Plazhet e Fierit ishin këtë fundjavë destinacioni për qindra pushues vendas dhe të huaj.
Kryetari i grupit parlamentar të Partisë Socialiste, njëkohësisht drejtuesi politik i PS-së në qarkun e Fierit publikoi sot në rrjetet sociale pamje nga bregdeti i Fierit gjatë fundjavës.
Plazhe ranore gjatë vijës bregdetare të Fierit, me shtrirje të konsiderueshme, të ofrojnë qetësi dhe argëtim në të njëjtën kohë.
18 km në perëndim të qytetit të Fierit, shtrihet plazhi i Semanit, me gjatësi 7 km. Pjesë vijës bregdetare të Fierit janë po ashtu edhe plazhi i Darzezës 13,7 km, plazhi Ndërnënas 8 km, dhe plazhi Pish Poro 9,5 km.
Hapësira pa fund bregdetare me rërë të imët kurative, plazhe familjare me ujëra të ngrohta dhe të cekëta të pasura me gjallesa ujore janë ato që të ofron kjo pjesë e Adriatikut.
Ndërkohë gatimet tradicionale me prodhime vendase dhe çmime të përballueshme mbeten joshja e pushuesve në bregdetin e Fierit.
Vija bregdetare e Fierit nuk ofron vetëm plazhe, por edhe vende fantastike për aventurë, për qitje me piatel në pyll, eksplorim, peshkim apo sporte ekstreme. /atsh / KultPlus.com
Lumi i Shalës i cilësuar nga vizitorët që e kanë parë nga afër si perla e bukurive të Komanit është kthyer vitet e fundit në një destinacion turistik si për turistët vendas e për ata të huaj.
Natyra e paeksploruar, lumi i kaltër dhe mundësitë e shumta të aventurave bëjnë që ky vend të jetë në listën e vendeve për të vizituar gjatë periudhës qershor-gusht.
Emanuel Pjetri, guidë turistike në Pukë, tha për ATSH-në se “fundjavën e kaluar lumi i Shalës pati afërisht 1 700 vizitorë, ndërsa për muajn qershor mund ta kenq vizituar rreth 8 mijë vizitorë vendas e të huaj”.
“Në muajin korrik pritet të ketë një fluks më të lartë vizitorësh sidomos gjatë fundjavave”, tha Pjetri.
Për të shkuar tek Lumi i Shalës më parë duhet të kalosh tek liqeni i Komanit dhe padyshim duhet që kjo “rrugë” të bëhet me varkë.
Gjatë udhëtimit turistët shikojnë maje të larta malesh të mbuluara me bimësi, ndërsa në male ka disa shtëpi, ku ende banon dikush. Në ato male ndodhen edhe “Blinat e Toplanës” Monument Natyre, kategori e III-të sipas IUCN, ku ndodhen forma shkëmbinjsh edhe ndonjë shpellë.
“Udhëtimi me varkë nga Komani për tek lumi i Shalës zgjat 1 orë e 20 minuta, por për ta vizituar atë mund të nisesh edhe nga Puka. Turistët mund të shijojnë eksplorimin e zonës me varkë, ngjitjen në majat përreth me pamje spektakolare, si dhe zhytjen në ujin e freskët të lumit të Shalës”, nënvizon Pjetri.
Sipas tij, lLumi i Shalës është padyshim destinacioni më i preferuar vitet e fundit, kjo për shkak të bukurisë mahnitëse që natyra i ka falur kësaj zone.
Lumi i Shalës buron rrëzë Alpeve Shqiptare dhe ka një gjatësi prej 37 km prej burimit në majën e Radohinës e deri në Drin. Lumi Shalës dallohet me ujin e tij të veçantë ngjyrë blu e thellë.
Ai është i pasur me një shumëllojshmëri peshqish, por më e përhapura është trofta, që rritet vetëm në ujërat e ëmbla. Ngjyra e kaltër dhe e ftohtë e ujit është karakteristike e këtij lumi, shkëmbinjt e thepisur që e rrethojnë, duken sikur prekin qiellin. / atsh / KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, e ka uruar SHBA-në për 4 korrikun, përvjetorin e pavarësisë.
Në këtë urim, Osmani është shprehur krenare për arritjet tona të përbashkëta dhe për promovimin dhe mbrojtjen e vlerave tona të përbashkëta.
“Sot populli i Kosovës i bashkohet me gjithë zemër presidentit Joe Biden dhe të gjithë miqve tanë amerikanë në festimin e 4 korrikut. Ne jemi krenarë për arritjet tona të përbashkëta dhe për promovimin dhe mbrojtjen e vlerave tona të përbashkëta. Së bashku, ne do të vazhdojmë të shkojmë nga forca në forcë”, ka shkruar Osmani në Twitter. / KultPlus.com
Today, the people of Kosovo wholeheartedly join @POTUS and all our American friends in celebrating #4thofJuly. 🇽🇰🇺🇸
We are proud of our joint achievements and of promoting and defending our shared values.
Hoxhë Hasan Tahsini u lind në fshatin e Ninatit, pranë Konispolit. Studimet e para i ndoqi në Stamboll.
Kur ishte ende i ri u caktua si mësues pranë shkollës osmane në Paris, ku gjatë kësaj kohe ndoqi edhe studimet për matematikë dhe shkenca natyrore pranë Universitetit të Parisit.
Më 1870 u emërua rektori i parë i të porsathemeluarit Universitet të Stambollit ku dha leksione fizike, astronomie dhe psikologjie. Tahsini shkruajti të parin traktat psikologjie në osmanisht të titulluar Psikologjia ose Shkenca e Shpirtit, një vepër e frymëzuar nga modernizmi. Shkruajti gjithashtu të parin libër për astronominë moderne, duke qenë edhe libri i parë i shkencës popullore në osmanisht.
Përveç themelimit dhe emërimit në krye të Universitetit të Stambollit, themeloi edhe “Xhemijet-i Ilmijje-i Arnavudijjê” (Shoqëria e Dijetarëve Shqiptarë apo Kuvendi Shkencor Shqiptar). Së bashku me Sami Frashërin, ai hartoi edhe një alfabet të veçantë për gjuhën shqipe. Tahsini punoi për alfabetin shqip duke shpikur edhe një alfabet të vetin, si dhe punoi në Komitetin qendror për mbrojtjen e të drejtave të kombësisë shqiptare. / KultPlus.com
“Ramë Lahaj International Opera Festival”, festivali i parë Operistik në Kosovë po vjen me edicionin e dytë, ku dita ditës po shpalosen edhe emrat që do të jenë pjesë e festivalit, shkruan KultPlus.
Tenori i famshëm shqiptar, Ramë Lahaj ka bërë të ditur se ky edicion po vjen më shumë befasi dhe yjet nuk do të mungojnë.
Sot është zbuluar një tjetër yll që do të jetë pjesë e festivalit. Bëhet fjalë për Erza Muqollin, zërin që të rrëqeth mishin sa herë që e dëgjon.
Erza Muqolli është këngëtare e re nga Kosova që ka treguar talent të jashtëzakonshëm që në moshë të vogël. Filloi të studionte Piano dhe Këndim në Shkollën e Muzikës së Sarralbe që në moshën 7 vjeçare. Karriera e saj artistike nisi kur ajo mori vendin e 3-të në sezonin e 9-të të France’s Got Talent. Ajo ka qenë anëtare e një grupi muzikor fëmijësh të quajtur Kids United, si pjesë e fushatës së UNICEF-it në Francë. Ata kanë publikuar shumë singles dhe albume të cilët janë vlerësuar gjerësisht. Publikimet e saj solo, ndër të tjerë përfshijnë single-in e titulluar “Je chanterai” dhe albumin e saj titulluar Erza Muqolli.
Kujtojmë që festivali RLIOF do të mbahet mes datave 21-31 korrik me qëllim që rreth vetes të ketë edhe mërgimtarët. / KultPlus.com
Kryesia e Shoqatës së Intelektualëve “Jakova” në Gjakovë ka nderuar historianin Jusuf Buxhovi me titullin ‘’Guximi intelektual‘’ për vitin 2021, shkruan KultPlus.com
Lajmin e ka bërë të ditur prof. dr. Ruzhdi Sefa, kryetar i SH.I. ‘’Jakova’’.
“Në ditën e lindjes së një kombi të madh dhe aleatit të popullit tonë për 246-vjetorin e Deklaratës së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara, po shpallim fituesin.
‘’Guximi intelektual’’ për vitin 2021, Jusuf Buxhovi, intelektuali i cili prej kohësh manifeston guxim të madh në historiografi, në letërsi si dhe në politikë”, ka shkruar Sefa.
Komisioni përzgjedhës arsyeton vendimin me këtë fragment: Intelektuali Jusuf Buxhovi, prej kohësh manifeston guxim të madh në shkencë (historiografi), në letërsi – me romanet e tij që me përkthime në disa gjuhë kanë arritur edhe përmasat e afirmimit ndërkombëtar, si dhe në politikë – me qëndrimin kritik ndaj dukurive që pushteti të shfrytëzohet për përfitime private dhe jo për trajtimin e shtetit si një institucion që u shërben interesave madhore të qytetarëve dhe kauzave të lirisë dhe të demokracisë…””. / KultPlus.com
Kryeministri i Kosovës Albin Kurti, e ka uruar 4 korrikun, datën ku Shtetet e Bashkuara të Amerikës e festojnë përvjetorin e pavarësisë.
Përmes një shkrimi të shtjelluar mirë Kurti, bën një ndërlidhje me situatën në Ukrainë dhe duke u shprehur i bindur që “qeverisja e popullit, nga populli dhe për popullin, nuk do të zhduket nga toka”.
Ky është postimi i plotë i kryeministrit:
4 Korriku
Para njëqind e gjashtëdhjetë e një vjetëve, sytë e botës ishin të fiksuar mbi një komb duke luftuar në mbrojtje të demokracisë. Ai komb ishte Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe ajo luftë ishte Lufta Civile Amerikane.
Në një mesazh të posaçëm drejtuar Kongresit më 4 korrik 1861, presidenti Abraham Lincoln, një shkrimtar i shkëlqyer me një intuitë të mprehtë për historinë, shpjegoi me fjalë të qarta implikimet e jashtëzakonshme të luftës për të ardhmen e qeverisjes demokratike. Çështja e luftës, shkruante Lincoln, “i parashtron të gjithë njerëzimit pyetjen nëse … një demokraci … mundet, apo nuk mundet, të ruajë integritetin e saj territorial kundër armiqve të saj të brendshëm. Ajo paraqet pyetjen nëse individë të pakënaqur, shumë të paktë në numër për të kontrolluar administratën… , munden gjithmonë … të prishin qeverinë e tyre, dhe kështu praktikisht t’i japin fund qeverisjes së lirë në tokë. Na detyron të pyesim: ‘A ekziston, në të gjitha republikat, kjo mangësi e natyrshme dhe vdekjeprurëse?’ ‘A duhet që një qeveri, medoemos, të jetë ose tepër e ashpër për liritë e popullit të vet, ose tepër e butë për të ruajtur ekzistencën e saj? ‘”
Lufta në Ukrainë, e cila sot po e tërheq vëmendjen e botës, nuk është, sigurisht, një luftë civile: Kërcënimi për qeverinë e lirë, në këtë rast, nuk vjen nga brenda vendit, por nga jashtë tij. Por, njëjtë sikurse përpjekja e pavend e Jugut Amerikan për shkëputje në 1861, pushtimi i pajustifikuar i Federatës Ruse në Ukrainë në 2022, gjithashtu mbart implikime të jashtëzakonshme për të ardhmen e qeverisjes demokratike. Për t’i kuptuar këto implikime, duhet t’i drejtohemi një dijetari të madh, veprën e të cilit Lincoln ka shumë gjasë ta ketë lexuar: filozofit gjerman Immanuel Kant. Është një mrekulli e vogël që Kanti, një njeri i cili nuk u largua kurrë nga afërsia e qytetit të tij të lindjes, Königsberg, i cili sot mban emrin Kaliningrad, Rusi, megjithatë kuptoi thellësisht marrëdhëniet ndërkombëtare. Në esenë e tij të rëndësishme të vitit 1795, Drejt Paqes së Përhershme, Kanti parashtronte tezën e tij të famshme, se demokracitë nuk shkojnë në luftë me njëra-tjetrën. Kjo tezë e ka dëshmuar veten jashtëzakonisht mirë gjatë 227 vjetëve të fundit. Siç ka theksuar filozofi i famshëm amerikan John Raëls, “mungesa e luftës midis demokracive kryesore të vendosura është po aq afër sa çdo gjë që dimë me një rregullsi të thjeshtë empirike në marrëdhëniet midis shoqërive”.
Historia na ka dëshmuar që sundimtarët autokratikë, të cilët nuk i përgjigjen askujt përveç vetvetes, e përdorin shpeshherë luftën si mjet për glorifikimin personal, zgjerimin territorial apo përfitmin financiar. Për dallim nga ata, llogaridhënia ndaj popullit bën që shtetet demokratike në përgjithësi të mos jenë të prirura për luftë. Po të ishte Rusia një demokraci e mirëfilltë, ajo me shumë gjasë nuk do të pushtonte kurrë Ukrainën. Dhe po ashtu, po të ishte Serbia një demokraci e mirëfilltë, ajo nuk do të përbënte një kërcënim kaq serioz për paqen në rajonin tonë. Në këtë kuptim, përpjekjet e rëndësishme të presidentit Biden për të promovuar vlerat demokratike në mbarë botën, mund të kuptohen njëkohësisht si përpjekje për të ruajtur paqen ndërmjet kombeve. Mirëpo, është pikërisht mospëlqimi ndaj konfliktit të armatosur nga ana e shteteve demokratike në përgjithësi, ajo e cila i shtyn autokratët si Putini, dhe Millosheviqi përpara tij, që të mendojnë se sulme ndaj kombeve demokratike më të vogla do të kalojnë pa ndëshkim. Dhe kjo na detyron për të pyetur: A duhet që një qeveri, medoemos, të jetë ose tepër autokratike për të ruajtur paqen me fqinjët e saj, ose tepër demokratike për të mbrojtur vetveten, dhe demokraci të tjera, prej agresionit nga jashtë?
Kjo është sfida e madhe të cilën lufta ilegale e Rusisë ia ka parashtruar botës demokratike. Ukraina, deri tani, ka kaluar bindshëm provën e saj. Me gjithë shpresën e Putinit për të nxitur një kapitullim të shpejtë nga ana e Ukrainës, blitzkrieg-u i Rusisë ka dështuar në mënyrë spektakolare. Megjithatë, sprova më të mëdha po vijnë, jo vetëm për Ukrainën, por edhe për Evropën. Putini është përgatitur për një luftë të gjatë shkatërruese ndaj Ukrainës dhe po llogarit në një dimër të ashpër për t’iu shkaktuar vuajtje maksimale shteteve evropiane të varura prej gazit rus. Për këto arsye, mes të tjerash, rezistenca efikase ndaj agresionit të Putinit do të kërkojë më shumë sakrificë se kurrë nga demokracitë e botës.
Këtë 4 korrik, pra, kur po e festojmë demokracinë, le të kujtojmë, bashkë me Lincoln, se demokracia nuk e mbron vetveten; përkundrazi, ne popujt e botës demokratike duhet ta mbrojmë. Le të zotohemi, pra, se do të vazhdojmë të bëjmë gjithçka që mundemi, me çdo kusht, për të siguruar që demokracia e Ukrainës do të dalë fitimtare ndaj autokracisë së Rusisë. Dhe, duke qëndruar prapa Ukrainës dhe qytetarëve të saj, le t’ia dëshmojmë të gjithë botës, demokratëve dhe autokratëve njëkohësisht, vendosmërinë tonë të palëkundur, që “qeverisja e popullit, nga populli dhe për popullin, nuk do të zhduket nga toka”. / KultPlus.com
Deklarata e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara është deklarata e miratuar nga mbledhja e Kongresit të Dytë Kontinental në Filadelfia, Pensilvani më 4 korrik 1776, e cila njoftoi se trembëdhjetë kolonitë amerikane, në atë kohë në luftë me Mbretërinë e Britanisë së Madhe, e konsiderojnë veten si trembëdhjetë shtete të pavarur, sovranë, që nuk janë më nën sundimin britanik. Ata formuan një shtet të ri, Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
John Adams ishte një udhëheqes në shtytjen për pavarësi, e cila u miratua më 2 korrik me asnjë votë kundër. Një komitet prej pesë vetësh kishte hartuar deklaratën formale, që do të ishte gati kur Kongresi të votonte për pavarësinë. Termi “Deklarata e Pavarësisë” nuk është përdorur në dokument.
John Adams bindi komisionin të zgjidhte Tomas Xheferson për të hartuar draftin origjinal të dokumentit, të cilin Kongresi do ta redaktonte për të prodhuar versionin përfundimtar. Deklarata ishte në fund të fundit një shpjegim formal pse Kongresi kishte votuar më 2 korrik të shpallë pavarësinë nga Britania e Madhe, më tepër se një vit pas shpërthimit të Luftës Revolucionare Amerikane. Ditën tjetër, më 3 korrik, John Adams i shkroi gruas së tij Abigail: “Dita e dytë e korrikut 1776, do të jetë epoka më e paharrueshme në historinë e Amerikës” Por ditëlindjen kombëtare, Dita e Pavarësisë, festohet më 4 korrik, data kur u nënshkrua Deklarata e Pavarësisë.
Pas ratifikimit të tekstit më 4 korrik, Kongresi nxori Deklaratën e Pavarësisë në disa forma. Ajo u botua fillimisht si fletushkë që u shpërnda dhe u lexua gjerësisht për publikun. Kopja e përdorur për këtë fletushkë ka humbur, dhe mund të ketë qenë një kopje në duart e Tomas Xhefersonit. Drafti fillestar i Xhefersonit, të plotë me ndryshimet e bëra nga John Adams dhe Benjamin Franklin, dhe shënimet e Xhefersonit të ndryshimeve të bëra nga Kongresi, janë të ruajtura në Bibliotekën e Kongresit. Versioni më i njohur i Deklaratës, një kopje e nënshkruar që është konsideruar gjerësisht si dokument zyrtar, ndodhet në Arkivat Kombëtare në Uashington DC. Kjo kopje u urdhërua nga Kongresi më 19 korrik, dhe u nënshkrua kryesisht më 2 gusht.
Burimet dhe interpretimi i Deklaratës kanë qenë subjekt i shumë hetimeve shkencore. Deklarata justifikoi pavarësinë e Shteteve të Bashkuara duke renditur ankesat koloniale ndaj Mbretit George III, dhe duke pohuar disa të drejta natyrore dhe juridike, duke përfshirë edhe të drejtën e revolucionit. Abraham Linkolni e bëri Deklaratën epiqendrën e retorikës së tij (si p.sh. në fjalimin e Getisburgut 1863), dhe politikat e tij. Që atëherë, është bërë i mirënjohur pohimi për të drejtat e njeriut, në veçanti fjalia e dytë:
Ne i konsiderojmë këto të vërteta si të vetëkuptueshme, se të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë, se ata janë pajisur nga Krijuesi i tyre me të drejta të patjetërsueshme, se midis këtyre të drejtave janë Jeta, Liria dhe kërkimi i Lumturisë.
Kjo është quajtur “një nga fjalitë më të njohura në gjuhën angleze”, që përmbajnë “fjalët më të fuqishëm dhe rrjedhimore në historinë amerikane”. Pasazhi përfaqësonte një moral standard për të cilin duhej të perpiqeshin Shtetet e Bashkuara. Kjo pikëpamje u promovua sidomos nga Abraham Linkolni, i cili e konsideroi Deklaratën si themel të filozofisë së tij politike, duke argumentuar se Deklarata është një deklaratë e parimeve mbi të cilat duhet të interpretohet Kushtetuta Shtetet e Bashkuara.
Deklarata e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara frymëzoi shumë dokumente të tjera të ngjashme në vende të tjera në shekujt e 18-ë dhe 19-të, duke u përhapur në Vendet e Ulëta, dhe pastaj në Karaibe, Amerikën Spanjolle, Ballkan, Afrikën Perëndimore dhe Evropën Qendrore në dekadat deri në 1848. / KultPlus.com
Kreativ pa u ndalur asnjëherë, regjisori i madh – Peter Brook, i cili ka vdekur në moshën 97-vjeçare – kishte një aftësi të pashembullt për të sjellë në mendje një imazh të shkëlqyer teatrale
Mos i takoni kurrë heronjtë tuaj, thotë një shprehje. Kur u takova për herë të parë me Peter Brook, në vitin 2010, ai nuk ishte aq hero sa ishte legjendë: guru, shaman, magjistar, maestro. Ai ishte i brishtë – i vogël, gjithashtu, duke u futur në teatër me këpucë të bardha gjigante me taban të trashë. Por në momentin që ai stërviti mbi ju shikimin e tij të famshëm në ngjyrë blu akulli, ishte e qartë se mendja e tij ishte prej çeliku.
Reputacioni u bën gjëra qesharake njerëzve; veçanërisht në teatër, një formë arti që i jepet krijimit të miteve, ku historitë për shfaqjet e famshme që nuk i shihnit të zgjeroheshin me tregim. Unë jam shumë i ri, për shembull, për të parë ndonjë nga veprat e hershme ose të mesme të Brook-ut, spektaklet e përhapura të La Conférence des Oiseaux ose The Mahabharata. Regjisori që takova ishte minimalisti i ndjerë, lustruesi i pjesëve të ngjashme me shëmbëlltyrën që shkëlqenin si guralecë nën sipërfaqen e një lumi. Shpesh ata ishin të fshehtë, ndonjëherë krejtësisht të çuditshëm. Por aftësia e Brook-ut për të krijuar një imazh të shkëlqyer teatrale – duke bashkëpunuar që nga mesi i viteve 1970 me togeren e tij të besuar, Marie-Hélène Estienne – ishte e pashembullt. Më kujtohet aktori William Nadylam në “The Suit” duke nxjerrë një shami nga xhepi dhe duke e kthyer në një mbulesë tavoline, voilà, ashtu si ai. Më pas pati një mbrëmje me pantallona të shkurtra Beckett me Marcello Magni, Khalifa Natour dhe Kathryn Hunter. Unë jam në gjendje jo vetëm ta përfytyroj atë në mendjen time, por pothuajse ta riprodhoj, aq therës ishte qartësia e tij.
Brook ishte gjithashtu – dhe kjo është më e rrallë se sa mund të mendohej – një drejtor intensiv muzikor. Flauti i tij Magjik i shpejtë me piano dhe një kastë prej nëntë vetësh, të cilin e pashë në vitin 2011, kapi butësinë më të madhe të shkrimeve të Mozartit dhe nxirrte gëzim të turpshëm. Brook shfaqi një krijimtari të ngjashme të shqetësuar që ishte plotësisht mozartiane, si dhe aftësinë e kalimit nga egërsimi në seriozitet të madh menjëherë. Brook kishte gjithashtu artin e veçantë të showman-it që e bënte atë të dukej pa art. Kur intervistova Estienne-n në vitin 2015, ajo më tha se aktorëve të tij – zakonisht në të 30-at dhe 40-at e tyre – kërkesat e provave të pafundme ishin rraskapitëse, por vetë Brook nuk i bëri kurrë.
Fusha e betejës (2015) – Brook dukej se ishte varur në rininë e tij pjesërisht përmes përfshirjes së tij me krijuesit e rinj të teatrit. Përveçse ishte një bashkëpunëtor bujar, ai mirëpriti një rrymë të qëndrueshme të adoleshentëve në Bouffes du Nord dhe në vitet e tij të mëvonshme u bë një burrë shteti i moshuar vizitor në Young Vic të Londrës. Kopjet me veshë qensh të librit të tij The Empty Space mund të mos jenë më një aksesor i domosdoshëm për regjisorët e çuditshëm (dhe faleminderit zotit për këtë, mund të ketë thënë Brook), por ndikimi i tij është kudo: në shpikjen e ethshme të Complicité, esencializmi i zhveshur i Cheek nga Jowl, si dhe në stilet e krijuesve të teatrit të ndryshëm si Marianne Elliott, Robert Icke, Emma Rice dhe Ivo van Hove. Nga: Andrew Dickson / The Guardian/KultPlus.com
Sotir Kolea, leksikograf, folklorist, publicist, veprimtar i Lëvizjes Kombëtare dhe drejtor i Bibliotekës Kombëtare në vitin 1928 u nda nga jeta 76 vite më parë, më 3 korrik 1945.
Lindi në Berat, më 4 shtator 1872. Kreu gjimnazin në gjuhën greke në Manastir. Më 1896 punoi si mësues i gjuhës shqipe në komunitetin shqiptar të Kavallës.
Më 1911 u zgjodh sekretar i shoqatës “Bashkimi” në Egjipt. Mori pjesë në dërgatën e Londrës bashkë me Rasih bej Dinon dhe Mehmet bej Konicën. Organizoi tok me Faik Konicën Kongresin e Triestes, në Austro-Hungari në periudhën 27 shkurt – 6 mars 1913.
Më 1915, drejtoi në gjuhën frënge gazetën “L’Albanie” në Lozanë të Zvicrës.
Më 29 qershor, 1919 i drejtoi poetit italian D’Anuncio, një promemorie, ku i bën thirrje ndërgjegjes së poetit dhe artistit që të pengojë etjen pushtuese të Italisë. Mori pjesë në Konferencën e Paqes, po me të kuptuar mosmarrëveshjet e mëdha të forcave të ndryshme politike shqiptarë mes tyre, vendos t’i kushtohet jetës private. Në një letër drejtuar mikut të tij, Mit’hat Frashërit shprehet se: “Kam frikë se do na mbetet zakon në këtë të lumtur Shqipëri se gjithë qeveritë që shkuan gjer më sot, hëngrën, pinë, lanë duart e dolën”.
Në 20 dhjetor 1927 me një letër, Mit’hat Frashëri i njofton i pari vendimin e Këshillit të Ministrave, që emëronte Sotir Kolean drejtor të Bibliotekës dhe Muzeut Kombëtar. Në vitet 1928-1945 kontribuoi në zhvillimin e vlerave kulturore kombëtare. Është meritë e tij ngritja e Muzeut Kombëtar, vënia në baza shkencore dhe pasurimit të fondit të librave dhe dokumenteve me vlera të veçanta kombëtare të Bibliotekës Kombëtare si drejtor. Nga 4 000 që ishte numri i librave në Bibliotekën Kombëtare në janar 1928 kur mori detyrën dhe deri në vitin 1937, kur doli në pension, Kolea shtoi fondin e librit me 14 000 tituj të rinj, botoi periodikë të shumtë vjetorë mbi veprimtarinë e bibliotekës me përshkrimet përkatëse bibliografike të shumë veprave me interes për studime. Kolea ka merita te veçanta për mbledhjen e dokumenteve të rëndësishme me vlera historike, ndër te cilat, prezantimi i parë për dorëshkrimin e Kostë Beratit, historisë së origjinës së flamurit kombëtar të ngritur në Vlorë në 28 Nëntor 1912, zbuloi dhe mblodhi dokumente për Skënderbeun, të dhëna bibliografike për Shtjefën Gjeçovin, Jani Vruhon, Jani Vreton, Fan Nolin, Shirokën etj., fondet që janë sot pasuri kombëtare falë punës së tij. Kolea bëri mjaft kërkime në biblioteka të huaja për dokumente me vlera historike dhe kulturore për Shqipërinë. Nën kujdesin e tij, Muzeu Kombëtar u bë qendra ku nisën të grumbulloheshin objekte të vjetra historike dhe ai vetë, një ndër luftëtarët më të vendosur për mbrojtjen e tyre nga arkeologët e huaj, që morën jo pak vlera dhe zbulime arkeologjike në Butrint, Apolloni, Lezhë, Shkodër e gjetkë. Më 1937 Sotir Kolea doli në pension dhe koha për të mori kuptimin e punës për organizimin, përpunimin, botimin e gjithë kërkimeve dhe studimeve të nisura që në rini ndaj vendoset në Elbasan, qytet ku jetonin një grup studiuesish të njohur të gjuhës, si: Aleksandër Xhuvani, Simon Shuteriqi, Lef Nosi, Kristo Floqi etj. Me 8 prill 1940 u zgjodh anëtar i Institutit të Studimeve Shqiptare me kryetar Ernest Koliqin ku qenë grumbulluar intelektualë të shquar si P. Anton Harapi, Eqerem Çabej etj.
Puna më e madhe, më e plotë studimore e tij mbetet hartimi i 5 fjalorëve, ku më kryesori ai i gjuhës shqipe, ende i pabotuar, për të cilin punoi që nga viti 1905 e deri në fund tw jetës duke përdorur metodën e krahasimit për çdo fjalë të shqipes me fjalorët më të mëdhenj të botuar në gjuhët greke e frënge. Gjatë 30 viteve punoi për hartimin e fjalorit Shqip-Frëngjisht, një për orientalizmat, që janë jo të pakta në gjuhën shqipe. Nga 1909 në Aleksandri dhe deri në 1915 në Lozanë, Kolea hartoi fjalorin Shqip-Greqisht, me 68.963 fjalë, që gjendet si dorëshkrim, një tjetër për shqip-turqisht, etj. Studiues me disiplinë të fortë pune, ka lënë fjalorin e botanikës, veç dorëshkrimeve me studime për etnografinë, zbulimin e Butrintit, toponomastikën e Shqipërisë, etj. Kontributi i Koleas ka peshën e vet të madhe në zhvillimin e disiplinave shkencore shqiptare si leksikografi, folkloristikë, shkencave të natyrës etj. Të gjitha në dorëshkrime të shumta, që ndodhen sot në arkivin e Shtetit në fondin “Kolea”, një nga më të mëdhenjtë, që është përdorur nga shumë studiues. Në vitin 1944 u botua në Tiranë vepra e tij “Një tufë proverba” me ndihmën e Lef Nosit./ QBD /KultPlus.com
Franz Kafka (3 korrik 1883 – 3 qershor 1924) ishte shkrimtar hebre nga Bohemia. Shkruante në gjuhën gjermane, ndërsa njihet më shumë për tregimet e shkurta. Kafka vlerësohet si një nga figurat kryesore të letërsisë së shekullit XX.
• Shenja e parë e fillimit të kuptimit është dëshira për të vdekur.
• Njeriu i veprimit i detyruar të mendojë, është i palumtur deri në çastin që ia arrin të dalë nga kjo situatë.
• Një shkallë që nuk konsumohet nga hapat e njerëzve, nisur nga pikëpamja e saj, është vetëm diçka e rëndomtë prej druri.
• Gjithmonë fillimisht merrte frymë thellë pasi çlirohej nga kotësia dhe vetëkënaqësia.
• Kushdo që nuk arrin të gjejë kuptimin e jetës së tij, ndërkohë që ai është gjallë, ka nevojë që një dorë ta ruajë paksa nga dëshpërimi ndaj fatit të tij… por, me dorën tjetër ai nuk mund të zhdavaritë çfarë shikon në mes të rrënojave.
• Kushdo që ruan aftësinë për ta parë bukurinë, nuk ka për t’u plakur kurrë.
• Shoqërimi me qenie njerëzore çon në vetëvëzhgim.
• Atlasit i ishte lejuar opinioni se ai ishte i lirë, nëse donte, ta kapte Tokën dhe ta hidhte tutje; por ky opinion ishte e vetmja gjë që i ishte lejuar.
• Të besosh në progresin nuk do të thotë të besosh se është bërë ndonjë progres.
• Duke besuar me pasion në diçka që ende nuk ekziston, ne e krijojmë atë. Joekzistuesja është çfarëdo gjëje që ne nuk e kemi dëshiruar mjaftueshëm.
• Duke ia imponuar një përgjegjësi tepër të madhe, për më tepër, të gjithë përgjegjësinë, vetvetes, ti e rrënon vetveten.
• Fatkeqësia e Don Kishotit nuk është përfytyrimi i tij, por Sanço Pançoja.
• Mos u dëshpëro, madje as nga fakti se ti nuk dëshpërohesh.
• Çdo revolucion avullon dhe lë prapa vetëm lëmashkun e një burokracie të re.
• E ligë është çdo gjë dëfryese.
• Nga një pikë e caktuar e lëvizjes përpara nuk ka më kthim prapa. Kjo është pika e cila duhet arritur.
• Zoti t’i jep arrat, por nuk t’i thyen ato.
• Ai që kërkon nuk gjen, por ai që nuk kërkon do të gjendet.
• Qielli është memec, ai i bën jehonë vetëm memecërisë.
• Si mund të gjesh kënaqësi në botë nëse nuk e ke atë për strehë?
• Unë nuk i lexoj reklamat. Sepse do ta harxhoja gjithë kohën duke kërkuar gjëra.
• Unë kam ndjesinë e vërtetë të vetes sime vetëm kur jam tej mase i palumtur.
• Dembelia është fillimi i të gjitha veseve, kurora e të gjitha virtyteve.
• Nëse unë do të jetoj përjetësisht, si do të ekzistoj nesër?
• Në njëfarë kuptimi e mira është e parehatshme.
• Në luftën midis teje dhe botës, përkrahe botën.
• Në teori ka një mundësi të lumturisë së përkryer: Të besosh në elementin e pashkatërrueshëm brenda dikujt dhe të mos përplasesh me të.
• Është e rehatshme të mendosh se shpërpjesëtimi i gjërave në botë duket se është vetëm aritmetik.
• Është shpesh më e sigurt të jesh në zinxhirë se të jesh i lirë.
• Sa tmerrshëm e pakët është njohja e vetes sime, krahasuar me njohjen e dhomës sime.
• Lejomë ta kujtoj fjalën e moçme: njerëzit e dyshuar janë më normalë se të tjerët, gjersa ata rrinë në baraspeshë pa e ditur këtë gjë, duke qenë të peshuar bashkë me mëkatet e tyre.
• “Frika” ime është thelbi im, dhe ndoshta pjesa ime më e mirë.
• Parimi im prijës është ky: Faji nuk duhet dyshuar kurrë.
• Ende pa i thënë gjërat, i bën – kështu vepron njeriu me vlera.
• Askush nuk mund ta shohë të vërtetën, por mund të jetë e vërteta.
• Një përparësi në mbajtjen e ditarit është se ju nuk i vini re ndryshimet nga të cilat vuani pa pushim.
• Frytshmëri është të bësh gjëra që nuk ishe i aftë t’i bëje më parë.
• Vetëkontroll do të thotë të dëshirosh të jesh i frytshëm në një pikë në rrezatim të pafund me ekzistencën time shpirtërore.
• Sa kohë që e ke kafshatën në bojë, atëherë i ke zgjidhur të gjitha problemet e momentit.
• Fillo me çka është e drejtë sesa të fillosh me çka është e pranueshme.
• Vuajtja është elementi pozitiv i kësaj bote, në të vërtetë është e vetmja lidhje midis kësaj botes dhe pozitives.
• Dashuria sensuale është mashtruese si dhe dashuria hyjnore; ajo nuk mund të bëhet vetë, por gjersa e ka pavetëdijshëm elementin e dashurisë hyjnore brenda vetes, mund të bëhet edhe kështu.
• Historia e njerëzimit është çasti midis dy hapave të udhëtarit.
• Fakti që synimi ynë është i matur saktësisht me jetën tonë, na e jep ne përshtypjen se jemi të përjetshëm.
• Shpirti bëhet i lirë vetëm kur ai të pushojë së qeni një mbështetje.
• Ka vetëm dy gjëra. E vërteta dhe gënjeshtrat. E vërteta është e pandashme, gjersa ajo nuk e njeh veten; të gjithë ata që duan ta njohin, vetëm sa gënjejnë.
• Ne të gjithë kemi flatra, por ato nuk na duhen ne për asgjë dhe nëse do të mundnim, do t’i shqyenim.
• Rinia është e lumtur, sepse ajo e ka mundësinë ta shohë të bukurën. Të gjithë ata që janë të aftë ta shohin të bukurën, nuk plaken kurrë.
• Ne jemi mëkatarë jo vetëm se kemi ngrënë Pemën e Dijes, pore edhe sepse nuk e kemi ngrënë Pemën e Jetës. Gjendja në të cilën ndodhemi është mëkatare, pavarësisht nga faji.
Shpikësit dhe shkencëtarët ukrainas janë duke u munduar gjithnjë e më shumë që përmes teknologjisë së bërë në shtëpi, të luftojnë forcat ruse, duke përfshirë dronët dhe bllokuesite ndryshëm, transmeton KultPlus.
“Ne thjesht po përpiqemi të shpëtojmë jetë,” i tha Sunday Times të Londrës një inxhinier me bazë në Kharkiv që e quan veten “Kulibin”. “Kjo është gjëja më e rëndësishme.”
Një grup i inxhinierëve ukrainas po blejnë nga interneti pjesë të dronëve dhe me anë të printerëve 3D ata po ndërtojnë bllokues sinjalesh.
Ndërsa një grup i studentëve nga Kievi po mbledhin bateri të përdorura të cigareve elektrike dhe po i përdorin ato si bateri për dronë.
Një grup studentësh të shkencës në Kiev po mbledh cigare elektronike të përdorura dhe po i ripërdor si bateri drone. Të tjerë po krijojnë softuer dhe antena të shënjestruar të manipuluar, shkruan New York Post.
Të dy forcat ruse dhe ukrainase mbështeten në dronët komercialë, duke i përdorur ato si mjete vdekjeprurëse zbulimi në mes të betejave të pamëshirshme të artilerisë që tërbohen në pjesën lindore të vendit.
Teknologjia është bërë për shënjestrimin e saktë: luftëtarët ukrainas presin të goditen nga kundërsulmet ruse vetëm dy minuta pas gjuajtjes. /KultPlus.com
Lumi i Shalës i cilësuar nga vizitorët që e kanë parë nga afër si perla e bukurive të Komanit është kthyer vitet e fundit në një destinacion turistik si për turistët vendas e për ata të huaj.
Natyra e paeksploruar, lumi i kaltër dhe mundësitë e shumta të aventurave bëjnë që ky vend të jetë në listën e vendeve për të vizituar gjatë periudhës qershor-gusht.
Emanuel Pjetri, guidë turistike në Pukë, tha për ATSH-në se “fundjavën e kaluar lumi i Shalës pati afërisht 1 700 vizitorë, ndërsa për muajn qershor mund ta kenq vizituar rreth 8 mijë vizitorë vendas e të huaj”.
“Në muajin korrik pritet të ketë një fluks më të lartë vizitorësh sidomos gjatë fundjavave”, tha Pjetri.
Për të shkuar tek Lumi i Shalës më parë duhet të kalosh tek liqeni i Komanit dhe padyshim duhet që kjo “rrugë” të bëhet me varkë.
Gjatë udhëtimit turistët shikojnë maje të larta malesh të mbuluara me bimësi, ndërsa në male ka disa shtëpi, ku ende banon dikush. Në ato male ndodhen edhe “Blinat e Toplanës” Monument Natyre, kategori e III-të sipas IUCN, ku ndodhen forma shkëmbinjsh edhe ndonjë shpellë.
“Udhëtimi me varkë nga Komani për tek lumi i Shalës zgjat 1 orë e 20 minuta, por për ta vizituar atë mund të nisesh edhe nga Puka. Turistët mund të shijojnë eksplorimin e zonës me varkë, ngjitjen në majat përreth me pamje spektakolare, si dhe zhytjen në ujin e freskët të lumit të Shalës”, nënvizon Pjetri.
Sipas tij, lLumi i Shalës është padyshim destinacioni më i preferuar vitet e fundit, kjo për shkak të bukurisë mahnitëse që natyra i ka falur kësaj zone.
Lumi i Shalës buron rrëzë Alpeve Shqiptare dhe ka një gjatësi prej 37 km prej burimit në majën e Radohinës e deri në Drin. Lumi Shalës dallohet me ujin e tij të veçantë ngjyrë blu e thellë.
Ai është i pasur me një shumëllojshmëri peshqish, por më e përhapura është trofta, që rritet vetëm në ujërat e ëmbla. Ngjyra e kaltër dhe e ftohtë e ujit është karakteristike e këtij lumi, shkëmbinjt e thepisur që e rrethojnë, duken sikur prekin qiellin. /ATSH /KultPlus.com
Theodore Roosevelt ishte presidenti i 26-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Roosevelt ka fituar edhe çmimin ”Nobel” për paqe.
Gjurmët e këtij presidenti, vazhdojnë të jetojnë akoma me historinë e madhe të Amerikës.
Në vijim, KultPlus ju sjellë disa nga thëniet më të njohura të tij.
Bëni atë që mundeni, me atë që keni, atje ku jeni.
Eshtë e vështirë të dështosh, por është më keq që të mos jesh përpjekur kurrë të kesh sukses.
Besoni se mundeni dhe jeni në gjysmë të rrugës për atje.
Kur të arrini në fund të litarit tuaj, lidhni një nyjë dhe mbajuni fort.
Njerëzve nuk u intereson sa dini derisa të dinë se sa përkujdeseni.
Asgjë në botë nuk ia vlen të kesh apo ia vlen të bësh nëse nuk do të thotë përpjekje, dhimbje, vështirësi … Unë kurrë në jetën time nuk kam pasur zili një qenie njerëzore që bëri një jetë të lehtë. Unë kam zili shumë njerëz që bënë jetë të vështira dhe i udhëhoqën mirë.
I vetmi njeri që nuk bën kurrë gabime është njeriu që nuk bën kurrë asgjë.
Të edukosh një person në mendje por jo në moral do të thotë të edukosh një kërcënim për shoqërinë.
Të dish se çfarë është e drejtë nuk do të thotë shumë nëse nuk bën atë që është e drejtë.
Mbani sytë drejt yjeve dhe këmbët në tokë.
Në çdo moment të vendimi, më e mira që mund të bësh është gjëja e duhur. Gjëja më e keqe që mund të bësh është asgjëja.
Guximi nuk është forcë për të vazhduar më tej; por të vazhduarit më tej kur nuk keni më forcë.
Fol butë dhe mbaj një shkop të madh me vete; do shkosh larg. / KultPlus.com
Të martën, në Soma Book Station organizohet një prezantim modest për krijmtarinë e poetit Xhevdet Bajraj, ku do të lexohen edhe disa prej poezive të tij, shkruan KultPlus.
Poet me një zë të vetin Poetik, Xhevdet Bajraj ka qenë ndër autorët e letërsisë shqipe që gjatë kohërave të turbullta kishte një guxim të shprehjes së lirë, ai ishte aktiv në poezi, drama dhe përkthime. Ishte profesor ne Mexico City dhe kohën e tij ma t’mirë e kalonte në vendëlindjen e tij në Rahovec, ai ishte me këmbë në Meksikë e zemër në Kosovë. Pjesmarrja e tij në letërsinë shqipe është e randësishme për gjeneratat që vijnë, ai është përkthyer në shumë gjuhë të botës, puna e tij është vlerësuar disa herë me cmim për librin ma të mirë në poezi e drama. Xhevdeti ka qenë nji pikë e madhe në radarin e letrarëve edhe ashtu do t’mbetet duke ndikuar gjeneratat e reja me guximin e tij për interpretimet e shoqnisë. Ai flet për dashurinë, jetën, lirinë, çorroditjet, pijen, engjujt dhe driten e yjeve duke e kthy nji pasqyrë të hidhur ndaj ironisë dhe fatit të njeriut në kohë.
Eventi do të fillojë nga ora 19:30, derisa poezitë do të lexohen nga: Alketa Sylaj, Armend Smajli, Carlos Gonzales dhe Shpetim Selmani. /KultPlus.com
Mes turmës së njerëzve jo, më falni nuk pati njerëz pati trupa të tharë prej dhimbjes ishim vetëm rroba të përpëlitura për mish të gjallë aty, po aty u dëgjuan vajet e dy grave, nënës e motrës jo, më falni nuk ishin dy gra ishin dy pjata kuzhine të copëtuara dy skenarë të palexueshëm dy mëlmesa të pakëndshme disa qeliza të plasaritura por më erdhën, në eho në qendër të varrezave, edhe varreza tjetër e gatshme ta përthithë jetën angazhimin, elegancën, aktivitetin fizik, rrezatimin e mahnitshëm buzët e kuqe, zërin e kërcitshim çmimet, udhëtimet cirkun fluturues që ajo e solli në dritë festivalin që i del çdo vit në pritë jo, më falni jo çdo vit, por ditë për ditë ajo i vërsulej një dragoi që erdhi pa ftesë dhe hyri ku nuk pritej, ku nuk shihej për të provuar një disfatë jo, më falni nuk rrëzohet lehtë një Vjosë e matur, e përmbajtur, e plotësuar motorike, e furishme si qielli në ditën e fundit të kortezhit mbushur breshër, breshër, e breshër dehje në violinë, në piano, çarje e vaj, vaje, vaj i motrës, i nënës (në cilën botë prindi duhet ta varrosë fëmiun e tij?) vaj i Zotit edhe i të paplotit vaj i imi, plasje e shpirtit për Vjosën që vallëzoi larg kaq ishte jeta e një njeriu. /KultPlus.com
Sot shënohet një ngjarje e rëndësishme në sferën e kulturës kombëtare, që lidhet me figurën e heroit tonë kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu.
Sipas Kalendarit Enciklopedik, me 3 korrik të vitit 1601 u shfaq në Teatrin e Londrës premiera e dramës “Historia e vërtetë e të madhit Skënderbe” (The true history of the great Scanderbeg) e dramaturgut anglez Kristofer Marlou (1564-1593).
Figura e heroit tonë kombëtar zë një vend të rëndësishëm në historinë e dramaturgjisë evropiane e më gjerë, gjë që e dëshmon edhe numri i madh i veprave mbi këtë figurë.
Christopher Marlowe (Kristofer Marlou), i njohur për shumicën si Kit, lindi në Canterbury në fillim të vitit 1564. Babai i tij ishte një këpucar, por inteligjenca e re e Kitit ishte mjaft e dukshme që në moshë të hershme sa që babai i tij kërkoi një bursë për të në Shkollën e Mbretit në qytet. Shkolla ishte fillimisht një institucion bamirësie që mori “pesëdhjetë djem të dy të varfër nga ndihma e miqve dhe të pajisur me mendje të prirura për të mësuar”. Në të vërtetë marrja e një vendi varej më shumë nga ndikimi lokal sesa nga merita akademike, dhe një fëmijë i klasës punëtore si Marlowe do të merrte një vend vetëm nëse nuk do të kishte mjaft djem të xhentilit të Canterbury për të mbushur të pesëdhjetë vendet. Në fakt, për disa vitet e para ai ndoqi shkollën ishte si një nga dhjetë studentët shtesë që paguanin tarifat, me tarifat që paguheshin ndoshta nga Sir Roger Manwood. Në 1578 Marlowe arriti të merrte një vend si një nga studiuesit, gjë që e lejoi atë të përfundonte kursin e tij në shkollë dhe të kalonte në fazën tjetër të arsimit të tij – universitetin.
Marlowe fitoi bursën e tij të dytë në kolegjin Corpus Christi në Kembrixh përmes zotërimit të tij të latinishtes dhe talentit të tij në poezi. Ky talent u përsos më tej përmes përpjekjeve të tij skolastike, pasi në kohën e tij të lirë ai përktheu veprat e poetëve romakë Ovid dhe Lucan në rimën angleze. Të dy këta shkrimtarë klasikë do të tregonin ndikim të qartë në veprën e tij të mëvonshme – errësira e zymtë e Pharsalia e Lucan në kontrast me elegancën dhe pasionin e Ovidit. Rreth kohës së tij në kolegj është kur ai filloi shkrimet e tij – poezi dhe drama, disa tani të humbura. Drama e tij e parë e njohur, Dido, Mbretëresha e Kartagjenës, ishte shkruar patjetër rreth kësaj kohe. Zotësia e tij është edhe më mbresëlënëse duke pasur parasysh që ndërsa ishte në kolegj ai pothuajse me siguri kishte disa aktivitete jashtëshkollore mjaft jo-ortodokse – spiunimin për Kurorën.
Në atë kohë Anglia ishte në një pozitë jashtëzakonisht të prekshme, ndërkombëtarisht. Një komb protestant i izoluar nga Evropa kryesisht katolike, me një monarke femër që nuk kishte trashëgimtarë ose të afërm të drejtpërdrejtë do të thoshte që vendi për disa dukej i lehtë. Spanja ishte një kërcënim i veçantë, i tronditur nga pasuria që vinte nga Amerika e Jugut dhe duke u shmangur nga humbja për të marrë një djalë të familjes mbretërore Spanjolle në fron përmes martesës së tyre me Mbretëreshën e mëparshme, Mary Tudor. Nuk ishte sekret që ata planifikuan të pushtonin dhe ata e ndoqën atë kërcënim në 1588 (një vit pasi Marlowe mbaroi Cambridge). Ky pushtim u prish, i ndihmuar pjesërisht nga puna e zellshme e bërë nga agjentët e Elizabetës në gjykatën Spanjolle në vitet para kësaj. Shkathtësi i Elizabetës ishte Francis Walsingham, nga jashtë një diplomat dhe këshilltar i mbretëreshës. Në të vërtetë ai ishte tehu i saj i fshehur kundër kërcënimeve të brendshme dhe të jashtme, më i famshëm për rolin e tij në sigurimin e ekzekutimit ligjor të Mary Queen of Scots në 1584. Për operacionet e huaja, Walsingham zakonisht përdori anglezë sesa vendas, duke i bërë ata të paraqiteshin si mërgim katolik nëse ka nevojë. Terreni i tij i preferuar i rekrutimit ishte ndër studentët e varfër të klasës së ulët në universitetet e mëdha të Oksfordit dhe Kembrixhit, duke gjetur atje përzierjen e inteligjencës dhe aspiratorizmit që i duheshin. Marlowe do të kishte qenë kandidati i tij ideal.
Ndërsa nuk ka (sigurisht) asnjë provë të drejtpërdrejtë që Marlowe spiunoi për Walsingham gjatë viteve të tij të universitetit, ka prova indirekte – ai mori shumë largime të pashpjegueshme të mungesës nga universiteti (treguar qartë në të dhëna), dhe shpenzimet e tij ndërsa ishte në universitet treguan burime shumë më të mëdha sesa do të lejonte statusi i tij si një student i varfër në një bursë. Provat më të mëdha vijnë nga një skandal që pothuajse e pengoi diplomimin e tij, kur autoritetet e universitetit dëgjuan zërat se ai kishte shkuar në Kolegjin Anglez në Douai (një shkollë e themeluar në kontinent për arsimin e mërgimtarëve katolikë anglezë nga Philip II i Spanjës, dhe i punësuar nga studiues katolikë të cilët ishin larguar nga Oksfordi dhe Kembrixh). Sigurisht, Kolegji Anglez ishte gjithashtu një vatër komploti kundër Elizabetës. Thashethemet që guvernatorët e universitetit dëgjuan ishte se Marlowe kishte planifikuar të kalonte në katolicizëm dhe të merrte një pozicion në Kolegjin Anglez. Ata vetëm u tërhoqën dhe i dhanë atij gradën e tij në 1587 kur morën një letër nga Këshilli Privat (i të cilit Walsingham ishte anëtar) duke lavdëruar Marlowe se kishte kryer disa “shërbime të mira” të paspecifikuara për Kurorën.
Me sigurimin e kualifikimeve të tij akademike, Marlowe mori rrugën për në Londër. Ai kishte shkruar një dramë të quajtur Tamburlaine i Madh gjatë viteve të kolegjit, dhe në 1587 ajo u ngjit në skenë. Në fillim publiku nuk dinte me të vërtetë se çfarë të bënte prej tij – me përjashtim të Tragjedisë Spanjolle nga Thomas Kyd (e cila doli në të njëjtën kohë) asnjë dramë si kjo nuk ishte interpretuar ndonjëherë në Angli më parë. Shpërthimi në lloje të ngjashme të shfaqjeve gjatë dekadave të ardhshme, megjithatë, tregon se Marlowe kishte qenë mjaft e zgjuar për të dalluar një boshllëk të madh në treg, dhe mjaft të aftë për ta mbushur atë. Jo më kot thuhet se pa Marlowe nuk do të kishim Shekspirin.
Renditja e saktë e pjesëve të tij të mëvonshme është e paqartë, pasi në atë kohë nuk kishte mbrojtje të së drejtës së autorit dhe kështu autorët hezitonin të botonin pjesët e tyre. Prettyshtë mjaft e qartë që disa pjesë të Marlowe janë humbur, për shkak të kësaj. Për shembull, një shfaqje e përmendur në regjistrat e quajtur “Historia e Vërtetë e George Scanderbeg” i atribuohet ndonjëherë Marlowe (megjithëse nuk ka prova për këtë). Nga ana tjetër, disa nga shfaqjet që kemi dhe i atribuojmë Marlow janë caktuar bazuar në analizën e stilit, pasi nuk ekziston asnjë autor i vendosur. Në total ka gjashtë shfaqje që i atribuohen Marlowe-it, përfshirë Dido dhe Tamburlaine.
Dy nga këto kanë të bëjnë me intrigat evropiane – Hebreu i Maltës dhe Masakra në Paris. E para ka të bëjë me përpjekjet e perandorisë Osmane për të marrë kontrollin e Maltës disa dekada më parë. Karakteri i titullit është Barabas, një tregtar i pasur, të cilit i është kapur pasuria nga guvernatori i ishullit për të paguar osmanët. Në shenjë hakmarrje ai minon qeverinë e ishullit dhe inxhinieron pushtimin e tij nga osmanët, përpara se t’i tradhtojë me radhë. Shfaqja shquhet për të pasur një prolog që mbështet përbuzjen për të gjitha fetë (duke iu referuar ateizmit të rrezikshëm të vetë Marlowe) dhe për ndikimin e saj në Shakespeare’s Merchant of Venice. Nga ana tjetër Masakra në Paris, një portretizim i masakrës së Protestantëve Huguenot në Paris në Ditën e Shën Bartolomeut 1572, mbajtur në vijën e themelimit të tradhtisë katolike. Në ditët e sotme më së shumti mbahet mend për shfaqjen e karakterit të një “Agjenti Anglez”, i cili mund (bazuar në kornizën kohore) mund të bazohet në mentorin e Marlowe, Walsingham.
Një tjetër shfaqje që aludonte në një anë potencialisht të rrezikshme të jetës së Marlowe ishte Edward i Dytë, i cili tregonte për atë Mbret që u rrëzua nga froni dhe u vra nga gruaja e tij Isabella e Francës. Disa biografë besojnë se Marlowe u tërhoq nga kjo histori nga marrëdhënia e Eduardit me “të preferuarit” e tij, Piers Gaveston dhe Roger Mortimer. Pavarësisht nëse Marlowe ishte vetë homoseksual apo jo (një temë e debatuar nxehtë me pak prova nga të dyja palët), ai kishte përfshirë disa intime të marrëdhënieve homoseksuale në disa nga shfaqjet e tij të mëparshme. Ende, përshkrimi relativisht i sinqertë i marrëdhënieve homoseksuale (i një mbreti, jo më pak) nuk është ai për të cilin mendon kur mendon për shfaqjet elizabetiane. Disa argumentojnë se vdekja e tmerrshme që Eduardi II vuan në fund të shfaqjes është mënyra e vetme që Marlowe mund ta bëjë këtë të pranueshme për kritikët.
Sigurisht, më i famshmi nga dramat e Marlowe është Doctor Faustus. Kjo ishte bazuar në përrallat popullore që edhe atëherë kishin filluar të lindnin rreth alkimistit dhe sharlatanit famëkeq gjerman Johann Georg Faust. Në vitin 1587 një libër me këto tregime ishte përkthyer nga gjermanishtja në anglisht dhe u botua në Londër. Ky libër, Historia von D. Johann Fausten (nga një autor anonim) kodifikoi legjendën e Faustit duke e futur atë në modelin e veshur mirë të tregimeve të “paktit diabolik” dhe do të vazhdonte të ishte baza e një romani nga Goethe, disa opera, dhe natyrisht loja e Marlowe. Në pjesën më të madhe loja e Marlowe ndjek librin. Faust është një studiues i mërzitur që bën një marrëveshje me Djallin (përmes përfaqësuesit të tij, një demon të quajtur Mefistofel) për të shkëmbyer shpirtin e tij me një fuqi magjike. Sidoqoftë marrëveshja vjen me një afat kohor, dhe në fund Faust ose lind me trup në Ferr, ose vritet nga djajtë që pretendojnë shpirtin e tij. [6] E para ishte mbarimi origjinal i Marlowe, ndërsa e dyta u shtua (si një ngjarje jashtë ekranit) në një rishkrim të mëvonshëm. Shfaqja ishte tejet e diskutueshme, dhe jashtëzakonisht e popullarizuar. Efektet speciale i lanë disa të pranishëm në shfaqjet e hershme të bindur se demonët aktualë ishin shfaqur në skenë. Ndërsa kjo çoi në disa thirrje që Marlowe të hetohej për magji, kjo gjithashtu çoi në një rritje të madhe të audiencës për shfaqjet e mëvonshme. Polemikat e mëvonshme kishin natyrë më teologjike dhe vërtiteshin nëse “marrëveshja e Faustit me djallin” ishte një kritikë ndaj doktrinës kalviniste duke predikuar paracaktimin e shpirtit. Likelyshtë e mundshme që kjo anë e së gjithë gjëes kurrë nuk i ka shkuar ndërmend Marlowe, sidoqoftë. Herezitë e tij kishin natyrë shumë më të drejtpërdrejtë.
Rritja e lirisë së besimit për çështjet teologjike që lejoi kisha anglikane çoi disa shtigje që ishin të rrezikshme, madje edhe në këtë atmosferë. Ateizmi ishte një krim i njëjtë me çdo besim jo-anglikan, por kishte shumë intelektualë që e gjetën veten të tërhequr nga ideja. Sir Walter Raleigh është më i famshmi nga ateistët e fshehtë që historianët modernë e quajnë “Shkolla e Natës”, por Marlowe e drejton atë për një sekondë të afërt. Sigurisht, ka gjithmonë mundësi që kjo, si flirtimi i tij i dukshëm me katolicizmin, të ishte pjesë e disa pozave për të infiltruar armiqtë e Kurorës. Detajet e sakta të karrierës së tij të spiunazhit në vazhdim janë natyrisht, ende të paqarta dhe kontradiktore. Ka një referencë për një “Morley” i cili ishte një tutor në gjykatën e Skocisë dhe që mund të ketë qenë spiunuar nga Marlowe. Marlowe u arrestua patjetër në 1592 për falsifikim, dy vjet pas vdekjes së Walsingham nga një sëmundje e gjatë. Ky kishte një dënim me vdekje, por ai u la i lirë pa asnjë akuzë. Mund të ndodhë që monedhat e falsifikuara do t’u furnizoheshin rebelëve katolikë për të siguruar një pretekst për eliminimin e tyre. Si i tillë, duket një mundësi (nëse jo siguri) që ai ishte ende duke punuar për Kurorën në këtë pikë. Kjo hedh një dritë interesante mbi ngjarjet fatale të vitit 1593. /KultPlus.com
Gjatë mbledhjes së mbajtur mes dy qeverive, asaj të Kosovës dhe Shqipërisë, ku është marrë vendim që të hiqet pika kufitare në Morinë për sezonin turistik, shkruan KultPlus.
Turistët tani do ta kenë më lehtë që të udhëtojnë nga Kosova për në Shqipëri dhe anasjelltas, ku nuk pritet që të ketë asap kolona të gjata në kufi.
Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama ka postuar një video në “Facebook” ku ndan periudhat.
Pra, në video shihet se si ka qenë pika kufitare dhe si është në ditët e sotme. /KultPlus.com
Autoritetet gjermane i kthyen të premten Nigerisë dy të parat nga më shumë se 1100 skulpturat e çmuara të njohura si Bronzët e Beninit që u grabitën nga evropianët në shekullin e 19-të, transmeton KultPlus.com
Ushtarët britanikë plaçkitën rreth 5,000 objekte – skulptura dhe pllaka të ndërlikuara që datojnë nga shekulli i 13-të e tutje – kur ata pushtuan Mbretërinë e Beninit, në atë që tani është Nigeria jugperëndimore, në 1897.
Plaçka u shndërrua në muze anembanë Evropës dhe Shteteve të Bashkuara.
“Kjo është një histori e kolonializmit evropian. Nuk duhet të harrojmë se Gjermania luajti një rol aktiv në këtë kapitull të historisë,” tha Ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock në një ceremoni në Berlin për shënimin e transferimit.
Dy bronzët e parë, njëri që përshkruan kokën e një mbreti, tjetri tregon një mbret dhe katër shoqëruesit e tij, do të merren personalisht nga Ministri i Jashtëm nigerian Zubairu Dada dhe Ministri i Kulturës Lai Mohammed, të cilët ishin të pranishëm në ceremoni./ KultPlus.com
Peter Brook, një nga regjisorët më novatorë të teatrit në botë, i cili përsosi artin e vënies në skenë të dramës së fuqishme në ambiente të çuditshme, ka vdekur në moshën 97-vjeçare, tha të dielën botuesi i tij, transmeton KultPlus.
Regjisori britanik përdori botën si prodhime të tij në skenë, duke filluar nga versionet sfiduese të Shekspirit përmes operës ndërkombëtare deri te poemat epike hindu.
Brook luajti në gjimnaze, fabrika të shkreta, gurore, shkolla dhe punime të vjetra gazi në qytete anembanë botës.
Megjithëse Brook konsiderohej me frikë në qarqet teatrale, ai ishte më pak i njohur në publikun e gjerë për shkak të refuzimit të tij për t’iu përkulur shijes komerciale. Ai u largua nga Britania për të punuar në Paris në vitin 1970.
Ai shpesh shmangte ndërtesat tradicionale teatrore për hapësirën boshe”, e cila mund të transformohej nga drita, fjalët, improvizimi dhe fuqia e madhe e aktrimit dhe sugjerimit.
“Unë mund të marr çdo hapësirë boshe dhe ta quaj skenë,” shkroi ai në librin e tij novator të vitit 1968 The Empty Space.
Kërkimi i tij për frymëzim e çoi atë deri në Afrikë dhe Iran dhe prodhoi një sërë dramash origjinale të improvizuara të shënuara nga syri i tij për detaje dhe qasje sfiduese.
I lindur në Londër më 21 mars 1925, babai i tij ishte drejtor kompanie dhe nëna e tij shkencëtare. Ai la shkollën në moshën 16-vjeçare për të punuar në studio filmike dhe më pas shkoi në Universitetin e Oksfordit dhe mori një diplomë në anglisht dhe gjuhë të huaja./ KultPlus.com
Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti priti në takim drejtoren e Manifesta Biennial, Hedwig Fijen.
U bisedua për mbarëvajtjen rreth organizimit të Manifesta Biennial, si organizim i rrallë që po ndodhë për herë të parë në rajon, që do të jetë edicioni më i madh me artistë dhe me vendngjarje. U diskutua edhe për bashkëpunimin me akterë të ndryshëm në kulturë dhe edukim, dhe potencialin për sinergji të reja në të gjithë sferat socio-kulturore në Republikën e Kosovës.
Në takim u ritheksua rëndësia e impaktit të bienales në hapjen e mundësive të reja të bashkëpunimit me profesionistët ndërkombëtarë, ngritjen e kapaciteteve profesionale të të rinjve kosovarë në art dhe kulturë, krijimin e mundësive të reja të rimendimit të hapësirave kulturore dhe ri-vitalizimin e skenës kulturore në Kosovë.
Kryeministri Kurti ritheksoi mbështetjen e Qeverisë së Republikës së Kosovës për Manifesta Biennial, si një prej ngjarjeve më të rëndësishme të kulturës dhe artit në Evropë, që do të hapet më 22 korrik 2022.
Ai shprehu mirënjohje për angazhimin, punën e palodhshme dhe bashkëpunimin ndërmjet strukturave kulturore në Kosovë dhe Manifesta Biennial, me bazë në Amsterdam, Holandë.
Manifesta, Bienalja Nomade Evropiane do të sjellë në Prishtinë një program artistik 100 ditor me performanca, punëtori e organizime të ndryshme artistike./21Media/ KultPlus.com
