sipas kësaj marrëveshje e paditura UP, detyrohet që paditësit Avdullah Hoti t’ia kompensojë shumën prej 5 mijë e 311 euro e 45 centë, paditëses Hykmete Bajrami shumën prej 4 mijë e 416 euro e 71 centë dhe paditësit Kujtim Shala shumën prej 3 mijë e 938 euro e 95 centë.
Të gjitha këto shuma të lartcekura, në emër të kompensimit të diferencës së pagës sekondare për periudhën kontestuese dhe atë për tërë vitin 2015, ndërsa për vitin 2016 vetëm për muajin janar, shkurt, mars, prill dhe maj.
Ndërsa, sa i përket shpenzimeve të procedurës, palët ndërgjyqëse janë dakorduar që secila palë t’i bartë shpenzimet e veta.
Fillimisht, përfaqësuesi i paditësve, avokati Durim Osmani dhe përfaqësuesi i të paditurës UP, Safet Thaqi, e kanë njoftuar gjykatën se janë pajtuar që këtë lëndë ta zgjidhin me pajtim gjyqësor.
Marrëveshjen e arritur ndërmjet palëve ndërgjyqëse e ka lejuar gjykatësja Rezarta Sylejmani-Voca, e cila tha se ky pajtim e ka fuqinë e aktit përmbarues.
Sot vazhdon gjykimi në rastin ku Avdullah Hoti, Hykmete Bajrami e Kujtim Shala kanë paditur UP-në
Prishtinë – Në Gjykatën Themelore në Prishtinë, sot pritet të vazhdojë gjykimi në rastin ku ish-kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti dhe deputetët e Kuvendit të Kosovës nga radhët e Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Hykmete Bajrami e Kujtim Shala, po kërkojnë nga Universiteti i Prishtinës (UP) kompensimin e pagave të papaguara.
Lidhur me këtë rast, në seancën e mbajtur më 16 nëntor 2021, ishte dëgjuar eksperti financiar i cili kishte elaboruar ekspertizën e punuar më 5 tetor 2021.
Ndryshe, me precizimin e lartësisë së kërkesëpadisë, paditësit kanë kërkuar nga gjykata që e njëjta të aprovohet si dhe të detyrohet UP-ja që atyre t’ua paguajë pagat e papaguara, raporton “Betimi për Drejtësi”.
Aty kërkohet që UP t’ia paguajë paditësit Avdullah Hoti shumën prej 5 mijjë e 901 euro e 61 centë bruto në emër të pagave të papaguara sekondare (shumën prej 590 euro e 16 centë, në emër të tatimit në burim, shumën prej 5 mijë e 311 euro e 45 centë në emër të diferencës së pagës sekondare), si dhe kamatën ligjore në shumën prej 2 mijë e 302 euro e 69 centë, duke llogaritur nga data 1 shkurt 2015 e deri më 30 shtator 2021, si dhe deri në pagesën përfundimtare të obligimit.
Tutje, në precizim thuhet se paditësja Hykmete Bajrami ka kërkuar shumën prej 4 mijë e 907 euro e 45 centë bruto në emër të pagave të papaguara sekondare (shumën prej 490 euro e 75 centë në emër të tatimit në burim, diferenca e pagës sekondare në shumën prej 4 mijë e 416 euro e 71 centë), si dhe kamatën ligjore prej 1 mijë e 881 euro e 45 centë, duke llogaritur nga data 1 shkurt 2015 e deri më 30 shtator 2021, si dhe deri në pagesën përfundimtare të obligimit.
Kurse, paditësi Kujtim Shala ka kërkuar shumën prej 4 mijë e 376 euro e 61 centë bruto në emër të pagave të papaguara sekondare (shumën prej 437 euro e 66 centë në emër të tatimit në burim, diferenca e pagës sekondare në shumën prej 3 mijë e 938 euro e 95 centë), si dhe kamatën ligjore prej 1 mijë e 720 euro e 96 centë, duke llogaritur nga data 1 shkurt 2015 e deri më 30 shtator 2021, si dhe deri në pagesën përfundimtare të obligimit.
Sipas padisë të ushtruar më 9 shkurt 2018, Avdullah Hoti, Hykmete Bajrami dhe Kujtim Shala po kërkojnë nga UP-ja kompensimin e pagave dhe të ardhurave tjera.
Në padi thuhet se, paditësit me të paditurën në periudha të ndryshme kanë lidhur kontratë pune, si mësimdhënës në Fakultetin Ekonomik dhe në Fakultetin e Filologjisë. Gjegjësisht, thuhet se Hykmete Bajrami ka lidhur kontratën e punës si mësimdhënëse me UP më 13 shtator 2004, Kujtim Shala me 12 janar 2009, kurse Avdullah Hoti më 6 mars 2002, të cilat kontrata kanë vazhduar përmes aneks kontratave ose në mënyrë të vetëkuptueshme, kanë vazhduar në mënyrë të pandërprerë dhe vazhdojnë ende.
Sipas padisë, në bazë të kontratave lëndore, palët paditëse kanë pasur obligim si punëmarrës, ndërsa UP ka pasur obligim si punëdhënës, në kuptim të çështjes kontestuese, pagimin e pagave për punën e kryer sipas kontratave lëndore dhe pagimin e të ardhurave tjera të punëmarrësit.
Mirëpo, në padi thuhet se përfaqësuesi i UP-së, Ramadan Zejnullahu, më 10 dhjetor 2014, nxjerr vendimin në bazë të cilit vendoset që palëve paditëse nuk i kompensohen pagat dhe të ardhurat personale sipas kontratës, përveç orëve të realizuara si mësimdhënës.
Tutje thuhet se Gjykata Themelore në Prishtinë shfuqizon vendimin e UP-së, ku si pasojë vet pala e paditur, më 11 maj 2016, nxjerr vendimin në bazë të cilit e revokon vendimin lëndor dhe vendoset t’i paguhet paga në mënyrë retroaktive, po që nga kjo datë thuhet se pala e paditur nuk ka paguar pagat sipas vendimit të fundit të datës 11 shkurt 2016.
Paditësit këtë padi e kanë bazuar në nenin 55-58 lidhur me nenin 11, paragrafi 9 të Ligjit të Punës, ku thuhet se është përcaktuar e drejta e punëmarrësit për kompensimin me pagë dhe të ardhurat tjera, në kundërvlerë të punës së kryer në cilësinë e punëmarrësit ndaj punëdhënësit.
Andaj, mbi këtë bazë po kërkohet që të aprovohet si e bazuar kërkesëpadia e paditësve, Avdullah Hoti, Kujtim Shala dhe Hykmete Bajrami, si dhe të obligohet UP që atyre t’ua paguajë pagat e papaguara me kamatë ligjore duke llogaritur nga data 1 shkurt 2015 e deri më 30 shtator 2021, si dhe shpenzimet e procedurës. /BetimipërDrejtësi
